Można przyjąć, że na jednego człowieka przypadają blisko 3 miliony pająków. Mało jest zwierząt, które mają gorszą od nich reputację. Jej podstawa bierze się z faktu istnienia pająków jadowitych, jednak zaledwie garstka z nich stanowi dla ludzi realne zagrożenie. Chociaż znamy ok. 50 tysięcy gatunków tych zwierząt, nasza wiedza na ich temat jest zaskakująco ograniczona i wiele pozostaje jeszcze do odkrycia. Gdy w przyszłości nadrobimy zaległości, może się okazać, że budzące lęk pająki zmienią nasze życie na lepsze. (Jak wiele odcinków Brzmienia Świata również ten odcinek zawiera dodatkową treść, która jest niespodzianką dla słuchaczy. Jeśli wolisz ją pominąć, przejdź do rozmowy głównej). 00:00:00 Powitanie 00:00:29 Wstęp 23:55:00 Rozmowa 01:15:16 Podziękowania Brzmienie Świata istnieje dzięki wsparciu finansowemu słuchaczy. Sprawdź profil audycji na Patronite.pl i dołącz do grona patronów i patronek. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/brzmienieswiata/message

Wybrzeże Somalii przez lata było uważane za jeden z mateczników współczesnych piratów. To tam zdarzało się najwięcej ataków na statki handlowe, co nierzadko kończyło się porwaniem załóg i żądaniem okupu. Dzisiaj somalijscy piraci są cieniem swojej świetności, ale nie tylko oni stanowią zagrożenie na morskich szlakach. Od listopada 2023 roku na Morzu Czerwonym oraz w cieśninie Bab el-Mandeb statki atakowane są przy pomocy dronów, rakiet oraz helikopterów. Czy nowa sytuacja może zachwiać globalną gospodarką? (Jak wiele odcinków Brzmienia Świata, również ten odcinek zawiera dodatkową treść, która jest niespodzianką dla słuchaczy. Jeśli wolisz ją pominąć, przejdź do rozmowy głównej). 00:00:00 Powitanie 00:00:29 Wstęp 00:20:52 Rozmowa 01:38:17 Podziękowania --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/brzmienieswiata/message

Niemal 70 procent powierzchni Japonii zajmują góry. Wiele z nich pokrytych jest lasami. Jeśli wziąć pod uwagę fakt, że cała Japonia jest niewiele większa od Polski, a ludzi żyje tam trzy razy więcej niż w naszym kraju, wtedy stanie się jasne, dlaczego Japończycy zmuszeni są osiedlać się na relatywnie małej przestrzeni, tworząc tak gigantyczne aglomeracje jak Tokio. Ale szczyty Japonii nie stoją puste, o czym można przekonać nie tylko na górze Fuji. (Jak wiele odcinków Brzmienia Świata, również ten odcinek zawiera dodatkową treść, która jest niespodzianką dla słuchaczy. Jeśli wolisz ją pominąć, przejdź do rozmowy głównej). 00:00:00 Powitanie 00:00:55 Wstęp 00:29:39 Rozmowa 01:26:13 Podziękowania --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/brzmienieswiata/message

Aczowie to jedna z rdzennych społeczności zamieszkujących Paragwaj. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu żyli w izolacji i ich kontakt ze współczesnym światem był bardzo ograniczony. Mimo że tworzą zaledwie ułamek populacji państwa, najnowsza historia Paragwaju jest blisko związana z ich losem i odcisnęła na nich swoje wyraźne piętno. Dzisiaj, konfrontując się z trudną przeszłością, Aczowie starają się szukać kompromisu między obroną tradycyjnej tożsamości, a życiem ludzi XXI wieku. (Jak wiele odcinków Brzmienia Świata, również ten odcinek zawiera dodatkową treść, która jest niespodzianką dla słuchaczy. Jeśli wolisz ją pominąć, przejdź do głównej rozmowy odcinka). 00:00:00 Powitanie 00:00:29 Wstęp 00:19:20 Rozmowa 01:32:14 Podziękowania --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/brzmienieswiata/message

Błyskawiczny rozwój sztucznej inteligencji (SI) rodzi pytania o przyszłość. W ciągu najbliższych lat SI może wpłynąć nie tylko na rynek pracy, ale także na wiele innych aspektów życia ludzi, w tym na przebieg konfliktów zbrojnych. Istnieją już drony bojowe, które są w stanie samodzielnie, bez udziału człowieka, atakować wyznaczone cele. Można się spodziewać, że takie urządzenia będą rozwijane. Czy w przyszłości to autonomiczne roboty z przeciwnych armii walczyć będą ze sobą? A jeśli tak, to czy paradoksalnie wojny staną się przez to bardziej humanitarne? I na ile wizja buntu maszyn rodem z "Terminatora" powinna spędzać nam sen z powiek? (Jak wiele odcinków Brzmienia Świata, również ten odcinek zawiera dodatkową treść, która jest niespodzianką dla słuchaczy. Jeśli wolisz ją pominąć, przejdź do głównej rozmowy odcinka). 00:00:00 powitanie 00:00:29 wstęp 00:18:59 rozmowa 01:40:32 podziękowania --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/brzmienieswiata/message

Jakucki szaman powinien mieć bęben i płaszcz. Powinien też być odpowiednio skomunikowany z przylegającymi do nas światami, by móc ingerować tam, gdzie ingerować trzeba. Ale skąd to wszystko wiemy? Skąd wiedzą o tym sami Jakuci? Czy po wielu dekadach zwalczania przez ZSRR jakuckich wierzeń można je teraz zrekonstruować? A jeśli tak, do jakiego stopnia to, co było kiedyś ma łączność z tym, co jest dzisiaj? Odpowiedzi jest kilka, a wszystkie malują wciąż zmieniający się religijny pejzaż Republiki Sacha. 00:00:00 Start 00:00:51 Początek rozmowy 01:00:29 Muzyka 01:04:15 Podziękowania --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/brzmienieswiata/message

Mało jest zwierząt tak wyjątkowych jak niesporczaki. Ich zachowanie i umiejętności wciąż zadziwiają biologów. Niesporczaki, które zobaczyć można jedynie po mikroskopem, są niezwykle odporne i wytrzymałe. Odporność ta wykracza poza naszą wiedzę o organizmach żywych i nasuwa kluczowe pytanie: jak one to robią? Poszukiwania odpowiedzi trwają. Gdy ją znajdziemy, dla homo sapiens otworzą się nowe możliwości. Jedną z możliwych konsekwencji mogą być bezpieczne dla człowieka długotrwałe podróże w przestrzeni kosmicznej, które dzisiaj stanowią dla nas poważne wyzwanie. (Jak wiele odcinków Brzmienia Świata, również ten odcinek zawiera dodatkową treść, która jest niespodzianką dla słuchaczy. Jeśli wolisz ją pominąć, przejdź do głównej rozmowy odcinka, która rozpoczyna się od ⁠17:57⁠).

13 stycznia na Tajwanie odbędą się wybory prezydenckie i parlamentarne. W tym roku jest to jedno z najważniejszych wydarzeń regionu, które będzie miało wpływ nie tylko na samą wyspę. Sytuacji bacznie przyglądają się Chiny. Pekin nie kryje, że jego celem jest włączenie Tajwanu w granice Chińskiej Republiki Ludowej. By ten cel osiągnąć, prezydent Xi Jinping wykorzystuje wszelkie dostępne środki, a w jego arsenale znalazła się też bogini Mazu, której kult jest na Tajwanie bardzo popularny. (Jak wiele odcinków Brzmienia Świata, również ten odcinek zawiera dodatkową treść, która jest niespodzianką dla słuchaczy. Jeśli wolisz ją pominąć, przejdź do głównej rozmowy odcinka, która rozpoczyna się od 15:21).

W XXI wieku dwa tsunami zapisały się w historii. W 2004 roku po trzęsieniu ziemi na dnie Oceanu Indyjskiego powstały fale, które spustoszyły wybrzeża kilku azjatyckich państw. W 2011 roku tsunami uderzyło w Japonię, niszcząc m.in. elektrownię atomową Fukushima 1. Oba te zdarzenia wydają się wyjątkowe, jednak tsunami zdarzają się częściej niż dotychczas sądziliśmy. Mogą też wystąpić w rejonach, których wcześniej nie braliśmy pod uwagę. Nowe metody badań rzucają światło zarówno na przeszłość, jak i przyszłość tych zjawisk. (Jak wiele odcinków Brzmienia Świata, również ten odcinek zawiera dodatkową treść, która jest niespodzianką dla słuchaczy. Jeśli wolisz ją pominąć, przejdź do głównej rozmowy odcinka, która rozpoczyna się od 19:39).

W latach 70. XX wieku król małego, himalajskiego państwa zdecydował się na zmiany. Postanowił przeprowadzić swoje królestwo z czasów feudalnych do nowoczesności. Jednocześnie stworzył koncepcję, która wówczas wydawała się niedorzeczna: chciał, by najważniejszym celem państwa stał się dobrostan jego obywateli. W ten sposób w opozycji do Produktu Krajowego Brutto zaczęto troszczyć się o Szczęście Narodowe Brutto. Blisko pół wieku później Bhutan mieni się jednym z najszczęśliwszych państw. Tak powstał mit, który wpływa nie tylko na decyzje turystów, ale i na życie samych Bhutańczyków. (Jak wiele odcinków Brzmienia Świata również ten odcinek zawiera dodatkową treść, która jest niespodzianką dla słuchaczy. Jeśli wolisz ją pominąć, przejdź do głównej rozmowy odcinka, która rozpoczyna się od 21:10).

W XII wieku powstało Królestwo Sycylii. W różnych postaciach istniało do XIX wieku, gdy w 1861 roku wyspa została wchłonięta przez nowe, zjednoczone państwo włoskie, na czele którego stanął Wiktor Emanuel II. Mimo tego Sycylijczycy do dzisiaj podkreślają swoją odrębność i dystans do władz w Rzymie. Na czym ta odrębność polega? Czym Sycylia różni się od reszty Włoch i dlaczego jest laboratorium Europy? (Jak wiele odcinków Brzmienia Świata również ten odcinek zawiera dodatkową treść, która jest niespodzianką dla słuchaczy. Jeśli nie lubisz niespodzianek, przejdź do głównej rozmowy odcinka, która rozpoczyna się od 22'28").

Po raz ostatni człowiek był na Księżycu w 1972 roku. Od tego czasu na miejscu pojawiały się jedynie maszyny, które z większym lub mniejszym sukcesem lądowały na powierzchni. Za dwa lata ludzka stopa znowu ma stanąć na Księżycu. Zanim się to stanie, powstać musi odpowiedni sprzęt, który zapewni astronautom bezpieczeństwo i warunki do pracy w miejscu, w którym wiele ziemskich urządzeń nie jest w stanie prawidłowo funkcjonować. (Początek rozmowy: 0'45")

W Izraelu mieszka ok. 20 tysięcy Karaimów. Może więcej, może mniej - trudno ocenić. Podobnie niejasne są wyniki ostatniego spisu powszechnego w Polsce, z których wynika, że Karaimów w kraju jest nieco ponad trzystu. Ta liczba najpewniej jest zawyżona, a skoro tak, to kim są ludzie, którzy do Karaimów nagle zaczęli się zaliczać? I co ich postawa mówi o generalnej kondycji Karaimów jako narodu i mniejszości etnicznej? Odpowiedzi na te pytania są niezwykle złożone, tak jak złożona jest historia samych Karaimów. (Początek rozmowy: 22'59")

Gdybyśmy chcieli dotknąć przeszłości Ziemi, powinniśmy dotknąć krokodyla. Co prawda za sprawą tego manewru moglibyśmy stracić palce lub rękę, jednak bylibyśmy blisko zwierzęcia, którego historia sięga nawet 200 milionów lat. Mimo że ze względu na ewolucję krokodyle należą do najstarszych żyjących dziś zwierząt, wciąż niewiele o nich wiemy. Dla badaczy są wyzwaniem. Nawet największe, kilkumetrowe gatunki potrafią świetnie się maskować i są trudne do znalezienia. Czy nagrania dźwięków, które krokodyle wydają mogą pomóc w zrozumieniu tych zwierząt? (Początek rozmowy: 25'06")

W 1925 roku na terenie amerykańskich stanów Missouri, Illinois oraz Indiany pojawiło się tornado. Przez 3,5 godziny żywioł zmiótł z powierzchni ziemi kilka miast, pozbawiając życia blisko 700 osób. Tornado z roku 1925 uważane jest za jedno z największych i najbardziej destrukcyjnych w historii Stanów Zjednoczonych. Jednak tornada to dla obszaru amerykańskich Wielkich Równin widok relatywnie częsty i to tam działa większość tzw. łowców burz. Tymczasem trąby powietrzne występują również w Europie. Możemy przypuszczać, że ich liczba na Starym Kontynencie będzie wzrastać. (Początek rozmowy: 18'37")

Narody mają swoje symbole, historię i mit założycielski. Nie inaczej jest na Węgrzech. Jednak tam wszystkie te elementy ulegają szybkiej transformacji. Rozpoczęła się po roku 2010. Wtedy do władzy doszedł Fidesz, partia obecnego premiera Victora Orbana, który od tego czasu nieprzerwanie dzierży władzę. Okazało się, że w ciągu nieco ponad dekady Orban i jego przyboczni byli w stanie zmienić to, jak Węgrzy na siebie patrzą i jak widzą swój kraj na mapie świata, coraz chętniej szukając korzeni w Azji Środkowej. (Początek rozmowy: 23'34")

Dobrze zrobione zdjęcie przyrodnicze łatwo wpada nam w oko. Wydaje się szczególnie cenne, gdy widać na nim trudne do uchwycenia zwierzęta, które pobudzają naszą wyobraźnię. W europejskich warunkach to mogą być duże drapieżniki takie jak wilki, niedźwiedzie lub rysie, ale też cała paleta ptaków od orłów po rzadkie dzięcioły. Fotografów z aparatem polujących na cuda przyrody jest coraz więcej. W pogoni za wymarzonym kadrem niektórzy z nich gotowi są na kompromisy, których ofiarami są fotografowane przez nich zwierzęta. (Początek rozmowy: 0'35")

