Ook in deze krankzinnige week staan we weer klaar met een nieuwe aflevering. Het is zelden dat een nieuwsverhaal zo onder ieders huid is gaan zitten als de oorlog in Israël en Gaza. Eerst met de gruwelijke aanval van Hamas, waar honderden Israëliërs bij om het leven kwamen. En inmiddels sluit Israël de Gazastrook hermetisch af, en worden hele gebieden constant gebombardeerd. Waar kan dit toe leiden? We bespreken het met correspondent David de Jong. Daarnaast staan er zondag verkiezingen voor de deur in Polen, die volgens sommigen de belangrijkste verkiezingen zijn in Polen sinds de Koude Oorlog. Wat als de PiS-partij opnieuw de verkiezingen wint? Daarover journalist Dore van Duivenbode. Fragmenten uit aflevering: - Op 21 oktober staan we voor de Klimaatweek van de NPO in hartje Amersfoort, met klimaatjournalist Ties Joosten! Wil je daar bij zijn? Ga dan naar deze link! (https://www.nporadio1.nl/thema/klimaatstudio) - Op 7 november staan wij in de prachtige Schouwburg Odeon in Zwolle, met niemand minder dan Helga Salemon! Tickets zijn hier te krijgen! (https://www.vpro.nl/programmas/europa-draait-door.html) - Amerikaanse gepensioneerde Majoor over de oorlog tussen Israël en Hamas (https://twitter.com/cbsnews/status/1712073318944129033?s=46&t=c58SSdHrxN0iMK7tHmUwbw) - De serie van Dore van Duivenbode over persvrijheid in Polen (https://www.npostart.nl/gazeta-de-poolse-krant-onder-vuur/VPWON_1349729) - Emerson String Quartet - Mendelssohn: Four Pieces for String Quartet, Op. 81, MWV R 35 - IV. Fuga (https://www.youtube.com/watch?v=KJyli5vJ28E)

Vorige week barstte dan eindelijk de bom: de Italiaanse premier Draghi diende namelijk definitief zijn ontslag in. Zijn besluit volgde op een wekenlange regeringscrisis, waarin er door verschillende partijen aan de stoelpoten van ‘Super Mario’ werd gezaagd. Partijen als de Vijfsterrenbeweging en Lega denken nu er verkiezingen aan komen hun macht te vergroten. Maar het is nog maar de vraag of ze dat lukt, want het Italiaanse volk was erg tevreden over Draghi. Toch staat de extreemrechtse Georgia Meloni enorm hoog in de peilingen. Maakt zij kans om de verkiezingen te winnen, en wat zou dat betekenen voor Europa? We bespreken het met correspondent Heleen D’Haens.

In de zomerserie van Europa Draait Door spreken we inspirerende gasten over de toekomst van Europa. In deze aflevering praat Kees Sterk, bijzonder hoogleraar Europese Rechtspleging aan de Universiteit van Maastricht, ons bij over de rechtsstatelijke dwalingen in Polen en Hongarije. Uit het akkoord tussen de Europese Commissie en de Poolse regering blijkt dat commissievoorzitter Ursula von der Leyen vindt dat Polen voldoende stappen heeft gezet om de manier waarop het land de rechtsstaat heeft aangetast, terug te draaien. En daarom mag Polen alsnog aanspraak maken op de miljarden uit het coronaherstelfonds. Maar zijn de veranderingen die de Poolse regering heeft beloofd wel genoeg? En in hoeverre is het te begrijpen dat de Europese Commissie hiermee heeft ingestemd? Dat en veel meer in een nieuwe aflevering van Europa Draait Door.

In de zomerserie van Europa Draait Door spreken we inspirerende gasten over de toekomst van Europa. In deze aflevering praat Rens van Tilburg, econoom bij het Sustainable Finance Lab, ons bij over de toekomst van de economie in Europa. Door de coronacrisis en de oorlog in Oekraïne dreigt namelijk een recessie in veel Europese landen. Bovendien is het door de gascrisis maar de vraag of de klimaatdoelen nu gehaald kunnen worden. Wat kan de Europese Unie doen om de zwaarste klappen op te vangen, terwijl er nog genoeg wordt geïnvesteerd in de klimaattransitie? Dat en véél meer in een nieuwe aflevering van Europa Draait Door.

