Adaj laken tumen barikane reportaschtscha taj interesanti vakeriptscha fatreterenca la flogoskera grupnatar le Romendar andi burgenlanditiki Romani tschib. O redojengere Podcasts jek khetan kedipe la radijosendungatar Roma Sam hi, savi hetvinate kiratiske 20.50 orenge ando radijo Burgenland te schunel hi. Die folgenden Podcasts sind eine Zusammenfassung der Radiosendung Roma Sam, die jeweils Montagabend um 20.50 Uhr in Radio Burgenland zu hören ist.
I kenva uso aunprindscharipe le Romendar ojs flogoskeri grupn
Ando lejcti bersch, o Roma taj o Sinti o 30-berschengero jubilejum ojs flogoskeri grupn mulatinde. Pedar o barano drom, savo uso aunprindscharipe vodintscha, ando lejcti bersch jek kenva kerdi uli, savi le pomoschagoha le historikeristar Gerhard Baumgartner, le kulturakere farajnistar le austritike Romendar, ar dim uli.
2/5/2024 • 9 minutes, 42 seconds
Naschadi Romengeri-sidlung Halbturn
Valami 2000 dschene dschivnahi ando 1930kere berscha andi gemajnde Halbturn. Valami 50 lendar Roma taj Romnja sina. Jek le bare familijendar, save ando gav dschivnahi, sina i familija Ujvari. On, sar o lek buteder burgenlanditike Roma, bibastale koji maschkar o nacijonalsocijalismus terdschivde. O historikeri Herbert Brettl lengeri historija taj lengero terdschijipe forschintscha.
1/29/2024 • 9 minutes, 49 seconds
Sikajipeskero materijal ande Romani
Sajt deschberschengere le uprelikeripeske Romani, i tschib le Burgenland-Romendar, kejmpfim ol. Palo aunprindscharipe le Romendar ojs austritiki flogoskeri grupn, alo o kodificirinipe taj telpisinipe, jeka dschi odoj tschak mujutna bajder dima tschibtschatar. Akan ham imar dur o schajipe del, Romani ando ischkoli te siklol.
1/22/2024 • 15 minutes, 31 seconds
Me, jek tschau le tikne tschulipestar | Genipe le Gianni Jovanovicistar
Ando keripe le festivalostar E BISTARDE o aktivisto, pisimaschi taj komikeri Gianni Jovanovic, dikipe ande leskeri bijografija, savi na dur pal ari ali, dija. Imar o tritivar o internacijonali Romengero-teateriskero-festivalo Betschiste kerdo ulo. Ada bersch o dikipe upre dschenengere grupn paschlolahi, save telal buterava diskriminicirinipe, te andar o ajgeni grupn, tirinen.
1/15/2024 • 15 minutes, 28 seconds
Sintijengero-kulturakero di | Muschika ojs khetan phandlipeskero falato
Newo Ziro o aunpaschlojiptscha le austritike Sintijendar fatretinel. Ov ov lek terneder flogoskero grupnengero farajn andi Austrija hi. Le Sintijengere-kulturakere diveseha, savo ande Simmering kerdo ulo, le avre dschene pedar i kultura le Sintijendar te informirinel taj teldikiptscha tel te bauninel kamla. Verbim ulo jeke hangoskere khetanipeske taj so duj riktschengere respektoske.
1/8/2024 • 11 minutes
Van der Bellen o mulatintschago uso 30 berschengero aunprindscharipe pral
Ando 16to decemberi 1993 o Roma andi Austrija oficijeli ojs flogoskeri grupn aun prindscharde ule. 30 berscha paloda, akartscha i VHS Roma uso jubilejumiskero mulatintschago ando Pradimo Kher Erba. Prindscharde kinstlertscha taj kinstlerkiji andar i flogoskeri grupn, i muschika taj jek genipe, uso mulatintschago kerde.
