ព្រឹត្តិការណ៍អន្តរជាតិប្រចាំថ្ងៃ

Khmer, Political, 1 season, 82 episodes, 10 hours, 1 minute

ព្រឹត្តិការណ៍អន្តរជាតិប្រចាំថ្ងៃ

Khmer, Political, 1 season, 82 episodes, 10 hours, 1 minute

About

រៀងរាល់ថ្ងៃ ពីថ្ងៃចន្ទ ដល់ថ្ងៃអាទិត្យ យើងនឹងលើកយកព្រឹត្តិការណ៍អន្តរជាតិក្តៅគគុកជាងគេបង្អស់មួយ មកពង្រីក ពន្យល់ និងវិភាគ ដោយមានអន្តរាគមន៍ពីអ្នកកាសែតរបស់យើង នៅប្រទេសបារាំង ឬពីអ្នកឆ្លើយឆ្លងព័ត៌មានរបស់យើង។

អឺរ៉ុបបើកជំនួបកំពូលស្តីពីជំនួយសម្រាប់អ៊ុយក្រែន ក្រោមសម្ពាធនិងកំហឹងកសិករ

នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី១កុម្ភៈ២០២៤នេះ សមាជិកសហភាពអឺរ៉ុបទាំង២៧ប្រទេសបានមកជួបជុំគ្នាបើកជំនួបកំពូលវិសាមញ្ញ ដើម្បីជជែកអំពីបញ្ហាថវិកានិងអនុម័តជំនួយ៥០ពាន់លានអឺរ៉ូសម្រាប់អ៊ុយក្រែន។ ជំនួបប្រជុំត្រូវរកវិធីជំនះចិត្តហុងគ្រីឱ្យបាន ហើយត្រូវពន្លត់កំហឹងកសិករអឺរ៉ុបទៀត។ កសិករនិងត្រាក់ទ័ររាប់ពាន់គ្រឿងបាននាំគ្នាទៅដល់មុខសហភាពអឺរ៉ុបនាទីក្រុងព្រុចសែលប្រទេសប៊ែលហ្ស៊ិក។ ហេតុអ្វីហុងគ្រីជំទាស់នឹងការផ្តល់ជំនួយដល់អ៊ុយក្រែន ? ហើយហេតុអ្វីបានជាកសិករអឺរ៉ុបផ្ទុះកំហឹងរាលដាលខ្លាំងដូច្នេះ? ជំនួបកំពូលវិសាមញ្ញអឺរ៉ុបថ្ងៃនេះ ជាជំនួបផ្តាច់ព័ត្រដែលគេសង្ឃឹមថានឹងអាចបញ្ចុះបញ្ចូលហុងគ្រីបាន និងបង្ហាញសាមគ្គីភាពជាធ្លុងមួយរបស់អឺរ៉ុប ក្នុងការផ្តល់ជំនួយដល់អ៊ុយក្រែន។ តាំងពីផ្ទុះសង្គ្រាមរុស្ស៊ីចូលឈ្លានពានអ៊ុយក្រែនមក អឺរ៉ុបបានផ្តល់ជំនួយហិរញ្ញវត្ថុជាបន្តបន្ទាប់ដល់អ៊ុយក្រែន តែក្នុងទម្រង់ជាការព្រមព្រៀងអន្តររដ្ឋាភិបាលដែលតម្រូវឱ្យមានការយល់ព្រមពីជាតិនីមួយៗជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ ជាបែបបទដ៏ស្មុគស្មាញ ទើបអឺរ៉ុបចង់បង្កើតកញ្ចប់ថវិកាតែមួយរួមគ្នាសម្រាប់អ៊ុយក្រែន និងដើម្បីឱ្យអ៊ុយក្រែនអាចព្យាករហិរញ្ញវត្ថុបានស្រួលបន្តិច។កញ្ចប់គម្រោងជំនួយថវិកានេះមានតម្លៃ ៥០ពាន់លានអឺរ៉ូ ៖ ៣៣ពាន់លានជាប្រាក់កម្ចីការថោក និង១៧ពាន់លានជាប្រាក់ឧបត្ថម្ភ ក្នុងក្របខ័ណ្ឌថវិកាអឺរ៉ុបពីឆ្នាំ២០២៤-២០២៧។ ដើម្បីអនុម័តគម្រោងថវិកានេះបាន សហភាពអឺរ៉ុបត្រូវការការព្រមព្រៀងពីសមាជិកទាំង២៧ប្រទេស។ប៉ុន្តែ ហុងគ្រីដែលដឹកនាំដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី អ័របាន ជាប្រមុខដឹកនាំប្រទេសបែបប្រជាភិថុតតែម្នាក់គត់ក្នុងចំណោមសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុប ដែលនៅបន្តមានទំនាក់ទំនងជិតដិតជាមួយនឹងរុស្ស៊ី បានប្រកាសជំហរជំទាស់ ដោយទាមទារសុំ សើរើមើលគម្រោងជំនួយអ៊ុយក្រែនជារៀងរាល់ឆ្នាំ តាមរយៈការអនុម័តជាឯកច្ឆ័ន្ទ។ជំនួយសហភាពអឺរ៉ុបដោយគ្មានហុងគ្រី?ប៉ុន្តែអឺរ៉ុបមិនចង់ផ្តល់ឱកាសឱ្យហុងគ្រីមានសិទ្ធិប្រឆាំងវេតូសម្រាប់ជាធ្នាក់ទាមទារការដោះដូរអ្វីមួយឡើយ ទើបចង់លួងលោមនិងបញ្ចុះបញ្ចូលរកផ្លូវកណ្តាលមួយដែលទទួលយកបានទាំងអស់គ្នា។ សហភាពអឺរ៉ុបព្រមរៀបចំការតស៊ូមតិថ្នាក់ប្រមុខរដ្ឋ-រដ្ឋាភិបាល ជុំវិញបញ្ហាថវិកាជំនួយនេះ ជារៀងរាល់ឆ្នាំ តែដោយគ្មានលទ្ធភាពប្រឆាំងទេ។នេះជាការបន្ទន់ឥរិយាបថបន្តិចរបស់អឺរ៉ុបចំពោះហុងគ្រីហើយ។ ហើយនៅទីបំផុតហុងគ្រីក៏យល់ព្រម។ អឺរ៉ុប២៧ប្រទេសបានសម្រេចព្រមព្រៀងគ្នាបើកកញ្ចប់ថវិកាជំនួយដល់អ៊ុយក្រែនក្នុងក្របខ័ណ្ឌសហភាពអឺរ៉ុប។ នេះបើតាមសារប្រធានក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុបលោក Charles Michel។បាតុកម្មកសិករបង្វែររបៀបវារៈនៃជំនួបសហភាពអឺរ៉ុប?ផ្តើមនៅប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ រ៉ូមានី ប៉ូឡូញ និងហូឡង់ ឥលូវរាលដាលដល់វេនកសិករបារាំងនិងប៊ែលហ្ស៊ិក ព្រមទាំងអ៊ីតាលី អេស្ប៉ាញ ព័រទុយហ្កាល់ ... សន្ទុះបាតុកម្មរបស់ប្រជាកសិករអឺរ៉ុប កាន់តែខ្លាំងក្លាឡើងៗ។ នៅបារាំង បាតុករកសិករបានរំកិលមកកាន់តែកៀកក្រុងប៉ារីស និងបានចូលដល់ទីផ្សារបោះដុំ Rungis។ កសិករបារាំង ប៊ែលហ្សិកបាននាំគ្នាបិទខ្ទប់ច្រកផ្លូវនៅតាមព្រំដែនប្រទេសទាំងពីរ តាំងពីព្រលប់ ដើម្បីបរិហារកិច្ចព្រមព្រៀងផ្តោះប្តូរពាណិជ្ជកម្មសេរី និងទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលសន្យាចាត់វិធានការ ធំនិងច្បាស់លាស់។ នៅព្រុចសែល រដ្ឋធានីអឺរ៉ុប កសិករ ជាមួយត្រាក់ទ័រប្រមាណ១ពាន់គ្រឿងបានចូលទៅបិទខ្ទប់ច្រកចូលទៅកាន់ទីមានជំនួបកំពូលសហភាពអឺរ៉ុប។កសិករអឺរ៉ុបផ្ទុះកំហឹងទាមទារឱ្យសហភាពអឺរ៉ុបផ្តល់តម្លៃដល់ការងាររបស់ពួកគេ។ ពួកគេត្អូញត្អែរអំពីការលំបាក ផ្នែករដ្ឋបាលផង ចំណូលតិចផង វិបត្តិប្រេងឡើងថ្លៃផង បទដ្ឋានបរិស្ថានកាន់តែច្រើន និងតឹងតែងឡើងៗផង តែត្រូវប្រកួតប្រជែងជាមួយផលិតផលនាំចូលពីបរទេស ដែលគ្មានគុណភាពឆ្លើយតបនឹងបទដ្ឋានអឺរ៉ុបមានជាអាទិ៍ការលើកលែងចំពោះផលិតផលនាំចូលពីអ៊ុយក្រែន ដើម្បីជួយប្រទេសដែលរងការឈ្លានពានពីរុស្ស៊ី។ដើម្បីបន្ធូរកំហឹងបាតុកម្មនេះ រដ្ឋាភិបាលនីមួយៗបានសាកល្បងដោះស្រាយ និងប្រកាសប្តេជ្ញាជួយប្រជាកសិករ។ ប៉ុន្តែ ជំនួយ វិធានការថ្មីៗសម្រាប់កសិករ ដែលជាការសន្យារបស់រដ្ឋាភិបាលបារាំង ក៏ដូចជាការធ្វើសម្បទានរបស់គណៈកម្មការអឺរ៉ុប ព្រមកំរិតការទិញនិងនាំចូលផលិតផលអ៊ុយក្រែន មិនបានធ្វើឱ្យពួកគេស្ងប់ចិត្ត ស្រាកកំហឹងទេ។ ចំណាត់ការរបស់អាជ្ញាធរធ្លាក់មកយឺតពេលបន្តិចទៅហើយ ហើយវិធានការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការនាំចូល មិនគ្រប់គ្រាន់ទេសម្រាប់ការពារប្រជាកសិករអឺរ៉ុប។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ពេលនេះសហភាពអឺរ៉ុបកំពុងតែចរចាស្វែងរកកិច្ចព្រមព្រៀងផ្តោះប្តូរសេរី ជាមួយបណ្តាប្រទេសកសិកម្មធំៗដូចជា ប្រេស៊ីល អាហ្សង់ទីន អ៊ុយរ៉ាហ្កាយ ប៉ារ៉ាហ្កាយ។ គម្រោងកិច្ចព្រមព្រៀងនេះជាក្តីព្រួយបារម្ភខ្លាំងណាស់ សម្រាប់ប្រជាកសិករអឺរ៉ុប និងដែលបារាំងមិនចង់ឃើញវាកើតចេញជារូបរាងទេ។ដូច្នេះចង់ឬមិនចង់ និងទោះជាមិនផ្លូវការ ក៏ជំនួបកំពូលអឺរ៉ុបថ្ងៃនេះ ត្រូវតែវិលនៅជុំវិញបញ្ហាការពារប្រយោជន៍ប្រជាកសិករអឺរ៉ុប៕

2/1/2024 • 6 minutes, 28 seconds

សង្គ្រាមហ្កាហ្សា៖ ហាម៉ាសទទួលស្គាល់កំហុសដែលធ្វើឱ្យស្លាប់ជនស៊ីវិល

ជាងបីខែកន្លះក្រោយផ្ទុះសង្គ្រាមនៅហ្កាហ្សាមក ចលនាហាម៉ាសបានប្រកាសនៅថ្ងៃទី ២១មករា២០២៤ ទទួលស្គាល់កំហុស ដោយបានបង្កឱ្យស្លាប់ជនស៊ីវិលស្លូតត្រង់ ក្នុងប្រតិបត្តិការវាយឆ្មក់ទ្រង់ទ្រាយធំលើអ៊ីស្រាអែល កាលពីថ្ងៃទី៧តុលា២០២៣។ ការវាយឆ្មក់ ជាដើមហេតុនាំឱ្យអ៊ីស្រាអែលចេញធ្វើសង្គ្រាមលើតំបន់ហ្កាហ្សា។ ហេតុអ្វីបានជាហាម៉ាសទើបចេញមុខទទួលស្គាល់កំហុសនៅពេលនេះ ? ថ្ងៃអាទិត្យទី២១មករា២០២៤ម្សិលមិញ ចលនាហាម៉ាសបានត្រលប់មកពន្យល់បំភ្លឺ តាមរយៈឯកសារកម្រាស់ជិត២០ទំព័រ អំពីដំណើរដើមទងនៃប្រតិបត្តិការវាយឆ្មក់ថ្ងៃទី៧តុលា២០២៣មកលើអ៊ីស្រាអែល ដែលបង្កឱ្យមានមនុស្សស្លាប់១១៤០នាក់ ភាគច្រើនជាស៊ីវិល។ នេះជាលើកទីមួយហើយដែលហាម៉ាសចេញមុខមកបកស្រាយ និងទទួលស្គាល់កំហុសរបស់ខ្លួនដែលបានធ្វើឱ្យបាត់បង់ជីវិតជនស៊ីវិលដូច្នេះ។តើហាម៉ាសបកស្រាយយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ?ចលនាប្រដាប់អាវុធប៉ាឡេស្ទីននៅហ្កាហ្សា បានធានាអះអាងថាប្រតិបត្តិការវាយឆ្មក់ថ្ងៃ៧តុលាដែលហាម៉ាសប្រសិទ្ធនាមថា “សន្ធឹកAl-Aqsa” ជាដំណាក់កាលចាំបាច់ និងជាការតបតធម្មតាប្រឆាំងនឹងការឈ្លានពានរបស់អ៊ីស្រាអែលមកលើប្រជាពលរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន។ ប៉ុន្តែកំហុសទំនងអាចកើតមានឡើងនៅពេលអនុវត្ត។ នៅពេលចេញធ្វើប្រតិបត្តិការ ស្រាប់តែប្រព័ន្ធសន្តិសុខនិងយោធា ត្រូវដួលរំលំមួយរំពេច នៅត្រឹមព្រំដែនរវាងអ៊ីស្រាអែលនិងតំបន់ហ្កាហ្សា។ ប្រតិបត្តិការគ្មានគម្រោងដៅវាយប្រហារលើជនស៊ីវិលទេ។ វាបានកើតឡើងដោយចៃដន្យ និងនៅពេលមានការប្រឈមមុខប្រយុទ្ធជាមួយក្រុមអ្នកឈ្លានពានតែប៉ុណ្ណោះ។ នេះជាពាក្យសារភាពរបស់ក្រុមហាម៉ាស ដោយបន្តថា “បញ្ចៀសមិនឱ្យប៉ះពាល់ដល់ជីវិតជនស៊ីវិល ជាពិសេសកុមារ ស្ត្រីភេទ និងមនុស្សចាស់ គឺជាកាតព្វកិច្ចសាសនា និងជាសីលធម៌របស់យុទ្ធជនហាម៉ាស Al-Qassam ដែលបានព្យាយាមយ៉ាងអស់ពីលទ្ធភាព ការពារជីវិតជនស៊ីវិល បើទោះបីតុល្យការស្លាប់ខ្ពស់យ៉ាងណាក៏ដោយ។តែបើតាមរូបភាពវីដេអូផ្សព្វផ្សាយក្រោយការវាយឆ្មក់របស់ហាម៉ាស គេឃើញទាហានប្រដាប់អាវុធក្រុមនេះសម្លាប់មនុស្សដោយគ្មានរើងអើងទេ។ ចំណាប់ខ្មាំងប្រមាណ២៥០នាក់ ត្រូវបាននាំទៅតំបន់ហ្កាហ្សា។ ជាការវាយប្រហារយ៉ាងឃោរឃៅ និងមានទ្រង់ទ្រាយធំមិនធ្លាប់មានទេ ទើបជំរុញឱ្យអ៊ីស្រាអែលបើកធ្វើសង្គ្រាមវាយប្រហារតាមផ្លូវអាកាសនិងផ្លូវគោលលើដែនដីមួយចំណិតតូចហ្កានេះ រហូតស្លាប់មនុស្សអស់យ៉ាងហោច២ម៉ឺន៥ពាន់១០៥នាក់ គិតចាប់ពីថ្ងៃទី៧តុលាមកទល់នឹងថ្ងៃអាទិត្យម្សិលមិញ។ក្រៅទទួលស្គាល់កំហុស ចលនាហាម៉ាសដែលសហភាពអឺរ៉ុប សហរដ្ឋអាមេរិក និងអ៊ីស្រាអែលចាត់ទុកជាក្រុមភេវនិយម បានទាមទារ នៅក្នុងឯកសាររបស់ខ្លួន អ៊ីស្រាអែលបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់ទង្វើឈ្លានពាន អំពើមនុស្សឃាត បោសសម្អាតជាតិពិន្ធុនៅតំបន់ហ្កាហ្សា។ ហាម៉ាសក៏បានប្រកាសបដិសេធដែរ មិនទទួលយកជាដាច់ខាតផែនការស្នើឡើងអន្តរជាតិឬអ៊ីស្រាអែល ក្នុងការសម្រេចអនាគតរបស់តំបន់ហ្កាហ្សា។ គ្មាននរណាមានសិទ្ធិលើពលរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីនដែលអាចសម្រេចចិត្តលើជោគវាសនាខ្លួនឯងបានឡើយ។អ៊ីស្រាអែលច្រានចោលលក្ខខណ្ឌរបស់ហាម៉ាស និងបន្តធ្វើសង្គ្រាម?តាំងពីថ្ងៃទី៧តុលាមក អ៊ីស្រាអែលបានកំណត់កម្មវត្ថុ ប្តេជ្ញាកម្ចាត់ក្រុមប្រដាប់អាវុធហាម៉ាសឱ្យខ្ទេច និងរហូតទាល់តែហ្កាហ្សាលែងក្លាយជាការគំរាមកំហែងអ៊ីស្រាអែលទៀត។តែបើតាមកាសែតWall Street Journal ភ្នាក់ងារចារកិច្ចអាមេរិកសន្និដ្ឋានថាអ៊ីស្រាអែលទើបកម្ចាត់ពួកហាម៉ាសបានប្រមាណពី២០ទៅ៣០%ប៉ុណ្ណោះ ពោលគឺតិចជាងកម្មវត្ថុឆ្ងាយណាស់។ សារព័ត៌មានអាមេរិកដដែលបានអះអាងទៀតថា សហរដ្ឋអាមេរិក កាតា និងអេហ្ស៊ីប ដែលធ្លាប់ធ្វើអន្តរការីនាំឱ្យមានបទឈប់បាញ់មួយសប្តាហ៍កាលពីខែវិច្ឆិកា កំពុងព្យាយាមបញ្ចុះបញ្ចូលអ៊ីស្រាអែលនិងហាម៉ាសស្រុះស្រួលគ្នាព្រមដោះលែងចំណាប់ខ្មាំងអស់ជាថ្នូរនឹងការដកកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលចេញពីហ្កាហ្សា។ប៉ុន្តែនៅល្ងាចមិញ លោកនេតាន់យ៉ាហ៊ូ នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែលបានច្រានចោលភ្លាមនិងច្បាស់លាស់នូវរាល់លក្ខខណ្ឌរបស់ពួកហាម៉ាស។ បើតាមលោកនេតាន់យ៉ាហ៊ូ ហាម៉ាសបានទាមទារបញ្ចប់សង្គ្រាម ដកកម្លាំងទ័ពអ៊ីស្រាអែលទាំងស្រុងពីដីហ្កាហ្សា និងការដោះលែងក្រុមឃាតករនិងចោរទៀត។ កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែលក៏បានប្រកាសបដិសេធបូរណភាពអនាគតរបស់ប្រជាពលរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីននៅតំបន់ហ្កាហ្សា ដែលកាន់កាប់ដោយពួកហាម៉ាសតាំងពីឆ្នាំ២០០៧ទៀត។ ការបដិសេធរបស់អ៊ីស្រាអែលចំពោះដំណោះស្រាយបង្កើតរដ្ឋពីរនេះពិតជាគួរឱ្យព្រួយបារម្ភណាស់។ដំណោះស្រាយចង់បង្កើតរដ្ឋពីរអ៊ីស្រាអែលនិងប៉ាឡេស្ទីននៅជាបច្ចុប្បន្នភាព?ទោះបីជាមានការអំពាវនាវអន្តរជាតិកាន់តែច្រើនឡើងៗឱ្យមានបទឈប់បាញ់មនុស្សធម៌ និងការត្រៀមលក្ខណៈក្រោយសង្គ្រាម ដោយគិតដល់ការបង្កើតរដ្ឋពីររស់ទន្ទឹមគ្នាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏លោកនេតាន់យ៉ាហ៊ូមិនយកត្រចៀកស្តាប់ដែរ។ ប៉ុន្តែអ៊ីស្រាអែលមិនអាចស្ថាបនាសន្តិភាព ដោយរំពឹងតែលើមធ្យោបាយយោធាបានទេ។ នេះបើតាមប្រសាសន៍របស់លោកប្រមុខការទូតសហភាពអឺរ៉ុប Josep Borrell នៅថ្ងៃចន្ទនេះ។ លោកប្រមុខការទូតអឺរ៉ុប ត្រូវទទួលជួបពិភាក្សាជាមួយប្រមុខការទូតអ៊ីស្រាអែល និងប៉ាឡេស្ទីន ដាច់ដោយឡែកពីគ្នានៅថ្ងៃនេះ ក្នុងក្របខណ្ឌនៃការស្វែងរកសន្តិភាពជាទូទៅឱ្យតំបន់ដើមបូព៌ា។ សម្រាប់លោកបូរ៉ែល គំនិតបង្កើតរដ្ឋពីរ គឺអ៊ីស្រាអែលនិងប៉ាឡេស្ទីន នាពលអនាគត ជាដំណោះស្រាយតែមួយគត់។ អ៊ីស្រាអែល ត្រូវតែព្រមទទួលយកដំណោះស្រាយនេះ ទើបអាចបញ្ចប់សង្គ្រាម និងធានាបាននូវសន្តិសុខសុវត្ថិភាពជានិរន្តរ៍។ នេះជាបើតាមទស្សនៈរបស់លោកប្រមុខការទូតអឺរ៉ុប ដែលបានបង្ហាញគម្រោងដំណោះស្រាយទូលំទូលាយមួយ ឈានឆ្ពោះទៅរកសន្តិភាពឋិតឋេរ និងដោយ ទទួលស្គាល់ថា អឺរ៉ុបមានឥទ្ធិពលតិចតួចណាស់ក្នុងការដាក់សម្ពាធលើអ៊ីស្រាអែល។ តែទោះជាយ៉ាងណាក្តីក៏អឺរ៉ុប ត្រូវតែចាប់ផ្តើមត្រៀមរៀបចំលក្ខខណ្ឌនាំសន្តិភាពឱ្យដើមបូព៌ាតាំងពីនេះតែម្តង ក្នុងទស្សនៈវិស័យបង្កើតរដ្ឋពីររស់ទន្ទឹមគ្នា៕

1/22/2024 • 6 minutes, 26 seconds

តៃវ៉ាន់បោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីថ្មី ដោយមិនខ្លាចញញើតនឹងការគំរាមរបស់ចិន

ថ្ងៃសៅរ៍ទី១៣មករានេះ នៅតៃវ៉ាន់មានការបោះឆ្នោត២ព្រមគ្នា គឺបោះឆ្នោតជ្រើសសមាជិកសភាផង និងជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីថ្មីផង។ ជាការបោះឆ្នោតដែលស្ថិតនៅក្នុងបរិបទដ៏តានតឹងបំផុត ដោយសារតែចិនប៉េកាំង បានប្រើវិធីច្រើនយ៉ាង ដាក់សំពាធផង គំរាមផងមកលើប្រជាជនតៃវ៉ាន់ ដែលមានទំនោរគាំទ្រការប្រកាសឯករាជ្យកាន់តែខ្លាំង។ មោទនភាពនឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យតៃវ៉ាន់អ្នកកាសែតបារាំង AFP ដែលប្រចាំផ្ទាល់នៅតៃវ៉ាន់ បានឲ្យដឹងថា ការបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃនេះ គឺបានប្រព្រឹត្តិធ្វើទៅក្នុងបរិយាកាសមួយ យ៉ាងសស្រាក់សស្រាំ ដែលបង្ហាញអំពីទឹកចិត្តរបស់ប្រជាជនតៃវ៉ាន់ទូទៅ ដែលស្រលាញ់សិទ្ធិសេរីភាព ស្រលាញ់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ព្រមទាំងរបបសេរីនិយមរបស់ទឹកដីខ្លួន។ ដូចយើងដឹងហើយ ប្រជាជនចិនដីគោកឯនោះវិញ គ្មានសិទ្ធិបញ្ចេញមតិតាមរយៈសន្លឹកឆ្នោតដូចនៅតៃវ៉ាន់ទេ។ ត្រង់ចំណុចនេះ គឺប្រជាជនតៃវ៉ាន់ មានមោទនភាពខ្លាំងនាស់ ដែលពួកគេបានកសាងស្ថាបនាជាតិមួយ ដែលរីកចម្រើន មានសិទ្ធិសេរីភាព មានប្រជាធិបតេយ្យ មិនមែនកុម្មុយនីស្តិដូចចិនប៉េកាំង។ក្នុងចំណោមប្រជាជនតៃវ៉ាន់ប្រមាណ២៣លាននាក់ អ្នកមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតមានប្រមាណ១៩លាននាក់។ ដោយសារតែមិនអាចបោះឆ្នោតពីបរទេសបាន គេសង្កេតប្រជាជនតៃវ៉ាន់ខ្លះដែលរស់នៅក្រៅប្រទេស បានធ្វើដំណើរត្រលប់ទៅតៃវ៉ាន់ ដើម្បីទៅបោះឆ្នោត។ មនុស្សម្នាមកបន្តកន្ទុយរងចាំចូលទៅបោះឆ្នោត តាំងតែពីព្រលឹមស្រាងៗ នៅតាមការិយាល័យទាំង ១៨០០០ការិយាល័យ។ ម៉ោង៤រសៀល ការិយាល័យបោះឆ្នោតទាំងអស់ត្រូវបិទទ្វារ ហើយលទ្ធផលបឋម នឹងប្រកាសឲ្យដឹង នៅវេលាល្ងាចថ្ងៃសៅរ៍នេះតែម្តង។ពេលចេញពីបោះឆ្នោត លោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន បានថ្លែងអំពាវនាវប្រាប់ទៅប្រជាជនតៃវ៉ាន់ថា ប្រជាជនតៃវ៉ាន់មានវាសនាមានសំណាងណាស់ ដែលបានរស់ក្នុងរបបប្រជាធិតេយ្យ មានសិទ្ធិសេរីភាពពេញបរិបូរណ៍។ ដូច្នេះ គ្រប់គ្នាត្រូវតែទៅចូលរួមបោះឆ្នោត បំពេញតួនាទីកាតព្វកិច្ចជាពលរដ្ឋ ដើម្បីជ្រើសរើសថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេស។ការបោះឆ្នោតថ្ងៃទី១៣មករា គឺតៃវ៉ាន់ជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីថ្មីផង និងជ្រើសរើសសមាជិកសភាទាំង ១១៣អាសនៈផង។ អនាគតសមាសភាពសភាថ្មី និងជាពិសេស គឺអនាគតប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់ថ្មី នឹងមកកំណត់ជោគវាសនា នៃទំនាក់ទំនងរវាងចិន និងតៃវ៉ាន់ ព្រមទាំងស្ថិរភាពតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកទាំងមូលតែម្តង។គណបក្សទំនោរឯករាជ្យនិយមសង្ឃឹមឈ្នះបើផ្អែកតាមការស្ទាបស្ទង់មតិ គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យសេរីនិយម ដែលបច្ចុប្បន្នដឹកនាំដោយលោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន ត្រូវគេជឿថាអាចនឹងឈ្នះម្តងទៀត បានសំឡេងភាគច្រើននៅក្នុងសភា។ លោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន បានកាន់មុខតំណែងប្រធានាធិបតី២អាណត្តិហើយ ដូច្នេះមិនអាចឈរឈ្មោះទៀតបានទេ។ បេក្ខជនប្រធានាធិបតីរបស់បក្សនេះ គឺលោក Lai Ching-Te ឬ William Lai ដែលបច្ចុប្បន្នជាអនុប្រធានាធិបតី។គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យសេរីនិយមនេះ មានទំនោរចង់ឲ្យតៃវ៉ាន់មានឯករាជ្យ មានអធិបតេយ្យពេញបរិបូរ ទទួលស្គាល់ដោយច្បាប់អន្តរជាតិ។ ហេតុដូច្នេះហើយ បានជាចិនប៉េកាំងស្អប់លោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន ស្អប់លោក William Lai ហើយមិនចង់ឲ្យគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យសេរីនិយមឈ្នះឆ្នោត ដឹកនាំតៃវ៉ាននោះទេ។ តៃវ៉ាន់ ក្រោមការដឹកនាំរបស់បក្សនេះ គឺនឹងកាន់តែក្លាហាន ហ៊ានប្រកាសឯករាជ្យនៅថ្ងៃណាមួយ។ផ្ទុយទៅវិញ ចិនប៉េកាំង គាំទ្រ និងចង់ឃើញបក្សមួយទៀតឈ្នះឆ្នោត គឺបក្ស គួមីនតាង។ បេក្ខជនប្រធានាធិបតីរបស់បក្សគួមីនតាង ឈ្មោះ Hou Yu-Ih។ ជាទំលាប់តរៀងមក គណបក្សគួមីនតាង មានបន្ទាត់នយោបាយ ងាកទៅខាងចិនដីគោក ចង់ផ្សារភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងល្អគ្រប់វិស័យទាំងអស់ជាមួយចិនដីគោក។ក៏ប៉ុន្តែ តាមការសង្កេតវិភាគទៅ សង្គមតៃវ៉ាន់មានការពុះចែកមតិគ្នាខ្លាំងណាស់ ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ ប្រជាជនតៃវ៉ាន់ ថ្វីបើអ្នកខ្លះមិនចង់ឃើញសង្គ្រាមផ្ទុះឡើងជាមួយចិនមែន តែពួកគេគិតថាបើបណ្តោយឲ្យបក្សគួមីនតាង ដឹកនាំតៃវ៉ាន់ នោះមិនយូរមិនឆាប់ ប្រជាជនតៃវ៉ាន់នឹងលែងមានសិទ្ធិសេរីភាព លែងមានប្រជាធិបតេយ្យ ដោយសារតែចិនប៉េកាំងនឹងចូលមកជ្រៀតជ្រែក ប្រើប្រាស់ឥទ្ធិពលមកលើតៃវ៉ាន់។ចិន៖ “ប្រជាជនតៃវ៉ាន់ប្រយ័ត្នសម្រេចចិត្តខុស!”ក្នុងអំឡុងពេលឃោសនាបោះឆ្នោតប៉ុន្មានថ្ងៃមកនេះ ចិនបានបង្កើនការដាក់សំពាធខ្លាំងណាស់ មកលើតៃវ៉ាន់ ទាំងផ្នែកការទូត ទាំងផ្នែកយោធា។ ប៉េកាំងបានថ្លែងការណ៍ ប្រកាសដោយចំៗប្រាប់ទៅប្រជាជនតៃវ៉ាន់ ថាត្រូវសម្រេចចិត្តឲ្យត្រឹមត្រូវ កុំសម្រេចចិត្តខុសឲ្យសោះ។ ប៉េកាំងបានគំរាមថា កងទ័ពចិន ត្រៀមប្រុងប្រៀបរួចរាល់ហើយ នឹងកំទេចរាល់ការប៉ុនប៉ងប្រកាសឯករាជ្យរបស់តៃវ៉ាន់។ផ្អែកតាមក្រសួងការពារជាតិតៃវ៉ាន់ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ចិនបានបង្ហោះយានប៉េតប៉ោង ឈ្លបយកការណ៍ចំនួន៥គ្រឿង ចូលទៅកៀកតៃវ៉ាន់។ ប្រភពដដែលនេះ អះអាងថា ចិនបានបញ្ជូនយន្តហោះចម្បាំងចំនួន១០គ្រឿង និងនាវាចម្បាំង៦គ្រឿងទៀត ឲ្យមកក្រវែល បំភ័យប្រជាជនតៃវ៉ាន់។ ហើយនៅថ្ងៃសៅរ៍ ពេលប្រជាជនតៃវ៉ាន់កំពុងទៅបោះឆ្នោត ផ្អែកតាមអ្នកកាសែតបារាំង AFP គឺមានយន្តហោះចម្បាំងចិន១គ្រឿង បានហោះកាត់ទីក្រុង Pingtan ទីក្រុងចិនដែលស្ថិតនៅកៀកនឹងតៃវ៉ាន់បំផុត។ នៅលើបណ្តាញសង្គម Weibo វិញ អាជ្ញាធរចិនបានបិទខ្ទប់ Hashtag “បោះឆ្នោតតៃវ៉ាន់” នៅព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍ ដើម្បីរារាំង កុំឲ្យមានការចែករំលែកព័ត៌មានតៗគ្នា ស្តីពីការបោះឆ្នោតនេះ។បញ្ហាលក្ខន្តិកៈរបស់កោះតៃវ៉ាន់នេះ គឺវាស្មុគស្មាញខ្លាំងណាស់។ វាជាចំណុចមួយ ដែលបង្កើតឲ្យមានការប្រឈមមុខដាក់គ្នាកាន់តែខ្លាំង រវាងចិននឹងអាមេរិក។ កាលពីថ្ងៃសុក្រម្សិលមិញ នៅវ៉ាស៊ីនតោន លោកប្រមុខការទូតអាមេរិក អង់តូនីប្លីងកិន បានជួបជាមួយលោក Liu Jangchao មន្ត្រីទទួលបន្ទុកកិច្ចការអន្តរជាតិ នៃបក្សកុម្មនុយនិស្តចិន។ លោកអង់តូនី ប្លីងកិន បានប្រាប់ទៅភាគីចិនថា វាជារឿងចាំបាច់ណាស់ ដែលត្រូវតែរក្សាការពារសន្តិភាព និងស្ថិរភាពតំបន់ច្រកសមុទ្រតៃវ៉ាន់។ដូចយើងដឹងច្បាស់ហើយ បើសង្គ្រាមតៃវ៉ាន់ផ្ទុះឡើងមែន សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកយើងប្រាកដជាលំបាកវឹកវរខ្លាំងណាស់។ ទីមួយដោយសារតែវ៉ាន់ជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់៧០%នៃឧបករណ៍សឺមីកុងឌុកទ័រ ដែលចាំបាច់បំផុតប្រើក្នុងសម្ភារៈបច្ចេកវិទ្យា។ ទី២ គឺច្រកសមុទ្រតៃវ៉ាន់ គឺជាផ្លូវឆ្លងកាត់នៃនាវាដឹកទំនិញអន្តរជាតិចំនួន៥០%ឯណោះ។ បើសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកវឹកវរ មានន័យថាសេដ្ឋកិច្ចចិនក៏រងការលំបាកខ្លាំងដែរ។ ដូច្នេះមិនប្រាកដថាចិនហ៊ានធ្វើសង្គ្រាមនេះទេ។ យ៉ាងណាមិញ លោក Liu Pei-Chi គ្រូបង្រៀនម្នាក់នៅតៃប៉ិ បាននិយាយថាប្រជាជនតៃវ៉ាន់ មិនទៅឆោត ខ្លាចការគំរាមរបស់ចិនទេ ព្រោះចិនគ្រាន់តែជាខ្លាក្រដាសតែប៉ុណ្ណោះ។

1/13/2024 • 7 minutes, 18 seconds

តុលាការឡាអេបើកសវនាការស្តាប់អាហ្វ្រិកខាងត្បូងចោទអ៊ីស្រាអែលពីបទប្រល័យពូជសាសន៍នៅហ្កាហ្សា

បីខែក្រោយធ្វើសង្រ្គាមនៅទឹកដីហ្កាហ្សា ដើម្បីសងសឹកនឹងក្រុមហាម៉ាសដែលវាយឆ្មក់ចូលសម្លាប់មនុស្សនៅទឹកដីអ៊ីស្រាអែល តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ នៅទីក្រុងឡាអេ បានសវនានៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី១១មករា ទៅតាមពាក្យបណ្តឹងរបស់អាហ្វ្រិកខាងត្បូង ដែលបានចោទប្រកាន់អ៊ីស្រាអែល ថា បានប្រព្រឹត្តអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ នៅហ្កាហ្សា។ គិតចាប់តាំងពីការវាយប្រហាររបស់ក្រុមប្រដាប់អាវុធហាម៉ាសដែលបានចូលសម្លាប់មនុស្សប្រមាណ ១១៤០នាក់ នៅអ៊ីស្រាអែល ប្រតិបត្តិការសងសឹករបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល នៅទឹកដីហ្កាហ្សា គិតចាប់តាំងពីថ្ងៃទី ៧តុលា បានសម្លាប់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនយ៉ាងតិច ២៣ ០០០នាក់ ដែលភាគច្រើនជាប្រជាជនស៊ីវិល ស្ត្រី និងកុមារ។ នៅប្រទេសហូងឡង់ តុលាការយុត្តធម៌អន្តរជាតិនៅទីក្រុងឡាអេ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះបើកសវនាការលើសំណុំរឿងប្រល័យពូជសាសន៍នៅហ្កាហ្សា ដែលមានប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនជាជនរងគ្រោះ។ ម្ចាស់ដើមបណ្តឹងនៅក្នុងរឿងនេះ គឺអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ចំណែកអ៊ីស្រាអែលជាអ្នករងការចោទប្រកាន់។ តុលាការក្រុងឡាអេ បើកសវនាការនៅថ្ងៃនេះ បន្ទាប់ពីបានទទួលពាក្យបណ្តឹងរបស់អាហ្វ្រិកខាងត្បូង កាលពីថ្ងៃទី ២៩ធ្នូកន្លងទៅ ដែលនៅក្នុងនោះ អាហ្វ្រិកខាងត្បូងចោទប្រកាន់អ៊ីស្រាអែលពីបទប្រព្រឹត្តអំពើប្រល័យពូជសាសន៍នៅហ្កាហ្សា។ អាហ្វ្រិកខាងត្បូងចេញមុខ ចោទប្រកាន់អ៊ីស្រាអែល ជំនួសប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន ដោយសារហេតុផលពីរ៖ទី១ ដោយសារតែតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិជាអ្នកដោះស្រាយវិវាទរវាងប្រទេស ហើយប៉ាឡេស្ទីននៅមិនទាន់មានរូបរាងជាប្រទេស។ អាហ្វ្រិកខាងត្បូង ចេញមុខជំនួសប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន ប្តឹងអ៊ីស្រាអែល។ ម្យ៉ាង អាហ្វ្រិកខាងត្បូង និងអ៊ីស្រាអែល សុទ្ធជាប្រទេសហត្ថលេខីនៃអនុសញ្ញារបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ស្តីពីប្រល័យពូជសាសន៍ ដែលគេបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ ១៩៤៨ នៅក្រោយពីមានការសម្លាប់ប្រល័យពូជសាសន៍ទៅលើជនជាតិជ្វីហ្វ នៅក្នុងសង្រ្គាមលោកលើកទី២។ ដោយដាក់ពាក្យបណ្តឹងប្រឹងអ៊ីស្រាអែល អាហ្វ្រិកអះអាងថា ខ្លួន ធ្វើ ក្នុងនាមជាហត្ថលេខីមួយនៃអនុសញ្ញាស្តីពីអំពើប្រល័យពូជសាសន៍។ សម្រាប់អាហ្វ្រិកខាងត្បូង ដោយធ្វើសង្រ្គាម នៅទឹកដីហ្កាហ្សា ដែលបានសម្លាប់ប្រជាជនស៊ីវិលប៉ាឡេស្ទីន ជាង ២ម៉ឺននាក់ គិតចាប់តាំងពីថ្ងៃទី ៧តុលា អ៊ីស្រាអែលបានរំលោភសំដី ពាក្យប្តេជ្ញារបស់ខ្លួន នៅពេលចុះហត្ថលេខាលើអនុសញ្ញា ដោយថា អ៊ីស្រាអែលនឹងទប់ស្កាត់មិនឲ្យមានការសម្លាប់ប្រល័យពូជសាសន៍ កើតមានសាជាថ្មី នៅក្នុងពិភពលោក។ទី២ អាហ្វ្រិកខាងត្បូងចេញមុខជួយការពារបុព្វហេតុរបស់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន មកពី អាហ្វ្រិកខាងត្បូង ធ្លាប់មានប្រវត្តិទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធិជាមួយប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន តាំងពីនៅអតីតកាល។ គណបក្សកាន់អំណាចនៅអាហ្វ្រិកខាងត្បូងសព្វថ្ងៃ គឺគណបក្សសភាជាតិអាហ្រ្វិកធ្លាប់មានប្រវត្តិសាមគ្គីភាពជាមួយ ប៉ាឡេស្ទីន តាំងពីជំនាន់ លោកប្រធានាធិបតីអាហ្វ្រិកខាងត្បូង នែលសុន ម៉ង់ដេឡាម្ល៉េះ។ ធ្លាប់តស៊ូ ប្រឆាំងនឹងការគ្រប់គ្រង របស់ក្រុមស្បែកស រហូតទទួលបានការបោះឆ្នោតប្រជាធិបតេយ្យ ថ្នាក់ដឹកនាំជាតិនិយមអាហ្វ្រិកខាងត្បូងយល់ថា ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនក៏រងគ្រោះឈឺចាប់ ដោយសារការជិះជាន់ដូចជាប្រជាជនអាហ្វ្រិកខាងត្បូង។ នៅខែធ្នូកន្លងទៅនេះ ប្រធានាធិបតីអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ដែលធ្លាប់ចេញមុខរិះគន់សង្រ្គាមអ៊ីស្រាអែលនៅហ្កាហ្សា បាននិយាយប្រាប់ថ្នាក់ដឹកនាំជ្វីហ្វនៅអាហ្រ្វិកខាងត្បូងថា រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកឈរ នៅខាងប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន ដែលរងការជិះជាន់ ការធ្វើបាបរាប់ទសវត្សរ៍ ដូចប្រជាជនអាហ្វ្រិកខាងត្បូង។តើពិតជាមានការប្រព្រឹត្តអំពើប្រល័យពូជសាសន៍នៅហ្កាហ្សា ដូចការលើកឡើងរបស់អាហ្វ្រិកខាងត្បូង?នៅក្នុងឯកសារបណ្តឹងកម្រាស់ ៨៤ទំព័រ ដែលដាក់ជូនទៅកាន់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ភាគីអាហ្វ្រិកខាងត្បូងអះអាងថា ពិតជាមានការប្រព្រឹត្តអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ទៅលើប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន នៅហ្កាហ្សា ដោយសំអាងទៅលើសេចក្តីរាយការណ៍របស់អ្នកកាសែត អង្គការមនុស្សធម៌ សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ និងសេចក្តីប្រកាសផ្លូវការរបស់រដ្ឋាភិបាលអ៊ីស្រាអែលខ្លួនឯង។ភាគីអាហ្វ្រិកខាងត្បូងនិយាយថាខ្លួនចោទប្រកាន់អ៊ីស្រាអែលពីបទសម្លាប់ប្រល័យពូជសាសន៍ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនក៏ព្រោះថា ការទម្លាក់គ្រាប់ សង្រ្គាមឈ្លានពានរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលនៅហ្កាហ្សា មានគោលដៅបំផ្លាញផ្នែកសំខាន់របស់ជាតិ ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន។ នៅក្នុងពាក្យបណ្តឹងរបស់ខ្លួន អាហ្វ្រិកខាងត្បូងបានទាមទារពីរចំណុចសំខាន់។ ទី១ គឺអាហ្វ្រិកខាងត្បូងចង់ឲ្យតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិចេញសាលក្រមថា អ៊ីស្រាអែលរំលោភកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួន ដែលមានចែងនៅក្នុងអនុសញ្ញាស្តីពីអំពើប្រល័យពូជសាសន៍។ ជាមួយសេចក្តីសម្រេចនេះ តុលាការក្រុងឡាអេអាចទាមទារឲ្យអ៊ីស្រាអែលបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់សកម្មភាព វិធានការដែលបង្កឲ្យមានការខាតបង់ធ្ងន់ធ្ងរដល់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន។ នៅក្នុងចំណុចទាមទារទី១របស់ខ្លួន អាហ្វ្រិកខាងត្បូងចង់ឲ្យតុលាការក្រុងឡាអេកាត់ទោសឧក្រិដ្ឋជនដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការសម្លាប់ប្រល័យពូជសាសន៍លើប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន។ចំណុចទី២ដែលអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ទាមទារដែរ គឺ គេចង់ឲ្យតុលាការក្រុងឡាអេចេញសេចក្តីសម្រេច ស្តីពីmesure conservatoire ឬ វិធានការរក្សាទុក ៩ចំណុច ដើម្បីទប់ស្កាត់ការបាត់បង់ភ្លាមៗ និងមិនអាចត្រលប់ក្រោយវិញបាន នៅតំបន់ហ្កាហ្សា។ វិធានការរក្សាទុក ទាំង៩ចំណុចមានដូចជា ការព្យួរជាបន្ទាន់ប្រតិបត្តិការយោធា នៅហ្កាហ្សា ការហាមឃាត់សកម្មភាពយោធា។ ការបង្ការទប់ស្កាត់អំពើប្រល័យពូជសាសន៍ ការការពារប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន ការបង្ការកុំឲ្យមានការញុះញង់ឲ្យធ្វើសកម្មភាពប្រល័យពូជសាសន៍ និងការអភិរក្សការពារភស្តុតាង ជាដើម។អ៊ីស្រាអែលវិញឆ្លើយតបយ៉ាងណាវិញ ទៅនឹងការចោទប្រកាន់របស់អាហ្វ្រិកខាងត្បូង?អ៊ីស្រាអែលទាត់ចោលពាក្យចោទប្រកាន់របស់អាហ្វ្រិកខាងត្បូង និងចាត់ទុកអាហ្វ្រិកខាងត្បូងថាកំពុងចូលដៃ ចូលជើងជាមួយក្រុមហាម៉ាស។ សម្រាប់អ៊ីស្រាអែល ពាក្យចោទប្រកាន់របស់អាហ្វ្រិកខាងត្បូងគ្មានមូលដ្ឋាន និងសាហាវអាក្រក់ខ្លាំងណាស់ ព្រោះថា អ្នកដែលត្រូវគេចោទថា ប្រព្រឹត្តអំពើប្រល័យពូជសាសន៍មិនមែន អ៊ីស្រាអែល ប៉ុន្តែ ក្រុមហាម៉ាស ដែលបានលើកគ្នាមកសម្លាប់មនុស្សជាង១ពាន់នាក់ នៅក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល។ជាថ្មីម្តងទៀត អ៊ីស្រាអែលនិយាយការពារខ្លួនថា ប្រតិបត្តិការយោធានៅហ្កាហ្សា គ្រាន់តែជាការប្រើសិទ្ធិការពារខ្លួនរបស់អ៊ីស្រាអែលតែប៉ុណ្ណោះ នៅក្រោយពេលក្រុមហាម៉ាសចូលទៅសម្លាប់ប្រជាជនអ៊ីស្រាអែលកាលពីថ្ងៃទី ៧តុលា។ បើតាមអ៊ីស្រាអែល ប្រតិបត្តិការយោធានៅហ្កាហ្សា មានគោលដៅតែមួយគត់ គឺកម្ទេចក្រុមហាម៉ាសដែលជាគ្រោះថ្នាក់គំរាមកំហែងសន្តិសុខរបស់ប្រជាជនអ៊ីស្រាអែល។ ម្យ៉ាង គេមិនអាចចោទអ៊ីស្រាអែលថា ប្រព្រឹត្តអំពើប្រល័យពូជសាសន៍បានទេ ព្រោះថា រហូតមកដល់ពេលនេះ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលមិនដែលដៅបាញ់សម្លាប់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន។ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលអត់ធ្មត់ និងប្រុងប្រយ័ត្នបំផុត នៅក្នុងប្រតិបត្តិការវាយប្រហាររបស់ខ្លួន ពោលគឺដើម្បីជៀសវាងកុំឲ្យមានប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនស្លាប់ខ្លួននៅក្នុងការវាយប្រហាររបស់ខ្លួននៅហ្កាហ្សា។ ជាក់ស្តែង នៅមុនបើកការវាយប្រហារម្តងៗ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលធ្លាប់បាចលិខិត ឬផ្ញើសារទៅឲ្យប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនចាកចេញពីតំបន់ដែលជាគោលដៅវាយប្រហារអ៊ីស្រាអែល។ សម្រាប់អ៊ីស្រាអែល ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនស្លាប់ច្រើនដូច្នេះ ក៏ដោយសារតែពួកហាម៉ាសដែលយកប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនជាខែល ការពារពីការទម្លាក់គ្រាប់វាយប្រហាររបស់អ៊ីស្រាអែល។តើតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិអាចសម្រេចអ្វីបានខ្លះ?បើតាមអ្នកជំនាញច្បាប់ នៅក្រោយ សវនការពីរថ្ងៃនេះ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍និងថ្ងៃសុក្រស្អែកនេះ តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិអាចប្រកាសវិធានការរក្សាទុក ដែលអាចទាមទារឲ្យអ៊ីស្រាអែលផ្អាកប្រតិបត្តិការយោធា នៅហ្កាហ្សា ដើម្បីគិតគូរដល់អាយុរបស់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន។ ប៉ុន្តែដោយសារតែការសម្រេចរបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិគ្មានលក្ខណៈចាប់បង្ខំ អ៊ីស្រាអែល ប្រហែលជានឹងមិនយកត្រចៀកស្តាប់ ធ្វើតាមនោះទេ។រឿងនេះ ធ្លាប់កើតមានម្តងហើយ នៅពេលអ៊ុយក្រែនចេញមុខប្តឹងរុស្ស៊ី ទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ កាលពីឆ្នាំ ២០២២។ តុលាការក្រុងឡាអេ បានបញ្ជាឲ្យរុស្ស៊ីឈប់ធ្វើសង្រ្គាមឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន ប៉ុន្តែ រហូតដល់ពេលនេះ រុស្ស៊ី នៅតែធ្វើសង្រ្គាមវាយប្រហារអ៊ុយក្រែន សឹងមិនលោះថ្ងៃ។យ៉ាងណាក៏ដោយ គេក៏មិនអាចទុទិដ្ឋិនិយមរហូតដែរ។ ទោះការសម្រេចរបស់តុលាការក្រុងឡាអេមិនអាចទៅបញ្ចុះបញ្ចូលឲ្យអ៊ីស្រាអែលបិទបញ្ចប់សង្រ្គាមនៅហ្កាហ្សា ប៉ុន្តែ ចង់ ឬមិនចង់ អ៊ីស្រាអែលនឹងអាចខូចឈ្មោះ។ ប្រទេសជាច្រើននឹងសំអាងលើសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិដើម្បីទាមទារដាក់សម្ពាធលើអ៊ីស្រាអែល ឲ្យឈប់ធ្វើសង្រ្គាម ដែលគ្មានអ្នកណារងគ្រោះខ្លាំងជាងគេបំផុត ក្រៅពីប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន៕