Większość Nubijczyków zamieszkujących Egipt i Sudan prowadzi życie w oparciu o tradycję i prawo religijne. Mężczyzna powinien się ożenić, a kobieta wyjść za mąż. Zasady poszukiwania życiowego partnera są ściśle określone. Szczególnie Nubijki mierzyć się muszą z surowymi, społecznymi wymaganiami, które dotyczą zarówno czasu przed ślubem, jak i po jego zawarciu. Tu wszystko skupia się na zdobyciu męża, później na jego utrzymaniu oraz takim przygotowaniu córek, by powtórzyły drogę swoich matek. Innej możliwości nie ma. (Początek rozmowy: 21'31")

Kuba była jednym z pierwszych lądów, które skolonizowali Europejczycy. Wyspa zyskała niepodległość dopiero w 1902 roku i od tamtego czasu pozostaje pod wpływem potężnego sąsiada, Stanów Zjednoczonych. Po rewolucji kubańskiej i romansie z ZSRR wyspa została objęta amerykańskimi sankcjami - tak jest do dzisiaj. Na Kubie, już bez Fidela Castro, ludzie starają się radzić sobie z wymagająca codziennością kraju, który nigdy nie zasmakował demokracji. W trudnych chwilach wielu Kubańczyków może zwrócić się o wsparcie do sił, które w przeszłości przywieźli na wyspę afrykańscy niewolnicy. (Początek rozmowy: 18'14")

Co z długodystansowymi szlakami górskimi ma wspólnego stonka? Jak wygląda lądowanie śmigłowca, gdy brakuje mu jednego koła? Czy na górę o wysokości powyżej 5000 metrów można wejść między śniadaniem a kolacją? I dlaczego w Gruzji jest coraz więcej turystów z Indii? O tym wszystkim dowiecie się z odcinka, którego gośćmi są Bartosz Malinowski (Wielki Szlak Himalajski, Chilloutdoor.pl) oraz Marcin Błeński (Medyk Rescue Team, Bezpieczny Kazbek). (Początek rozmowy: 15'34")

Chcemy wierzyć, że to, jakie podejmujemy w życiu decyzje, zależy od nas samych. My natomiast zależymy od kultury, w której jesteśmy zanurzeni tak dalece, że łatwo o tym zapomnieć. Nasza kultura podpowiada, co jest normą i jak znaleźć się w grupie podobnych do siebie ludzi. Co jednak, gdy na swojej drodze spotykamy ludzi, których kultura jest znacząco odmienna od naszej? Jak wtedy nawigować wśród wielości standardów? Co o Szkotach mówią ich kilty, a o społecznościach pasterskich prawo wendety? (Początek rozmowy: 0’47”)

Jak wygląda dzisiejszy cyrk od środka? Na ile ma związek z tym, co w namiotach cyrkowych oglądaliśmy jeszcze 20 lat temu? Iloma piłeczkami trzeba żonglować, by w świecie żonglerów zapewnić sobie uznanie? I dlaczego ten świat nie jest dla wszystkich? Odpowiedzi na te pytania znajdziecie w tym odcinku. (Początek rozmowy: 0’50”)

Odkrywanie i opisywanie nowych gatunków roślin wciąż jest możliwe. Szansa na ich znalezienie rośnie wraz ze zróżnicowaniem biologicznym miejsca poszukiwań. Wydawać by się mogło, że pierwszym wyborem są tu lasy deszczowe, tymczasem to Azja Środkowa - z jej górami i stepami - okazuje się wręcz botanicznym rajem, który opisywali ludzie od zarania dziejów. (Początek rozmowy: 16'39")

Świat przyspiesza. Jeszcze nie oswoiliśmy się z przełomem związanym z rozwojem sztucznej inteligencji, a już z laboratoriów dochodzą do nas informacje o stworzeniu syntetycznych ludzkich embrionów. Ostatnie miesiące to kolejne osiągnięcia nauki, które do niedawna były nie do pomyślenia. Tym samym nowa rzeczywistość rodem z powieści S-F coraz bardziej dopomina się odpowiedzi na pytanie kluczowe: czym dzisiaj jest człowiek i jakie jest jego miejsce w świecie. (Początek rozmowy: 17'33")

Muzeum Brytyjskie to jedna z największych placówek tego typu na świecie. Znajdują się tam działa sztuki - nie tylko starożytnej - które przywieziono do Anglii z wielu zakątków globu. Teraz do British Museum w Londynie, jak i do podobnych mu instytucji z długą tradycją, coraz częściej pukają kraje, z których dane artefakty zabrano. Czy muzea są gotowe na zwrot tych dzieł i zmianę sposobu działania? Czy gotowi na zmianę są archeolodzy wciąż dokonujący odkryć? Czym jest archeologia zaangażowana i jak wpływa na świat nauki? (Początek rozmowy: 18'08")

We Francji niszczą francuskie wino. Rząd w Paryżu przeznaczył na ten cel ponad 200 mln euro. Ta z pozoru absurdalna aktywność ma głęboki sens i nie zdarza się po raz pierwszy w historii winiarstwa. Wino bowiem to przede wszystkim produkt rolniczy, który musi znaleźć nabywcę, a o tego jest coraz trudniej nie tylko we Francji. Młodzi ludzie częściej wybierają inne trunki lub w ogóle nie zaglądają do kieliszka. Jednocześnie w krajach, które dotychczas nie były kojarzone z winem, powstają nowe winnice. Czy wkrótce normalnym będzie picie wina z Chin? (Początek rozmowy: 22'55")

Rdzenną ludnością Skandynawii, której historia sięga ponad 2 tysięcy lat, są Saamowie. Zamieszkują Norwegię, Szwecję, Finlandię oraz Rosję. W pierwszym z wymienionych krajów Saamowie od połowy XIX wieku do drugiej połowy wieku XX musieli mierzyć się z planową norwegizacją. Na celowniku władz w Oslo znalazła się również mniejszość etniczna, o której wiadomo znacznie mniej - Kwenowie. Ich losy związane są zarówno z Norwegią, jak i Finlandią. (Początek rozmowy: 12'27")

Białoruskie regiony takie jak Polesie czy Poniemnie to obszary wieloetniczne i transgraniczne. Mają swoją specyfikę i zróżnicowanie. Do dzisiaj zachowała się tam kultura ludowa, która przejawia się choćby w tradycjach muzycznych. Ich tropem podążają etnomuzykolodzy. Odwiedzając białoruskie wsie, szukają śladów przeszłości, jak i tego, co w tradycjach ludowych może być uniwersalne i cenne również dla nas, w XXI wieku. (Początek rozmowy: 0'59")

W tym sezonie wspinaczkowym władze Nepalu wydały 478 pozwoleń na wspinaczkę na Evereście. Siedemnaście osób, które próbowały wejść na szczyt nigdy nie wróci do domu - zginęli. To tragiczny rekord. Duży wpływ na sytuację ma komercjalizacja wspinaczki w górach wysokich oraz nieprzygotowanie wspinaczy-amatorów. Wielu z nich zostaje w górach na zawsze przez tzw. chorobę wysokościową. Z tego odcinka dowiecie się, na czym polega na przypadłość i dlaczego - mimo dostępnej wiedzy - wciąż zbiera tak duże żniwo. (Początek rozmowy: 0’59”)

Co podczas rozmowy oznaczają podniesione brwi naszego rozmówcy? Zdziwienie? Zaskoczenie? Wszystko zależy od tego, kto tym rozmówcą jest i z jakiego regionu świata pochodzi. Tak przejawiają się różnice międzykulturowe, które nie ograniczają się jedynie do gestów i mowy ciała. Ich rola w komunikacji między ludźmi jest znacznie głębsze i znacznie ważniejsze niż pozornie może się nam wydawać. Warto zdawać sobie sprawę z ich istnienia za każdym razem, gdy wyjeżdżamy z kraju lub mamy kontakt z obcokrajowcami w Polsce. (Początek rozmowy: 21’04”)

W Izraelu i w Autonomii Palestyńskiej znowu wrze. Izrael przeprowadza bezpardonowe akcje wojskowe, a w odpowiedzi dochodzi do palestyńskich zamachów. Po obu stronach giną ludzie. Po raz kolejny konflikt zaczyna niebezpiecznie eskalować. Mimo tego w Jerozolimie, która często jest areną niepokojów, sytuacja wydaje się stosunkowo spokojna. W tym miejscu nie tylko relacje żydowsko-palestyńskie zasługują na miano co najmniej skomplikowanych. (Początek rozmowy: 16'35")

W 2014 roku zespół japońskich naukowców otrzymał Nagrodę Nobla za stworzenie nowego rodzaju oświetlenia typu LED. To miała być rewolucja, znaczący postęp w technologii tworzenia sztucznego światła. Jednak coraz częściej to, co rozświetla nasze domy i nasze miasta poddawane jest krytyce. Czy zmiany, które mają wpływ na ludzi i środowisko naturalne, poszły za daleko? Może czas zrobić krok wstecz? (Początek rozmowy: 15'00")

W drugiej połowie lat 70. XX wieku Pol Pot i kierowany przez niego ruch Czerwonych Khmerów doprowadził Kambodżę na skraj upadku. Z powierzchni ziemi zniknęło blisko 25% populacji kraju, a ci, którym udało się przetrwać, rozpoczęli później mozolną odbudowę zniszczonego państwa. Dzisiaj, blisko ćwierć wieku po rewolucji Pol Pota, Kambodża zdaje się prowadzić normalną egzystencję, choć przeszłość wciąż kładzie się cieniem na życie codzienne mieszkańców. (Początek rozmowy: 20'17")

Indusi byli na Księżycu na długo przed Amerykanami i misją Apollo 11. To fakt. Fakt dla tych, którzy czerpią wiedzę z dawnych induskich ksiąg. To tam znajdować ma się prawda oraz wskazówki, którymi kierować powinien się “prawdziwy Indus”. Prawdziwy czyli jaki? Czy musi być wyznawcą hinduizmu? A jeśli nie, jaka powinna stać za nim historia i czy można zmieniać ją w zależności od potrzeb? (Początek rozmowy: 20'29")

Dlaczego polarnicy po wyprawach odwiedzają stomatologów? Czy na Antarktydzie rozmiar buta ma znaczenie? I dlaczego w trakcie marszu na biegun południowy warto rozważyć wzięcie spódnicy? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziecie w plenerowej rozmowie z Mateuszem Waligórą, który po raz pierwszy publicznie opowiada o kulisach swojej wyprawy na Antarktydzie. (Początek rozmowy: 17'40")

W 1998 roku w Irlandii Północnej podpisano porozumienie pokojowe między dwiema grupami mieszkańców. Miał to być koniec wieloletniego konfliktu, w którym po jednej stronie byli ci, którzy chcieli dołączenia tego obszaru do Republiki Irlandii, a po drugiej znajdowali się Brytyjczycy pragnący pozostania w granicach Zjednoczonego Królestwa. Po 25 latach porozumienie wciąż jest w mocy, jednak dokumenty zmieniają się wolniej niż ludzie, co na swoich fotografiach dokumentuje Mariusz Śmiejek, mieszkaniec Belfastu. (Początek rozmowy: 20'21")

Mamy skłonność do marnowania żywności. Nie zdajemy sobie też sprawy, ile wartościowego jedzenia znajduje się na łąkach i w lasach - tuż obok, w zasięgu ręki. To tam znajdziemy składniki na pożywne sosnokersy lub ciasto z pokrzywami. Wiedza o tzw. dzikiej kuchni niegdyś była powszechna. Zapewniała urozmaicenie diety, a gdy ludzi nawiedzała klęska głodu, niejednokrotnie ratowała życie. Dzisiaj dzikie rośliny jadalne mogą być fascynującą przygodą, dzięki której inaczej spojrzymy na swoje najbliższe otoczenie. (Początek rozmowy: 21'08")

Kolejny odcinek Brzmienia Świata, który jest efektem reporterskiego wyjazdu - tym razem na Lofoty. To norweski archipelag zamieszkany przez mniej niż 25 tysięcy ludzi. Mimo geograficznego odosobnienia, Lofoty należą do najbardziej popularnych miejsc odwiedzanych przez turystów w Europie. Wszystko przez spektakularne góry i fiordy. A jak i czym żyją mieszkańcy tego archipelagu? Na ile ryby wpływają na ich codzienność i dlaczego na Lofotach wciąż pływają statki wielorybnicze?