O farajn HANGO Roma uso tradicijoneli Roma-Advent ando „Pradimo Kher Erba“ akartscha. Butenge o adventiskero mulatintschago use jek fiksi punkto andi anglutni botschitschani cajt entviklintscha pe. Adaj mindig jek mindenfelitiko programo del, savo i kultura le Romendar taj o mindenfelitiko papal te sikal taj upre te likerel. Pasche muschika, genipe taj habiptscha andar i Romengeri-kojnha, ada bersch te jek kenvakeri presentacija dija.
12/25/2023 • 13 minutes, 11 seconds
Di le flogoskere grupnendar ando parlamento
Ando 12to decemberi ando austritiko parlamento o di le flogoskere grupnendar mulatim ulo. Sikado ulo jek bulho programo le cile flogoskere grupnendar. Vasch o 30kero berscheskero di le aunprindscharipestar le Romendar ojs flogoskeri grupn, akartscha i bundakeri ministerkija Susanne Raab (ÖVP) imar jek di angloda ando bundakero kancleriskero birovtschago. Te o bundakero kancleri Karl Nehammer (ÖVP) use ada mulatintschago use sina.
12/18/2023 • 16 minutes, 29 seconds
"Prado Drom" | Diskusijakeri karika usi butjakeri foroskeri situacija Romnjenda
Romnja taj Roma uso butjakero rodipe meg mindig diskriminacija esbe iste len. Adaj o cile dschene la podijumakera diskusijatar ando "Pradimo Kher Erba" jek hi. I diskriminacija asaj dur dschal, hot poar dschene vasch lengero familijakero anav, buti na uschtiden. Adaj o butjakero projekto "Prado Drom" aun bescharel.
12/11/2023 • 10 minutes, 33 seconds
Marcel Horvath | Romengero-muschikaschi vodschiha
O lek buteder prindscharen le Marcel Horvath ojs doboschaschi la bandatar „Romano Rath“. Uso sako berschengero talentoskero beverb le kurkoskere papruschengere nevipestar BVZ, la jury leskere hangoha jerintscha taj afka andi kisetinipeskeri show ando Burgenland lo sina. O reporteri Adi Gussak le kinstleri usi kisetinipeskeri show ando andkinipeskero centrum Erba vodintscha taj vakertscha leha pedar leskero dschivipe taj leskeri muschika.
12/4/2023 • 10 minutes, 53 seconds
Gondolipe le ledschime taj murdarde Romenge taj Sintijenge ande Lackenbach
Ando 18to novemberi ande Lackenbach, o sakoberscheskero gondolipe le Romenge taj Sintijenge sina. But eseri manuscha maschkar o nacijengero rajipe ando afka akardo „Zigeunerlogeri“ Lackenbach ledschim ule. Butenge i lejcti schtacijona sina, angloda on ande avre logertscha ledschim taj murdarde ule. Fatretertscha la politikatar taj le Romengere-organisacijendar, o gondolipeskero mulatintschago kher rodine.
11/27/2023 • 14 minutes, 24 seconds
Anticiganismus | Terdschijiptscha taj pekamle koji
Kaj Roma taj Romnja, Sinti taj Sintizze ande barikane thana meg mindig le argranicalipestar taj la diskriminacijatar reste hi, sako dschanel. O afka akardo anticiganismus butvar o koja le sajt but schelberschengerendar hi. Amen palal phutschlam, so anticiganismus butschol taj saj koji gejng leste pekamle hi.
11/20/2023 • 11 minutes, 53 seconds
I naschadi Romengeri-sidlung Podersdorf am See
Ando becrik Neusiedl am See, adi tschak igen tschule Roma taj Romnja dschin. Anglo nacijonalsocijalismus ham ande but gava Roma taj Romnja delahi, poarvar muguli cile sidlungtscha. On sina, te le o avre dschene use muknahi, jek falato le gaveskere dschivipestar. Lengeri historija ando lek buteder gava, le priklipeha le nacijonalsocijalistschendar kisetintscha. Afka te ande Podersdorf.