1/11/2024 • 9 minutes

ការបាញ់បង្ហោះផ្កាយរណបរបស់ចិនបង្កឲ្យមានការជ្រួលច្របល់ នៅតៃវ៉ាន់

៤ថ្ងៃមុនការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់ ស្ថានការណ៍ នៅច្រកសមុទ្រតៃវ៉ាន់ កាន់តែតានតឹងខ្លាំងឡើង។ នៅថ្ងៃអង្គារទី៩មករា ការបាញ់បង្ហោះផ្កាយរណបរបស់ចិន បានបង្កឲ្យមានការភ័យជ្រួលច្របល់នៅកោះតៃវ៉ាន់។ បេក្ខជនប្រធានាធិបតី មកពីគណបក្សកាន់អំណាចបានទម្លាក់កំហុសដាក់ប៉េកាំងថា កំពុងធ្វើនយោបាយដាក់សម្ពាធលើអ្នកបោះឆ្នោតតៃវ៉ាន់ រីឯបក្សប្រឆាំង បក្សគួមីនតាំងដែលជិតស្និទ្ធនឹងរដ្ឋអំណាចចិនចោទប្រកាន់បក្សកាន់អំណាចថា ផ្ញើសារ បំភិតបំភ័យប្រជាជនតៃវ៉ាន់ដើម្បីប្រយោជន៍សំឡេងឆ្នោត។ នៅថ្ងៃអង្គារ ចិនបានអះអាងថា ខ្លួនបានបាញ់បង្ហោះដោយជោគជ័យ ផ្កាយរណបសម្រាប់តាមដាន កាំរស្មីX នៅក្នុងទីអវកាស។ ប៉ុន្តែ នៅតៃវ៉ាន់វិញ ការបាញ់បង្ហោះផ្កាយរណបរបស់ចិនបានបង្កឲ្យមានការភ័យជ្រួលច្របល់ខ្លាំង ក៏ដោយសារតែសារទាញអាសន្នរបស់រដ្ឋាភិបាលតៃវ៉ាន់តែម្តង។ នៅរសៀលថ្ងៃអង្គារនេះ ពោលគឺប៉ុន្មាននាទីក្រោយ ចិនបាញ់បង្ហោះរ៉ូកក្កែតនាំយកផ្កាយរណបទៅកាន់គន្លងតារាវិថី សារផ្លូវការរបស់រដ្ឋាភិបាលតៃវ៉ាន់ ត្រូវបានផ្ញើទៅគ្រប់ទូរស័ព្ទដៃរបស់ប្រជាជនតៃវ៉ាន់។ នៅក្នុងសារប្រកាសអាសន្ន ជាភាសាអង់គ្លេស គេអំពាវនាវឲ្យប្រជាជនប្រុងប្រយ័ត្ន ព្រោះថា មានមីស៊ីលរបស់ចិនហោះកាត់ដែនអាកាសខាងត្បូងរបស់តៃវ៉ាន់។ អ្នកប្រើប្រាស់អ៊ីនធ័នែតរបស់តៃវ៉ាន់ភ័យបារម្ភ និងនាំគ្នាចោទសំណួរថា តើអ្វីដែលកើតឡើងពិតប្រាកដ ព្រោះថា សាររបស់រដ្ឋាភិបាលតៃវ៉ាន់ ដដែល ជាភាសាចិន និយាយពីការបាញ់បង្ហោះផ្កាយរណប។ដោយសារហេតុការណ៍នេះកើតឡើងនៅក្នុងអំឡុងសន្និសីទកាសែតរបស់លោកនៅថ្ងៃអង្គារនេះ រដ្ឋមន្រ្តីតៃវ៉ាន់ លោក Joseph Wu បានធានាអះអាងកុំឲ្យប្រជាជនភ័យបារម្ភព្រោះថា វាគ្រាន់តែការបាញ់បង្ហោះផ្កាយរណប ប៉ុន្តែមិនមែន មីស៊ីលដូចក្នុងសារ ជាភាសាអង់គ្លេសទេ។ អាចជាកំហុសក្នុងការបកប្រែភាសា ប៉ុន្តែ ប្រមុខការទូតតៃវ៉ាន់នៅតែអំពាវនាវឲ្យប្រជាជនតៃវ៉ាន់ប្រុងប្រយ័ត្នខ្លួនជានិច្ច ព្រោះថា ទោះមិនមែនជាមីស៊ីល ប៉ុន្តែ បំណែករ៉ូក្កែតរបស់ចិនអាចធ្លាក់មកលើកោះតៃវ៉ាន់ និងបង្កគ្រោះថ្នាក់គ្រប់ពេលវេលា។ចិនបង្ហាញសាច់ដុំយោធា នៅប៉ុន្មានថ្ងៃមុនបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីនៅតៃវ៉ាន់កាន់តែកៀកថ្ងៃបោះឆ្នោត តៃវ៉ាន់បានចោទប្រកាន់ចិនថា ក្រៅតែបញ្ជូនយន្តហោះចម្បាំងទៅហោះរំលោភចូលដែនអាកាសតៃវ៉ាន់ ចិនទើបបញ្ជូនបាឡុងចារកិច្ចទៅហោះលើមូលដ្ឋានទ័ពតៃវ៉ាន់ កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ និងថ្ងៃអាទិត្យទី៧មករា។ សម្រាប់បេក្ខជនប្រធានាធិបតីមកពីគណបក្សចម្រើនប្រជាធិបតេយ្យ ដែលជាបក្សកាន់អំណាច២អាណត្តិជាប់គ្នា នៅតៃវ៉ាន់ នេះជាចេតនាច្បាស់ក្រឡែតរបស់ចិនដើម្បីបំភិតបំភ័យ កុំឲ្យប្រជាជនតៃវ៉ាន់នៅប៉ុន្មានថ្ងៃមុនតៃវ៉ាន់ រៀបចំការបោះឆ្នោត។តៃវ៉ាន់ទទួលស្គាល់ថា ការដាក់សម្ពាធរបស់ចិនមកលើកោះតៃវ៉ាន់ មិនថា ផ្នែកយោធា សេដ្ឋកិច្ច កាន់តែខ្លាំងឡើងៗ ចាប់តាំងពីតៃវ៉ាន់ស្ថិតក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកស្រី ត្សៃ អ៊ីងវេន មកពីគណបក្សចម្រើនប្រជាធិបតេយ្យ ដែលចិនចោទប្រកាន់ថា មាននិន្នាការចង់ប្រកាសទាមទារឯករាជ្យឲ្យកោះតៃវ៉ាន់ តាមរយៈការបង្កើនទិញ បំពាក់សព្វាវុធពីអាមេរិក។ នៅប៉ុន្មានថ្ងៃមុនការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី តៃវ៉ាន់ ដែលនឹងទៅកំណត់អនាគតទំនាក់ទំនាក់ចិន និងកោះប្រជាធិបតេយ្យតៃវ៉ាន់ ចិនបានបង្កើនការដាក់សម្ពាធបន្ថែមទៀត ជាពិសេសផ្នែកយោធា ដូចជាបញ្ជូនយន្តហោះចម្បាំង នាវាចម្បាំងបើកហោះហែល ឆ្វែលតៃវ៉ាន់ ឬការធ្វើសមយុទ្ធបាញ់គ្រាប់ពិតនៅច្រកសមុទ្រតៃវ៉ាន់។ នៅសប្តាហ៍មុននេះទៀតសោត តៃវ៉ាន់ចាប់បានសញ្ញាយន្តហោះចម្បាំងចិន ហោះរំលោភចូលក្នុងដែនអាកាសរបស់ខ្លួន។ បន្ទាប់មក នៅថ្ងៃអាទិត្យ ក្រសួងការពារជាតិតៃវ៉ាន់ បានចេញសារព្រមានចិន ដែលបានបញ្ជូនបាឡុងចារកម្មចំនួន៤ទៅហោះឆ្លងកាត់ដែនអាកាសតៃវ៉ាន់ ដែលនៅក្នុងនោះ បាឡុងចិនមួយហោះពីលើមូលដ្ឋានទ័ពតៃវ៉ាន់ ភាគខាងត្បូង។សម្រាប់បេក្ខជនប្រធានាធិបតី មកពីគណបក្សកាន់អំណាច បក្សចម្រើនប្រជាធិបតេយ្យ ចិនប្រើគ្រប់មធ្យោបាយដើម្បីលូកដៃចូលរាល់ការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីនៅតៃវ៉ាន់ តាមរយៈ ការបំភិតបំភ័យនយោបាយ កងទ័ព និងសេដ្ឋកិច្ច។ ប៉ុន្តែ នៅក្នុងការបោះឆ្នោតតៃវ៉ាន់លើកនេះ ចិនធ្វើយុទ្ធនាការច្រើន មិនថា ការធ្វើសមយុទ្ធយោធា ឬផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានមិនពិត នៅក្នុងគោលដៅដាក់សម្ពាធខ្លាំងយកតែមែនទែនលើប្រជាជនតៃវ៉ាន់ ដែលជាម្ចាស់សំឡេងឆ្នោត។ប្រជាជនតៃវ៉ាន់នឹងសម្រេចផ្តល់ជោគវាសនាអនាគតរបស់តៃវ៉ាន់ទៅឲ្យគណបក្សមួយណា?នៅចំពោះមុខការដាក់សម្ពាធពីប្រទេសចិន ប្រជាជនតៃវ៉ាន់ត្រូវប្រឈមនឹងជម្រើសលំបាក។ នៅក្នុងការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីលើកនេះ មានគណបក្សបីដែលចូលរួម គឺ គណបក្សចម្រើនប្រជាធិបតេយ្យ ដែលជាគណបក្សកាន់អំណាចរបស់លោកស្រី ប្រធានាធិបតីត្សៃអ៊ីងវេន គណបក្សគួមីនតាងដែលមានទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធជាមួយប៉េកាំង និងដែលត្រូវគណបក្សកាន់អំណាចចោទប្រកាន់ថា ត្រូវរ៉ូវជាមួយចិន ហើយនិងគណបក្សក្មេងខ្ចីថ្មី គឺគណបក្សប្រជាជន។ទំនាក់ទំនងជាមួយចិន ជាចំណុចស្នូលនៅក្នុងការតស៊ូមតិរបស់បេក្ខជនគណបក្សនយោបាយទាំងបី។ នៅថ្ងៃអង្គារ ពោលគឺនៅ៤ថ្ងៃមុនការបោះឆ្នោតដែលត្រូវប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃសៅរ៍ចុងសប្តាហ៍នេះ គណបក្សគួមីនតាងបានប្រកាសប្រាប់អ្នកបោះឆ្នោតតៃវ៉ាន់ ឲ្យជ្រើសរើសរវាងសង្រ្គាម និងសន្តិភាព។ មានន័យថា បើគេបោះឆ្នោតឲ្យគណបក្សគួមីនតាង នោះ តៃវ៉ាន់នឹងនឹងមានសន្តិភាព ដោយសារគណបក្សរក្សាទំនាក់ទំនងល្អជាមួយចិន។ ផ្ទុយទៅវិញ តៃវ៉ាន់ក្រោមការដឹកនាំរបស់គណបក្សចម្រើនប្រជាធិបតេយ្យ នឹងត្រូវរុញច្រានឲ្យនៅមាត់ជ្រោះគ្រោះថ្នាក់ សង្រ្គាម ព្រោះថា គណបក្សចម្រើនប្រជាធិបតេយ្យ ចេះតែចង់ចេញមុខ តទល់ជាមួយចិន តាមរយៈការបង្កើនបំពាក់សព្វាវុធ។ប៉ុន្តែ សម្រាប់បេក្ខជនប្រធានាធិបតី មកពីគណបក្សចម្រើនប្រជាធិបតេយ្យ លោកឡៃ ជីងតេ ដែលជាអនុប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់ដែរនោះ តៃវ៉ាន់មិនអាចជួបសន្តិភាពបានទេ បើសិនតៃវ៉ាន់ ទទួលយកគោលការណ៍ចិនតែមួយ។ ករណី ហុងកុងនិងទីបេ ជាឧទាហរណ៍ស្រាប់។បើតាមលោកលោកឡៃ ជីងតេ សន្តិភាពដែលគ្មានដែនអធិបតេយ្យភាព ដូចជាហុងកុងនោះ គឺជាសន្តិភាពក្លែងក្លាយ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក ឡៃ ជីតេ ដែលត្រូវគេស្ទង់មតិថា នឹងទទួលការគាំទ្រពីអ្នកបោះឆ្នោតតៃវ៉ាន់ បញ្ជាក់ដែរថា នៅក្រោមការដឹកនាំរបស់គណបក្សរបស់លោក រដ្ឋាភិបាលតៃវ៉ាន់នៅតែបើកទ្វារស្វាគមការសហការជាមួយចិន ប៉ុន្តែ ក្នុងរូបភាពស្មើភាពគ្នាជានិច្ច។ តើប្រជាជនតៃវ៉ាន់នឹងបោះឆ្នោតជ្រើសរើសយកគណបក្សមួយណា? មួយប្រកាសត្រលប់ទៅស្តារទំនាក់ទំនងល្អជាមួយចិន វិញ ប៉ុន្តែ មួយទៀត ប្រកាសពង្រឹង វិស័យការពារ តៃវ៉ាន់ នៅចំពោះមុខការគំរាមកំហែងរបស់ចិន។ គេនឹងអាចដឹងលទ្ធផល ឃើញការសម្រេចចិត្តរបស់ប្រជាជនតៃវ៉ាន់ នៅក្នុងការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីនៅថ្ងៃ សៅរ៍ខាងមុខនេះ៕

1/9/2024 • 7 minutes, 7 seconds

ខួប៣ឆ្នាំសម្រុកចូលវិមានកាពីតូល៖ សំណុំរឿងចាស់ រំខាន លោក ត្រាំ ក្នុងការឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតអាណត្តិថ្មី?

ថ្ងៃទី៦ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ គឺជាខួប ៣ ឆ្នាំគត់ នៃការសម្រុកចូលវិមានកាពីតូល រដ្ឋសភាសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលបណ្តាលឲ្យមានអំពើហិង្សា និងស្លាប់មនុស្សផង។ ករណីនេះ ក្លាយជាសំណុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌ ដែលតម្រូវ តុលាការកំពូលរដ្ឋសហព័ន្ធអាមេរិក សម្រេចថា តើលោក ដូណាល់ ត្រាំ អាចនឹងត្រូវហាម ឬមិនត្រូវហាម នៅក្នុងការឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី នាចុងឆ្នាំនេះ។ តុលាការកំពូលអាមេរិក កំណត់ថ្ងៃជម្រះក្តីលោក ត្រាំពេលនេះ អតីតប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ កំពុងតែល្បីល្បាញខ្លាំង នៅក្នុងឱកាសផ្តើមរដូវឃោសនាបោះឆ្នោតអាមេរិក។ តែ រដ្ឋ២ បានហាមឃាត់ មិនឲ្យលោក ឈរឈ្មោះក្នុងរដ្ឋរបស់ខ្លួនទេ។ នោះ គឺ រដ្ឋកូលូរាដូ និង រដ្ឋមែន ជារដ្ឋជាប់មាត់សមុទ្រ ដែលបានចេញមុខ ហាមឃាត់ មិនឲ្យលោក ត្រាំ ឈរឈ្មោះនៅក្នុងរដ្ឋរបស់ខ្លួនទេ គឺព្រោះតែ តុលាការ និងថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋ ទាំងនេះ ចាត់ទុកថាលោក ដូណាល់ ត្រាំ ជាដើមហេតុនៃការអំពាវនាវឲ្យអ្នកគាំទ្រលុកលុយសម្រុកវិមាន កាពីតូល រហូតដល់មានអំពើហិង្សានិងស្លាប់មនុស្ស។ករណីអំពើហិង្សានេះ មានមនុស្ស ១ ៣០០ នាក់ ត្រូវជាប់បណ្តឹងចោទប្រកាន់របស់តុលាការ ហើយក្នុងនោះ មានប្រមាណ ៤០ នាក់ កំពុងតែនៅជាប់ក្នុងមន្ទីរឃុំឃាំងនៅឡើយ រហូតមកទល់ពេលនេះ ដើម្បីនឹងរង់ចាំ តុលាការក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ជំនុំជម្រះក្តី។ លោក ត្រាំ ក៏ត្រូវ រដ្ឋអាជ្ញា ចោទប្រកាន់ ហើយទាមទារយករូបលោកមកជំនុំជម្រះដែរ ក៏ប៉ុន្តែ លោក ត្រាំ បដិសេធ ដោយសំអាងទៅលើ អភ័យឯកសិទ្ធិប្រធានាធិបតី។ នេះជាសំណុំរឿងថ្មីសម្រាប់ប្រវត្តិសាស្ត្រអាមេរិក។ចុងខែធ្នូកន្លងទៅ តុលាការកំពូលរដ្ឋសហព័ន្ធអាមេរិក បានលើកពេល ពុំទាន់ជំនុំជម្រះករណីនេះទេ។ ថ្ងៃសុក្រទី ៥ ខែមករា តុលាការកំពូលរដ្ឋសហព័ន្ធអាមេរិក បានសម្រេចកំណត់ពេលវេលាថា នឹងជំនុំក្តីរឿងនេះ នៅថ្ងៃទី ៨ ខែកុម្ភៈ ខាងមុខ។ ក្នុងដំណាក់កាលនេះ គឺ រដ្ឋមួយចំនួននៅសហរដ្ឋអាមេរិក ក៏កំពុងតែយកគំរូតាមរដ្ឋកូលូរាដូនិងរដ្ឋមែន គឺ ហាមមិនចង់ឲ្យលោក ត្រាំ ឈរឈ្មោះក្នុងរដ្ឋខ្លួនទេ ប៉ុន្តែបណ្តារដ្ឋខ្លះទៀត ក៏បានធ្វើផ្ទុយពីនេះដែរ។ក្រៅពីរឿងអាស្រូវលុកលុយសម្រុកចូលវិមានកាពីតូល ដើមឆ្នាំ២០២១ គឺលោក ដូណាល់ ត្រាំ ក៏មានជាប់ប្រឡាក់ខ្លួននឹងសំណុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌផ្សេងទៀត ដូចជា ករណីធ្វេសប្រហែសក្នុងការទុកដាក់ឯកសារសម្ងាត់ជាតិ នៅពេលលោក ត្រាំ ចាកចេញពីវិមានប្រធានាធិបតី ហើយករណីផ្ទេរលុយទៅឲ្យនារីរកស៊ីផ្លូវភេទជាថ្នូរនឹងឲ្យនាងបិទមាត់ជុំវិញបញ្ហារួមសង្វាសជាមួយនឹងលោក ជាដើម។ នេះនៅមិនទាន់និយាយពីសំណុំរឿងផ្លូវច្បាប់ផ្សេងៗទៀត ជុំវិញរឿងពន្ធដាររបស់ក្រុមហ៊ុនលោកផងទេ។ ទោះបីជារឿងអាស្រូវ ច្រើនយ៉ាងនេះក្តី ក៏គេមិនអាចមិនទទួលស្គាល់ទេ ថា លោក ត្រាំ គឺនៅតែជាបេក្ខជនមួយ ដ៏មានប្រជាប្រិយភាព និងទាក់ទាញអ្នកបោះឆ្នោតរបស់បក្សសាធារណរដ្ឋ យ៉ាងសម្បើម។លោក ត្រាំ អញ្ជើញទៅឃោសនា នៅរដ្ឋអាយហូវ៉ាក្នុងវ័យ ៧៧ ឆ្នាំ លោក ត្រាំ បានចេញឃោសនាជាច្រើនរដ្ឋមកហើយ។ ថ្ងៃសៅរ៍ ទី៦មករា លោក ត្រាំ ជួបជុំឃោសនានយោបាយ ដល់ទៅ ២ កន្លែង។ ១នៅ នៅញូវតុន ហើយ១ទៀត នៅក្លីនតុន ក្បែរព្រំដែនរដ្ឋអ៊ីលីណយ។ លោក ត្រាំ បានយកសំណុំរឿង អភ័យឯកសិទ្ធិប្រធានាធិបតី របស់លោកទៅអះអាងដដែល ថាមានអភ័យឯកសិទ្ធិពេញទី ហើយ លោកសង្ឃឹមថានឹងទទួលបានការសម្រេចក្តីដោយយុត្តិធម៌ត្រឹមត្រូវ។ក្នុងគណបក្សសាធារណៈរដ្ឋ នរណាខ្លះផ្សេងទៀត អាចជំនួសលោក ត្រាំ ?នៅក្នុងគណបក្សសាធារណៈរដ្ឋ តាមការស្ទង់មតិចុងក្រោយ គឺថាលោក ត្រាំ មានសំឡេងគ្រាំ ដល់ទៅ ៦០% លើបេក្ខជនផ្សេងទៀត នៅក្នុងបក្ស។ ក៏ប៉ុន្តែ ករណីប្រសិនបើ នៅខែកុម្ភៈខាងមុខ សាលាវិនិច្ឆ័យតុលាការកំពូលសហរដ្ឋអាមេរិក សម្រេចថា លោក ត្រាំ មិនអាចឈរឈ្មោះបាន គឺបក្សសាធារណរដ្ឋ អាចនឹងមានបេក្ខជនសំខាន់ៗ មួយចំនួនទៀត។ នោះគឺ អ្នកស្រី នីកគី ហាឡី ជាអតីតអភិបាលរដ្ឋការូឡាយណាខាងត្បូង ហើយនិងជា អតីតឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិកប្រចាំអង្គការសហប្រជាជាតិ។ វ័យត្រឹមតែ ៥១ឆ្នាំ អ្នកស្រី ជាបេក្ខភាពនារីតែម្នាក់គត់ របស់គណបក្សសាធារណរដ្ឋ ដែលគេកំពុងតែសម្លឹងមើល ថាកំពុងតែលេចធ្លោ។នៅមានអ្នកផ្សេងទៀត គឺ អភិបាលក្រុងហ្វ្ល័រីដា លោក រុន ដឺសាន់ទីស វ័យក្មេងទើបតែ ៤៥ ឆ្នាំ។ ម្នាក់ទៀត សេដ្ឋីវ័យក្មេង វីវេក រាមាវ៉ាមី អាយុ ៣៨ ឆ្នាំ ហើយនិង អតីតអភិបាលរដ្ឋញូវជេរស៊ី លោក គ្រិស គ្រិស្តី វ័យ ៦១ ជាដើម។លោក ចូ បៃដិន ចោទលោក ត្រាំ ជា«ណាស៊ីអាល្លឺម៉ង់»អាយុ៨១ឆ្នាំ ប្រធានាធិបតី លោក ចូ បៃដិន អញ្ជើញពីថ្ងៃសុក្រ ទៅរដ្ឋផែនស៊ីវ៉ានី និង បានយកសំណុំរឿងសម្រុកចូលលុកលុយវិមានកាពីតូល មកធ្វើជាប្រធានបទក្តៅ។ នេះក៏ដើម្បីរំឭកខួប៣ឆ្នាំ នៃព្រឹត្តិការណ៍ហិង្សានៅសភាអាមេរិក ហើយនិងដើម្បីជាលេសល្អ ក្នុងការវាយប្រហារលោក ដូណាល់ ត្រាំ ជាគូប្រជែង។បើតាមលោក ចូ បៃដិន ថ្ងៃទី៦មករា២០២១ គឺជាថ្ងៃ ដែលសហរដ្ឋអាមេរិក ស្ទើរតែប៊ិះបាត់បាត់លិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ តាមរយៈព្រឹត្តិការណ៍លុកលុយសភាអាមេរិកដើមឆ្នាំ២០២១នេះ គឺលោក បៃដិន បន្ទោសលោក ត្រាំ ថាជា មនុស្សដែលហ៊ានលះបង់ប្រជាធិបតេយ្យរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីតែទទួលបានអំណាច ជាប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន។ លោក បៃដិន ក៏បានរិះគន់ពាក្យសម្តីរបស់លោក ត្រាំ ថាមានគំរូបែបផែនដូចពាក្យសម្តីរបស់ពួកផ្តាច់ការណាស៊ីអាល្លឺម៉ង់ ធ្លាប់បានប្រើដូច្នោះដែរ៕

1/6/2024 • 6 minutes, 57 seconds

កូរ៉េខាងជើងបាញ់កាំភ្លើងត្បាល់សំដៅកូរ៉េខាងត្បូង សេអ៊ូលធ្វើសមយុទ្ធគ្រាប់ពិត

ស្ថានភាពនៅឧបទ្វីបកូរ៉េ កំពុងធ្លាក់ក្នុងភាពតានតឹងយោធាយ៉ាងខ្លាំងមិនធ្លាប់មានទេ គិតចាប់ពីឆ្នាំ២០១០មក។ នៅថ្ងៃសុក្រនេះ កូរ៉េខាងជើងបានបាញ់កាំភ្លើងត្បាល់ចំនួន២០០គ្រាប់ទៅក្នុងសមុទ្ទលឿង ម្តុំជិតកោះរបស់កូរ៉េខាងត្បូង។ បន្ទាប់ពីបានជម្លៀសជនស៊ីវិលជាកិច្ចការពារ សេអ៊ូលបានតបតវិញដោយធ្វើសមយុទ្ធនៅតាមព្រំដែនជាប់កូរ៉េខាងជើង។ ជាសមយុទ្ធដោយបាញ់គ្រាប់ពិតតែម្តង។ នៅចំពោះមុខស្ថានការណ៍បែបនេះចិនបានអំពាវនាវឱ្យគ្រប់ភាគីអត់ធ្មត់ កុំចាត់វិធានការណាដែលនាំឱ្យស្ថានភាពកាន់តែដុនដាប។ ចំណែកអាមេរិកបានទម្លាយសេចក្តីចោទប្រកាន់ថាកូរ៉េខាងជើងបានផ្គត់ផ្គង់អាវុធមីស៊ីលឱ្យរុស្ស៊ីបាញ់អ៊ុយក្រែន។ ភាពតានតឹងយោធានៅឧបទ្វីបកូរ៉េ មានសភាពធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំងមែនទែន មិនដែលធ្លាប់ប្រទះទេគិតចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១០មក ដែលកាលណោះព្យុងយ៉ាងបានផ្លោង១៧០គ្រាប់លើកោះYeonpyeong ជាលើកទីមួយ ស្លាប់ស៊ីវិល២នាក់ ទាហានពីរនាក់។កូរ៉េខាងជើងជន្លកូរ៉េខាងត្បូង?មានទំនាក់ទំនងដុនដាបស្រាប់ តាំងពីប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយមកនេះ ប្រមុខដឹកនាំរបបព្យុងយ៉ាងបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍គំរាមកម្ទេចកូរ៉េខាងត្បូង និងសហរដ្ឋអាមេរិក បានប្រកាសត្រៀមប្រឈមនឹងសង្គ្រាម ...ជាពាក្យដ៏ធ្ងន់ៗ ហើយស្រាប់តែនៅថ្ងៃនេះ មានការបាញ់ផ្លោងតែម្តង។បើតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់យោធាកូរ៉េខាងត្បូង ក្នុងរយៈពេលតែប្រមាណពីរម៉ោង គឺនៅរវាងពីម៉ោង៩ ទៅម៉ោង១១ព្រឹកម៉ោងនៅក្នុងស្រុក កូរ៉េខាងជើងបានបាញ់គ្រាប់កាំភ្លើងត្បាល់ចំនួនដល់ទៅប្រមាណ២០០គ្រាប់ សំដៅសមុទ្ទលឿង ត្រង់ដែនទឹកជិតកោះដ៏ដាច់ស្រយាលបំផុតរបស់កូរ៉េខាងត្បូង គឺកោះYeonpyeong និងកោះBaengnyong។ ជាសំណាងល្អ គ្រាប់កាំភ្លើងត្បាល់កូរ៉េខាងជើងមិនបង្កឱ្យមានជនរងគ្រោះនិងការខូតខាតជាសម្ភារៈទេ ព្រោះវាធ្លាក់នៅផ្នែកខាងជើងនៃព្រំដែនទឹករវាងកូរ៉េទាំងពីរ។ ប៉ុន្តែចរាចរណ៍ភ្ជាប់ទៅកាន់កោះត្រូវផ្អាក។ ប្រជាពលរដ្ឋលើកោះទាំងពីរ បានទទួលបញ្ជាឱ្យទៅសំងំនៅក្នុងទីជម្រកសុវត្ថិភាព។ អាជ្ញាធរសម្រេចជម្លៀសប្រជាជនដើម្បីជាកិច្ចការពារ។ មានប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅប្រមាណ២ពាន់នាក់ Yeonpyong ស្ថិតនៅចម្ងាយ១១៥គីឡូម៉ែត្រពីទីក្រុងសេអ៊ូល និងតែជាង១០គីឡូម៉ែត្រពីឆ្នេរខាងត្បូងបំផុតរបស់កូរ៉េខាងជើង។ ចំណែកកោះ Baengnyong នៅកាន់តែកៀកកូរ៉េខាងជើងខ្លាំងនិងមានមនុស្សរស់នៅ៤៩០០នាក់។ចំណែកខាងកូរ៉េខាងត្បូងវិញ កូរ៉េខាងត្បូងបានដឹកនាំធ្វើសមយុទ្ធរួមជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក នៅចម្ងាយប្រមាណ២៥គីឡូម៉ែត្រពីកូរ៉េខាងជើង។ ហើយនៅព្រឹកមិញ ក្រៅអំពីបរិហារសកម្មភាពបង្កហេតុរបស់កូរ៉េខាងជើងថាគំរាមកំហែងសន្តិភាពក្នុងតំបន់ យោធាកូរ៉េខាងត្បូងបានធ្វើសមយុទ្ធតប ដោយបាញ់គ្រាប់ពិតៗ ប្រភេទគ្រាប់កាំភ្លើងត្បាល់K9ចំនួន២០០គ្រាប់ វិញផង។ នេះជាលើកទីមួយហើយកូរ៉េខាងត្បូងធ្វើយ៉ាងដូច្នេះ គិតចាប់តាំងពីសេអ៊ូលបានប្រកាសដកខ្លួនចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងយោធាឆ្នាំ២០១៨មក។កូរ៉េខាងជើងសម្រេចកម្មវត្ថុផលិតកម្មបង្ហោះមីស៊ីល?បើតាមភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានផ្លូវការកូរ៉េខាងជើងចេញផ្សាយនៅថ្ងៃសុក្រនេះ ក្នុងពេលចុះទៅបំពេញទស្សនកិច្ចនៅក្នុងរោងចក្រផលិតប្រព័ន្ធបង្ហោះមីស៊ីលបាលីស្ទិក ជាមួយកូនស្រី ប្រមុខរបបព្យុងយ៉ាងគីមជុងអ៊ុន បានអះអាងថានៅចំពោះមុខស្ថានភាពកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរនាពេលបច្ចុប្បន្ន និងភាពចាំបាច់ក្នុងការត្រៀមប្រឈមនឹងសង្គ្រាមយោធាជាមួយសត្រូវ (កូរ៉េខាងត្បូងនិងសហរដ្ឋអាមេរិក) កូរ៉េខាងជើងត្រូវតែបង្កើនផលិតកម្មបង្ហោះមីស៊ីល។លោកគីមជុងអ៊ុនបានសរសើរអ្នកទទួលខុសត្រូវស្ថាប័នរោងចក្រ ដែលបានសម្រេចលើសកម្មវត្ថុឆ្នាំ២០២៣ ក្នុងការផលិតប្រព័ន្ធបង្ហោះមីស៊ីល។ ដូច្នេះកូរ៉េខាងជើងច្បាស់ជានឹងសម្រេចបាននូវកម្មវត្ថុថ្មីឆ្នាំ២០២៤ ដែលកំណត់ដោយគណៈកម្មាធិការបក្សជាក់ជាមិនខាន។ នេះបើតាមការអួតអាងបន្ថែមរបស់លោកគីមជុងអ៊ុន ដោយមិនបានផ្តល់តួលេខ ថាតើកូរ៉េខាងជើងគ្រោងនឹងផលិតមីស៊ីលប៉ុន្មានឡើយនៅឆ្នាំ២០២៤។កូរ៉េខាងជើងបញ្ជូនប្រព័ន្ធមីស៊ីលទៅឱ្យរុស្ស៊ី?ក្នុងពេលដែលប្រមុខដឹកនាំកូរ៉េខាងជើង គីម ជុងអ៊ុន ប្រកាសបង្កើនផលិតកម្មប្រព័ន្ធបង្ហោះមីស៊ីល សហរដ្ឋអាមេរិកបានទម្លាយ ពាក្យចោទប្រកាន់នៅ ថ្ងៃសុក្រនេះថា កូរ៉េខាងជើងបានផ្គត់ផ្គង់ប្រព័ន្ធបង្ហោះមីស៊ីបាលីស្ទិក និងមីស៊ីលបាលីស្ទិកជាច្រើនដល់រុស្ស៊ី។ បើតាមអ្នកនាំពាក្យទីប្រឹក្សាសន្តិសុខអាមេរិកលោក ចន គៀប៊ី គឺមីស៊ីលទាំងអស់នេះហើយដែលរុស្ស៊ីបានយកទៅវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំ កាលពីថ្ងៃទី៣០ធ្នូ និង២មករា លើអ៊ុយក្រែននោះ។ មីស៊ីលកូរ៉េខាងជើងយ៉ាងហោចមួយគ្រាប់បានធ្លាក់ក្នុងចំការនៅតំបន់ហ្សាប៉ូរីចា។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់អ្នកនាំពាក្យអាមេរិកដដែល។ប៉ុន្តែមកទល់នឹងម៉ោងនេះ អ៊ុយក្រែននៅមិនទាន់មានលទ្ធភាពបញ្ជាក់ព័ត៌មានថារុស្ស៊ីពិតជាបានប្រើមីស៊ីលកូរ៉េខាងជើងបាញ់មកលើទឹកដីខ្លួននៅឡើយ។ អ្នកនាំពាក្យទ័ពអាកាសអ៊ុយក្រែន បានអះអាងកំពុងរង់ចាំអ្នកជំនាញផ្តល់លទ្ធផលវិភាគបំណែកមីស៊ីលសិន។យ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏អាមេរិកសន្យានាំបញ្ហានេះទៅប្តឹងដល់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ ព្រោះការផ្ទេរមីស៊ីលគឺជារំលោភទណ្ឌកម្មរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។ មានប្រវត្តិជាសម្ព័ន្ធមិត្តនឹងគ្នា រុស្ស៊ីនិងកូរ៉េខាងជើងជាប់ទណ្ឌកម្មអន្តរជាតិដូចគ្នា៖ រុស្ស៊ីជាប់ទណ្ឌកម្មពីបទចូលឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន ឯកូរ៉េខាងជើងពីបទអភិវឌ្ឍន៍កម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរយោធា។ កាលពីខែតុលា សហរដ្ឋអាមេរិកបានអះអាងកូរ៉េខាងជើងបានដឹកជញ្ជូនបរិក្ខារយោធា និងគ្រាប់រំសេវ ជាង១ពាន់កុងតឺន័រទៅឱ្យរុស្ស៊ី។ សេអ៊ូលប៉ាន់ស្មានថារុស្ស៊ីបានទទួលគ្រាប់កាំភ្លើងត្បាល់ជាងមួយលានគ្រាប់ពីព្យុងយ៉ាង ជាថ្នូរនឹងជំនួយប្រឹក្សាផ្នែកបច្ចេកទេសផ្កាយរណប៕

1/5/2024 • 5 minutes, 19 seconds

ក្រោយវេតូរបស់អាមេរិក ប្រជាជនហ្កាហ្សាកាន់តែរងទុក្ខវេទនា ដោយសារការវាយប្រហាររបស់អ៊ីស្រាអែល

បន្ទាប់ពីបានភ្លើងខៀវពីអាមេរិក ដែលវេតូប្រឆាំងមិនឲ្យក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិចេញសេចក្តីសម្រេច ទាមទារបទឈប់បាញ់មនុស្សធម៌នៅហ្កាហ្សា អ៊ីស្រាអែលនៅថ្ងៃអាទិត្យទី១០ធ្នូបង្កើនការវាយប្រហារនៅហ្កាហ្សា ដោយគ្មានលើកលែង តំបន់ភាគជើង តំបន់ខាងត្បូងហ្កាហ្សាឡើយ។ ការខ្វះឯកភាពគ្នា នៅក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខជាសញ្ញាបើកដៃឲ្យកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលសម្រុកវាយប្រហារយ៉ាងចាស់ដៃទៅលើតំបន់ហ្កាហ្សា ហើយអ្នកដែលរងទុក្ខវេទនាខ្លាំងជាងគេដោយសារការប្រយុទ្ធគ្នារវាងអ៊ីស្រាអែល និងក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន គ្មានអ្នកណាក្រៅតែពីប្រជាជនស៊ីវិលប៉ាឡេស្ទីន។ ស្ថានភាពមនុស្សធម៌នៅហ្កាហ្សាកំពុងមហន្តរាយការសម្លាប់រង្គាលមិនធ្លាប់មាន ជំងឺអាសន្នរោគ និងគ្រោះអត់ឃ្លាន។ ទាំងនេះជាអ្វីដែលប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនកំពុងជួបប្រទះ នៅហ្កាហ្សា ដែលក្លាយជាសមរភូមិប្រយុទ្ធគ្នាដ៏ហិង្សារវាងកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល និងក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន នៅ២ខែមកនេះ។នៅថ្ងៃអាទិត្យ មួយថ្ងៃក្រោយ ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខបរាជ័យ មិនអាចចេញសេចក្តីសម្រេច ទាមទារបទឈប់បាញ់មនុស្សធម៌ ដោយសារវេតូរបស់អាមេរិក អ៊ីស្រាអែលដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អាមេរិកបង្កើនការវាយប្រហារដ៏ហិង្សា តាមផ្លូវអាកាស និងផ្លូវគោក ទៅលើទីក្រុង Khan Younès និងទីក្រុងរ៉ាហ្វា នៅភាគខាងត្បូង ហ្កាហ្សា ជាប់ព្រំដែនជាមួយអេហ្ស៊ីប។បន្ទាប់ពីទម្លាក់គ្រាប់បែក បាញ់ប្លោងដែលកម្ទេចរាបដល់ដី ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្ទះសម្បែងរបស់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន នៅខាងជើងហ្កាហ្សា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល នៅប៉ុន្មានថ្ងៃមកនេះ បានបែរចុះមកវាយប្រហារលើតំបន់ខាងត្បូងហ្កាហ្សា ក្នុងហេតុផល តាមប្រមាញ់មេក្រុម និងជនប្រដាប់អាវុធហាម៉ាសដែលរត់គេចពីខាងជើងមកនៅនៅតំបន់ភាគខាងត្បូង។បញ្ហានៅត្រង់ថា ដោយសារការវាយប្រហារដ៏សន្ធប់របស់អ៊ីស្រាអែល ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន ជិត ២លាននាក់ ដែលត្រូវអ៊ីស្រាអែល បង្ខំឲ្យរត់ចាកចេញពីភាគខាងជើងរបស់ហ្កាហ្សា មកនៅភាគខាងត្បូង លែងមានកន្លែងជ្រកសុវត្ថិភាពតទៅទៀត។ថ្មីៗនេះ ដោយសារប្រតិបត្តិការយោធាតាមបោសសម្អាតក្រុមហាម៉ាស ដែលត្រូវពង្រីកមកដល់តំបន់ភាគខាងត្បូង អ៊ីស្រាអែលបានបញ្ជាឲ្យប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនទៅរកកន្លែងជ្រកសុវត្ថិភាព នៅជាប់មាត់សមុទ្រ ដែលស្ថិតនៅក្រៅតំបន់សង្រ្គាម វាយប្រហាររបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល។ថ្កោលទោស រិះគន់ចំណាត់ការសោះអង្គើយរបស់អ៊ីស្រាអែល ដែលមិនខ្វល់ពីអាយុជីវិតរបស់ប្រជាជនស៊ីវិល អង្គការសហប្រជាជាតិ នៅចុងសប្តា៍នេះ ទាញសញ្ញាអាសន្នពីគ្រោះអត់ឃ្លាន និងការរីករាលដាលជំងឺឆ្លង អាសន្នរោគ ដោយសារអ៊ីស្រាអែលបិទខ្ទប់រថយន្តដឹកជញ្ជូនជំនួយស្បៀង និងថ្នាំពេទ្យ និងដោយសារការរស់នៅដ៏ប្រជ្រៀតគ្នារបស់ប្រជាជនភៀសខ្លួនប៉ាឡេស្ទីន នៅក្នុងទីកន្លែងដ៏តូច។តាមអង្គការស្បៀងអាហារពិភពលោក ដោយសារការរឹតត្បិតរបស់អ៊ីស្រាអែល និងការវាយប្រហាររបស់យន្តហោះចម្បាំងអ៊ីស្រាអែលទៅលើទីក្រុងរ៉ាហ្វា ជាប់ព្រំដែនអេហ្ស៊ីប រថយន្តដឹកជញ្ជូនស្បៀង ទឹក និងប្រេងក្នុងចំនួនដ៏តិចតួចបំផុត អាចបរចូលទៅហ្កាហ្សា។ ការណ៍នេះធ្វើឲ្យប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន ប្រមាណ ៩០ភាគរយ ដែលកំពុងរត់ភៀសខ្លួន ពេញហ្កាហ្សា នៅថ្ងៃខ្លះត្រូវចូលនិន្រ្ទា ទាំងគ្មានអាហារចូលពោះទាល់តែសោះ។មន្រ្តីអង្គការសហប្រជាជាតិ៖ អ៊ីស្រាអែលមានចេតនារុញច្រានប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនឲ្យចេញពីទឹកដីហ្កាហ្សាជាមួយនឹងការវាយប្រហារប្រដេញពីជើងទៅត្បូងហ្កាហ្សា នៅក្នុងហេតុផលតាមវាយកម្ចាត់ក្រុមហាម៉ាសឲ្យអស់ពីទឹកដី ហ្កាហ្សា អ៊ីស្រាអែលបានបញ្ជា បង្ខំឲ្យប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនផ្លាស់ទីកន្លែងរស់នៅ មួយលើកជាពីរលើក។ បន្ទាប់ពីរត់ចោលផ្ទះសម្បែង នៅភាគខាងជើងហ្កាហ្សា ដើម្បីគេចចេញពីការទម្លាក់គ្រាប់បែក ការបាញ់ប្លោង របស់អ៊ីស្រាអែល និងការប្រយុទ្ធគ្នាកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ជាមួយពួកហាម៉ាស ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនជាង១លាន ៨សែននាក់ជាប់គាំង រស់នៅកកកុញ នៅភាគខាងត្បូង។ ការវាយប្រហារដ៏ខ្លាំងក្លារបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលនៅភាគខាងត្បូងហ្កាហ្សា នៅប៉ុន្មានថ្ងៃមកនេះ បានឈានចូលដល់ដំណាក់កាលមួយ ដែលទីភ្នាក់ងាររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិវាយតម្លៃថា ជាយុទ្ធសាស្រ្តរបស់អ៊ីស្រាអែលដើម្បី បណ្តេញប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនចេញពីទឹកដីហ្កាហ្សា។នៅក្នុងអត្ថបទបញ្ចេញមតិ របស់កាសែតអាមេរិក Los Angeles Times ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃអាទិត្យ ប្រធានទីភ្នាក់ងាររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនចោទប្រកាន់អ៊ីស្រាអែលថា កំពុងប៉ុនប៉ង បង្ខំប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនឲ្យចាកចេញពីហ្កាហ្សាសំដៅទឹកដីអេហ្ស៊ីប។ តាមយោបល់របស់ប្រធានទីភ្នាក់ងារអង្គការសហប្រជាជាតិ បើសិនអ៊ីស្រាអែលនៅតែបន្តវាយប្រហារគ្មានសល់ចន្លោះទៅលើទឹកដីហ្កាហ្សា និងរុញច្រានប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនទៅនៅកកប្រមូលផ្តុំនៅជំរំជនភៀសខ្លួនក្បែរព្រំដែនអេហ្ស៊ីប គេមិនអាចមើលឃើញអ្វីផ្សេង ក្រៅពីផែនការរបស់អ៊ីស្រាអែល ដើម្បីប្រែក្លាយហ្កាហ្សា គ្មានប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន។ ការរុញច្រានប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនចេញពីតំបន់ដែលអ៊ីស្រាអែលអះអាងថា ជាតំបន់សង្រ្គាម ធ្វើឲ្យគេនឹកដល់ចំណាកស្រុករបស់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន ជាង ៧សែននាក់ ដែលត្រូវរត់ផ្លាស់ទីចេញពីទឹកដីរបស់ខ្លួន នៅក្នុងសម័យសង្រ្គាមកាលពីអតីតកាលដែលឈានទៅបង្កើតរដ្ឋអ៊ីស្រាអែល នៅឆ្នាំ ១៩៤៨។ឆ្លើយតបនឹងការចោទប្រកាន់ របស់មន្រ្តីអង្គការសហប្រជាជាតិ អ្នកនាំពាក្យរបស់ក្រសួងការពារជាតិអ៊ីស្រាអែលទទួលបន្ទុកកិច្ចការប្រជាជនស៊ីវិលប៉ាឡេស្ទីន បដិសេធថា អ៊ីស្រាអែលមិនដែល ហើយក៏និងគ្មានផែនការជម្លៀសប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនចេញពីហ្កាហ្សាទៅ អេហ្ស៊ីប។ការលើកឡើងរបស់អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិអ៊ីស្រាអែលខុសផ្ទុយពីការលើកឡើងកាលពីខែមុន របស់រដ្ឋមន្រ្តីចារកម្មអ៊ីស្រាអែលលោកGila Gambliel ដែលថា អ៊ីស្រាអែលមានជម្រើស១នៅក្រោយចប់សង្រ្គាមហ្កាហ្សា នោះ គឺការរើផ្លាស់ទីដោយស្ម័គ្រចិត្តរបស់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនចេញពីហ្កាហ្សា។ តាមរដ្ឋមន្រ្តី អេហ្ស៊ីបអាចសាងសង់ទីក្រុងជំរំភៀសខ្លួនដាក់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនចេញពីហ្កាហ្សា នៅក្នុងទឹកដីស៊ីណៃរបស់អេហ្ស៊ីប និងដែលទទួលជំនួយឧបត្ថម្ភពីសហគមន៍អន្តរជាតិ។ម៉ាមូដ អាបាសចោទអាមេរិកថា កំពុងឃុបឃិតជាមួយអ៊ីស្រាអែល ធ្វើសង្រ្គាម នៅហ្កាហ្សានៅក្រោយអាមេរិកវេតូប្រឆាំង មិនឲ្យក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ ចេញសេចក្តីសម្រេចទាមទារបទឈប់បាញ់បន្ទាន់នៅហ្កាហ្សា ប្រធានអាជ្ញាធរប៉ាឡេស្ទីនដែលគ្រប់គ្រងទឹកដីស៊ីហ្សកដានី បានរិះគន់ខ្លាំងៗអាមេរិក ថា កំពុងចូលដៃ ចូលជើងជាមួយអ៊ីស្រាអែល និងថា អាមេរិកចូលរួមចំណែកទទួលខុសត្រូវលើ ការសម្លាប់បង្ហូរឈាម ទៅលើកុមារ ស្រ្តី និងមនុស្សចាស់ប៉ាឡេស្ទីន នៅហ្កាហ្សា។ឯកោ និងរងការរិះគន់ពីគ្រប់ទិសដោយសារវេតូនៅ ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ ប៉ុន្តែ អាមេរិកមិនផ្លាស់ប្តូរជំហររបស់ខ្លួនដើម្បីការពារអ៊ីស្រាអែល។ នៅថ្ងៃសៅរ៍ ពោលគឺនៅប៉ុន្មានម៉ោងក្រោយវេតូ ប្រឆាំងបទឈប់បាញ់នៅហ្កាហ្សា រដ្ឋបាលលោកចូ បៃដិនបានចេញបញ្ជាឲ្យលក់គ្រាប់កាំភ្លើង សម្រាប់រថក្រោះអ៊ីស្រាអែល ប្រមាណ ១៤០០០គ្រាប់។ តាមទូរទស្សន៍ CNN ដោយលក់សព្វាវុធទៅឲ្យកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងពួកហាម៉ាសនៅហ្កាហ្សា រដ្ឋបាលលោកចូ បៃដិនបានលើកឡើងពីករណីបន្ទាន់ ដើម្បីហេតុផលសន្តិសុខជាតិអាមេរិក។តាមអ្នកវិភាគខ្លះ បើទោះជាលក់អាវុធ និងវេតូជួយការពារអ៊ីស្រាអែលនៅក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ ប៉ុន្តែ វ៉ាស៊ីនតោន នៅមួយរយៈចុងក្រោយនេះបានដាក់សម្ពាធ ទាមទារចង់ឲ្យអ៊ីស្រាអែលបិទបញ្ចប់សង្រ្គាមឲ្យបានឆាប់បំផុត យ៉ាងយូរនៅចុងឆ្នាំនេះ។ ប៉ុន្តែ មន្រ្តីយោធាអ៊ីស្រាអែលអះអាងថា នៅក្រោយសង្រ្គាមហ្កាហ្សាចប់ ដែលគេមិនដឹងថា នៅពេលណា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលត្រូវការពេលយ៉ាងហោច ១ខែ ដើម្បីច្បាស់ប្រាកដចិត្តថា ក្រុមហាម៉ាសរលាយលែងមានមុខ នៅហ្កាហ្សា។ក្រុមហាម៉ាសកំពុងធ្លាក់ដៃប្រយុទ្ធ?ដោយវាយសន្ធប់ បណ្តេញពីជើងទៅត្បូង រដ្ឋមន្រ្តីការពារអ៊ីស្រាអែលអះអាងថា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលនឹងបង្កើនការវាយប្រហារ តាមប្រមាញ់ ពីផ្ទះមួយទៅផ្ទះមួយ តាមរូងក្រោមដី ដើម្បីកម្ទេចក្រុមហាម៉ាស។ បើតាមប្រមុខការពារជាតិអ៊ីស្រាអែល នៅក្រោយការវាយប្រហារផ្លូវអាកាស និងតាមជើងគោក ដែលបានសម្លាប់សមាជិកហាម៉ាសជិត ៦ពាន់នាក់ នៅក្នុងសង្រ្គាមហ្កាហ្សា២ខែមកនេះ គេឃើញសញ្ញាធ្លាក់ដៃប្រយុទ្ធរបស់ពួកហាម៉ាស។ នៅប៉ុន្មានថ្ងៃមកនេះ រូបភាពវីដេអូរបស់អ៊ីស្រាអែល បានបង្ហាញ សព្វាវុធដែលគេរឹបអូសបាន ហើយនិងមនុស្សប្រុសសល់តែខោខ្លី ដែលអ៊ីស្រាអែលអះអាងថា ជាសកម្មជនប្រយុទ្ធរបស់ហាម៉ាសទម្លាក់អាវុធ ចុះចាញ់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល។

12/10/2023 • 8 minutes, 31 seconds

ហ្កាហ្សា៖ រដ្ឋបាលលោកចូបៃដិន ផ្តើមរិះគន់អ៊ីស្រាអែល ថាមិនការពារអាយុជីវិតជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីន

យោងតាម អ្នកនាំពាក្យក្រសួងសុខាភិបាលហាម៉ាស គឺគ្រាន់តែក្នុងមួយថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី៧ធ្នូ មានមនុស្សស្លាប់ចំនួន៣៥០នាក់ ដោយសារតែការបាញ់ប្លោងគ្រាប់របស់អ៊ីស្រាអែល។ ហើយគិតសរុបមកដល់ថ្ងៃទី៦៣នៃសង្គ្រាមនេះ មានប្រជាជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីន ស្លាប់ចំនួនជាង១៧០០០នាក់ និងរបួសចំនួន៤៦០០០នាក់។ ៧០% នៃជនរងគ្រោះ គឺសុទ្ធតែជាកុមារ ក្មេងជំទង់ និងស្ត្រី។ នេះបើផ្អែកតាមអាជ្ញាធរហាម៉ាស គ្រប់គ្រងតំបន់ហ្កាហ្សា។ ប្រឈមនឹងបញ្ហានេះ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក បានរិះគន់ចំៗជាលើកទីមួយ ថាអ៊ីស្រាអែលមិនការពារអាយុជីវិតជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីន។ បន្ទាប់ពីបានផ្អាកការប្រយុទ្ធចំនួន៧ថ្ងៃ កាលពីចុងខែវិច្ឆិកា អ៊ីស្រាអែលបានសំរុកបើកការវាយប្រហារ បាញ់ប្លោងគ្រាប់ និងបញ្ជូនកងទ័ពថ្មើរជើង ទៅកាន់ភាគខាងត្បូងហ្កាហ្សា ទាំងដែលប្រជាជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីន កំពុងកកកុញយ៉ាងលំបាកវេទនានៅតំបន់នោះ។ ថ្ងៃសុក្រទី៨ធ្នូ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានអះអាងថា គេបានបើកប្រតិបត្តិការធំ រវាងពីថ្ងៃពុធ ដល់ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ដោយបានវាយចំគោលដៅចំនួន៤៥០ចំណុច ដោយប្រើប្រាស់កងកុម្មង់ដូថ្មើរជើងផង ការវាយប្រហារផ្លូវអាកាស និងតាមផ្លូវទឹកផង។ ប្រតិបត្តិការនេះ បានអនុញ្ញាតឲ្យកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល សម្លាប់បានសមាជិកក្រុមហាម៉ាសជាច្រើននាក់។ជាការកត់សំគាល់ គេសង្កេតឃើញតំបន់ Khan Younès ដែលស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងហ្កាហ្សា និង តំបន់Jabaliya មិនឆ្ងាយប៉ុន្មានពីក្រុងហ្កាហ្សាស៊ីធី បានរងនូវការបាញ់ប្លោងគ្រាប់យ៉ាងដំណំបំផុត ពីសំណាក់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល។ មន្ត្រីហាម៉ាស ទទួលបន្ទុកសុខាភិបាល បានអះអាងនៅថ្ងៃសុក្រថា នៅតំបន់ហ្កាហ្សាស៊ីធី មានស្លាប់ជនស៊ីវីលយ៉ាងហោច ៤០នាក់ ហើយស្លាប់ច្រើនសិបអ្នកទៀត នៅតំបន់ Jabaliya និងតំបន់ Khan Younès។តើអាមេរិកដែលគាំទ្រអ៊ីស្រាអែល បានចាប់ផ្តើមប្តូរឥរិយាបថ?ប្រឈមនឹងចំនួនជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីន ដែលស្លាប់និងរបួសដ៏ច្រើនសន្ធឹក កើនឡើងពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ដោយសារតែការវាយប្រហាររបស់អ៊ីស្រាអែល រដ្ឋបាលរបស់លោកចូ បៃដិន ហាក់ចាប់ផ្តើមប្តូរឥរិយាបថ រិះគន់ទៅលើអ៊ីស្រាអែល ថាមិនខ្វល់ពីអាយុជីវិតជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីន។នៅក្នុងសន្និសីទកាសែតរួមគ្នាជាមួយលោក James Cameron រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអង់គ្លេស នៅឯក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី៧ធ្នូ លោកអង់តូនៅ ប្លីងកិន ប្រមុខកាទូតអាមេរិកបានលើកឡើងថា វាជារឿងសំខាន់បំផុត ដែលអ៊ីស្រាអែលត្រូវតែផ្តល់អាទិភាព ទៅលើការការពារអាយុជីវិតជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីន។ លោកបានបន្ថែមថា តែបើយើងក្រឡេកទៅមើលការពិតជាក់ស្តែង គឺវាមានគម្លាតគ្នាឆ្ងាយខ្លាំងណាស់ រវាងអ្វីដែលអ៊ីស្រាអែលអះអាងថា ធ្វើគ្រប់យ៉ាងដើម្បីបញ្ចៀសកុំឲ្យស្លាប់ជនស៊ីវីលច្រើន និងតួលេខជាក់ស្តែងនៃចំនួនមនុស្សស្លាប់។គួរកត់សំគាល់ថា នេះគឺជាលើកទី១ហើយ ដែលលោករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក និយាយសំដីក្នុងន័យរិះគន់ដោយចំៗ ទៅលើអ៊ីស្រាអែល ទាក់ទិននឹងការវាយប្រហារបាញ់ប្លោងគ្រាប់ បណ្តាលឲ្យស្លាប់ជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីន។ ផ្អែកតាមសេតវិមាន លោកប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន ក៏ទើបតែបានទូរស័ព្ទទៅនិយាយ ជាមួយនឹងលោកបេនចាមីន ណេតាន់យ៉ាហ៊ូ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ដែរ។ ក្នុងកិច្ចសន្ទនានេះ លោកចូ បៃដិន បានប្រាប់ទៅលោកណេតាន់យ៉ាហ៊ូ ថា អ៊ីស្រាអែលត្រូវតែការពារអាយុជីវិតជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីនឲ្យបានជាដាច់ខាត។ មិននឹងវាយប្រហារ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ត្រូវតែបែងចែងឲ្យច្បាស់ រវាងជនស៊ីវីលនិងក្រុមភេរវកម្មហាម៉ាស។ លោក ចូ បៃដិន បានអំពាវនាវប្រាប់ទៅភាគីអ៊ីស្រាអែល ថាត្រូវតែរៀបចំឲ្យមានច្រកផ្លូវសុវត្ថិភាព សម្រាប់ជនស៊ីវីលនៅហ្កាហ្សា ដើម្បីឲ្យពួកគេ អាចធ្វើដំណើរចាកចេញពីតំបន់ដែលមានការប្រយុទ្ធ។តើក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ អាចដាក់កំហិត ឲ្យអ៊ីស្រាអែលឈប់បាញ់បានទេ?នៅថ្ងៃសុក្រទី៨ធ្នូ ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ត្រូវជួបប្រជុំគ្នាជាថ្មីម្តងទៀត ដើម្បីបោះឆ្នោតលើគម្រោងសេចក្តីសម្រេចចិត្តរួម ថ្មីមួយទៀត។ គឺអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម ដែលជាអ្នកផ្តួចផ្តើមគំនិតនេះ។ អត្ថបទសេចក្តីសម្រេចចិត្តរួមនេះ មានខ្លឹមសារហៅឲ្យអ៊ីស្រាអែល ត្រូវតែឈប់បាញ់ ឈប់ប្រយុទ្ធជាបន្ទាន់នៅហ្កាហ្សា ដើម្បីការពារអាយុជីវិតជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីន។ អាយុជីវិតប្រជាជនស៊ីវីល ទាំងប៉ាឡេស្ទីន ទាំងអ៊ីស្រាអែល ត្រូវតែទទួលបានការការពារ ដោយផ្អែកលើច្បាប់មនុស្សធម៌អន្តរជាតិ។ គម្រោងសេចក្តីសម្រេចចិត្តនេះ បានអំពាវនាវផងដែរ ឲ្យដោះលែងចំណាប់ខ្មាំងទាំងអស់ ដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌ។សូមបញ្ជាក់ថា ដើម្បឲ្យអត្ថបទសំណើសេចក្តីសម្រេចចិត្តរួមមួយ អាចអនុម័តជាស្ថាពរបាន គឺទាល់តែអត្ថបទនោះ ទទួលបានការគាំទ្រ ចំនួនយ៉ាងហោច ៩សំឡេងក្នុងចំណោម១៥ប្រទេសសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ។ តែទន្ទឹមនឹងនេះ គឺល្គឹកណាទាល់តែគ្មានប្រទេសសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍ណាមួយ ក្នុងចំណោមទាំង៥ បោះឆ្នោតវ៉េតូ។ ផ្អែកតាមការវិភាគ ថ្វីបើសហរដ្ឋអាមេរិកបានចាប់ផ្តើមបង្ហាញជំហររិះគន់ខ្លះ មកលើអ៊ីស្រាអែល តែសហរដ្ឋអាមេរិកដែលមានសិទ្ធិវ៉េតូ មិនចង់ចេញមុខទាមទារឲ្យអ៊ីស្រាអែលឈប់បាញ់ទេ។ រដ្ឋបាលលោក ចូ បៃដិន ធ្លាប់បានលើកឡើងថា ការឈប់បាញ់ ឬការទំលាក់អាវុធ គឺវានឹងហុចអត្ថប្រយោជន៍ទៅឲ្យក្រុមភេរវកម្មហាម៉ាស។យ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រឈមនឹងទុក្ខវេទនា ដែលប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនកំពុងតែជួបប្រទះនាពេលនេះ សំឡេងទាមទារឲ្យអ៊ីស្រាអែលបិទបញ្ចប់សង្គ្រាមនេះ មានកាន់តែច្រើនឡើងៗ។ យ៉ាងណាមិញ លោកអង់តូនីញ៉ូ ហ្គូតទែរស៍ អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ បានផ្ញើលិខិតមួយទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខមុនពេលបើកការប្រជុំ។ ក្នុងលិខិតនេះ លោកបានលើកឡើងអំពីមាត្រា៩៩ នៃកាតិកាសញ្ញារបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលចែងថា អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ មានសិទ្ធិទាញសញ្ញាអាសន្ន ប្រាប់ប្រទេសសមាជិកទាំងអស់នៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ ថាត្រូវតែសម្រេចធ្វើអ្វីម្យ៉ាង ដើម្បីការពារសន្តិភាព និងស្ថិរភាពសន្តិសុខអន្តរជាតិ ពីគ្រោះថ្នាក់។ ជាការកត់សំគាល់ ករណីអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ ប្រើប្រាស់មាត្រា៩៩ ដើម្បីដាក់កំហិតឲ្យសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខបោះឆ្នោតអនុម័តសេចក្តីសម្រេចចិត្តរួមនេះ គឺវាជារឿងកម្រមានណាស់។ មានន័យនេះ កាលៈទេសៈពេលនេះគឺអាសន្នបំផុត ផ្នែកមនុស្សធម៌។តើជំនួយមនុស្សធម៌ បញ្ជូនចូលហ្កាហ្សា គ្រប់គ្រាន់ឬទេ?ទាក់ទិននឹងការដឹកជញ្ជូនស្បៀងអាហារ ជំនួយមនុស្សធម៌ ថ្នាំសង្កូវចូលទៅហ្កាហ្សា គឺមានការថយចុះច្រើន ប្រមាណមួយសប្តាហ៍មកនេះ។ អំឡុងពេលដែលអ៊ីស្រាអែលបានយល់ព្រមផ្អាកការប្រយុទ្ធ រយៈពេល១សប្តាហ៍ កាលពីចុងខែវិច្ឆិកា យ៉ាងហោចណាស់មានជំនួយមនុស្សធម៌ ចំនួនជិត២០០រថយន្តកុងទឺន័រជាមធ្យមក្នុងមួយថ្ងៃ ត្រូវបានគេដឹកចូលទៅហ្កាហ្សា តាមច្រករ៉ាហ្វា។ ក៏ប៉ុន្តែ បច្ចុប្បន្នដោយសារតែការបាញ់ប្លោងទម្លាក់គ្រាប់ នៅភាគខាងត្បូងហ្កាហ្សា ចំនួនរថយន្តដឹកជំនួយមនុស្សធម៌ បានធ្លាក់មកនៅមិនដល់១០០គ្រឿងទេ។ផ្អែកតាម ការិយាល័យកិច្ចការមនុស្សធម៌ របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ មានរថយន្តដឹកស្បៀងចូលទៅហ្កាហ្សា តាមច្រករ៉ាហ្វា ចំនួន៦៩គ្រឿង និងមានការបញ្ជូនប្រេងឥន្ធនៈ ចំនួន៦១០០០លីត្រផងដែរ។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ការិយាល័យនេះ អះអាងថាវាតិចតួចស្តួចស្តើងខ្លាំងណាស់ បើក្រឡេកទៅមើលតម្រូវការជាក់ស្តែងរបស់ប្រជាជនជិត២លាននាក់នៅហ្កាហ្សា។ដោយឡែក ផ្អែកតាមសេតវិមាន គឺគេកំពុងចរចា ជាមួយភាគីអ៊ីស្រាអែល ឲ្យបើកច្រកមួយទៀត គឺច្រកKerem Shalom ដែលស្ថិតនៅភាគត្បូងហ្កាហ្សាដែរ ត្រង់ចំណុចព្រំដែន រវាងហ្កាហ្សា អេហ្ស៊ីប និងអ៊ីស្រាអែល។ លោក វីរៈសេនីយ៍ឯក Elad Goren មន្ត្រីអ៊ីស្រាអែលទទួលបន្ទុករដ្ឋបាលស៊ីវីលក្នុងដែនដីប៉ាឡេស្ទីន បានប្រាប់អ្នកកាសែតថា ភាគីអ៊ីស្រាអែល នឹងបើកច្រក Kerem Shalom តែគឺបើកឲ្យតែរថយន្តកាមីញ៉ុង ចូលមកដើម្បីធ្វើការត្រួតពិនិត្យសន្តិសុខតែប៉ុណ្ណោះ៕

12/8/2023 • 8 minutes

សន្និសីទអាកាសធាតុក្នុងប្រទេសផលិតប្រេង ជាឱកាសនិយាយពីវិបត្តិថាមពលផូស៊ីល?