W 2022 roku do Kenii przyjechało blisko 1,5 mln turystów. Większość z nich odwiedziła parki narodowe, dzięki którym Kenia należy do najpopularniejszych państw na turystycznej mapie wschodniej Afryki. Dzikie zwierzęta takie jak lwy, słonie czy żyrafy przyciągają, podobnie jak krajobraz, który w południowej części kraju zdominowany jest przez rozległe sawanny. Tymczasem na północy królują pustynie i półpustynie. Turyści docierają tam rzadko, podobnie jak zainteresowanie kenijskich władz, które traktuje region po macoszemu. Do gospodarzy tamtych ziem należą Samburu - krewniacy Masajów - wciąż prowadzący tradycyjny, pasterski tryb życia. (Początek rozmowy: 21'35")

“Różnorodność jest wartością, a nie obciążeniem”, tak mówi Łukasz Maurycy Stanaszek, odkrywca Urzecza. Był to nieduży region oparty o Wisłę. Istniał przez kilkaset lat jako efekt zderzenia trzech odrębnych grup. Jedną z nich byli Olędrzy, potomkowie niderlandzkich osadników. Swoją pracą, nierozerwalnie związaną z Amazonką Mazowsza, doprowadzili do powstania wiślanego Eldorado. Dzisiaj Urzecze, które niemal zniknęło z ludzkiej pamięci, przeżywa odrodzenie, a jego mieszkańcy na nowo odnajdują swoje korzenie i szczególną tożsamość. (Początek rozmowy: 0'48")

Quechua tworzą grupę około kilkunastu milionów ludzi. ⁠Zamieszkują zachodnią część Ameryki Łacińskiej, przede wszystkim Peru. Wielu z nich zachowało tradycyjny sposób rozumienia świata, w którym ważną część stanowią Andy, a ich szamani wciąż pozostają w kontakcie z Pachamamą. Wbrew pozorom Pachamama nie jest odpowiednikiem postaci, którą w Europie nazwalibyśmy Matką Ziemią. To koncepcja znacznie bardziej złożona i wciąż dla ludzi Quechua kluczowa.⁠ (Początek rozmowy: 19'34")

Dla Leszka Naziemca woda ma znaczenie. Od kilkunastu lat regularnie pływa w otwartych zbiornikach wodnych: od jezior, przez rzeki po morza. Często zimą, jak nauczyli go Czesi. Nieobce mu są arktyczne i antarktyczne wody, które poznał, będąc wyposażonym jedynie w kąpielówki i czepek pływacki. Od niecałego roku mieszka na wyspie Wolin - tu jest bliżej morza, jezior i bliżej natury. (Początek rozmowy: 0'47")

W kwietniu 2021 roku w południowej Indonezji powstał cyklon tropikalny Seroja. Spowodował gigantyczne zniszczenia, w wyniku których życie straciło ponad 270 ludzi. Mimo że cyklony tropikalne w tej części świata nie są rzadkością, wydarzenie sprzed dwóch lat było wyjątkowe. Okazało się bowiem, że cyklon Seroja narodził się w miejscu, w którym cyklony tropikalne zwykle nie mają szansy powstać. Sprawą zainteresowali się naukowcy, w tym Polacy. Wnioski ich badań w przyszłości mogą mieć fundamentalne znaczenie dla regionu. (Początek rozmowy: 21'50")

Chińskie wierzenia tradycyjnie potrafią zaskakiwać, podobnie jak religijny krajobraz Państwa Środka. Czy duch może być pijany? Które bóstwo cierpi na pracoholizm? Kiedy w raju urzędnicy przyjmują łapówki? Dlaczego warto umieć latać na karpiu i wystrzegać się bakłażanów? Więcej pytań i jeszcze więcej odpowiedzi dotyczących chińskich zaświatów znajdziecie w tym odcinku. (Początek rozmowy: 12'01")

Gdy idę do lasu, poluję na mieszkające tam zwierzęta i używam rosnących tam roślin. Przecież jestem człowiekiem - umiem korzystać z otaczającego mnie świata tak, by realizować moje, ludzkie cele. A co, jeśli ów świat ma świadomość tego, co z nim robię? A co, jeśli może odpowiedzieć w sposób, który uzna za słuszne? Taką możliwość biorą pod uwagę ludzie Moré, mieszkańcy wschodniej Boliwii. (Początek rozmowy: 7’09”)

W krajobrazie państw środkowej Afryki Czad jest krajem szczególnym. Od początku swojego istnienia borykał się z licznymi trudnościami - od walk wewnętrznych po obronę własnych granic. Na obszarze niemal cztery razy większym od Polski, w kilku strefach klimatycznych mieszka zaledwie 12 milionów ludzi. Wśród nich Toubou, wojowniczy naród z pogranicza czadyjsko-libijskiego. (Początek rozmowy: 23'17")

Wydawać się może, że śluzowce - z racji nazwy oraz wyglądu - nie powinny być przedmiotem zainteresowania człowieka. Te jednokomórkowe organizmy są w środowisku dość powszechne i wydają się prowadzić niepozorne życie. A jednak rozpalają wyobraźnię zarówno biologów, jak i socjologów, urbanistów czy filozofów i artystów. Czego możemy nauczyć się od śluzowców i czy organizmy te mogą rozwiązać najbardziej złożone problemy, z którymi boryka się ludzkość? (Początek rozmowy: 18'38")

Nigeria liczy co najmniej 220 milionów obywateli. Żyje tam 250 lub - zgodnie z innymi szacunkami - nawet 370 różnych grup etnicznych. W tym gąszczu ludzi ważną rolę odgrywają Hausańczycy. Liczą około 70 milionów ludzi, a oprócz Nigerii zamieszkują też tereny Nigru i kilku innych państw Afryki na obszarze Sahelu. Niegdyś ich królestwa pełniły kluczową rolę w regionie, a dzisiaj kultura Hausa jest jedną z najbardziej charakterystycznych w tej części kontynentu. (Początek rozmowy: 0'59")

W 1977 roku prezydent USA Jimmy Carter odwiedził Polskę witany na Okęciu przez tow. Gierka. Gdy prezydent zabrał głos, ku zaskoczeniu zgromadzonych jego przemówienie miało akcenty seksualne. Carter mówił, że na zawsze porzucił USA, że przyjechał, ponieważ pożąda Polaków oraz że chętnie obmacałby Polskę. Tak przynajmniej słowa Cartera przetłumaczył jego tłumacz, dzięki któremu była to wizyta historyczna. Kim są najlepsi tłumacze ustni? Jak pracują? Z jakimi sytuacjami muszą się borykać oraz co mają do tego krewetki? Posłuchajcie w tym odcinku. (Początek rozmowy: 22'14")

W XVII wieku Holandia, Królestwo Niderlandów, przeżyła bezprecedensowy czas prosperity. Kraj i jego mieszkańcy cieszyli się dostatkiem, miasta rosły w siłę, a niderlandzka kultura kwitła jak nigdy dotąd. Ów niepodważalny sukces miał swoje podstawy zarówno w pracy samych Holendrów, jak i w koloniach, które Niderlandy kontrolowały. Nie bez znaczenia był też nowy, bardzo intratny interes - handel niewolnikami. Dzisiaj Holandia należy do najbogatszych krajów Europy. Na ile przeszłość ma dla tego kraju znaczenie? Jak Holendrzy widzą siebie i swoją tożsamość, która na zewnątrz kojarzona jest niemal wyłącznie z rowerami i marihuaną w Amsterdamie? (Początek rozmowy: 16'34")

14% Brazylii to terytoria należące do rdzennej ludności tego kraju, która liczy niecały milion. Jedni uważają, że to za dużo i nawołują do zmian. Inni również do zmian nawołują, ponieważ ich zdaniem ziem przekazanych ludności rdzennej jest wciąż za mało. Tymczasem większość Brazylijczyków, których w sumie jest 217 milionów, ma żadną lub szczątkową wiedzę na temat tego, o jaką ludność w ogóle chodzi. Nie zastanawiają się, dlaczego podczas karnawału w Rio de Janeiro tancerze noszą na głowach ozdobne pióropusze i jakie jest tych ozdób znaczenie. Nie szukają odpowiedzi na pytanie, kim są Pataxó, którzy w akcie protestu coraz częściej wychodzą na ulice. (Początek rozmowy: 16'44")

Aleksandria to jedno z dziesięciu największych miast Afryki i po Kairze najludniejsza aglomeracja Egiptu. W przeszłości miasto kosmopolityczne, gdzie obok siebie żyli Arabowie, Żydzi i chrześcijanie, a dzisiaj? Co zostało ze śródziemnomorskiej potęgi starożytnego świata? Co zostało z ducha Biblioteki Aleksandryjskiej, na poły legendarnej skarbnicy wiedzy, która swoim rozmachem inspiruje ludzi do dzisiaj? (Początek rozmowy: 24'48")

Trudno jest ocenić, ile osób na świecie jest osobami niewidomymi. Często  podaje się liczbę 36-38 milionów, ale są to szacunki nieprecyzyjne. Schorzenia czy dysfunkcje wzroku mogą mieć różną postać i różny skutek, a  białej laski osoby niewidomej potrzebuje również ktoś, kto widzi w ograniczonym zakresie. Niezależnie od liczb i statystyk osoby niewidzące mogą prowadzić życie nie mniej satysfakcjonujące i aktywne od ludzi  widzących. Poznajcie bliżej ich świat, słuchając dwóch opowieści z dwóch polskich miast.

Tomasz Paterski jest w trasie od ponad roku. Drogą wodną zamierza przemierzyć Skandynawię z finałem w Helsinkach. Ma dwoje kompanów: psa i wydrę. Wydra to kanu, które powstało na bazie konstrukcji wykorzystywanych przez amerykańskich traperów z XIX wieku. Większość przedmiotów, które Tomasz ma przy sobie swoje korzeniami sięga dawnych czasów, chociaż w jego obozie w Szwecji, nad brzegiem zamarzniętego jeziora, nie brak urządzeń jak najbardziej dwudziestowiecznych. Podróż przez Skandynawię potrwa kilka lat, ale na tym nie koniec... (Początek rozmowy: 20'06")

Romowie zamieszkują całą Europę. To największa mniejszość etniczna kontynentu -  od 12 do 15 milionów ludzi. Romów można spotkać niemal w każdym europejskim państwie. Najwięcej w Bułgarii, na Słowacji i w Rumunii, ale także w Grecji, w Czechach i w Hiszpanii. W Polsce mówimy od grupie nie większej niż 35 tysięcy. Poza Europą największe diaspory Romów zamieszkują m.in. Stany Zjednoczone i Brazylię. Ich sposób życia oraz zwyczaje są przedmiotem wielu domniemywań, które bazują głównie na stereotypach i powtarzanych od lat opiniach. W tym odcinku przyglądamy się faktom i sprawdzamy jak siebie oraz swoje otoczenie widzą sami Romowie. (Początek rozmowy: 19'54")

Z tego odcinka dowiecie się, jak słonie wpłynęły na kino, bilard i pewnego papieża oraz jak my wpłynęliśmy na słonie i inne sprowadzane do Europy zwierzęta. Będzie o cyrkach, ogrodach zoologicznych i dużych pieniądzach. Będzie też o zwierzętach, które istnieją bardziej w naszych głowach niż w rzeczywistości. (Początek rozmowy: 17'06")

Indie. Subkontynent. Dom miliarda czterystu milionów ludzi, którzy zamieszkują 28 indyjskich stanów. Każdy z nich jest osobnym światem, wewnątrz którego istnieją podziały na religie, kasty, klasy czy grupy społeczne. Ich wielość przyprawia o zawrót głowy, a mimo tego wszystko mieści się pod jednym, wspólnym dachem. W książce “Indie. Kraj miliarda marzeń” (Wyd. Szczeliny/Wyd. Otwarte) dr Weronika Rokicka pokazuje państwo zbudowane przez ludzi sprawczych i przedsiębiorczych. Kraj daleki od stereotypów przywodzących na myśl biedę, społeczne wykluczenie oraz nieustające problemy. Kraj nietypowy, a jednak tak zwyczajny. (Początek rozmowy: 19'39")

Niezależnie od tego, jakie są nasze preferencje filmowe, większość z nas choć raz słyszała o serialu "Squid Game". Ta koreańska produkcja nie jest jedyną, która cieszy się wielką popularnością zarówno w Korei, jak i poza nią. Znaleźć tam można historie kryminalne, romanse, fantasy czy horrory, ale to, co czyni koreańskie filmy i seriale wyjątkowymi, to ich skłonność do przekraczania granic gatunków. Na ile kino współczesnej Korei może być dla nas wskazówką w próbie zrozumienia Koreańczyków? (Początek rozmowy: 15'07")

To odcinek noworoczny. Dużo muzyki z różnych zakątków świata, z której  znane jest Brzmienie Świata oraz życzenia dobrego roku 2023.

Ten odcinek jest inny. To spotkanie, którego bohaterami są moi rozmówcy znani z pierwszych odcinków Brzmienia Świata. Co działo się z nimi od chwili, gdy mieliśmy okazję słuchać ich opowieści? Jak rozwinęły się ich pasje i zainteresowania? Czym zajmują się obecnie? Ten odcinek to pięć rozmów, pięć historii i pięć okruchów świata, który mamy za oknem. Występują: Agnieszka "Zebra" Dziadek (Across the Wilderness), Igor Murawski (Poszukiwacze org), Krystian Machnik (Napromieniowani), Anna Książek (Światozmieniacze/Exchange The World), Natalia Ishigaki (@nati.ishigaki).

Każdego roku setki milionów ludzi zostaje wolontariuszami. Poświęcają swój czas i energię, by pomagać. Część z nich wybiera wolontariat zagraniczny, biorąc udział w międzynarodowych programach. Wiele z tych osób to ludzie młodzi. Ruszają w świat z dobrymi intencjami oraz z nadzieją, że poprzez wolontariat nie tylko pomogą innym, ale też będą mieli szansę na zdobycie nowych, cennych doświadczeń. Ta przygoda może być przygodą ich życia, jednak po drodze ominąć trzeba niejedną przeszkodę. (Początek rozmowy: 26'52") Odcinek powstał we współpracy z Europejskim Korpusem Solidarności. 