11/13/2023 • 10 minutes, 41 seconds
Robert Weinrich | Tradicija andar i Sintijengeri-kojnha
Nischta na phandel amen asaj sorale khetan, sar i kulinarika. Ada dschanel te o habeskero taj Sinto, Robert Weinrich. Ov, oda ande leskere habiptscha prik te bescharel probalinen, kulturtscha khetan te phandel taj pedar i tajneriskeri rik ari te dikel.
11/6/2023 • 15 minutes, 13 seconds
30-berschengero mulatintschago - Sinti uso jubilejumiskero mulatintschago akare
Vasch o 30-berschengero jubilejum le aunprindscharipestar le Romendar ojs autochtoni flogoskeri grupn, akartscha o Sintijengero kulturakero farajn Newo Ziro, use jek muschikakero kirati ando andrutno foro Betschiste. Ham te i politischi buti le lejcti deschberschengerendar tematisirim uli. Vaschoda o scheroskero vakeraschi Oswald Marschall andar i Germanija alo.
10/30/2023 • 14 minutes, 35 seconds
Robert Gabris ando Belvedere 21
Ando jekoschno artschijipe "This Space Is Too Small For Our Bodies" o Robert Gabris o manuschano teschto peske aun dikel. Adaj leskere riktscha taj formtscha ando khetanipe upro seksujeli orijentirinipe tel mirinel. Ham te but argranicaliptscha hi i tema le dikipestar. Leskere feschtiniptschenca taj mindenfelitike, khereskere inschtalcijonencen, mangel ov jek palgondolinipe.
10/23/2023 • 14 minutes, 50 seconds
Rosa Schneeberger | Holocaustiskeri prik dschivdi ando vakeripe
Pal but deschberschengere, phagel oj lakero mirnipe. I Rosa Schneeberger – i adi 87-berschengeri holocaustiskeri prik dschivdi, le nacijendar ojs tikni tschaj ando logeri Lackenbach ledschim uli. Oj odoj, schtar berscha lakere tschavoripestar terdschivtscha. La, o Adi Gussak ande lakero kher ande Villach kher rodija taj vakertscha laha, pedar lakere terdschijiptscha.
10/16/2023 • 11 minutes, 5 seconds
Pomoschago le farajnistar "Lebenszeichen" le Romengere-tschavenge
Le socijali nasorale familijenge, o ischkolakero kesdipe jek baro lojengero pharipe hi. Adalestar resto, hi te o tschave le siklime pomoschagostar le farajnistar Roma-Service Erbate. O schero le farajnistar "Lebenszeichen" Nadine Papai, le ischkolaschenge jek pomoschagoskeri akcijona kertscha, kaj te len ischkolakere materijaltscha te on.
10/9/2023 • 11 minutes, 36 seconds
O projekto Nevo Drom - Neuer Weg
Sar o bundakero ministerijum la butjake taj la virtschoftake (BMAW) ando lejcti bersch o phendo ar dija, o Roma taj Sinti meg mindig upro austritiko butjakero foro, pomoschago te uschtiden. Afka o bundakero ministerijum la butjake taj la virtschoftake o ardipe "Romengeri sor le butjakere foroske" upre paschlartscha. Ando keripe odole ardipestar, imar buteder projekti kerde ule.
10/2/2023 • 14 minutes, 50 seconds
Nostalgijakero pojaceri | Robert Schweizer taj leskero babukengero teateri
O babukengero khelipe jek igen barikani phuri taj tradicijoneli mulatintschagoskeri kunst hi. Tschak tschule dschene, adaleha pumaro sako diveseskero maro roden. Jek lendar hi o Sinto Robert Schweizer, savo te adi meg leskere nostalgijakere pojaceriskere teateriha upri roas dschal. Mro kolega Adi Gussak use leskero erschti khelipe palo linajiskero nugodinipe ando foro Mürzzuschlag, restscha le.