សន្និសីទអាកាសធាតុCOP28 ចាប់បើកនៅថ្ងៃទី ៣០វិច្ឆិកាដល់ថ្ងៃទី ១២ធ្នូនៅក្រុងឌូបៃប្រទេសអេមីរ៉ាត់អារ៉ាប់រួម។ សន្និសីទអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីអាកាសធាតុត្រូវបន្តជជែកអំពីប្រធានបទចម្រូងចម្រាសជាច្រើនមានជាអាទិ៍ការបោះបង់ថាមពលផូស៊ីលនិងការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានសម្រាប់ធ្វើអន្តរកាលថាមពលស្អាតនៅក្នុងបណ្តាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍។ ប៉ុន្តែដូចជារៀងរាល់លើក មានសំណួរដដែលៗតែងផុសឡើងទាក់ទងនឹងសន្និសីទអាកាសធាតុ ថា តើមានប្រយោជន៍យ៉ាងណា? និងអាចសង្ឃឹមបានលទ្ធផលអ្វី បើសន្និសីទស្តីពីអាកាសធាតុធ្វើនៅក្នុងប្រទេសផលិតប្រេងនោះ? រដ្ឋជាសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិ១៩៧ប្រទេស និងសហភាពអឺរ៉ុប បានមកជួបជុំគ្នានៅក្រុងឌូបៃ ពីថ្ងៃទី៣០វិច្ឆិកានេះរហូតដល់ថ្ងៃទី ១២ធ្នូ២០២៣ ដើម្បីបើកសន្និសីទប្រចាំឆ្នាំស្តីពីអាកាសធាតុ លើកទី ២៨ COP28។ សន្និសីទនេះជាឱកាសជជែកអំពីការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ រួមគ្នាតែមួយគត់ក្នុងកំរិតពិភពលោក។ហេតុអ្វីCOP28 ជាជំនួបដ៏សំខាន់ខ្លាំង?ថ្វីបើឥស្សរជនសំខាន់ៗ ដូចយ៉ាងប្រធានាធិបតីអាមេរិក ចិន មិនបានអញ្ជើញមកចូលរួមដោយផ្ទាល់ក៏ដោយ ក៏COP28 ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាជំនួបដ៏ធំ ដែលប្រមូលផ្តុំអ្នកចូលរួមដល់ទៅប្រមាណ៧ម៉ឺននាក់ និងជាសន្និសីទដ៏សំខាន់បំផុត។តាំងពីមានកិច្ចព្រមព្រៀងអាកាសធាតុក្រុងប៉ារីសក្នុងCOP21មក សន្និសីទអាកាសធាតុឆ្នាំបន្តបន្ទាប់ជាការបន្តដាក់ឱ្យដំណើរការនូវកម្មវត្ថុគោល គឺទប់ការឡើងកម្តៅសីតុណ្ហភាពនៃភពផែនដីឱ្យនៅក្រោមពីរអង្សានៅដំណាច់សតវត្សរ៍ និងបើអាចឱ្យឡើងត្រឹមតែ១អង្សាកន្លះបើប្រៀបទៅនឹងសម័យមុនឧស្សាហកម្ម។COP24 ឬCOP26 បានលម្អិតពីផែនការនៃកិច្ចព្រមព្រៀងអាកាសធាតុក្រុងប៉ារីស២០១៥។ តែឆ្នាំនេះ COP28បានដើរមកដល់របត់ថ្មី។ រដ្ឋជាហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងអាកាសធាតុក្រុងប៉ារីស មិនត្រឹមតែត្រូវព្រមព្រៀងអំពីលើវិធានការត្រូវធ្វើដើម្បីអាកាសធាតុទេ តែត្រូវបញ្ជាក់ថាតើចាត់វិធានការនោះយ៉ាងដូចម្តេចទៀត។ពោលគឺក្នុងរយៈពេលពីរសប្តាហ៍នេះ សន្និសីទមានបេសកកម្មដ៏ធំមួយ គឺបញ្ចេញតុល្យការពិភពលោកនៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុតាំងពីមានកិច្ចព្រមព្រៀងអាកាសធាតុក្រុងប៉ារីស COP21 ឆ្នាំ២០១៥។ គេបានដឹងជាស្រេចហើយថាតុល្យការមិនសូវល្អទេ បើយោងតាមរបាយការណ៍កាលពីខែតុលា។ នៅក្នុងការសិក្សាចុងក្រោយរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីអាកាសធាតុ ផែនដីកំពុងឡើងកម្តៅក្នុងទិសដៅ ២,៥ទៅ២,៩អង្សានៅដំណាច់សតវត្សរ៍ ពោលគឺឆ្ងាយពីកម្មវត្ថុក្រុងប៉ារីសឆ្ងាយណាស់។ ប៉ុន្តែ មនុស្សជាតិនៅតែអាចកំរិតការឡើងកម្តៅសីតុណ្ហភាពផែនដីបាននៅឡើយ ប្រសិនបើមានសកម្មភាពភ្លាមនិងខ្លាំងក្លា។ដូច្នេះទោះល្អឬមិនល្អក៏ដោយ ក៏តុល្យការសរុបបាននៅក្នុងសន្និសីទលើកនេះនឹងអាចជួយចង្អុលបង្ហាញឱ្យឃើញអំពីចំណុចខ្វះខាត ហើយCOP28ត្រូវកំណត់អំពីកម្មវត្ថុដែលត្រូវធ្វើនៅដំណាក់កាលបន្ទាប់ ពីពេលនេះដល់ឆ្នាំ២០៣០ ដើម្បីតម្រែតម្រង់ទិស។កម្មវត្ថុនេះ ត្រូវសម្រេចព្រមព្រៀងដោយរដ្ឋជាសមាជិកទាំងអស់ ប៉ុន្តែសន្និសីទកំពុងខ្វែងគ្នាលើបីចំណុចធំៗ។COP28នឹងសម្រេចដើរចេញពីថាមពលផូស៊ីល?ទីមួយគឺអនាគតថាមពលផូស៊ីល។ ថាមពលផូស៊ីលដែលរួមមាន ថាមពលធ្យូងថ្ម ប្រេងកាត ប្រេងសាំង និងឧស្ម័នហ្កាស ជាដើមហេតុនាំចម្បងនាំមានឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់និងការឡើងកម្តៅនៃភពផែនដី។ នៅក្នុងCOP26 រដ្ឋជាច្រើនបានប្តេជ្ញាបោះបង់ថាមពលធ្យូងថ្មជាបណ្តើរៗបន្តិចម្តងៗ។ តែថាមពលផូស៊ីលផ្សេងទៀតមិនត្រូវបានលើកមកនិយាយទេ។ អ៊ីចឹងហើយបានជារដ្ឋខ្លះព្រមទាំងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលចង់លើយកបញ្ហាចំហេះផូស៊ីលទាំងអស់មកលាតត្រដាងនៅលើតុសន្និសីទCOP28នេះ។ត្រូវនិយាយអំពីថាមពលផូស៊ីលដែលជាប្រធានបទដ៏រសើបបំផុតហើយ សន្និសីទត្រូវប្រព្រឹត្តទៅនៅក្នុងប្រទេសផលិតថាមពលផូស៊ីលទៀត។ ម្ចាស់ផ្ទះអ្នករៀបចំសន្និសីទអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួមជាប្រទេសផលិតប្រេង(ថាមពលផូស៊ីល) លំដាប់ទី៧នៅលើពិភពលោក។ អេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួមនិងបណ្តាប្រទេសដែលរំពឹងខ្លាំងលើថាមពលផូស៊ីល ចង់ឱ្យCOP28ផ្ចង់គិតគូរលើបច្ចេកវិទ្យាទំនើបជាន់ក្រោយសម្រាប់ចាប់និងស្តុកទុកឧស្ម័នកាបូនិក មិនឱ្យសាយភាយបំពុលបរិយាកាស ដែលភ្នាក់ងារថាមពលអន្តរជាតិក៏យល់ថាជាបច្ចេកវិទ្យាអាចជួយសម្រេចកម្មវត្ថុអាកាសធាតុបាន និងចង់ផ្តោតការគិតគូរខ្លាំងដល់ថាមពលកើតឡើងវិញ។ថាមពលកើតឡើងវិញ ជាចំណុចខ្ទាស់ទីពីរ។ សហភាពអឺរ៉ុប សហរដ្ឋអាមេរិក និងអេមីរ៉ាតស្នើកំណត់កម្មវត្ថុ បង្កើនសមត្ថភាពប្រើប្រាស់ថាមពលស្អាតបីដង។ គ្រប់គ្នាពេញចិត្តនឹងគំនិតផ្តួចផ្តើមនេះតែអង្គការការពារបរិស្ថានខ្លាចថាCOP28ជាការបង្វែរចំណាប់អារម្មណ៍ចេញពីការគិតគូរបញ្ចប់ការប្រើប្រាស់ថាមពលផូស៊ីល។ ថាមពលកើតឡើងវិញក៏ពិតជាសំខាន់ខ្លាំងមែនហើយ គ្រាន់តែថាសម្រាប់ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ ពួកគេត្រូវការហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ធ្វើវិនិយោគថាមពលស្អាត។ តើបានថវិកាមកពីណា?តើនរណាជាអ្នកផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានអាកាសធាតុ? នេះចំណោទទីបី ដែលនឹងមានតស៊ូមតិយ៉ាងផុសផុសក្នុងរយៈពេល១៤ថ្ងៃនៃសន្និសីទ។ កាលពីCOP27 បានសម្រេចបង្កើតមូលនិធិ ប៉ះប៉ូវការខូចខាត សម្រាប់ជួយប្រទេសក្រីក្រនិងកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ដែលជាជនរងគ្រោះមហន្តរាយអាកាសធាតុបណ្តាលមកពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ បើតាមរបាយការណ៍របស់សាកលវិទ្យាល័យDelaware ក្នុងមួយឆ្នាំ២០២២ ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុបានធ្វើឱ្យពិភពលោកខាងបង់អស់ដល់៦,៣%នៃផលិតផលសរុបរបស់ពលរដ្ឋសកម្មនៅលើផែនដី។ ជាការខាតបង់ដោយផ្ទាល់ ដោយការខាតបង់ផលិតកម្មក្នុងស្រុក ទិន្និផលកសិកម្ម និងថាមពល ព្រមទាំងជាការខាតបង់ក្នុងវិស័យវិនិយោគ។ ហើយដោយគ្មានការភ្ញាក់ផ្អើល គឺប្រទេសដែលមិនជឿនលឿន កំពុងអភិវឌ្ឍន៍ដែលរងគ្រោះនិងបន្ទុកធ្ងន់ជាងគេ។ក្រុមប្រទេសអ្នកមានបានសន្យាផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានដល់ក្រុមប្រទេសក្រីក្រីចំនួន ១០០ពាន់លាន។ ពាក្យសន្យាត្រូវសម្រេចឱ្យបានជាក់ស្តែងនៅឆ្នាំនេះ។ តែសេចក្តី ត្រូវការ មានទំហំដល់ទៅ២ទ្រីលាន(២០០០ពាន់លាន)ឯណោះក្នុងមួយឆ្នាំៗ។ក្រៅអំពីខ្លឹមសារនៃប្រធានបទខ្វែងគ្នានេះ ជោគវាសនានិងជំនឿទុកចិត្តលើCOPកំពុងរងការគំរាមកំហែងយ៉ាងខ្លាំង។ ប្រសិនបើCOP28 មិនអាចសម្រេចលទ្ធផលអ្វីដោយជាក់លាក់និងប្រកបដោយមហិច្ឆតាទេ នៅ៨ឆ្នាំក្រោយកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីស ក្នុងពេលដែលឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ កាបូន បន្តកើនឡើងជាលំដាប់ ហើយប្រមុខដឹកនាំសន្និសីទជាប្រទេសផលិតប្រេងទៀត នោះពិភពលោកច្បាស់ជាអស់ជំនឿ និងបន្ទោសCOPជាមិនខាន៕

11/30/2023 • 6 minutes, 55 seconds

មួយខែនៃសង្រ្គាមហ្កាហ្សា អ៊ីស្រាអែលប្រកាសគម្រោងគ្រប់គ្រងសន្តិសុខហ្កាហ្សា នៅក្រោយសង្រ្គាម

គិតមកត្រឹមថ្ងៃទី៧វិច្ឆិកា មានរយៈពេលមួយខែគត់ដែល អ៊ីស្រាអែលបើកការវាយប្រហារសងសឹកក្រុមហាម៉ាស ក្នុងទឹកដីហ្កាហ្សា បន្ទាប់ពីក្រុមនេះបើកការវាយឆ្មក់ចូលទឹកដីអ៊ីស្រាអែល ដោយសម្លាប់មនុស្សប្រមាណ ១៤០០នាក់ និងចាប់ជាចំណាប់ខ្មាំង ជាង២៤០នាក់ កាលពីថ្ងៃទី៧តុលា។ ការវាយប្រហារផ្លូវអាកាស ផ្លូវគោក របស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលទៅលើទឹកដីហ្កាហ្សា នៅរយៈពេលមួយខែមកនេះ បានសម្លាប់មនុស្សប្រមាណ ១ម៉ឺននាក់។ នេះបើតាមតួលេខផ្តល់ដោយក្រសួងសុខាភិបាលហាម៉ាស។ សង្រ្គាមហ្កាហ្សា ដែលអ៊ីស្រាអែលបានដាក់ទិសដៅ គាស់រំលើងក្រុមហាម៉ាស ប៉ាឡេស្ទីនបានបណ្តាលឲ្យហ្កាហ្សាដែលមានប្រជាជនរស់នៅជាង ២លាននាក់ កំពុងជួបវិបត្តិមនុស្សធម៌ វិបត្តិជនភៀសខ្លួនដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ។ មួយខែក្រោយអំពើហិង្សាសម្លាប់មនុស្ស របស់ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីនក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល តើអ្វីទៅជាតុល្យការចុងក្រោយ នៃការវាយប្រហារសងសឹករបស់អ៊ីស្រាអែលទៅលើក្រុមហាម៉ាស នៅទឹកដីហ្កាហ្សា? គិតមកទល់ថ្ងៃអង្គារ ទី៧វិច្ឆិកា សង្រ្គាមហ្កាហ្សាមានរយៈពេល១ខែគត់។ ១ខែគត់ដែលអ៊ីស្រាអែលបើកការវាយប្រហារសងសឹកក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន ដែលបានបញ្ជូនកងកុម្មង់ដូរ ចូលទៅវាយឆ្មក់ សម្លាប់ប្រជាជនស៊ីវិល នៅក្នុងទឹកដី អ៊ីស្រាអែល។ យោងតាមអ៊ីស្រាអែល នៅថ្ងៃទី ៧តុលា សកម្មជនប្រដាប់អាវុធហាម៉ាសជាង ២០០០នាក់ ដែលបានបំផ្លាញជញ្ជាំងព្រំដែនខ័ណ្ឌហ្កាហ្សាជាមួយអ៊ីស្រាអែលចំនួន ២៩កន្លែង បានទទួលបញ្ជាឲ្យទៅបង្កសកម្មភាពភេរវនិយម សម្លាប់ប្រជាជនស៊ីវិលអ៊ីស្រាអែលឲ្យបានច្រើនបំផុត។ ការវាយឆ្មក់របស់កងកម្ម៉ង់ដូរហាម៉ាស ទៅលើទីក្រុងភាគខាងត្បូងអ៊ីស្រាអែល បានសម្លាប់មនុស្សជាង ១៤០០នាក់ ដែលភាគច្រើនជាប្រជាជនស៊ីវិល ចំណែកមនុស្សជាង២៤០ត្រូវពួកហាម៉ាសចាប់ជាចំណាប់ខ្មាំង លាក់ទុកក្នុងទឹកដីហ្កាហ្សា។ ប្រកាសសង្រ្គាមសងសឹកភ្លាមៗទៅលើពួកហាម៉ាស អ៊ីស្រាអែលបដិសេធបទឈប់បាញ់គ្រប់ទម្រង់ ថ្វីបើអ៊ីស្រាអែលរងការដាក់សម្ពាធពីគ្រប់ទិស ដោយសារចំនួនមនុស្សស្លាប់កាន់តែកើនឡើង នៅក្នុងការវាយប្រហាររបស់អ៊ីស្រាអែលទៅលើទឹកដីហ្កាហ្សា។មួយខែបើកសង្រ្គាមហ្ហាហ្សា អ៊ីស្រាអែលនៅតែបដិសេធមិនអនុវត្តបទឈប់បាញ់មួយខែក្រោយបើកសង្រ្គាមសងសឹក ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន នៅទឹកដីហ្កាហ្សា អ៊ីស្រាអែលនៅតែប្រកាន់ជំហរតឹងរ៉ឹង មិនព្រមអនុវត្តបទឈប់បាញ់ ដោយនៅតែបន្តជញ្រ្ជំ ទម្លាក់គ្រាប់ ទៅលើទឹកដីហ្កាហ្សា។ នៅយប់ថ្ងៃអាទិត្យឈានចូលដល់ថ្ងៃចន្ទ ដែលជិតដល់គម្រប់រយៈពេល១ខែ គត់នៃសង្រ្គាមសងសឹកក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន អ៊ីស្រាអែលបើកការវាយប្រហារដ៏សន្ធឹក ខ្លាំងជាងពេលណាៗទាំងអស់ ទៅលើទីតាំងរបស់ក្រុមហាម៉ាស នៅក្នុងទឹកដីហ្កាហ្សា។ យោងតាមការចុះផ្សាយរបស់ទស្សនាវដ្តីកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ប្រតិបត្តិការយោធាទាំងផ្នែកផ្លូវអាកាស និងជើងគោករបស់អ៊ីស្រាអែល នៅដើមសប្តាហ៍នេះបានសម្លាប់សកម្មជនហាម៉ាស និងបំផ្លាញទីតាំងយោធា កន្លែងស្តុកទុកអាវុធ គ្រាប់រ៉ូក្កែតរបស់ក្រុមហាម៉ាសជាច្រើនកន្លែង។ ប៉ុន្តែ ទូរទស្សន៍ហាម៉ាស ឈ្មោះ Al-Aqsaបានផ្សាយថា ការទម្លាក់គ្រាប់របស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល នៅយប់ថ្ងៃអាទិត្យ សម្លាប់ជនជាតិប៉ាឡេស្ទីនយ៉ាងតិច ៧៥នាក់។ យោងតាម ក្រសួងសុខាភិបាលហាម៉ាស ដែលជាអ្នកបញ្ចេញផ្សាយតួលេខជនរងគ្រោះនៅហ្កាហ្សារហូតមក ការវាយប្រហាររបស់អ៊ីស្រាអែលទៅលើតំបន់ហ្កាហ្សា នៅមួយខែមកនេះ បានសម្លាប់មនុស្សយ៉ាងតិច ១ម៉ឺននាក់ ដែលនៅក្នុងនោះ ៤ពាន់នាក់ជាកុមារ និងបំផ្លាញហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្ទះសម្បែង មន្ទីរពេទ្យ សាលារៀនជាច្រើនកន្លែង រួមទាំងជំរំជនភៀសខ្លួនគ្រប់គ្រងដោយអង្គការសហប្រជាជាតិនៅហ្កាហ្សា។សង្រ្គាមហ្កាហ្សាមិនត្រឹមបង្កឲ្យមានការបាត់បង់ជីវិតប្រជាជនស៊ីវិលប៉ាឡេស្ទីន ជាពិសេស ជាកុមារ ប៉ុន្តែ វាបានបណ្តាលឲ្យវិបត្តិមនុស្សធម៌ធ្ងន់ធ្ងរ បន្ទាប់ពីមនុស្សជាង ១លាន ៥សែននាក់ ត្រូវបង្ខំឲ្យផ្លាស់ទី បោះបង់ចោលផ្ទះសម្បែង នៅហ្កាហ្សា ដែលរងការទម្លាក់គ្រាប់បែកគ្មានលោះថ្ងៃរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល។ អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ លោកអង់តូនីញ៉ូ ហ្គុយទែរស្ក៍ នៅថ្ងៃអង្គារបានទាមទារឲ្យមានបទឈប់បាញ់បន្ទាន់ ព្រោះថា ហ្កាហ្សា ដែលរងការវាយប្រហារផ្លូវអាកាសរបស់អ៊ីស្រាអែលកំពុងក្លាយជាវាលកប់ខ្មោចកុមារប៉ាឡេស្ទីន។ អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ ថ្កោលទោសផងដែរ ការវាយប្រហាររបស់ក្រុមហាម៉ាស ប្រើទឹកដីលីបង់ ដើម្បីបន្តបាញ់គ្រាប់រ៉ូក្កែត ចូលទឹកដីអ៊ីស្រាអែល។ពិភពលោកបែកបាក់ ដោយសារសង្រ្គាមហ្កាហ្សានៅចំពោះមុខសង្រ្គាមហ្កាហ្សា ពិភពលោកបែកបាក់គ្នា ជាពីរក្រុម ដោយមិនក្រុមការពារបុព្វហេតុប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីននៅហ្កាហ្សា ដែលស្លាប់ រងគ្រោះ អត់ឃ្លាន ដោយសារការវាយប្រហាររបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល និងមួយក្រុមទៀតជាអ្នកចេញមុខការពារអ៊ីស្រាអែល ក្នុងការប្រើសិទ្ធិការពារខ្លួន នៅក្រោយ រងការវាយប្រហារភេរវកម្មរបស់ក្រុមហាម៉ាស។សហគមន៍អន្តរជាតិវិញនៅតែមិនអាចរកចំណុចរួមមួយ ដើម្បីទាមទារឲ្យមានបទឈប់បាញ់នៅហ្កាហ្សា។ ជាក់ស្តែង ទោះអ៊ីស្រាអែលបើកការវាយប្រហារទម្លាក់គ្រាប់លើហ្កាហ្សា ដែលបានសម្លាប់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ នៅតែបរាជ័យ មិនអាចចេញសេចក្តីសម្រេចទាមទារឲ្យមានបទឈប់បាញ់នៅហ្កាហ្សា។ អាមេរិកផ្ទាល់ដែលជាសម្ព័ន្ធរបស់អ៊ីស្រាអែលបានវេតូ ប្រឆាំងសេចក្តីសម្រេច ក្នុងហេតុផលថា អ៊ីស្រាអែលមានសិទ្ធិការពារខ្លួន នៅចំពោះមុខការវាយប្រហារភេវរកម្មរបស់ក្រុមហាម៉ាស។ ដោយផ្អែកលើការលើកឡើងរបស់អ៊ីស្រាអែល អាមេរិកប្រាប់ទៅក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខថា បទឈប់បាញ់នឹងអនុញ្ញាតឲ្យក្រុមហាម៉ាសមានឱកាសប្រមូលកម្លាំងដើម្បីបន្តសង្រ្គាមរ៉ាំរ៉ៃជាមួយអ៊ីស្រាអែល។ថ្វីបើចេញមុខការការពារអ៊ីស្រាអែល ដែលបដិសេធបទឈប់បាញ់ នៅហ្កាហ្សា ប៉ុន្តែ អាមេរិកដែលរងការរិះគន់ដោយសារធ្វើមិនដឹងមិនឃើញ ចំនួនមនុស្សស្លាប់ដោយសារការទម្លាក់គ្រាប់របស់អ៊ីស្រាអែល បានទាមទារឲ្យអ៊ីស្រាអែលអនុវត្តបទឈប់បាញ់មនុស្សធម៌ ឬយ៉ាងហោចបទឈប់បាញ់តាក់ទិក ដែលមានន័យផ្អាកការប្រយុទ្ធប៉ុន្មានម៉ោង ដើម្បីបើកផ្លូវជម្លៀសមនុស្សចេញពីការប្រយុទ្ធនៅហ្កាហ្សាខាងជើង រវាងអ៊ីស្រាអែល និងក្រុមហាម៉ាស។ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំក្រុមប្រទេសមហាអំណាចឧស្សាហកម្មG៧ នៅទីក្រុងតូក្យូ នៅថ្ងៃអង្គារនេះ អាមេរិក តាមរយៈរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស លោកអង់តូនី ប្លីងកិន ត្រូវព្យាយាមបញ្ចុះបញ្ចូល ប្រទេសសមាជិកដទៃទៀត ឲ្យគាំទ្របទឈប់បាញ់តាក់ទិកដែលអាមេរិកស្នើទៅភាគីអ៊ីស្រាអែល។នៅក្រោយចប់សង្រ្គាម អ៊ីស្រាអែលគ្រោងកាន់កាប់ផ្នែកសន្តិសុខនៅហ្កាហ្សាទោះរងការដាក់សម្ពាធ ពីសហគមន៍អន្តរជាតិ ការទាមទាររបស់អាមេរិកដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្ត និងការគំរាមរបស់ប្រទេសអារ៉ាប់ ដូចជាអ៊ីរ៉ង់ជាដើមដែលបានព្រមានពីការរីករាលដាលទៅជាសង្រ្គាមតំបន់ អ៊ីស្រាអែលនៅតែរឹងទទឹង មិនប្តូរជំហររបស់ខ្លួន។ នៅថ្ងៃអង្គារនេះ នាយករដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីស្រាអែលបានបញ្ជាក់សាជាថ្មីថា អ៊ីស្រាអែលនឹងមិនអនុវត្តបទឈប់បាញ់ ដាច់ខាត ដរាបណាក្រុមហាម៉ាសមិនដោះលែងចំណាប់ខ្មាំង ជាង ២៤០នាក់ ដែលកំពុងក្រុមហាម៉ាសចាប់យកទៅលាក់ទុកនៅហ្កាហ្សា។អ៊ីស្រាអែលមិនត្រឹមបដិសេធបទឈប់បាញ់ ប៉ុន្តែ ដោយប្រកាសសន្យាគាស់រំលើង កម្ទេចក្រុមហាម៉ាសឲ្យបាត់មុខពីទឹកដីហ្កាហ្សា ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលអ៊ីស្រាអែលអះអាងនៅថ្ងៃអង្គារថា នៅក្រោយចប់សង្រ្គាមវាយប្រហារទៅលើហាម៉ាស អ៊ីស្រាអែលនឹងចូលទៅគ្រប់គ្រងផ្នែកសន្តិសុខនៅហ្កាហ្សា សាជាថ្មីឡើងវិញ បន្ទាប់ពីអ៊ីស្រាអែលដកខ្លួនចេញពីហ្កាហ្សានៅឆ្នាំ ២០០៥។ សម្រាប់នាយកដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីស្រាអែល ដោយសារតែហ្កាហ្សាធ្លាក់ក្រោមគ្រប់គ្រងរបស់ក្រុមហាម៉ាស នៅឆ្នាំ ២០០៧ ហ្កាហ្សាលែងស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងសន្តិសុខរបស់អ៊ីស្រាអែល ខណៈពេលក្រុមហាម៉ាសប្រែក្លាយទឹកដីហ្កាហ្សាទៅជាមូលដ្ឋានទ័ពដ៏រឹងមាំ ដើម្បីបើកប្រតិបត្តិការធ្វើភេរវនិយមសម្លាប់មនុស្សនៅទឹកដីអ៊ីស្រាអែល។អ៊ីស្រាអែល និងអាមេរិកកាន់តែឯកោសង្រ្គាមសងសឹករបស់អ៊ីស្រាអែល ដែលបានសម្លាប់ប្រជាជនស៊ីវិលប៉ាឡេស្ទីនជារៀងរាល់ថ្ងៃ បានបណ្តាលឲ្យមានរលកបាតុកម្ម កើតឡើងនៅទូទាំងពិភពលោក មិនថា នៅប្រទេសដែលកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម ឬនៅប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អ៊ីស្រាអែល ដូចជាអាមេរិកជាដើម។ នៅអាមេរិក បារាំង អាល្លឺម៉ង់ បាតុកម្មត្រូវបានរៀបចំជាច្រើនកន្លែង ដើម្បីទាមទារឲ្យអ៊ីស្រាអែលអនុវត្តបទឈប់បាញ់ បើកផ្លូវឲ្យគេនាំជំនួយមនុស្សធម៌សម្រាប់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន។ចង់ ឬមិនចង់ ការវាយប្រហារដោយមិនសំចៃដៃរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ទៅលើទឹកដីភាគខាងជើងហា្កហ្សា បានសម្លាប់ប្រជាជនស៊ីវិល រដ្ឋាភិបាលអ៊ីស្រាអែល និងអាមេរិកដែលចេញមុខគាំទ្រទាំងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និងជំនួយយោធាសម្រាប់អ៊ីស្រាអែល បានរងការរិះគន់ និងនៅឯកោជាងពេលណាៗទាំងអស់។ ដោយសារតែអ៊ីស្រាអែលនៅតែរឹងទទឹងមិនព្រមផ្អាកការវាយប្រហារហា្កហ្សា ដែលបានសម្លាប់ប្រជាជនស៊ីវិលប៉ាឡេស្ទីន ប្រទេសអារ៉ាប់មួយចំនួន ដែលធ្លាប់រាប់រកអាមេរិកនិងអ៊ីស្រាអែលបានដកខ្លួនឃ្លាតឆ្ងាយ និងដកទូតរបស់ខ្លួនចេញពីអ៊ីស្រាអែល។ នៅតាមបណ្តាប្រទេសកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម បាតុកម្មប្រឆាំងអាមេរិក និងអ៊ីស្រាអែល បានកើតចំនួនកាន់តែច្រើន។ ចំណែក និន្នាការស្អប់ខឹង ជនជាតិជ្វីហ្វ នៅក្នុងពិភពលោក បានហក់កើនឡើងចំនួន ដោយសារតែសង្រ្គាមអ៊ីស្រាអែលនៅហ្កាហ្សា៕

11/7/2023 • 7 minutes, 55 seconds

CPI/ICC៖ ការប្រយុទ្ធនៅហ្កាហ្សាដែលរារាំងដល់ការដឹកស្បៀងទៅឲ្យជនស៊ីវីល អាចជា "ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម"

សង្គ្រាមរវាងអ៊ីស្រាអែល និងក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន បានឈានចូលដល់ថ្ងៃទី២៤ហើយ បន្ទាប់ពីក្រុមភេរវកម្មអ៊ីស្លាមនេះ បានសំរុកចូលទៅក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល កាលពីថ្ងៃទី៧តុលា សម្លាប់មនុស្សប្រមាណ១៤០០នាក់ និងបានចាប់ចំណាប់ខ្មាំងប្រមាណ២៣០នាក់។ អស់រយៈពេល២ថ្ងៃមកហើយ ដែលកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានបើកប្រតិបត្តិការវាយលុក ចូលក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សាដោយផ្ទាល់ និងបានបន្តបាញ់ប្លោងមីស៊ីលយ៉ាងដំណំ ទៅលើទីតាំងរបស់ក្រុមហាម៉ាស។ ប្រជាជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីន កំពុងរងទុក្ខវេទនាដ៏លំបាកបំផុត ដោយសារតំបន់ហ្កាហ្សាត្រូវរាំងខ្ទប់ទាំងស្រុង មិនអាចរត់ទៅណាបាន គ្មានជំរក គ្មានស្បៀងអាហារ និងគ្មានថ្នាំសង្កូវ។ យោងតាមអាជ្ញាធរសុខាភិបាលប៉ាឡេស្ទីន យ៉ាងហោចណាស់ មានជនប៉ាឡេស្ទីនស្លាប់ជាង៨០០០នាក់ហើយ គិតត្រឹមថ្ងៃទី៣០តុលា។ ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម?មហន្តរាយមនុស្សធម៌ ដែលប្រជាជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីនទាំងជាង២លាននាក់នៅតំបន់ហ្កាហ្សា កំពុងតែរងគ្រោះ គឺជាការព្រួយបារម្ភដ៏ធំធេង នាពេលនេះ។ លោកអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ បានអំពាវនាវម្តងហើយម្តងទៀត ឲ្យផ្អាកការប្រយុទ្ធ ដើម្បីបើកផ្លូវដឹកស្បៀងអាហារ ព្រមទាំងជំនួយមនុស្សធម៌ចាំបាច់ជាច្រើនទៀត ដែលប្រជាជននៅហ្សាហ្សា កំពុងតែត្រូវការជាទីបំផុត។កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ទី២៩តុលា លោក Karim Khan អគ្គរដ្ឋអាជ្ញានៃតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិក្រុងឡាអេ បានធ្វើដំណើរទៅពិនិត្យស្ថានការណ៍ នៅឯច្រករ៉ាហ្វា ព្រំដែនរវាងតំបន់ហ្កាហ្សា និងអេហ្ស៊ីប ដែលច្រកនេះគឺជាច្រកតែមួយគត់ ដែលគេអាចដឹកស្បៀងចូលទៅហ្កាហ្សាបាន។ ក៏ប៉ុន្តែ ដោយសារតែការបាញ់ប្លោងគ្រាប់ នៅតែបន្តយ៉ាងសកម្ម ព្រមទាំងការវាយប្រយុទ្ធគ្នានៅលើដីដោយផ្ទាល់ផង រវាងកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល និងក្រុមហាម៉ាស បានធ្វើឲ្យច្រករ៉ាហ្វា នៅតែបិទខ្ទប់ដដែល មិនអាចមានរថយន្តដឹកស្បៀងចូលទៅបានទេ។លោកអគ្គរដ្ឋអាជ្ញាតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ បានលើកឡើងថា ស្ថានការណ៍នេះ វាអាចត្រូវបានចាត់ទុកថា ជា “ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម” ។ លោកបានបន្តថា អ៊ីស្រាអែល ត្រូវតែធានាការពារសុវត្ថិភាពដល់បុគ្គលិកអង្គការមនុស្សធម៌ ហើយត្រូវតែធ្វើយ៉ាងណា ឲ្យប្រជាជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីនអាចទទួលបាននូវស្បៀងអាហារ ព្រមទាំងថ្នាំពេទ្យដើម្បីព្យាបាលជំងឺនិងសង្គ្រោះអ្នករបួស។ដូចគ្នាដែរ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ពីទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន លោកចូ បៃដិន បានថ្លែងអំពាវនាវទៅកាន់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែល បេនចាមីន ណេតាន់យ៉ាហ៊ូ ថាត្រូវតែធ្វើយ៉ាងណា អនុញ្ញាតឲ្យមានការដឹកស្បៀងចូលទៅហ្កាហ្សា ប្រកបដោយសុវត្ថិភាព។ លោកចូ បៃដិន បានរន្ធាន់ថា ត្រូវតែបង្កើនចំនួនស្បៀងដឹកចូលហ្កាហ្សា ឲ្យបានច្រើនបំផុត និងត្រូវតែធ្វើឲ្យបានឆាប់បំផុត ព្រោះស្ថានការណ៍កំពុងតែអាសន្នខ្លាំងណាស់។ស្បៀងមិនគ្រប់ មនុស្សដណ្តើមគ្នា!យោងតាមការិយាល័យសម្របសម្រួលកិច្ចការមនុស្សធម៌ នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ (Ocha) កាលពីថ្ងៃអាទិត្យទី២៩តុលា គឺមានស្បៀងអាហារចំនួនប្រមាណ៣៣រថយន្ត ត្រូវបានដឹកចូលតាមច្រករ៉ាហ្វា ទៅកាន់តំបន់ហ្កាហ្សា។ គិតជាសរុប ចាប់ពីសង្គ្រាមនេះបានផ្ទុះឡើង មកត្រឹមថ្ងៃទី៣០តុលា គឺមានស្បៀងអាហារនិងជំនួយមនុស្សធម៌ ចំនួនតែ១១៧រថយន្តប៉ុណ្ណោះ ដែលត្រូវបានដឹកចូលទៅហ្កាហ្សា។ ពោលគឺជាចំនួនតិចតួចខ្លាំងណាស់ ប្រៀបបាននឹងទឹកមួយដំណក់ក្នុងមហាសមុទ្រ។ តាមធម្មតា ប្រជាជននៅតំបន់ហ្កាហ្សាប្រមាណ២លាន៤សែននាក់ ត្រូវការស្បៀងចំនួនជាង១០០កុងទឺន័រ ក្នុងមួយថ្ងៃ ទើបគ្រប់។ស្ថានការណ៍កាន់តែអាសន្ននិងចលាចលបែបនេះ បានធ្វើឲ្យមានការព្រួយបារម្ភខ្លាំងណាស់ ទាក់ទិងការផ្ទុះអំពើហិង្សា លែងមានសណ្តាប់ធ្លាប់សាធារណៈក្នុងចំណោមប្រជាជនស៊ីវីលនៅហ្កាហ្សា។ ដោយសារតែគ្មានស្បៀងអាហារ គ្មានទឹកបរិភោគ និងសម្ភារៈប្រើប្រាស់ ប្រជាជនចាប់ផ្តើមចលាចលស្លន់ស្លោ ប្រវាយប្រតប់ដណ្តើមគ្នាយ៉ាងអាណាធិបតេយ្យ។យ៉ាងណាមិញ ទីភ្នាក់ងារអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកជនភៀសខ្លួនប៉ាឡេស្ទីន (Unrwa) បានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា គេមានការបារម្ភណាស់ អំពីភាពចលាចលហិង្សាដែលអាចកើតឡើង ដោយសារតែមនុស្សប្រញ៉ាយដណ្តើមគ្នា លែងមានសណ្តាប់ធ្នាប់។ ហេតុការណ៍ មនុស្សចូលទៅប្រមូលយក និងប្រញ៉ាយដណ្តើមយកស្បៀងអាហារ បានកើតឡើងហើយ កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ទី២៨តុលា នៅទីតាំងស្តុកស្បៀងមួយកន្លែង និងទីតាំងចែកស្បៀងច្រើនកន្លែងទៀត។អ៊ីស្រាអែលបន្ថែមកម្លាំង ចូលកាត់ផ្តាច់ផ្លូវឆ្លងកាត់ជើង-ត្បូង នៃតំបន់ហ្កាហ្សាគួរបញ្ជាក់ថា ទោះជាមានការអំពាវនាវឲ្យឈប់បាញ់យ៉ាងណាក៏ដោយ តែអ៊ីស្រែអែលនៅតែបន្តប្រយុទ្ធ និងបន្ថែមកាន់តែសកម្ម។ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យទី៣០តុលា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានប្រកាសបន្ថែមកម្លាំងទាហាន ដើម្បីបើកប្រតិបត្តិការ សំរុកចូលទៅតំបន់ហ្កាហ្សាកាន់តែជ្រៅ។ អ៊ីស្រាអែល អះអាងថា គេមានកម្មវត្ថុ គឺបោលសំអាតក្រុមហាម៉ាសឲ្យវិនាស ទាំងកម្លាំងមនុស្ស ទាំងកម្លាំងសព្វាវុធ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូងក្រោមដីនៅហ្កាហ្សា។យ៉ាងណាមិញ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានអះអាងថា នៅរវាង២៤ម៉ោងចុងក្រោយនេះ គេបានវាយកម្ទេចបានជោគជ័យ ទៅលើចំណុចគោលដៅចំនួន៦០០ របស់ក្រុមភេរវកម្មហាម៉ាស។ កងទ័ព បានកំទេចទីតាំងស្តុកអាវុធរបស់ក្រុមហាម៉ាស ទីតាំងបាញ់និងប្រព័ន្ធបាញ់គ្រាប់រ៉ូកែត និងគ្រាប់មីស៊ីល ព្រមទាំងទីតាំងលាក់ខ្លួនរបស់ពួកហាម៉ាសថែមទៀត។សូមបញ្ជាក់ដែរថា គិតចាប់ពីថ្ងៃសៅរ៍ ជាថ្ងៃដែលកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានបើកប្រតិបត្តិការសំរុកចូលតំបន់ហ្កាហ្សា គឺ មានមេក្រុមហាម៉ាសជាច្រើននាក់ ត្រូវបានកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលសម្លាប់បាន។ ហើយកាលពីយប់ថ្ងៃអាទិត្យ ឈានចូលថ្ងៃចន្ទ ទី៣០តុលា ទាហានអ៊ីស្រាអែល បានបញ្ជាយន្តហោះមួយគ្រឿងគ្មានមនុស្សបើក ឲ្យទៅវាយប្រហារចំអាគារមួយកន្លែង ដែលមានសមាជិកហាម៉ាសជាង២០នាក់សំងំលាក់ខ្លួន។ហើយនៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទ រថក្រោះរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានឈានចូលទៅដល់តំបន់ al-Zetoun ដែលស្ថិតនៅជាយក្រុងហ្កាហ្សាស៊ីធី។ វត្តមានរបស់រថក្រោះអ៊ីស្រាអែលនៅតំបន់នេះ បង្ហាញថា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានកាត់ផ្តាច់ផ្លូវ Salah al-Deen ហើយ ដែលផ្លូវនេះជាខ្សែផ្លូវដ៏សំខាន់ ឆ្លងកាត់ពីជើងទៅត្បូងនៅតំបន់ហ្កាហ្សា។អ៊ីស្រាអែលគំរាមបាញ់ប្លោងគ្រាប់ទៅលើមន្ទីរពេទ្យ?យោងតាមអង្គការអឌ្ឍចន្ទក្រហមប៉ាឡេស្ទីន គឺនៅតំបន់ក្បែរមន្ទីរពេទ្យជាច្រើនកន្លែងដែលពួកគេគ្រប់គ្រង បានរងនូវការបាញ់ប្លោងមីស៊ីលជាច្រើនដង។ អង្គការនេះ លើកឡើងថា ការបាញ់ប្លោងរបៀបនេះ គឺវាបានគំរាមយ៉ាងអាសន្នបំផុត ទៅលើអាយុជីវិតអ្នកជំងឺ អ្នករបួស និងប្រជាជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីន ដែលមកជ្រកនៅមន្ទីរពេទ្យ។លោក Bacha Mourad ប្រធានមន្ទីរពេទ្យ al-Quds បានបញ្ជាក់ប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានបារាំង AFP ថា មន្ទីរបានទទួលសារពីភាគីអ៊ីស្រាអែល ឲ្យមន្ទីរពេទ្យលោកជម្លៀសអ្នកជំងឺ អ្នករបួស និងប្រជាជនស៊ីវីលចេញឲ្យអស់ ក្នុងពេលដ៏ឆាប់ ព្រោះកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលនឹងបើកការវាយប្រហារ។នៅចំពោះមុខស្ថានការណ៍មហន្តរាយមនុស្សធម៌នេះ ព្រឹកថ្ងៃចន្ទទី៣០តុលា លោកប្រធានអង្គការសុខភាពពិភពលោក បានថ្លែងការអំពាវនាវទៅកាន់អ៊ីស្រាអែល ដោយលោកបានលើកឡើងថា “យើងសូមនិយាយម្តងហើយម្តងទៀត ថាការជម្លៀសមន្ទីរពេទ្យមួយទាំងមូល ដែលពោរពេញដោយអ្នកជំងឺ អ្នករបួស វាជារឿងមួយមិនអាចធ្វើទៅបានទេ។ វាគឺជារឿងគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងណាស់ ធ្វើឲ្យជំងឺ អ្នករបួស ត្រូវប្រឈមនឹងសេចក្តីស្លាប់។សូមបញ្ជាក់ថា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល តែងតែបានអះអាងជានិច្ច ថាក្រុមហាម៉ាសបានយកប្រជាជនស៊ីវីលជាខែលដើម្បីការពារខ្លួន។ អ៊ីស្រាអែលបានអះអាងថា គេមានភស្តុតាងនិងរូបភាពបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ ថាទីតាំងសំខាន់ៗនៃរូងក្រោមដីរបស់ពួកហាម៉ាស គឺធ្វើនៅខាងក្រោមមន្ទីរពេទ្យនៅតំបន់ហ្កាហ្សា ព្រោះក្រុមភេរវកម្មនេះមិនដែលខ្វល់អំពីអាយុជីវិតជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីនឡើយ។ ជាងនេះទៀត សង្គ្រាមដ៏ធំនេះបានផ្ទុះឡើង គឺដោយសារក្រុមហាម៉ាសជាអ្នកចាប់ផ្តើម ដោយបានចូលទៅសម្លាប់មនុស្សយ៉ាងសាហាវព្រៃផ្សៃបំផុត នៅខាងទឹកដីអ៊ីស្រាអែលចំនួន១៤០០នាក់ កាលពីថ្ងៃទី៧តុលា។ ក្រុមហាម៉ាសដឹងយ៉ាងច្បាស់ណាស់ ថាប្រតិបត្តិការភេរវកម្មរបស់ខ្លួននេះ នឹងត្រូវរងការឆ្លើយបតបវិញដ៏ធ្ងន់ ពីសំណាក់អ៊ីស្រាអែល ហើយអ្នករងគ្រោះលំបាកគឺប្រជាជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីន តែក្រុមនេះនៅតែធ្វើ។ភាគីអ៊ីស្រាអែល បានចោទថាក្រុមហាម៉ាស បានយកមន្ទីរពេទ្យ ជាកន្លែងលាក់អាវុធ និងជាកន្លែងពួនសំងំលាក់ខ្លួនថែមទៀតផង។ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល គ្មានបំណងណាមួយសម្លាប់ប្រជាជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីននៅមន្ទីរពេទ្យទេ ហេតុដូច្នេះហើយ ទើបបានជាភាគីអ៊ីស្រាអែល ជូនដំណឹងឲ្យជម្លៀសជនស៊ីវីលចេញពីទីតាំងមន្ទីរពេទ្យ មុននឹងបើកការវាយប្រហារកំទេចក្រុមហាម៉ាស។ តែយ៉ាងណា ការចោទរបស់អ៊ីស្រាអែលនេះ ត្រូវបានក្រុមភេរវកម្មហាម៉ាស បដិសេធជានិច្ចដែរ៕

10/30/2023 • 8 minutes, 32 seconds

កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបន្តចូលទៅក្នុងហ្កាហ្សា ខណៈរុស្សីជួបតំណាងក្រុមហាម៉ាសនិងអ៊ីរ៉ង់នៅម៉ូស្គូ

