12 Eylül darbesi, Erdoğan-Bahçeli Türkiye'sinin taşlarını nasıl döşedi? - Prof Toprak, Prof Oran, Y. Türkyılmaz, E. Günay

Dersimiz Tarih'te Yavuz Baydar'ın konuğu Aykan Erdemir.

ABD Başkanı Joe Biden’ın 1915 olayları için “soykırım” nitelemesini kullanmasını Türkiye’de çok yaygın bir tepki dalgasına yol açtı.Beyaz Saray’ın “tarihi kırılma” olarak da yorumlanan açıklaması sonrası Türkiye’deki tepkilere bakınca hayli yaygın bir literatür olmasına rağmen, 1915 ve 1916’da Osmanlı Ermenilerine uygulanan ağır tedbirler ve sosyal hukuksal konuların sonuçları konusunda görüşlerin bilgiye dayanarak farklılaşmadığı ve derinleşmediği genel tartışmaya da korku ikliminin gölgesinin düştüğü anlaşılıyor.Burada en önemli süreçlerden, kesitlerden biri 24 Nisan 1915 günü, hemen öncesi, esnası ve sonrasında sayıların 200’ün üzerindeki seçkin İstanbul Ermenisi aydınların başına nelerin, nasıl ve neden geldiğiyle ilgili. Bu konuda temel başvuru kitaplarından biri, Nesim Ovadya İzrail’in 2013 ve 2014’te İletişim Yayınları’ndan peş peşe iki kez basılan çalışması. “24 Nisan 1915 İstanbul, Çankırı, Ayaş, Ankara” başlıklı, yaklaşık 600 sayfalık bu kitap, bilinmesi gerekenleri gayet sakin ve nesnel bir dille belgelere dayalı olarak aktarıyor.Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar, podcast dizisi Dersimiz Tarih’te Ovadya’nın da izniyle kitaptan bazı bölümleri seslendirdi.Sesli kitap olarak yayımlanan podcast dizisinin son bölümü sizlerle...

ABD Başkanı Joe Biden’ın 1915 olayları için “soykırım” nitelemesini kullanmasını Türkiye’de çok yaygın bir tepki dalgasına yol açtı.Beyaz Saray’ın “tarihi kırılma” olarak da yorumlanan açıklaması sonrası Türkiye’deki tepkilere bakınca hayli yaygın bir literatür olmasına rağmen, 1915 ve 1916’da Osmanlı Ermenilerine uygulanan ağır tedbirler ve sosyal hukuksal konuların sonuçları konusunda görüşlerin bilgiye dayanarak farklılaşmadığı ve derinleşmediği genel tartışmaya da korku ikliminin gölgesinin düştüğü anlaşılıyor.Burada en önemli süreçlerden, kesitlerden biri 24 Nisan 1915 günü, hemen öncesi, esnası ve sonrasında sayıların 200’ün üzerindeki seçkin İstanbul Ermenisi aydınların başına nelerin, nasıl ve neden geldiğiyle ilgili. Bu konuda temel başvuru kitaplarından biri, Nesim Ovadya İzrail’in 2013 ve 2014’te İletişim Yayınları’ndan peş peşe iki kez basılan çalışması. “24 Nisan 1915 İstanbul, Çankırı, Ayaş, Ankara” başlıklı, yaklaşık 600 sayfalık bu kitap, bilinmesi gerekenleri gayet sakin ve nesnel bir dille belgelere dayalı olarak aktarıyor.Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar, podcast dizisi Dersimiz Tarih’te Ovadya’nın da izniyle kitaptan bazı bölümleri seslendirdi.Sesli kitap olarak yayımlanan podcast dizisinin dördüncü bölümü sizlerle...