De Britse premier Johnson heeft vandaag zijn aftreden aangekondigd. De afgelopen dagen nam de druk op Johnson toe, nadat minister na minister zijn of haar ontslag indiende. Wie durft in de voetsporen te treden van Johnson? En wat betekent dit voor hoofdpijndossiers als het Noord-Ierland-protocol, de wens van Schotland om onafhankelijk te worden, en de Brexit in haar totaliteit? We bespreken het met Rem Korteweg, Brexit-kenner voor Clingendael.

Deze week is er enorm veel aandacht voor de NAVO-top. Nadat de Turkse president Erdoğan in eerste instantie maandenlang dwars lag, ging hij deze week toch akkoord met het voorstel om Finland en Zweden toe te laten. Wat is hem achter de schermen toegezegd? En hoe zouden de NAVO en de EU nog beter samen kunnen werken? We bespreken het met Han ten Broeke van het HCSS.

Een speciale aflevering van Europa Draait Door vanuit Tivoli Vredenburg, aangemoedigd door ruim 500 man publiek. Samen met Oost-Europa expert Bob Deen kijken we terug op de eerste maanden oorlog in Oekraïne en leidt hij ons langs het front. Afgelopen week liep bovendien de spanning tussen Rusland en Litouwen hoog op, vanwege die Suwalki-corridor. Wat speelt daar precies, en waarom is het zo gevaarlijk als het juist daar uit de hand loopt? En neemt de druk op Boris Johnson weer toe nu zijn partij twee desastreuze verkiezingsnederlagen leed afgelopen week? Dat, en nog véél meer, in een extra aflevering van Europa Draait Door.

Deze week buigen lidstaten van de Europese Unie zich over de vraag of Oekraïne een kandidaat-status zou moeten krijgen. Terwijl er in eerste instantie veel hobbels op de weg lagen, lijkt de weg nu geplaveid voor een Oekraïens kandidatuur. De snelheid waarmee dit echter gebeurt leidt tot jaloezie bij een aantal landen, vooral op de Balkan. Verdienen landen als Servië en Albanië dan niet ook zo’n status? En wat voor risico’s zitten er aan eventuele uitbreiding? We bespreken het met Europa-correspondent Clara van de Wiel.

Zondag gaan de Fransen naar de stembus voor de tweede ronde van de Parlementsverkiezingen. Voor Macron is het van groot belang om een absolute meerderheid te behalen, maar het is nog maar de vraag of hem dat lukt. Sinds de Presidentsverkiezingen verloor het Franse staatshoofd namelijk miljoenen kiezers, bleek uit de eerste ronde. Macron zelf lijkt zich weinig zorgen te maken; deze week bracht hij een bezoek aan onder andere Oekraïne. Wat vinden de Fransen daar van? We bespreken het met een vriendin van de show: Saskia Dekkers.

De carrière van Boris Johnson hing deze week aan een zijde draadje. Na de geruchtmakende onthullingen uit het rapport van Sue Gray over de feestjes op Downing Street 10, waren er namelijk genoeg Conservatieven die van hem af wilden. Daarom kwam het deze week tot een vertrouwensstemming, die BoJo maar nipt wist te overwinnen. Toch betekent dat niet dat daarmee de storm voor hem gaat liggen, al zou hij dat zelf graag willen. Tim zijn boek ‘Wankel Koninkrijk’ ligt volgende week in de schappen: een perfect moment om samen ‘ouderwets’ een aflevering over het Verenigd Koninkrijk te maken.

Na maanden van gesteggel leek het er deze week eindelijk van te komen: een boycot van Russische olie door de Europese Unie. De Hongaarse premier Orban lag maanden dwars omdat hij stelde geen alternatief voor de Russische olie te kunnen vinden. Deze week werd eindelijk een compromis gesloten, waarbij Hongarije voorlopig vrijgesteld werd van de sancties. Maar toen besloot Orban nóg een konijn uit de hoge hoed te toveren om het pakket nogmaals te traineren. De laatste maanden profileert hij zich steeds vaker als ‘paria’, door zijn softe opstelling jegens Rusland. Ondertussen brokkelt hierdoor de relatie met het normaal gesproken vriendschappelijke Polen af. Waar kan dit toe leiden? We bespreken het met Hongarije-correspondent Tijn Sadée.

Vanuit een bomvolle Florin in Utrecht nemen we een speciale aflevering op. Correspondenten Kysia Hekster en Michiel Driebergen deden de afgelopen maanden uitvoerig verslag vanuit Oekraïne. Hoe kijken zij terug op drie maanden oorlog, en zijn ze bang voor ‘oorlogsmoeheid’, als de oorlog nog lang door blijft slepen? Daarnaast besteden we natuurlijk aandacht aan de smeuïge details van de feestjes in Downing Street 10.