Gdy w 1962 roku Algieria staje się niepodległym państwem, za sobą ma 130 lat doświadczenia jako francuska kolonia. Ten okres pozostawił ślad zarówno w Algierii, jak i we Francji, gdzie pamięć wojny z przełomu lat 50. i 60 jest wciąż żywa. Albert Camus, Paul Belmondo czy Zinédine Zidane - to tylko niektóre z nazwisk, które świadczą o złożonej historii obu krajów. W ostatnim czasie zauważyć można znaczące kroki, które budują fundament dla francusko-algierskiego pojednania, ale szczęśliwy finał jest jeszcze daleko. (Początek rozmowy: 18'52")

To niewielkie państwo trzyma w ręku klucze do dwóch oceanów. Rocznie przez Kanał Panamski przepływa blisko 14 tysięcy statków, a każdy z nich zostawia opłatę, która zasila skarbiec Panamy. Nie zawsze tak było, ponieważ historia Panamy i jej cudu techniki ma swoje zakręty oraz zwroty akcji. Dzisiaj kraj wydaje się stabilny i racjonalny, jednak czy wszyscy korzystają z dobrobytu finansowanego przez światowy transport morski? (Początek rozmowy: 19'59")

A może tak rzucić wszystko i zamieszkać w Bieszczadach? Albo na Teneryfie? Jak się okazuje, wyspa daje szansę tym, którzy szukają dla siebie miejsca na obrzeżach znanej nam cywilizacji. Tylko jak to możliwe, skoro chodzi o jedną z najpopularniejszych wysp w regionie? I czy da się pożenić ogień z wodą? (Początek rozmowy: 17'17")

Po co jeździć na Daleką Północ? Dla śniegu i lodu? Dla Niedźwiedzi polarnych? Dla otwartych przestrzeni zatopionych w chłodzie? Dla Adama Wajraka ta część świata jest szczególnym miejscem zarówno na mapie, jak i w sercu. Pisze o tym w swojej książce "Na Północ. Jak pokochałem Arktykę" (Wydawnictwo Agora). Z tego odcinka Brzmienia Świata dowiecie się, jak spotykał niedźwiedzie polarne, gdzie zmarzł najbardziej i dlaczego jachtowi na Svalbardzie może przydać się dynamit.  (Początek rozmowy: 22'47")

Na należącej do Francji wyspie Reunion mieszka nieco ponad 850 tysięcy ludzi. Część z nich uprawia hazard, który historią sięga kilkuset lat wstecz. Chodzi o walki kogutów. W świetle francuskiego walki te są legalne, o ile odbywają się w miejscu tradycyjnie do tego przeznaczonym. Co więcej ten kontrowersyjny sport uprawiany jest również w północnej Francji, gdzie ma swoich zwolenników. Co na to koguty? Czy tradycja powinna być kontynuowana przez sam fakt bycia tradycją? I na ile walki kogutów na wyspie Reunion mają związek z walkami kogutów w Azji Południowo-Wschodniej? (Początek rozmowy: 21'28")

Sudan ma w sobie wszystko - a może nawet więcej. Tutaj znajdziemy ślady starożytnego Egiptu, najstarszych królestw chrześcijańskich, jak i brytyjskich rządów kolonialnych. Tutaj niepodzielnie króluje islam, lecz pod powierzchnią kryją się dawne wierzenia i tradycje. Zwykle kraj ten jawi się nam jako miejsce zanurzone w konflikcie i przemocy - w tym odcinku poznacie Sudan od zupełnie innej strony. (Początek rozmowy: 19'49")

Jest tylko jedno takie miejsce, gdzie Kafka spotyka Orwella, a swoją rezydencję miał zarówno Hermann Göring, jak i Władimir Putin. W czasie istnienia ZSRR Obwód Kaliningradzki był jednym z najbardziej zmilitaryzowanych regionów państwa. Później wydawał się szansą na zbliżenie z Europą, która była tuż obok. A dzisiaj, po inwazji na Ukrainę? Czym jest Obwód Kaliningradzki i jak patrzą na niego Rosjanie? (Początek rozmowy: 18'27")

Turcja ma 85 milionów obywateli. Wśród nich są ludzie należący do grup  etnicznych lub religijnych, o których istnieniu współczesna Turcja  wolałaby zapomnieć. Zgodnie z założeniem "Ojca Narodu", Mustafy Kemala  Atatürka, Turcja ma być krajem jednorodnym i na wskroś tureckim. Co to oznacza dzisiaj, 100 lat po upadku Imperium Osmańskiego? (Początek rozmowy: 19'41")

W Niemczech istnieją cztery uznane przez władze mniejszości narodowe. Jedną z nich są Serbołużyczanie. Uważani są za najmniejszy naród słowiański, a jego ojczyzną było dzisiejsze pogranicze niemiecko-polsko-czeskie. Co Serbołużyczanie mają wspólnego z Serbami z Bałkanów? Dlaczego mówią dwoma, a może i trzema językami? I wreszcie - jak dzisiaj patrzą na swoją tożsamość? Tego dowiecie się w tym odcinku. (Początek rozmowy: 18'32")

Zrozumieć Etiopię, drugie pod względem liczby obywateli państwo Afryki, można tylko wtedy, gdy zna się jej historię. Jednak cofnięcie się o 100 czy 200 lat może nie wystarczyć. Najlepiej zacząć od początku - od króla Salomona i królowej Saby. Wtedy zaczniemy rozumieć, dlaczego laureat Pokojowej Nagrody Nobla od dwóch lat prowadzi bezwzględną wojnę, której skutki odczuwa ponad 110 milionów ludzi. (Początek rozmowy: 18'06")

Majowie z przeszłości pozostawili po sobie wiele śladów, ale dopiero niedawna zaczęliśmy rozumieć, kim byli i jak żyli w swoich monumentalnych miastach. Niedawne odkrycia dotyczące majańskiej gry w piłkę rzucają nowe światło na ich wierzenia. Archeolodzy na powierzchni i pod wodą wciąż zbierają puzzle, z których próbujemy ułożyć większy obraz dawnych dziejów. To, co wciąż nie jest wiadome lub pozostaje w sferze domysłów stanowi pożywkę dla naszej wyobraźni. To również paliwo dla ruchów i sekt religijnych, które wykorzystują niewiedzę swoich wyznawców. (Początek rozmowy: 21'32")

Chasydów jest około 250 tysięcy. Tworzą społeczność ortodoksyjnych Żydów mieszkających głównie w Stanach Zjednoczonych. Jednak jeszcze w XX wieku większość z nich żyła w granicach Środkowej i Wschodniej Europy: w carskiej Rosji, w Polsce, na Węgrzech, na terenie dzisiejszej Ukrainy, Litwy czy Białorusi. To stamtąd pochodzą najsłynniejsi chasydzcy rabini - cadykowie. Mimo że chasydzi przez kilka wieków byli ważnym elementem tych ziem, dzisiaj pozostały po nich przede wszystkim opowieści. Wiele z nich to mieszanka mitów i niedopowiedzeń. W tym odcinku dowiecie się od chasyda dowiecie się, kim są współcześni chasydzi, jaka jest ich wiara oraz jak wygląda ich codzienne życie w XIX wieku. (Początek rozmowy: 20'53")

Odejście Elżbiety II oznacza zmianę nie tylko na brytyjskim tronie. Jej  następca, Karol III, stał się głową kilkunastu państw. Jednym z nich  jest Australia, gdzie rozpoczęła się już dyskusja o możliwym odcięciu  brytyjskiej pępowiny, która istnieje od 200 lat. Do podjęcia tego kroku  skłonni są australijscy Aborygeni. Dla wielu z nich król, a wcześniej  królowa Wielkiej Brytanii są symbolem bolesnej, kolonialnej przeszłości. (Początek rozmowy: 14'38")

Gdy w XVI wieku Europejczycy zaczęli żeglować do oddalonych od Starego Kontynentu krain, z podróży przywozili to, co dało się sprzedać w domu. Oprócz złota, kosztowności oraz przypraw w swoich ładowniach transportowali ludzi. Szczególnie cenni byli ci z nich, których ciała zdobiły tatuaże. W Europie tatuowanie było sztuką niemal nieznaną, dlatego wytatuowani Inuici czy przedstawiciele Azji Wschodniej - porywani ze swoich ojczyzn - stanowili nie lada atrakcję. Prezentowano ich w europejskich miastach jak egzotyczne zwierzęta. Jednym z najbardziej znanych "eksponatów" tamtego okresu był Jeolo, zwany księciem Giolo. Ten mieszkaniec dzisiejszych Filipin oraz jego tatuaże w 1691 roku stały się ozdobą "ludzkiego zoo" w Londynie. Dzisiaj Europejczycy oswoili tatuaże. Ale czy znamy ich znaczenie i historię? Czy na pewno odrobiliśmy lekcję z przeszłości? (Początek rozmowy: 19'16")

W 1976 roku Saharyjczycy uznali, że nadszedł ich czas. Europejscy kolonizatorzy, którzy kontrolowali ich ziemie od końca XIX, wycofali się i Sahara Zachodnia mogła ogłosić niepodległość. Tak też się stało. Jednak nowy stan rzeczy nie spodobał się sąsiadom: Maroku i Mauretanii. Rozpoczęła się wojna. Blisko 50 lat później Saharyjczycy wciąż walczą o prawo do własnego kraju. Walczą z Marokańczykami, których uważają za okupantów. (Początek rozmowy: 17’43”)

1 stycznia 1993 roku świat poznał dwa nowe kraje. Jednym z nich była Słowacja. Dzisiaj, po przeszło trzydziestu latach od rozwodu z Pragą Bratysława idzie już własną drogą. Dokąd? Jak widzą siebie Słowacy? Na ile przeszłość ma nich wpływ oraz kim są dla nich Czesi? (Początek rozmowy: 19'24")

Rok temu stało się coś niewyobrażalnego - do Kabulu wjechali talibowie. Nikt nie przypuszczał, że w ciągu zaledwie kilku miesięcy przejmą kontrolę nad Afganistanem po 20 latach przerwy. Określenia takie jak "szok" i "niedowierzanie" były jak najbardziej na miejscu. Wielu Afgańczyków w panice zaczęło uciekać z kraju, a Europa i USA zastanawiały się, co będzie dalej. Ten niezwykły moment dziejowy chciał zobaczyć Michał Żakowski, dziennikarz i reporter radiowy, ale najpierw musiał do Afganistanu dojechać.  (Początek rozmowy: 1'22")

Najbezpieczniejsza przyroda to ta, której założyliśmy kaganiec. Przyroda okiełznana. Przycięta pod linijkę - na smyczy. Tak chcemy widzieć ją w miastach. To jednak krnąbrny byt, który kontratakuje, gdy znajdzie choćby drobną furtkę do naszych betonowych bastionów. Dzika roślinność wciska się w każdą szparę między blokami, w gęstą siatkę ulic i tam, gdzie chwilę wcześniej dymiły kominy fabryk. To czwarta przyroda. Nasza szansa na lepsze jutro. (Początek rozmowy: 18'42")

Bank Światowy ocenia, że w ciągu najbliższych 50 lat będziemy produkować 70% odpadów więcej niż obecnie. Obecnie jest to ponad 2 miliardy ton rocznie. Państwem, które produkuje najwięcej odpadów są Stany Zjednoczone, ale nie ma kraju, który śmieci nie produkuje. Jeszcze do niedawna wszystkie odpady trafiały w jedno miejsce - obecnie coraz częściej jesteśmy w stanie dać im drugie życie, a kupowanie śmieci może być lukratywnym biznesem. (Początek rozmowy: 20'36")

Nazywają się różnie: znachorzy, uzdrowiciele, cudotwórcy. Mają moce. Mogą wyleczyć. Tak wierzą ci, którzy przychodzą do nich w nadziei na pomoc. Na Podlasiu takiej pomocy udzielają szeptuchy. Modlą się, pozbywają się uroków i chorób - jak dawniej. Dzisiaj nie afiszują się swoją obecnością, ale ludzie wiedzą, do których drzwi zapukać, gdy potrzebna jest interwencja szeptuchy. (Początek rozmowy: 7'24")

W 1973 rozpoczął się kryzys paliwowy. Ceny ropy naftowej poszybowały ku niebu. Dania, jeden z wielu krajów uzależnionych od paliw z Bliskiego Wschodu, w ramach obrony przed kryzysem wprowadziła niedziele bez samochodów. Ulice bez aut spodobały się mieszkańcom Kopenhagi, z których wielu - szukając oszczędności w domowym budżecie - odkurzyło swoje jednoślady. Ludzie zaczęli naciskać na decydentów, by ci umożliwili łatwiejsze i bezpieczniejsze poruszanie się po mieście rowerami. To było prawie 50 lat temu. Dzisiaj Kopenhaga uchodzi za rowerowe Eldorado. (Początek rozmowy: 21'54")

W czerwcu tego roku Filip, król Belgów, odwiedził Demokratyczną Republikę Konga. W Kinszasie wygłosił przemówienie, w ramach którego wyraził "najgłębszy żal z powodu ran przeszłości”. W ramach tej samej wizyty król przekazał kongijskim władzom rytualną maskę, która z Konga została zabrana przez Belgów ponad sto lat temu. To nie koniec - Belgia zadeklarowała, że w sumie zwróci 84 tysiące przedmiotów związanych z kulturą i religią Konga. Czy to początek rozliczenia z przeszłością, której architektem był król Leopold II? (Początek rozmowy: 18'07")

W latach 60. XX wieku Francuz Jacques Mayol i Włoch, Enzo Maiorca rozpoczęli rywalizację, na kanwie której powstał film Luca Bessona  "Wielki błękit". Obaj nurkowie nurkowali ze wstrzymanym oddechem coraz głębiej aż w 1976 roku Mayol przekroczył magiczną granicę 100 metrów. Nikt nie wierzył, że człowiek jest do tego zdolny, a to był dopiero  początek. Dzisiaj freediving jest sportem, który rozwija się na świecie bardzo szybko. Padają rekordy w kolejnych dyscyplinach, w których ważne jest, by nie oddychać. Dla wielu zawodników freediving to nie tylko nurkowanie, ale też sposób na życie.  (Początek rozmowy: 17'57")

Blake Lemoine, inżynier pracujący dla Google'a, ogłosił właśnie coś, co wcześniej było możliwe tylko w książkach S-F. Uznał, że testowany przez niego chatbot, automat do rozmów wyposażony w sztuczną inteligencję (SI), ma świadomość. Wielu wątpi w te doniesienia. Z drugiej strony SI jest już tak zaawansowana, iż kolejnym krokiem może być właśnie zyskanie przez nią świadomości własnego istnienia. Ta futurystyczna wizja fascynuje transhumanistów. Ich zdaniem przyszłość ludzi będzie oznaczała połączenie  człowieka z technologią. Wtedy dostępna będzie możliwość manipulowania ciałem. Superinteligencja? Długowieczność? Elektroniczne wszczepy? Transhumanizm wypełniony jest takimi projekcjami, które jednych pociągają, a drugim zapalają ostrzegawczą lampkę.  (Początek rozmowy: 16'09")

Po pandemii Chińczycy inaczej patrzą na siebie i na swój kraj. Co jest ważne? Do czego powinni aspirować? Czy dalej powinni brać udział w wyścigu o dobrobyt, mimo że szansa na wygraną jest już mała? Te pytania padają coraz częściej, lecz nie wszyscy chcą je zadać. Większość żyje jak wcześniej: pracą i wysiłkiem, a czasem rozrywką. Wtedy sięgną po książkę. (Początek rozmowy: 8'03")

W 1932 roku rozpoczęła się wojna. Dwa kraje walczyły o ziemię, która - jak wierzono - skrywała w swych trzewiach czarne złoto. Później okazało się to nieprawdą, co nie wpłynęło na fakt, iż była to jedna z największych wojen Ameryki Łacińskiej. Paragwaj pokonał w niej Boliwię. Łupem było Chaco, obszar, którym do tamtego czasu nikt się nie interesował. Dzisiaj rozgrywa się tam kolejna batalia - o przyszłość. Pisze o tym w swojej nowej książce Wojciech Ganczarek, świeżo upieczony zdobywca tegorocznej Nagrody Magellana. (Początek rozmowy: 18'19")