ABD Başkanı Joe Biden’ın 1915 olayları için “soykırım” nitelemesini kullanmasını Türkiye’de çok yaygın bir tepki dalgasına yol açtı.Beyaz Saray’ın “tarihi kırılma” olarak da yorumlanan açıklaması sonrası Türkiye’deki tepkilere bakınca hayli yaygın bir literatür olmasına rağmen, 1915 ve 1916’da Osmanlı Ermenilerine uygulanan ağır tedbirler ve sosyal hukuksal konuların sonuçları konusunda görüşlerin bilgiye dayanarak farklılaşmadığı ve derinleşmediği genel tartışmaya da korku ikliminin gölgesinin düştüğü anlaşılıyor.Burada en önemli süreçlerden, kesitlerden biri 24 Nisan 1915 günü, hemen öncesi, esnası ve sonrasında sayıların 200’ün üzerindeki seçkin İstanbul Ermenisi aydınların başına nelerin, nasıl ve neden geldiğiyle ilgili. Bu konuda temel başvuru kitaplarından biri, Nesim Ovadya İzrail’in 2013 ve 2014’te İletişim Yayınları’ndan peş peşe iki kez basılan çalışması. “24 Nisan 1915 İstanbul, Çankırı, Ayaş, Ankara” başlıklı, yaklaşık 600 sayfalık bu kitap, bilinmesi gerekenleri gayet sakin ve nesnel bir dille belgelere dayalı olarak aktarıyor.Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar, podcast dizisi Dersimiz Tarih’te Ovadya’nın da izniyle kitaptan bazı bölümleri seslendirdi.Sesli kitap olarak yayımlanan podcast dizisinin üçüncü bölümü sizlerle...

ABD Başkanı Joe Biden’ın 1915 olayları için “soykırım” nitelemesini kullanmasını Türkiye’de çok yaygın bir tepki dalgasına yol açtı.Beyaz Saray’ın “tarihi kırılma” olarak da yorumlanan açıklaması sonrası Türkiye’deki tepkilere bakınca hayli yaygın bir literatür olmasına rağmen, 1915 ve 1916’da Osmanlı Ermenilerine uygulanan ağır tedbirler ve sosyal hukuksal konuların sonuçları konusunda görüşlerin bilgiye dayanarak farklılaşmadığı ve derinleşmediği genel tartışmaya da korku ikliminin gölgesinin düştüğü anlaşılıyor.Burada en önemli süreçlerden, kesitlerden biri 24 Nisan 1915 günü, hemen öncesi, esnası ve sonrasında sayıların 200’ün üzerindeki seçkin İstanbul Ermenisi aydınların başına nelerin, nasıl ve neden geldiğiyle ilgili. Bu konuda temel başvuru kitaplarından biri, Nesim Ovadya İzrail’in 2013 ve 2014’te İletişim Yayınları’ndan peş peşe iki kez basılan çalışması. “24 Nisan 1915 İstanbul, Çankırı, Ayaş, Ankara” başlıklı, yaklaşık 600 sayfalık bu kitap, bilinmesi gerekenleri gayet sakin ve nesnel bir dille belgelere dayalı olarak aktarıyor.Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar, podcast dizisi Dersimiz Tarih’te Ovadya’nın da izniyle kitaptan bazı bölümleri seslendirdi.Sesli kitap olarak yayımlanan podcast dizisinin ikinci bölümü sizlerle...

Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar, Dersimiz Tarih'te Prof Doğu Ergil ile yaptığı faşizm konulu söyleşinin ardından bu kez popülizm (Halkçılık) konusunu ele alıyor.Yayında şu sorulara cevap aranıyor:- Popülizm (Halkçılık) nedir?- Halktan nasıl beslenir ve büyür?- Nasıl yaşanır?

ABD Başkanı Joe Biden’ın 1915 olayları için “soykırım” nitelemesini kullanmasını Türkiye’de çok yaygın bir tepki dalgasına yol açtı.Beyaz Saray’ın “tarihi kırılma” olarak da yorumlanan açıklaması sonrası Türkiye’deki tepkilere bakınca hayli yaygın bir literatür olmasına rağmen, 1915 ve 1916’da Osmanlı Ermenilerine uygulanan ağır tedbirler ve sosyal hukuksal konuların sonuçları konusunda görüşlerin bilgiye dayanarak farklılaşmadığı ve derinleşmediği genel tartışmaya da korku ikliminin gölgesinin düştüğü anlaşılıyor.Burada en önemli süreçlerden, kesitlerden biri 24 Nisan 1915 günü, hemen öncesi, esnası ve sonrasında sayıların 200’ün üzerindeki seçkin İstanbul Ermenisi aydınların başına nelerin, nasıl ve neden geldiğiyle ilgili. Bu konuda temel başvuru kitaplarından biri, Nesim Ovadya İzrail’in 2013 ve 2014’te İletişim Yayınları’ndan peş peşe iki kez basılan çalışması. “24 Nisan 1915 İstanbul, Çankırı, Ayaş, Ankara” başlıklı, yaklaşık 600 sayfalık bu kitap, bilinmesi gerekenleri gayet sakin ve nesnel bir dille belgelere dayalı olarak aktarıyor.Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar, podcast dizisi Dersimiz Tarih’te Ovadya’nın da izniyle kitaptan bazı bölümleri seslendirdi.Sesli kitap olarak yayımlanan podcast dizisinin ilk bölümünü sizlerle...