Terwijl de oorlog in Oekraïne voortwoedt, werpen de Russen ondertussen hun blik ook heel erg ergens anders op: Afrika. In verschillende Afrikaanse landen proberen de Russen namelijk steeds meer invloed te verkrijgen. Nergens wordt dat duidelijker dan in de Centraal Afrikaanse Republiek, waar schimmige huurlingen van de ‘Wagner Groep’ de President van dat land beschermen. Wat doen de Russen daar precies, en wat hopen ze te bereiken? Met gevaar voor eigen leven reisde Bram Vermeulen af naar de CAR, om voor het VPRO-programma Frontlinie daar een antwoord op te vinden. Met hem bespreken we dit bloedstollende verhaal.

In Europa geldt over het algemeen het adagium ‘never waste a good crisis’. Normaliter wordt de EU gezien als logge olietanker waar grote veranderingen maar moeilijk tot stand komen, maar juist tijdens grote crises wordt de Europese Unie het meest hervormd. Nu de oorlog in Oekraïne Europa op zijn grondvesten doet schudden, wordt de roep daarom steeds groter om grote veranderingen in de EU door te voeren, die ertoe moeten leiden dat de EU zijn mannetje kan staan op het wereldtoneel. Vooral de Italiaanse premier Draghi pleit regelmatig voor grootschalige hervormingen, zoals het afschaffen van het vetorecht voor lidstaten. Neemt de macht van Draghi in Europa langzaam toe? We bespreken het met Catherine de Vries, hoogleraar politieke wetenschappen aan de Bocconi Universiteit in Milaan. Daarnaast spreken we correspondent Arjen van der Horst over de historische verkiezingsoverwinning van Sinn Féin in Noord-Ierland.

Door heel Europa rijzen de prijzen de pan uit: in Spanje kunnen door de hoge dieselprijs vissersboten niet meer uitvaren, in Italië moet op last van de overheid de airco minder hoog, en in Duitsland wordt bier stukken duurder. Is de oorlog in Oekraïne simpelweg de reden hiervoor, of is er meer aan de hand? En wat kan een instituut als de Europese Centrale Bank hier nog aan doen? We bespreken het met econoom Mathijs Bouman. Daarnaast hebben we heuglijk nieuws! 26 mei, op Hemelvaartsdag, nemen we namelijk een aflevering live op in café The Florin in Utrecht, en jij kan daarbij zijn! Je hoeft je alleen maar aan te melden via onderstaande link: https://bit.ly/38V9biz

Ondanks alle sombere voorspellingen van Arend Jan, won Macron afgelopen zondag met een ruime voorsprong de verkiezingen in Frankrijk, en heeft hij weer een ruim mandaat. Tegelijkertijd heeft zijn Duitse collega, Olaf Scholz, het een stuk lastiger door zijn conservatieve opstelling jegens het leveren van wapens aan Oekraïne. Biedt dit een uitgelezen kans voor Macron om als absolute leider het Europees beleid van de komende jaren te gaan bepalen? We bespreken het met Europa-expert René Cuperus.

Terwijl de strijd in Oekraïne onverminderd doorgaat, voelen steeds meer Russen zich ook niet meer veilig in eigen land. Ze voelen de effecten van de sancties of lopen gevaar opgepakt te worden als ze zich uitspreken tegen de Russische invasie. En dus trekken duizenden Russen naar buurlanden, bijvoorbeeld Georgië. NOS-correspondent Iris de Graaf is net terug uit dat land, en vertelt ons hoe ze daar worden ontvangen. Daarnaast bespreken we hoe veel steun er nou werkelijk is van het Russische volk voor de oorlog, én laat Arend Jan zijn licht schijnen op de immer spannende presidentsverkiezingen in Frankrijk.

Dat het zeven weken na de grootschalige inval van Rusland niet op rolletjes loopt, dat is wel duidelijk. Maar deze week krijgt Poetin al helemaal grote tegenslagen te verduren: donderdag werd een groot Russisch schip zwaar geraakt door Oekraïense raketten, eerder deze week werd een vertrouweling van Poetin gevangengenomen, en het lukt de Russen maar niet om Mariupol in te nemen. Is Oekraïne aan de winnende hand? Of moeten we vrezen voor wraak van Poetin? We vragen het aan Bob Deen van Instituut Clingendael.