វេលាទៀបភ្លឺថ្ងៃសុក្រទី២៧តុលា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានចូលទៅក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សាជាលើកទី២ ដើម្បីបើកប្រតិបត្តិការកំទេចទីតាំងរបស់ក្រុមហាម៉ាស។ នៅឯទីក្រុងម៉ូស្គូឯណោះ កាលពីថ្ងៃព្រសហ្បតិ៍ ក្រុមហាម៉ាសបាននាំគណៈប្រតិភូទៅជួបប្រជុំជាមួយភាគីរុស្ស៊ី ខណៈអនុរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសអ៊ីរ៉ង់ ក៏មានវត្តមាននៅម៉ូស្គូដែរ។ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលចូលទៅតំបន់ភាគកណ្តាលហ្កាហ្សាបន្ទាប់ពីបានចាប់ផ្តើមប្រតិបត្តិការ ចូលទៅភាគខាងជើងតំបន់ហ្កាហ្សា កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី២៦តុលា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានឲ្យដឹងថា គេបានបន្តសំរុកចូលជាថ្មីម្តងទៀត នៅវេលាទៀបភ្លឺថ្ងៃសុក្រ ទី២៧តុលា។ ប្រតិបត្តិការថ្មីនេះ បានធ្វើនៅតំបន់ភាគកណ្តាល នៃតំបន់ហ្កាហ្សា ដោយកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានប្រើប្រាស់កម្លាំងរថក្រោះ ជាច្រើនគ្រឿង និងបានត្រូវបានការពារពីលើអាកាស ដោយយន្តហោះចម្បាំង និងយានដ្រូនថែមទៀត។ ទន្ទឹមគ្នានេះ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ក៏បានបាញ់ប្លោងមីស៊ីលជាច្រើនគ្រាប់ ទៅលើទីតាំងរបស់ក្រុមហាម៉ាស នៅភាគកណ្តាលហ្កាហ្សាដែរ នៅវេលាយប់ថ្ងៃសុក្រ ទី២៦តុលា។លិខិតប្រកាសរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ដែលបានចេញផ្សាយនៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រ បានឲ្យដឹងថា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានចេញពីតំបន់ហ្កាហ្សាមកវិញហើយ បន្ទាប់់ពីបានសម្រេចកម្មវត្ថុនៃបេសកកម្ម។ កម្មវត្ថុដែលគេសម្រេចបាន គឺបានកំទេចជើងទម្របាញ់គ្រាប់រ៉ូកែត របស់ក្រុមហាម៉ាស ជាច្រើនកន្លែង កំទេចទីបញ្ជាការដ្ឋានរបស់ក្រុមហាម៉ាស ហើយបានសម្លាប់សមាជិកក្រុមហាម៉ាសជាច្រើននាក់ទៀត។ លិខិតប្រកាសរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលនេះ មិនបានបញ្ជាក់ទេ ថាខាងអ៊ីស្រាអែលមានរបួសឬស្លាប់ប៉ុន្មាននាក់ នៅក្នុងប្រតិបត្តិការលុកចូលហ្កាហ្សានេះ។គួរបញ្ជាក់ថា នេះគឺជាលើកទី២ហើយ ដែលកងទ័ពអ៊ីស្រាអ៊ែល សំរុកចូលទៅក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សាដោយផ្ទាល់។ ប្រតិបត្តិការលើកទី១បានធ្វើកាលយប់ថ្ងៃពុធ ឈានចូលថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី២៦តុលា នៅភាគខាងជើងហ្កាហ្សា។ តាមការសង្កេត ប្រតិបត្តិការរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល គឺប្រើប្រាស់រថក្រោះ រថពាសដែកចូលទៅហ្កាហ្សា ដើម្បី “វាយប្រហារដោយចំពោះ” ទៅលើទីតាំងមុខសញ្ញាណាមួយរបស់ក្រុមហាម៉ាស ដែលគេបានកំណត់គោលដៅទុក។ សម្រេចហើយ គេដកថយមកខាងអ៊ីស្រាអែលវិញ មុននឹងមានប្រតិបត្តិការថ្មី ចូលទៅម្តងទៀត។ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិអ៊ីស្រាអែល ធ្លាប់បានសន្យាហើយថានឹងសម្លាប់សមាជិកក្រុមហាម៉ាសម្តងមួយៗ រហូតទាល់តែអស់។គួរបញ្ជាក់ដែរថា តាមរយៈរូបភាពវីដេអូបង្ហាញពីប្រតិបត្តិការចូលទៅហ្កាហ្សា ដែលខាងភាគីកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានផ្សព្វផ្សាយ គឺភាគីអ៊ីស្រាអែលចង់បង្ហាញប្រាប់មតិមហាជនទូទាំងពិភពលោក ថាកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលមានការប្រុងប្រយ័ត្ន និងមានការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ណាស់ មិនមែនចូលទៅវាយប្រហារដោយឥតរើសមុខនៅក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សាទេ។ ពោលគឺគេទៅកម្ទេច តែទីតាំងនិងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ របស់ក្រុមភេរវកម្មហាម៉ាសតែប៉ុណ្ណោះ។រុស្ស៊ីហៅតំណាងក្រុមហាម៉ាស និងអ៊ីរ៉ង់ ទៅប្រជុំនៅម៉ូស្គូ?ស្របពេលដែលអ៊ីស្រាអែលបើកប្រតិបត្តិការចូលក្នុងហ្កាហ្សា ដើម្បីកំទេចក្រុមហាម៉ាស នៅម៉ូស្គូឯណោះ រុស្ស៊ីបានជួបជាមួយតំណាងក្រុមហាម៉ាស និងតំណាងរដ្ឋាភិបាលអ៊ីរ៉ង់ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២៦តុលា។ លោកស្រី Maria Zakharova អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសរុស្ស៊ី បានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា តំណាងក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន តំណាងរដ្ឋាភិបាលអ៊ីរ៉ង់ ពិតជាមានវត្តមាននៅក្រុងម៉ូស្គូពិតមែន។ តែយ៉ាងណា មិនមានការបញ្ជាក់ឲ្យច្បាស់ ថាភាគីទាំង៣ជួបប្រជុំគ្នា ក្នុងពេលតែមួយ ឬក៏ជាជំនួបដាច់ដោយឡែកពីគ្នានោះទេ។ក្រោយដឹងដំណឹងនេះភ្លាម ក្រសួងការបរទេសអ៊ីស្រាអែល បានប្រតិកម្មយ៉ាងខ្លាំង ដោយបានបរិហារបន្ទោសរុស្ស៊ី ថាមិនត្រូវទទួលជួបជាមួយក្រុមភេរវកម្មហាម៉ាសបែបនេះទេ។ លិខិតក្រសួងការបរទេសអ៊ីស្រាអែល បានលើកឡើងថា ក្រុមហាម៉ាសជាក្រុមភេរវកម្មសាហាវព្រៃផ្សៃ សឹងតែជាងក្រុមជីហាតអង្គការរដ្ឋអ៊ីស្លាមទៅទៀត។ ក្រុមហាម៉ាសជាក្រុមដែលមានបាតដៃប្រឡាក់ឈាម។ កាលពីថ្ងៃទី៧តុលា ជនស៊ីវីលចំនួនប្រមាណ១៤០០ នៅក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល ត្រូវបានក្រុមហាម៉ាសសម្លាប់យ៉ាងសាហាវបំផុត ខ្លះត្រូវពួកវាបាញ់សម្លាប់ ខ្លះដុតទាំងរស់ និងបានចាប់ចំណាប់ខ្មាំងទាំងកុមារ ទាំងមនុស្សចាស់ជរា សរុបជាង២២០នាក់ថែមទៀត។ផ្អែកតាមទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានរដ្ឋរុស្ស៊ី ដែលស្រង់ប្រភពពីមន្ត្រីការទូត គឺគណៈប្រតិភូក្រុមហាម៉ាសទៅម៉ូស្គូ ដឹកនាំដោយមេក្រុមហាម៉ាសម្នាក់ ឈ្មោះ Moussa Abou Marzouk។ ផ្អែកតាមប្រភពនេះ ការជជែកគ្នារវាងរុស្ស៊ីនិងក្រុមហាម៉ាស គឺបានផ្តោតសំខាន់ ទៅលើបញ្ហាចំណាប់ខ្មាំងដែលកំពុងស្ថិតក្នុងដៃក្រុមហាម៉ាស។ បណ្តាញព័ត៌មានរុស្ស៊ី អះអាងថាភាគីរុស្ស៊ី បានទាមទារយ៉ាងទទូច ឲ្យក្រុមហាម៉ាស ត្រូវតែពិចារណា ដោះលែងចំណាប់ខ្មាំងជាជនជាតិបរទេសទាំងអស់។ បន្ថែមពីនេះ ភាគីរុស្ស៊ីបានលើកឡើងអំពីការជម្លៀសជនជាតិរុស្ស៊ី និងជនបរទេសដែលជាប់នៅក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សា។ដោយឡែក នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រទី២៧តុលា បណ្តាញព័ត៌មានរុស្ស៊ី Kommersant បានចុះផ្សាយថា តំណាង ក្រុមហាម៉ាសម្នាក់ ឈ្មោះ Abou Hamid ដែលមានវត្តមាននៅម៉ូស្គូ បានអះអាងប្រាប់ថា ក្រុមហាម៉ាសនឹងមិនអាចដោះលែងចំណាប់ខ្មាំងជាដាច់ខាត ដរាបណាគ្មានបទឈប់បាញ់ទេនោះ។ តំណាងក្រុមហាម៉ាសរូបនេះ បន្ថែមថា ពួកគេត្រូវការពេលវេលា ដើម្បីប្រមូលព័ត៌មាននិងកំណត់ទីតាំង ថាចំណាប់ខ្មាំងស្ថិតនៅត្រង់ទីតាំងណាខ្លះ។ ប្រភពដដែលនេះ បានអះអាងទៀតថា គិតត្រឹមពេលនេះ យ៉ាងហោចមានចំណាប់ខ្មាំងជិត៥០នាក់ហើយ ដែលបានស្លាប់ដោយការបាញ់ប្លោងមីស៊ីលរបស់អ៊ីស្រាអែល។ប្រភពពីក្រសួងការបរទេសរុស្ស៊ីវិញ បានឲ្យដឹងថា លោកអនុរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសអ៊ីរ៉ង់ Ali Bagheri Kani ដែលមានវត្តមាននៅម៉ូស្គូ បានជួបប្រជុំជាមួយលោកអនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសរុស្ស៊ី Mikhail Bogdanov កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍។ អ្នកទាំង២ បាននិយាយគ្នា អំពីភាពចាំបាច់នៅក្នុងការឈានទៅបញ្ឈប់ការផ្ទុះអាវុធនៅហ្កាហ្សា និងតំបន់ជុំវិញ ហើយនិងការបញ្ជូនជំនួយមនុស្សធម៌ ទៅជួយប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន ឲ្យបានឆាប់ជាទីបំផុត។ ភាគីទាំង២ សន្យាថានឹងបន្តសហការគ្នា ប្រឹងប្រែងការពារស្ថិរភាពតំបន់ដើមបូព៌ា។លោក ចូ បៃដិន ផ្ញើសារទៅគំរាមមេដឹកនាំអ៊ីរ៉ង់គួរកត់សំគាល់ថា ស្ថិរភាពតំបន់ដើមបូព៌ា កំពុងតែស្ថិតក្នុងគ្រោះថ្នាក់ដ៏ធំ ដោយគេបារម្ភថាសង្គ្រាមរវាងក្រុមហាម៉ាស និងអ៊ីស្រាអែល អាចនឹងឆាបឆេះរាលដាលពាសពេញតំបន់តំបន់។ អ្វីដែលគេបារម្ភបំផុត គឺការចូលលូកដៃ របស់អ៊ីរ៉ង់ នៅក្នុងសង្គ្រាមនេះ។ យ៉ាងណាមិញ ដើម្បីបង្ការកំញើញទៅលើអ៊ីរ៉ង់ ឲ្យប្រុងប្រយ័ត្ន អាមេរិកបានបន្ថែមកម្លាំងទៅក្បែរអ៊ីស្រាអែល។នៅថ្ងៃសុក្រទី២៧តុលា ក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក បានឲ្យដឹងថា គេបានបើកប្រតិបត្តិការវាយប្រហារ ទៅលើទីតាំង២កន្លែង ដែលក្រុមប្រដាប់អាវុធជាកូនចៅអ៊ីរ៉ង់ប្រើប្រាស់ ស្ថិតនៅភាគខាងកើតស៊ីរី។ លោក Lloyd Austin បានឲ្យដឹង ការវាយប្រហាររបស់កងទ័ពអាមេរិកនេះ គឺជាការវាយប្រហារការពារខ្លួនដ៏ស្របច្បាប់ ឆ្លើយតបវាយបកទៅវិញ បន្ទាប់់ពីក្រុមប្រដាប់អាវុធកូនចៅអ៊ីរ៉ង់ បានវាយប្រហារជាច្រើនដង មកលើទីតាំងរបស់កងទ័ពអាមេរិក ប្រចាំនៅស៊ីរីនិងនៅអ៊ីរ៉ាក់ គិតចាប់ពិថ្ងៃទី១៧តុលាមក។កាលពីល្ងាចថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី២៦តុលា លោក John Kirby អ្នកនាំពាក្យសេតវិមានបានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា លោក ប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន បានផ្ញើសារដោយផ្ទាល់ ទៅកាន់ប្រមុខដឹកនាំអ៊ីរ៉ង់ អាយ៉ាតូឡា អាលី ខាមឺណី ដោយបានក្រើនរំឭកឲ្យអ៊ីរ៉ង់ ត្រូវតែបញ្ឈប់ការវាយប្រហារមកលើកងទ័ពអាមេរិក ដែលប្រចាំនៅតំបន់ដើមបូព៌ា។ លោក ចូ បៃដិនបានគំរាមដោយត្រង់ៗថា អ៊ីរ៉ង់ត្រូវតែស្ថិតនៅឲ្យឆ្ងាយ កុំចង់មកលូកដៃ ពង្រីកសង្គ្រាមរវាងក្រុមហាម៉ាស និងអ៊ីស្រាអែល ឲ្យរីករាលដាលធំឲ្យសោះ។ជាការពិតណាស់ ប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះ ភាគីអាមេរិកបានឲ្យដឹងថា ក្រុមប្រដាប់អាវុធកូនចៅអ៊ីរ៉ង់ជាច្រើនក្រុម បានបាញ់មីស៊ីល និងបានបញ្ជាយានដ្រូន មកវាយប្រហារមកលើទីតាំងរបស់កងទ័ពអាមេរិក ដែលប្រចាំការនៅស៊ីរី និងនៅអ៊ីរ៉ាក់។ គិតត្រឹមថ្ងៃទី២៧តុលា ការវាយប្រហាររបៀបនេះ មានចំនួនប្រមាណ១៦ដង នៅអ៊ីរ៉ាក់១២ដង នៅស៊ីរី៤ដង។ តែភាគច្រើននៃការវាយប្រហារនេះ គឺមិនបានជោគជ័យទេ ដោយគ្រាន់តែបានបណ្តាលឲ្យបុគ្គលិកអាមេរិក របួសស្រាលជាង២០នាក់។ យ៉ាងណាក៏ដោយ លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក បានសង្កត់ធ្ងន់ថាការវាយបកវិញរបស់អាមេរិក ទៅលើក្រុមប្រដាប់អាវុធអ៊ីរ៉ង់ គឺវាស្ថិតនៅដាច់ដោយឡែក ពីសង្គ្រាមដែលកំពុងកើតឡើងនៅហ្កាហ្សា ហើយគោលជំហរអាមេរិក ទាក់ទិននឹងសង្គ្រាមនេះ គឺនៅដដែលមិនប្រែប្រួលទេ៕

10/27/2023 • 8 minutes, 9 seconds

អ៊ីស្រាអែលផ្តើមផែនការវាយលុកជើងគោកលើតំបន់ហ្កាហ្សា?

អ៊ីស្រាអែលបានសច្ចាកម្ចាត់ចលនាហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីនឱ្យអស់ ក្រោយរងការឆ្មក់វាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំរបស់ពួកហាម៉ាសកាលពីថ្ងៃទី៧តុលា២០២៣។ ប៉ុន្តែទោះមានពាក្យព្រមានអន្តរជាតិកាន់តែច្រើនឡើងៗយ៉ាងក៏ដោយ ក៏អ៊ីស្រាអែលមិនខ្វល់ដែរ។ អ៊ីស្រាអែលបន្តរៀបប្រតិបត្តិការជើងគោកលើតំបន់ហ្កាហ្សា និងទំនងជាបានវាយលុកចូលភាគខាងជើងហ្កាហ្សាមួយប្រាវនៅយប់មិញ។ អ៊ីស្រាអែលបានស្បថសច្ចាបញ្ចប់ជីវិតចលនាហាម៉ាស ក្រោយពីក្រុមនេះបានឆ្មក់វាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំកាលពីថ្ងៃទី៧តុលា២០២៣ ដែលបើតាមអ៊ីស្រាអែល បង្កឱ្យមានមនុស្សស្លាប់ខាងអ៊ីស្រាអែលយ៉ាងហោច១៤០០នាក់ និងជាង២២០នាក់ជាប់ជាចំណាប់ថ្នូរ (បួននាក់បានសេរីភាពវិញ)។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែលលោកនេតាន់យ៉ាហ៊ូ បានបញ្ជាក់នៅយប់ថ្ងៃពុធម្សិលមិញថា កំពុងត្រៀមលក្ខណៈវាយចូលហ្កាហ្សា ដោយមិនលម្អិតថាចូលនៅពេលណា យ៉ាងណា និងកម្លាំងប៉ុន្មានទេ។ ស្រាប់តែនៅយប់មិញ ទាហានអ៊ីស្រាអែលបានវាយលុកចូលភាគខាងជើងតំបន់ហ្កាហ្សា។ប្រតិបត្តិការវាយលុកជើងគោកអ៊ីស្រាអែលចាប់ផ្តើមយ៉ាងណា?មិនមែនជាប្រតិបត្តិការវាយលុកជើងគោកដូចអ្វីដែលប្រមុខដឹកនាំនយោបាយនិងយោធាអ៊ីស្រាអែលបានសន្យាទេ។ ប៉ុន្តែនៅយប់ថ្ងៃពុធឆ្លងមកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី២៦តុលានេះ យោធាអ៊ីស្រាអែលបានបើកការវាយលុកមួយចូលទៅក្នុងភាគខាងជើងតំបន់ហ្កាហ្សា សំដៅលើទីតាំងសំខាន់ៗមួយចំនួន។ នេះបើតាមអ្នកនាំពាក្យយោធាអ៊ីស្រាអែល។ ក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃប្រតិបត្តិការវាយលុកជើងគោកទ្រង់ទ្រាយធំ កងរថពាសដែកអ៊ីស្រាអែលបានជ្រៀតចូលក្នុងដែនដីប៉ាឡេស្ទីន ទៅបំផ្លាញហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរបស់ពួកហាម៉ាស ទីតាំងកាំភ្លើងត្បាល់និងផ្តើមត្រួសត្រាយភូមិសាស្ត្រ។ សេចក្តីថ្លែងការណ៍យោធាអ៊ីស្រាអែលដដែលបានបញ្ជាក់ទៀតថា ក្រោយប្រតិបត្តិការវាយលុកមួយប្រាវនេះរួច កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានចាកចេញពីតំបន់ភាគខាងជើងហ្កាហ្សានោះ ហើយត្រលប់មកឈរជើងនៅព្រំដែនខាងដែនដីខ្លួនវិញ។នេះជា វាយលុកចូលក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សាលើកទីពីរហើយគិតចាប់តាំងពីសង្គ្រាមអ៊ីស្រាអែល-ហាម៉ាសបានផ្ទុះឡើងមក ប៉ុន្តែជាលើកទីមួយសម្រាប់កងពលរថក្រោះ។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែលលោកនេតាន់យ៉ាហ៊ូ បានទទួលស្គាល់ថាប្រតិបត្តិការជើងគោកមានការយឺតយ៉ាវជាងការព្រាងទុក ដោយអ៊ីស្រាអែលមិនទាន់ដឹងច្បាស់អំពីមតិសាធារណៈរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ អ្នកធ្វើអត្ថាធិប្បាយបានព្រលយអំពីមូលហេតុពីរគឺ បញ្ហាចំណាប់ខ្មាំងក្នុងដៃពួកហាម៉ាស និងសំណើអាមេរិកសុំឱ្យពន្យារពេលសិនដើម្បីមានឱកាសរៀបចំដាក់ឱ្យដំណើរការប្រព័ន្ធខែលមីស៊ីលការពារតំបន់។ប្រតិបត្តិការជើងគោកអ៊ីស្រាអែលជាការគិតខុស?តាមការពិតទៅនោះ ពាក្យព្រមានអំពីផលវិបាកនៃការវាយប្រហារជើងគោកមានកាន់តែច្រើនឡើងៗ។ ក្តីព្រួយបារម្ភជុំវិញប្រតិបត្តិការវាយលុកផ្លូវគោកអ៊ីស្រាអែលលើតំបន់ហ្កាហ្សា កំពុងរីកធំធាត់ក្នុងរង្វង់សហគមន៍អន្តរជាតិ។ ប្រតិបត្តិការវាយលុកជើងគោកលើហ្កាហ្សាដែលរងការបិទខ្ទប់ទាំងស្រុង និងរងការទម្លាក់គ្រាប់បែកឥតឈប់តាំងពី២០ថ្ងៃមកហើយ នឹងជួបការលំបាកស្មុគស្មាញខ្លាំងណាស់ ព្រោះហ្កាហ្សាជាដែនដីដ៏តូច មានមនុស្សរស់នៅកកកុញគ្នាខ្លាំង បង្កប់ដោយរូងក្រោមដីយ៉ាងប្រទាក់ក្រឡាដែលពួកហាម៉ាសបានជីកសម្រាប់លាក់ខ្លួន លាក់អាវុធយុទ្ធភ័ណ្ឌ និងមានចំណាប់ខ្មាំងក្នុងដៃទៀត។នៅយប់មិញ លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិក ចូបៃដិន បានអះអាងថា អ៊ីស្រាអែលមិនត្រឹមតែមានសិទ្ធិទេ តែត្រូវមានទំនួលខុសត្រូវទៀត ក្នុងការការពារខ្លួន។ អ៊ីស្រាអែលត្រូវប្រឹងឱ្យអស់អំពីលទ្ធភាពដែលខ្លួនមានទោះលំបាកខ្លាំងយ៉ាងណាក៏ដោយ ក្នុងការការពារជីវិតជនស៊ីវិលប៉ាឡេស្ទីនក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សា។ ហាម៉ាសលាក់ខ្លួនពីក្រោយខ្នងជនស៊ីវិល ជាទង្វើដ៏អាក្រក់ គួរឱ្យស្អប់ខ្ពើម ប៉ុន្តែយើងចាំបាច់ត្រូវបញ្ចេញសកម្មភាពដោយគោរពច្បាប់សង្គ្រាម។ នេះជាប្រសាសន៍របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីអូស្ត្រាលី នៅពេលសាកសងតាមទូរស័ព្ទជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែលនេតាន់យ៉ាហ៊ូ។សម្រាប់លោកប្រធានាធិបតីបារាំង អេម៉ានុយអែលម៉ាក្រុង ដែលកំពុងជួបសមភាគីអេហ្ស៊ីប លោក អាប់ឌែល ហ្វាតា អាល់ស៊ីស៊ី នៅក្រុងគែរ ជម្រើសប្រើប្រតិបត្តិការជើងគោក ជាការគិតខុស ព្រោះវានឹងធ្វើឱ្យមានជនរងគ្រោះជាជនស៊ីវិលច្រើនខ្លាំងណាស់ ហើយមិនអាចការពារអ៊ីស្រាអែលបានជានិរន្តទេ។ ក្នុងសន្និសីទកាសែតរួមជាមួយលោកម៉ាក្រុង លោកប្រធានាធិបតីអេហ្ស៊ីប អាល់ស៊ីស៊ីបានអំពាវនាវដូចគ្នាឱ្យអ៊ីស្រាអែលកុំធ្វើប្រតិបត្តិការជើងគោកលើហ្កាហ្សា។ទន្ទឹមនឹងការប្រកាសគាំទ្រអ៊ីស្រាអែលថាមានសិទ្ធិការពារខ្លួន និងស្នើឱ្យមានសម្ព័ន្ធអន្តរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងហាម៉ា លោកម៉ាក្រុង បានជំរុញឱ្យកិច្ចចរចាសន្តិភាពដើម្បីបង្កើតរដ្ឋពីរអ៊ីស្រាអែលនិងប៉ាឡេស្ទីនមានសន្ទុះឡើងវិញ។ លោកបានថែមទាំងប្រកាសបញ្ជូននាវាយោធាបំពាក់សេវាវេជ្ជសាស្ត្រទៅជួយប្រជាពលរដ្ឋនៅហ្កាហ្សា។ មិនដឹងថាតើនាវា La Tonnerre ដែលទើបចាកចេញពីកំពង់ផែបារាំង នឹងទៅសំចតនៅកំពង់ផែហ្កាហ្សាមួយណាទេបើតំបន់នេះស្ថិតក្រោមការបិទខ្ទប់ពីសំណាក់អ៊ីស្រាអែល ទាំងស្រុង ទាំងផ្លូវគោក ផ្លូវអាកាសនិងផ្លូវទឹកនោះ។ បារាំងក៏បានបញ្ជូនសម្ភារៈបរិក្ខាពេទ្យជាជំនួយមនុស្សធម៌ដល់ហ្កាហ្សាតាមយន្តហោះទៅចុះថតនៅអេហ្ស៊ីប។ ជំនួយមនុស្សធម៌អាចចូលដល់តំបន់ហ្កាហ្សាយ៉ាងតក់ៗនិងត្រដាបត្រដួសបំផុត។តើអាចមានការឈប់បាញ់ ឬ ផ្អាកប្រយុទ្ធដើម្បីមនុស្សធម៌ឬទេ?ក្នុងពេលរង់ចាំបើកប្រតិបត្តិការធំជាក់លាក់ យោធាអ៊ីស្រាអែលបន្តផ្លោងវាយប្រហារលើតំបន់ហ្កាហ្សាដែលមានទំហំ៣៦២គីឡូម៉ែត្រការ៉េនិងមានប្រជាពលរដ្ឋប្រជ្រៀតរស់នៅជាង២លាន៤សែននាក់ ដោយគ្មានបន្ធូរដៃសោះឡើយ។ គ្មានផ្នែកណាមួយនៃតំបន់ហ្កាហ្សាដែលមានសុវត្ថិភាពឡើយ។ ក្នុងមួយថ្ងៃពុធទី ២៥តុលា មានមនុស្សយ៉ាងហោចណាស់៧០០នាក់បានបង់ជីវិត។ នេះបើតាមតួលេខផ្តល់ដោយហាម៉ាស។អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិបានអំពាវនាវតាំងពីថ្ងៃអង្គារឱ្យមានការឈប់បាញ់ដើម្បីមនុស្សធម៌ភ្លាម និងបានថ្កោលទោសរួចជាស្រេចអំពីការរំលោភច្បាប់មនុស្សធម៌យ៉ាងច្បាស់ក្រលែតរបស់អ៊ីស្រាអែល។ ប៉ុន្តែ អ៊ីស្រាអែលក៏ដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិក ព្រមទាំងបណ្តាប្រទេសមួយចំនួនទៀត មិនគាំទ្រគំនិតចង់ឱ្យមានការឈប់បាញ់ឡើយ ដោយយល់ថាការឈប់បាញ់នឹងធ្វើឱ្យចលនាហាម៉ាសអាចឆ្លៀតយកចំណេញ។ម្សិលមិញជាថ្មីម្តងទៀត ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិបានច្រានចោលគម្រោងសេចក្តីសម្រេចចិត្តពីរស្នើឡើងដោយរុស្ស៊ីនិងអាមេរិក ជុំវិញសង្គ្រាមអ៊ីស្រាអែលនិងហាម៉ាសនេះ។ ខាងសហរដ្ឋអាមេរិក គ្រប់រដ្ឋសុទ្ធតែមានសិទ្ធិការពារខ្លួនដូចគ្នា និងចង់បានត្រឹមឱ្យមានការផ្អាកបាញ់បន្តិចដើម្បីមនុស្សធម៌ ចំណែកខាងរុស្ស៊ីវិញចង់បានការឈប់បាញ់ភ្លាមដើម្បីមនុស្សធម៌ និងបានថ្កោលទោសទង្វើវាយប្រហារដ៏អាក្រក់របស់ពួកហាម៉ាស។ ការផ្អាកបាញ់ដើម្បីមនុស្សធម៌ ក៏កំពុងស្ថិតក្នុងលើតុចរចាតស៊ូមតិនៅសហភាពអឺរ៉ុប ដែលកំពុងបើកជំនួបកំពូលរបស់ខ្លួននៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះដែរ។ តែដូចទម្លាប់ អឺរ៉ុបមានប្រវត្តិប្រេះឆាគ្នាខ្លាំងណាស់ក្នុងសំណុំរឿងដើមបូព៌ា ដោយសមាជិកខ្លះកាន់ជើងប៉ាឡេស្ទីនខ្លាំងដូចជាអៀរឡង់ឬអេស្ប៉ាញ ឯខ្លះទៀតមានជាអាទិ៍អាល្លឺម៉ង់និងអូទ្រីសការពារអ៊ីស្រាអែលយ៉ាងមុតមាំ៕

10/26/2023 • 6 minutes, 57 seconds

អ៊ីស្រាអ៊ែលសំរុកបាញ់ប្លោងគ្រាប់ ត្រៀមចូលហ្កាហ្សា ខណៈជំនួបកំពូលនៅអេហ្ស៊ីបអំពាវនាវឲ្យឈប់ប្រយុទ្ធ

នៅយប់ថ្ងៃសៅរ៍ ឈានចូលថ្ងៃអាទិត្យ ទី២២តុលា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានសំរុកបាញ់ប្លោងគ្រាប់យ៉ាងច្រើន ទៅលើតំបន់ហ្កាហ្សាដើម្បីកាត់ផ្តាច់ផ្លូវ និងបង្កការលំបាកដល់ក្រុមហាម៉ា។ ជាប្រតិបត្តិការដែលតាមការសង្ស័យ គឺកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល កំពុងតែត្រៀមបើកសមរភូមិ ចូលទៅប្រយុទ្ធដោយផ្ទាល់នៅក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សា បើទោះបីជាមិនទាន់មានការប្រកាសណាមួយជាផ្លូវការ។ ក្រុមអាម៉ាសដែលគ្រប់គ្រងតំបន់ហ្កាហ្សា បានអះអាងថា យ៉ាងហោចណាស់មានមនុស្សស្លាប់បន្ថែមទៀត ចំនួន៨០នាក់ ដោយការវាយប្រហារទម្លាក់គ្រាប់ដ៏ច្រើនសន្ធឹករបស់អ៊ីស្រាអែល ក្នុងវេលាយប់ថ្ងៃសៅរ៍ឈានចូលថ្ងៃអាទិត្យ។ យោងតាមប្រភពពីអ្នករាយការណ៍ព័ត៌មានបារាំង AFP ប្រចាំនៅហ្កាហ្សាវិញ បានឲ្យដឹងថា គេឃើញមានមីស៊ីលបានវាយប្រហារនៅចំណុច រ៉ាហ្វា ភាគខាងត្បូងហ្កាហ្សា មិនឆ្ងាយប៉ុន្មានពីព្រំដែនអេហ្ស៊ីប។ ចំណែកទីក្រុងហ្កាហ្សាស៊ីធី ដែលស្ថិតនៅខាងជើងឯនេះ ក៏គេបានឃើញផ្សែងខ្មៅសន្ធោសន្ធៅដែរ ក្នុងវេលាយប់។កងទ័ពអ៊ីស្រាអ៊ែល ត្រៀមបើកសមរភូមិចូលក្នុងហ្កាហ្សាកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ លោក Daniel Hagari អ្នកនាំពាក្យកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា ចាប់ពីថ្ងៃនេះទៅគឺអ៊ីស្រាអែល និងបន្ថែមការវាយប្រហារ ទៅលើតំបន់ហ្កាហ្សា។ កម្មវត្ថុនៃការបន្ថែមការវាយប្រហារនេះ គឺដើម្បីបង្ក្រាបកម្លាំងរបស់ក្រុមហាម៉ាសឲ្យទន់ខ្សោយ ហើយកាត់បន្ថយហានិភ័យប្រឈម មកលើកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល នៅក្នុងដំណាក់កាលបន្ទាប់នៃសង្គ្រាមនេះ។តាមរយៈសំដីនេះ គឺមានន័យថា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលពិតជាមានផែនការសំរុកចូលទៅក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សា ដើម្បីបោសសំអាតសមាជិកក្រុមហាម៉ាស ដែលបានចូលមកធ្វើភេរវកម្មសម្លាប់មនុស្សយ៉ាងសាហាវព្រៃផ្សៃបំផុត នៅក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល កាលពីថ្ងៃទី៧តុលា។ យ៉ាងណាមិញ រូបភាពវីដេអូជាច្រើន ប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះ បានបង្ហាញឲ្យឃើញ អំពីការរៀបចំប្រមូលទ័ព រួមទាំងរថក្រោះផង បញ្ជូនទៅក្បែរតំបន់ហ្កាហ្សា និងការហ្វឹកហាត់ទាហានអ៊ីស្រាអែល ត្រៀមលក្ខណៈប្រយុទ្ធដោយផ្ទាល់ ក្នុងលក្ខខណ្ឌភូមិសាស្ត្រតំបន់ហ្កាហ្សា។ទោះជាយ៉ាងណា មិនទាន់មានបញ្ជាក់ផ្លូវការពីក្រសួងការពារជាតិអ៊ីស្រាអែលទេ ថាដំណាក់កាលបន្ទាប់គឺជាអ្វី។ ក៏ប៉ុន្តែ លោក Herzi Halevi នាយសេនាធិការកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានប្រកាសកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ថា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលនឹងចូលទៅក្នុងហ្កាហ្សា ក្នុងក្របខណ្ឌកម្មវត្ថុបេសកកម្ម ដែលសំដៅកំទេចហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរបស់ពួកភេរវកម្មហាម៉ាស ហើយកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលនឹងធ្វើប្រតិបត្តិការនេះ ប្រកបដោយភាពជំនាញបំផុត។ក្រៅពីសមរភូមិហ្កាហ្សា នៅភាគខាងជើងអ៊ីស្រាអែលឯណោះ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានបាញ់គ្រាប់ឆ្លងឆ្លើយជាមួយក្រុមហេបូឡាលីបង់ ដែលជាកូនចៅរបស់អ៊ីរ៉ង់។ អ៊ីស្រាអែលបានជម្លៀសប្រជាជនខ្លួន ចេញពីតំបន់ក្បែរព្រំដែន ដើម្បីបង្ការគ្រោះថា្នក់ ក្នុងករណីក្រុមហេសបូឡាបើកការប្រយុទ្ធ។ លោក Jonathan Conricus អ្នកនាំពាក្យម្នាក់ទៀតរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានគំរាមទុកជាមុននៅព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យថា ក្រុមហេសបូឡា កំពុងតែនាំប្រទេសលីបង់ឲ្យចូលមកក្នុងសង្គ្រាម ដោយគ្មានបានចំណេញអ្វីទាំងអស់ គឺមានតែខាតបង់។ ដោយឡែកនៅព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យដែរ បើតាមប្រភពពីបណ្តាញព័ត៌មានផ្លូវការស៊ីរី គឺកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានបាញ់មីស៊ីលទៅលើព្រលានយន្តហោះក្រុងដាម៉ាស និងព្រលាននៅក្រុងអាឡេប បង្កការខូចខាតយ៉ាងដំណំ និងត្រូវបិទដំណើរការបណ្តោះអាសន្ន។ តាមការសង្ស័យ អ៊ីស្រាអែលអាចវាយប្រហារដើម្បីបិទផ្លូវ កុំឲ្យមានការបញ្ជូនគ្រឿងសព្វាវុធរបស់អ៊ីរ៉ង់។ អាមេរិកបង្កើនការប្រុងប្រៀបកម្លាំង នៅដើមបូព៌ាកាលពីល្ងាចថ្ងៃសៅរ៍ លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក Lloyd Austin បានចេញលិខិតប្រកាសមួយ ដោយបានបញ្ជាក់ថា កងទ័ពអាមេរិកនឹងចាប់ផ្តើមត្រៀមកម្លាំង ព្រមទាំងគ្រឿងសព្វាវុធ នៅតំបន់ដើមបូព៌ា ដោយសារតែសង្កេតឃើញ អំពីសកម្មភាពគួរឲ្យបារម្ភខ្លាំងឡើង របស់អ៊ីរ៉ង់ និងបក្សពួក។ យោងតាមលិខិតនេះ អាមេរិកនឹងដាក់ពង្រាយ ប្រព័ន្ធខែលមីស៊ីលការពារផ្លូវអាកាស កំពស់ខ្ពស់ THAAD ព្រមទាំងប្រព័ន្ធមីស៊ីល Patriot នៅក្នុងតំបន់នេះ។ បន្ថែមពីនេះ អាមេរិកនឹងបញ្ជូនកម្លាំងទ័ពទៅបន្ថែម ដើម្បីត្រៀម និងបង្កើនសមត្ថភាពប្រតិកម្មឲ្យបានខ្ពស់ និងឆាប់រហស័បំផុត ក្នុងករណីចាំបាច់។ដោយមិនបញ្ជាក់ថានឹងបញ្ជូនកម្លាំងទៅបន្ថែមប៉ុន្មាននាក់ លោករដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាមេរិក បានឲ្យដឹងថា ការសម្រេចនេះគឺបន្ទាប់ពីបានពិគ្រោះគ្នាជាមួយលោកប្រធានាធិបតីចូ បៃដិន។ កម្មវត្ថុនៃការពង្រឹងកម្លាំងរបស់អាមេរិកនេះ គឺដើម្បីចូលរួមកំញើញសំឡុត កុំឲ្យភាគីផ្សេងទៀតបើកសមរភូមិថ្មី ធ្វើឲ្យតំបន់ដើមបូព៌ាត្រូវផ្ទុះឆេះក្នុងភ្លើងសង្គ្រាមទាំងស្រុង។ លោកបានបន្ថែមទៀតថា អាមេរិកនឹងតាមដានពិនិត្យស្ថានការណ៍ជានិច្ច ដើម្បីវាយតម្លៃការប្រឈម ហើយអាចដាក់បន្ថែកកម្លាំងថែមទៀត ប្រសិនបើចាំបាច់ ដើម្បីការពារអ៊ីស្រាអែលផង និងដើម្បីការពារតំបន់ដើមបូព៌ាទាំងមូល។ជំនួបកំពូល “ដើម្បីសន្តិភាព” គ្មានលទ្ធផលគួរបញ្ជាក់ថា លទ្ធភាពដែលអាចផ្ទុះសង្គ្រាមឆេះរាលដាលទូទាំងតំបន់ដើមបូព៌ា គឺជាអ្វីដែលគេព្រួយបារម្ភបំផុត។ លោកប្រធានាធិបតីអេហ្ស៊ី ហ្វាតា អាល់ស៊ីស៊ី បានផ្តួចផ្តើមគំនិតរៀបចំជំនួបកំពូលមួយ នៅទីក្រុងគែរ កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ទី២១តុលា ដោយមានវត្តមានតំណាងប្រទេសសម្ព័ន្ធអារ៉ាប់ជាច្រើនប្រទេស បណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុប ហ្សកដានី តំណាងអាជ្ញាធរប៉ាឡេស្ទីន ព្រមទាំងតំណាងចិន រុស្ស៊ី និងអាមេរិកផងដែរ។បើទោះបីភាគីចូលរួមទាំងអស់ ហាក់បានបង្ហាញឆន្ទៈដូចគ្នា ក្នុងការអំពាវនាវ ឲ្យមានឈប់បាញ់នៅតំបន់ហ្កាហ្សា ដើម្បីបិទបញ្ចក់សោកនាដកម្មស្លាប់ប្រជាជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីន តែទីបំផុត គឺគ្មានសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមគ្នា នៅក្រោយជំនួបកំពូលនេះទេ។ ផ្អែកតាមមន្ត្រីទូតប្រទេសអារ៉ាប់ គឺមានចំណុចខ្ទាស់២ចំណុច ដែលក្រុមប្រទេសលោកខាងលិចបានទាមទារត្រូវតែសរសេរនៅក្នុងលិខិតប្រកាសរួមចុងក្រោយ។ ចំណុចទី១ គឺក្រុមប្រទេសលោកខាងលិចបានទាមទារថា ត្រូវតែសរសេរថ្កោលទោសឲ្យបានច្បាស់ៗ ទៅលើការវាយប្រហារភេរវកម្មដ៏សាហាវព្រៃផ្សៃ ដែលក្រុមហាម៉ាសបានធ្វើទៅជនស៊ីវីលនៅក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល កាលពីថ្ងៃទី៧តុលា ដែលមានមនុស្សស្លាប់ទាំងអស់ ១៤០០នាក់។ ចំណុចទី២ដែលគេបានដាក់កំហិត គឺការប្រកាសទាមទារឲ្យក្រុមហាម៉ាស ត្រូវតែដោះលែងដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌ នូវចំណាប់ខ្មាំងទាំងជាង២០០នាក់ ដែលក្រុមនេះបានចាប់យកទៅ។ ការទាមទារទាំង២ចំណុចនេះ ត្រូវបានក្រុមប្រទេសអារ៉ាប់បដិសេធ មិនព្រមសរសេរនៅក្នុងលិខិតប្រកាសរួមទេ។បានឃើញលទ្ធផលបរាជ័យនៃជំនួបកំពូលនេះ លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសអ៊ីស្រាអែល បានប្រតិកម្មថា វាគួរឲ្យសោកស្តាយណាស់ ដែលអំពើដ៏ព្រៃផ្សៃធ្វើឡើងដោយក្រុមហាម៉ាស ដល់ថ្នាក់នេះហើយ ក៏នៅតែប្រទេសខ្លះ គ្មានសេចក្តីក្លាហានចាត់ទុកវាថាជាអំពើភេរវកម្ម។ លោកបន្តថា អ៊ីស្រាអែលនឹងធ្វើអ្វីដែលខ្លួនត្រូវធ្វើ ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងក្រុមភេរវកម្មនេះ ហើយសង្ឃឹមថាពិភពលោក នឹងទទួលស្គាល់អំពីភាពត្រឹមត្រូវនៃការប្រយុទ្ធរបស់អ៊ីស្រាអែល។នៅក្នុងពេលបើកកិច្ចប្រជុំ លោកអគ្គលេខធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ បានថ្លែងថា គ្រប់គ្នាត្រូវតែធ្វើអ្វីម៉្យាងនៅពេលនេះ ដើម្បីបិទបញ្ចប់សោកនាដកម្មនៅហ្សាហ្សា ដែលមានមនុស្សស្លាប់ជាង៤ពាន់នាក់ហើយ ក្នុងរយៈពេល២សប្តាហ៍មកនេះ។ ថ្លែងក្នុងន័យថ្លឹងថ្លែងដោយមិនកាន់ជើងខាងណា លោកអង់តូនីញ៉ូ ហ្គូតទែរស៍ បានរំលឹកអំពីបរិបទនៃការប្រឈមមុខដាក់គ្នារវាងអ៊ីស្រាអែលនិងប៉ាឡេស្ទីន ប្រមាណ៦០ឆ្នាំជាងមកហើយ ហើយដែលបញ្ហាបានរីកធំឡើងៗ ដោយសារតែអ៊ីស្រាអែលបានពង្រីកការដាក់អាណានិគមលើទឹកដីប៉ាឡេស្ទីន។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ ហេតុផលទាំងអស់នេះ វាមិនអាចមកលុបលើអំពើដ៏សាហាវយង់ឃ្នងរបស់ពួកអាម៉ាស ដែលបានធ្វើកាលពីថ្ងៃទី៧តុលាឡើយ។លោកម៉ាសមូដ អាបាស ប្រមុខដឹកនាំអាជ្ញាធរប៉ាឡេស្ទីន ដែលបាត់មាត់ស្ងាត់ឈឹង២សប្តាហ៍មកហើយក្រោយការផ្ទុះសង្គ្រាមនេះ បានឆ្លើយតបភ្លាមៗនៅក្នុងអង្គប្រជុំថា ត្រូវតែរំលឹកប្រាប់អ៊ីស្រាអែលផង ថាត្រូវតែបិទបញ្ចក់ការដាក់អាណានិគមលើទឹកដីប៉ាឡេស្ទីន ហើយត្រូវតែស្វែងរកដំណោះស្រាយ បង្កើតរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីនស្មើភាពគ្នាជាមួយអ៊ីស្រាអែល។ ព្រះចៅអាប់ដាឡាទី២ របស់ហ្សកដានីវិញ បានថ្លែងថា ជីវិតប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនក៏មានតម្លៃស្មើជីវិតជនជាតិអ៊ីស្រាអែលដែរ។ស្បៀងចូលបានតែ២០រថយន្ត ច្រករ៉ាហ្វាត្រូវបិទវិញយោងតាមប្រភពព័ត៌មានចុងក្រោយនៅព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យទី២២តុលា ច្រករ៉ាហ្វា ដែលបានបើកកាលពីព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍ អនុញ្ញាតឲ្យរថយន្តដឹកស្បៀងចូលចំនួន២០គ្រឿងនោះ បានបិទជិតឈឹងទៅវិញហើយ។ ជំនួយមនុស្សធម៌ក្នុងរថយន្តដឹកទាំង២០គ្រឿង ដែលបានចូលហ្កាហ្សាកាលពីម្សិលមិញនេះ គឺមានទំហំត្រឹមតែ៤%ប៉ុណ្ណោះ នៃការនាំចូលទំនិញប្រចាំថ្ងៃរបស់ហ្កាហ្សា កាលពីមិនផ្ទុះសង្គ្រាម។ផ្អែកតាមការិយាល័យកិច្ចការមនុស្សធម៌នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ គឺគេត្រូវការស្បៀងអាហារចំនួនយ៉ាងហោច១០០កុងទឺន័រ ជារៀងរាល់ថ្ងៃទើបគ្រប់តម្រូវការប្រជាជនហ្កាហ្សា ប្រមាណ២លាន៤សែននាក់។ ក្រៅពីគ្មានទឹកបរិភោគ គ្មានចំណីអាហារ ប្រជាជនហ្កាហ្សា ត្រូវការជាចាំបាច់ នូវថ្នាំពេទ្យ និងបរិក្ខាចាំបាច់ ដើម្បីព្យាបាលសង្គ្រោះអ្នករបួស។តែយ៉ាងណាក៏ដោយ ភាគីអ៊ីស្រាអែលបានបង្ហាញការប្រុងប្រយ័ត្នបំផុត ទាក់ទិននឹងបើកផ្លូវឲ្យរថយន្តដឹកស្បៀងចូលហ្កាហ្សានេះ។ ទីមួយ ភាគីអ៊ីស្រាអែលសង្ស័យថារថយន្តទាំងនោះអាចដឹកអាវុធនិងសម្ភារៈទៅឲ្យក្រុមហាម៉ាស។ ហើយមួយវិញទៀត ស្បៀងទាំងនោះមិនប្រាកដថាបានទៅដល់ដៃប្រជាជនស៊ីវីលប៉ាឡេស្ទីនទេ គឺក្រុមហាម៉ាសនឹងប្រមូលទុកសម្រាប់តែគ្នាគេតែប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីរៀបកម្លាំងប្រយុទ្ធតទៅទៀត៕

10/22/2023 • 10 minutes, 15 seconds

សង្គ្រាមអ៊ីស្រាអែល-ហាម៉ាស៖ វិបត្តិចំណាប់ខ្មាំងរំពឹងលើប្រទេសកាតា?

ចលនាហាម៉ាសបានដោះលែងចំណាប់ខ្មាំងជាតិអាមេរិកពីររូបនៅល្ងាចថ្ងៃសុក្រទី២០តុលា២០២៣។ តើនេះជាពន្លឺនៃក្តីសង្ឃឹមសម្រាប់ចំណាប់ខ្មាំងជាងពីររយនាក់ផ្សេងទៀតដែលកំពុងស្ថិតក្នុងកណ្តាប់ដៃពួកហាម៉ាសនៅហ្កាហ្សាឬ? នៅថ្ងៃសុក្រទី២០តុលានេះ ចលនាហាម៉ាសបានដោះលែងចំណាប់ខ្មាំងជាតិអាមេរិកភេទស្រីពីរនាក់។ ក្រុមកាកបាទក្រហមបានទទួលម្តាយនិងកូននៅព្រំដែន និងជូនដំណើរមកដល់អ៊ីស្រាអែល។ ម្តាយនិងកូន Judith និង Nathalie Raanan ជាចំណាប់ខ្មាំងពីរនាក់ដំបូងដែលបានទទួលការដោះលែង ដោយមានការបញ្ជាក់ច្បាស់លាស់ ពីសំណាក់ក្រុមហាម៉ាស និងអ៊ីស្រាអែល។នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិក ចូ បៃដិន បានសម្តែងក្តីអំណររីករាយ នៅពេលបានឃើញពលរដ្ឋអាមេរិកពីររូបនេះបានទទួលសេរីភាពវិញ។ លោកប្រធានាធិបតីក៏ឆ្លៀតថ្លែងអំណរគុណកាតានិងអ៊ីស្រាអែលដែលបានដើរតួក្នុងប្រតិបត្តិការស្វែងរកសេរីភាពឱ្យចំណាប់ខ្មាំងនេះ និងបានសន្យាថាសហរដ្ឋអាមេរិកមិនបញ្ឈប់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ខ្លួនទេដរាបណាមិនទាន់អាចនាំពលរដ្ឋអាមេរិកទាំងអស់ឱ្យត្រលប់មកផ្ទះវិញបាន។តើហាម៉ាសនៅមានចំណាប់ខ្មាំងប៉ុន្មាននាក់ក្នុងដៃ?វ៉ាស៊ីនតោនមិនបញ្ជាក់ថាតើមានពលរដ្ឋអាមេរិកប៉ុន្មាននាក់កំពុងជាប់ជាចំណាប់ខ្មាំងរបស់ពួកចលនាហាម៉ាសទេ។ ប៉ុន្តែបើតាមរដ្ឋាភិបាលអ៊ីស្រាអែល មានជនស៊ីវិលនិងទាហានសរុបប្រមាណ២០៣នាក់ ដែលត្រូវពួកកម្មង់ដូហាម៉ាសចាប់ជំរិត និងនាំយកទៅឃុំនៅតំបន់ហ្កាហ្សា នៅពេលពួកគេចូលវាយលុកក្នុងតំបន់ភាគខាងត្បូងអ៊ីស្រាអែលកាលពីថ្ងៃទី ៧តុលា។ដូច្នេះ នៅមានចំណាប់ខ្មាំង២០១នាក់ទៀតកំពុងស្ថិតក្នុងកណ្តាប់ដៃពួកហាម៉ាស។ ជាង២០នាក់ប្រហែលជាក្មេងមិនទាន់ពេញវ័យ និងប្រមាណពី១០ទៅ២០នាក់ជាមនុស្សចំណាស់អាយុលើស៦០ឆ្នាំ។ ពួកគេមានសញ្ជាតិផ្សេងៗគ្នា (២២សញ្ជាតិ) ក្នុងនោះប្រហែល១០នាក់ជាជនជាតិអាមេរិក យ៉ាងហោច៧នាក់ជាជនជាតិអាល្លឺម៉ង់ និង៨នាក់ជាជនជាតិអាហ្សង់ទីន។ ខាងបារាំងអាចមានដល់៧នាក់ដែរ។ មានព័ត៌មានប្រាកដជាក់ថា មានពលរដ្ឋបារាំងម្នាក់ត្រូវបានពួកហាម៉ាសចាប់ទៅហ្កាហ្សា និង៦នាក់ផ្សេងទៀត ទំនងជាប់ជាចំណាប់ខ្មាំងរបស់ពួកហាម៉ាសដែរ តែមិនច្បាស់។ នេះបើតាមការអះអាងរបស់លោកប្រធានាធិបតីបារាំង អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង។ពីរសប្តាហ៍ក្រោយហេតុការណ៍ យោធាអ៊ីស្រាអែលយល់ថាចំណាប់ខ្មាំងភាគច្រើននៅមានជីវិតទេ។ ឯចំណែកខាងហាម៉ាស បាននិយាយថាមានចំណាប់ខ្មាំងក្នុងដៃប្រមាណពី២០០ទៅ២៥០នាក់ ក្នុងនោះ២២នាក់បានស្លាប់ដោយគ្រាប់ផ្លោងវាយប្រហាររបស់អ៊ីស្រាអែល។សង្គ្រាមរវាងអ៊ីស្រាអែលនិងចលនាហាម៉ាសរបស់ប៉ាឡេស្ទីន ដែលបង្កឡើងដោយការវាយឆ្មក់ទ្រង់ទ្រាយធំកាលពីថ្ងៃទី ៧តុលា បានឈានចូលដល់សប្តាហ៍ទីបី។ ក្នុងយប់ថ្ងៃសុក្រឆ្លងមកថ្ងៃសៅរ៍ទី ២១តុលានេះ យោធាអ៊ីស្រាអែលនៅតែបន្តវាយប្រហារជញ្ជ្រុំលើតំបន់ហ្កាហ្សា ដោយដៅលើទីតាំងជាទីបញ្ជាការដ្ឋាន ជាកន្លែងបាញ់បង្ហោះមីស៊ីលប្រឆាំងរថក្រោះ និងរចនាសម្ព័ន្ធយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ចលនាហាម៉ាស ព្រមទាំងដៅបាញ់ក្រុមខ្មាន់កាំភ្លើងនិងអ្នកសង្កេតការណ៍ដែលលាក់ខ្លួននៅតាមអគារនានា។តើអ៊ីស្រាអែលមានប្រតិបត្តិការសង្គ្រោះចំណាប់ខ្មាំងយ៉ាងណា?យោធាអ៊ីស្រាអែលផ្តើមប្រតិបត្តិការដំបូងនៅលើដែនដីប៉ាឡេស្ទីន ដើម្បីរកនិងសម្គាល់ទីតាំងដែលមានសាកសពមនុស្សស្លាប់នៅជិត តំបន់ហ្កាហ្សា។ ហើយគឺភ្នាក់ងារចារកិច្ចរបស់ យោធា ដឹកនាំដោយឧត្តមសេនីយ៍ Nitzan Alon ជាអ្នកទទួលបន្ទុកប្រតិបត្តិការសង្គ្រោះចំណាប់ខ្មាំង។ ក្រុមនេះមានទម្រង់ជាក្រុមការងារកូនកាត់ផ្សំដោយក្រុមអ្នកស្ម័គ្រចិត្តចម្រុះរាប់ពាន់នាក់ បូកនឹងក្រុមអ្នកជំនាញសង្គមស៊ីវិល ព្រមទាំងទ័ពបម្រុងនៃកងចារកិច្ច៨២០០ដ៏ល្បី ជួយយោធាក្នុងការធ្វើជំរឿននិងកំណត់ទីតាំងចំណាប់ខ្មាំង។ អ៊ីស្រាអែលមានក្រុមទ័ពជើងឆើត ដែលគេចាត់ទុកជាក្រុមមានសមត្ថភាពខ្ពស់អាចចេញធ្វើអន្តរាគមន៍សង្គ្រោះជនជាប់ចំណាប់ថ្នូរនៅក្រៅប្រទេសទៀត។ ប៉ុន្តែបញ្ហាចម្បងខ្លាំងគឺ ក្នុងពេលកំពុងមានប្រតិបត្តិការវាយប្រហារ បាញ់ផ្លោង យ៉ាងសន្ធាប់លើតំបន់ហ្កាហ្សាដូច្នេះ ការកំណត់ទីតាំងលាក់ចំណាប់ខ្មាំងត្រូវជួបការលំបាកខ្លាំង។ ម្យ៉ាងទៀត ពួកហាម៉ាស ល្បីខាងចាប់ចំណាប់ថ្នូរជាប្រព័ន្ធដែលគ្រប់គ្រងដោយក្រុមផ្សេងៗជាច្រើនទៀតណាស់។ សូម្បីតែចលនាហាម៉ាសខ្លួនផ្ទាល់ក៏មិនដឹងអស់ និងត្រួតត្រាបានគ្រប់ក្រុមជាអ្នកចាប់ជំរិតផង។តើមានចរន្តចរចាអន្តរជាតិរំដោះចំណាប់ថ្នូរដែរឬទេ?ប្រទេសដែលមានពលរដ្ឋជាប់ចំណាប់ខ្មាំងក្នុងដៃហាម៉ាសច្រើន ដូចយ៉ាងសហរដ្ឋអាមេរិក អង់គ្លេស ឬបារាំង កំពុងសកម្មចរចា ដោយសម្ងាត់ដើម្បីរំដោះពលរដ្ឋមកវិញ បើទោះបីជាផ្លូវការពួកគេផ្តល់អាទិភាពឱ្យអ៊ីស្រាអែលជាអ្នកចេញមុខដោះស្រាយក៏ដោយ។ សេណារីយ៉ូដែលគេលើកឡើងច្រើនជាងគេនោះ គឺការចរចាដោះដូរចំណាប់ខ្មាំងជាថ្នូរនឹងផ្តល់ជំនួយបន្ទាន់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋហ្កាហ្សាដែលរងការបិទខ្ទប់ទាំងស្រុងហើយ ត្រូវរងការវាយប្រហារផ្លូវអាកាសរាល់យប់ ព្រមទាំងរងការគំរាមកំហែងវាយលុកផ្លូវគោកទៀត។អ្នកនាំពាក្យចលនាហាម៉ាសបានប្រកាសថាការដោះលែងចំណាប់ខ្មាំងត្រូវធ្វើទៅតាមស្ថានការណ៍។ មានន័យថា គ្មានទេការចរចាជាសមូហភាពសម្រាប់ដោះលែងអ្នកទោសទាំងជាង២០០នាក់ក្នុងពេលតែមួយនោះ។ នេះបើតាមការវិភាគរបស់លោក Hasni Abidi នាយកមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សានិងស្រាវជ្រាវពិភពលោកអារ៉ាប់និងមេឌីទែរាណេ នៅក្រុងហ្សឺណែវ ដោយបន្ថែមថា ប្រទេសនីមួយៗត្រូវតែចរចាដោយខ្លួនឯងដើម្បីសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋខ្លួន តាមរយៈអន្តរការីដែលគ្មាននរណាក្រៅពី កាតា អេហ្ស៊ីប និងតួកគីឡើយ។ អន្តរការីដ៏មានសក្តានុពលជាងគេបំផុត គឺមានតែអ្នកដែលធ្លាប់មានប្រវត្តិទំនាក់ទំនងយូរអង្វែងជាមួយក្រុមហាម៉ាស ទើបអាចមានទឹកមាត់និយាយជាមួយមេដឹកនាំចលនានេះបាន។វិបត្តិចំណាប់ខ្មាំងហាម៉ាសអាស្រ័យលើកាតា?ឥលូវគ្រប់គ្នាកំពុងបង្វែរភ្នែកទៅរកកាតា ព្រោះការដោះលែងចំណាប់ខ្មាំងជាតិអាមេរិកពីរនាក់នេះ ជាលទ្ធផលនៃការចរចារបស់តាកា។ ជាប្រទេសដ៏តូចតែមានសមត្ថភាពនិយាយជាមួយគ្រប់ភាគីទាំងអស់នៅក្នុងតំបន់។ បើតាមលោក ហាស្នី អាប៊ីឌីដដែល កាតាជាអន្តរការីដ៏ប្រាកដប្រជាបំផុត អាចទៅនិយាយចរចាពេលណាក៏បាន។ រាជាណាចក្រប្រេងកាតនេះ ស្គាល់ចលនាហាម៉ាសច្បាស់ណាស់ និងជាម្ចាស់ជំនួយហិរញ្ញវត្ថុដ៏ភក្តីបំផុត។ ដូហាដែលឱ្យដីហាម៉ាសបើកការិយាល័យនយោបាយតាំងពីជាង១០ឆ្នាំមកហើយនោះ ទទួលបានការគោរពរាប់អានពីសហរដ្ឋអាមេរិក (សម្ព័ន្ធមិត្តដ៏ស្មោះស័្មគ្ររបស់អ៊ីស្រាអែល) តាមរយៈការអនុញ្ញាតឱ្យអាមេរិកមានមូលដ្ឋានទ័ពក្នុងតំបន់។ដោយឡែក តាកាបានក្លាយជាជំនាញផ្នែករំដោះចំណាប់ខ្មាំងទៅហើយ។ ការដោះលែងអ្នកទោសអាមេរិកនៅអ៊ីរ៉ង់កាលពីថ្មីៗនេះក៏ជាស្នាដៃរបស់កាតាដែរ។ ក្នុងអតីតកាល កាតាបានផ្តល់ឱកាសឱ្យពួកតាលីបង់មានការិយាល័យនៅដូហា និងជួយជ្រុំជ្រែងចរចារហូតអាមេរិកព្រមដកទ័ពចេញពីអាហ្វហ្កានីស្ថានកាលពីឆ្នាំ២០២១។ ដូច្នេះវាមិនមែនជាចម្លែកទេ ដែលបេសកជនបារាំង ឬប្រមុខការទូតអាមេរិកធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រទេសកាតាក្នុងសប្តាហ៍កន្លងទៅថ្មីៗនេះនោះ។ កាតាកំពុងលេងល្បែងមុខពីរ គឺអាចរក្សាទំនាក់ទំនងល្អជាមួយក្រុមភេវនិយម ហើយក្រុមបស្ចិមលោកខ្លះត្រូវដឹងគុណកាតាទៀត។ក្រៅពីកាតា និងអេហ្ស៊ីប ដែលមានប្រវត្តិជាអ្នកចរចាឱ្យអ៊ីស្រាអែលនិងហាម៉ាស ប្រធានាធិបតីតួកគីក៏អាចដើរតួបានល្អដែរ ដោយអះអាងថាបានពិភាក្សាជាមួយចលនាប្រដាប់អាវុធប៉ាឡេស្ទីនដែរ។ កាកបាទក្រហមCICR ប្រចាំតំបន់ដើមបូព៌ា ដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយគ្រួសាររបស់ចំណាប់ខ្មាំងក៏តាំងខ្លួនជាអន្តរការីអព្យាក្រិត្យ និងបានជជែកជាមួយពួកហាម៉ាសដើម្បីសម្រួលឱ្យមានការប្រាស័្រយទាក់ទងរវាងចំណាប់ខ្មាំងនិងសមាជិកគ្រួសារ ក៏ដូចជាសម្រួលដល់ការដោះលែងអ្នកជាចំណាប់ខ្មាំង៕