ABD'de Biden yönetimi, 24 Nisan'da Ermeni soykırımını tanıma sinyalleri verirken, Clark Üniversitesi Tarih Bölümü Holokost ve Soykırım Çalışmaları Merkezi’nde öğretim görevlisi Taner Akçam'ın yeni yayımlanan 'Ermeni Soykırımı’nın Kısa Bir Tarihi' kitabı da soykırıma dair yeni bir makro perspektif sunuyor.Dersimiz Tarih'in konuğu olan Akçam, kitabın bugüne kadar soykırım konusunda söylenenlerin bir özeti olduğunu belirtti. Akçam, 1850'lerden itibaren başlayan sürecin nasıl anlaşılması gerektiğine dair kitapta bir perspektif sunduğunu ve Ermeni Soykırımı'nın 1878-1923 dönemini kapsayan bir süreç olarak alınması gerektiğini ifade etti.

Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar ve Prof Doğu Ergil’in Gazete Davul’da yayımlanan “Faşizm” başlıkllı makalesinden hareketle başlattıkları “Faşizm nedir, nasıl yaşanır” adlı mülakatının ilk bölümünde faşizmin ana hatları, tanımı ve tarihsel geleneği üzerinde durulmuştu. Bu bölümünde ise, tarihsel tecrübeden süzülerek ortaya çıkan faşizmin 15 ana özelliğini ele alıyorlar.Yavuz Baydar:Makalenizin son bölümünde faşizmin 15 ana özelliğinden söz ediyorsunuz kısaca bunların üzerinden de geçelim. Birincisi, “Faşistler kendilerini, semboller, bayraklar, flamalar, vatansever sloganlar, marşlar ve çeşitli üniformalar aracılığıyla dışa vururlar.”Doğu Ergil: Dünyadaki bütün siyasal hareketlerin hep marşları vardır. Marşı olmayanların veya bunu ithal etmiş toplumlarda ise bu içsel bir şey değildir. Flamalar, merasimler bunlar da büyüklük göstergesidir. Dinler bile bir mesarimdir… Yani bütün toplu hareketler bir merasimdir ve bu merasimler ne kadar gösterişli ise insanları o kadar içine çeker.   Yavuz Baydar: İkinci özellik, “Faşistlerin kendi hareket serbestilerinin ötesinde başkalarının haklarına ve özgürlüklerine saygıları yoktur”Doğu Ergil: Yoktur çünkü kendilerinin en iyi olduğunu tehlike veya zafiyet halindeki toplumu kurtaracakları için kendi tercihlerinin doğru olduğuna inanırlar ve inandırırlar. Geriye kalan herşeyi bastırırlar yasaklarlar ve sustururlar. Yavuz Baydar: Üçüncü ana özellik diyorsunuz ki, “Düşmana ihtiyaç duyarlar”Doğu Ergil:Eğer kendinizi net ve inandırıcı bir biçimde tanımlıyamıyorsanız siz karşıtınızla kendinizi tanımlarsınız. Ne olduğunuzu anlatamıyorsanız ne olmadığınızı anlatırsınız. Düşmanıyla var olabilmek.  Yavuz Baydar:Dördüncü ana özellik, “Militaristtirler. Tüm toplumun ve hayatın emir-komuta düzeninde yönetilmesini savunurlar” Doğu Ergil:Mililitredir demiyorum, militaristtirler. Çünkü toplumuda bir ordu gibi görürler ve ordu gibi teşkilatlandırırlar. Orduyu da anladıkları siyaset tarzına göre hem içerde asayişi sağlamak hemde dışarıda yayılmacı amaçlarını gerçekleştirmek için bir güç olarak kullanırlar. Yavuz Baydar: Beşinci ana özellik, “Yaygın cinsiyetçilik. Faşistler, erkek egemenliğine inanır”Doğu Ergil:Hep erkeklik ön plana çıkarılır ve bu durum dinsel motiflerle birleşirse de ortaya “onun karısı,kızı bize helal” söylemi çıkar. Mesela bu pek alışık olmadığımız bir şeydir ama bu da ortaya çıktı son zamanlarda. Erkeklik güç gösterisi demek, egemenlik demek, baş eğdirmek demek…  Yavuz Baydar:Altıncı ana özellik, “Genel olarak özgürlüklere, özel olarak ifade özgürlüğüne karşıdırlar.” diyorsunuz…Doğu Ergil:Çünkü itiraza tahammülleri yok. Bu da çeşitliliğe tahamüllerinin olmaması demektir. Bı çeşitlilik kültürel, dinsel, dinsel çeşitliliğin toplumda karşılık bulmasını engellemek isterseler. Dikkat edin tiyatrocular, edebiyatçılar, sanatçılar tehdit unsuru olarak görünür. Yavuz Baydar:Yedinci ana özellik, “ ‘Beka’ ve ulusal güvenlik onlar için saplantı düzeyinde önemlidir.” Doğu Ergil: Dikkat edin en çok kullanılan kavramlar “birlik ve beraberliktir”. Bunu neden