9/25/2023 • 11 minutes, 56 seconds
Peter Wagner | Reschiseri, aktivisto taj pisimaschi ando vakeripe
Ande amari sendung ando 18to septemberi, o pisimaschi taj reschiseri Peter Wagner amaro kherodaschi hi. Ov, buteder sar 30 berscha gejng rasismus taj teldikiptscha pe terdscharel. O reporteri Adi Gussak le kinstleriha pedar leskero filmiskero projekto "Gehen unter schwebendem Geleise, Erinnerungskaskaden eine Bahnstrecke entlang" taj pedar leskero paschipe usi flogoskeri grupn le Romendar, vakertscha.
9/18/2023 • 13 minutes, 47 seconds
O projekto Paso po Paso! - Schritt für Schritt!
O bundakero ministerijum la butjake taj la virtschoftake ando lejcti bersch o phendo ar dija, hot o Roma taj o Sinti meg bajder pomoschago upro austritiko butjakero foro te uschtiden.
O ardipe "Romengeri sor upro butjakero foro" o schajipe del, uso keriptscha le lejcti berschendar aun te phandel. Akan imar but butjakere foroskere projekti kerde ule.
9/11/2023 • 15 minutes, 6 seconds
EMRO – Sor le Romenge taj Romnjenge
Sar o bundakero ministerijum la butjake taj la virtschoftake (BMAW) ando lejcti bersch o phendo ar dija, o Roma taj o Sinti meg bajder upro butjakero foro, pomoschago te uschtiden. Ando keripe jeke ardipestar uso pomoschago odola ciliskera grupnatar, andi cili Austrija buteder projekti kerde ule. Afka te ando Schtacko.
9/4/2023 • 15 minutes, 32 seconds
Opre Romnja! Kesdinas! – Butjakero berotinipe
Sar o bundakero ministerijum la butjake taj la virtschoftake (BMAW) ando lejcti bersch o phendo ar dija, o Roma taj o Sinti meg bajder pomoschago upro austritiko butjakero foro te uschtiden. Afka o bundakero ministerijum la butjake taj la virtschoftake o ardipe "Romengeri sor upro butjakero foro" upre paschlartscha.
8/28/2023 • 11 minutes, 9 seconds
Manuela Horvath | Schero la Romengera pastoralatar barikana butjaha gejng o pob
Use jek, le lek bibastaleder politischi atentatostar la dujta republikatar, i Manuela Horvath duj familijakere dschene naschatscha. Adi, oj o schero la Romengera pastoralatar hi, gondolipeskere mulatintschage andi cili Austrija organisirinel taj gejng o pobisteripe taj lakera flogoskera grupnake and pe bescharel.
8/21/2023 • 13 minutes, 28 seconds
Nacijonali holocaustiskero-gondolipeskero di le Romenge taj Sintijenge Erbate
Imar ando bersch 2015, o EU-parlamento o 2to august ojs internacijoanli Romengero holocaustiskero-gondolipeskero di, aun prindschartscha. Sajt berscha mangen o Roma taj Sinti, hot ada di te andi Austrija oficijeli ojs gondolipeskero di, mulatim te ol. Ando jeneri adale berschestar akor o 2to august ojs nacijonali gondolipeskero di le Romenge taj Sintijenge aun prindschardo ulo. Vaschoda Erbate jek gondolipeskero mulatintschago tel likerdo ulo.
8/14/2023 • 13 minutes, 28 seconds
Dikh taj na bister! | Gondolipeskero di upro flogoskero murardipe upro Roma taj
O aunprindscharipe le internacijonali gondolipeskere dijestar le Romenge taj Sintijenge, ada bersch le nacijonakere rotistar, jek phendo uschtidija. Jek nacijonali prikbescharipe andi Austrija meg ar terdschol, afka sar te o keripe jeke centrali gondolipeskere thanestar. Afka te ada bersch, i HÖR i organisacija le gondolipeskere mulatintschagostar, prik lija.