Aleš Palán jest czeskim reportażystą, dziennikarzem i pisarzem. Napisał  kilkadziesiąt książek, a ostatnie z nich cieszą się w Czechach dużą popularnością. To zbiory rozmów z czeskimi samotnikami - z ludźmi, którzy z własnej woli wybierają życie daleko od miast, wsi i tego, co nazywamy cywilizacją. Dlaczego podjęli taką decyzję? Czy chcą wrócić? I wreszcie: czy są szczęśliwi?   (Początek rozmowy: 17'02")

Kiedy 16 stycznia 2021 roku zespół dziesięciu Nepalczyków po raz pierwszy w historii wszedł na K2 zimą, poznaliśmy imiona ludzi, którzy  dotychczas byli anonimowi. Wcześniej, mimo dużych umiejętności pozostawali z boku i pracowali jako wsparcie dla zagranicznych  wspinaczy. Obecnie coraz częściej pokazują, na co ich stać - działają na własny rachunek. Tymczasem ich kraj przeżywa właśnie kryzys, który w  perspektywie może zachwiać fundamentem i tak już niełatwego życia Nepalczyków. (Początek rozmowy: 14'04")

On - prawie 12 tysięcy kilometrów. Ona - ponad 7 tysięcy kilometrów.  Poznali się w trasie, w Meksyku, gdy on szedł z Panamy na północ - do Kanady. Podczas miesięcy spędzonych w trasie towarzyszył im używany,  dziecięcy wózek, na którym transportowali swój ograniczony dobytek. Mieli czas na rozmowy, na obserwowanie dróg i mieszkających przy nich  ludzi. Odkrywali nieznane historie ludzi znanych i zupełnie anonimowych. W Kostaryce poznali polsko-żydowskie ślady. W Salwadorze życie  przyszłych migrantów. W Nikaragui wpływ amerykańskiej polityki, a w USA ludzi borykających się z bezdomnością. Z 21 miesięcy podróży Arkadiusza Winiatorskiego i Oli Synowiec powstała książka "Na poboczu Ameryk. Pieszo z Panamy do Kanady" (Wydawnictwo Czarne), o której w tym odcinku rozmawiamy na poboczu dróg polskich. (Początek rozmowy: 17'56")

Istnieje od 1,5 mln do ponad 3 mln gatunków grzybów. To więcej niż nawet w świecie roślin, bo przecież grzyby roślinami nie są. Mykolodzy i znawcy tematu coraz głośniej nawołują do odejścia od starego sposobu patrzenia na nasze otoczenie przez pryzmat dwóch "F" - fauny i flory. Czas, jak mówią, zauważyć istnienie trzeciego "F" - funga. Mimo że o grzybach wciąż wiemy jeszcze niewiele, ich możliwości i sposób życia fascynują. Już dzisiaj wykorzystywane są nie tylko przez grzybiarzy, ale również w kryminalistyce, archeologii oraz w eksperymentalnych przedsięwzięciach związanych z uprawą roślin. A to dopiero początek odkrywania potencjału, który drzemie w grzybach. (Początek rozmowy: 12'22")

23 lipca 1963 roku w Macedonii zatrzęsła się ziemia. Epicentrum  znajdowało się w stolicy - w Skopje. Siła kataklizmu była tak duża, że  miasto legło w gruzach. W akcję odbudowy, mimo rozpędzonej już Zimnej  Wojny, zaangażowała się rekordowa liczba państw, a wśród nich również  Polska. Polscy architekci i urbaniści, doświadczeni pracą w powojennej  Warszawie, zaczęli snuć plany stworzenia nowego Skopje - nowoczesnego  miasta patrzącego w przyszłość. Dzisiaj miasto przeżywa kolejną dużą  zmianę, podobnie jak cała Macedonia, która od trzech lat jest już Macedonią Północną. O jej historii i teraźniejszości pisze w książce "Warszawa rysuje Skopje" dr Kinga Nettmann-Multanowska. (Początek rozmowy: 12'22")

Co wspólnego ma Tomek Sawyer, ropa naftowa i islam? W tym odcinku  zajrzymy do Tatarstanu, który będąc częścią Federacji Rosyjskiej, cieszy  się relatywnie dużą autonomią. Tam Tatarzy dbają o swoje i wychodzi im  to bardzo dobrze. Tam obok ropy naftowej pojawić się może Tomek Sawyer.  Tam też znajdziemy jeden z największych meczetów w Europie. Konkurencją  dla niego jest otwarty w 2015 roku Meczet Katedralny w Moskwie. To tutaj  koncentruje się życie muzułmanów mieszkających w stolicy Rosji, którzy  mają na miasto niebagatelny wpływ. (Początek rozmowy: 1'11")

Mateusz Waligóra ma na swoim koncie kilka znaczących dokonań. Ostatnio  było o nim głośno, gdy po dwóch miesiącach samotnego marszu przeszedł  mongolską część pustyni Gobi. W tym roku planuje dwie kolejne,  wymagające wyprawy, w tym tę najtrudniejszą - do bieguna południowego.  Pasja stała się dla niego pracą. Jaki jest jej koszt? Czy presja  publiczności ma na niego wpływ? Dlaczego podejmuje się kolejnych wyzwań i  które z nich były dla niego najważniejsze? O tym usłyszycie w tym  odcinku. (Początek rozmowy: 16'37")

Dla nas, ludzi z zewnątrz, Sri Lanka to herbata, cynamon i dobry wypoczynek. Dla Lankijczyków to ojczyzna - ojczyzna, która znalazła się właśnie na poważnym dziejowym zakręcie. Od tygodnia na ulice Kolombo oraz innych miast Sri Lanki wychodzą ludzie. Powoduje nimi gniew na rządzących, którzy doprowadzili państwo do bezprecedensowego kryzysu. Od miesięcy ceny pną się do góry, brakuje produktów codziennego użytku, a obecnie Sri Lanka doświadcza trudnych do uwierzenia wielogodzinnych przerw w dostawach prądu. Jaka przyszłość czeka kraj tak chętnie odwiedzany przez turystów? (Początek rozmowy: 11'54")

To #100 odcinek Brzmienia Świata i drugi reportaż, który powstał po moim wyjeździe do Tanzanii. Znajdziecie tu historie o bohaterskich szczurach, o nietypowych metodach walki z komarami oraz o próbach znalezienia równowagi pomiędzy ludźmi a zwierzętami.

W Indiach grupą najniżej sytuowaną w ramach tradycyjnej hierarchii  społecznej są dalici. Jest ich, jak się ocenia, ponad 200 milionów w  państwie liczącym ponad 1 miliard 300 milionów ludzi. Dawniej nazywano  ich niedotykalnymi. Do dzisiaj wykonują najprostsze i najniżej płatne  prace, w teorii mają takie same prawa jak inni obywatele i mieszkańcy  Indii. W praktyce jednak większość z nich doświadcza daleko idącej  dyskryminacji, która czasami przybiera brutalne formy. Zniesienie tak  rozumianego społecznego porządku postulował już współtwórca  współczesnych Indii, Mahatma Gandhi. Mimo tego ponad 70 lat później  hasła takie jak kasta czy warna wśród Indusów są wciąż żywe. Co musi się  zmienić, by odmienił się los dalitów? Początek rozmowy: 15'22")

Michała Worocha znacie z Wheelchair Trip. Razem z Maciejem Kamińskim, który również porusza się na wózku inwalidzkim, przejechali obie Ameryki z południa na północ, a relacje z tej wymagającej eskapady można przeczytać w książce pt. "Krok po kroku". W zeszłym roku Michał ponownie ruszył w trasę - tym razem za cel wybrał sobie Himalaje. Zorganizowana przez niego wyprawa nie miała na celu bicia rekordów ani zdobywania najwyższych szczytów. Co więcej, mimo ponad 950 dni przygotowań, planu nie udało się zrealizować. Dlaczego więc trudno mówić tu o porażce? I co z tą historią ma wspólnego Andrzej Bargiel? (Początek rozmowy: 13'19")

Czego możemy nauczyć się z surwiwalu? Czym jest sztuka przetrwania? Czy chodzi wyłącznie o znajomość technik rozpalania ognia czy budowania improwizowanego schronienia w lesie? W tym odcinku moim gościem jest Krzysztof "Krisek" Kwiatkowski, jeden z pionierów sztuki przetrwania w naszym kraju. Przy ognisku rozmawiamy o tym, jak można radzić sobie z wyzwaniami - od tych codziennych, po te niezwykle złożone, gdy na szali leży ludzkie bezpieczeństwo. (Początek rozmowy: 12'03")

Ten odcinek jest odcinkiem reporterskim. To zarówno kronika wydarzeń z  początku kryzysu uchodźczego w Polsce po rosyjskiej inwazji, jak i  opowieść o ludziach - po obu stronach granicy.

Rozmowa, którą usłyszycie w tym odcinku została nagrana dzień przed rosyjską inwazją. Wtedy nie wiedzieliśmy jeszcze, że spełnią się najczarniejsze przewidywania i wojska Federacji Rosyjskiej wkroczą na terytorium niepodległej Ukrainy. Nie przypuszczaliśmy, że to, co nieprawdopodobne i nielogiczne stanie się rzeczywistością. Z Piotrem Pogorzelskim rozmawiamy o Ukrainie i Ukraińcach, którzy mimo przeciwności budowali swój kraj oraz swoją przyszłość. (Początek rozmowy: 8'37")

Informacja: ten odcinek został opublikowany przed rosyjską inwazją na Ukrainę. --- Niezależnie od tego co zrobił i co zrobi Władimir Putin nie zapominajmy, że Rosję tworzą jej obywatele. Wśród nich jest ponad 13 milionów mieszkańców Moskwy. Ci ludzie mają swoje radości, problemy i sposób patrzenia na życie. W tym odcinku w centrum będzie Moskwa i moskwianie, którzy w swoim mieście mają miejsca o szczególnym znaczeniu. (Początek rozmowy: 9'27")

W południowej Wenezueli istnieją wciąż miejsca niezbadane. To tam nad okolicą górują potężne płaskowyże znane jako tepui, wokół których rozpościera się rozległa sawanna i selwa. Pracujący w tym regionie biolodzy muszą mieć zarówno wiedzę o lokalnym ekosystemie, jak i o kopalniach, w których nie zawsze legalnie wydobywane jest złoto, koltan i inne skarby ziemi. Od tego zależy ich bezpieczeństwo. (Początek rozmowy: 12'58")

W Chinach mieszkają barbarzyńcy. Tak Hanowie określali niegdyś tych ludzi, którzy do Hanów nie należeli, a żyli na terenie cesarstwa. Mieli na myśli mniejszości narodowe. Dzisiaj oficjalnie jest ich 55, a nieoficjalnie - znacznie więcej. Mimo upływu wieków podział na tych, którzy dominują i tych, którzy muszą się podporządkować wciąż funkcjonuje. Wiedzą o tym doskonale ludzie Naxi, jedna z najciekawszych mniejszości narodowych współczesnych Chin. (Początek rozmowy: 15'22")

Niewielka Gruzja etnicznie jest krajem bardzo zróżnicowanym. Jedną z najważniejszych tamtejszych mniejszości narodowych stanowią Azerbejdżanie. Jak widzą swoje miejsce w Gruzji? Na ile związani są z Azerbejdżanem? I wreszcie - czy zeszłoroczna wojna w Górskim Karabachu ma wpływ na ich relacje z ormiańską społecznością mieszkającą w Gruzji? (Początek rozmowy: 13'09")

Kurdowie należą do największych nacji na świecie, które nie mają  własnego państwa. O ich istnieniu przypomniały niedawne walki z tzw.  Państwem Islamskim. Wtedy to kurdyjskie oddziały z powodzeniem stawiały  odpór ekstremistom, którzy nie gardzili wobec swoich przeciwników  okrucieństwem. Współcześnie największe społeczności Kurdów mieszkają w  Turcji, Iraku, Syrii i Iranie. Czy mają szansę na niepodległe państwo? (Początek rozmowy: 13'34")

Syriusz, najjaśniejsza gwiazda widoczna nocą na niebie, w starożytności miała boski status. Również w mitologii Dogonów, do dziś żyjących w Mali i Burkinie Faso, jest to ważna gwiazda, jednak ich wiedza o Syriuszu wykraczała poza zdobycze ówczesnej im nauki. Skąd więc wiedzieli więcej niż inni? Jaką funkcję pełnią wykorzystywane przez nich rytualne maski? I wreszcie - jak turystyka XXI wieku na te maski wpływa? O tym dowiedziecie się z tego odcinka, którego gościem jest dr Lucjan Buchalik, afrykanista i etnolog. (Początek rozmowy: 13'37")

Kiedy w lipcu 1959 roku powstała organizacja Baskonia i Wolność, znana jako ETA, Hiszpania była zupełnie innym krajem niż obecnie. ETA już nie istnieje, ale jej ślad wciąż jest żywy. Jednak obecnie jakie znaczenie ta historia ma dla Basków i jak widzą przyszłość swojej ojczyzny? (Początek rozmowy: 16'38")

Na świecie żyje blisko 3800 gatunków węży. 20 procent z nich to węże jadowite, a więc te, których ukąszenie może skończyć poważnymi problemami zdrowotnymi lub nawet śmiercią. Są jednak ludzie, których serce na widok kobry lub żmii bije szybciej - nie ze strachu, lecz z radości. (Początek rozmowy: 0'31")

Jeszcze pół wieku temu można było łatwo natknąć się na mistrzów, którzy pracą własnych rąk tworzyli z naturalnych materiałów przedmioty  codziennego użytku. Dzisiaj jest ich niewielu, a umiejętności oraz doświadczenie zanikają. To proces zauważalny wszędzie tam, gdzie dominuje szybkie tempo życia i pogoń za nowoczesnością. Są jednak ludzie, którzy zbierają wiedzę z przeszłości, nadając jej nowy sens i miejsce. (Początek rozmowy: 11'31")

Golok jest jedną z najmniej interesujących części Tybetu - taka jest  perspektywa turysty, zarówno chińskiego, jak i tego spoza Chin. Mimo tego raz do roku na miejsce ściągają rzesze ludzi, którzy liczą na szczęście i związane z nim duże pieniądze. Wtedy to w centrum uwagi jest jedno - grzyby. (Początek rozmowy: 8'05")

Przed Wami pierwszy zagraniczny odcinek reporterski Brzmienia Świata, który powstał z nagrań przywiezionych przeze mnie niedawno z Tanzanii. Smacznego!