Aanstaande zondag gaan de Fransen naar de stembus voor de eerste ronde van de Presidentsverkiezingen. In de peilingen gaat het nek-aan-nek tussen de zittende President Macron en de uitdager op rechts Marine Le Pen. Hoe anders zag de wereld er enkele weken geleden uit, toen Macron omhoog schoot in de peilingen, onder andere door zijn optreden bij de oorlog in Oekraïne. Maakt Le Pen kans om te winnen? En wat betekent dat voor de Europese Unie? We bespreken het met Saskia Dekkers, die net terug is uit Frankrijk. Daarnaast spreken we diplomatie-expert Robert van de Roer over de verschrikkelijke beelden uit Boetsja en de Europese reactie daarop.

Vanochtend sprak de Oekraïense president Zelensky onze Tweede Kamer toe. Hij sloot zijn betoog af met het persoonlijke verzoek aan zijn ‘vriend Mark’ om niet dwars te gaan liggen bij een eventuele toetreding van Oekraïne tot de Europese Unie. Nederland zou namelijk, samen met andere landen, huiverig zijn voor een eventueel lidmaatschap van Oekraïne. Terwijl bij de start van de oorlog de EU een ongekende eenheid leek te tonen, lijken er toch langzaam scheurtjes te ontstaan, onder andere op dit dossier. Maar inmiddels lijkt er ook een groep landen te ontstaan, onder leiding van Frankrijk, dat nóg meer sancties wilt tegen Rusland. De andere groep, onder leiding van Duitsland, staat ondertussen juist op de rem. Waar kan dit toe leiden? We bespreken het met Brussel-correspondent Sander van Hoorn.

De oorlog in Oekraïne duurt inmiddels al meer dan een maand, en er lijkt vooralsnog geen einde in zicht. Poetin zal zich de invasie ongetwijfeld anders hebben voorgesteld: Russische strijdkrachten zouden kampen met te weinig eten en brandstof, en inmiddels zijn er al ruim tien duizend Russische militairen overleden. Daarom begint het nu ook in het Kremlin te rommelen: verschillende hooggeplaatste figuren moesten de afgelopen weken plots het veld ruimen. Naar wie luistert Poetin nog wel? Samen met Rusland-expert Helga Salemon gaan we Kremlin-watchen.

Oekraïense steden krijgen met de dag hevigere bombardementen te verduren. Met Russische raketten worden hele flatgebouwen platgebombardeerd. Gisteren vielen er zelfs raketten op een theater in de stad Mariupol, waar honderden vluchtelingen verbleven. Vanwege die voortdurende bombardementen wordt de roep steeds groter om een zogeheten ‘no-fly-zone’ in te stellen. Gisteren pleitte President Zelensky daar nogmaals voor bij het Amerikaanse Congres, maar er lijkt vooralsnog geen animo voor. Waarom is zo’n no-fly-zone zo controversieel? En als dát geen optie is, wat zouden westerse landen nog wel kunnen doen zodat Oekraïne zich beter kan verdedigen? We bespreken het met militair expert Peter Wijninga.

Al meer dan twee miljoen mensen zijn de afgelopen weken Oekraïne ontvlucht. Velen van hen steken de grens met Polen over. NOS-correspondent Arjen van der Horst doet verslag bij die grens en ziet hoe, ondanks de welwillendheid van velen, de druk in opvangcentra met de dag toeneemt. Tegelijkertijd ziet hij ook hoe stééds meer mensen in omgekeerde richting naar Oekraïne trekken: Oekraïners woonachtig in andere Europese landen blijken in grote getalen bereidt om hun land te verdedigen. Bovendien sluiten er ook stééds meer mensen uit andere landen zich aan bij de strijd in Oekraïne. Ondertussen neemt bij veel Polen de angst toe dat, als het Poetin lukt om Oekraïne in te nemen, zij als volgende aan de beurt zijn.

Sinds de Russische invasie rommelt het in eigen land. Burgers gaan uit protest de straat op, en invloedrijke oligarchen beginnen steeds meer te morren na de harde sancties uit het westen. Tegelijkertijd neemt de repressie binnen Rusland daarmee ook toe. Eerder werd al een decreet uitgevaardigd waarin het gebruik van woorden als ‘invasie’ en ‘oorlog’ verboden werd, en gisteren werd zelfs een van de laatste onafhankelijke radiostations uit de lucht gehaald. Met Derk Sauer, uitgever van the Moscow Times bespreken we wat deze repressie betekent voor zijn werk in Rusland.