8/7/2023 • 15 minutes, 54 seconds
Romengeri sor le biknipeske
Sar o bundakero ministerijum la butjake taj la virtschoftake (BMAW) ando lejcti bersch jek phendo ar dija, o Roma taj o Sinti bajder pomoschago upro austritiko butjakero foro te uschtiden. Afka o bundakero ministerijum la butjake taj la virtschoftake o ardipe „Romengeri sor le butjakere foroske“ upre paschlartscha. Andar oda ardipe, imar buteder projekti ari ale.
7/31/2023 • 15 minutes, 59 seconds
O naschade Romengere-sidlungtscha andar Jois
Agun, ande Jois i lek bareder Romengeri-sidlung ando becirk Neusiedl am See sina. I historija la sidlungatar taj lakere dschenendar, eksemplarischi le Romenge taj Romnjenge ando Burgenland terdschol. Taj aja historija kamaha amen tumenge adi te phukal – pomoschago uschtidas le historikeristar Herbert Brettl, savo te o Co-pisimaschi la kenvatar "EINFACH WEG!" VERSCHWUNDENE ROMASIEDLUNGEN IM BURGENLAND, hi.
7/24/2023 • 13 minutes, 43 seconds
Kevin "Luzifer" Horvath | Upro drom uso rontschengero keraschi
Ande amari sendung o Kevin "Luzifer" Horvath amaro kherodaschi hi, savo rontschengero keraschi te ol kamla. Prinschardo hi ov andar "Reality Shows" andi Austrija taj Germanija. Leskero suno hi, rontschengero keraschi te ol. Akan o Rom, harne anglo kesdipe terdschol. O reporteri Adi Gussak, ande Walbersdorf, jek gaveskero falato andar Mattersburg, kher le rodija.
7/17/2023 • 8 minutes, 48 seconds
Academia Rromaï - Muschika ischkola kerel
Academia Rromaï jek Romengero-farajn le beschipeha andi betschitiki Kaiserstraße hi, savo i Carmen Jurj taj o Adrian Gaspar kerde. Jeke bulhe sikadipeskere dipeha, o farajn upro Romengero-khetanipe andar i Rumenija, save Betschiste dschin, use te dschal kamla.
7/10/2023 • 8 minutes, 6 seconds
Roma-Butschu 2023 Mischkate
Ando maschkaripe le junistar, o farajn Roma-Service uso sako berschengero Roma-Butschu andi „Aktiv Arena“ Mischkate, akartscha. Sajt o bersch 1991, o Roma taj o gadsche, khetan jek mulatintschago le mindenfelitikostar mulatinen. Ada bersch, o Roma-Butschu ando cajchn le 30-berschengere aunprindscharipestar la flogoskera grupnatar le Romendar, terdscholahi.
7/3/2023 • 10 minutes, 16 seconds
Mesala – Patijaripe la Ceija Stojkake
Ando 12to maj o Roma upre lakeri lek feder prindschardi aktivistkija, pismaschkija taj molerkija Ceija Stojka gondolinde. Vasch lakero 90to bersch, kada upro them ali taj lakero 10to mulipeskero di, i HÖR taj o farajn Exil, jek Mesala uso patijaripe la barikana kinstlerkijatar, tel likerde. Muschikaha taj phure habiptschenca andar i Lovarajengeri-kojnha, o dschivipe la Romnjatar mulatim ulo.
6/26/2023 • 13 minutes, 34 seconds
Gondolipeskero bar le Romnjenge taj Romenge ande Holzschlag sentelim ulo
Ande amari sendung ando 19to juni, pedar o sentelinipe le gondolipeskere baristar le ledschime taj murdarde Romnjenge taj Romenge ande Holzschlag, phukavas. Ando gaveskero falato la gemajndejatar Unterkohlstätten, anglo 2to themeskero haburi, buteder sar 300 Romnja taj Roma dschivnahi. O gondolipeskero bar upro temetischi, upro manuscha taj upri briga odola cajtatar, pal te gondolinel.