beraber kullanırlar çünkü bilirler ki birliğin sağlanamadığı ortamlarda hiç olmazsa beraberlikle idare edelim. O yüzden “özgürlük” netameli bir kavramdır emir komuta ilişkisini bozar. Yavuz Baydar:  Sekizinci ana özellik, “Din ve siyaset iç içe geçmiştir” ben burada bir soru işareti daha koymak istiyorum. Nazizimde de böyle miydi?Doğu Ergil: Almanya’da bildiğimiz anlamda resmi bir din anlayışı değil… Din aynı zamanda bir geleneksel kasasıdır. O kasanın içinden işine yarayanları alırlar. Kutsal kavramını mesela ve bunu destekleyecek bir ayeti alır veya incil’den bir parçayı alır. Dikkat edin Almanya’da kilise nazizme karşı çıkmamıştır desteklemiştir. Yavuz Baydar:Dokuzuncu ana özellik, “Faşizm, iş dünyası ve sanayi ile simbiotik bir ilişki içindedir.”Doğu Ergil: Mesela komünizm bildiğimiz kapitalist sisteme karşıdır. Onu devirip üretim araçlarına el koymak ve çalışanların üretim araçlarını denetlemesini sağlar. Faşizmde böyle bir şey. O kurulu düzeni tahkim etmek ve kurulu düzene uymayanları ayıkyarak rejimi güçlendirmeyi amaçlar. O yüzden işlek bir ekonomi ve harp sanayii destekleyecek bir teknoloji ister. İş adamlarının da işine gelir bu. Hükümet her imkanı akıtır onlarda zengin olurlar. Yavuz Baydar:Gelelim onuncu özellik, “Faşizm, sivil toplumun düşmanıdır.”Doğu ErgilÇünkü sivil toplum özgür bir alanı temsil eder. Kendi hayatını düzenlemeyi o hayat konusunda karar vermeyi karar vermeleri de denetlemeyi ön görür. Sivil toplumun anlamı budur. Yavuz Baydar:Önemli bir diğer ana özellik on birinci, “Faşizm, Aydınlanma’nın değerlerine ve kanıt temelli düşünceye, başka bir değişle modernizmin fikriyatına karşıdır.”Doğu Ergil:Her şeyi kabul etmeyen insanlara karşı tahammülsüzlük gösterirler ve sonra onları devre dışı bırakılır. İşinden ederek, hapse atarak, kamuyla temasını engelleyerek ve sonra da belki de yok etmek…Yavuz Baydar:Sonlara doğru yaklaşıyoruz, “Faşizmin en patlayıcı cephanesi komplodur. Ülkeye ve millete kast eden hainler her daim orada bir yerde zarar vermek için beklemektedir”Doğu Ergil:“Hep tehdit altındayız” “İri ve diri olmalıyız” ve “Düşmanı bertaraf etmeliyiz” tabi bunların en büyük sakıncası bunlarda içimizde var. “İçimizdeki hainler her an bizi yok edebilirler” ve sürekli operasyon yapılır. Bu da devleti “milli-güvenlik” devletine dönüştürüyor. Yavuz Baydar:On üçüncü ana özellik “Faşizmin hedefi, kafası karışmış, tedirgin, örgütsüz ve kendini kaybedenler safında gören orta-sınıfı kazanmaktır”Doğu Ergil:Hiyerarşide üst sınıf her zaman avantajlıdır. Alt sınıfda kendisini dayanışarak, örgütlenerek koruyabiliryor. O yüzden otoriter rejimlere bakın ilk işleri dernekleri ve sendikaları kapatır. Peki orta sınıf? Orta sınıfın ne serveti vardır ne de örgütlülüğü vardır. Orta sınıf hep devlete bakar. Devlet tarafından korunmaya ve kollanmaya bakar… Devleti ele geçirmenin önemi bu yüzden oldukça önemlidir. Özellikle az gelişmiş ülkelerde.    Yavuz Baydar:On dördüncü ana özellik, bu da çok önemli, “Faşistler, yetkili ama sorumsuz, yani hesap vermeyen bir yönetim anlayışına sahiptirler” diyorsunuz… Doğu Ergil:Mutlak otoriteye inandığı için faşistler, yukarıdan aşağıya gelen emirleri verilen direktifleri itiraz etmeyi bırakın sorgulamaya bile tahamülsüzdürler. O yüzden sorumsuzluklar. Nereye kadar? Başarısızlığın bütün topluma ciddi zarar verdikleri ana kadar. Yavuz Baydar: Geldik sonuncu ana özelliğe bu çok önemli çünkü tartışmaların önemli bir kısmında belirgin bir rejim spesifik bir rejim değildir diyenler, “ama orada seçimler oluyor” argümanını öne sürüyorlar. On beşinci ana özellikte şunu söylüyorsunuz, “Seçimler, faşistlerin işine yaradığı sürece başvurdukları bir meşruiyet aracıdır.”Doğu Ergil:Evet, kazanacaklarsa yani… 

Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar, Dersimiz Tarih’te Prof. Dr. Baskın Oran’la bugünkü Meclis ile birinci Meclis’i mercek altına alıyor.

'Erdoğan'ın Atatürk’ten nefret eden Enver'i övmesi paradigma değişikliği mi?’ - Prof Taner Akçam

Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar, Dersimiz Tarih'te Kültür eski bakanı Ertuğrul Günay ile Anayasa tartışmaları ve yakın tarihte kaçan fırsatları konuştu.

Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar, araştırmacı Hovsep Hayreni’nin makalesinde yer alan Karabekir'in 1920 Ermenistan seferine dair görüşleri ve günümüzü tarihçi Prof Taner Akçam ile değerlendirdi.

Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar’ın hazırlayıp sunduğu Dersimiz Tarih, bu hafta 12 Eylül Askeri Darbesini ele alıyor. Darbenin 40. yıl dönümünde Baydar’ın konuğu, Siyasetçi - Akademisyen Baskın Oran. Oran’ın aynı zamanda Kenan Evren’in Yazılmamış Anıları isimli iki ciltlik bir kitabı da bulunuyor. 

Dersimiz Tarih'te Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar'ın konuğu tarihçi-yazar Ayşe Hür. Baydar ve Hür, İzmir yangınını ve o dönem yaşananları alternatif tarih perspektifinden ele aldı ve yangının sorumlularını, kimlerin başlattığını ve sonuçlarını konuştu.

Kıbrıs'ta Türk azınlığa saldırı planlandığı iddialarının ve Atatürk'ün Selanik'teki evinin 5 Eylül'de bombalandığının öne sürülmesinin ardından, 6-7 Eylül tarihlerinde İstanbul Beyoğlu'nda Rumların can, mal ve ırzlarına yönelik düzenlenen saldırılar yıl dönümünde yeniden anılıyor.6 Eylül akşamı, Taksim Meydanı'nda toparlanmaya başlayanlar, slogan ve afişlerle İstiklal Caddesi’ne doğru ilerleyerek Rum dükkanlarını tahrip etmeye başladı.Olaylar İstanbul’un her yanına yayılırken, saldırılar kısa süre sonra yerini dükkanların yağmalanmasına bıraktı. Saldırıya uğrayan ve yağmalanan işyerlerinin yüzde 59’u Rumlara, yüzde 17’si Ermenilere, yüzde 12’si ise Yahudilere aitti.Resmi kaynaklara göre, 6-7 Eylül Olayları bağlamında 4 bin 214 ev, bin işyeri, 73 kilise ve 26 okul tahrip edildi. İnsan hakları örgütü Helsinki Watch’a göre olaylarda 15 kişi hayatını kaybetti.'Dersimiz Tarih'te, Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar'ın konuğu tarihçi-yazar Ayşe Hür, saldırının meydana geldiği atmosferi ve yaşananları anlattı.

"Türkiye hükümeti, savunduğu yayılmacı siyaset ile bölge için büyük bir tehlikedir'Türkiye, AKP iktidarı ile dış politikada çatışmacı bir tutum takınıyor. Son aylarda bu durum, komşu ülkelerle savaş mesabesine kadar geldi. Doğu Akdeniz üzerinden Mavi Vatan tezi ve Sevr yeniden gündemde. Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar, Dersimiz Tarih’te Clark Üniversitesi'nde tarih profesörü olan Taner Akçam ile gelinen noktayı konuştu.