10/21/2023 • 7 minutes, 34 seconds

បោះឆ្នោតសភាប៉ូឡូញ៖ សម្ព័ន្ធបក្សប្រជាធិបតេយ្យនិយមអឺរ៉ុបបានជ័យជំនះ និងបើកទំព័រនយោបាយថ្មី

ជំនោរថ្មីកំពុងតែបោកបក់ មកលើនយោបាយប៉ូឡូញ តាមរយៈការបោះឆ្នោតសភា កាលពីថ្ងៃអាទិត្យទី១៥តុលា។ យោងតាមលទ្ធផលបឋម គណបក្សស្តាំអភិរក្សនិយមមានទំនោរប្រឆាំងអឺរ៉ុប ដែលដឹកនាំប៉ូឡូញប្រមាណ៨ឆ្នាំមកហើយនោះ បានបាត់បង់សំឡេងភាគច្រើនក្នុងសភាហើយ។ ចំណែកសម្ព័ន្ធបក្សប្រជាធិបតេយ្យនិងកណ្តាលនិយម ដែលមានទំនោរនិយមអឺរ៉ុប កំពុងតែឈានទៅមានជ័យជំនះ អាចបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះបាន។ ទំនោរនយោបាយប្រជាធិបតេយ្យនិងកណ្តាលនិយម ដែលនឹងមកដឹកនាំប៉ូឡូញ បានធ្វើឲ្យសហភាពអឺរ៉ុប និងជាពិសេសគឺអ៊ុយក្រែន បានធូរទ្រូង ខណៈក្រុមបក្សនយោបាយស្តាំនិយមជ្រុល បានបង្ហាញការជំទាស់កាន់តែខ្លាំង ទៅលើកម្លាំងសាមគ្គីរួមរបស់អឺរ៉ុប នៅក្នុងការបន្តជួយអ៊ុយក្រែន។បក្សស្តាំនិយមបាត់បង់សំឡេងភាគច្រើនក្នុងសភាផ្អែកតាមលទ្ធផលបឋម ភ្លាមៗក្រោយចប់ការបោះឆ្នោត ចេញផ្សាយដោយបណ្តាញព័ត៌មាន Polsat News នៅយប់ថ្ងៃអាទិត្យទី១៥តុលា គឺគណបក្សស្តាំអភិរក្សនិយម PiS ដែលដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលប៉ូឡូញ ៨ឆ្នាំមកហើយនោះ បានទទួលសំឡេងឆ្នោតនាំមុខគេ ប្រមាណ៣៦,៦%។ តែយ៉ាងណា ជាមួយនឹងសំឡេងឆ្នោតនេះ គឺបក្ស PiS របស់លោក Jaroslaw Kaczynski អាចបានអាសនៈក្នុងសភា ចំនួនតែ១៩៨អាសនៈទេ ពោលគឺមិនគ្រប់២៣១អាសនៈ ដែលជាសំឡេងភាគច្រើន។ ចំណែកបក្សស្តាំនិយមជ្រុល ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់បក្ស PiS ក៏បានចាញ់ក្រែលដែរ បានសំឡេងឆ្នោតប្រមាណតែ៦,៤% ដែលស្មើនឹង១៤អាសនៈ។ចំណែកគណបក្សសម្ព័ន្ធពលរដ្ឋ (KO) ដែលដឹកនាំដោយលោកដូណាល់ ទូសក៍ អតីតប្រធានក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុប បានទទួលជ័យជំនះលេខរៀងទី២ ជាមួយនឹងសំឡេងឆ្នោតប្រមាណ៣១%។ លេខរៀងទី៣ គឺបានទៅលើបក្សកណ្តាលនិយម បានសំឡេងឆ្នោត ១៣,៥% ខណៈគណបក្សឆ្វេងនិយមថ្មី បានសំឡេងឆ្នោត ៨,៦%។ គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យនិយមទាំងបីនេះ អាចនឹងចងក្រងគ្នាជាសម្ព័ន្ធ បានចំនួនអាសនៈសរុបប្រមាណ២៤៨អាសនៈ ដើម្បីឈានទៅបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ។ថ្លែងទៅកាន់សមាជិកសមាជិកា កាលពីយប់ថ្ងៃអាទិត្យ លោក ដូណាល់ ទូសក៍ បានលើកឡើងថា លោកធ្វើនយោបាយច្រើនឆ្នាំមកហើយ តែមិនដែលសប្បាយចិត្តដូចពេលនេះទេ។ លោកដូណាល់ ទូសក៍ ដែលគេរំពឹងថានឹងក្លាយជាអនាគតនាយករដ្ឋមន្ត្រីប៉ូឡូញ បានអះអាងថា ថ្ងៃនេះជាថ្ងៃប្រវត្តិសាស្ត្រសម្រាប់ប៉ូឡូញ ព្រោះវានឹងបិទបញ្ចប់ ទំព័រអំណាចនយោបាយដឹកនាំដោយពួកស្តាំនិយមជ្រុល។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ នៅមានឧបសគ្គច្រើនទៀត ដែលរងចាំរារាំងអនាគតរដ្ឋាភិបាលថ្មី នៃសម្ព័ន្ធបក្សប្រជាធិបតេយ្យប៉ូឡូញ។តើបក្សស្តាំនិយម អាចបន្តបង្កការលំបាកបែបណាខ្លះ មកលើសម្ព័ន្ធបក្សប្រជាធិបតេយ្យ?ជាបឋម គឺសម្ព័ន្ធបក្សប្រជាធិបតេយ្យដឹកនាំដោយលោក ដូណាល់ ទូសក៍ ត្រូវរងចាំពេលច្រើនសប្តាហ៍ ឬអាចដល់ច្រើនខែផង មុននឹងអាចបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះបាន ព្រោះថានៅមានឧបសគ្គច្រើន។ បើផ្អែកទៅលើលទ្ធផលបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ គឺបក្សស្តាំអភិរក្ស PiS ទេ ដែលបានសំឡេងឆ្នោតនាំមុខគេ ហើយតាមច្បាប់កំណត់ គឺលោកប្រធានាធិបតីប៉ូឡូញ នឹងត្រូវប្រគល់តួនាទីបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មី ទៅបក្សដែលបានឈ្នះឆ្នោតលេខរៀងទី១ ដោយទុកពេល២សប្តាហ៍។ ប្រសិនបើបរាជ័យ ធ្វើមិនបានព្រោះថាគ្មានសំឡេងភាគច្រើនក្នុងសភាគ្រប់គ្រាន់ នោះទើបក្រុមសម្ព័ន្ធបក្សដែលមានសំឡេងភាគច្រើនក្នុងសភា អាចស្នើបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះរបស់ខ្លួនបាន។ យោងតាមការវិភាគ គឺក្រុមបក្សស្តាំនិយម អាចនឹងអូសបន្លាយពេលវេលា ទំរាំដល់ពេលដែលប៉ូឡូញអាចមានរដ្ឋាភិបាលថ្មីនឹងន គឺប្រហែល២ខែទៀតឯណោះ។មួយវិញទៀត ទោះបីបក្សស្តាំនិយមបាត់បង់សំឡេងភាគច្រើននៅក្នុងសភា ព្រមទាំងរដ្ឋាភិបាលក៏ដោយ តែបក្សនេះនៅមានបង្អែកច្រើនណាស់ ដើម្បីដាក់ជើងរារាំងរដ្ឋាភិបាលថ្មី។ ស្ថាប័នសំខាន់ៗមួយចំនួន ស្ថិតនៅក្នុងដៃបក្សស្តាំនិយម តួយ៉ាង តុលាការកំពូល ទូរទស្សន៍សាធារណៈ និងធនាគារជាតិប៉ូឡូញ។ ជាងនេះទៀត ក្រុមស្តាំនិយម អាចសង្ឃឹមលើ “អំណាចជំទាស់” របស់លោកប្រធានាធិបតីប៉ូឡូញ Andrzej Duda ដែលមានទំនោរស្តាំអភិរក្សនិយមដែរ។លោក Antoni Dudek ប្រវត្តិវិទូ ជំនាញនយោបាយប៉ូឡូញ បានលើកឡើងថា អនាគតរដ្ឋាភិបាលថ្មីរបស់សម្ព័ន្ធបក្សប្រជាធិបតេយ្យ នឹងត្រូវជួបការលំបាកច្រើនណាស់ ព្រោះថាប្រព័ន្ធទាំងមូលដែលរៀបចំឡើងដោយពួកស្តាំនិយម មានទំនោរប្រឆាំងពួកគេ។ អ្វីៗគឺវាអាស្រ័យលើ គោលជំហររបស់លោកប្រធានាធិបតី Andrzej Duda។ អនាគតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ អាចត្រូវទ្រាំលំបាក យ៉ាងហោចក៏ដល់ឆ្នាំ២០២៥ដែរ មុននឹងមានការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីអាណត្តិថ្មី។ តាមការវិភាគរបស់អ្នកជំនាញនយោបាយជាច្រើននាក់ គឺបេក្ខជនប្រធានាធិបតីមកពីបក្សស្តាំនិយម អាចនឹងគ្មានសង្ឃឹមឈ្នះទេ នៅឆ្នាំ២០២៥។កត្តាអ្វីខ្លះ ដែលធ្វើឲ្យបក្សស្តាំនិយមប៉ូឡូញ បាត់បង់ការគាំទ្រ? ការបោះឆ្នោតសភាកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ គឺមានអត្រាអ្នកចូលរួមបោះឆ្នោត ដល់ទៅ ៧២,៩%។ ជាអត្រាខ្ពស់បំផុតមិនធ្លាប់មានទេ ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រប្រជាធិបតេយ្យប៉ូឡូញ ទោះបីការបោះឆ្នោតលើកទី១ នៅក្រោយការដួលរលំរបបកុម្មុយនីស្តសហភាពសូវៀត នៅឆ្នាំ១៩៨៩ ក៏នៅទាបជាងដែរ។ កាលពីយប់ថ្ងៃអាទិត្យ មណ្ឌលបោះឆ្នោតខ្លះ ដល់ម៉ោង៩យប់ជាម៉ោងត្រូវបិទហើយ ក៏នៅមានមនុស្សមកឈររងចាំ ចូលទៅបោះឆ្នោតដែរ។ នេះស្តែងឲ្យឃើញ អំពីឆន្ទៈរបស់ប្រជាជនប៉ូឡូញ ក្នុងការប្រើសិទ្ធិរបស់ខ្លួន ដើម្បីក្តាប់ជោគវាសនាប្រទេសជាតិ បន្ទាប់ពីបានឆ្លងកាត់ការដឹកនាំ៨ឆ្នាំ របស់មេដឹកនាំស្តាំនិយម គឺលោក Jaroslaw Kaczynski។រដ្ឋាភិបាលស្តាំអភិរក្សនិយមរបស់លោក Jaroslaw Kaczynski ត្រូវបានគេសំឡឹងឃើញថា មានទំនោរកាន់តែប្រឆាំងនឹងអឺរ៉ុប ហើយមិនត្រឹមប៉ុណ្ណោះទេ គឺបានបង្កបញ្ហាធ្វើឲ្យបាក់បែកសង្គម ជាជាងការរកដំណោះស្រាយផ្សះផ្សារសង្គមជាតិ។ រដ្ឋាភិបាលនេះ បានឃោសនាបំបែកសង្គមប៉ូឡូញ ជាក្រុមប្រឆាំងគ្នា គំនិតអភិរក្សនិយម ប្រឆាំងនឹងគំនិតចម្រើនសេរីនិយម ប្រឆាំងស្អប់ខ្ពើមអ្នកស្រលាញ់ភេទដូចគ្នា និងប្រឆាំងស្អប់ជនបរទេសជាដើម។យុវជន និងស្ត្រី ចង់ឃើញប៉ូឡូញមានគោលនយោបាយបើកចំហយោងតាមការធ្វើស្ថិតិ យុវជនប៉ូឡូញអាយុចន្លោះ ពី១៨ ដល់២៩ឆ្នាំ បានទៅចូលរួមបោះឆ្នោតយ៉ាងច្រើនកុះករ ដែលក្នុងនោះ គឺមានជិត៦៣% បានបោះឆ្នោតឲ្យក្រុមគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ខណៈបក្សស្តាំនិយមបានត្រឹមតែ ជាង១៤%។ អ្វីដែលគួរឲ្យកត់សំគាល់មួយទៀតនោះ គឺសន្លឹកឆ្នោតរបស់ស្ត្រី បានក្លាយជាអាវុធដ៏មានប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីបិទបញ្ចប់គោលនយោបាយបំបិទសិទ្ធិសេរីភាពស្ត្រី របស់រដ្ឋាភិបាលស្តាំនិយមដឹកនាំដោយលោក Jaroslaw Kaczynski។ កាលពីឆ្នាំ២០២០ តុលាការកំពូលប៉ូឡូញ ដែលស្ថិតក្នុងដៃពួកស្តាំនិយម បានហាមឃាត់ស្ត្រីមិនឲ្យមានសិទ្ធិរំលូតកូន។ តាមរយៈការបោះឆ្នោតថ្ងៃទី១៥តុលា ស្ត្រីប្រមាណ៧០% បាននាំគ្នាទៅបោះឆ្នោតយ៉ាងភ្លូកទឹកភ្លូកដីឲ្យបក្សប្រឆាំង ដើម្បីឈានទៅចារ ការពារសិទ្ធិរំលូតកូនរបស់ស្ត្រីនៅក្នុងច្បាប់។ដោយឡែក លោក Michal Szczerbar សមាជិកសភាប៉ូឡូញមកពីសម្ព័ន្ធពលរដ្ឋ បានលើកឡើង អ្វីដែលប្រជាជនប៉ូឡូញ ចង់បានតាមរយៈការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ គឺចង់ឃើញប៉ូឡូញក្លាយជាដៃគូដ៏គួរឲ្យទុកចិត្តឡើងវិញ នៅក្នុងមហាគ្រួសារសហភាពអឺរ៉ុប នៅក្នុងក្របខណ្ឌសហគមន៍អន្តរជាតិ ជាក់ស្តែងក្នុងសំណុំរឿងអ៊ុយក្រែន។ ប្រជាជនប៉ូឡូញ ចង់ឃើញប្រទេសខ្លួនដោះស្រាយវិវាទទាំងអស់ជាមួយសហភាពអឺរ៉ុប ដើម្បីអាចចាប់ផ្តើមទទួលបានកញ្ចប់ថវិកាផ្តល់សន្ទុះសេដ្ឋកិច្ច។ ដូច្នេះ ប៉ូឡូញត្រូវតែមានអ្នកដឹកនាំថ្មី ដែលជាមនុស្សធ្វើឲ្យទុកចិត្តបាន មិនថានៅក្នុងក្រសែភ្នែកអឺរ៉ុប និងសហគមន៍អន្តរជាតិទាំងមូល។ មនុស្សនោះ គឺលោក ដូណាល់ ទុសក៍។លោក Michal Szczerbar បានអះអាងថា សម្ព័ន្ធបក្សប្រជាធិបតេយ្យដែលនឹងបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះថ្មី មានកម្មវត្ថុរួមគ្នា នាំប៉ូឡូញឲ្យក្លាយជាដៃគូរគួរឲ្យទុកចិត្តលើឆាកអន្តរជាតិ ហើយរៀបចំគោលនយោបាយផ្សះផ្សារសង្គម រស់នៅដោយសុខសន្តិភាពនឹងគ្នា តាមរយៈការការពារសិទ្ធិសេរីភាពស្ត្រី និងក្រុមមនុស្សអ្នកស្រលាញ់ភេទដូចគ្នាជាដើម។ ទាំងអស់នេះ វាគឺជាការរំពឹងចង់បានរបស់យុវជនប៉ូឡូញ៕

10/16/2023 • 8 minutes, 34 seconds

អឺរ៉ុបបារម្ភខ្លាចថា សង្រ្គាមអ៊ីស្រាអែល-ហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីនរញ្ជួយឲ្យកើតមានអំពើហិង្សាចូលដល់ទឹកដីអឺរ៉ុប

សង្រ្គាមអ៊ីស្រាអែល ហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីនកាន់តែធ្លាក់ផុងជ្រៅ។ ៨ថ្ងៃក្រោយ ការវាយឆ្មក់ទ្រង់ទ្រាយធំក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន ដែលបានសម្លាប់មនុស្សជាង ១៣០០នាក់ នៅក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបន្តបាញ់ប្លោង ទៅលើតំបន់ហ្កាហ្សា សម្លាប់មនុស្សជិត ២០០០នាក់ និងត្រៀមកម្លាំងដើម្បីវាយលុកជើងគោក ក្នុងគោលដៅ គាស់រំលើង ចលនាហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន។ ការវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំរបស់ក្រុមប្រដាប់អាវុធហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីនដែលបានសម្លាប់ប្រជាជនស៊ីវិល នៅទឹកដីអ៊ីស្រាអែលបានបណ្តាលឲ្យមានបាតុកម្មបង្ហាញសាមគ្គីភាពជាមួយអ៊ីស្រាអែល។ ប៉ុន្តែ ការវាយប្រហារផ្លូវអាកាស និងការត្រៀមកម្លាំងវាយលុក បោសសម្អាតកុ្រមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន ដែលបានសម្លាប់មនុស្ស និងវិបត្តិមនុស្សធម៌ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរនៅទឹកដីហ្កាហ្សា កំពុងបណ្តាលឲ្យផ្ទុះមានបាតុកម្មប្រឆាំង ស្អប់អ៊ីស្រាអែល នៅតាមបណ្តាប្រទេសអារ៉ាប់ និងប្រទេសសំបូរប្រជាជនកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម។ ភ្លើងសង្រ្គាមអ៊ីស្រាអែល និងក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីនកំពុងឆេះសន្ធោសន្ធៅ ជាពិសេសនៅតំបន់ហ្កាហ្សា ជាទី ដែលអ៊ីស្រាអែល នៅ៧ថ្ងៃមកនេះបានបាញ់ប្លោង ទម្លាក់គ្រាប់បែក សឹងមិនលោះថ្ងៃ។ តាមអាជ្ញាធរប៉ាឡេស្ទីន ការវាយប្រហារផ្លូវអាកាសរបស់អ៊ីស្រាអែលគិតមកត្រឹមថ្ងៃសុក្រ បានសម្លាប់មនុស្សជាង ១៥០០នាក់ ដែលនៅក្នុងនោះ មានកុមារ ៥០០នាក់ និងបានបំផ្លាញអគារជាង ១៣០០នៅក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សា។ នេះបើតាមការវាយតម្លៃរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។អ៊ីស្រាអែលបាញ់សម្លាប់មេចលនាហាម៉ាស៨ថ្ងៃក្រោយបាញ់ប្លោងទៅលើជំរំ អគារ រូងក្រោមដី ដែលអ៊ីស្រាអែល ជឿថា ជាកន្លែងលាក់ខ្លួនរបស់ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីននៅក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សា អ្នកនាំពាក្យរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានអះអាងនៅថ្ងៃសៅរ៍នេះថា ការវាយប្រហារផ្លូវអាកាសបានសម្លាប់ Al Qadi មេបញ្ជាការកងពល Nukhba ដែលជាក្រុមទាហានឆ្នើមរបស់ហាម៉ាស និងជាអ្នកដែលដឹកនាំការវាយប្រហារឆ្មក់ចូលទឹកដីអ៊ីស្រាអែល កាលពីថ្ងៃសៅរ៍សប្តាហ៍មុន។តាមអ្នកនាំពាក្យខាងលើ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលនិងទីភ្នាក់ងារសន្តិសុខផ្ទៃក្នុងបានទទួលព័ត៌មានគួរឲ្យជឿជាក់ដែលថា Al Qadi មេបញ្ជាការកងពល Nukhbaរបស់ចលនាហាម៉ាសស្លាប់នៅក្នុងការវាយប្រហារផ្លូវអាកាស។មានអាយុ ៣៧ឆ្នាំ Al Qadi ជាជនជាតិប៉ាឡេស្ទីន មានដើមកំណើតចេញពី Ramallha របស់ស៊ីហ្សកដានី ដែលជាទឹកដីមួយទៀតរបស់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន។ តាមអ្នកនាំពាក្យរប់សកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល Al Qadi ដែលចលនាហាម៉ាសធ្លាប់បញ្ជាក់ថា ជាមេបញ្ជាការរបស់ក្រុមប្រដាប់អាវុធឆ្នើម Nukhba ធ្លាប់ស្ថិតក្នុងចំណោមអ្នកទោសប៉ាឡេស្ទីន ដែលអ៊ីស្រាអែលដោះលែង និងចាប់បញ្ជូនឲ្យទៅរស់នៅ ហ្កាហ្សា នៅឆ្នាំ ២០១១ នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌដោះដូរអ្នកទោស រវាងអ៊ីស្រាអែល និងប៉ាឡេស្ទីន។ ភាគីហាម៉ាសនៅថ្ងៃសៅរ៍ទី ១៤តុលា បដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយអ្វីទាំងអស់ទាក់ទងនឹងព័ត៌មានដែលថា មេបញ្ជាការម្នាក់របស់ខ្លួនស្លាប់នៅក្នុងការវាយប្រហារផ្លូវអាកាសរបស់អ៊ីស្រាអែល។បាតុកម្មគាំទ្រប៉ាឡេស្ទីនកំពុងគ្របដណ្តប់សមានចិត្តសំដែងសាមគ្គីភាពជាមួយអ៊ីស្រាអែលនៅចំពោះមុខការវាយប្រហារដ៏សន្ធឹករបស់អ៊ីស្រាអែល ទៅលើតំបន់ហ្កាហ្សា ដែលបានសម្លាប់ប្រជាជនស៊ីវិល និងបណ្តាលឲ្យប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន រាប់សែននាក់រត់ភៀសខ្លួន គេចចេញពីការទម្លាក់គ្រាប់បែករបស់អ៊ីស្រាអែល បាតុកម្មដើម្បីបុព្វហេតុប៉ាឡេស្ទីនបានបន្លឺឡើងជាបន្តបន្ទាប់ ជាពិសេសនៅតាមបណ្តាប្រទេសអារ៉ាប់ និងនៅប្រទេសដែលមានប្រជាជនកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម។ តាំងពីប្រទេសនៅតំបន់ដើមបូព៌ា អេហ្ស៊ីប ហ្សកដានី លីបង់ ស៊ីរី យេម៉ែន អ៊ីរ៉ង់ អ៊ីរ៉ាក់ បារ៉ែន រហូតអាហ្វ្រិក ដូចជាលីប៊ី អាល់ហ្សេរី ម៉ារ៉ុក និងនៅអាស៊ី ដូចជា បង់ក្លាដែស ឥណ្ឌូណេស៊ី ម៉ាឡេស្ទី ប៉ាគីស្ថាន ប្រជាជនរាប់ពាន់ រាប់ម៉ឺននាក់ ចុះថ្នល់ធ្វើបាតុកម្ម លើកទង់ជាតិប៉ាឡេស្ទីន និងទាមទារឲ្យអ៊ីស្រាអែលបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់ ការប្រើកម្លាំងយោធា ដ៏ហិង្សាទៅលើប្រជាជនស្លូតត្រង់ប៉ាឡេស្ទីនដែលកំពុងនៅជាប់គាំងក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សា។នៅប្រទេសមួយចំនួន ដូចជាអ៊ីរ៉ង់ អ៊ីរ៉ាក់ និងប៉ាគីស្ថាន បាតុករដុតទង់ជាតិអ៊ីស្រាអែល ទង់ជាតិអាមេរិក និងស្រែកថ្កោលទោសនយោបាយឈ្លានពានធ្វើអាណានិគមនិយមរបស់អ៊ីស្រាអែល ទៅលើទឹកដីប៉ាឡេស្ទីន តាមរយៈការបញ្ជា បណ្តេញប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនឲ្យរើចាកចេញ ដោយកំហិតពីភាគខាងជើងតំបន់ហ្កហ្សា។អឺរ៉ុបកំពុងខ្លាចជម្លោះអ៊ីស្រាអែលប៉ាឡេស្ទីនហៀរចេញពីដើមបូព៌ាភ្លើងសង្រ្គាមកំពុងឆេះសន្ធោសន្ធៅនៅទឹកដីហ្កាហ្សា។ ប៉ុន្តែ ប្រទេសជាច្រើន នៅអឺរ៉ុបកំពុងភ័យបារម្ភខ្លាចពីការជះឥទ្ធិពលរបស់វា រហូតបណ្តាលឲ្យមានបញ្ហាក្នុងសង្គម ជាពិសេសភាពតានតឹង ជម្លោះរវាងសហគមន៍ជនជាតិនៅអឺរ៉ុប។ថ្វីត្បិតថា ជម្លោះប្រដាប់អាវុធ អំពើហិង្សារវាងអ៊ីស្រាអែល និងប៉ាឡេស្ទីន កើតឡើងនៅអ៊ីស្រាអែល និងប៉ាឡេស្ទីនមែន ប៉ុន្តែ វារមែងជះឥទ្ធិពល រងរញ្ជួយរហូតដល់ទឹកដីអឺរ៉ុប។ ជាក់ស្តែង នៅបារាំង ក្រសួងមហាផ្ទៃបានហាមឃាត់មិនឲ្យមានបាតុកម្មដើម្បីបុព្វហេតុប៉ាឡេស្ទីន ក្នុងហេតុផលថា បាតុកម្មរបស់អ្នកគាំទ្រប៉ាឡេស្ទីន តែងទាក់ទាញឲ្យកើតមានការប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សា បង្កអសណ្តាប់ធ្នាប់ និងការប៉ះទង្គិចជាមួយប៉ូលិសបារាំង។តាមការវាយតម្លៃរបស់អ្នកនាំពាក្យឧត្តមស្នងការសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដោយសារ ការវាយប្រហាររបស់អ៊ីស្រាអែល ទៅលើតំបន់ហ្កាហ្សា និងការប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សា និង អយុត្តិធម៌របស់អាជ្ញាធរអ៊ីស្រាអែល ទៅលើប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន និន្នាការស្អប់អ្នកកាន់សាសនាជ្វីហ្វ និងសារស្អប់អ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម បានកើនឡើង នៅតាមបណ្តាប្រទេសក្នុងពិភពលោក។ នៅបារាំង អាជ្ញាធររកឃើញ មានសកម្មភាពប្រឆាំងជេរប្រមាថ ជនជាតិជ្វីហ្វជាង១០០ករណី គិតចាប់តាំង មានការប្រយុទ្ធគ្នារវាងអ៊ីស្រាអែល និងក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន ៨ថ្ងៃមកនេះ។ ប៉ូលិសបារាំងបានចាប់ឃាត់ខ្លួនមនុស្ស៤១នាក់ ចំណែកសាលារៀន វិហារអ្នកកាន់សាសនាជ្វីហ្វ ប្រមាណ ៥០០កន្លែងនៅទូទាំងប្រទេសត្រូវដាក់ស្ថិតក្រោមការយាមការបាររបស់ប៉ូលិស កងអាវុធហត្ថបារាំង ចំនួន ១ម៉ឺននាក់។ បារាំងចាត់វិធានការការពារតឹងរ៉ឹងខ្លាំង ព្រោះបារាំងជាប្រទេសនាំមុខគេនៅអឺរ៉ុបដែលមានសហគមន៍ជ្វីហ្វរស់នៅច្រើនជាងគេ ប្រមាណ ៥សែននាក់ ប៉ុន្តែ បារាំងក៏មានប្រជាជនកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមច្រើនសម្បើមដែរ ប្រមាណ ៦លាននាក់ ពោលគឺស្មើនឹង៩%នៃប្រជាជនបារាំងសរុប។ក្រៅពីបារាំង អាល្លឺម៉ង់ និងប្រទេសនៅអឺរ៉ុបមួយចំនួនទៀត បានចាត់វិធានការតឹងរ៉ឹងដូចគ្នានេះដែរ ដើម្បីបង្កាទប់ស្កាត់កុំឲ្យមានបញ្ហាសង្គម ជាពិសេស ការស្អប់រើសអើងសហគមន៍ជ្វីហ្វ។ នៅអង់គ្លេស នៅពេលមានការវាយប្រហារខ្លាំងរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ទៅលើតំបន់ហ្កាហ្សាដើម្បីសងសឹកនឹងការវាយឆ្មក់សម្លាប់មនុស្សរបស់ក្រុមហាម៉ាសនៅក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល ចៅហ្វាយក្រុងឡុងដ៍ធ្លាប់បានអំពាវនាវឲ្យប្រជាជនកាន់សាសនាជ្វីហ្វនៅអង់គ្លេស ស្ថិតនៅតែក្នុងផ្ទះ។ អង់គ្លេសបានអនុញ្ញាតឲ្យមានបាតុកម្មលើកទង់ជាតិប៉ាឡេស្ទីននៅថ្ងៃសុក្រ ប៉ុន្តែហាមមិនឲ្យបាតុកម្មគាំទ្រក្រុមហាម៉ាស ដែលអង់គ្លេសចាត់ចូលក្នុងបញ្ជីក្រុមភេរវនិយមអន្តរជាតិ។ដោយសារសង្រ្គាមអ៊ីស្រាអែលទៅលើតំបន់ហ្កាហ្សា សហគមន៍ជនជាតិជ្វីហ្វ នៅអឺរ៉ុប ត្រូវរស់នៅក្នុងការភ័យខ្លាចជាប់ជានិច្ច។ នៅហូឡង់ អេស្ប៉ាញ ប៉ូលិសត្រូវដាក់ពង្រាយ នៅតាមវិហារ និងមុខសាលារៀនជ្វីហ្វ នៅបន្ទាប់ពី ចលនាហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីនស្រែកអំពាវនាវឲ្យគេសម្លាប់ជនជាតិជ្វីហ្វនៅគ្រប់កន្លែងក្នុងពិភពលោក។

10/14/2023 • 6 minutes, 33 seconds

អ៊ីស្រាអែលបិទខ្ទប់ហ្កាហ្សាទាំងស្រុងនិងគ្រោងបើកប្រតិបត្តិការកម្ទេចចលនាហាម៉ាស

៧២ម៉ោងក្រោយការវាយឆ្មក់ទ្រង់ទ្រាយធំរបស់ពួកហាម៉ាស យោធាអ៊ីស្រាអែលបានបន្តបាញ់ផ្លោងលើតំបន់ហ្កាហ្សា និងបិទខ្ទប់តំបន់នេះទាំងស្រុង ព្រមទាំងប្រមូលកងកម្លាំងទ័ពបម្រុងរាប់ម៉ឺននាក់។ អ៊ីស្រាអែលចង់កម្ទេចចលនាហាម៉ាសឱ្យរលត់រលាយអស់។ ចំណែកខាងប៉ាឡេស្ទីន ចលនាហាម៉ាសបានគំរាមសម្លាប់ចំណាប់ខ្មាំងវិញ ដើមតបទៅនឹងការវាយប្រហាររបស់អ៊ីស្រាអែល។ ចំនួនមនុស្សស្លាប់បាត់បង់ជីវិត ក្នុងរយៈពេលបីថ្ងៃនៃការតតាំងគ្នារវាងអ៊ីស្រាអែល-ហាម៉ាសបានឡើងដល់ជាង១២០០នាក់។ ខាងអ៊ីស្រាអែលមានស្លាប់ជាង៧០០នាក់និងរបួស២១៥០នាក់។ ចំណែកខាងប៉ាឡេស្ទីនមានស្លាប់ជាង៥៦០នាក់ និងអ្នករងរបួសប្រមាណ២៩០០នាក់ នៅតំបន់ហ្កាហ្សា ដែលយោធាអ៊ីស្រាអែលបន្តវាយប្រហារ និងកាត់ផ្តាច់ឱ្យនៅឯកាកាន់តែខ្លាំង។តើតំបន់ហ្កាហ្សាមានស្ថានភាពយ៉ាងណា?តំបន់ហ្កាហ្សាដែនដីមួយចំណិតរបស់ប៉ាឡេស្ទីនមានទទឹងតែ៦-១២គីឡូម៉ែត្រ និងបណ្តោយតែ៤១គីឡូម៉ែត្រ នៅជាប់សមុទ្ទមេឌីទែរ៉ាណេ ត្រូវអ៊ីស្រាអែលបិទត្រួតត្រាសេរីភាពនៃការធ្វើដំណើរចេញចូលតាំងពីឆ្នាំ២០០៧មក ប៉ុន្តែពេលនេះហ្កាហ្សាត្រូវឡោមព័ទ្ធជិតដោយទាហានអ៊ីស្រាអែលជាច្រើនពាន់នាក់។ ជាងនេះទៅទៀត រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអ៊ីស្រាអែលបានប្រកាសបិទខ្ទប់តំបន់ទាំងស្រុងតែម្តង។ បន្ទាប់ពីផ្អាកការផ្តល់ថាមពលអគ្គិសនី-ហ្កាស និងជំនួយស្បៀងអាហារ អាជ្ញាធរអ៊ីស្រាអែលបានកាត់ផ្តាច់ទឹក ដែលអ៊ីស្រាអែលបង្ហូរទៅឱ្យហ្កាហ្សាក្នុងកំរិត១០%ក្នុងមួយឆ្នាំ។ដើម្បីសងសឹកនឹងការវាយឆ្មក់ទ្រង់ទ្រាយធំរបស់ពួកចលនាហាម៉ាសកាលពីថ្ងៃទី៧តុលា យោធាអ៊ីស្រាអែលបានបើកប្រតិបត្តិការផ្លូវអាកាសទម្លាក់គ្រាប់បែកឥតដាច់លើទីតាំងជាច្រើន ដែលជារចនាសម្ព័ន្ធយោធារបស់ចលនាហាម៉ាសនៅក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សា។ យោធាអ៊ីស្រាអែលបានប្រកាសគ្រប់គ្រងស្ថានការណ៍តំបន់ភាគខាងត្បូងនៃប្រទេសដែលផ្ទាំងស៊ីបនៃការវាយហាម៉ាសបានវិញហើយ តែអ្នកនាំពាក្យយោធាអ៊ីស្រាអែលយល់ថាអាចនៅមានសេសសល់ភេរវជនខ្លះក្នុងតំបន់។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែល លោក នេតាន់យ៉ាហ៊ូ បានសន្យានៅល្ងាចថ្ងៃចន្ទទី ៩តុលាថាអ៊ីស្រាអែលនឹងធ្វើឱ្យក្រុមហាម៉ាសរស់យ៉ាងលំបាកនិងវេទនាបំផុត ព្រោះអ៊ីស្រាអែលនឹងឈ្នះដោយប្រើកម្លាំង-ជាកម្លាំងដ៏មហិមា ឯប្រជាពលរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីននៅហ្កាហ្សាត្រូវប្រឈមនឹងសង្គ្រាមដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ និងដ៏វែង។ប៉ុន្តែចលនាហាម៉ាស បានគំរាមតាមរយៈសេចក្តីថ្លែងការណ៍វិញថា បើសត្រូវមិនយល់ភាសាមនុស្សធម៌ ហាម៉ាសនឹងប្រើភាសាណាដែលអ៊ីស្រាអែលយល់។ ពោលគឺ នៅពេលណាមានពលរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីនណាម្នាក់បានស្លាប់ក្នុងការវាយប្រហារដោយឥតព្រៀងទុក ហាម៉ាសនឹងផ្តាច់ជីវិតចំណាប់ខ្មាំងស៊ីវិលអ៊ីស្រាអែលម្នាក់វិញដែរ។ បើតាមរដ្ឋាភិបាលអ៊ីស្រាអែល នៅពេលពួកហាម៉ាសវាយលុកចូលក្នុងដែនដីអ៊ីស្រាអែលពួកគេបានចាប់ជនស៊ីវិលបានប្រមាណជិត១៥០នាក់ជាចំណាប់ខ្មាំង។បិទខ្ទប់តំបន់ហ្កាហ្សាទាំងស្រុងជាឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ?ការឆ្មក់វាយប្រហាររបស់ចលនាហាម៉ាស បានរងការថ្កោសទោសពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន ប៉ុន្តែការសម្រេចបិទខ្ទប់ទាំងស្រុងតំបន់ហ្កាហ្សាដែលមានប្រជាពលរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីនស៊ីវិលជាង២លាន៣សែននាក់រស់នៅ ក៏កំពុងតែធ្វើឱ្យសហគមន៍អន្តរជាតិជ្រួលច្របល់មិនតិចដែរ។ការបិទខ្ទប់តំបន់មួយទាំងស្រុង ដែលនាំឱ្យមានគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិតជនស៊ីវិល បង្អត់សេចក្តីត្រូវការចាំបាច់សម្រាប់រស់ មានចែងហាមឃាត់ក្នុងច្បាប់មនុស្សធម៌អន្តរជាតិ។ នេះបើតាមការរំលឹករបស់ឧត្តមស្នងការសិទ្ធិមនុស្សអង្គការប្រជាជាតិ នៅព្រឹកថ្ងៃអង្គារទី ១០តុលា។ លោក Volker Turk ក៏បានបង្ហាញភាពតក់ស្លុតនិងអាម៉ាសនៅចំពោះមុខវិធីប្រហារជីវិតរបស់ក្រុមប្រដាប់អាវុធប៉ាឡេស្ទីន ដោយស្នើសុំឱ្យក្រុមនេះដោះលែងចំណាប់ខ្មាំងនិងអ្នកទោសស៊ីវិលភ្លាម និងដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌ។លោកអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ អង់តូនីញ៉ូ ហ្គូទែកស៍ ក៏បានទទួលស្គាល់ដែរថាលោកព្រួយបារម្ភនឹងការប្រើសិទ្ធិការពារខ្លួនដ៏ស្របច្បាប់របស់អ៊ីស្រាអែល។ លោកជ្រួលច្របល់ក្នុងចិត្តខ្លាំងណាស់នៅពេលឮអ៊ីស្រាអែលប្រកាសបិទខ្ទប់ទាំងស្រុង។ ក្នុងន័យនេះលោកបានប្រកាសរំលឹកអ៊ីស្រាអែលថាប្រតិបត្តិការយោធាត្រូវតែរៀបចំធ្វើឡើងដោយគោរពសិទ្ធិមនុស្សធម៌អន្តរជាតិ។ ត្រូវការពារនិងគោរពជីវិតជនស៊ីវិល។ រចនាសម្ព័ន្ធស៊ីវិល មានជាអាទិ៍មន្ទីរពេទ្យ សាលារៀន កន្លែងស្នាក់នៅ មិនត្រូវក្លាយជាចំណុចវាយប្រហារទេរបស់យោធាអ៊ីស្រាអែលទេ។សហភាពអឺរ៉ុបបានប្រកាសបើកប្រជុំបន្ទាន់នៅថ្ងៃអង្គារនេះ ដោយអញ្ជើញប្រមុខការទូតអ៊ីស្រាអែលនិងប៉ាឡេស្ទីនចូលរួមផង។ ប្រមុខដឹកនាំតួកគីនិងអេហ្ស៊ីប ព្រមទាំងកាតា កំពុងសាកល្បងដើរតួជាអន្តរការី។តើអ៊ីស្រាអែលកំពុងឈានទៅបើកប្រតិបត្តិការកម្ចាត់ពួកហាម៉ាសអស់តាមវិធីណា?យោលទៅលើចំនួនទ័ពបម្រុងប្រមាណ៣សែននាក់ ដែលអ៊ីស្រាអែលប្រមូលបានក្នុងរយៈពេលតែ៤៨ម៉ោង បូកនឹងទាហានពេញសិទ្ធិជិតមួយសែននាក់ ដែលផ្តើមមកផ្តុំនៅជុំវិញតំបន់ហ្កាហ្សា ពលរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីនចាប់ព្រួយបារម្ភទុកជាមុនថាច្បាស់ជានឹងមានប្រតិបត្តិការវាយកម្ទេចក្រុមយុទ្ធជនហាម៉ាសទ្រង់ទ្រាយធំតាមផ្លូវគោក។ប៉ុន្តែប្រតិបត្តិការបែបនេះ អាចចោទជាបញ្ហាច្រើនសម្រាប់អ្នកដឹកនាំអ៊ីស្រាអែល ព្រោះអាចមានការបាត់បង់មនុស្សច្រើន ទាំងសងខាង ព្រោះតំបន់នេះមានដង់ស៊ីតេប្រជាជនខ្ពស់ ជាផ្ទះរបស់ពួកហាម៉ាសស្រាប់ដែលពួកគេអាចសំងំលាក់ខ្លួននៅគ្រប់ជ្រុង គ្រប់ផ្លូវ គ្រប់រូង ... ចាំស្ទាក់ស្វាគមទាហានអ៊ីស្រាអែល។កម្លាំងយោធាអ៊ីស្រាអែលអាចមានប្រៀបខ្លាំង និងអាចបំផ្លាញរចនាសម្ព័ន្ធរបស់ពួកហាម៉ាស ដូចជា កន្លែងផលិតឬដំឡើងរ៉ុកកែត ផ្លូវក្រោមដីដែលតភ្ជាប់ពីហ្កាហ្សាទៅអេហ្ស៊ីប ទៅអ៊ីស្រាអែល សម្រាប់ឱ្យពួកហាម៉ាសទាក់ទងជាមួយអ្នកនៅក្រៅតំបន់ហ្កាហ្សា ឬកម្ទេចស្តុកអាវុធ គ្រាប់សព្វាវុធ តែមិនងាយកម្ចាត់មេកើយចលនាហាម៉ាសបានដោយងាយៗឡើយ។ ម៉ូហាមេដ Dief មេក្លោងដឹកនាំប្រតិបត្តិការវាយលុកកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ត្រូវបានយុវជនប៉ាឡេស្ទីនចាត់ទុកជាព្រះ។ឧបមាមេកើយក្រុមភេរវនិយមហាម៉ាសត្រូវកម្ចាត់បាន ក៏អ៊ីស្រាអែលមិនអាចកម្ចាត់ពួកគេអស់ដែរ។ អ៊ីស្រាអែលធ្លាប់ឈ្នះនិងសម្លាប់បានមេក្រុម ជាច្រើនដងមកហើយ ក្នុងសង្គ្រាមមុនៗ។ តែនៅហ្កាហ្សា គេមិនអាចកំណត់លទ្ធផលចុងក្រោយថាតើមានស្លាប់ជីវិតទាហានអ៊ីស្រាអែលនិងពលរដ្ឋស៊ីវិលប៉ាឡេស្ទីនប៉ុន្មានទេ។ ហើយបើទោះបីជាឈ្នះ ក៏ត្រូវមានបញ្ហាដែរ។ កម្ចាត់ពួកហាម៉ាសអស់ អ៊ីស្រាអែលនឹងមកធ្វើអាណានិគមលើដែនដីមួយដុំនេះទៀតឬ? អ៊ីស្រាអែលគ្មានអនុស្សាវរីយ៍ល្អនឹងការធ្វើអាណានិគមកិច្ចទេ។ ទុកជនស៊ីវិលជាង២លាននាក់ដោយគ្មានការឃុំគ្រង ចលនាថ្មីនឹងលេចឡើងខ្លាំងជាងហាម៉ាសទៅទៀត។ស្ថាបនិកអ៊ីស្រាអែល លោក David Ben Gourion បានអះអាងនៅឆ្នាំ១៩៥៨ថា ដែនដីហ្កាហ្សាជាអពមង្គលសម្រាប់គ្រប់របប មិនថាសម្រាប់រដ្ឋអ៊ីស្រាអែល របបអ៊ីស្រាអែលជាមួយអង្គការសហប្រជាជាតិ ឬអង្គការសហប្រជាជាតិដោយគ្មានអ៊ីស្រាអែល។ ប៉ុន្តែនោះជាគំនិតកាល៦៦ឆ្នាំមុន តើអាចហួសសម័យទេ?

10/10/2023 • 7 minutes, 26 seconds

តើប្រតិបត្តិការវាយប្រហាររបស់ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន កើតឡើងដូចម្តេចខ្លះ?

គិតត្រឹមថ្ងៃចន្ទទី៩តុលា ការវាយប្រយុទ្ធគ្នារវាងកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល និងក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន នៅតែបន្តយ៉ាងសកម្ម ២ថ្ងៃក្រោយការវាយឆ្មក់ទ្រង់ទ្រាយធំ និងគួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលបំផុតរបស់ក្រុមហាម៉ាស។ ជាលើកទី១ ដែលក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីននៅតំបន់ហ្កាហ្សា បានសំរុកចូលមកក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល វាយប្រហារសម្លាប់មនុស្សជាច្រើនរយនាក់។ លោកបេនចាមិន នេតាន់យ៉ាហ៊ូ នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែល បានប្រកាសថា អ៊ីស្រាអែលនឹងធ្វើសង្គ្រាមកំទេចក្រុមហាម៉ាសឲ្យអស់ ហើយថាសង្គ្រាមនេះ គឺជាសង្គ្រាមរយៈពេលវែង។ តើការវាយប្រហាររបស់ក្រុមហាម៉ាសនេះ បានកើតឡើងយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ?នៅព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍ទី៧តុលា វេលាទាបភ្លឺ ដែលជាកំឡុងពេល បុណ្យShabbat សំរាកប្រចាំសប្តាហ៍ របស់ប្រជាជនជ្វីហ្វ ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន បានបើកការវាយឆ្មក់ ក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំបំផុតមិនធ្លាប់មាន។ ក្រុមហាម៉ាស បានសំរុកបាញ់គ្រាប់រ៉ុកកែត ជាច្រើនពាន់គ្រាប់ចេញពីតំបន់ហ្កាហ្សា ឆ្ពោះមកកាន់ទឹកដីអ៊ីស្រាអែល ធ្វើឲ្យប្រព័ន្ធខែលរបស់អ៊ីស្រាអែល វង្វេងចាប់លែងឈ្នះ។ស្របពេលជាមួយគ្នានេះ ក្រុមកម្លាំងហាម៉ាសជាច្រើនរយនាក់ បាននាំគ្នាសំរុកចូលមកក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល។ ក្រុមថ្មើរជើង បានប្រើប្រាស់គ្រាប់បែក និងប្រើរថយន្តគ្រឿងចក្រឈូសឆាយ ទៅបើកបំបុកឈូសទម្លាយរបងជញ្ជាំង ដែលខណ្ឌចែកតំបន់ហ្កាហ្សា និងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល។ ក្រុមផ្សេងទៀត បានប្រើប្រាស់ឆ័ត្រយោងបំពាក់ដោយម៉ាស៊ីនកង្ការ ហោះរំលងជញ្ជាំង និងមានខ្លះបានប្រើទូកបើកតាមសមុទ្រ ចូលទៅកាន់ទឹកដីអ៊ីស្រាអែល។ចូលទៅដល់ទឹកដីអ៊ីស្រាអែល ក្រុមហាម៉ាស់ បានបើកការវាយប្រហារទៅលើប៉ុស្តិនគរបាល ទីតាំងទាហាន និងបានបាញ់រះទៅលើប្រជាជនស៊ីវីលដោយឥតរើសមុខ។ ក្រុមហាម៉ាស បានសំរុកចូលទៅដល់ក្នុងទីក្រុងមួយចំនួន របស់អ៊ីស្រាអែល ដូចជាទីក្រុង Ashkelon ទីក្រុង Sderot និងទីក្រុង Ofakim ជាដើម ដែលស្ថិតនៅចំងាយប្រមាណជាង២០គីឡូម៉ែត្រ ពីព្រំដែនតំបន់ហ្កាហ្សា។ អ្នកនាំពាក្យម្នាក់នៃក្រសួងការពារជាតិអ៊ីស្រាអែល បានលើកឡើងថា យ៉ាងហោចណាស់ ក្រុមហាម៉ាសមានគ្នា១០០០នាក់ ដែលបានសំរុកចូលមកក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល។ពួកកងកម្លាំងហាម៉ាស បានដណ្តើមយកសម្ភារៈ និងគ្រឿងសព្វាវុធរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ព្រមទាំងបានចាប់ចំណាប់ខ្មាំង ទាហាននិងប្រជាជនស៊ីវីលជាច្រើននាក់ថែមទៀតផង។ យោងតាមការិយាល័យព័ត៌មានរដ្ឋាភិបាលអ៊ីស្រាអែល យ៉ាងហោចណាស់ មានមនុស្សជាង១០០នាក់ ដែលត្រូវបានក្រុមហាម៉ាសចាប់ជាចំណាប់ខ្មាំង ដែលក្នុងចំណោមនោះ គឺមានជនជាតិអាមេរិក និងជនជាតិអាល្លឺម៉ង់ជាច្រើននាក់។ ផ្អែកតាមលោក Herzi Halevi អគ្គមេបញ្ជាការកងទ័ពជាតិអ៊ីស្រាអែល គឺក្នុងចំណោមចំណាប់ខ្មាំង មានទាំងកុមារ ស្ត្រី មនុស្សចាស់ជរា ជនពិការ និងទាហានអ៊ីស្រាអែលផង។ ពួកហាម៉ាស បានសំដៅចូលទៅវាយប្រហារយុវជនអ៊ីស្រាអែល ដែលកំពុងជួបជុំគ្នាក្នុងកម្មវិធីប្រគុំតន្រ្តីដ៏ធំមួយ នៅជិតក្រុង Kibboutz។ យោងតាមបណ្តាញព័ត៌មានអ៊ីស្រាអែល នៅទីនោះ ក្រុមហាម៉ាសបានបាញ់សម្លាប់មនុស្សជាង២០០នាក់។អ៊ីស្រាអែលប្រកាសសង្គ្រាមផ្អែកតាមកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល គឺក្រុមហាម៉ាស បានបាញ់គ្រាប់រ៉ុកកែត ចំនួនជាង៣០០០គ្រាប់ នៅព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍។ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានប្រកាសអាសន្នភ្លាមៗ និងបានបើកប្រតិបត្តិការ « ដាវដែក » ដើម្បីឆ្លើយតបវិញ ទៅលើក្រុមហាម៉ាស នៅក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សា ដែលមានប្រជាជនរស់នៅប្រមាណ ២,៣លាននាក់។ អ៊ីស្រាអែលបានបាញ់កំទេចអគារជាច្រើនទីតាំង នៅក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សា ដែលគេអះអាងថា គឺជាទីបញ្ជាការរបស់ពួកភេរវកម្មហាម៉ាស។ យោងតាម លោក Richard Hecht អ្នកនាំពាក្យកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល គឺគេបានវាយប្រហារទៅលើ គោលដៅចំនួន ៤២៦ទីតាំងនៅក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សា ដោយរាប់តាំងកន្លែងលាក់ខ្លួនក្នុងរូងក្រោមដី និងសំណង់ហេដ្ឋរចនាសម្ព័ន្ធផ្សេងទៀត របស់ពួកហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន។លោកនេតាន់យ៉ាហ៊ូ បានប្រកាសសន្យាថា និងកំទេចទីតាំងលាក់ខ្លួនរបស់ពួកហាម៉ាស ឲ្យរលាយក្លាយជាផេះ។ ភ្លាមៗក្រោយការវាយឆ្មក់ទ្រង់ទ្រាយធំមិនធ្លាប់មាននេះ ក្រសួងការពារជាតិអ៊ីស្រាអែល បានបញ្ចេញកងកម្លាំងជាច្រើនម៉ឺននាក់ ដើម្បីដេញតាមប្រយុទ្ធជាមួយក្រុមហាម៉ាស ដែលបានបន្លំចូលមកក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល តំបន់ភាគខាងត្បូង។ មិនត្រឹមប៉ុណ្ណោះ អ៊ីស្រាអែល បានប្រកាសប្រមូលកងទ័ពបំរុងទាំងអស់ ដើម្បីត្រៀមធ្វើសង្គ្រាម។ នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានប្រកាសផងដែរថា គេកំពុងពិចារណាជម្លៀសប្រជាជន ចេញពីតំបន់ដែលដែលស្ថិតនៅក្បែរតំបន់ហ្កាហ្សាបំផុត ក្នុងរយៈពេល២៤ម៉ោងទៀត។តើមានស្លាប់មនុស្សប៉ុន្មាននាក់ ហើយបាត់ខ្លួនប៉ុន្មាននាក់?ផ្អែកតាមអាជ្ញាធរអ៊ីស្រាអែល គិតពីថ្ងៃសៅរ៍ ដល់ព្រឹកថ្ងៃចន្ទ យ៉ាងហោចណាស់ មនុស្សជាង៧០០នាក់បានស្លាប់ និងមានរបួសប្រមាន ២១៥០នាក់ នៅខាងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល។ អ្នករាយការណ៍ព័ត៌មានបារាំង AFP បានឃើញសាកសពប្រជាជនស៊ីវីលអ៊ីស្រាអែលជាច្រើននាក់ ដែលត្រូវក្រុមហាម៉ាស់ បាញ់សុះសាច់ ដេករណូករណាកនៅតាមផ្លូវ និងខ្លះនៅក្នុងរថយន្ត នៅក្នុងទីក្រុងចំនួនយ៉ាងហោច៣ គឺ Sderot Kibboutz និង ក្រុងឆ្នេរសមុទ្រ Zikimស្ថិតនៅខាងជើងតំបន់ហ្កាហ្សា។នៅឯតំបន់ហ្កាហ្សាប៉ាឡេស្ទីនវិញ យោងតាមក្រុមហាម៉ាស គឺយ៉ាងហោចណាស់ មានមនុស្សស្លាប់ ចំនួន៤១៣នាក់ និងជាង២៣០០នាក់របួស ដោយសារតែការបាញ់ប្លោងរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ក្នុងរយៈពេល២ថ្ងៃមកនេះ។ ក្នុងចំណោមអ្នកស្លាប់ គឺមានកុមារ៧៨នាក់ និងស្ត្រី៤១នាក់។គួរបញ្ជាក់ថា ក្នុងចំណោមជនរងគ្រោះនៅខាងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល គឺមានជនបរទេសជាច្រើននាក់បានស្លាប់ ក្នុងនោះ មានជនជាតិថៃ១២នាក់ ជនជាតិនេប៉ាល់ ១០នាក់ ជនជាតិអាមេរិកចំនួន៤នាក់ ជនជាតិអ៊ុយក្រែន២នាក់ បារាំង១នាក់ កាណាដា១នាក់ និងមាននិស្សិតជនជាតិខ្មែរ១នាក់ដែរ។ ហើយក្រៅពីមនុស្សស្លាប់ អាជ្ញាធរអ៊ីស្រាអែល អះអាងថា មានប្រជាជនស៊ីវីល និងទាហាន សរុបប្រមាណជាង១០០នាក់ ដែលត្រូវបានក្រុមហាម៉ាស ចាប់ជាចំណាប់ខ្មាំង។យ៉ាងណាមិញ នៅថ្ងៃចន្ទទី៩កញ្ញា ក្រសួងការបរទេសថៃ បានប្រកាសថា ក្រៅពីជនជាតិថៃ១២នាក់ស្លាប់ គឺមាន៨នាក់របួស និង១១នាក់ ត្រូវក្រុមហាម៉ាសចាប់ជាចំណាប់ខ្មាំង។ អជ្ញាធរថៃ កំពុងតែត្រៀមបញ្ជូនយន្តហោះកងទ័ពអាកាស ហោះទៅដឹកប្រជាជនថៃនៅអ៊ីស្រាអែល។ ផ្អែកតាមតួលេខផ្លូវការ គឺបច្ចុប្បន្នមានប្រជាជនថៃចំនួនប្រមាន ៣ម៉ឺននាក់នៅអ៊ីស្រាអែល ដែលភាគច្រើនជាពលករធ្វើការក្នុងវិស័យកសិកម្ម ហើយក្នុងចំណោមនេះ គឺមានប្រមាន៥០០០នាក់ ដែលកំពុងស្ថិតនៅក្នុងតំបន់មានជម្លោះ រវាងអ៊ីស្រាអែលនិងប៉ាឡេស្ទីន។ហេតុអ្វីក្រុមហាម៉ាស បើកការវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំនេះ?ក្រុម Ezzedine Al-Qassem ដែលជាក្រុមប្រដាប់អាវុធមួយនៃចលនាហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន បានអះអាងថា ក្រុមខ្លួនបានបាញ់គ្រាប់រ៉ុកកែត ចំនួនជាង៥០០០គ្រាប់។ នេះគឺជាប្រតិបត្តិការវាយប្រហារ ទៅលើអ៊ីស្រាអែល ដើម្បី “សងសឹក និងបិទបញ្ចប់ឧក្រិដ្ឋកម្មដាក់អាណានិគមដែលអ៊ីស្រាអែល ធ្វើមកលើប៉ាឡេស្ទីន”។ចលនាហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន លើកឡើងថា តាំងតែពីឆ្នាំ១៩៦៧មក អ៊ីស្រាអែល បានដាក់អាណានិគមមកលើតំបន់ស៊ីហ្សកដានី និងនៅផ្នែកខាងកើតទីក្រុងហ្សេរុយសាឡឹម ព្រមទាំងបានរាំងខ្ទប់តំបន់ហ្កាហ្សា តាំងតែពីឆ្នាំ២០០៧មក ក្រោយពេលចលនាហាម៉ាសបានឡើងគ្រប់គ្រងអំណាចនៅហ្កាហ្សា។ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យទី ៨តុលា មេដឹកនាំចលនាហាម៉ាស ឈ្មោះ Ismaïl Haniyeh បានអះអាងថា ចលនាហាម៉ាសកំពុងតែឈានដណ្តើមបានជ័យជំនះ ដ៏ធំមួយ។ ចលនានេះ ថែមទាំងបានអំពាវនាវ ហៅក្រុមកងកម្លាំងតស៊ូប៉ាឡេស្ទីន នៅតំបន់ស៊ីហ្សកដានី ព្រមទាំងប្រទេសអារ៉ាប់ និងអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមទាំងអស់ ត្រូវតែចូលរួមប្រយុទ្ធជាមួយពួកខ្លួន។ជាក់ស្តែង ក្រោយការបើកប្រតិបត្តិការវាយឆ្មក់របស់ក្រុមហាម៉ាសនេះ កាលពីព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យ ក្រុមចលនាហេសបូឡាលីបង់ឯណោះ ក៏បានបាញ់ប្លោងគ្រាប់កាំភ្លើងធំ ព្រមទាំងបានបាញ់មីស៊ីលជាច្រើនគ្រាប់ ចូលមកកាន់ទឹកដីអ៊ីស្រាអែល នៅភាគខាងជើង។ ចលនាហេសបូឡា ដែលមានអ៊ីរ៉ង់នៅពីក្រោយ បានអះអាងាថា ខ្លួនចង់វាយប្រហារអ៊ីស្រាអែល ដើម្បីជាការសាមគ្គីជាមួយចលនាហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន។ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានអះអាងថាគេបានវាយបកវិញទៅលើក្រុមហេសបូឡា តាមរយៈការបញ្ជាយានដ្រូនទៅវាយប្រហារនៅចំទីតាំងមួយចំនួន នៅក្នុងទឹកដីលីបង់។តើសហគមន៍អន្តរជាតិបានប្រតិកម្មយ៉ាងណាខ្លះ?លោកអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ បានថ្លែងថ្កោលទោសយ៉ាងធ្ងន់ ចំពោះការវាយប្រហាររបស់ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន ដែលបានសម្លាប់ប្រជាជនស៊ីវីលដោយមិនរើសមុខ។ លោកអង់តូនីញ៉ូ ហ្គូតទែរស៍ បានថ្លែងអំពាវនាវទៀតថា សហគមន៍អន្តរជាតិត្រូវតែរួមគ្នា ប្រើប្រាស់ការចរចាការទូត ដើម្បីជួយទប់កុំឲ្យជម្លោះប្រដាប់អាវុធនេះ ផ្ទុះក្លាយទៅជាសង្គ្រាមធំនៅក្នុងតំបន់ដើមបូព៌ាទាំងមូល។គួរបញ្ជាក់ថា នៅក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ថ្វីបើមានប្រទេសជាច្រើនបានប្រកាសថ្កោលទោសក្រុមហាម៉ាស នៅទីបំផុត ការបោះឆ្នោតលើ “សេចក្តីសម្រេចចិត្តរួមដើម្បីថ្កោលទោសក្រុមហាម៉ាស” មិនអាចសម្រេចទៅបានទេ ដោយសារតែគ្មានសំឡេងជាឯកច្ឆ័ន្ទ។យ៉ាងណាក៏ដោយ លោកប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន វិញបានថ្លែងថ្កោលទោស ការវាយប្រហាររបស់ក្រុមហាម៉ាស និងបានអះអាងថា សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងបញ្ជូនជំនួយយោធា ទៅជួយអ៊ីស្រាអែល ដែលរងការវាយប្រហារ។ ដូចគ្នាដែរ លោកស្រី អួរស៊ុឡា វ៉ុនឌែរ ឡេយ៉េន បានចាត់ទុកការវាយប្រហាររបស់ក្រុមហាម៉ាស ថាគឺជា “ការវាយប្រហារភេរវកម្មដ៏សាហាវ និងថោកទាបបំផុត”។ លោកស្រីប្រធានាគណៈកម្មាការអឺរ៉ុប បានបន្ថែមថា ក្នុងនាមជាប្រទេសឯករាជ្យនិងប្រជាធិបតេយ្យ អ៊ីស្រាអែលមានសិទ្ធិគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការឆ្លើយតបវិញ។ ចំណែកលោក រីស៊ី ស៊ូណាក់ នាយករដ្ឋមន្ត្រីអង់គ្លេសបានបញ្ជាក់ប្រាប់ទៅសមភាគីអ៊ីស្រាអែល ថាអង់គ្លេសគាំទ្រនៅពីក្រោយអ៊ីស្រាអែលជានិច្ច។ដោយឡែក រដ្ឋាភិបាលបារាំង ដែលបានប្រកាសថ្កោសទោសយ៉ាងធ្ងន់ ទៅលើការវាយប្រហាររបស់ក្រុមហាម៉ាសដែរនោះ បានអះអាងថា កំពុងតែប្រឹងប្រែងបើកការចរចាការទូត ដើម្បីបញ្ចៀសកុំឲ្យភ្លើងសង្គ្រាមនេះ ឆាបឆេះ ទៅដល់តំបន់ស៊ីសហ្សកដានី លីបង់ និងក្នុងតំបន់ដើមបូព៌ាទាំងមូល។ រីឯលោក អ៊ែរដូហ្កាន់ ប្រធានាធិបតីតួកគី បានប្រកាសអំពាវនាវ ឲ្យក្រុមហាម៉ាស និងអ៊ីស្រាអែល រក្សាការស្ងៀមស្ងាត់ ផ្តល់អាទិភាពដល់សន្តិភាព និងធ្វើយ៉ាងណាបញ្ចៀសកុំឲ្យស្លាប់ប្រជាជនស៊ីវីល។ផ្ទុយទៅវិញ លោកប្រធានាធិបតីអ៊ីរ៉ង់ អ៊ីប្រាហ៊ីម រ៉ៃស៊ី បានប្រកាសកាលពីថ្ងៃអាទិត្យថា អ៊ីរ៉ង់គាំទ្រការតស៊ូប្រយុទ្ធការពារខ្លួនដ៏ស្របច្បាប់ របស់ប្រជាជាតិប៉ាឡេស្ទីន។ យ៉ាងណាមិញ អ៊ីរ៉ង់ត្រូវបានគេសង្ស័យថា គឺជាអ្នកទំនុកបំរុងជួយក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន ដើម្បីបើកប្រតិបត្តិការវាយឆ្មក់ទ្រង់ទ្រាយធំនេះ ទៅលើអ៊ីស្រាអែល ដែលអ៊ីរ៉ង់ចាត់ទុកថាជាសត្រូវដ៏ធំបំផុតរបស់ខ្លួន៕