Republika Zielonego Przylądka jest niepodległym krajem od 1975 roku, wcześniej jej wyspami zarządzała Portugalia. Dzisiaj śladem po przeszłości jest język kreolski, którym posługują się Kabowerdeńczycy, mimo że językiem oficjalnym wciąż jest portugalski. Republika jest ceniona przez turystów, dlaczego więc większość jej obywateli mieszka poza swoją ojczyzną? (Początek rozmowy: 15'07")

Jest ich blisko 30 tysięcy. By dotrzeć do celu musieli pokonać kilka tysięcy kilometrów, ryzykując zdrowie i życie. To Koreańczycy z Północy, którzy ze swojej ojczyzny uciekli w nadziei na lepszy los i bezpieczeństwo. Gdy jednak w końcu trafiają do wymarzonej Korei Południowej, ich droga ku nowemu życiu dopiero się zaczyna. To długi proces, który najeżony jest trudnościami i niepewnością. Tylko czy Koreańczyków z Południa los uciekinierów z Północy w ogóle interesuje? (Początek rozmowy: 10'45")

Litewskie podejście do przeszłości ma specyficzny smak. Tożsamość narodu chętnie sięga korzeniami do źródeł dla nas zaskakujących i odległych, jak choćby starożytne Indie. W codzienności Litwy historia ma bowiem bezpośrednie połączenie z teraźniejszością, a tradycje ludowe wciąż są żywe i znaczące.  (Początek rozmowy: 1'47")

Przy haśle "Buriacja" pojawi się w naszych głowach albo wielki znak zapytania, albo z czeluści umysłu wyciągniemy skojarzenia z szamanizmem i południową Syberią. To stanowczo za mało, by zrozumieć współczesną Buriację, tym bardziej że sami Buriaci wciąż szukają odpowiedzi na pytanie, czym jest buriackość w XXI wieku. Sytuację utrudnia historia nierozerwalnie związana z rosyjską, a potem radziecką dominacją. (Początek rozmowy: 2'08")

Kila Zamana jest osobą, dla której zmiana to zjawisko stałe. Nagła i niespodziewana utrata słuchu sprawiła, że jej życiowe plany nie mogły być zrealizowane, jednak po trudnej adaptacji do nowych realiów rozpoczęła eksplorację nieznanych wcześniej przestrzeni i możliwości. Obecnie jej świat koncentruje się na morzu, ale to, gdzie będzie za kilka lat, pozostaje niewiadomą. (Początek rozmowy: 9'42")

Milczenie może nieść w sobie energię. Tak jak puste sale, które jeszcze przed chwilą pełne były ludzi. Świat słyszany przez ekologa akustycznego, którym jest dr Robert Losiak, to świat inny niż ten, którego doświadcza większość z nas. Tutaj niezauważalne przez wielu detale stają się przyczyną do zatrzymania i nasłuchiwania - niezależnie od tego, czy chodzi o rozbite na chodniku szkło czy stukot wysokich obcasów. (Początek rozmowy: 12'42")

Fascynacja inną, nieznaną nam kulturą ma swoje etapy. Najczęściej nie docieramy do tej fazy, w której jesteśmy w stanie wejść w interesujący nas świat głęboko - jako jego pełnoprawni uczestnicy. Wtedy dopiero możemy na własnej skórze odczuć zarówno wady, jak i zalety obiektu naszej fascynacji. To czas próby. Jedni robią wtedy krok wstecz i bańka pęka. Inni idą dalej, podejmując tym samym życiową decyzję. Tak zrobiła Katarzyna "Jamilah" Ławrynowicz, która od dekady mieszka w Marrakeszu. (Początek rozmowy: 12'02")

Największy i jednocześnie najmniej zaludniony stan USA - Alaska. Stąd blisko jest do Rosji, zaledwie 80 kilometrów. Tu znajduje się miejsce, gdzie stoczono jedyną bitwę lądową, która rozegrała się na terytorium Stanów Zjednoczonych podczas II wojny światowej. Kupiony od carskiej Rosji obszar okazał się jednym z najlepszych zakupów w historii transakcji międzynarodowych. Dzisiaj stanowi centrum amerykańskiego przemysłu naftowego, a dla mieszkańców Alaski jest powodem do dumy - mimo trudności, o czym pisze Damian Hadaś w książce "Alaska. Przystanek na krańcu świata" (Wydawnictwo Poznańskie).  (Początek rozmowy: 12'13")

Emigracja zarobkowa wydaje się łatwym i szybkim sposobem na uzupełnienie pustki w portfelu. Jednak wyjazd do innego kraju może okazać się krokiem ryzykownym. Sukces i znalezienie nowego miejsca w życiu zależy nowiem od wielu czynników, z których łut szczęścia wydaje się mieć niemałe znaczenie. Piotr Mikołajczak w książce "NOrWAY. Półdzienniki z emigracji" (Wydawnictwo Otwarte) opisuje trzy lata pracy i szukania siebie w Norwegii. Dla niego był to czas zdecydowanie trudny, na który dzisiaj może na spojrzeć z dystansem - jako mieszkaniec Islandii. (Początek rozmowy: 12'07")

Rafał "Rufus" Wierzbicki od blisko dekady organizuje dla siebie wyprawy, podczas których z zasady musi być trudno. Nie bije rekordów, natomiast by trudność podnieść na wyższy pułap, odtwarza warunki, w jakich podróżowali ludzie z przełomu XIX i XX wieku. Mimo braku specjalistycznych tkanin i urządzeń, które dzisiaj są dla nas codziennością, ówcześni traperzy, skauci oraz ludzie pracujący w lesie czy w górach musieli radzić sobie z przeciwnościami losu. Z deszczem, chłodem, śniegiem lub upałem. Rafał "Rufus" Wierzbicki wykorzystuje stworzone przez nich rozwiązania na sobie, a ostatnią ku temu okazją były jego dwie samotne wyprawy do północnej Szwecji. (Początek rozmowy: 9'02")

Na terenie niewielkiej Łotwy krzyżowała się historia tak wielu nacji, grup etnicznych i religijnych, że chwilami aż trudno w to uwierzyć. W łotewskim kociołku do dzisiaj mieszają się kultury i tradycje Łotyszy, Łatgalczyków, Liwów, Białorusinów, Niemców, Ukraińców, Szwedów, Rosjan i Polaków. Tak silne zróżnicowanie społeczne przyciąga obserwatorów i badaczy, jednak dla rządu w Rydze stanowi niebagatelne wyzwanie. Jaka jest więc współczesna Łotwa? Tutaj nie ma jednej odpowiedzi. (Początek rozmowy: 10'25")

Podróżowanie solo i życie w drodze może być zarówno wspaniałym doświadczeniem, jak i trudną lub nawet niebezpieczną aktywnością. Te sprzeczności uzupełniają się i tworzą jedność, gdy w grę wchodzą samotne podróże długodystansowych rowerzystek. Niektóre kraje są im przyjazne, inne wiążą się ze zwiększonym ryzykiem. Co powinna, a czego nie powinna robić rowerzystka w trasie? Czy istnieją tu standardy? I czy można je zmieniać, ustanawiać standardy własne, osobiste?   (początek rozmowy: 6'53")

Sardynia należy do najpopularniejszych miejsc na turystycznej mapie Europy. Przed pandemią co roku odwiedzało ją dwa razy więcej turystów niż wyspa liczy sobie mieszkańców. Dla wielu Sardynia to plaże i gwarancja dobrej pogody, ale wystarczy przyjrzeć się jej nieco dokładniej, by znaleźć tam fascynującą historię, której ślady są żywe do dzisiaj. Mieszkańcy wyspy dumni są ze swojej odrębności zawartej zarówno w specyficznej kulturze, jak i w języku sardyńskim, a współczesne państwo włoskie traktują z dystansem, nazywając Włochów kolonizatorami. (Początek rozmowy: 10'40")

Jawajski teatr cieni to teatr inny niż wszystkie. Nie dość, że jego wielogodzinne spektakle przyciągają tłumy, to jeszcze pokazywane lalki mają realny wpływ nie tylko na wyspę Jawa, ale na całą Indonezję. Tutaj hinduscy bogowie mieszają się z Teletubisiami, nad którymi lata Superman, a mistrzem ceremonii jest szaman. (Początek rozmowy: 9’01”)

Kim są mieszkańcy Amazonii, którzy unikają kontaktu z naszym światem?  Ile czasu trzeba, by kamienną siekierą ściąć tam pokaźne drzewo?  Dlaczego zamiana tego narzędzia na siekierę stalową to wielkie ryzyko?  Dlaczego rowery miały wpływ na amazońskie lasy deszczowe? Czym jest szok  kulturowy i jakie są jego konsekwencje? Odpowiedzi na te pytania  znajdziecie w tym odcinku. (Początek rozmowy: 11'43")

Praca reportera międzynarodowego to szansa na uczestnictwo w wydarzeniach, o których dowiadujemy się potem z mediów. To możliwość bezpośredniego obcowania z ludźmi i miejscami, w których pisana jest historia. Nie zawsze są to miejsca bezpieczne. Jednocześnie, jak podczas każdej podróży, zdarzyć się mogą zarówno trudne, jak i komiczne niespodzianki, o których reporter opowiada tylko w swoim najbliższym otoczeniu. Niespodzianki te Michał Żakowski nazywa "tarapacikami".

Tomasz Słomczyński w książce "Kaszëbe" (Wydawnictwo Czarne) pisze o Kaszubach tyle nieznanych, co szalenie złożonych. Tutaj świat stworzyły Stolemy. Tutaj wśród lasów i jezior rządzi Borowa Ciotka. Tutaj mieszkają ludzie, którym los nie szczędził dziejowych zakrętów. Tutaj znaleźć można fascynującą inność leżącą tuż obok, w zasięgu ręki.

Jest ich kilkanaście, może kilkadziesiąt tysięcy - nikt nie wie dokładnie. Z powodu niedoboru lub braku pigmentu w ich skórze, we włosach oraz w tęczówce oka wyróżniają się wyglądem, a zwą ich albinosami. W Tanzanii osoby z albinizmem muszą borykać się szeregiem problemów, od ostracyzmu społecznego po zagrożenie życia. Czy treningi karate mogą zmienić ich los na lepsze? Klaudia Mhagame oraz jej mąż Jerome zwany Czarnym Samurajem uważają, że tak. (Początek rozmowy: 1'10")

Ten wyjazd miał być znacznie krótszy. Najpierw przedłużył się w Australii, potem miesiąc w Nowej Zelandii zmienił się w rok, a co będzie dalej? Kasia Barejko i Marcin Chyc-Magdzin, duet znany pod nazwą Bez Kapci jest w trasie od 5 lat. Jeździli rowerami, vanem, niedawno płynęli jachtostopem. Mimo że myślą o powrocie do kraju, nigdzie się nie spieszą i z otwartością biorą to, co zdarza się im po drodze. (Początek rozmowy: 11'34")

Kuba to cygara, rum i muzyka na ulicach. Kuba to uśmiechy i beztroski taniec w rytmie salsy. Kuba to mit, w który chcemy wierzyć, wsłuchując się w podszepty biur podróży. Jaka jest więc ta wyspa? Gdzie tkwi jej autentyczność, której tak szukamy w Hawanie, wśród starych samochodów i w klubach tanecznych? W tym odcinku przyglądamy się wyspie i jej mieszkańcom bez narzuconych z góry obrazów. Szukamy Kuby w sosie własnym. (Początek rozmowy: 10'25")

Szukając odpowiedzi na pytanie "Kim jesteśmy?", Filipińczycy mają twardy orzech do zgryzienia. W kraju, w którym przez kilka wieków panowali hiszpańscy kolonizatorzy większość ludzi nosi hiszpańskie imiona. Jednocześnie drugi kolonizator, Stany Zjednoczone, pozostawił po sobie język angielski jako jeden z oficjalnych języków państwa. Co w takim razie sprawia, że Filipińczyk, tak często pracujący za granicą, jest Filipińczykiem? (Początek rozmowy: 10'44")

Na mapie Szkocji miejscem specjalnym są Hebrydy, archipelag kilkuset wysp. Podzielony jest na dwie części: Hebrydy Wewnętrzne i Hebrydy Zewnętrzne. To tam mieści się serce klanu MacLeodów i tam też, po wąskich drogach i odległych wioskach Tomasz Oryński jeździ ciężarówką, wykonując - jak sam mówi - jedną z najlepszych prac, jakie można sobie wymarzyć. (Początek rozmowy: 10'50")

Kiribati jest państwem środkowego Pacyfiku. Państwem bardzo zróżnicowanym, rozlanym na oceanie na przestrzeni blisko czterech tysięcy kilometrów. Bogactwa i umiejscowienie Kiribati są jego błogosławieństwem, jak i przekleństwem. W przeszłości przetaczały się tu statki kolonizatorów, okręty wojenne wielkich mocarstw oraz przedstawiciele firm wydobywających cenne fosforyty. Dzisiaj Kiribati płaci za to cenę.