"Bize Sevr dayatılıyor, izin vermeyeceğiz.." Türkiye'de tırmanan sert milliyetçi söylemin merkezine Mavi Vatan doktrini yanı sıra Sevr ve Lozan tartışmaları ile Misak-ı Milli de oturdu. Tarihçi Ayşe Hür, gündemin bu sıcak maddesini Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar'a değerlendirdi.

Galatasaray Üniversitesi Siyaset Bilimi Bölümü'nden emekli Doçent Ahmet Kuyaş, Dersimiz Tarih programında 30 Ağustos Zafer Bayramı’nı ve önemini Evren Dede’ye anlattı.

Türkiye, 2010 referandumunda tarihi kırılma anlarından birini yaşadı.Özellikle 15 Temmuz 2016 darbe girişiminin bastırılması ve ardından ilan edilen Olağanüstü Hâl (OHAL)’le birlikte Kânun Hükmünde Kararnâmeler (KHK) ile toplumun hemen her kesiminin yaşadığı mağduriyetler hukuk talebini ilk sıraya oturttu.2010 anayasa referandumu, Bugün hukukun bir numaralı tartışma konusu olmasının yapı taşlarından biri olarak görülüyor.Bazı kesimlerce "Yetmez ama Evet" tercihinde bulunanlar, bugüne gelinmesinin sorumlusu olarak görülüyor, eleştirilerin odağında yer almaya devam ediyor. Prof. Baskın Oran Şair Haydar Ergülen'in bir dönem AKP'ye destek verdiği için özür dilediği, liberal ve özgürlükçü soldan pek çok insana da özür çağrısı yaptığı yazısıyla bir kez daha gündeme gelen "Yetmez ama evet" meselesi, Ahval Dersimiz Tarih programında enine boyuna masaya yatırıldı.O dönem “Yetmez Ama Evet” kampanyasına destek veren isimlerden Prof. Baskın Oran ve Prof. Eser Karakaş, Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar’ın sorularını yanıtladı.

Önce Ayasofya, ardından Kariye’nin müze statüsünden çıkarılarak camiye çevrilmesi, Türkiye’nin hem iç gündemi hem de dış dünyanın Türkiye’ye ve onu yöneten kadronun zihniyetine bakış açısından hiç de hafife alınmaması gereken, “iç meselemizdir” denerek geçiştirilecek gelişmeler değil. Her iki mekan da bir dünya kenti olan Istanbul’u, küresel kültür mirasının en önde gelen merkezlerinden biri kılmakta. Bu, neden böyle? Ayasofya’nın ve Kariye’nin sanatsal, kültürel ve tarihi açıdan değeri nedir? Camiye çevirme tasarruflarının etkisi ve yansımaları nasıl olacak?Bu gelişmeleri yakından izleyen, ve çok sayıda Bizans ve Osmanlı tarihçisi akademisyenin Ayasofya ile ilgili karara karşı yazdığı bildirgede imzası olan, Pittsburgh Üniversitesi Antroploji Bölümü Araştırma Görevlisi Tuğba Tanyeri-Erdemir, Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar’ın sorularını yanıtladı.

Lozan Antlaşması ve çevrelediği dönem hakkında Türkiye'nin en önde gelen uzman tarihçilerinden olan Prof Zafer Toprak, Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar'ın sorularını yanıtladı.

Hürriyet'te yer alan bir habere göre Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan başkanlığında yapılan son Yüksek İstişare Kurulu toplantısı, Ermeni Soykırımı'na ilişkin gelişmelere yanıt vermek ve strateji geliştirmek için ‘özerk ve sivil bir yeni yapı’ oluşturulması konusunda verilen karar ile sonuçlandı. Toplantıda MGK’nin takip ettiği bu konunun 2015’te yapılan yasa değişikliği Başbakanlık Yakın Tarihi Araştırmalar Merkezi’ne verildiği, bu kurumun da Başbakanlığın lağvedilmesi ardından işlevsiz kaldığı ifade edildi. Konunun sadece siyasi değil, kültür, tarih, propaganda, hukuk gibi boyutlarına bir bütün olarak bakacak ve tek işi bu olacak bir kuruma ihtiyaç olduğu dile getirildi. Bu kurumun direkt hükümetle ve devletle ilişkisi olmayan özerk, bağımsız bir sivil yapı olması kararlaştırıldı. Akademik çalışmalarını ABD'de sürdüren araştırmacı Ohannes Kılıçdağı, bu kararın perde arkasını Ahval podcast dizisinden 'Dersimiz Tarih'te, Yavuz Baydar'a anlattı. Kılıçdağı, 'Bu sivil denen kurum kim tarafından finanse edilecek ne işe yarayacak merak ediyorum'' diyor.