10/9/2023 • 11 minutes

អ៊ីស្រាអែលប្រកាសសង្រ្គាមក្រោយការវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំមិនធ្លាប់មានរបស់ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន

អ៊ីស្រាអែលប្រកាសដាក់ប្រទេសក្នុងស្ថានភាពសង្រ្គាមបន្ទាប់ពីត្រូវរងស្រោចដោយគ្រាប់រ៉ូកែតរបស់ចលនាហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន ដែលគ្រប់គ្រងតំបន់ហ្កាហ្សា នៅព្រឹកព្រលឹមថ្ងៃសៅរ៍ទី ៧ តុលា។ តាមតុល្យការបឋមរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ការវាយប្រហាររបស់ក្រុមហាម៉ាសទៅលើទឹកដីភាគខាងត្បូងអ៊ីស្រាអែលដែលនៅជាប់ព្រំប្រទល់ជាមួយតំបន់ហ្កាហ្សា បានសម្លាប់មនុស្សយ៉ាងតិច ២២នាក់នាក់ និងរបួសជាង ៥០០នាក់។ ក្រោយកោះប្រជុំសន្តិសុខបន្ទាន់ នៅព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍ នាយករដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីស្រាអែល បេនចាមីន នេតាន់យ៉ាហ៊ូប្រកាសដាក់ប្រទេសក្នុងស្ថានភាពសង្រ្គាម និងបញ្ជាឲ្យកងទ័ពបើកប្រតិបត្តិការវាយប្រហារតបទៅលើតំបន់ហ្កាហ្សា។ ប្រមុខការពារជាតិអ៊ីស្រាអែលវិញ បានព្រមានក្រុមហាម៉ាសថា កំពុងធ្វើកំហុសដ៏ធ្ងន់ធ្ងរដែលបើកការវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំលើអ៊ីស្រាអែលនៅពេលនេះ។ ការវាយប្រហារបកវិញរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានសម្លាប់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនជិត២០០នាក់នៅថ្ងៃសៅរ៍ទី ៧តុលា។ តាំងពីព្រលឹមថ្ងៃសៅរ៍ទី ៧ តុលា ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីនបាញ់ស្រោចគ្រាប់រ៉ូកែតចេញពីតំបន់ហ្កាហ្សាសំដៅទឹកដីភាគខាងត្បូងអ៊ីស្រាអែល ដោយបានសម្លាប់មនុស្សយ៉ាងតិច ២២នាក់ និងរងរបួសជាង ៥០០នាក់។ នៅភាគខាងត្បូង និងភាគកណ្តាលប្រទេសអ៊ីស្រាអែល ទោះគ្រាប់រ៉ូកែតជាច្រើនរបស់ក្រុមហាម៉ាស ត្រូវប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាសបាញ់ស្ទាក់ទម្លាក់ជាមុន ប៉ុន្តែ សំឡេងស៊ីរ៉ែនស្រែករោទិ៍ដាស់តឿនឲ្យប្រជាជនរត់រកកន្លែងពួនជ្រក ដើម្បីគេចចេញពីការវាយប្រហាររបស់ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន។យុទ្ធសាស្រ្តវាយប្រហាររបស់ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីនខុសប្លែកពីលើកមុនៗយ៉ាងដូចម្តេចនៅព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍ទី ៧តុលា ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីនបានបើកការប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំ និងគួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើល រន្ធត់ខ្លាំង សម្រាប់ប្រជាជនអ៊ីស្រាអែល ព្រោះថា ក្រៅពីបាញ់ស្រោចគ្រាប់រ៉ូកែត ជាង ៥០០០គ្រាប់សំដៅទឹកដីអ៊ីស្រាអែល តាំងពីម៉ោង៦កន្លះព្រឹក ម៉ោងដែលប្រជាជនអ៊ីស្រាអែលកំពុងលង់លក់ក្នុងដំណេក ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីននៅបានបើកប្រតិបត្តិការវាយប្រហារពិសេសមួយទៀត នោះគឺការបញ្ជូនក្រុមប្រដាប់អាវុធ វាយលុកចូលផ្ទាល់ក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល។តាមកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល នៅបន្ទាប់ពីមានការបាញ់ស្រោចគ្រាប់រ៉ូកែតសំដៅអ៊ីស្រាអែល សកម្មជនប្រដាប់អាវុធរបស់ក្រុមហាម៉ាសជាច្រើននាក់បានចូលទឹកដីអ៊ីស្រាអែល តាមផ្លូវទឹក ដូចជាការប្រើទូក និងតាមផ្លូវអាកាស តាមរយៈការប្រើឆ័ត្រយោងហោះសម្រូតខ្លួនចូលដីអ៊ីស្រាអែល។ រូបភាពវីដេអូនៅលើបណ្តាញសង្គម ដែលទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានបរទេសមិនទាន់អាចបញ្ជាក់ប្រភពបានបង្ហាញមនុស្សប្រដាប់អាវុធ បិទមុខជាច្រើននាក់ ដើរឆ្លងរបងលួស គេកាត់ទម្លុះ នៅព្រំប្រទល់ហ្កាហ្សាជាមួយអ៊ីស្រាអែល។ រូបភាពវីដេអូខ្លះបង្ហាញយុវជនប៉ាឡេស្ទីនឡើងជាន់រថក្រោះដែលគេចូលវាយបំផ្លាញ នៅក្រោយប្រតិបត្តិការរបស់ក្រុមប្រដាប់អាវុធ ឬការរឹបអូសយកបានរថយន្តពីទាហានអ៊ីស្រាអែលដែលគេបើកបរពេញទីក្រុងហ្សាហ្សា។ អ៊ីស្រាអែល និងក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន បានផ្ទុះសង្រ្គាមប្រយុទ្ធគ្នា ចំនួន៤លើក គិតចាប់តាំងពីក្រុមហាម៉ាស ចូលគ្រប់គ្រងតំបន់ហ្កាហ្សា នៅឆ្នាំ ២០០៧។ កន្លងមក ក្រុមហាម៉ាសបាញ់តែគ្រាប់រ៉ូកែតសំដៅទឹកដីអ៊ីស្រាអែល ហើយវាជារឿងដ៏កម្របំផុត ដែលក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីនបញ្ជូនបានសម្រេច ក្រុមប្រដាប់អាវុធរបស់ខ្លួនទៅប្រយុទ្ធអុកឡុកក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល។ សម្រាប់ប្រជាជនអ៊ីស្រាអែលដែលរស់នៅទីក្រុងភាគខាងត្បូង ជាប់ទឹកដីហ្កាហ្សា នេះជាលើកទី១ដែលការវាយប្រហាររបស់ក្រុមហាម៉ាសធ្វើឲ្យពួកគេភ័យខ្លាចបំផុត។ មុនៗ ពួកគេមានសុវត្ថិភាព នៅក្រោយរត់ដល់កន្លែងជ្រកពីការវាយប្រហាររបស់គ្រាប់រ៉ូកែត។ ម្យ៉ាងគ្រាប់រ៉ូកែតសឹងទាំងស្រុងរបស់ពួកហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីនត្រូវប្រព័ន្ធខែលមីស៊ីលរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបាញ់ស្ទាក់ នៅលើមេឃមិនឲ្យធា្លក់ដល់ដី ប៉ុន្តែ ការវាយប្រហាររបស់ចលនាហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីនលើកនេះ សាហាវជាងលើកមុនៗ ព្រោះក្រៅពីបាញ់គ្រាប់រ៉ូកែត ក្រុមហាម៉ាសបញ្ជូនក្រុមប្រដាប់អាវុធរបស់ខ្លួនឲ្យចូលទៅដើរបាញ់សម្លាប់ប្រជាជនអ៊ីស្រាអែល ដល់ក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល។កាសែតក្នុងស្រុកអ៊ីស្រាអែលចុះផ្សាយនៅថ្ងៃសៅរ៍នេះថា កងកម្លាំងរក្សាសន្តិសុខអ៊ីស្រាអែលបាញ់តបតជាមួយក្រុមប្រដាប់អាវុធ ដែលបានដើរបាញ់រះលើអ្នកដំណើរតាមផ្លូវ ក្នុងទីក្រុងSderot នៅភាគខាងត្បូងអ៊ីស្រាអែល។រូបភាពរបស់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានអន្តរជាតិបានបង្ហាញប្រជាជនអ៊ីស្រាអែលត្រូវក្រុមប្រដាប់អាវុធចាប់ជំរិតជាចំណាប់ខ្មាំង ចំណែកសាកសពជនជាតិអ៊ីស្រាអែលដែលកុម្ម៉ង់ដូរប៉ាឡេស្ទីនបាញ់សម្លាប់ នៅរណូករណែលតាមផ្លូវ។អ្វីជាដើមចមដែលធ្វើឲ្យក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីនបាញ់ស្រោចគ្រាប់រ៉ុកក្កែតទៅលើអ៊ីស្រាអែល?ការវាយប្រហាររបស់ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីនដែលបានធ្វើឲ្យអ៊ីស្រាអែលភ្ញាក់ផ្អើល រន្ធត់ខ្លាំង កើតឡើង នៅមួយថ្ងៃក្រោយដែលអ៊ីស្រាអែលរំលឹកខួប៥០ឆ្នាំនៃYom Kippur សង្រ្គាមវាយប្រហារដ៏គួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលរបស់ប្រទេសអារ៉ាប់ នាំមុខដោយអេហ្ស៊ីប និងស៊ីរី ដើម្បីដណ្តើមយកទឹកដីដែលអ៊ីស្រាអែលយកមកកាន់កាប់ ក្រោយជ័យជំនះរបស់អ៊ីស្រាអែល ក្នុងសង្រ្គាម៦ថ្ងៃ កាលពីឆ្នាំ ១៩៦៧។(កាលពី៥០ឆ្នាំ មុន នៅថ្ងៃទី ៦ តុលា ឆ្នាំ ១៩៧៣ អេហ្ស៊ីប និងស៊ីរីដែលចាញ់ អ៊ីស្រាអែល នៅក្នុងសង្រ្គាម៦ថ្ងៃ ឆ្នាំ ១៩៦៧ បានរួមគ្នាបើកការវាយប្រហារ ដោយសង្រ្គប់ ដោយមិនឲ្យអ៊ីស្រាអែលដឹងខ្លួនមុន ក្នុងគោលដៅដណ្តើមយកទឹកដីរបស់ខ្លួន ពីអ៊ីស្រាអែលមកវិញ។ ទោះអ៊ីស្រាអែលជាអ្នកឈ្នះ សង្រ្គាម៣សប្តាហ៍ ដែលបានសម្លាប់ទាហានអ៊ីស្រាអែល ២៦០០នាក់ និងយ៉ាងតិច ៩០០០នាក់ នៅចំណែកក្រុមប្រទេសអារ៉ាប់ អ៊ីស្រាអែលបានបាត់បង់ទឹកដីស៊ីណៃទៅឲ្យអេហ្ស៊ីប ប៉ុន្តែ តំបន់ខ្ពង់រាបហ្គោឡង់របស់ស៊ីរី នៅតែស្ថិតក្រោមការកាន់កាប់របស់អ៊ីស្រាអែលរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ។)ដូចប្រទេសអារ៉ាប់កាលពី៥០ឆ្នាំមុន ចលនាហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីនបានយកគំរូតាម ដោយបើកការវាយប្រហារទៅលើអ៊ីស្រាអែល នៅចំពេលដែលអ៊ីស្រាអែលមិនបានប្រុងប្រៀបខ្លួនទុកជាមុន ជាពិសេស នៅថ្ងៃ បុណ្យចុងក្រោយរបស់ជនជាតិជ្វីវ នៅថ្ងៃសៅរ៍។ ក្រុមហាម៉ាសបាញ់ស្រោចគ្រាប់រ៉ូកែតទៅលើអ៊ីស្រាអែលលើកនេះ ដោយគ្មានព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ ណាមួយកើតឡើងនោះទេ។ ប៉ុន្តែ ការវាយប្រហាររបស់ក្រុមហាម៉ាស ទៅលើអ៊ីស្រាអែល កើតឡើង នៅក្នុងកាលៈទេសៈ ដែលប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន និងអាជ្ញាធរអ៊ីស្រាអែលឧស្សាហ៍ប៉ះទង្គិច តានតឹងនឹងគ្នា កាន់តែខ្លាំងនៅតំបន់ជេរូសាឡឹមដែលអ៊ីស្រាអែលកាន់កាប់ដោយខុសច្បាប់អន្តរជាតិ។ នៅក្នុងសារសំឡេង នៅថ្ងៃសៅរ៍ មេបញ្ជាការរបស់ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន ម៉ូហាម៉េដ អាលឌេអ៊ីហ្វ Muhammad Al-Deif បានប្រកាសបើកប្រតិបត្តិការព្យុះ Al Aqsa ដើម្បីសងសឹកឲ្យស្ត្រីប៉ាឡេស្ទីន ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងការបង្រ្កាបហិង្សារបស់អាជ្ញាធរអ៊ីស្រាអែលទៅលើប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីននៅវិហារទីសក្ការៈអ៊ីស្លាម នៅជេរូសាឡឹម និងដើម្បីវាយបកនយោបាយបិទខ្ទប់របស់អ៊ីស្រាអែលទៅលើតំបន់ហ្កាហ្សា។តាំងពីបទឈប់បាញ់នៅឆ្នាំ ២០២១ នៅបន្ទាប់ពីត្រូវទ្រមខ្លួនយ៉ាងដំណំ ដោយសារការវាយប្រហារដ៏សន្ធឹករបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលដែលបានសម្លាប់ថ្នាក់ដឹកនាំសំខាន់ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរបស់ក្រុមហាម៉ាស ដូចជារូងក្រោមដីជាដើម ក្រុមហាម៉ាសបានអត់ធ្មត់មិនលូកដៃក្នុងជម្លោះជាមួយអ៊ីស្រាអែល ដែលបើកការវាយប្រហារទៅលើក្រុមជីហាតប៉ាឡេស្ទីននៅជំរំហ្សេនីនជាដើម។អ្នកតាមដានស្ថានការណ៍នៅតំបន់ដើមបូព៌ា ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន ដែលគ្រប់គ្រងតំបន់ហ្កាហ្សា ហ៊ានចេញមុខវាយប្រហារទៅលើអ៊ីស្រាអែល នៅពេលនេះ ដើម្បីទាក់ទាញការគាំទ្រពីប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន ក្នុងគោលដៅ ប្រជែងដណ្តើមឥទ្ធិពលពីរដ្ឋអំណាចប៉ាឡេស្ទីន ដឹកនាំដោយក្រុមហ្វាតា។ ក្រុមហាម៉ាសចង់បង្ហាញទៅប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន ថា ខ្លួនគឺជាថ្នាក់ដឹកនាំតែម្នាក់គត់ដែលជាអ្នកចេញមុខឈឺឆ្អាល ការពារប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីននៅចំពោះមុខ ការឈ្លានពាន ការធ្វើទុក្ខបុកម្មេញ អំពើហិង្សារបស់អាជ្ញាធរអ៊ីស្រាអែល។នៅក្នុងសារសំឡេង មេបញ្ជាការក្រុមហាម៉ាសបានអំពាវនាវឲ្យប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីននៅគ្រប់ទឹសទីដែលរងការធ្វើបាបជិះជាន់របស់អ៊ីស្រាអែលឲ្យឆ្លៀតយកហេតុការណ៍នៅថ្ងៃសៅរ៍នេះដើម្បីងើបរើបំរះ សងសឹក តាមគ្រប់មធ្យោបាយ ដើម្បីគាស់រំលើង បណ្តេញ ក្រុមអាណានិម ឈ្លានពានទឹកដីប៉ាឡេស្ទីន។ក្រុមហាម៉ាសចំណេញ ឬខាតពីវាយប្រហារលើអ៊ីស្រាអែលលើកនេះ?មហិច្ឆតានយោបាយរបស់ចលនាហាម៉ាស គឺដើម្បីរម្លឹកឡើងវិញពីវត្តមាន និងឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួននៅទីតាំងដែនដីប៉ាឡេស្ទីនផ្សេងទៀតក្រៅពីតំបន់ហ្កាហ្សា។ ដូច្នេះ យុទ្ធសាស្រ្តរបស់ក្រុមហាម៉ាស មិនមែនជាយុទ្ធសាស្រ្តយោធា។ ពួកហាម៉ាសបានដឹងមុនរួចជាស្រេចថា ខ្លួនគ្មានថ្ងៃនឹងទទួលជ័យជំនះផ្លូវយោធា តាមរយៈការប្រើគ្រាប់រ៉ូកែតបាញ់ផ្លោងទៅលើអ៊ីស្រាអែលនោះឡើយ។ ជាក់ស្តែង ក្រោយការបាញ់ស្រោចគ្រាប់រ៉ូកែតចេញពីតំបន់ហ្កាហ្សា នាយករដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីស្រាអែលបានប្រកាសគំរាមក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីនពីផលវិបាកដ៏ធ្ងន់ធ្ងរដែលហ៊ានវាយប្រហារលើអ៊ីស្រាអែលលើកនេះ។ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលអ៊ីស្រាអែលបានបញ្ជាឲ្យគេបញ្ជូនយន្តហោះចម្បាំងជាច្រើនគ្រឿងទៅវាយប្រហារតំបន់ហ្កាហ្សា និងកោះប្រមូលទាហានបម្រុងរាប់ម៉ឺននាក់ ដើម្បីធ្វើសង្រ្គាមប្រយុទ្ធវាយបកលើក្រុមហាម៉ាស។ចលនាហាម៉ាសដឹងច្បាស់ថា ខ្លួនប្រាកដជារងខូចខាតខ្លាំង ដោយសារការវាយប្រហារតបដ៏ចាស់របស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល។ ប៉ុន្តែ ចលនាប៉ាឡេស្ទីនដែលគ្រប់គ្រងតំបន់ហ្កាហ្សាមួយនេះ នៅតែចង់ជួយឈឺឆ្អាល និងកេណ្ឌប្រមូលកម្លាំងវាយប្រហារ ទៅលើអ៊ីស្រាអែល ដើម្បីដាស់ស្មារតី កន្ត្រាក់អារម្មណ៍ លើរឿងរ៉ាវដែលបានកើតមានឡើង នៅក្រៅតំបន់ហ្កាហ្សា។ យុទ្ធសាស្រ្តដែលពួកហាម៉ាសបានប្រើគឺយុទ្ធសាស្រ្តយាយី។ ការបាញ់ផ្លោងគ្រាប់រ៉ូកែតជាសញ្ញាមួយដែលពួកហាម៉ាសចង់ប្រាប់អ៊ីស្រាអែល ដរាបណាប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនមិនអាចរស់នៅដោយសុខស្រួល ប្រជាជនអ៊ីស្រាអែលក៏មិនអាចរស់នៅដោយសុខស្រួលដែរ។ម្យ៉ាងការវាយប្រហាររបស់ក្រុមហាម៉ាសលើកនេះនឹងធ្វើឲ្យអ៊ីស្រាអែលចងចាំទុកជាមេរៀន។ ទោះក្រុមហាម៉ាសនឹងត្រូវកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលវាយបង្រ្កាបវិញ ប៉ុន្តែ យ៉ាងណាក៏ដោយ ក្រុមហាម៉ាសបានធ្វើអ៊ីស្រាអែលភ័យបុកពោះមិនតិចដែល នៅពេល អ៊ីស្រាអែលមិនបានប្រុងប្រៀបខ្លួនទុកជាមុនទេ ថាមានកងកុម្ម៉ង់ដូររបស់ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន អាចបញ្រ្ជៀតខ្លួនចូលទៅវាយប្រហារលើប្រជាជន និងទីតាំងយោធាដល់ក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល។

10/7/2023 • 9 minutes, 2 seconds

អាមេរិក៖ លោក Kevin McCarthy ត្រូវធ្លាក់ពីកៅអីប្រធានសភាតំណាង

ជាលើកទី១ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ នៃនយោបាយសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលប្រធានសភាតំណាង ត្រូវគេបោះឆ្នោតទាញទម្លាក់ពីមុខងារ។ ថ្ងៃទី៣តុលា២០២៣ លោក Kevin McCarthy សមាជិកសភាបក្សសាធារណរដ្ឋ ដែលត្រូវបានគេបោះឆ្នោតតែងតាំងឲ្យធ្វើជាប្រធានសភាតំណាង កាលពីខែមករា ត្រូវបានសមាជិកសភាបោះឆ្នោត ដកចេញពីតំណែងដ៏ធំមួយនេះ តាមរយៈសំឡេងឆ្នោត ២១៦យល់ព្រម ទល់នឹង ២១០មិនព្រម។ ក្នុងចំណោមអ្នកដែលបានបោះឆ្នោតយល់ព្រមបញ្ចប់មុខតំណែងរបស់លោក Kevin McCarthy គឺមានសមាជិកសភាបក្សសាធារណរដ្ឋគ្នាឯង ចំនួន៨នាក់។ ភ្លាមៗក្រោយដឹងលទ្ធផលឆ្នោត លោក Kevin McCarthy បានថ្លែងទៅកាន់អ្នកកាសែតថា លោកបានកាន់ការងារជាប្រធានសភាតំណាង វាគឺជាកិត្តិយសធំធេងណាស់សម្រាប់លោក។ លោកបានអះអាងប្រកបដោយមោទនភាព ថាលោកបានធ្វើការងារនេះ ប្រកបដោយឆន្ទៈបង្រួបបង្រួម សម្រុះសម្រួល ដើម្បីប្រយោជន៍ជាតិជាធំ។ ទន្ទឹមគ្នានេះ លោកបានបញ្ជាក់ថា លោកនឹងមិនស្នើបេក្ខភាពលោកសាជាថ្មី ដើម្បីឲ្យគេបោះឆ្នោតជ្រើសរើសធ្វើជាប្រធានសភាម្តងទៀតនោះទេ។បរិយាកាសហែកហួរគ្នា ក្នុងបក្សសាធារណរដ្ឋស្ថានការណ៍រញ៉េរញ៉ៃនៅសភាតំណាង របស់សហរដ្ឋអាមេរិក បានស្តែងឲ្យឃើញពីការបាក់បែកឈ្លោះប្រកែកគ្នា រវាងក្រុមសមាជិកសភា មកពីគណបក្សសាធារណរដ្ឋ ដែលមានសំឡេងភាគច្រើននៅក្នុងសភានេះ។ យ៉ាងណាមិញ ការបោះឆ្នោតតែងតាំងលោក Kevin McCarthy កាលពីខែមករា ត្រូវបានធ្វើឡើងទាំងបង្ខំ និងត្រដាបត្រដួសរួចទៅហើយ ដោយឆ្លងកាត់ការធ្វើសម្បទានជាច្រើនចំណុច មុននឹងក្រុមសមាជិកសភាបក្សសាធារណរដ្ឋយល់ព្រមបោះឆ្នោត។តែមកទល់ពេលនេះ ជម្លោះប្រេះឆា ហាក់កាន់តែរីកធំនៅក្នុងបក្សនេះ ខណៈក្រុមសមាជិកសភាដែលស្និទ្ធនឹងលោកដូណាល់ ត្រាំ បាននាំគ្នាតវ៉ារិះគន់មិនសំចៃមាត់ ទៅលើលោក Kevin McCarthy។ គឺសមាជិកសភាម្នាក់ មកពីរដ្ឋផ្លរីដា ឈ្មោះ Matt Gaetz ដែលជាអ្នកចេញមុខ ដំឡើងសំឡេងខ្លាំងជាងគេ។ គឺលោក Matt Gaetz រូបនេះហើយដែលជាអ្នក ស្នើឲ្យមាននីតិវិធីបោះឆ្នោតទម្លាក់លោក Kevin McCarthy នៅថ្ងៃទី៣តុលា។មុនពេលបោះឆ្នោតបានចាប់ផ្តើម នៅរសៀលថ្ងៃអង្គារ អង្គសភាទាំងមូល បានក្លាយជាវេទិការ ស្រែកចោទ រិះគន់គ្នាទៅវិញទៅមក យ៉ាងទ្រហឹងអឺងកង រវាងក្រុមសមាជិកសភាបក្សសាធារណៈរដ្ឋដូចគ្នា ដែលបានពុះចែកជា២ក្រុម ម្ខាំងប្រឆាំងម្ខាងគាំទ្រលោក Kevin McCarthy។ ចំណែកក្រុមសមាជិកសភាបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ដែលសាមគ្គីធ្លុងមួយ អង្គុយស្ងាត់ស្ងៀម តាមដានមើលទស្សនីយភាពឈ្លោះប្រកែកគ្នានេះយ៉ាងហួសចិត្តបំផុត។ហេតុអ្វី លោក Kevin McCarthy ត្រូវមនុស្សក្នុងបក្សរិះគន់?លោក Matt Gaetz ដែលដឹកនាំក្រុមប្រឆាំងនឹងលោក លោក Kevin McCarthy បានលើកឡើងថា គ្មាននរណាមានទំនុកចិត្ត លើលោក Kevin McCarthy ទៀតទេ ព្រោះលោកម្នាក់នេះ បានធ្វើរឿងបញ្ច្រាសទិសជាច្រើនលើកច្រើនសារ។ ដូច្នេះ ត្រូវតែដូរប្រធានសភាថ្មី ដែលល្អជាងនេះ។ សមាជិកសភាស្និទ្ធនឹងលោកត្រាំរូបនេះ បានចោទថាលោក Kevin McCarthy បានចរចាជាមួយពួកបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីបើកកញ្ចប់ថវិកាបណ្តោះអាសន្ន ក្នុងកម្មវត្ថុបញ្ចៀស បញ្ហា Shut Down។ លោកម្នាក់បានអះអាងទៀតថា លោក Kevin McCarthy បានចរចាដោយសម្ងាត់ ជាមួយលោកចូ បៃដិន ទាក់ទិននឹងកញ្ចប់ថវិកាជួយអ៊ុយក្រែន។គួរបញ្ជាក់ថា ក្រុមសមាជិកសភាបក្សសាធារណរដ្ឋ ដែលមានទំនោរស្តាំនិយមខ្លាំង ហើយដែលស្និទ្ធគាំទ្រលោកដូណាល់ ត្រាំ មានចេតនារារាំងការបោះឆ្នោតច្បាប់ថវិកាជាតិ ទុកឲ្យប្រទេសជួបបញ្ហា Shut Down ដើម្បីយកលេសនេះដាក់សំពាធលើរដ្ឋាភិបាលលោក ចូ បៃដិន។ បន្ថែមពីនេះ ក្រុមគាំទ្រលោកដូណាល់ត្រាំ ប្រឆាំងដាច់ខាត ចំពោះគំរោងកញ្ចប់ថវិកាថ្មី ប្រមាណ២៤ពាន់លានដុល្លារ ដែលរដ្ឋបាលលោកចូ បៃដិន បានស្នើដើម្បីយកទៅជួយអ៊ុយក្រែន។ ក្រុមសមាជិកសភាទាំងនេះ លើកឡើងថា រដ្ឋអាមេរិកគួរណាតែទុកប្រាក់ យកទៅចំណាយលើការគ្រប់គ្រងជនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ នៅតាមព្រំដែនជាមួយម៉ិកស៊ិកវិញ។ឆ្លើយទៅកាន់អ្នកកាសែត លោក Kevin McCarthy បានអះអាងថា លោកមិនសោកស្តាយទេ ដែលបានចរចា រកការស្រុះស្រួលមតិ ជាមួយបក្សប្រជាធិបតេយ្យ។ វាគឺជាការងារចាំបាច់ ដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍ជាតិ ជាជាងការប្រកាន់បក្សពួករឹងរូសតែម្ខាងៗ។ឈានចូលដំណាក់កាលចលាចលក្នុងពេលបោះឆ្នោត កាលពីថ្ងៃអង្គា លោក Tom McClintock សមាជិកសភាម្នាក់នៃបក្សសាធារណរដ្ឋ បានលើកឡើងថា យើងកំពុងតែនាំគ្នាដើរដល់មាត់ជ្រោះហើយ សូមគ្រប់គ្នាដកថយមកវិញ ពិចារណាច្បាស់មុននឹងធ្លាក់ចូលទៅក្នុងគ្រោះថ្នាក់។ លោកបានបន្តថា សភាតំណាងនឹងឈានចូលក្នុងតំណាក់កាលរាំងស្ទះ ធ្វើអ្វីលែងកើត នៅពេលដែលគ្មានប្រធាន។លោកដូណាល់ ត្រាំ បានបង្ហោះសារតាមបណ្តាញសង្គម Trust Social ដោយចោទសួរថា “ហេតុអ្វីបាន បានជាពួកសាធារណរដ្ឋ គិតតែនាំគ្នាឈ្លោះប្រកែកគ្នា ហើយបែរជាមិនព្រមរួមកម្លាំងគ្នា ប្រយុទ្ធនឹងពួកឆ្វេងនិយមជ្រុល ដែលកំពុងតែបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់ប្រទេសទៅវិញ?"ចំណែកលោកចូ បៃដិនវិញ តាមរយៈអ្នកសម្តីរបស់លោកស្រី Karine Jean-Pierre អ្នកនាំពាក្យសេតវិមាន បានអំពាវនាវឲ្យសភាតំណាង ត្រូវតែជ្រើសរើសប្រធានថ្មី ឲ្យបានឆាប់ជាទីបំផុត ព្រោះថាសហរដ្ឋអាមេរិក មានរឿងធំៗ និងសំខាន់ៗ ដែលត្រូវចាត់ចែងច្រើនណាស់ មិនអាចរាំងស្ទះបានទេ។ជាការពិតណាស់ ជាមួយនឹងការបោះឆ្នោតទម្លាក់ប្រធានសភាពីតំណែង ជាលើកទី១នៃប្រវត្តិសាស្ត្រនេះ គឺនយោបាយអាមេរិកបានឈានជើងចូលក្នុងតំណាក់កាលមួយ ដ៏ចលាចលបំផុត។ សភាតំណាង បានទុកពេល១សប្តាហ៍ ដើម្បីបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានសភាថ្មី មកជំនួសលោក Kevin McCarthy។ យោងតាមការវិភាគខ្លះ រយៈពេល១សប្តាហ៍នេះ គឺខ្លឺណាស់ បើយើងក្រឡេកទៅមើលជម្រៅដ៏ជ្រៅ នៃការឈ្លោះប្រកែកគ្នា រវាងក្រុមសមាជិកសភាបក្សសាធារណរដ្ឋ។ គេមិនសង្ឃឹមថា បក្សសាធារណរដ្ឋ អាចនឹងស្រុះស្រួលគ្នា ជ្រើសរើសមនុស្សថ្មីម្នាក់ទៀត មកបានដោយងាយនោះឡើយ។ សមាជិកសភាខ្លះបានថែមទាំង ចង់ស្នើឈ្មោះលោកដូណាល់ ត្រាំ ឲ្យមកធ្វើជាប្រធានសភាថែមទៀតផង៕

10/4/2023 • 6 minutes, 9 seconds

ការផ្អាកជំនួយយោធារបស់អាមេរិកនឹងជះផលអាក្រក់ដល់កងទ័ពអ៊ុយក្រែន?

ដោយប្រផិតប្រផើយបំផុត អាមេរិកបានជៀសរួចផុត វិបត្តិថវិកា កាលពីយប់ថ្ងៃសៅរ៍ទី ៣០កញ្ញា នៅបន្ទាប់ពីសភាឯកភាពគ្នា នៅនាទីចុងក្រោយ លើកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីកញ្ចប់ថវិកាថ្មីរបស់រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក ដែលគ្មានខ្ទង់ចំណាយសម្រាប់ជួយអ៊ុយក្រែន។ ជាមួយកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីកញ្ចប់ថវិកាថ្មី មន្រ្តីរដ្ឋាភិបាលអាមេរិកជាង១លាន៥សែននាក់ បានធូរទ្រូង គេចផុតពីវិបត្តិShutdown រយៈពេល៤៥ថ្ងៃ ប៉ុន្តែ ប្រជាជន និងកងទ័ពអ៊ុយក្រែន ដែលពឹងផ្អែកលើកញ្ចប់ជំនួយធំពីអាមេរិក អ៊ុយក្រែនកំពុងប្រឈមអនាគតមិនច្បាស់លាស់។ នៅយប់ថ្ងៃសៅរ៍ ទី៣០កញ្ញា អាមេរិកបានគេចផុតពីវិបត្តិShutdown រយៈពេល៤៥ ថ្ងៃ បន្ទាប់ពីសភាទាំងពីរថ្នាក់បោះឆ្នោត ដោយសំឡេងភាគច្រើន អនុម័តកញ្ចប់ថវិកាថ្មីរបស់រដ្ឋាភិបាល។ កិច្ចព្រមព្រៀងបណ្តោះអាសន្នដែលមានរយៈពេល៤៥ថ្ងៃ គ្មានរាប់បញ្ចូលខ្ទង់ចំណាយសម្រាប់ជួយអ៊ុយក្រែន ដែលជាចំណុចប្រទាញប្រទង់គ្នារវាងក្រុមសាធារណរដ្ឋ ដែលមានសំឡេងភាគច្រើននៅសភាអ្នកតំណាងរាស្រ្ត និងក្រុមប្រជាធិបតេយ្យរបស់លោកចូ បៃដិន។កញ្ចប់ជំនួយរបស់អាមេរិកសម្រាប់អ៊ុយក្រែនមានអ្វីខ្លះចាប់តាំងពីផ្ទុះមានសង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈា្លនពានអ៊ុយក្រែន នៅខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២២ អាមេរិកបានក្លាយជាប្រទេសនាំមុខគេខាងផ្តល់ជំនួយ សម្រាប់អ៊ុយក្រែន។ តាមវិទ្យាស្ថានអាល្លឺម៉ង់សម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក ឈ្មោះ Kiel រដ្ឋបាលលោកចូ បៃដិនបានបញ្ចេញថវិកា៧៥ពាន់លានដុល្លារ ដើម្បីជួយអ៊ុយក្រែន ក្នុងផ្នែកយោធា មនុស្សធម៌ និងហិរញ្ញវត្ថុ។ជាមួយកញ្ចប់ថវិកាជំនួយរបស់ប្រទេសលោកខាងលិច នាំមុខដោយអាមេរិក រដ្ឋាភិបាលអ៊ុយក្រែនមានថវិកាសម្រាប់បើកប្រាក់ខែឲ្យមន្រ្តីរដ្ឋការ ជួយប្រជាជនអ៊ុយក្រែន ដែលរងគ្រោះដោយសារការវាយប្រហារមីស៊ីលរបស់រុស្ស៊ី។ ប៉ុន្តែ គឺកញ្ចប់ជំនួយយោធារបស់អាមេរិក ដែលអ៊ុយក្រែនត្រូវការខ្លាំងជាងគេ។ដើម្បីជួយកងទ័ពអ៊ុយក្រែន ប្រយុទ្ធដណ្តើមទឹកដីពីរុស្ស៊ី អាមេរិកបានបង្កើនជំនួយយោធាកាន់តែច្រើន ក្រាស់ក្រែលដល់អ៊ុយក្រែន។ នៅខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០២២ ពោល៣ខែក្រោយរុស្ស៊ីបើកការវាយប្រហារ លើអ៊ុយក្រែន អាមេរិកបានប្រកាសកញ្ចប់ជំនួយយោធាដ៏ធំ ប្រមាណ ៤០ពាន់លានដុល្លារ សម្រាប់ជួយកងទ័ពអ៊ុយក្រែន។តើការផ្អាកជំនួយរបស់អាមេរិកប៉ះពាល់ប៉ុណ្ណាដល់សមរភូមិប្រយុទ្ធរបស់អ៊ុយក្រែន?នៅក្នុងជំនួយ៧៥ពាន់លានដុល្លារ ដែលអាមេរិកបានផ្តល់ទៅឲ្យអ៊ុយក្រែន កញ្ចប់ជំនួយយោធារបស់អាមេរិកសម្រាប់អ៊ុយក្រែន មានច្រើនជាងគេ ប្រមាណ៤២,៨ពាន់លានដុល្លារ ពោលគឺស្មើនឹងពាក់កណ្តាលនៃកញ្ចប់ជំនួយយោធារបស់ប្រទេសលោកខាងលិចបូកសរុបចូលគ្នា សម្រាប់ជួយអ៊ុយក្រែន នៅក្នុងសមរភូមិប្រយុទ្ធតទល់នឹងកងទ័ពរុស្ស៊ី។ ជាការប្រៀបធៀប ជំនួយយោធារបស់អង់គ្លេស ដែលស្ថិតនៅចំណាត់ថ្នាក់ទី២ បន្ទាប់ពីអាមេរិក មានតែ ជាង ៦ពាន់លានដុល្លារប៉ុណ្ណោះ គឺតិចតួចជាងអាមេរិក ឆ្ងាយណាស់។កញ្ចប់ជំនួយយោធារបស់អាមេរិកដើរតួនាទីសំខាន់ណាស់សម្រាប់ជួយកងទ័ពអ៊ុយក្រែន នៅក្នុងសមរភូមិប្រយុទ្ធដណ្តើមទឹកដីពីរុស្ស៊ី។ ជាក់ស្តែង ជាមួយកញ្ចប់ជំនួយយោធារបស់អាមេរិក អ៊ុយក្រែនបានទទួលគ្រឿងសព្វាវុធទំនើបៗរបស់អាមេរិក ដូចជា ប្រព័ន្ធខែលមីស៊ីល យន្តហោះចម្បាំង F-16 រ ថក្រោះដ៏ទំនើបរបស់អាមេរិក Abraham មីស៊ីលប្រឆាំងរថក្រោះ ដ្រូន និងកាំភ្លើងធំ ដែលបានជួយកងទ័ពអ៊ុយក្រែនរហូតមកឲ្យដណើ្តមយកបានភូមិ និងវាយប្រហារដល់ទីតាំងស្តុកអាវុធ របស់រុស្ស៊ី នៅក្នុងតំបន់ដុនបាស់។អ៊ុយក្រែនត្រូវការសព្វាវុធ កញ្ចប់ជំនួយយោធារបស់អាមេរិក ដើម្បីវាយដណ្តើមទឹកដីពីរុស្ស៊ី។ ដូច្នេះ បើតាមអ្នកជំនាញ ការផ្អាកព្យួរជំនួយយោធាណាមួយរបស់អាមេរិកជាដំណឹងដ៏អាក្រក់បំផុតសម្រាប់អ៊ុយក្រែន ព្រោះវាកើតឡើងចំពេលដែលអ៊ុយក្រែនកំពុងត្រូវការខ្លាំង ចំនួនសព្វាវុធសម្រាប់ធ្វើសង្រ្គាមប្រឆាំងរុស្ស៊ី។ តាមអ្នកជំនាញ ការផ្អាកព្យួរជំនួយយោធារបស់អាមេរិកសម្រាប់អ៊ុយក្រែននឹងមិនទាន់ហុចផលវិបាកភ្លាមៗសម្រាប់កងទ័ពអ៊ុយក្រែន ព្រោះថា គេនៅតែមានសព្វាវុធរបស់អាមេរិក ដែលត្រូវបានបញ្ជូនទៅឲ្យអ៊ុយក្រែន នៅក្នុងកញ្ចប់ថវិកាជំនួយមុនៗ។ប៉ុន្តែ ផលប៉ះពាល់ ដោយសារការផ្អាកកញ្ចប់ជំនួយថ្មីរបស់អាមេរិក សម្រាប់អ៊ុយក្រែន នឹងអាចកើតមាន នៅពេលខាងមុខ នៅពេលកងទ័ពអ៊ុយក្រែនត្រូវដាច់អាវុធ លែងមានក្នុងស្តុកមួយរយៈ ទម្រាំមានការបញ្ជូនជំនួយយោធាសាជាថ្មី សម្រាប់អ៊ុយក្រែន។មួយវិញទៀត ដោយសារការផ្អាកកញ្ចប់ជំនួយយោធារបស់អាមេរិក ប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាសរបស់អ៊ុយក្រែន ដែលពឹងទាំងស្រុងលើប្រព័ន្ធខែលមីស៊ីលរបស់អាមេរិក ក៏អាចចុះទន់ខ្សោយ មិនអាចការពារជីវិតប្រជាជនស៊ីវិល និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធក្នុងក្រុង ពីការវាយប្រហារមីស៊ីលរបស់រុស្ស៊ី។តើជំនួយយោធារបស់អាមេរិកសម្រាប់អ៊ុយក្រែនឈានមកដល់ចំនុចមិនច្បាស់លាស់?រដ្ឋបាលលោកចូ បៃដិនបានដាក់ខ្ទង់ចំណាយ ២៤ពាន់លានដុល្លារ សម្រាប់ជួយអ៊ុយក្រែននៅក្នុងកញ្ចប់ថវិកាថ្មីរបស់រដ្ឋសហព័ន្ធ ប៉ុន្តែ ប្រធានក្រុមសំឡេងភាគច្រើនរបស់បក្សសាធារណរដ្ឋបានទាមទារ នៅនាទីចុងក្រោយ ឲ្យគេដកខ្ទង់ចំណាយសម្រាប់ជួយអ៊ុយក្រែន ចេញ ទើប គេអាចបោះឆ្នោតលើកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីថវិកា។ និយាយម្យ៉ាងថា អាមេរិកបានជៀសផុតពីវិបត្តិគ្មានប្រាក់បើកឲ្យបុគ្គលិក ដោយសារតែនៅក្នុងកញ្ចប់ថវិការបស់រដ្ឋសហព័ន្ធ គ្មានទេ ខ្ទង់ចំណាយសម្រាប់ជួយអ៊ុយក្រែន។ជាង១ឆ្នាំនៃសង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន សំឡេងប្រឆាំងនឹងការផ្តល់ជំនួយសម្រាប់អ៊ុយក្រែន មានកាន់តែច្រើនឡើងនៅអាមេរិក។ តាមការស្ទង់មតិ របស់ប្រព័ន្ធទូរទស្សន៍CNN ប្រជាជនអាមេរិក៥៥%ប្រឆាំងលែងចង់ឲ្យរដ្ឋាភិបាលផ្តល់ជំនួយដល់អ៊ុយក្រែនតទៅទៀត និងថា រដ្ឋាភិបាលអាមេរិកគួយកថវិកាមកដោះស្រាយវិបត្តិក្នុងស្រុក ដូចជាវិបត្តិជនអន្តោប្រវេសន៍។តាមមន្រ្តីសេតវិមាននិយាយថា នៅប៉ុន្មានសប្តាហ៍ខាងមុខ រដ្ឋបាលលោកចូ បៃដិននឹងដាក់កញ្ចប់ថវិកាជំនួយ ចំនួន ២៤ពាន់លានដុល្លារសម្រាប់អ៊ុយក្រែនទៅឲ្យសភាបោះឆ្នោតសាជាថ្មី ប៉ុន្តែ គេមិនសង្ឃឹមច្រើននោះទេ។សមាជិកបក្សសាធារណរដ្ឋ ជាដើម ដែលមាននិន្នាការស្តាំនិយមជ្រុល និងគាំទ្រអតីតប្រធានាធិបតី លោកដូណាល់ ត្រាំ បានប្តេជ្ញាហើយថា គេនៅតែបន្តបោះឆ្នោត ប្រឆាំងមិនឲ្យមានខ្ទង់ចំណាយថ្មីសម្រាប់ជួយអ៊ុយក្រែននោះទេ ព្រោះបញ្ហាអាទិភាពរបស់អាមេរិកនៅពេលនេះ មិនមែនសង្រ្គាមអ៊ុយក្រែន ប៉ុន្តែ គឺបញ្ហារបស់ប្រជាជនអាមេរិកដែលកំពុងជួបវិបត្តិជនអន្តោប្រវេសន៍ធ្ងន់ធ្ងរ ដែលលួចឆ្លងព្រំដែនម៉ិចស៊ិក ចូលទឹកដីអាមេរិក។ រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសអ៊ុយក្រែន វិញ អះអាងថា គេនឹងប្រឹងប្រែងបញ្ចុះបញ្ចូលសមាជិកសភាអាមេរិកដើម្បី បោះឆ្នោត គាំទ្រកញ្ចប់ថវិកាជំនួយសម្រាប់អ៊ុយក្រែន នៅក្រោយកិច្ចព្រមព្រៀងបណ្តោះអាសន្ន ស្តីពីថវិការបស់រដ្ឋសហព័ន្ធអាមេរិកត្រូវចប់អស់សុពលភាព នៅ៤៥ថ្ងៃខាងមុខ៕

10/3/2023 • 6 minutes, 14 seconds

អាមេរិកចោទចិនផ្តាច់ការលើប្រព័ន្ធឌីជីថល ប៉េកាំងថាអាមេរិកជាចក្រភពភូតភរ

ភាពតានតឹងរវាងអាមេរិកនិងចិនហាក់ដូចជាមិនចេះចប់មិនចេះហើយ។ អស់ពីរឿងមួយ ចូលរឿងមួយទៀត... នៅថ្ងៃសៅរ៍ទី៣០កញ្ញា ចិនបាន ចោទអាមេរិកថាជាចក្រភពភូតភរ។ នេះជាប្រតិកម្មតបទៅនឹងរបាយការណ៍អាមេរិកដែលថាប៉េកាំងបានប្រើអំណាចផ្តាច់ការលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានឌីជីថល។ នៅល្ងាចថ្ងៃសៅរ៍ទី៣០កញ្ញាម្សិលមិញ ចិនបានបញ្ចេញប្រតិកម្មតបទៅនឹងរបាយការណ៍អាមេរិកចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី២៨កញ្ញា។ សម្រាប់ក្រសួងការបរទេសចិន របាយការណ៍បញ្ជាក់អំពីលក្ខណៈលម្អៀងការទូតរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។តើរបាយការណ៍អាមេរិករិះគន់ចិនដូចម្តេចខ្លះ?របាយការណ៍របស់មជ្ឈមណ្ឌល Global Engagement Center ដែលជាភ្នាក់ងារប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងព័ត៌មានក្លែងក្លាយនៃក្រសួងការបរទេសអាមេរិក បានចោទប៉េកាំងថាបានចំណាយលុយអស់រាប់ពាន់លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំៗ ដើម្បីបើកប្រតិបត្តិការបំភ្លៃព័ត៌មាននៅលើពិភពលោក។ ប្រតិបត្តិការបំភ្លៃព័ត៌មាននេះមានទម្រង់ជាការឃោសនាលើកតម្កើងខ្លួន ជាការផ្តល់ព័ត៌មានក្លែងក្លាយ និងការត្រួតពិនិត្យដើម្បីបិទខ្ទប់ព័ត៌មាន។ នេះជារបៀបគ្រប់គ្រងផ្តាច់លើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានឌីជីថល ដើម្បីកេងប្រវ័ញ្ញពីលើអង្គការអន្តរជាតិនិងដោយឃុំគ្រងបណ្តាញព័ត៌មានជាភាសាចិន។ ជាល្បិចដែលជួយប៉េកាំងឱ្យកែប្រែបរិស្ថានព័ត៌មាននៅលើពិភពលោកបាន។សម្រាប់អ្នកសម្របសម្រួលរបាយការណ៍ លោក James Rubin ទង្វើរបស់សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិននេះនឹងបង្កើតឱ្យមានច្រក និងគម្លាតដែលប្រទេសជាតិនានាអាចសម្រេចចិត្តខុស បម្រើតែផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចនិងសន្តិសុខចិន។ បើគ្មានការទប់ស្កាត់ទេ គឺការបំភ្លៃព័ត៌មានអាចបំផ្លាញដោយយឺតៗនិងយ៉ាងសន្សឹមៗ មូលដ្ឋាននៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ ការបំភ្លៃព័ត៌មានអន្តរជាតិរបស់ចិនមិនមែនត្រឹមតែជាបញ្ហាការទូតមួយមុខទេ ប៉ុន្តែជាតំណាងគ្រោះថ្នាក់សម្រាប់សុចរិតភាពនៃដែនព័ត៌មានអន្តរជាតិ។នៅចំពោះមុខអ្នកសារព័ត៌មាន លោក James Rubin អតីតអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសអាមេរិកបានពន្យល់ទៀតថា នៅពេលប្រមូលបំណែកឯកសារមកផ្គុំបញ្ចូលគ្នាទៅទើបគេសង្កេតឃើញអំពីមហិច្ឆតាដ៏ធំធេងរបស់ចិនដែលចង់គ្រប់គ្រងបណ្តាញផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានក្នុងតំបន់សំខាន់ៗនៃផែនដី។ ឧទាហរណ៍នៅតំបន់អាហ្វ្រិកខាងកើត ចិនបានប្រើវិធីបង់ប្រាក់ទិញកាសែតក្នុងស្រុកសរសេរតែព័ត៌មានល្អ។ចុងក្រោយ របាយការណ៍បានបរិហារលទ្ធិផ្តាច់ការលើប្រព័ន្ធឌីជីថល ដោយកេងពីលើបណ្តាញសង្គមWechat សម្រាប់ផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានក្លែងងក្លាយដៅឱ្យចំអ្នកចេះនិយាយភាសាចិន ហើយរស់នៅក្នុងប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ និងសាកល្បងរារាំងអ្នកប្រឆាំងមិនឱ្យប្រើបណ្តាញសង្គមTikTok។ចុះចិនការពារខ្លួនយ៉ាងណា?របាយការណ៍អាមេរិកសរសេរផ្ទុយពីការពិត។ នេះជាចម្លើយតបរបស់ចិននៅថ្ងៃល្ងាចថ្ងៃសៅរ៍ម្សិលមិញ ដោយវាយបកលើអាមេរិកវិញថា គឺរបាយការណ៍នេះហើយជាអ្នកផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានក្លែងក្លាយ។ ជាមួយនឹងប្រតិកម្ម ចិនបានចោទសហរដ្ឋអាមេរិកថាជាចក្រភពភូតភរ។ អាមេរិកជាជើងឯកខាងធ្វើសង្គ្រាមព័ត៌មានបំភ័ន្តមតិសាធារណៈ។ ដើម្បីរំលេចឱ្យឃើញថាអាមេរិកសក្តិសមនឹងទទួលនាមជាចក្រភពភូតភរ នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ចិនបានរៀបរាប់អំពីរបៀបលាក់បាំងសកម្មភាពអាក្រក់ៗ និងមិនសូវជោគជ័យរបស់ខ្លួន តាមរយៈការលាបពណ៌ទម្លាក់កំហុសលើអ្នកដទៃ មានជាអាទិ៍ប្រតិបត្តិការ Mockingbird របស់ភ្នាក់ងារសេអ៊ីអាក្នុងសម័យសង្គ្រាមត្រជាក់ ដើម្បីបំពុលសារព័ត៌មានអាមេរិកនិងបរទេស ឬអន្តរាគមន៍របស់អតីតរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសអាមេរិក លោក Colin Powell ទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិកាលពីឆ្នាំ២០០៣ ដែលថាអ៊ីរ៉ាក់មានអាំវុធប្រល័យលោកនុយក្លេអ៊ែរ។ប៉េកាំងបានចោទវ៉ាស៊ីនតោនផងដែរ ថាបានផ្សព្វផ្សាយ ពាក្យភូតភរប្រចាំសតវត្សរ៍ ទាក់ទងនឹងនយោបាយចិននៅស៊ីនជាំង។ បើតាមអាមេរិក ចិនបានបើកប្រតិបត្តិការប្រល័យពូជសាសន៍លើសហគមន៍អ៊ុយហ្គួរ ជាជនជាតិភាគតិចកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម ក្រោមផ្លាកប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើភេរវនិយម៕

10/1/2023 • 3 minutes, 56 seconds

សហរដ្ឋអាមេរិកមានវិបត្តិជាប់គាំងថវិកាជាថ្មី ដោយហេតុសង្គ្រាមអ៊ុយក្រែន?