O statkach morskich słyszymy niemal wyłącznie wtedy, gdy dochodzi do katastrofy. Wtedy dowiadujemy się o istnieniu mierzących kilkaset metrów tankowcach, kontenerowcach i innych jednostkach transportowych. Obecnie na morzach i oceanach pływa 120 tysięcy statków. 90% produktów, z których korzystamy na co dzień było na pokładzie jednego z nich. Oznacza to, że statki i pracujący na nich marynarze mają bezpośredni wpływ na życie każdego i każdej z nas. (Początek rozmowy: 8'59")

Poza Azją makaki żyją tylko w północnej Afryce i na Gibraltarze. Największa ich populacja zamieszkuje góry Maroka, gdzie stanowi ważny element na mapie turystycznych atrakcji. Zdjęcie z makakiem berberyjskim jest pożądaną pamiątką, jednak jej zdobycie wiąże się z wysoką ceną. Płacą ją zwierzęta. Maciej Meru Adamczewski, podróżujący fotograf, przygotował na ich temat fotoreportaż. (Początek rozmowy: 10'23")

Niemcy, ustami swojego ministra, przyznały się do zbrodni ludobójstwa. Chodzi o wydarzenia z początku XX wieku w Niemieckiej Afryce Południowo-Zachodniej. Od 1990 roku to terytorium jest niepodległym państwem. Namibia, bo o niej mowa, jest dzisiaj jednym z najbardziej stabilnych i spokojnych krajów Czarnego Kontynentu. Przyciąga turystów swoimi pustyniami, bogactwem kulturowym oraz dzikimi zwierzętami. Teraz mierzy się ze swoją przeszłością. (Początek rozmowy: 10'20")

Wyspy Owcze to archipelag leżący między Islandią a Szkocją. Na miejscu mieszka ponad 50 tysięcy Farerczyków, którzy tworzą odrębny naród, choć formalnie ich kilkanaście wysp należy od Danii. Wulkaniczne pustkowia przyciągają turystów. Ci jednak przyjeżdżają na krótko, a co z tymi, którzy żyją tam na co dzień? (Początek rozmowy: 12'01")

Jednym z najważniejszych elementów stabilizujących klimat Ziemi są lodowce. Ich ciągłe przeobrażenia to proces naturalny, jednak w  ostatnich dekadach wprowadziliśmy do niego anomalie, których skutki  zaczynamy odczuwać już teraz. Dr Jakub Małecki bada lodowce na Spitsbergenie i, jak sam mówi, traktuje je jak przyjaciół. Czasem nawet z  nimi rozmawia. (Początek rozmowy: 11'14")

Spisane w XII i XIII wieku islandzkie sagi opowiadają o początkach osadnictwa na Islandii. Przedstawiają też świat średniowiecznej wyspy, z jej surowością i światem nadprzyrodzonym wypełnionym trolami czy elfami. Współcześnie islandzkie sagi stanowią nie tylko źródło historyczne, ale są też fundamentem, na którym zbudowana jest tożsamość narodowa Islandczyków. (Początek rozmowy: 11'11")

W Europie Szwajcaria uchodzi za bastion rozwagi i stabilności. To tam swoje centra ma świat finansjery. To tam ściągają rzesze obcokrajowców skuszonych wysokimi zarobkami i równie wysokim standardem życia. Obecnie co czwarty mieszkaniec Szwajcarii nie jest Szwajcarem. Jak ten fakt wpływa na Zurych, Berno czy Genewę? Na ile konserwatyzm i demokracja bezpośrednia spod znaku czerwonej flagi z białym krzyżem są odpowiedzią na wyzwania współczesności? To tylko cześć pytań, na które próbuje odpowiedzieć książka Agnieszki Kamińskiej "Szwajcaria. Podróż przez kraj wymyślony" (Wydawnictwo Poznańskie).

Tajwan występuje w naszej świadomości przede wszystkim lub wyłącznie jako to miejsce, które stoi w opozycji do Chin kontynentalnych. To, czym Tajwan żyje i dokąd zmierzają jego mieszkańcy jest nam nieznane. W tym odcinku rzucimy światło na historię i współczesność tej niezwykle złożonej wyspy, w której mieszają się Chińczycy Han, tajwańscy aborygeni oraz burzliwe dzieje XX wieku.

Dokładnie rok temu narodziło się Brzmienie Świata z lotu Drozda. Podcast, w którym liczą się rozmowy z treścią i ludzie, których wiedza i ciekawość świata mają znaczenie. Z tej okazji oddaję w Wasze ręce specjalny, urodzinowy odcinek. Jego bohaterami są słuchacze i patroni Brzmienia Świata, których odwiedziłem podczas trzydniowej podróży.

Maciej Grzelczyk, archeolog i religioznawca, jest odkrywcą malowideł naskalnych w rezerwacie Swaga Swaga w środkowej Tanzanii. Najstarsze z nich sięgają swoją historią nawet kilkanaście tysięcy lat wstecz. Odkrycie ma znaczenie zarówno dla światowej archeologii, jak i dla jednej z tanzańskich grup etnicznych, których przodkowie byli autorami wspomnianych malowideł. W ten sposób przeszłość spotyka się z teraźniejszością.

Michael Booth, dziennikarz i reporter brytyjski, przyjrzał się nieustannym animozjom, które łączą trzy najważniejsze kraje Azji Południowo-Wschodniej. Po podróży przez te państwa oraz w następstwie rozmów z napotkanymi ludźmi napisał książkę: "Japonia, Chiny i Korea. O  ludziach skłóconych na śmierć i życie" (Wyd. UJ). Czy porozumienie między trzema tygrysami jest możliwe?

Ten odcinek jest szczególnie wielowątkowy. Przyglądamy się w nim Johnowi Jamesowi Audubonowi, gwieździe amerykańskich ornitologów, której blask gaśnie w miarę poznawania kulisów życia tego przyrodnika. Sprawdzamy jakie komiksy wydaje na świat Francja i Belgia. Dowiadujemy się jak przeklinają frankofońscy Kanadyjczycy z Quebecu oraz jak Belgowie liczą po francusku. 

Król Zulusów, Goodwill Zwelithini, zmarł w wieku 72 lat. Rządził pół wieku, a kim będzie jego następca, to nie jest jeszcze pewne. Wiadomo za to, że Zulusi stanowią współcześnie jedną z głównych sił społecznych w Republice Południowej Afryki. W XIX wieku zuluskie państwo miało znaczący wpływ na losy kontynentu, a decyzje król Czaki do dzisiaj mają swoje konsekwencje.

W 1880 roku Wacław Sieroszewski jako zesłaniec trafia do Jakucji. Bada i skrupulatnie dokumentuje jakucką kulturę. Sto lat później jego prace  staną się ważnym elementem narodowego odrodzenia Jakutów, którzy nie w Jakucji, a w Republice Sacha widzą swoją przyszłość.

W 2007 roku w Australii trwały przygotowania do mistrzostw świata w paralotniarstwie. Brało w nich udział 150 zawodników z całego świata, a wśród nich była Ewa Wiśnierska. Nikt nie przypuszczał, że ten lot zarówno ona, jak i cała społeczność paralotniarzy zapamiętają jako jeden z najtrudniejszych i najbardziej niespodziewanych w historii. 

Jeszcze 10 lat temu populacja słoni w Tanzanii była poważnie zagrożona. Teraz rośnie w siłę ku zadowoleniu przyrodników i turystów, którzy odwiedzają tanzańskie parki narodowe. Więcej słoni oznacza jednak większą szansę na konflikt interesów z ludźmi. Z punktu widzenia tanzańskich rolników słonie są zagrożeniem dla upraw, tak jak psy dingo mogą być w zagrożeniem dla owiec i bydła w Australii. W tej sytuacji zachowanie równowagi jest wyzwaniem, na które wciąż szukamy odpowiedzi.

Kiedy Maria Garus wyjeżdżała z Polski na Alaskę, planowała spokojną podróż z dwiema przyjaciółkami. Los radykalnie wpłynął na jej zamierzenia i bardzo szybko okazało się, że bierze udział w długodystansowej, samotnej wyprawie rowerowej. Po trzech latach jazdy przez obie Ameryki Maria Garus wróciła do kraju, a o swoich doświadczeniach opowie w tym odcinku Brzmienia Świata

Po "K2. Dotknąć nieba" Eliza Kubarska nakręciła kolejny film dokumentalny, którego sceną są góry wysokie. Tym razem zaglądamy do wschodniego Nepalu, gdzie międzynarodowy zespół wspinaczy szykuje się do wejścia na niezdobytą dotychczas ścianę siedmiotysięcznika. Towarzyszą im Szerpowie i to na nich koncentruje się opowieść filmu "Ściana cieni".

Podróżowanie wirtualne jako terapia? Znając możliwości i ryzyka wykorzystywania wirtualnej rzeczywistości (VR), Piotr Łój i jego Fundacja Virtual Dream udowadniają, że VR nie musi służyć wyłącznie rozrywce fanów gier komputerowych. Jak się okazuje, możliwości są znacznie większe, a ich granice wciąż są przesuwane. 

Okinawa nazywana jest japońskimi Hawajami. Największa z wysp na dalekim południu Japonii przyciąga swoimi plażami i subtropikalnym klimatem. To tam mieszkańcy słyną z pogodnego usposobienia i długowieczności. Wśród dźwięku przelatujących nad głową wojskowych maszyn US Army Okinawiańczycy pielęgnują poczucie odrębności względem głównych wysp Japonii - pamiętają, że 150 lat temu nie byli Japończykami i mieszkali we własnym królestwie.

Przez ponad dwie dekady Meksyk borykał się z pogłębiającym się kryzysem.  Przyzwyczailiśmy się, że wiadomości z tego kraju dotyczą ludzkich  tragedii, przytłaczających problemów i uderzającej niemocy państwa. Dwa  lata temu w wyborach Meksykanie postawili na zmianę. Pojawiła się  nadzieja, że Meksyk może odbić się od dna i szukać dla siebie nowego  otwarcia w duchu szacunku dla ludzi i przyrody. Ten eksperyment przynosi  pierwsze, zaskakujące efekty.

Wyjechali z Polski w połowie zeszłego roku. Ich domem jest "Wawrzyniec", trzydziestoletni kamper, który częstymi awariami chętnie przypomina o swoim wieku. Mimo tego i wbrew trwającej pandemii Daria i Miłosz dojechali do Gruzji - a nie jest to ich ostatnie słowo. Będąc w drodze, tworzą kanał na Youtubie ("Wawrzyńcem"), a obok nich, na 8 metrach kwadratowych żyją dwa koty i dwa psy. Czy tak brzmi przepis na szczęśliwe życie? Odpowiedź na to pytanie ma więcej niż jedną warstwę, o czym usłyszycie w tym odcinku.

Dimash Kudaibergen nie jest zwykłym muzykiem. Jeszcze do niedawna ten liczący 26 lat Kazach znany był wyłącznie w swojej ojczyźnie. Mimo że w Azji - szczególnie w Chinach - liczba jego fanów lawinowo rośnie, w Europie czy w USA w zasadzie nie istnieje. Kim jest Kudaibergen? Czy tylko ponadprzeciętnie utalentowanym śpiewakiem? Głosem i ambasadorem Kazachstanu? Czy jego życie może być lustrem, w którym przegląda się cały kraj?

Ostatni rok był dla Chile rokiem wyjątkowym i niezwykle burzliwym, przy czym nie chodzi o pandemię. Trwające wiele miesięcy społeczne protesty doprowadziły w końcu do zmiany, która przestawiła kraj na nowe tory. Co widać na horyzoncie? Dokąd zmierzają Chilijczycy? O tym usłyszycie w tym odcinku.

Wśród najbardziej popularnych miejsc na turystycznej mapie Indonezji jest górzysta część wyspy Sulawesi. To ojczyzna Toradżów, stosunkowo niewielkiej grupy etnicznej, która znana jest z nietypowego postępowania ze swoimi zmarłymi. To również magnes dla szukających silnych wrażeń ludzi Zachodu. Ich obecność nie pozostaje bez wpływu na samych Toradżów.

Krystian Machnik, lider grupy Napromieniowani.pl, od lat odwiedza Strefę Wykluczenia, która otacza nieczynną już Czarnobylską Elektrownię Atomową . Oprócz pracy w charakterze przewodnika i organizatora radioaktywnych wycieczek pomaga lokalnym samosiołom. To ludzie, którzy mimo ewakuacji w 1986 roku z okolic zniszczonej elektrowni, wrócili do swoich domów. Dziś jest ich kilkudziesięciu - mają 70, 80 lub nawet 90 lat. W trudnych warunkach mieszkają we wsiach opuszczonych przez historię. 

Fiann Paul jest jednym z najbardziej doświadczonych wioślarzy oceanicznych na świecie. Na swoim koncie ma kilkadziesiąt wyczynowych rekordów Guinnessa, a rok temu razem ze swoim zespołem przepłynął łodzią wiosłową z Ameryki Łacińskiej do Antarktydy - pierwszy raz w historii. Na podejmowane przez siebie wyzwania patrzy nie tylko jako sportowiec, ale również psycholog. Jest też krytycznym obserwatorem świata eksploratorów, których dokonania przyciągają dużą publiczność.

Ten odcinek jest moim prezentem dla Patronów i Słuchaczy Brzmienia Świata. To również forma podziękowania za miesiące nieustannego wiatru w skrzydła Drozda, który tego wiatru bardzo potrzebował i potrzebuje nadal. Prezent to świąteczny i noworoczny zarazem. Mało słowa - dużo muzyki ze świata, który brzmi. Smacznego.

Tropikalna wyspa na Oceanie Indyjskim może być znakomitym miejscem na wakacje. Nie dziwi więc wielka popularność Mauritiusa. Wyspa stosunkowo niewielka, z wielokulturową społecznością oraz dobrze przygotowaną bazą turystyczną. A jak Mauritius sprawdza się jako miejsce do życia na stałe? Co dla wyspiarzy oznacza obecne zamknięcie ich granic? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znajdziecie w tym odcinku.

Michał Malinowski trafił do Kambodży w trakcie przejazdu przez Azję Południowo-Wschodnią na elektrycznej deskorolce. Spodobało mu się do tego stopnia, że zamieszkał na wsi, na południu kraju i został rolnikiem. Uczy się nie tylko języka khmerskiego, ale również miejscowego podejścia do życia, które dalekie jest od pośpiechu.

Jest miejsce, do którego pandemia nie dotarła. Antarktyka pozostaje w  izolacji, podobnie jak ci, którzy są teraz na miejscu. Należy do nich dziewięcioro ludzi z Polskiej Stacji Antarktycznej im. H. Arctowskiego. Jeden z nich w stacji na Wyspie Króla Jerzego jest już ponad 460 dni - bez przerwy...