Berlin Forum Transregionale Studien'de araştırmacı ve tarihçi Yektan Türkyılmaz, Ermeni Soykırımı'nın 105'inci yıl dönümünde İttihatçıların soykırımı gerçekleştirme motivasyonuna dair önemli bilgiler verdi:

Galatasaray Üniversitesi Siyaset Bilimi Bölümü'nden emekli Doçent Ahmet Kuyaş, Dersimiz Tarih programında 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı olarak kutlanan günün önemini anlatıyor. Türkiye’nin kuruluş sürecinde yaşananlara değinen tarihçi Doç. Kuyaş, 23 Nisan 1920’de açılan Büyük Millet Meclisi’nin aslında Türkiye tarihinin bugüne kadarki en çok sesli meclis olduğunu söylüyor. Öte yandan TBMM’nin birinci döneminin demokratik olduğu iddialarına karşı çıkan Kuyaş, bir meclisin demokratik olabilmesi için her şeyden önce genel oy hakkı gerektiğini vurguluyor. Kuyaş ayrıca, ilk mecliste kuvvetler ayrılığı olmadığını, bunun aksine yasama, yürütme ve yargı güçlerinin tamamının Meclis bünyesinde toplandığını hatırlatıyor. Birinci TBMM’nin devrimsel bir meclis olmasına karşı devrimci bir meclis olmadığını belirten Kuyaş “Hiç şüphesiz Türkiye tarihinin en çok sesli meclisiydi. ancak çok seslilik tek başına demokrasi için yeterli olmaz. Alkollü içki kullanımını yasaklayan, erkek ve kadın öğretmenleri toplantı salonunda birlikte oturttu diye maarif bakanı hakkında soru önergesi vermiş bir meclisti” diyor.

1918-22 arasında dünyayı kasıp kavuran, en az 20 milyon kişinin ölümüne sebep olan İspanyol gribi, bir savaştan ötekine sürüklenen Anadolu ve Trakya'yı nasıl etkiledi? Mustafa Kemal ve Vahdettin gerçekten de bu hastalığa yakalandılar mı? Anadolu'da hangi vilayetlerde büyük zayiat görüldü?Tarihçi Ayşe Hür anlatıyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Koronavirüs salgınına karşı önlemleri açıklarken, halktan mali yarım desteği alma konusunda, Mustafa Kemal'in 1921'de yayınladığı bir dizi emirden oluşan Tekalif-i Milliye'ye göndermede bulundu. “Kurtuluş Savaşı başlarken Gazi Mustafa Kemal Atatürk Tekalif-i Milliye diye 10 maddelik emir yayınlamıştır. Burada savaşta ihtiyaç duyulan hemen her malzemenin belirli bir oranı talep edilmiştir. Milletimiz bu dayanışma çağrısına gönüllülükle iştirak ederek kendisinin ve evlatlarının geleceği için varını yoğunu vermekten çekinmemiştir” dedi. Erdoğan'ın bu sözleri tartışma ve itirazlara yol açtı.Tarihçi Prof Taner Akçam Mustafa Kemal'in emirnamesini bugün ile kıyaslarken, Erdoğan'ın o dönemde olup bitenleri bilmediğini, muhtemelen danışmanları tarafından yanıltılmış olduğunu söylüyor. Konuya kitaplarında yer ayırmış olan Akçam'dan Tekalif-i Milliye konusunu açıklamasını istedik.

Dersimiz Tarih'te, Clark Üniversitesi'nde tarih profesörü Taner Akçam, ABD Senatosu'nun Ermeni Soykırımı'nı tanıyan kararını değerlendirdi ve bundan sonraki süreçte Türkiye'yi bekleyenleri anlattı.

Amerikan Senatosu Perşembe günü 1915’de Ermenilerin yaşadıklarının soykırım olduğunu kabul eden bir yasa tasarasını onayladı. Çalışmalarını Berlin’de Forum Transregionale Studien’de dürdüren tarihçi Yektan Türkyılmaz Ermeni soykırımı meselesi konusunda arşivler etrafında dönen tartışmaları Ahval için değerlendirdi.