បើគ្មានការព្រមព្រៀងនៅមុនម៉ោង១២អាធ្រាត្រនៃយប់ថ្ងៃសៅរ៍ទី ៣០កញ្ញានេះទេ សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិជាប់គាំងថវិកាជាថ្មី។ រដ្ឋបាលសហព័ន្ធមិនចាំបាច់មួយចំនួនអាចនឹងត្រូវបិទទ្វារផ្អាកដំណើរការ។ ប្រធានាធិបតីចូបៃដិន និងអ្នកសាធារណរដ្ឋទម្លាក់ទំនួលខុសត្រូវដាក់គ្នាទៅវិញទៅមកថាជាដើមហេតុនាំភាពរញ៉េរញៃនេះកើតឡើង។ ទើបគេចពីវិបត្តិបំណុលយ៉ាងប្រផុតប្រផើយកាលពីបួនខែមុន មហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចទីមួយពិភពលោក ទំនងជាមិនអាចបញ្ចៀសមិនឱ្យមានវិបត្តិជាប់គាំងថវិកាShutdownជាថ្មីបានទេ។ ច្បាប់ថវិកាដែលជាអ្នកធានាដំណើរការរដ្ឋបាលរដ្ឋសហព័ន្ធត្រូវផុតឱសានវាទនៅថ្ងៃសៅរ៍ទី៣០កញ្ញាវេលាម៉ោង១២អាធ្រាត្រម៉ោងនៅវ៉ាស៊ីនតោន។ ដូច្នេះបើគ្មានការព្រមព្រៀង អនុម័ត និងចុះហត្ថលេខាលើគម្រោងថវិកាឆ្នាំថ្មី២០២៤ឱ្យបានមុនពេលរំលងអាធ្រាត្រឆ្លងចូលថ្ងៃអាទិត្យទី១តុលានេះទេ សេវារដ្ឋបាលសហព័ន្ធមិនចាំបាច់ទាំងឡាយនឹងត្រូវបិទទ្វារហើយ។ហេតុអ្វីសហរដ្ឋអាមេរិកឧស្សាហ៍ធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិជាប់គាំងថវិកា?រដ្ឋធម្មនុញ្ញអាមេរិកចែងឱ្យសភាអាមេរិកទាំងពីរ គឺព្រឹទ្ធសភានិងសភាជាន់ទាប ជាអ្នកបោះឆ្នោតអនុម័តច្បាប់ថវិកាសហព័ន្ធ តាមរយៈដំណើរបែបបទដ៏វែង។ ជារៀងរាល់ឆ្នាំ វិមានប្រធានាធិបតីរៀបចំគម្រោងថវិកាសម្រាប់ឆ្នាំបន្ទាប់ ដែលគិតចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃទី១តុលាទៅ។ លោក ចូបៃដិន បានលើកគម្រោងថវិកាគោលឆ្នាំ២០២៤ កាលពីខែ៩មីនា សម្រាប់ឱ្យគណៈកម្មការចំនួន១២នៅសភានិងព្រឹទ្ធសភាទទួលបន្ទុករៀបចំចំណាយថវិកាលម្អិតទៅតាមផ្នែកនីមួយៗ ( ការពារជាតិ កសិកម្ម យុត្តិធម៌ ...) និងទៅតាមសំណើរបស់រដ្ឋាភិបាល។ សភានិងព្រឹទ្ធសភា រៀបចំគម្រោងច្បាប់លម្អិតរៀងខ្លួនៗ ហើយយកមកជជែកពិភាក្សាគ្នា។ នៅពេលជជែកតស៊ូមតិគ្នា តែងសម្រេចនៅនាទីចុងក្រោយ ប៉ុន្តែក្រុមម្ខាងៗតែងការពារជំហររបស់ខ្លួន និងយកការជាប់គាំងសេវារដ្ឋបាលសហព័ន្ធមកគំរាមសំឡុតដើម្បីឱ្យម្ខាងទៀតធ្វើសម្បទាន។តាំងពីឆ្នាំ១៩៧៦មក សហរដ្ឋអាមេរិកធ្លាប់ឆ្លងកាត់វិបត្តិជាប់គាំងថវិកាShutdownនេះ២១ដង ក្នុងនោះ១០ដងបានឈានដល់ដំណាក់កាលគាំងសេវារដ្ឋបាល បុគ្គលិករដ្ឋត្រូវឈប់ធ្វើការដោយបង្ខំ។ វិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំងជាងគេនៅឆ្នាំ១៩៩៥-៩៦ ក្រោមរដ្ឋបាលលោកប៊ីលគ្លីនតុន និងវែងជាងគេ ដល់ទៅ៣៥ថ្ងៃ នៅឆ្នាំ២០១៨-២០១៩ ដោយកាលណោះប្រធានាធិបតីលោកដូណាល់ត្រាំ និងសភាខុនក្រេស ប្រឆាំងគ្នាខ្លាំងជុំវិញការភ្ជាប់សំណើសាងសង់ជញ្ជាំងម៉ិចស៊ិកទប់ស្កាត់អន្តោប្រវេសន៍ក្នុងកញ្ចប់ថវិកាជាតិ។តើអ្វីជាដើមហេតុនាំឱ្យមានគ្រោះShutdown នៅលើកនេះ? លោកប្រធានាធិបតីចូបៃដិន និងអ្នកសាធារណរដ្ឋបានទម្លាប់កំហុសដាក់គ្នាទៅវិញមក ថាជាដើមហេតុនាំអាមេរិកឱ្យប្រឈមនឹងគ្រោះជាប់គាំងថវិកាជាថ្មី។ សម្រាប់លោក ចូ បៃដិន ដោយឥតសង្ស័យ គ្រោះធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិថវិកាលើកនេះបណ្តាលមកពីក្រុមសភាអ្នកតំណាងបក្សសាធារណរដ្ឋ ដែលចង់បិទខ្ទប់ជំនួយយោធាផ្តល់ទៅឱ្យអ៊ុយក្រែន។នៅច្បាប់ដើមដំបូងសេតវិមានចង់ឱ្យសភាខុនក្រេសអនុម័តគម្រោងថវិកាមានបូកជំនួយយោធានិងមនុស្សធម៌ដល់អ៊ុយក្រែនចំនួន២៤ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក។ ហើយនៅក្នុងគម្រោងច្បាប់ចុងក្រោយនាថ្ងៃអង្គារ ព្រឹទ្ធសភាដែលគ្រប់គ្រងដោយក្រុមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ បានបញ្ចូលជំនួយយោធាដល់អ៊ុយក្រែនត្រឹមតែមួយភាគបួននៃទឹកប្រាក់ដើមប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែនៅសភាដែលក្រុមអ្នកសាធារណរដ្ឋមានសំឡេងភាគច្រើន ប្រធានសភាលោកKevin McCarty ក្រោមសម្ពាធចង់ភ្ជាប់ជំនួយអ៊ុយក្រែនទៅនឹងគម្រោងកំរិតការទទួលជនអន្តោប្រវេសន៍។ ចំណែកសមាជិកសភាអ្នកសាធារណរដ្ឋមួយក្តាប់តូចស្និទ្ធនិងនិយមលោកដូណាល់ត្រាំ បដិសេធដាច់ខាតមិនឱ្យភ្ជាប់សំណុំរឿងអ៊ុយក្រែនក្នុងច្បាប់ថវិកាជាតិទេ។ ពួកគេចង់ឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកបញ្ឈប់ការផ្តល់ជំនួយដល់អ៊ុយក្រែនតែម្តង។ក្រុមត្រាំនិយមជ្រុល មានគ្នាតិចទេ តែមានអំណាចធំក្នុងរង្វង់អ្នកសាធារណរដ្ឋនៅក្នុងសភា ដោយវិះតែនឹងធ្វើឱ្យអាមេរិកធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិនយោបាយហិរញ្ញវត្ថុកាលពីបួនខែមុនម្តង នៅពេលរដ្ឋាភិបាលសុំដំឡើងកំរិតអតិបរិមានៃប្រាក់បំណុលជាតិ។ ក្រុមដែលធ្លាប់បានជួយលោកម៉ាកខេទី ឱ្យបានក្លាយជាប្រធានសភាអាមេរិកនេះ បានទទួលបញ្ជាពីអតីតប្រធានាធិបតីអាមេរិក ដូណាល់ ត្រាំដែលអាចនឹងមកឈរឈ្មោះជាបេក្ខជនប្រធានាធិបតីអាមេរិកម្តងទៀតទល់នឹងលោកបៃដិនជាថ្មីនៅឆ្នាំ២០២៤ ឱ្យរក្សាជំហរដាច់ខាតមិនធ្វើសម្បទានអ្វីទាំងអស់នៅក្នុងគ្រប់សំណុំរឿងច្បាប់ថវិកា។ នៅក្នុងបណ្តាញTrush Social លោកដូណាល់ត្រាំបានជំរុញឱ្យសភាខុនក្រេសអ្នកសាធារណរដ្ឋកុំទទួលយកច្បាប់ថវិកា ដែលរដ្ឋាភិបាលបៃដិនប្រើជាអាវុធប្រឆាំងនឹងពលរដ្ឋពាក់កណ្តាលប្រទេស ក្នុងនាមជាសត្រូវ។តើពលរដ្ឋអាមេរិកណាខ្លះអាចរងគ្រោះដោយផ្ទាល់ពីវិបត្តិជាប់គាំងថវិកា?ហេតុដូច្នេះហើយបានជាសហរដ្ឋអាមេរិកត្រៀមបិទសេវាមួយចំនួន។ បុគ្គលិករដ្ឋសហព័ន្ធបានទទួលសេចក្តីជូនដំណឹងបិទសេវាការងារ តាំងពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី ២៨កញ្ញាមក។ ពួកគេត្រូវរង់ចាំទាល់តែវិបត្តិថវិកានេះចប់ទើបបានបើកប្រាក់ខែ។ តែបុគ្គលិកក្នុងសេវាចាំបាច់ ត្រូវតែមកធ្វើការ ឯអ្នកផ្សេងត្រូវឈប់ធ្វើការ មិនប៉ះពាល់សំណុំរឿងឬចូលមើលសារអ៊ីមែលអ្វីទាំងអស់។ ឧទ្យានជាតិល្បីៗនៅអាមេរិកដូចយ៉ាងឧទ្យាន Yosemite ឬYellowstone ក៏ត្រូវបិទទ្វារជាបណ្តោះអាសន្នដែរ។ ចរាចរណ៍ផ្លូវអាកាសក៏ទំនងត្រូវរអាក់រអួលខ្លាំងដែរ។វិបត្តិជាប់គាំងថវិកាShutdown អាចនឹងបង្កផលវិបាកដល់ប្រជាពលរដ្ឋអាមេរិករាប់លាននាក់ ក្នុងកំរិតមួយដែលអាស្រ័យទៅលើរយៈពេលនិងភាពធ្ងន់ធ្ងរនៃការបិទសេវារដ្ឋបាលសហព័ន្ធ។ សហជីពនិយោកជិកនៃរដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធវាយតម្លៃថានឹងអាចមានបុគ្គលិកយោធានិងស៊ីវិលរហូតដល់៤លាននាក់រងផលប៉ះពាល់ផ្ទាល់ពីវិបត្តិជាប់គាំងថវិកាលើកនេះ ក្នុងនោះ២,២លាននាក់ជាបុគ្គលិកស៊ីវិល។ ទាហានជាងមួយលានបីសែនត្រូវបន្តធ្វើការដោយគ្មានទទួលប្រាក់បៀរវត្សរ៍។ កម្មវិធីផ្តល់ជំនួយស្បៀងអាហារដល់ជនក្រីក្រអាមេរិក ៤០លាននាក់ និង កម្មវិធីផ្តល់អាហារូបត្ថម្ភដល់ក្មេងនិងស្ត្រីជិត៧លាននាក់ ត្រូវបង្ខំចិត្តផ្តាច់សិទ្ធិអ្នកគួរទទួលជំនួយមួយចំនួនមួយរយៈសិន។ជាការរំលឹក កាលពីឆ្នាំ២០១៨ វិបត្តិជាប់គាំងថវិកាបានធ្វើឱ្យអាមេរិកបង់ខាតផលិតផលសរុបក្នុងស្រុកអស់ជាង៣ពាន់លានដុល្លារ៕

9/30/2023 • 6 minutes, 3 seconds

លោកអគ្គលេខាធិការ អ .ស.ប. បរិហារថា ពិភពលោកកំពុងតែឆ្កួតលីលាជាមួយនឹងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ

នៅក្នុងឱកាសកិច្ចប្រជុំពិសេសមួយ ក្នុងក្របខណ្ឌមហាសន្និបាទនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ កាលពីថ្ងៃអង្គារទី២៦កញ្ញា លោកអគ្គលេខាធិការ អង់តូនីញ៉ូ ហ្គូតទែរស៍ បានថ្លែងសុន្ទរកថាដោយលោកបានលើកឡើងថា ពិភពលោកយើង កំពុងតែវក់វីនឹងភាពឆ្កួតលីលា ជាមួយនឹងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ។ ការប្រណាំងប្រជែងគ្នា នៃអាវុធមហាប្រល័យនេះ ត្រូវបានលោកអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ បរិហាថាគឺជាគ្រោះថ្នាក់ដ៏អាសន្នបំផុតសម្រាប់មនុស្សជាតិ។ ហេតុអ្វីលោកអង់តូនីញ៉ូ ហ្គូតទែរស៍ បារម្ភខ្លាំង?នៅថ្ងៃទី២៦កញ្ញា ដែលជាទិវាអន្តរជាតិនៃការបំបាត់ចោលទាំងស្រុងនូវអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ លោកអង់តូនីញ៉ូ ហ្គូតទែរស៍ បានលើកឡើងថា ជាលើកទី១ក្នុងរវាងច្រើនទសវត្សមកនេះ ចំនួនគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរ អាចនឹងកើនឡើងនៅទូទាំងពិភពលោក។ បញ្ហានេះគឺជាបញ្ហាអាសន្ន ព្រោះថាមហាអំណាចធំៗ កាន់តែប្រជែង ប្រណាំងគ្នាបង្កើនចំនួនអាវុធមហាប្រល័យនេះ តែរៀងៗខ្លួន។ ជាងនេះទៀត លោកអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ ថ្លែងការបារម្ភថា គ្រោងឆ្អឹងស្ថាប័នពិភពលោកដើម្បីទប់ស្កាត់ការរីកសាយភាពអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ត្រូវបានរុះរើ ឬរលំបាក់ជាបន្តបន្ទាប់។លោកអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ បានសង្កត់ធ្ងន់ថា សព្វាវុធនុយក្លេអ៊ែរបច្ចុប្បន្ននេះ កាន់តែទំនើប កាន់តែលឿនរហ័ស កាន់តែបាញ់ចំគោលដៅច្បាស់ និងកាន់តែអាចបញ្ជាបានដោយងាយ។ ភាពឆ្កួតលីលានៃអាវុធនុយក្លេអ៊ែរនេះ វាបៀបបាននឹងជ្រោះមរណៈ ដែលដែលមនុស្សជាតិយើងត្រូវតែរួមគ្នាចាកចេញឲ្យផុត។ នៅក្នុងបរិបទនេះ លោកអង់តូនីញ៉ូ ហ្គូតទែរស៍ បានអំពាវនាវាហៅក្រុមប្រទេសមហាអំណាចនុយក្លេអ៊ែរទាំងអស់ ថាត្រូវតែធ្វើគម្រូល្អ បង្ហាញផ្លូវត្រឹមត្រូវ ហើយសន្យាថា ទោះជាកាលៈទេសៈណាក៏ដោយ គឺខ្លួនសន្យាថានឹងមិនប្រើអាវុធនុយក្លេអ៊ែរជាដាច់ខាត។ក្នុងនាមលោកជាអគ្គលេខាធិការនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ លោកសូមសន្យាថានឹងប្រឹងប្រែងធ្វើការ ឲ្យអស់ពីសមត្ថភាព ក្នុងការជួយជំរុញប្រមូលប្រទេសទាំងអស់ ដើម្បីឈានទៅរួមគ្នាលុបបំបាត់ឲ្យបាន នូវអាវុធប្រល័យលោកទាំងនេះឲ្យអស់ពីផែនដី ហើយធ្វើឲ្យក្លាយជាអតីតកាល ដែលមិនអាចរស់ឡើងវិញបាន ។កូរ៉េខាងជើងចោទអាមេរិកថាជាអ្នកដុត “ភ្លើងសង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរ”ដោយឡែក នៅថ្ងៃទី២៦កញ្ញា នៅអង្គការសហប្រជាជាតិដែរ តំណាងរដ្ឋាភិបាលរបបផ្តាច់ការកូរ៉េខាងជើង បានឡើងថ្លែងសុន្ទរកថា ដោយបានលើកឡើងថា “ឧបទ្វីបកូរ៉េ កំពុងស្ថិតនៅមាត់ជ្រោះសង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរ ហើយអ្នកដែលបង្កបញ្ហានេះ គឺគ្មាននរណាទេ ក្រៅពីសហរដ្ឋអាមេរិក”។លោក គីម សុង អគ្គរដ្ឋទូតកូរ៉េខាងជើង ប្រចាំនៅអង្គការសហប្រជាជាតិ បានបរិហារថា គឺសកម្មភាពដែលគ្មានការពិចារណា និងពោរពេញដោយភាពកម្រោលចូលរបស់អាមេរិក ដែលកំពុងតែដុតភ្លើងសង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរ នៅឧបទ្វីបកូរ៉េ។ មន្ត្រីកូរ៉េខាងជើងរូបនេះ បន្តថាអាមេរិកបានអុជអាលប្រទេសក្នុងតំបន់ក្បែរខាងកូរ៉េខាងជើង ឲ្យធ្វើតាមខ្លួន ពោលគឺវាជាយុទ្ធសាស្ត្រខ្វះការប្រុងប្រយ័ត្ន ដើម្បីតែបំពេញមហិច្ឆតា និងផលប្រយោជន៍របស់អាមេរិកតែប៉ុណ្ណោះ។អស់ពីបរិហារអាមេរិក អគ្គរដ្ឋទូតកូរ៉េខាងជើង បានចោទថារដ្ឋាភិបាលកូរ៉េខាងត្បូង ក៏មានចំណែកខុសដែរ ក្នុងការធ្វើឲ្យឧបទ្វីបកូរ៉េត្រូវប្រឈមនឹងសង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរ ព្រោះសេអ៊ូលព្រមឱនក្បាលធ្វើជាអាយ៉ងរបស់អាមេរិក ឈ្លក់វង្វេងចង់តែធ្វើសង្គ្រាមជាមួយបងប្អូនឯង។មហាអំណាចប្រើអាវុធនុយក្លេអ៊ែរដើម្បីគំរាមគ្នាកាន់តែខ្លាំងទាក់ទិននឹងការគំរាមប្រើអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ លោកអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ មិនបានបញ្ចេញឈ្មោះប្រទេសណាមួយឲ្យចំទេ។ តែបរិបទសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន បានធ្វើឲ្យមានការព្រួយបារម្ភជាខ្លាំង អំពីលទ្ធភាពដែលរុស្ស៊ី អាចនឹងប្រើអាវុធនុយក្លេអ៊ែរតាក់ទិក។ យ៉ាងណាមិញ លទ្ធភាពនេះ ត្រូវបានភាគីរុស្ស៊ីលើកយកមកគ្រវីគំរាមជាញយដងមកហើយ។សូមបញ្ជាក់ថា យោងតាមតួលេខរបស់ វិទ្យាស្ថានអន្តរជាតិស្រាវជ្រាវដើម្បីសន្តិភាព ហៅកាត់ថា SIPRI ដែលមានទីតាំងនៅក្រុងស្តុកខូលម៍ គឺដើមឆ្នាំ២០២៣ ពិភពលោកយើងមានក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរ សរុបចំនួន ១២៥១២គ្រាប់។ ទំហំនេះបានថយចុះបន្តិច បើប្រៀបធៀបទៅឆ្នាំ២០២២ ដែលមានចំនួន ១២៧១០គ្រាប់។ តែយ៉ាងណា ស្ថិតក្នុងបរិបទនៃការប្រឈមមុខដាក់គ្នាកាន់តែខ្លាំង រវាងមហាអំណាចធំៗ អ្នកជំនាញបានថ្លែងការបារម្ភថា ចំនួនក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរអាចនឹងកើនឡើង ចាប់ពីពេលនេះទៅ។ ពោលគេ សករាជនៃការថយចុះចំនួនក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរ ទំនងជាបានដើរមកដល់ទីបញ្ចប់ហើយ។ អំណេះតទៅ ពិភពលោកនឹងឈានជើងចូលទៅកាន់ទំព័រថ្មីនៃការប្រណាំងប្រជែង ដំឡើងទំហំសព្វាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ដើម្បីកំញើញគ្នាទៅវិញទៅមក។គួរកត់សំគាល់ដែរថា បច្ចុប្បន្នមានប្រទេស៩ ដែលជាផ្លូវការត្រូវគេដឹងថាជាមហាអំណាច មានអាវុធបរមាណូ នោះគឺ សហរដ្ឋអាមេរិក បារាំង អង់គ្លេស រុស្ស៊ី ចិន ប៉ាគីស្ថាន ឥណ្ឌា អ៊ីស្រាអែល និងកូរ៉េខាងជើង។ យោងតាមតួលេខ សហព័ន្ធអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអាមេរិក (FAS) គឺរុស្ស៊ីមានក្បាលគ្រាប់នុយក្លែអ៊ែរច្រើនជាងគេ គឺចំនួន ៥៨៨៩គ្រាប់ ខណៈអាមេរិកមានចំនួន ៥២៤៤គ្រាប់។ រុស្ស៊ី និងអាមេរិក តែ២នាក់ មានក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរ សរុបដល់ទៅ៩០%នៃទំហំរួមទូទាំងពិភពលោក។ ចិនវិញស្ថិតនៅលេខរៀងទី៣ មានចំនួន ៤១០គ្រាប់ បារាំងមាន២៩០គ្រាប់ អង់គ្លេសមាន ២២៥គ្រាប់ ប៉ាគីស្ថានមាន១៧០គ្រាប់ ឥណ្ឌាមាន ១៦៤គ្រាប់ អ៊ីស្រាអែលមាន៩០គ្រាប់ ហើយកូរ៉េខាងជើងមានប្រមាណ៣០គ្រាប់។ក្រៅកូរ៉េខាងជើង ដែលកំពុងបង្កឲ្យមានការបារម្ភ អ៊ីរ៉ង់ក៏កំពុងធ្វើឲ្យអ្នកសង្កេតស្ថានការណ៍ តាមដានយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ដែរ។ កិច្ចព្រមព្រៀងគ្រប់គ្រងកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ ស្ថិតនៅជាប់គាំង គ្មានដំណោះស្រាយ ខណៈការចម្រាញ់ធាតុអ៊ុយរ៉ានីញ៉ូម របស់អ៊ីរ៉ង់ បានកើនសកម្មភាពកាន់តែខ្លាំង។ យោងតាមប្រភពច្បាស់ការជាច្រើន គឺទំហំអ៊ុយរ៉ានីញ៉ូមចម្រើនធាតុរបស់អ៊ីរ៉ង់ បានលើសច្រើនទៅៗ នៃកម្រិតអនុញ្ញាត ដែលប្រការនេះអាចនឹងបើកផ្លូវឲ្យអ៊ីរ៉ង់ អាចផលិតក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរបាន ក្នុងពេលដ៏ឆាប់៕

9/27/2023 • 6 minutes, 24 seconds

នីហ្សេ៖ ប្រធានាធិបតីបារាំងសម្រេចដកទូត និងបិទបញ្ចប់បេសកកម្មកងទ័ពបារាំង

ជាច្រើនសប្តាហ៍បន្ទាប់ពីវិបត្តិបានផ្ទុះឡើង រវាងបារាំងនិងក្រុមកងទ័ពធ្វើរដ្ឋប្រហារនៅនីហ្សេ ទីបំផុតលោកប្រធានាធិបតីបារាំង អាម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង បានប្រកាសកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ទី២៤កញ្ញា ថាបារាំងនឹងហៅអគ្គរដ្ឋទូតខ្លួនឲ្យចូលស្រុកវិញ ហើយបេសកម្មកម្មកងទ័ពបារាំង ដើម្បីប្រយុទ្ធនឹងចលនាជីហាតភេរវកម្ម នឹងត្រូវបិទបញ្ចប់ជាស្ថាពរដែរ។ គួររំលឹកថា កាលពីចុងខែកក្កដា ក្រុមយោធានីហ្សេដឹកនាំដោយ មេបញ្ជាការ Abdourahamane Tiani បានធ្វើរដ្ឋប្រហារផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល របស់លោកម៉ូហាម៉េដ បាហ្ស៊ូម និងបានចាប់លោកប្រធានាធិបតីរូបនេះ បង្ឃាំងទុកក្នុងផ្ទះជាមួយនឹងក្រុមគ្រួសារ រហូតដល់សព្វថ្ងៃ។ ក្រុមយោធាធ្វើរដ្ឋប្រហារ អមដោយបាតុកម្មគាំទ្រតាមផ្លូវផង បានប្រកាសបណ្តេញកងទ័ពបារាំងប្រមាណ១៥០០នាក់ ដែលឈរជើងនៅនីហ្សេ ឲ្យចាកចេញ និងបានប្រកាសបណ្តេញលោកអគ្គរដ្ឋទូតបារាំងថែមទៀតផង។តែយ៉ាងណាពីប៉ារីស រដ្ឋាភិបាលបារាំង បានអះអាងថាអាជ្ញាធររបបសិកនីហ្សេ មិនមែនជារដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់នោះទេ។ បារាំងប្រកាសថា ទទួលស្គាល់រដ្ឋាភិបាលនីហ្សេស្របច្បាប់តែមួយគត់ ដែលដឹកនាំដោយលោកប្រធានាធិបតីម៉ូហាម៉េដ បាហ្ស៊ូម។តើហេតុអ្វីបានជាពេលនេះ ប្រធានាធិបតីបារាំងសម្រេចហៅអគ្គរដ្ឋទូតឲ្យចូលស្រុក និងដកទ័ពបារាំងចេញពីនីហ្សេ?នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ផ្តល់ឲ្យទូរទស្សន៍បារាំង TF1 និងFrance 2 កាលពីយប់ថ្ងៃអាទិត្យ លោកម៉ាក្រុងបានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា បារាំងបានសម្រេចចិត្តហើយ គឺនឹងហៅលោកអគ្គរដ្ឋទូត Sylvain Itté ព្រមទាំងមន្ត្រីទូតបារាំងជាច្រើននាក់ទៀត ដែលកំពុងស្ថិតនៅទីក្រុងនីអាម៉េ ឲ្យត្រលប់ចូលស្រុកបារាំងវិញ ក្នុងពេលប៉ុន្មានម៉ោងខាងមុខ។ បន្ថែមពីនេះ លោកម៉ាក្រុង បានបញ្ជាក់ថា បេសកកម្មកងទ័ពបារាំងនៅនីហ្សេត្រូវបិទបញ្ចប់ទាំងស្រុង។ កងទ័ពបារាំងដែលកំពុងស្ថិតនៅលើទឹកដីនីហ្សេ នឹងត្រូវដកចេញទាំងស្រុង ពីនេះដល់ដំណាច់ឆ្នាំ២០២៣។លោកម៉ាក្រុងបានបញ្ជាក់ហេតុផលថា បារាំងបានសម្រេចបិទបញ្ចប់បេសកកម្មកងទ័ពនៅនីហ្សេ ព្រោះថា អាជ្ញាធរនីហ្សេបច្ចុប្បន្ននេះ លែងចង់ប្រយុទ្ធប្រឆាំងក្រុមជីហាតភេរវកម្មទៀតឡើយ។ លោកបន្តថា ជាងនេះទៀត បារាំងមិនអាចបន្តនៅជាចំណាប់ខ្មាំង នៃរបបសិកនីហ្សេបានទេ។ តែយ៉ាងណា លោកបានបញ្ជាក់ថា បារាំងនឹងធ្វើការជជែកជាមួយអាជ្ញាធររបបសិកនីហ្សេ ដើម្បីរៀបចំដំណើរការដកទ័ពនេះ ឲ្យរលូន និងដោយស្ងាត់ស្ងៀមបំផុត។គួរបញ្ជាក់ថា ការពិតទៅស្ថានការណ៍វិបត្តិកាន់តែតានតឹង ដុនដាបខ្លាំង រវាងនីហ្សេនិងបារាំង ប៉ុន្មានសប្តាហ៍មកហើយ។ បាតុកម្មរបស់ប្រជាជននីហ្សេ ដែលប្រឆាំងនឹងវត្តមានកងទ័ពបារាំង ត្រូវបានរៀបចំធ្វើសឹងជារៀងរាល់ថ្ងៃ នៅមុខស្ថានទូតបារាំងក្នុងទីក្រុងនីអាមេ និងនៅខាងមុខបន្ទាយទាហានបារាំង។ អ្នកវិភាគជាច្រើនធ្លាប់បានសន្និដ្ឋានហើយ ថាបារាំងគ្មានជំរើសអ្វីផ្សេងទេ ក្រៅពីការធ្វើតាមការទាមទារ របស់ក្រុមយោធានីហ្សេ។ចាប់តាំងពីពាក់កណ្តាលខែសីហា ដែលលោកអគ្គរដ្ឋទូតបារាំង Sylvain Itté និងមន្ត្រីទូតបារាំងផ្សេងទៀត ត្រូវបានក្រុមយោធានីហ្សេ រាំរាំងមិនឲ្យចេញពីស្ថានទូត។ លោកម៉ាក្រុងបានហៅស្ថានការណ៍នេះ ថាជាការចាប់ចំណាប់ខ្មាំង។ ស្ថានការណ៍កាន់តែអាសន្ន ដោយសារតែមន្ត្រីទូតបារាំងដែលជាប់ក្នុងស្ថានទូត គ្មានស្បៀងអាហារគ្រប់គ្រាន់។ មិនត្រឹមប៉ុណ្ណោះទេ ក្រុមយោធាធ្វើរដ្ឋប្រហារនីហ្សេ បានហាមឃាត់មិនឲ្យយន្តហោះបារាំង ហោះចូលដែនអាកាសនីហ្សេថែមទៀតផង។អវសាននៃប្រតិបត្តិការកងទ័ពបារាំង ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងក្រុមជីហាតអ៊ីស្លាមនៅតំបន់សាហ៊ែល?ក្រោយការប្រកាសរបស់លោកម៉ាក្រុង ថាបារាំងនឹងដកទ័ពចេញនីហ្សេ អាជ្ញាធររបបសិកនីហ្សេ បានចេញលិខិតប្រកាស អបអរសារទរ ថានេះគឺជាការបោះជំហាន ឈានទៅពង្រឹកអធិបតេយ្យភាពរបស់នីហ្សេ។ ផ្សាយតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ជាតិនីហ្សេ ក្រុមយោធារបបសិក បានអះអាងថា រាល់អង្គភាព រដ្ឋាភិបាល ឬកងទ័ពបរទេសណាក៏ដោយ ដែលមានផែនការគំរាមមកលើផលប្រយោជន៍ជាតិនីហ្សេ គឺនឹងត្រូវតែដកចេញឲ្យអស់ពីទឹកដីនីហ្សេ ដោយគោរពទៅតាមឆន្ទៈរបស់ពលរដ្ឋនីហ្សេ។យ៉ាងណាក៏ដោយ ការចោទប្រកាន់កន្លងមកពីសំណាក់ក្រុមយោធារបបសិកនីហ្សេ ថាបារាំងមានគំរោងផែនការប្រឆាំងនឹងសន្តិសុខជាតិនីហ្សេនោះ គឺតែងតែត្រូវបានភាគីបារាំងច្រានចោលជានិច្ច។ ផ្ទុយទៅវិញ លោកប្រធានាធិបតីបារាំង បានអះអាងថា បេសកកម្មកងទ័ពបារាំងនៅតំបន់សាហ៊ែល ដែលបានដំណើរការទៅប្រមាណ១០ឆ្នាំមកនេះ បានហុចលទ្ធផលវិជ្ជមានច្រើនណាស់ សម្រាប់ប្រជាជននៅតំបន់នេះ។ បើគ្មានវត្តមានកងទ័ពបារាំង ជួយទេ ម្លេះក្រុមជីហាតភេរវកម្មនឹងកើនកម្លាំងរីករាលដាល កាប់សម្លាប់ជីវិតប្រជាជនស៊ីវីលកាន់តែច្រើន ជាក់ជាមិនខានទេ មិនថានៅម៉ាលី នៅបួគីណាហ្វាសូ ឬនៅនីហ្សេ។លោកម៉ាក្រុង បានថ្លែងការសោកស្តាយណាស់ ដែលប្រទេសនៅតំបន់សាហ៊ែល បានពើបប្រទះនឹងការធ្វើរដ្ឋប្រហារយោធាជាបន្តបន្ទាប់គ្នា ដែលលោកហៅថាជា “ជំងឺឆ្លងរដ្ឋប្រហារ”។ លោកម៉ាក្រុង បានលើកឡើងថា លោកក៏ដូចជាអ្នកជំនាញផ្សេងៗទៀត មានការព្រួយបារម្ភណាស់ អំពីស្ថានភាពសន្តិសុខនៅតំបន់នេះអំណេះតទៅ។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ បារាំងមិនមែនជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ ទៅលើបញ្ហាវិបត្តិនយោបាយផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសទាំងនេះទេ។ទាក់ទិននឹងអនាគតនៃបេសកកម្មបាកកាន តំបន់សាហ៊ែល គិតមកទល់ពេលនេះ គឺមិនទាន់មានការបញ្ជាក់ពីរដ្ឋាភិបាលបារាំងទេ ថាកងទ័ពបារាំងចំនួន១៥០០នាក់ ដែលនឹងត្រូវដកចេញពីនីហ្សេ នឹងត្រូវយកចូលស្រុកបារាំងវិញ ឬមួយក៏ត្រូវបញ្ជូនទៅកាន់ប្រទេសផ្សេងនៅអាហ្វ្រិក។ នៅជុំវិញតំបន់សាហ៊ែល ក្រៅពីនីហ្សេ បច្ចុប្បន្នបារាំងមានកងទ័ពប្រមាណ១០០០នាក់ ប្រចាំនៅប្រទេសឆាតដែលមានព្រំដែនជាប់នីហ្សេ មាន៤០០នាក់នៅសេនេហ្កាល់ ៩០០នាក់នៅកូឌីវ័រ និងនៅហ្កាបុង ប្រមាណ៣៥០នាក់។លោក Thierry Vircoulon អ្នកសម្របសម្រួលនៅក្រុមឃ្លាំមើលអាហ្វ្រិកកណ្តាលនិងខាងត្បូង នៃវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិបារាំង(IFRI) បានលើកឡើងថា បន្ទាប់ពី ម៉ាលី និងបួគីណាហ្វាសូ បានធ្លាក់ចូលក្នុងរបបសិក ហើយបានបណ្តេញកងទ័ពបារាំងឲ្យចេញ នីហ្សេបានក្លាយជាទីតាំងបង្គោលធំចុងក្រោយសម្រាប់បារាំង នៅក្នុងប្រតិបត្តិការបោសសំអាតក្រុមជីហាតតំបន់សាហ៊ែល។ តែអំណេះតទៅ គឺប្រតិបត្តិការនេះត្រូវដល់ទីអវសានហើយ។ ចាប់ពីពេលនេះទៅ បារាំងគ្មានអនាគតអ្វីទៀតទេ នៅតំបន់សាហ៊ែល។ផ្ទុយទៅវិញ វត្តមានរបស់រុស្ស៊ី ត្រូវបានគេសង្កេតឃើញក្នុងតំបន់សាហ៊ែល តាមរយៈអន្តរាគមន៍របស់ក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួល Wagner ។ ទង់ជាតិរុស្ស៊ី និងពាក្យស្លោកអរគុណលោកពូទីន ត្រូវបានក្រុមបាតុករនីហ្សេ លើកគ្រវីជាញឹកញាប់ ក្នុងក្បួនបាតុកម្មប្រឆាំងជេរបារាំង ប្រមាណជិត២ខែមកនេះ។

9/25/2023 • 7 minutes, 5 seconds

ណាសារង់ចាំដោយអន្ទះសារដើម្បីទទួលយានអវកាសដែលដឹកនាំយកសំណាកអាចម៍ផ្កាយBennu

ជាលើកទី១ក្នុងប្រវត្តិស្រាវជ្រាវរបស់ខ្លួន ទីភ្នាក់ងារណាសាកំពុងរង់ចាំការវិលត្រលប់របស់យានអវកាសដែលទីភ្នាក់ងារណាសា បានបាញ់បង្ហោះ កាលពី៧ឆ្នាំមុន ដើម្បីទៅចុះចត យកសំណាកពីអាចម៍ផ្កាយ Bennu។ ចុះចតយកបានសំណាកអាចម៍ផ្កាយ Bennu កាលពីឆ្នាំ ២០២០ យានអវកាសOsiris-Rexត្រូវត្រលប់មកផែនដីវិញ នៅថ្ងៃអាទិត្យ ម៉ោង៩ព្រឹក ម៉ោងនៅសហរដ្ឋអាមេរិក។ តើសំណាកអាចម៍ផ្កាយBennuមានសារៈសំខាន់យ៉ាងណាសម្រាប់ការសិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់ទីភ្នាក់ងារអវកាសណាសា? បេសកកម្មរបស់ទីភ្នាក់ងារណាសា ដើម្បីទៅយកសំណាកអាចម៍ផ្កាយBennuបានឈានដល់ទីបញ្ចប់ ព្រោះថា យានអវកាសOsiris_Rexត្រូវវិលត្រលប់មកផែនដីវិញ នៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី ២៤កញ្ញា វេលាម៉ោង ៩ព្រឹក ម៉ោងនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ត្រូវនឹងម៉ោង១០យប់ ម៉ោងនៅប្រទេសកម្ពុជា។ ៧ឆ្នាំក្រោយ ការបាញ់បង្ហោះរបស់ទីភ្នាក់ងារណាសា នៅឆ្នាំ ២០១៦ យានអវកាស Osiris-Rex បាននាំយកដី ដែលជាសំណាកអាចម៍ផ្កាយ Bennu ចំនួន ២៥០ក្រាម សម្រាប់ការសិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់ទីភ្នាក់ងារណាសា។តើការវិលត្រលប់មកផែនដីប្រព្រឹត្តទៅដោយរបៀបណា?សម្រាប់ទីភ្នាក់ងារណាសា ការវិលត្រលប់មកផែនដី របស់យានOsiri-Rex ជាការវិលត្រលប់ជាប្រវត្តិសាស្រ្ត ព្រោះថា នេះជាលើកទី១ ដែលគេប្រមូលយកបានសំណាកអាចម៍ផ្កាយ ក្នុងបរិមាណដ៏ច្រើន ដល់ទៅ ២៥០ក្រាម ពោលគឺច្រើនជាងថ្មដែលបេសកកម្មអាប៉ូឡូយកពីព្រះចន្ទ កាលពីឆ្នាំ ១៩៧២។ ប៉ុន្តែ មុននឹងអាចទទួលយកបានសំណាកអាចម៍ផ្កាយBennu មកដាក់ក្នុងដៃ ទីភ្នាក់ងារណាសាត្រូវចាត់ចែងបញ្ជាការចុះចតប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់របស់យានដែលមានផ្ទុកសំណាកអាចម៍ផ្កាយ Bennu។តាមគម្រោងបញ្ជារបស់ណាសា យានអវកាសOsiri-Rexត្រូវទម្លាក់Capsule ដែលមានផ្ទុកសំណាកអាចម៍ផ្កាយBennu នៅប្រមាណ ៤ម៉ោងមុន វាធ្លាក់ចុះដល់ដី ពោលគឺនៅចម្ងាយ ១សែនគីឡូម៉ែត្រ ពីផែនដី។ ដំណើរធ្លាក់ចុះរបស់Capsule ជាដំណាក់កាលស្មុគស្មាញ និងគ្រោះថ្នាក់ ព្រោះថា ក្នុងរយៈពេល១៣នាទីចុងក្រោយ Capsule ដែលធ្លាក់ចុះក្នុងល្បឿន ៤៤០០០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង មានកំដៅ នៅខាងក្រៅដល់ទៅ ២៧០០អង្សារ។ ដូច្នេះ ណាសាត្រូវប្រុងប្រយ័ត្នបំផុត នៅពេលសម្រេចចុច បញ្ចេញឆ័ត្រយោងដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឲ្យCapsule ធ្លាក់ចុះ ដោយគ្មានការប៉ះទង្គិចខ្លាំងនៅលើដី។ តាមគម្រោង ក្នុងករណីដែលCapsule មិនអាចធ្លាក់ចុះនៅក្នុងតំបន់ ដែលគេបានដៅរក្សាទុក គឺនៅមូលដ្ឋានយោធាទ័ពអាមេរិក ក្នុងរដ្ឋUtad នោះ ទីភ្នាក់ងារណាសានឹងប្តូរចិត្តមិនបញ្ជាឲ្យយានអវកាសOsiris-Rex ទម្លាក់Capsule មានសំណាកអាចម៍ផ្កាយ មកកាន់ផែនដី។ បើសិនជាដូច្នេះមែន យានអវកាស Osiris-Rexនឹងត្រូវត្រលប់ទៅវិលជុំវិញព្រះអាទិត្យសាជាថ្មី មុននឹងសាកល្បងវិលត្រលប់មកផែនដីសាជាថ្មី នៅ២ឆ្នាំទៀត គឺនៅឆ្នាំ ២០២៥។ប៉ុន្តែ ក្នុងករណីដែលណាសាជោគជ័យ ទទួលបាន Capsuleផ្ទុកសំណាកអាចម៍ផ្កាយBennu នោះ យានអវកាស Osiris-Rexនឹងបន្តចេញដំណើរទៅរកសំណាកពីអាចម៍ផ្កាយផ្សេងទៀត នៅក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ។តើការវិភាគសំណាកអាចម៍ផ្កាយប្រព្រឹត្តទៅយ៉ាងដូចម្តេចទៅតាមការរៀបចំរបស់ណាសា ក្នុងករណីដែលCapsule ធ្លាក់ចុះមកដល់ដីដោយសុវត្ថិភាព ក្រុមអ្នកបច្ចេកទេសរបស់ណាសា ដែលមានពាក់ម៉ាស និងស្រោមដៃ មានភារកិច្ចទៅលើកCapsule ដាក់ក្នុងសំណាញ់ដែលឧទ្ធម្ភាគចក្រលើកសណ្តោងភ្លាម យកទៅដាក់នៅក្នុងបន្ទប់បិទជិត ជាបណ្តោះអាសន្ន មុននឹងបញ្ជូនតាមយន្តហោះទៅ មូលដ្ឋានអវកាសរបស់ណាសានៅHouston ក្នុងរដ្ឋតិចសាស់។ អ្នកជំនាញរបស់ណាសា ព្យាយាមធ្វើយ៉ាងណាកុំឲ្យCapsule នៅជាប់នឹងដីខ្សាច់របស់រដ្ឋUtah យូរពេក ដើម្បីកុំឲ្យសំណាកអាចម៍ផ្កាយBennu ប្រែទម្រង់ដើម និងធ្វើឲ្យគេវិភាគខុស។តាមទីភ្នាក់ងារណាសា គេនឹងយកសំណាកតែ ២៥%ប៉ុណ្ណោះ ទៅវិភាគ ចំណែក នៅសល់ នឹងត្រូវចែករំលែកជាមួយប្រទេសជប៉ុន កាណាដា និងដៃគូដទៃទៀត សម្រាប់ការសិក្សាពិសោធទៅថ្ងៃអនាគត។នៅក្រោយការពិសោធន៍ចប់សព្វគ្រប់ ទីភ្នាក់ងារណាសាគ្រោងធ្វើសន្និសីទកាសែត នៅថ្ងៃទី ១១តុលា ដើម្បីបង្ហាញលទ្ធផលនៃការស្រាវជ្រាវលើអាចម៍ផ្កាយBennu។សំណាកអាចម៍ផ្កាយបេនូនឹងអាចជួយឲ្យគេដឹងពីអ្វីខ្លះអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តរបស់ទីភ្នាក់ងារណាសា ចាប់អារម្មណ៍សិក្សាលម្អិតអាចម៍ផ្កាយ Bennu ក៏ព្រោះតែគេចង់ស្វែងយល់ពីប្រវត្តិកំណើតរបស់ប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ និងចង់ដឹងពីកម្រិតគំរាមកំហែងរបស់វា ព្រោះថា អាចម៍ផ្កាយBennuជាអាចម៍ផ្កាយដែលអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តចាត់ទុកថា គ្រោះថ្នាក់ អាចបង្កគ្រោះមហន្តរាយធ្ងន់ធ្ងរដល់ភពផែនដី។សម្រាប់ទីភ្នាក់ងារណាសា នៅពេលគេទទួលបានសំណាកអាចម៍ផ្កាយ Bennu គេនឹងសិក្សាភ្លាមលើធាតុផ្សំនៅលើអាចម៍ផ្កាយដែលមានអាយុដ៏ចំណាស់ តាំងពីប្រមាណ ៤៥០០លានឆ្នាំមុន ពោលគឺសារធាតុដែលបន្សល់ទុកតាំងពីការកកើតប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ។ តាមសាស្រ្តាចារ្យDante Lauretta ដែលធ្វើការលើបេសកកម្មអាចម៍ផ្កាយ Bennu សំណាករបស់អាចម៍ផ្កាយ Bennu នឹងជួយឲ្យគេដឹងពីប្រភពដើមកំណើតជីវិតនៅលើផែនដី និងដឹងថា តើផែនដីកកើតឡើងបានយ៉ាងម៉េចនិងហេតុអ្វីបានជាផែនដីអាចក្លាយជាភពមានជីវិតរស់នៅ។ បន្ថែមពីនោះ គេនឹងអាចដឹងដែរថា តើមហាសមុទ្របានទឹកមកពីណា តើធ្វើដូចម្តេច បានជាផែនដីមានខ្យល់ និងម៉ូលេគុលសរីរាង្គដែលជាប្រភពបង្កើតជីវិត?កន្លងមក អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តធ្លាប់គិតថា ផែនដីកើតមានទឹកទៅបាន ក៏ដោយសារ មានអាចម៍ផ្កាយដែលមានទឹក ហោះបុកទង្គិច កាលពីប៉ុន្មានពាន់លានឆ្នាំមុន។គោលដៅសិក្សាមួយទៀតរបស់អ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត គឺគ្រោះថ្នាក់របស់អាចម៍ផ្កាយមកផែនដី។ អាចម៍ផ្កាយ Bennu ជាអាចម៍ផ្កាយធុនមធ្យម ប្រវែង ៥១០ម៉ែត្រ ពោលគឺតូចជាងឆ្ងាយអាចម៍ផ្កាយដែលបានសម្លាប់សត្វឌីណូស័រ កាលពី ជាង ៦៦លានឆ្នាំមុន ប៉ុន្តែវាមានទំហំធំល្មម ដែលអាចបង្កគ្រោះមហន្តរាយដល់ផែនដី។ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តបារម្ភថា អាចម៍ផ្កាយ Bennu ដែលខ្ពស់ជាង អគារដែក តួអេហ្វែល នៅប៉ារីស ឬអគារ Empire State និងហោះជិតផែនដីជាងគេ នឹងអាចហោះមកបុកផែនដី នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ២២ខាងមុខ។ ក៏ប៉ុន្តែ ប្រូបាលីតេដែល Bennuអាចហោះមកបុកផែនដី មានមិនច្រើននោះទេ គឺប្រមាណតែ ០,០៣៧% ពោលគេអាចនិយាយបានថា មានសំណាងជាង ៩៩%ទៅហើយ ដែល អាចម៍ផ្កាយ Bennu មិនហោះបុកផែនដី។