Fotograf podwodny widzi świat oceanów w specyficzny sposób. Szczególnie ten fotograf, który specjalizuje się w makrofotografii,  a pozują mu zwierzęta wielkości kilku centymetrów. Nie oznacza to, że w obiektywie jego aparatu nie pojawiają się największe zwierzęta morskie takie jak humbaki czy rekiny wielorybie...

Estonia jest krajem tyle niepozornym,  co wyjątkowym. Myli się ten, kto  sprowadza ją do roli młodszej siostry Finlandii. W tym odcinku zajrzymy  do estońskiej wyobraźni, która zabierze nas na szczyt Wielkiego Jajka,  zaśpiewa transową piosenkę, a na koniec zapozna z niedźwiedziem.

Życie w Afganistanie nie jest sielanką. Z drugiej strony pewne jest też, że nie jest to życie czarno-białe, ponieważ oprócz cieni znaleźć można i blaski. Szczególnie w dużych miastach ludzie starają się kolekcjonować strzępy normalności. Jak dalece można oswoić śmiertelne zagrożenie? O tym wiedzą tylko ci, którzy doświadczają go codziennie.  

Na Księżycu odkryto nowe miejsca, w których znajduje się woda. Dla planów budowy bazy księżycowej to dobra wiadomość, ponieważ woda jest niezbędna niemal do wszystkiego. A przecież Księżyc w przyszłości ma być miejscem startu dla załogowej misji na Marsa. Do tego dnia musimy pokonać dziesiątki trudności, od technicznych po czysto ludzkie. Pomagają w tym symulacje misji kosmicznych na powierzchni Ziemi. Jedna z nich odbywa się w Polsce.

W Buriacji mieszka szaman, o którym słyszeli nawet w Moskwie. Mieszka na obrzeżach niedużej wsi, prowadzi gospodarstwo, a co jakiś czas wchodzi w kontakt z duchami, by pomagać tym, którzy szukają u niego ratunku.  Na imię ma Bair. Na miejscu poznali go Monika Mariotti i Arun Milcarz, autorzy "Szamana. Spektaklu reporterskiego" wystawianego na deskach Teatru WARSawy.

Afrykańskie złoto od dziesięcioleci zasila bankowe skarbce na całym świecie. Najbardziej znane jest to z RPA, jednak wkrótce może się okazać, że palmę pierwszeństwa przejmą państwa Sahelu. Tam, w cieniu największej pustyni świata, górnicy od kilku lat przekopują ziemię w nadziei na życiową zmianę. 

Paragwaj jest krajem anonimowym nie tylko dla Europy. Również dla wielu mieszkańców Ameryki Południowej stanowi zagadkę i terra incognita. Jak zrozumieć państwo, w którym swoje osady mają Niemcy, Japończycy, Polacy, Ukraińcy i Brazylijczycy, a językiem urzędowym, obok hiszpańskiego, jest guarani - język z czasów prekolumbijskich? Cichą wyjątkowością Paragwaju zainteresował się Wojciech Ganczarek, który od 13 lat podróżuje i mieszka w Ameryce Łacińskiej, a od niedawna jest autorem filmu dokumentalnego "Soy Paraguayo".

Trudno dostępna wyspa na Karaibach, Dominika, w przeszłości była świadkiem wielu morskich katastrof. U jej wybrzeży na dno szły liczne hiszpańskie galeony, które załadowane złotem, srebrem i kosztownościami płynęły w kierunku Hiszpanii. Tropem jednego z nich ruszył zespół poszukiwaczy skarbów kierowany przez Igora Murawskiego. Jego zdaniem na Dominice może znajdować się zaginiony w XVI drogocenny ładunek.

W tym odcinku zajrzymy do RPA oraz do Holandii - dwóch krajów, które związała historia. Odwiedzimy też Amsterdam, gdzie słuchać echa postkolonialnej przeszłości. Sprawdzimy też dlaczego osły z Francji są w stanie uspokajać ludzi.

Autor "Dukli", "Jadąc do Babadag" oraz kilkudziesięciu innych książek skończył właśnie 60 lat. Urodziny chciał spędzić w Mongolii, ale czas nie sprzyja wyjazdom w świat. Jeździ więc po wschodniej Polsce i korzysta z nadbużańskich pustkowi. W rozmowie opowiada o rosyjskich bezkresach, pustce stepów i znojach podróży, które mimo wszystko ceni. UWAGA: w tej rozmowie nie brak jest wulgaryzmów.

Hana Umeda od kilkunastu lat uczy się japońskich tańców klasycznych. Wkrótce jedzie do Japonii, by tam w trakcie specjalnej ceremonii zostać przyjętą do rodziny swojej mistrzyni. Dostanie też nowe imię i nazwisko. By zrozumieć, o czym tańczy Hana Umeda, trzeba poznać życie gejsz,  japońskich kobiet oraz historię teatru kabuki, w którym z założenia role kobiece odgrywają mężczyźni. W tańcu odbija się dawna i współczesna Japonia.

W książce "Dzikość" Katarzyna Nizinkiewicz przybliża fragmenty swoich wędrówek w różnych zakątkach świata. Jej opisy to więcej niż tylko relacje z pieszych podróży po Finlandii, Norwegii, Szwecji czy Pirenejach. /// Naddniestrze jest nieuznawanym przez świat państwem, które jednak jak państwo funkcjonuje. Ma swoich obywateli - a ci mają swoje marzenia.

Od tureckiej inwazji na Cypr nie minęło nawet 50 lat. Wyspa podzielona jest na dwie części, a greccy Cypryjczycy dobrze pamiętają masowe przesiedlenia i domy, które musieli porzucić. Mimo tego starają się patrzeć w przyszłość. W tym czasie w Korei Południowej jeden z wielu ruchów wyznaniowych działających w tym kraju został oskarżony o rozprzestrzenianie koronawirusa. Co ta historia mówi o koreańskiej religijności?

Czego dowiedzieć się można o Gruzji, słuchając pieśni Gruzinów? Całkiem sporo, jeśli wziąć pod dzieje gruzińskiej muzyki, która zawiera w sobie historię co najmniej kilkuset lat.  Yoanna Ayers poszła tym tropem i nie żałuje. Tymczasem w północnej Norwegii powoli rozpoczyna się sezon na zorze polarne. Tylko czy w czasie pandemii turyści skuszą się na oglądanie arktycznego nieba?

Śladem po obecności afrykańskich niewolników na Kubie jest nie tylko ciemniejszy kolor skóry części Kubańczyków. Razem z Afrykanami na wyspę przypłynął złożony system wierzeń, który dzisiaj ma niebagatelny wpływ na życie duchowe wyspiarzy. W tym odcinku dowiesz się czym jest santeria.

Piotr Chara, przyrodnik i wielokrotnie nagradzany fotograf, na świecie upodobał sobie dwa miejsca: rozlewiska Odry i Warty oraz trudno dostępne płaskowyże środkowej Norwegii. Poświęca wiele czasu i wysiłku, by docierać do miejsc, w których szuka rzeczy najważniejszej - Piękna. 

Kiedy Europa stawiała dopiero pierwsze kroki w żegludze morskiej, Polinezyjczycy na swoich oceanicznych pirogach przemierzali Pacyfik w poszukiwaniu nowych wysp do zasiedlenia. Ich geniusz i wiedza zostały niemal doszczętnie zniszczone za sprawą białych ludzi. Dzisiaj, po kilkuset latach przerwy, mieszkańcy Polinezji, z twarzą znowu zwróconą ku oceanowi, odkrywają swoje dziedzictwo.

To, co działo się we wsi Kurozwęki zakrawa na szaleństwo. Bo jak inaczej nazwać to, że ludzie z własnej woli wchodzą do pomieszczeń, gdzie temperatury sięgają minus 165 stopni i zostają tam przez wiele godzin? Valerjan Romanovski i jego zespół (Oswajamy Żywioły) po raz kolejny przesunęli granice możliwości swoich organizmów. W tym odcinku usłyszycie relację z miejsca zdarzenia. Oprócz tego czeka na Was historia z Tajlandii, która boleśnie odczuwa kryzys światowej turystyki.

W Afryce istnieją obecnie dwa żywe relikty czasów kolonialnych, oba należą do Hiszpanii. Jest wśród nich miasto Ceuta wciśnięte między Morze Śródziemne a Maroko. Choć wielkością Ceuta podobna jest do Sandomierza, ma wielkie znaczenie dla Maroka i mieszkańców regionu. To miejsce spotkania dwóch światów. Oprócz opowieści z Ceuty w tym odcinku usłyszycie też historie roślinne - z gościnnym udziałem kur.

Wojtkowi Machnikowi udało się połączyć dwie pasje - podróżowanie i bieganie. Lata po świecie, biorąc udział w maratonach, a na swoim koncie ma już kilka rekordów. Efektem ubocznym tej aktywności jest czas spędzony na lotniskach i w powietrzu, a jest go niemało. Tymczasem w Salwadorze Anita Demianowicz obserwuje wpływ pandemii na kraj i jego mieszkańców, gdzie strach przed chorobą dorównuje lękowi przed władzą.

200 milionów. Tyle owadów przypada na jednego człowieka. Wagowo dysproporcja jest nawet większa - 300 do jednego. Owady mają wpływ na człowieka i ich znaczenie na świecie będzie rosnąć, jak tłumaczy entomolog, prof. Marcin Sielezniew. O zmianach w turystyce i sposobie podróżowania mówi natomiast Bartek Szaro (blog Paragon z podróży), współtwórca akcji "Podróżuj do tutaj".

Joanna Nowak z córką Gają, autorka bloga Somos Dos, przez 6 ostatnich lat podróżowały po Ameryce Łacińskiej i Azji, a teraz pandemia sprowadziła je do Polski. Joanna wspomina emocje, które towarzyszyły jej w podróży oraz niezliczonych ludzi, których poznała na trasie. Esperantysta Łukasz Żebrowski podróżuje inaczej. Dla niego kluczem do poznawania świata jest język esperanto, którym na świecie mówią dwa miliony ludzi.

Kiedy w XVI wieku Portugalczycy jako pierwsi Europejczycy dotarli do wybrzeży Japonii, nie wiedzieli, że przywieziona przez nich karciana gra przetrwa na wyspach 500 lat. Karuto, bo o tej grze mowa, jest rozrywką, która w umiejętny sposób połączyła sport i poezję. /// Koczin leży w południowo-zachodniej części Indii. Przez wieki mieszały się tam liczne religie, narodowości i grupy etniczne. Mimo różnic, mieszkańcy miasta wypracowali porozumienie, które łączy ich ponad podziałami. 

Tym razem zatrzymamy się na Sachalinie, na Wyspach Kurylskich oraz w Australii. Pachnieć będzie wulkaniczną siarką, rdzą rozpadających się poradzieckich fabryk, pieniędzmi z ropy naftowej oraz kolonializmu, który do dzisiaj kładzie się długim cieniem na Australii.

W tym odcinku, idąc drogą herbaty, zajrzymy do Chin, Wietnamu i Gruzji. Sprawdzimy czym jest dobry pu-erh oraz japońska gyokuro. Zastanowimy się nad uważnością, która realizuje się podczas niespiesznego picia herbaty. Wypijemy wiele, wiele czarek napoju, który dla niejednego fana herbaty jest realnym drogowskazem przez życie.

Zdobywanie Korony Ziemi bez błysku fleszy i bez rozgłosu? Tak też można, a do tego ze świadomością, że również w górach wysokich należy minimalizować zostawiany przez człowieka ślad. O tym będzie w pierwszej części odcinka. A w części drugiej zajrzymy do kopalni larimaru na Dominikanie oraz na jedyną w swoim rodzaju karaibską pustynię w Kolumbii.

W książce "Osobisty przewodnik po Pradze" Mariusza Szczygła stolica Czech daleka jest od Hradczan i Mostu Karola. Zatopiona jest za to w nietypowej architekturze, dających do myślenia rzeźbach oraz tzw. kabinkach. Więcej w rozmowie z autorem. Poza tym w odcinku wystąpi czeska Królowa Marmolady, która z niejednego słoika dżem jadła. 

Długodystansowe szlaki piesze - o tym traktuje pierwsza część odcinka, a naszym przewodnikiem jest Agnieszka "Zebra" Dziadek. Potem zaglądamy  pewną wyspę, która znajduje się u wybrzeży Gambii, gdzie od kilku  miesięcy mieszka i pracuje Kazimierz Ludwiński, zdobywca Kolosa za rok  2013.

W tym odcinku zajrzymy do ludzi, którzy przez własne, oddolne inicjatywy zasługują na miano światozmieniaczy. Ich historie przybliży Anna Książek, połowa duetu ExChange The World. Poza tym Marcin Korzonek opowie o swoich rowerowych przygodach na zboczach wulkanu Ojos de Salado w trakcie próby bicia rekordu świata.

Tym razem krążymy wokół słowa "adaptacja". Valerjan Romanovski i Piotr Marczewski (projekt Oswajamy Mróz) opowiedzą o swoim przedsięwzięciu w zimowej Jakucji (Republika Sacha) oraz o przekraczaniu kolejnych granic ludzkiej wytrzymałości w temperaturach dosłownie mrożących krew w żyłach.  Potem Joshua Lanakila Mangauil i wpływ pandemii na społeczność rdzennych  Hawajczyków, amerykańskie koronawakacje oraz szansa, przed którą stoi homo sapiens.

Po niedawnym zwiastunie to jest pierwszy odcinek pełnowymiarowy. Czekają na Was historie, w których tle zabrzmią ulice New Delhi w interpretacji  Mai Sontag (Majubaju) oraz łąki Toskanii, islandzkie plaże oraz lody  Grenlandii w obiektywie Marka Biegalskiego.

To odcinek na dzień dobry - zwiastun. Nazywam się Paweł Drozd i jestem dziennikarzem radiowym, który rozpoczyna podróż w świecie podcastów. Z odcinka #0 dowiecie się więcej na temat tego, czym się zajmuję, o moich dotychczasowych podróżach oraz o tym, co leży w centrum mojego zainteresowania. Usłyszycie też opowieść o spotkaniu z pewnym pingwinem w Antarktyce, który miał charakter - oraz co tego spotkania wynikło. Zapraszam na premierę Brzmienia Świata z lotu Drozda!