6/19/2023 • 17 minutes, 10 seconds
Naschadi Romengeri-sidlung Bujschocha
Ande amari serija "Naschade Romengere-sidlungtscha le Burgenlandistar", adi le gaveha Bujschocha donde amen bescharas. Odoj agun 45 Romengere-familiji dschivnahi. O Adi Gussak upro jomakero rodipe pe kertscha taj dikel, so andar lende ulo taj te adi meg Roma Bujschochate dschin.
Ando 20to maj o farajn Voice of Diversity uso gondolipe upro ledschime Lovara taj Sinti akartscha. Imar o 15to var o gondolipeskero mulatintschago ando Baranka park kerdo ulo. O keraschi Johann Mongo Stojka, savo ojs tschau upre ada rito dschivlahi, jek le tschulederendar sina, savo andar o logertscha pal alo. Leskere keripeske te palikerel hi, hot ada than use jek than le gondolipestar ulo.
6/5/2023 • 11 minutes, 32 seconds
Mulatintschago uso Internacijonali Romengero-Di ando parlamento
Uso Internacijonali Romengero-Di, te ada bersch jek mulatintschago ando parlamento dija. Ada bersch, butvar o 30-berschengero jubilejum le aunprindscharipestar le Romendar ojs autochtoni flogoskeri grupn, mulatim ulo. Adaj jeriniptscha, terdschijiptscha taj butja diskutirim ule, kaj neve schajiptscha, ando gondo jeka feder cukunftakera flogoskera grupnengera politikake le Romenge taj Sintijenge, kerde schaj on.
5/29/2023 • 14 minutes, 1 second
Va an Va – Sorakero-projekto Romenge taj Sintijenge ande Salzburg
"Va an Va" butschol o lek neveder butjakero foroskero projekto la Caritasatar Salzburg, savo le Romenge taj Sintijenge ande Salzburg hi. Pomoschagoha, le manuschenge o andschajipe ando austritiko butjakero foro, lokeder kerdo te ol. O projekto, pomoschago le bundakere ministerijumistar la butjake taj la virtschoftake uschtidel.
5/22/2023 • 14 minutes, 22 seconds
"PRADO DROM" - Mro drom uso jerinipe! Butjakero foroskero projekto Romnjenge ta
Vasch o ardipe "Romengeri sor le butjakere foroske 2022-2030" le bundakere ministerijumistar la butjake taj la virtschoftake, mindenfelitike butjakere foroskere projekti le Romenge kerde ule. Ande amari radijoskeri sendung ando 15to maj 2023, o projekto "PRADO DROM" la firmatar Trendwerk Burgenland, eknaj feder angle terdscharas.
5/15/2023 • 11 minutes, 52 seconds
Romengeri sor upro butjakero foro
Romengeri sor le butjakere foroske 2022-2030, afka butschol o ardipe le bundakere ministerijumistar la butjake taj la virtschoftake, savo akan ando bundakero kancleriskero birovtschago angle terdschardo ulo. Ov, ojs falato la austritika strategijatar usi inklusijona le Romendar use te ledschel, hot o usedschajipe le Romendar uso butjakere foroskere pomoschage dugeder cajtake, dim te on. Efta projekti imar kesdinde.
5/8/2023 • 14 minutes, 17 seconds
Gondolipeskeri ora le opferenge le logeristar Maxglan
Maschkar i NS-cajt, Salzburg-Maxglan dikipeskero than le and tschapinipestar but schel Sintijendar hi. Andar Maxglan ando logeri Auschwitz-Birkenau ledschim, tschak tschule o genocid prik dschin. O kulturakero farajn le austritike Romendar ande jek saki berschengeri gondolipeskeri ora, upro opfertscha gondolinel.