Dersimiz Tarih’in konuğu Clark Üniversitesi’nde tarih profesörü Taner Akçam.Akçam, Osmanlı Arşivleri’nde Ermeni Soykırımı’na ilişkin bulduğu yeni belgeleri açıkladı ve Ermeniler’in imhasına dair ilk ‘imha’ kararının 1 Aralık 1914’te alındığını belirtti.

"Dersimiz Tarih" podcast programına konuk olan Doçent Doktor Ahmet Kuyaş, Mustafa Kemal Paşa önderliğinde yapılan ve Türkiye'nin temellerinin atıldığı Erzurum ve Sivas kongrelerini anlattı.Son dönemde "manda" tartışmalarıyla gündeme gelen Erzurum ve Sivas kongrelerinde neler yaşandı, "manda" meselesi neydi ve İttihat ve Terakki'nin diriltilmemesi için ne tedbir alındı, Doçent Doktor Ahmet Kuyaş açıkladı.- Mustafa Kemal dahil biz Amerikan mandası istiyoruz dendi mi?Geleceğin Atatürk'ü Sivas Kongresi'nde görünmeşe başladı- Atatürk Nutuk'ta bunu saklamıştırAmerikalı general yazdığı raporda ne dedi?- Mustafa Kemal'in istediği şey manda mıydı?-Sivas Kongresi açıldığında ilk yapılan şey "İttihat ve Terakki'yi" diriltmeyeceğim yemininin edilmesidir- Erzurum Kongresi bölgesel olmasına karşın neden daha önemli?- Sivas Kongresi'nin başarısız olduğu iddiaları doğru mu?- Neden Erzurum-Sivas kongreleri kadardiğer kongreleri önemsemiyoruz?Sivas Kongresinde söz konusu olan bir manda meselesinden bahsediliyor. Bunun aslı nedir?

Lozan bir hezimettir...'' ''Gizli maddeleri var...'' ''Bize toprak kaybettirdi...'' ''2023'te geçerliliği kamayacak...'' Bu ve benzeri iddialar, Lozan Antlaşması'nın yıldönümü vesilesiyle hem İslamcı hem de Milliyetçi kesimlerde yeniden dile getirildi. Lozan'ı iki yıl önce eleştiren Erdoğan ise bu yıl onu yere göğe sığdıramayan bir açıklama yaptı. Konunun en önde gelen uzmanı sayılan Prof Baskın Oran, 'şehir efsanesi' dediği iddiaları, 'Dersimiz Tarih'te tek tek yanıtlıyor.

Dersimiz Tarih'te HDP Mardin Milletvekili Tuma Çelik, 'Seyfo' olarak nitelendirilen Süryani Soykırımı'nı anlattı.

Harvard Üniversitesi misafir araştırma görevlisi Dr Ohannes Kılıçdağı, 'Dersimiz Tarih'te, Osmanlı döneminde etnik grupların devlet ve askerlik ile ilişkilerini Ahval editörü Yavuz Baydar'la konuştu.Kılıçdağı, Osmanlı ve Cumhuriyet'te ordularında askere alma tartışmalarını ve sistemini irdeliyor.

AKP çevrelerinden Ekrem İmamoğlu'ya yönelik 'Pontuslu' söyleminin ve çete lideri Topal Osman'a atıflı ifadelerin ardı arkası kesilmiyor. Nedir bu Pontus meselesi? Pontus Soykırımı ne zaman gerçekleşti? Kimler öldü, kimler kaldı? Topal Osman AKP'lilerin öne sürdüğü gibi bir halk kahramanı mıydı, yoksa eli kanlı bir katil mi? Konunun en önde gelen uzmanlarından, araştırmacı Tamer Çilingir, tarihin karanlık sayfalarını aralıyor.

Tarih nedir? Neden merak ediyor, anlamaya çalışıyoruz?Marksizm, pozitivizm veya İslamizm gibi merceklerden bakarak tarih doğru anlaşılabilir mi? Osmanlı-Cumhuriyet tarihlerinin kesişme noktasında hangi kara delik var? Sevan Nişanyan, 8 yaşından itibaren başladığı tarih akoma serüvenini anlatıyor, tarih olgusuna bakışındaki evrimi dinleyicilerle paylaşıyor. Kişisel arkeolojinin galerilerinde kişisel bir gezinti...