Westerse inlichtingendiensten waarschuwden er al maanden voor: Rusland is Oekraïne binnengevallen. Door heel het land zijn verschillende steden en doelen het doelwit van luchtaanvallen en zijn er al tientallen doden gevallen. In deze speciale aflevering nemen we met militair expert Frans Osinga verschillende militaire scenario’s door. Daarnaast spreken we financieel journalist Mathijs Bouman over de financiële gevolgen van deze oorlog en de geplande sancties van de Europese Unie.

De spanningen in Oekraïne blijven maar oplopen. Bijna iedere dag melden Amerikaanse regeringsfunctionarissen dat Rusland nu toch écht binnen gaat vallen, waarna de Russen dat weer ontkennen. In deze aflevering bespreken we met Oost-Europa deskundige van het Clingendael instituut Bob Deen wat voor strategie hier precies achter zit. Daarnaast kijken we tot slot nog even naar de laatste fratsen van de Britse prins Andrew.

Door heel Europa lijken rechts-populistische partijen nog steeds te groeien. Lega, Le Pen, zelfs Portugal: overal in Europa zijn populisten een politieke kracht om rekening mee te houden. Heeft corona dit soort partijen een extra steuntje in de rug gegeven? En vallen er vergelijkingen te trekken met het interbellum? We bespreken het met historicus Wim Berkelaar.

Terwijl wereldleiders deze week de deur plat lopen in Oekraïne om militaire steun toe te zeggen, houdt Duitsland zich afzijdig. Het machtigste land van de Europese Unie wil voorlopig niets weten van wapenleveranties. 5000 helmen, meer is het niet. "Ze grappen hier: het is hetzelfde als dat Zwitserland 5000 fonduesets stuurt. Wat moeten ze ermee in Oekraïne?", vertelt NOS-correspondent Wouter Zwart als hoofdgast bij Tim en Arend Jan. Waarom blijft dat voor Duitsland zo lastig? En wat voor uitwerking heeft de Duitse afzijdigheid op het conflict tussen Rusland en Oekraïne? In deze Europa Draait Door alle antwoorden!

Terwijl de spanningen langs de Oekraïense grens oplopen en de dreiging enorm lijkt, lukt het Europa maar niet om met een mond te spreken. Welke rol is daar voor het Europees Parlement in weggelegd? We vragen het CDA-Europarlementariër Esther de Lange. We steken daarnaast ook nog even de Noordzee over om in te zoomen op de horrorweek van Boris Johnson, én blikken vooruit op de Portugese verkiezingen.

We hebben er in Nederland inmiddels een sport van gemaakt om af te geven op het coronabeleid. Vaak wordt daarbij naar andere landen gewezen waar het véél beter geregeld zou zijn, maar is dat ook echt zo? Is het gras zoveel groener aan de overkant? Marino van Zelst, infectie-modelleur én maker van de podcast Signaalwaarde, vertelt ons welke landen het het beste doen in Europa, en werpt een blik op de toekomst: wanneer zijn we nou eindelijk écht van corona af?

Deze week werd op hoog niveau onderhandeld tussen Rusland en de NAVO, naar aanleiding van de oplopende spanningen langs de Oekraïense grens. Toch lijken beide partijen geen millimeter tot elkaar gekomen te zijn. Ondertussen zit de Europese Unie afwezig in een achterkamer van de datsja. Waarom spelen zij geen prominentere rol? En hoe ver is Poetin bereidt het op te laten spelen? We bespreken het met Hubert Smeets, Ruslandkenner bij uitstek.

Op 6 januari 2021 drongen duizenden Trump-aanhangers het Capitool binnen. Direct na die óngekende aanval vreesden velen voor de toekomst van de Amerikaanse democratie. Wat is er een jaar later voor blijvende schade? En hoe staat het met het onderzoek naar de mogelijke betrokkenheid van Trump en zijn adviseurs? We vragen het aan oud-correspondent én Nieuwsuur-presentator Eelco Bosch van Rosenthal. Daarnaast ziet Arend Jan een innige ‘bromance’ ontstaan tussen Emmanuel Macron en Mario Draghi.

Aanstaande zaterdag 23 november is de opname van Brexit de Podcast live (en gratis!) bij te wonen in Florin Utrecht! Om 16:00 uur nemen Arend Jan Boekestijn en Tim de Wit zoals elke week al het Britse verkiezings- en Brexitnieuws door, met deze keer alle ruimte om jullie vragen in levende lijve te beantwoorden. En als klap op de vuurpijl: de Brexit De Podcast Pubquiz. Geef je snel op via podcast@radio1.nl, en tot zaterdag!