9/24/2023 • 6 minutes, 13 seconds

សង្គ្រាមដ្រូន កំពុងតម្រូវឲ្យអូតង់និងប្រទេសសមាជិក ព្យាយាមរិះរកវិធីទប់ទល់

សង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន ប្រមាណជាង១ឆ្នាំមកនេះ បានរំលេចឲ្យឃើញនូវការប្រើប្រាស់អាវុធប្រភេទថ្មី គឺយានដ្រូនដែលអាចនាំយកគ្រាប់ផ្ទុះ ទៅកម្ទេចទីតាំងគោលដៅមិនថាខាងរុស្ស៊ី និងខាងអ៊ុយក្រែន។ ថ្មីៗនេះ សមត្ថកិច្ចប៊ុលហ្ការី ដែលជាប្រទេសសមាជិកអូតង់មួយដែរ បានប្រទះឃើញបំណែកយានដ្រូននៅមាត់ឆ្នេរសមុទ្រខ្មៅ ដែលគេសង្ស័យថាអាចជាដ្រូនរបស់រុស្ស៊ី។ បញ្ហានេះ បានបង្កឲ្យប្រទេសសមាជិកអូតង់ ជាពិសេសបណ្តាប្រទេសមានព្រំដែនជាប់អ៊ុយក្រែន ដែលកៀកបំផុតនឹងសមរភូមិសង្គ្រាម ត្រូវបង្កើនការប្រុងប្រយ័ត្ន ក្នុងការការពារសន្តិសុខផ្លូវអាកាស។ គឺក្នុងបរិបទនេះហើយ ទើបអង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តអូតង់ បានរៀបចំ កម្មវិធីជួបជុំមួយ នៅមូលដ្ឋានទ័ព Vredepeel ភាគខាងត្បូងប្រទេសហូឡង់ ចាប់ពីថ្ងៃទី២០កញ្ញា។ កម្មវត្ថុនៃកម្មវិធីជួបជុំនៅ Vredepeelកម្មវិធីជួបជុំនៅមូលដ្ឋានទ័ព Vredepeel មានការចូលរួមពី មន្ត្រីកងទ័ពជំនាញមកពីបណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុបជាច្រើន រួមជាមួយមន្ត្រីទទួលខុសត្រូវ របស់អង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តអាត្លង់ទិកខាងជើង ហៅកាត់ថា NATO/OTAN។ ក្រៅពីនេះ គឺមានវត្តមានចូលរួមផងដែរ នៃតំណាងក្រុមហ៊ុនសហគ្រាសក្នុងវិស័យការពារជាតិ ចំនួនប្រមាណ៥៧ក្រុមហ៊ុន ដែលមានជំនាញផលិតយានដ្រូន ឬផលិតប្រព័ន្ធការពារផ្លូវអាកាសទប់ទល់នឹងយានដ្រូន។ក្រៅពីការជជែកដោះដូរយោបល់ ក៏ដូចជាបទពិសោធន៍គ្នា កម្មវិធីនេះគឺមានកម្មវត្ថុពង្រីកចំណេះដឹង ផ្នែកបច្ចេកវិទ្យាទំនើប ស្តីអំពីយានដ្រូន ដែលបច្ចុប្បន្នបានក្លាយជាអាវុធមួយដ៏គ្រោះថ្នាក់ នៅក្នុងវិស័យសន្តិសុខផ្លូវអាកាស។ ក្នុងបរិបទសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន រុស្ស៊ីបានប្រើប្រាស់យ៉ាងញឹកញាប់ នូវយានដ្រូន Shahed 136 ដែលជាប្រភេទដ្រូនអត្តឃាតផលិតដោយអ៊ីរ៉ង់ ដើម្បីមកបំផ្ទុះកំទេចអគារផ្ទះសម្បែង ព្រមទាំងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធស៊ីវិលរបស់អ៊ុយក្រែន។ ជាការវាយបកវិញ កងទ័ពអ៊ុយក្រែន បានប្រើយានដ្រូនខ្នាតធំ ប្រភេទ TB2 របស់តួកគី ដើម្បីវាយប្រហារទៅលើទីតាំងកងទ័ពរុស្ស៊ី និងបានប្រើដ្រូនតូចៗដែលខ្លួនបានផលិតឡើង ដើម្បីវាយប្រហារទៅលើទឹកដីរុស្ស៊ីវិញ ជាក់ស្តែង ដូចជាការវាយប្រហារនៅក្នុងទីក្រុងម៉ូស្គូ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ។លោក Willem Koedam អ្នកជំនាញផ្នែកបច្ចេកវិទ្យាប្រឆាំងដ្រូនហៅកាត់ថា C-UAS ប្រចាំនៅអង្គការអូតង់ បានលើកឡើងថា យានដ្រូនគឺជាអាវុធដ៏គ្រោះថ្នាក់និងមានប្រសិទ្ធភាព ពីព្រោះវាមានទំហំតូច ងាយស្រួលប្រើប្រាស់ ធ្វើប្រតិបត្តិការរហ័ស ហើយមានតម្លៃថោក។ ដូច្នេះ ការទប់ទល់អាវុធប្រភេទនេះ គឺមិនមែនជាការងាយទេ គឺស្មុគស្មាញ តែក៏មិនមែនមានន័យថា មិនអាចធ្វើបានដែរ។នៅក្នុងឱកាសកម្មវិធីនៅមូលដ្ឋានទ័ព Vredepeel ក្រុមហ៊ុនទាំង៥៧ បានមកតាំងបង្ហាញ នូវផលិតផលបច្ចេកវិទ្យាទំនើបថ្មីៗរបស់គេរៀងៗខ្លួន។ ផលិតផលទាំងនេះ ត្រូវគេអះអាងថា អាចប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការគំរាមរបស់យានដ្រូនគ្រប់ប្រភេទ មិនថាយានដ្រូនសាមញ្ញដែលគេលក់នៅលើទីផ្សារធម្មតា ឬយានដ្រូនអត្តឃាត Shahed 136របស់អ៊ីរ៉ង់នោះឡើយ។ស្ទាក់បាញ់កំទេចចោល ឬ ចាប់វាយកទុក?ក្រុមហ៊ុននីមួយៗបានបង្ហាញនូវផលិត ព្រមទាំងប្រសិទ្ធភាពរបស់វា នៅក្នុងការទប់ស្កាត់ការគំរាមពីយានដ្រូន។ លោក Ludwig Fruhauf អគ្គនាយកក្រុមហ៊ុន DDTS ដែលជាក្រុមហ៊ុនអាល្លឺម៉ង់ មានជំនាញផលិតប្រព័ន្ធការពារផ្លូវអាកាស បានអះអាងប្រាប់អ្នកកាសែតថា មធ្យោបាយដ៏អស្ចារ្យបំផុតក្នុងបាញ់កំទេចដ្រូន Shahed 136 របស់អ៊ីរ៉ង់ គឺគេត្រូវតែប្រើ ដ្រូនJet របស់ក្រុមហ៊ុនលោក។លោកម្នាក់នេះ បានអះអាងថា ដ្រូន Shahed 136 របស់អ៊ីរ៉ង់ អាចហោះបានល្បឿនតែ១៨០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង ខណៈដ្រូន Jet របស់DDTS អាចហោះបានដល់ទៅជាង៥០០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង។ ដូច្នេះ គឺវាងាយស្រួល ក្នុងការហោះដេញស្ទាក់ដើម្បីបាញ់កំទេច។ ជាងនេះទៀត លោកអះអាងថា ដ្រូន Jet របស់ DDTS មានតម្លៃថោកជាងឆ្ងាយណាស់ បើប្រៀបធៀបទៅគ្រាប់រ៉ូកែត ដែលគេប្រើជាធម្មតានៅក្នុងប្រតិបត្តិការការពារផ្លូវអាកាស។ដោយឡែក សត្រូវអាចប្រើប្រាស់យានដ្រូនខ្នាតតូច ដើម្បីវាយប្រហារ ដែលវាពិបាកនៅក្នុងការស្ទាក់បាញ់កំទេច។ លោក Matt Roper មន្ត្រីទទួលបន្ទុកនៅទីភ្នាក់ងារទូរគមនាគមន៍និងព័ត៌មាន របស់អង្គការអូតង់ ដែលជាបណ្តុំនៃអ្នកជំនាញផ្នែកសន្តិសុខព័ត៌មានវិទ្យា បានលើកឡើងថាយានដ្រូនសត្រូវ ពេលខ្លះវាមានទំហំតូចមែន តែវាអាចសម្លាប់ជីវិតមនុស្ស និងអាចមកបំផ្ទុះកំទេចបង្កការខូចខាតយ៉ាងដំណំបាន ទៅលើអគារផ្ទះសំបែង និងទីតាំងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធយុទ្ធសាស្ត្រផ្សេងទៀត ដូចជាស្ថានីយ៍អគ្គីសនី ស្ថានីយបូមទឹកជាដើម។ការបញ្ចៀសពីការវាយប្រហារដោយយានដ្រូន គឺមិនមែនសុទ្ធតែត្រូវតែប្រើប្រាស់ វិធីបាញ់ស្ទាក់កំទេចវាទាំងអស់នោះទេ។ ក្នុងករណីខ្លះ គេត្រូវតែប្រើវិធីទៅចាប់វាមកទុក ឲ្យវាលែងដំណើរការ ព្រោះថាបើបាញ់កំទេចវាលើអាកាស វានឹងបណ្តាលឲ្យកើតជាការផ្ទុះ បង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិតមនុស្ស និងទីតាំងយុទ្ធសាស្ត្រ ដែលស្ថិតនៅខាងក្រោម។ យ៉ាងណាមិញ ក្រុមហ៊ុនអាល្លឺម៉ង់ មួយទៀត ឈ្មោះ Argus Interception បានបង្ហាញបច្ចេកទេសថ្មីមួយរបស់ខ្លួន ក្នុងការស្ទាក់ចាប់ដ្រូន ដោយប្រើសំណាក់ទៅចាប់យក ហើយនាំវាចុះមកលើដី។បច្ចេកទេសរបស់ Argus Interception ត្រូវការប្រើប្រាស់ឧបករណ៍រ៉ាដា កាម៉េរ៉ា ឬស្ថានីយតាមដាន ដើម្បីចាប់រលកសញ្ញាដ្រូនរបស់សត្រូវ។ ពេលដែលចាប់បានហើយ ទើបគេអាចបញ្ជាយានដ្រូនមួយឲ្យហោះទៅក្បែរ បាញ់សំណាញ់ស្ទាក់ចាប់សណ្តោងយកដ្រូនសត្រូវចុះមក ដល់កន្លែងមានសុវត្ថិភាព។ លោក Christian Schöning អគ្គនាយក Argus Interception អះអាងថាវិធីសាស្ត្ររបៀបនេះ មានប្រសិទ្ធភាពខ្លាំងណាស់ ជាពិសេសនៅក្នុងការការពារសន្តិសុខព្រលានយន្តហោះ។ប្រើបច្ចេកទេសធ្វើឲ្យដ្រូនរបស់សត្រូវវង្វេង រកគោលដៅលែងឃើញគួរបញ្ជាក់ថា ជាមួយនឹងសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន ប្រទេសក្បែរខាងដែលស្ថិតនៅកៀកនឹងសមរភូមិ បានបង្កើនការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់បំផុត ក្នុងការតាមដានសន្តិសុខផ្លូវអាកាស ដោយខ្លាចក្រែងមានដ្រូនហោះចូលមក។ យ៉ាងណាមិញ ប្រទេសរូម៉ានី បានមកចូលរួមយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់បំផុត នៅក្នុងកម្មវិធីស្តីអំពីបច្ចេកទេសទប់ស្កាត់ការវាយប្រហារដោយយានដ្រូន ដែលរៀបចំដោយអូតង់ នៅមូលដ្ឋាន Vedrepeel។លោកមេបញ្ជាការរ៉ូមានី Ionut-Vlad Cozmuta បានប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានបារាំង AFPថា បំណែកដ្រូនរបស់រុស្ស៊ី ត្រូវបានគេប្រទះឃើញធ្លាក់ក្នុងទឹកដីរូម៉ានី ច្រើនដងមកហើយ ប៉ុន្មានសប្តាហ៍ចុងក្រោយនេះ។ លោកមកចូលរួមនេះ គឺមកប្រមូលព័ត៌មានចាំបាច់ទាំងអស់ ដើម្បីយកទៅពង្រឹង រៀបចំសមត្ថភាពការពារផ្លូវអាកាសរបស់រូម៉ាណី ឲ្យកាន់តែល្អប្រសើរ។ បច្ចេកទេសមួយដែលរូម៉ានីចាប់អារម្មណ៍បំផុត គឺបច្ចេកទេសធ្វើឲ្យដ្រូនរបស់សត្រូវវង្វេង លែងស្គាល់គោលដៅ។ជាការពិតណាស់ ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាដែលមានវត្តមាន បានបង្ហាញបច្ចេកទេសថ្មីប្លែកៗ ដើម្បីធ្វើឲ្យយានដ្រូនដែលប៉ុនប៉ងហោះចូលមកវាយប្រហារ ត្រូវវង្វេងវង្វាន់ ឬដាច់ទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងមូលដ្ឋានដែលបញ្ជាវាពីចំងាយ។ នៅពេលដែលដ្រូនវង្វេង ដាច់ទំនាក់ទំនង វានឹងហោះត្រលប់ទៅកាន់មូលដ្ឋានដើមរបស់វាវិញដោយស្វ័យប្រវត្តិ។ ហើយក្នុងករណីខ្លះទៀត គឺគេអាចប្រើបច្ចេកវិទ្យាប្លន់យកប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងរបស់ដ្រូននោះ មកគ្រប់គ្រងតែម្តង ហើយបញ្ជាវា ឲ្យហោះទៅគោលដៅណាមួយដែលគេចង់បាន។តែយ៉ាងណាក៏ដោយ មិនថាបច្ចេកទេសមួយណា ឬបច្ចេកវិទ្យាទំនើបណាមួយក៏ដោយ គឺអូតង់ត្រូវការការសហការជាមួយប្រទេសសមាជិកទាំងអស់ ជាពិសេសជាមួយបណ្តាក្រុមហ៊ុនដែលផលិតវា ដើម្បីរៀបចំឲ្យមានស្តង់ដាររួមរបស់អូតង់។ តួយ៉ាង ប្រព័ន្ធការពារផ្លូវអាកាស Sapient របស់អង់គ្លេស បានរៀបចំស្តង់រួមជាមួយអូតង់រួចរាល់ហើយ។ លោក Hans Folmer មេបញ្ជាការកងទ័ពហូឡង់ បានថ្លែងថា គម្រោងផែនការនេះ វានឹងហុងអត្ថប្រយោជន៍ច្រើនណាស់ ដល់សមត្ថភាពនៃកងទ័ពសម្ព័ន្ធមិត្តអូតង់។ ដូចគ្នាដែរ លោក Claudio Palestini ទីប្រឹក្សាវិទ្យាសាស្ត្ររបស់អូតង់ បានលើកឡើងថា ថ្វីបើកម្មវិធីនេះមិនមានវត្តមានមន្ត្រីជំនាញអ៊ុយក្រែនចូលរួមមែន តែកងទ័ពអ៊ុយក្រែន ដើរតួនាទីធំខ្លាំងណាស់ នៅក្នុងការនាំយកនូវគំនិតច្នៃប្រឌិតថ្មីៗ បច្ចេកទេសថ្មីៗដែលគេប្រើនៅសមរភូមិដោយផ្ទាល់។ លោកអះអាងថា អូតង់ទាក់ទងនិយាយយ៉ាងញឹកញាប់បំផុតជាមួយភាគីអ៊ុយក្រែន ស្តីអំពីបច្ចេកទេសទប់ស្កាត់ការវាយប្រហារដោយយានដ្រូននេះ៕

9/23/2023 • 8 minutes, 58 seconds

សង្គ្រាមអ៊ុយក្រែន៖ សមរភូមិការទូតក៏ស្មុគស្មាញដែរសម្រាប់លោកហ្សេឡេនស្គី?

វិបត្តិគ្រាប់ធញ្ញជាតិ ភាពតានតឹងជាមួយនឹងប៉ូឡូញ យុទ្ធសាស្ត្រយោធារងការរិះគន់ ... ការលំបាកមានកាន់តែច្រើនឡើងៗសម្រាប់ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន ដែលកំពុងប្រឹងប្រែងខ្លាំងលើសមរភូមិការទូត ដើម្បីធានាថាក្រុមបស្ចិមលោកនៅតែបន្តជួយអ៊ុយក្រែនក្នុងការធ្វើសង្គ្រាមយកឈ្នះរុស្ស៊ី។ ជាងមួយឆ្នាំកន្លះនៃសង្គ្រាម លោកប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី ខ្លាចមតិសាធារណៈអឺរ៉ុបនិងអាមេរិក ទម្លាក់ដៃលែងសូវជួយទ្រអ៊ុយក្រែន ទើបធ្វើដំណើរទៅទីក្រុងញូវយ៉កដើម្បីការពារប្រទេសដោយផ្ទាល់ នៅចំពោះមុខអង្គមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ និងទៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនដើម្បីជួបប្រធានាធិបតី ព្រមទាំងតំណាងសភា-ព្រឹទ្ធសភាអាមេរិក រួចបន្តដំណើរទៅកាណាដាទៀត។ កាណាដាជាប្រទេសចុងក្រោយគេបង្អស់ក្នុងចំណោមក្រុមហ្សេ៧ ដែលលោកហ្សេឡេនស្គីទៅធ្វើទស្សនកិច្ច។ កាណាដាបានសន្យាគាំទ្រអ៊ុយក្រែនដោយឥតងាករេ។ហេតុអ្វីអ៊ុយក្រែនខ្លាចក្រុមបស្ចិមលោកទម្លាក់ដៃ?នៅចំពោះមុខខ្សែការពារយ៉ាងមាំរបស់រុស្ស៊ី ប្រតិបត្តិការវាយបកដណ្តើមយកទឹកដីវិញរបស់អ៊ុយក្រែនរុលទៅមុខយឺតបំផុត។ ក្តីសង្ឃឹមថានឹងទទួលបានជោគជ័យឆាប់រហ័ស គ្មានក្នុងការវិភាគ និងក្នុងសមរភូមិប្រយុទ្ធជាក់ស្តែងទេ។ ដូច្នេះការគាំទ្ររបស់ក្រុមបស្ចិមលោកចំពោះអ៊ុយក្រែនត្រូវបន្តអូសបន្លាយពេលយូរទៀត។ហើយរុស្ស៊ីទំនងជានឹងប្រើពេលវេលានេះ ពង្រឹងពង្រីកខ្សែការពាររបស់ខ្លួនបន្ថែម និងរៀបចំត្រៀមលក្ខណៈសម្រាប់រដូវផ្ការីកខាងមុខផង។ នេះបើតាមប្រមុខភ្នាក់ងារចារកិច្ចអេស្តូនី។ ឧត្តមសេនីយចូលនិវត្តន៍អូស្ត្រាលីលោក Mick Ryan បានបញ្ជាក់បន្ថែមថា ទោះមានការគាំទ្រអ៊ុយក្រែនយ៉ាងណាក៏សង្គ្រាមត្រូវបន្តអូសពេលពេញមួយឆ្នាំ២០២៤ ហើយអាចដល់ឆ្នាំ២០២៥។ ដូច្នេះជោគជ័យការទូតនៅអាមេរិក និងនៅតាមបណ្តាប្រទេសលោកខាងលិចផ្សេងទៀត ជាតំណាងអាយុជីវិតរបស់អ៊ុយក្រែនដែរ បើទោះបីជាអ៊ុយក្រែនមានជំហរយុទ្ធសាស្ត្រល្អប្រសើរជាងកាលពីចុងឆ្នាំ២០២២ក៏ដោយ។តើជំនួបបៃដិន-ហ្សេឡេនស្គីបានលទ្ធផលយ៉ាងណា?បន្ទាប់ពីបានថ្លែងសុន្ទរកថានៅចំពោះមុខមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ ឱ្យបានជ្រួតជ្រាបអំពីសង្គ្រាមឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ីនិងផែនការទាមទារយកទឹកដីមកវិញ លោកប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែនបានទៅដល់ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោននៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី ២១កញ្ញា។ ជាទស្សនកិច្ចក្នុងន័យការពារប្រសើរជាងព្យាបាល។ ការពារកុំឱ្យការគាំទ្រអាមេរិកចុះខ្សោយបាន ជាពិសេសក្នុងករណីបក្សសាធារណរដ្ឋឈ្នះឆ្នោតប្រធានាធិបតីនៅឆ្នាំ២០២៤។ជាមួយប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន ដែលជាអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ អ៊ុយក្រែនមានទំនុកចិត្តណាស់។ ជាថ្មីម្តងទៀត លោកចូបៃដិន បានទទួលស្វាគមន៍និងផ្តល់ភាពកក់ក្តៅខ្លាំងលោកហ្សេឡេនស្គី ដោយសន្យានៅក្បែរអ៊ុយក្រែនជារហូតទៅ និងដោយបានប្រកាសផ្តល់ជំនួយយោធាថ្មីតម្លៃ៣២៥លានដុល្លារ។ តែគ្មានទេការប្រកាសផ្តល់មីស៊ីលតាកទិករយៈឆ្ងាយដូចការទាមទាររបស់អ៊ុយក្រែនទេ។ លោកចូបៃដិន បានត្រឹមធានាថារថក្រោះAbram ដែលជាអាវុធយុទ្ធភ័ណ្ឌដ៏សក្តិសិទ្ធរបស់អាមេរិក នឹងបញ្ជូនទៅដល់អ៊ុយក្រែននៅសប្តាហ៍ក្រោយ។ពេញមួយថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នៃទស្សនកិច្ចរបស់លោកហ្សេឡេនស្គីនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែនបានថ្លែងពាក្យអរគុណជាប់នឹងមាត់ ហើយបានសម្តែងការដឹងគុណចំពោះសភា-ព្រឹទ្ធសភាអាមេរិក ដែលកំពុងរៀបចំបោះឆ្នោតអនុម័តកញ្ចប់ថវិកាថ្មីសម្រាប់ជាជំនួយយោធាដល់អ៊ុយក្រែន និងដែលតំណាងសភា-ព្រឹទ្ធសភាអភិរក្សនិយមខ្លះ មិនចង់ដឹងមិនចង់ឮទេ គឺចង់បញ្ឈប់ការគាំទ្រអ៊ុយក្រែនតែម្តងផង។នៅវិមានកាពីតូល ក្នុងឯកសណ្ឋានពណ៌គគីរជានិច្ច ប្រមុខរដ្ឋដើរតួជាមេទ័ពហ្សេឡេនស្គី ត្រូវប្រឈមនឹងសមរភូមិនយោបាយនិងហិរញ្ញវត្ថុ ខុសពីនៅសេតវិមាន។ ក្រោមសម្ពាធរបស់ក្រុមអ្នកអភិរក្សនិយមខ្លាំង ប្រធានសភាអាមេរិក ដែលមកបក្សសាធារណរដ្ឋ លោក ខេវីន ម៉ាក់កាទី មិនបានមកទទួលនិងអមដំណើរលោកហ្សេឡេនស្គីចូលវិមានកាពីតូលទេ។ គឺទុកភារៈឱ្យប្រធានព្រឹទ្ធសភាក្រុមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យវិញ។ នេះជាសញ្ញាមិនល្អ ដែលបញ្ជាក់អំពីភាពស្មុគស្មាញការទូត សម្រាប់លោកហ្សេឡេនស្គី និងប្រសិនបើគណបក្សសាធារណរដ្ឋឈ្នះឆ្នោតត្រលប់មកដឹកនាំសហរដ្ឋអាមេរិកវិញ។ តាំងពីមួយឆ្នាំ មកនេះមានសំឡេងសមាជិកសភាបក្សសាធារណរដ្ឋជាច្រើនក្រុម បានស្រែកទាមទារឱ្យកាត់បន្ថយឬបញ្ឈប់ការផ្តល់ជំនួយដល់ក្រុងកៀវ ក្រោមលេសដើម្បីបញ្ចៀសភាពតានតឹងផ្សេងៗ។ កាលពីថ្ងៃអង្គារលោក ម៉ាក់កាទី បានអះអាងថាចង់បានការបំភ្លឺជុំវិញអំពីយុទ្ធសាស្ត្រយកជ័យជំនះរបស់អ៊ុយក្រែន និងការចំណាយក្នុងសង្គ្រាម នៅក្នុងជំនួបមួយទល់នឹងមួយ ជាមួយលោកហ្សេឡេនស្គី។ដោយយល់និងដឹងអំពីហានិភ័យដែលអាមេរិកអាចនឿយណាយនឹងផ្តល់ជំនួយដល់អ៊ុយក្រែន លោកហ្សេឡេនស្គីបានព្រមានប្រាប់សមាជិកសភានិងព្រឹទ្ធសភាអាមេរិកថាអ៊ុយក្រែនអាចនឹងចាញ់សង្គ្រាមបើគ្មានលំហូរជំនួយ។ភាពតានតឹងអ៊ុយក្រែនអឺរ៉ុបប៉ូឡូញមិនអាចបញ្ចៀសបាន?ទាំងអាមេរិក ទាំងអឺរ៉ុប ... គ្មាននរណាចង់ឃើញអ៊ុយក្រែនចាញ់សង្គ្រាមឈ្លានពានដោយរុស្ស៊ីនេះទេ។ ប៉ូឡូញប្រទេសជិតខាតដែលកំពុងថ្នាំងថា្នក់ជាមួយអ៊ុយក្រែន ក៏មិនត្រូវការឃើញអ៊ុយក្រែនបរាជ័យដែរ។ បន្ទាប់ពីបានប្រកាសចង់ផ្អាកការផ្គត់ផ្គង់អាវុធទៅឱ្យអ៊ុយក្រែន ប្រធានាធិបតីប៉ូឡូញ ឌូដា បានសាកល្បងបន្ធូរសម្ពាធ។ បើតាមលោកប្រធានាធិបតីឌូដា មានការបកស្រាយសេចក្តីរបស់នាយកមន្ត្រីមិនត្រឹមត្រូវ។ ប៉ូឡូញមិនឱ្យសព្វាវុធថ្មីៗ ដែលទើបនឹងទិញសម្រាប់មកធ្វើទំនើបកម្មវិស័យការពារជាតិរបស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ។ តែកិច្ចសន្យាផ្ទេរសព្វាវុធពីមុននៅមានសុភពភាពដដែល។ ឯវិវាទជុំវិញបញ្ហាធញ្ញជាតិ ត្រូវដោះស្រាយត្រឹមថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម។ប៉ុន្តែសត្រូវមានជម្លោះផ្ទៃក្នុងជាឱកាស។ សម្រាប់រុស្ស៊ី ជម្លោះរវាងអ៊ុយក្រែននិងប៉ូឡូញ និងជាមួយក្រុមប្រទេសអឺរ៉ុបផ្សេងទៀត ជាអ្វីដែលមិនអាចបញ្ចៀសបាន៕

9/22/2023 • 5 minutes, 51 seconds

ហេតុអ្វីប៉ូឡូញប្រកាសលែងផ្គត់ផ្គង់អាវុធឱ្យអ៊ុយក្រែន?

ប៉ូឡូញបានប្រកាសនៅល្ងាចថ្ងៃពុធទី ២០កញ្ញា ថាលែងផ្គង់ផ្គង់អាវុធឱ្យអ៊ុយក្រែនជាសម្ព័ន្ធមិត្តទៀតហើយ។ សេចក្តីសម្រេចនេះធ្វើឡើងក្នុងពេលដែលអ៊ុយក្រែនកំពុងសម្រុកធ្វើប្រតិបត្តិការវាយបកដណ្តើមយកទឹកដីពីរុស្ស៊ីវិញផង។ តើអ្វីជាដើមចមនាំឱ្យសម្ព័ន្ធមិត្តទាំងពីរថ្នាំងថ្នាក់គ្នាខ្លាំងដល់កំរិតនេះ?! លែងមានហើយភាពល្អូកល្អើនរវាងប៉ូឡូញនិងអ៊ុយក្រែន និងក៏ប្រហែលលែងមានដែរពាក្យថាសាមគ្គីភាពរវាងសម្ព័ន្ធមិត្តជាប់របងគ្នាទាំងពីរ។ ប៉ូឡូញដែលធ្លាប់គាំទ្រនិងជួយអ៊ុយក្រែន តាំងពីថ្ងៃរុស្ស៊ីចូលឈ្លានពានក្រុងកៀវភ្លាម ស្រាប់តែបានចេញសេចក្តីប្រកាសដ៏ភ្ញាក់ផ្អើល នៅល្ងាចថ្ងៃពុធទី២០កញ្ញាម្សិលមិញ ឈប់ផ្ទេរអាវុធទៅឱ្យអ៊ុយក្រែន ដែលកំពុងសម្រុកធ្វើប្រតិបត្តិការវាយបកលើរុស្ស៊ីដើម្បីដណ្តើមយកទឹកដីមកវិញ។ប៉ូឡូញឈប់ផ្គត់ផ្គង់អាវុធឱ្យអ៊ុយក្រែនចាប់ពីពេលណា?តាំងពីផ្ទុះសង្គ្រាមរុស្ស៊ីចូលឈ្លានពានអ៊ុយក្រែនមក ប៉ូឡូញជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់អាវុធដ៏ធំចម្បងបង្អស់មួយសម្រាប់អ៊ុយក្រែន ប៉ុន្តែលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីប៉ូឡូញមិនបានបញ្ជាក់ថាតើការឈប់ផ្ទេរអាវុធទៅឱ្យកៀវត្រូវចាប់ផ្តើមនៅពេលណាទេ។ នៅក្នុងសុន្ទរកថាខ្លីតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ឯកជនPolsat News លោកប្រមុខរដ្ឋាភិបាលបានអះអាងថាប៉ូឡូញត្រូវការផ្តុំកម្លាំងជាចម្បងក្នុងការធ្វើទំនើបកម្មនិងបំពាក់អាវុធឱ្យយោធាប៉ូឡូញឱ្យបានឆាប់រហ័ស ដើម្បីឱ្យកងទ័ពជើងគោកប៉ូឡូញក្លាយជាទ័ពដ៏ខ្លាំងក្លាជាងគេនៅអឺរ៉ុប និងក្នុងរយៈពេលដ៏ខ្លីខាងមុខ។ នៅក្នុងសេចក្តីប្រកាស លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានបញ្ជាក់បន្ថែមថាកងកម្លាំងយោធានៅក្រុងភាគអាគ្នេយ៍នៃប្រទេសដែលជាច្រកដឹកជញ្ជូនសម្ភារៈបរិក្ខាររបស់លោកខាងលិចទៅឱ្យអ៊ុយក្រែន នៅតែមានដំណើរការជាធម្មតា។ហេតុអ្វីប៉ូឡូញខឹងអ៊ុយក្រែនខ្លាំង?សេចក្តីប្រកាសរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីប៉ូឡូញលោក Mateuzs Morawieckiនេះធ្វើឡើងតែប៉ុន្មានម៉ោងក្រោយពី អនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសប៉ូឡូញបានកោះហៅឯកអគ្គរដ្ឋទូតអ៊ុយក្រែនប្រចាំក្រុងវ៉ាសូវីឱ្យមកចូលជួបជាបន្ទាន់ដើម្បីបរិហារប្រឆាំងនឹងសំដីរបស់លោកប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែនហ្សេឡេនស្គីនៅអង្គការសហប្រជាជាតិ។ថ្លែងទៅកាន់អង្គមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ លោក ហ្សេឡេនស្គីថា មានប្រទេសខ្លះធ្វើឬកជាមានសាគ្គីភាពជាមួយអ៊ុយក្រែន តែគាំទ្ររុស្ស៊ីដោយប្រយោលទៅវិញ។ ពាក្យមួយឃ្លារបស់លោកប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែននេះទំនងជាបានមកដុតរោលបន្ថែមឱ្យកំហឹងប៉ូឡូញផ្ទុះឆាបឆេះឡើង។តាមការពិត ទំនាក់ទំនងរវាងប៉ូឡូញនិងអ៊ុយក្រែន បានឡើងតានតឹងតាំងជាលំដាប់ តាំងពីប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយមកនេះ។ កាលពីថ្ងៃសុក្រទី ១៥កញ្ញា សហភាពអឺរ៉ុបបានប្រកាសបិទបញ្ចប់ ការហាមឃាត់មិនឱ្យនាំចូលគ្រាប់ធញ្ញជាតិអ៊ុយក្រែនទៅ៥ប្រទេសជាសមាជិកសហភាពក្នុងនោះមានប៉ូឡូញមួយដែរ។ ជាសេចក្តីសម្រេចតាំងតែពីខែឧសភាមក។ ប៉ុន្តែប៉ូឡូញ ហុងគ្រី និងស្លូវាគី មិនព្រមធ្វើតាមអឺរ៉ុបទេ ហើយបន្តហាមឃាត់ជាឯកតោភាគី មិនឱ្យនាំចូលធញ្ញជាតិអ៊ុយក្រែនដដែល ដើម្បីការពារប្រយោជន៍កសិកម្មរបស់ខ្លួន។ បើតាមអ្នកជំនាញ ប៉ូឡូញកំពុងស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលត្រៀមបោះឆ្នោត។ បក្សកាន់អំណាចត្រូវការទាក់ទាញសំឡេងគាំទ្ររបស់ប្រជាកសិករ ទើបជំនះលើសេចក្តីសម្រេចរបស់សហភាពអឺរ៉ុប។ ហើយជាចម្លើយតបនឹងទង្វើរបស់ប៉ូឡូញ អ៊ុយក្រែនក៏ឡើងទៅប្តឹងទៅអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក។ទំនាក់ទំនងប៉ូឡូញនិងអ៊ុយក្រែនធ្លាក់ដុនដាបយ៉ាងណា?ប៉ុន្តែរឿងរ៉ាវបែរជារីករាលដាលកាន់តែធំ។ មុននឹងឈានដល់ការប្រកាសឈប់ផ្គត់ផ្គង់ វិបត្តិធញ្ញជាតិបានរុញច្រានប៉ូឡូញនិងអ៊ុយក្រែនឱ្យធ្លាក់ក្នុងសង្គ្រាមពាក្យសំដីវាយប្រហារគ្នាគួរឱ្យអាសូរ។ប៉ូឡូញកាន់តែខឹង និងបានព្រមានកាលពីថ្ងៃពុធថានឹងពង្រីកបញ្ជីឈ្មោះផលិតផលអ៊ុយក្រែនដែលជាប់បម្រាមមិនឱ្យនាំចូលបន្ថែមទៀត។ សម្រាប់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីប៉ូឡូញ ការដាក់គំនាបលើប៉ូឡូញក្នុងវេទិកាពហុជាតិ ឬនាំប៉ូឡូញទៅឡើងតុលាការអន្តរជាតិ មិនមែនជាវិធីសាស្ត្រត្រឹមត្រូវសម្រាប់ដោះស្រាវវិវាទរបស់ប្រទេសទាំងពីរទេ។ចំណែកខាងអ៊ុយក្រែនវិញក៏បានប្រកាសហាមឃាត់ផលិតផលប៉ូឡូញដូចគ្នា។ ជាងនេះទៅទៀត អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសបានអំពាវនាវឱ្យប៉ូឡូញកុំបញ្ចេញប្រតិកម្មតាមអារម្មណ៍ និងបានបរិហារការសម្រេចហាមឃាត់ឯកតោភាគីមិនឱ្យនាំធញ្ញជាតិចូលប៉ូឡូញ ដោយស្នើឱ្យមានដំណោះស្រាយបែបស្ថាបនាវិញចំពោះសំណុំរឿងធញ្ញជាតិនេះ។ អ្នកនាំពាក្យអ៊ុយក្រែនដដែលបានឆ្លៀតលើកឡើងអំពីភាសាមិនត្រឹមត្រូវរបស់ប្រធានាធិបតីប៉ូឡូញ លោក Andrzej Duda ដែលពេលកំពុងស្ថិតនៅក្រុងញូវយ៉កដើម្បីចូលរួមក្នុងមហាសន្និបាតអង្គការប្រជាជាតិ លោកបានថ្លែងបា្រប់អ្នកសារព័ត៌មានដោយប្រៀបប្រដូចអ៊ុយក្រែននៅនឹងមនុស្សលង់ទឹកដែលស្រវាចង់រស់ពេក ទើបអាចទាញអ្នកជួយឱ្យលង់ស្លាប់ជាមួយ។ប្រមុខការទូតបារាំងយល់ថាពិតជាគួរឱ្យសោកស្តាយណាស់ដែលសម្ព័ន្ធមិត្តទាំងពីរធ្លាក់ក្នុងស្ថានភាពតានតឹងដាក់គ្នាយ៉ាងដូច្នេះ។ ក្រោយជំនួបពិសេសនៅក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ បារាំងបានបញ្ជាក់ជាថ្មីថាសេចក្តី សម្រេចរបស់អឺរ៉ុបបិទបញ្ចប់ការហាមឃាត់ការនាំចូលធញ្ញជាតិអ៊ុយក្រែន មិនមែនជាកាត់ផ្តាច់ភាពប្រកួតប្រជែង ឬរំខានទីផ្សារធញ្ញជាតិឡើយ៕

9/21/2023 • 5 minutes, 5 seconds

ការ៉ាបាក់៖ ក្រុមផ្តាច់ទឹកដីអាមេនីយល់ព្រមទំលាក់អាវុធ ២ថ្ងៃក្រោយអាស៊ែបៃហ្សង់បាញ់ប្លោងសាជាថ្មី

តំបន់ការ៉ាបាក់ ដែលជាជម្លោះរ៉ាំរ៉ៃ រវាងអាមេនី និងអាស៊ែបៃហ្សង់ ពេលនេះបានពើបប្រទះនឹងការផ្ទុះអាវុធសាជាថ្មី កាលពីថ្ងៃអង្គារ ទី១៩កញ្ញា។ កងទ័ពអាស៊ែបៃហ្សង់ បានបើកប្រតិបត្តិការវាយប្រហារ ទៅលើទីតាំងជាច្រើននៃតំបន់នេះ បណ្តាលឲ្យស្លាប់មនុស្សប្រមាណ៣២នាក់ និងរបួសជាង២០០នាក់។ ប្រជាជនប្រមាណ៧០០០នាក់ បានរត់ភៀសខ្លួនយ៉ាងតក់ក្រហល់ ក្រោយការផ្ទុះអាវុធសាជាថ្មី បង្កឡើងដោយកងទ័ពអាស៊ែបៃហ្សង់នេះ។ ហេតុអ្វី បានជាផ្ទុះអាវុធសាជាថ្មី?យោងតាមក្រសួងការពារជាតិអាស៊ែបៃហ្សង់ ប្រតិបត្តិការយោធានេះ គឺជាកម្មវត្ថុបោសសំអាតក្រុមភេរវកម្មនិយមអាមេនី។ ក្រុមនេះបានដាក់គ្រាប់បែកបំផ្ទុះ នៅក្នុងការដ្ឋានសាងសង់ផ្លូវរូងក្រោមដីមួយ ស្ថិតនៅចន្លោះ តំបន់ Choucha និង Fizouli ដែលស្ថិតក្នុងតំបន់ការ៉ាបាក់ តែគ្រប់គ្រងដោយអាស៊ែបៃហ្សង់។ ប្រភពពីភាគីអាស៊ែបៃហ្សង់ដដែល គឺអំពើនេះ បានសម្លាប់ជីវិតជនអាស៊ែបៃហ្សង់ចំនួន៦នាក់។ក្រោយហេតុការណ៍នេះ នៅព្រឹកថ្ងៃអង្ការទី១៩កញ្ញា កងទ័ពអាស៊ែបៃហ្សង់ ដោយមានការបញ្ជាពីលោកប្រធានាធិបតី Ilham Aliev បានបើកប្រតិបត្តិការបាញ់គ្រាប់ប្លោងទៅលើតំបន់ការ៉ាបាក់ ដែលស្ថិតនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រុមផ្តាច់ខ្លួននិយមអាមេនី។ ក្រោយការផ្ទុះអាវុធនេះ សហគមន៍អន្តរជាតិ ដែលកំពុងជួបប្រជុំគ្នានៅអង្គមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ បានអំពាវនាវ ឲ្យបិទបញ្ចប់ការវាយប្រហារជាបន្ទាន់ ដើម្បីការពារអាយុជីវិតប្រជាជនស៊ីវីល។តែយ៉ាងណា នៅក្នុងលិខិតប្រកាស ចេញផ្សាយយប់ថ្ងៃអង្គារ លោកប្រធានាធិបតីអាស៊ែបៃហ្សង់ Ilham Aliev បានលើកឡើងថា ដរាបណាក្រុមឧទ្ទាមផ្តាច់ទឹកដីអាមេនីនៅតំបន់ការ៉ាបាក់ មិនទម្លាក់អាវុធទេនោះ អាស៊ែបៃហ្សង់ និងបន្តប្រតិបត្តិការយោធាជានិច្ច។ លោក Ilham Aliev បានអះអាងទៀតថា ក្រៅពីការធ្វើអំពើសកម្មភាពភេរវកម្ម ក្រុមបំបែកទឹកដីអាមេនីនៅការ៉ាបាក់ បានថែមទាំងរៀបចំការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីក្លែងក្លាយមួយ កាលពីថ្ងៃទី៩កញ្ញាកន្លងទៅ ដែលនេះគឺជាទង្វើផ្គើន បំពានមកលើអធិបតេយ្យភាព បូរណភាពដែនដីរបស់អាស៊ែបៃហ្សង់។“ប្រតិបត្តិការបោសសំអាតជាតិសាសន៍”គួរបញ្ជាក់ថា បញ្ហាតំបន់ការ៉ាបាក់ បានចិញ្ចឹមកំហឹងស្អប់គុំគួនគ្នា រវាងអាមេនី និងអាស៊ែបៃហ្សង់ជាច្រើនសិបឆ្នាំមកហើយ។ មានទីតាំងភូមិសាស្ត្រ ស្ថិតនៅក្នុងអាស៊ែបៃហ្សង់មែន តែតំបន់នេះមានប្រជាជនរស់នៅភាគច្រើនលើសលុប ជាជនជាតិអាមេនី និយាយភាសាអាមេនី និងកាន់សាសនាគ្រិស្ត ខុសពីប្រជាជនអាស៊ែបៃហ្សង់ភាគច្រើន ដែលកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម។ចលនាបះបោរបំបែកទឹកដីរបស់ក្រុមជនជាតិអាមេនីនៅតំបន់ការ៉ាបាក់ បានបង្កឲ្យមានការផ្ទុះសង្គ្រាមជាច្រើនដងមកហើយ រវាងអាស៊ែបៃហ្សង់ និងអាមេនីដែលមកជួយក្រុមបំបែកទឹកដី។ ការផ្ទុះអាវុធចុងក្រោយ មានរយៈពេលប្រមាណ៦សប្តាហ៍ ក្នុងឆ្នាំ២០២០ បានបិទបញ្ចប់ទៅដោយបរាជ័យរបស់កងទ័ពអាមេនី។ កងទ័ពរុស្ស៊ីបានចូលអន្តរាគមន៍ រក្សាសន្តិភាព ដោយបានដាក់កំហិតឲ្យភាគីទាំងសងខាងឈប់បាញ់។កាលពីយប់ថ្ងៃអង្គារទី១៩កញ្ញា ក្រោយការផ្ទុះអាវុធសាជាថ្មី បង្កឡើងដោយកងទ័ពអាស៊ែបៃហ្សង់ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីអាមេនី Nikol Pachinian បានថ្លែងសារតាមវីដេអូ ដោយបានចោទប្រតិបត្តិការរបស់អាស៊ែបៃហ្សង់ ថាជាប្រតិបត្តិការ បោសសំអាតជាតិសាសន៍នៅតំបន់ការ៉ាបាក់។ បន្ថែមពីនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីអាមេនី បានចោទថាអាស៊ែបៃហ្សង់ មានចេតនាចង់ឃើញប្រទេសអាមេនីកើតចលាចល តាមរយៈការរុញប្រជាជនអាមេនី ឲ្យធ្វើបាតុកម្មហិង្សា ប្រឆាំងរិះគន់រដ្ឋាភិបាល ដែលមិនជួយជនជាតិអាមេនីនៅតំបន់ការ៉ាបាក់។ក្រុមឧទ្ទាមអាមេនី យល់ព្រមទំលាក់អាវុធលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីអាមេនី បានចាត់ទុកថា វាគឺជាតួនាទីរបស់រុស្ស៊ី ក្នុងនាមជាអ្នករក្សាសន្តិភាព ដែលត្រូវតែធានាឲ្យមានការបិទបញ្ចប់ការផ្ទុះអាវុធនៅតំបន់ការ៉ាបាក់។ ពីម៉ូស្គូ វិមានក្រេមឡាំង បានអំពាវនាវកាលពីល្ងាចថ្ងៃអង្គារ ឲ្យភាគីទាំងសងខាង ស្វែងរកច្រកផ្លូវចរចា ឈានទៅទម្លាក់អាវុធ។ នៅក្នុងលិខិតរបស់លោក Ilham Aliev កាលពីថ្ងៃអង្គារដែរ ភាគីអាស៊ែបៃហ្សង់ បានស្នើឲ្យក្រុមឧទ្ទាមបំបែកទឹកដីអាមេនី ចូលខ្លួនមកចរចា នៅក្រុង Yevlakh ស្ថិតនៅចំងាយប្រមាណជិត៣០០គីឡូម៉ែត្រ ពីរដ្ឋធានីបាគូ។យោងតាមដំណឹងចុងក្រោយ ព្រឹកថ្ងៃពុធម៉ោងប្រមាណជា១២ថ្ងៃត្រង់ នៅទីបំផុតគឺកិច្ចព្រមព្រៀងទំលាក់អាវុធមួយ ត្រូវបានចុះហត្ថលេខាហើយ រវាងកងទ័ពអាស៊ែបៃហ្សង់ និងក្រុមឧទ្ទាមផ្តាច់ទឹកដីអាមេនីនៅតំបន់ការ៉ាបាក់។ ជាកិច្ចព្រមព្រៀង ដែលត្រូវបានធ្វើឡើង ដោយមានការសម្របសម្រួល ពីភាគីរុស្ស៊ី។ ក្រោយដំណឹងថ្មីនេះ ក្រុមឧទ្ទាមបំបែកទឹកដីអាមេនី បានបង្ហោះផ្សាយលិខិតប្រកាស នៅលើបណ្តាញសង្គម Facebook បញ្ជាក់ថាក្រុមខ្លួនបានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងទម្លាក់អាវុធពិតមែន។ លិខិតប្រកាសនេះ បញ្ជាក់ឲ្យដឹងផងដែរថា ការប្រជុំចរចាគ្នារវាង អាជ្ញាធរតំបន់ការ៉ាបាក់ និងភាគីរដ្ឋាភិបាលអាស៊ែបៃហ្សង់ នឹងបន្តធ្វើនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី២១កញ្ញា ដើម្បីនិយាយអំពីអនាគតនៃតំបន់ការ៉ាបាក់៕យោងតាមការប្រកាសរបស់លោក Anar Eivazov អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិអាស៊ែបៃហ្សង់ គឺ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ចែងជាអាទិ៍ថា កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធអាមេនីនៅតំបន់ការ៉ាបាក់ នឹងត្រូវរំសាយចោល ហើយត្រូវទំលាក់អាវុធ ទាំងអស់។ បន្ថែមពីនេះ កងទ័ពអាមេនីនឹងត្រូវដកចេញទាំងស្រុង ពីតំបន់ការ៉ាបាក់ ក្រោមការឃ្លាំមើល និងសម្របសម្រួលពីកងទ័ពរុស្ស៊ី៕

9/20/2023 • 5 minutes, 34 seconds

ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែនធ្វើដំណើរទៅបញ្ចុះបញ្ចូលផ្ទាល់នៅ មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ

មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិលើកទី ៧៨ ចាប់ផ្តើមជាផ្លូវការពីថ្ងៃអង្គារទី ១៩ ដល់ថ្ងៃទី ២៦កញ្ញា នៅទីក្រុងញូវយ៉ក។ មហាសន្និបាតដែលមានការចូលរួមពីប្រមុខរដ្ឋាភិបាល និងមេដឹកនាំប្រទេសយ៉ាងតិច ១៤៥ប្រទេស ត្រូវកត់សំគាល់ដោយវត្តមានចូលរួមផ្ទាល់ជាលើកទី១ របស់ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន លោកវ្លូឌីមៀ ហ្សេឡេនស្គី។ ដោយសារសង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន សុន្ទរកថារបស់ប្រធានាធិបតី អ៊ុយក្រែននឹងអាចលុបបិទបាំងជិតបញ្ហាសំខាន់ៗមួយចំនួនទៀតរបស់ពិភពលោក ដែលមហាសន្និបាតរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិត្រូវផ្តោតពិភាក្សា ដូចជាភាពក្រីក្រ ការអប់រំ និងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិបើកទ្វារជាផ្លូវការ នៅទីក្រុងញូវយ៉ក នៅថ្ងៃអង្គាទី ១៩ កញ្ញា ជាមួយអវត្តមានរបស់មេដឹកនាំសំខាន់ៗក្នុងពិភពលោក។ ក្រៅពីលោកប្រធានាធិបតីចូ បៃដិនដែលជាម្ចាស់ផ្ទះ មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិកត់សំគាល់ដោយអវត្តមានរបស់មេដឹកនាំរបស់ប្រទេសចិន រុស្ស៊ី អង់គ្លេស និងបារាំង ដែលសុទ្ធសឹងជាសមាជិករបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ។គ្មានមេដឹកនាំប្រទេសមហាអំណាចចូលរួម តើមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិមានន័យអ្វីទៀត?នៅមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃទី ១៩ដល់ថ្ងៃទី ២៦កញ្ញា លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិក ចូ បៃដិនជាមេដឹកនាំប្រទេសមហាអំណាចតែមួយគត់ដែលមានវត្តមាននៅក្នុងអង្គមហាសន្និបាត។ មេដឹកនាំរបស់ប្រទេសសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍របស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ៤ផ្សេងទៀត ដូចជាបារាំង អង់គ្លេស ចិន និងរុស្ស៊ី មិនបានធ្វើដំណើរទៅចូលរួមក្នុងមហាសន្និបាតលើកទី៧៨របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។ ប្រធានាធិបតីបារាំង លោកអេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុងលើកយកហេតុផលជាប់រវល់ទទួលព្រះមហាក្សត្រអង់គ្លេស ឆាល នៅទីក្រុងប៉ារីស ចំណែក រដ្ឋាភិបាលអង់គ្លេសលើកឡើងថា លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីរីស៊ី ស៊ូណាក់មិនអាចចូលរួមក្នុងមហាសន្និបាត ដោយសារលោកត្រូវចំណាយពេលលើបញ្ហាក្នុងស្រុកអង់គ្លេសម្តង បន្ទាប់ពី លោកធ្វើដំណើរចេញទៅក្រៅប្រទេសញយដង ដូចជានៅក្នុងជំនួបកំពូលក្រុមប្រទេសហ្សេ ២០ នៅឥណ្ឌា។ម្យ៉ាង នាយករដ្ឋមន្រ្តីអង់គ្លេសគ្រោងធ្វើដំណើរទៅចូលរួមក្នុងសន្និសីទអន្តរជាតិស្តីពីអាកាសធាតុ នៅប្រទេសអេមីរ៉ាត់អារ៉ាប់រួម នៅខែវិច្ឆិកាខាងមុខ ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យលោកគ្មានពេលច្រើនដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហារបស់ប្រជាជនអង់គ្លេស។ជារឿងដ៏កម្រដែលមេដឹកនាំបារាំង និងអង់គ្លេស អវត្តមាន នៅក្នុងមហាសន្និបាត ប៉ុន្តែ សម្រាប់ប្រធានាធិបតីចិន និងរុស្ស៊ីឯណោះវិញ វាក្លាយជាទម្លាប់ទៅហើយដែលគ្មានវត្តមាន ឡើងថ្លែងសុន្ទរកថា នៅវេទិកា មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ។ ប្រធានាធិបតីចិនពេញចិត្តទៅចូលរួមក្នុងជំនួបកំពូលBRICS ជាជាងមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ។ លើកនេះ លោកប្រធានាធិបតីពូទីនដែលមិនអាចដាក់ជើងជាន់ទីក្រុងញូវយ៉ក ដោយសារដីកាចាប់ខ្លួនរបស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ មានប្រមុខការបរទេស លោកឡាវ៉្រ្វូវ ជាអ្នកតំណាង ឡើងថ្លែងនៅមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ។សម្រាប់អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ អ្វីដែលសំខាន់ មិនមែនការចូលរួមផ្ទាល់របស់ប្រមុខដឹកនាំប្រទេសណានោះទេ ប៉ុន្តែ គឺ ការសម្រេច ការចូលរួមជាក់ស្តែងរបស់ប្រទេសនីមួយៗ ដែលជាសមាជិករបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។ ចង់ ឬមិនចង់ គ្មានមេដឹកនាំរបស់ប្រទេសមហាអំណាច ដទៃទៀត ចូលរួម លោកប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិនជាមេដឹកនាំរបស់ប្រទេសសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍របស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខតែមួយគត់ ដែលនឹងប្រើវេទិកានៅមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីលើកឡើងពីការប្តេជ្ញាចិត្ត របស់អាមេរិកដើម្បីស្តាប់ និងជួយប្រទេសក្រីក្រ ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍។ឯណាទៅគោលដៅអភិវឌ្ឍរបស់មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ?នៅមួយថ្ងៃមុន បើកមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ ក្រុមប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍបានបើកជំនួបកំពូលស្តីពីការអភិវឌ្ឍន៍ ដែលនៅក្នុងនោះ ក្រុមប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍបានទាមទារចង់បានកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធដឹកនាំក្នុងពិភពលោក ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណា ឲ្យប្រជាជនរបស់ពួកគេដែលកំពុងជួបគ្រោះម្តងហើយ ម្តងទៀត ដូចជា គ្រោះអត់ឃ្លាន គ្រោះធម្មជាតិ អាចមានវាសនារស់មានជីវិត និងមានអនាគតដូចការកំណត់គោលដៅរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ បានបោះឆ្នោត នៅឆ្នាំ ២០១៥ កំណត់គោលដៅ ចំនួន១៧ ពីឆ្នាំ ២០១៥ ដល់ឆ្នាំ២០៣០ ដើម្បីកសាងអនាគត និងអភិវឌ្ឍដោយចីរកាល។ ប៉ុន្តែ ៨ឆ្នាំមកនេះ ពោលនៅសល់តែ៧ឆ្នាំទៀត ដល់កាលកំណត់ មានតែប្រទេសប្រមាណ ១៥%ប៉ុណ្ណោះ ដែលសម្រេចគោលដៅ។ គោលដៅ ទាំង១៧ របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ មាននិយាយពីការលុបបំបាត់ចោលភាពក្រីក្រ ការទទួលបានការអប់រំ ការទទួលបានទឹកស្អាតប្រើប្រាស់ ថាមពលស្អាតស្អំ ប្រយុទ្ធប្រឆាំងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ឬការឈានទៅបង្កើតសង្គមសន្តិភាព។ ប៉ុន្តែ តាមអគ្គលេខាធិការសហប្រជាជាតិ ការប្រឹងប្រែងកន្លងមកត្រូវបំផ្លិចបំផ្លាញ ដោយវិបត្តិជំងឺកូវីដ និងចុងក្រោយ គឺសង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន។នៅក្នុងមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ ក្រុមប្រទេសក្រីក្រ ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ ដែលភាគច្រើនស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងផែនដី កំពុងត្រូវក្រុមប្រទេសមហាអំណាច ដែលកំពុងបែងចែកបក្សពួកគ្នាជាពីរក្រុម រុស្ស៊ី ចិន និងក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច ដឹកនាំដោយអាមេរិក ត្រូវការចង់បាន ការគាំទ្ររបស់ក្រុមប្រទេសនៅខាងត្បូងឲ្យចូលរួមក្នុងក្រុមរៀងៗខ្លួន។ ដឹងថាខ្លួនអាចមានទម្ងន់នយោបាយ ក្រុមប្រទេសខាងត្បូងចង់យកមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ ជាឱកាសសម្រាប់ដាក់លក្ខខណ្ឌ ទាមទារជំនួយ ពីក្រុមប្រទេសមហាអំណាច ប្រទេសអ្នកមាន។ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែនកំពុងទាញយកប្រយោជន៍ពីមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ?គោលដៅអភិវឌ្ឍន៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ឬសំណុំរឿងធំៗរបស់ពិភពលោក មិនថា បញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច វិបត្តិអតិផរណា ភាពក្រីក្រ ឬប្រយុទ្ធប្រឆាំងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ អាចត្រូវគ្របលុបបាំងជិតដោយសំណុំរឿងអ៊ុយក្រែន ព្រោះថា ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន លោកហ្សេឡេនស្គីបានធ្វើដំណើរជាលើកទី១ ទៅចូលរួមដោយផ្ទាល់នៅក្នុងមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ នៅទីក្រុងញូវយ៉ក។ គិតចាប់តាំងពីរុស្ស៊ីបើកសង្រ្គាមឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន ប្រទេសសមាជិកភាគច្រើន បានបោះឆ្នោត នៅមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ លើសេចក្តីសម្រេចជាច្រើន គាំទ្រអ៊ុយក្រែន អធិបតេយ្យភាពទឹកដីរបស់អ៊ុយក្រែន និងទាមទារឲ្យរុស្ស៊ីដកទ័ពចេញពីអ៊ុយក្រែន។ប៉ុន្តែ ដោយសារសង្រ្គាមរុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន អូសបន្លាយពេលជាង ១ឆ្នាំកន្លះ បូកផ្សំនឹងវិបត្តិស្បៀងអាហារ ដោយសារសង្រ្គាមអ៊ុយក្រែន ប្រទេសនៅភាគខាងត្បូងមាននិន្នាការកាន់តែច្រើនចង់បានការចរចាការទូត ជាជាងការប្រយុទ្ធធ្វើសង្រ្គាម ដើម្បីដោះស្រាយវិបត្តិអ៊ុយក្រែន។ ជាក់ស្តែង លោកលូឡា ប្រធានាធិបតីរបស់ប្រទេសប្រេស៊ីល ដែលមានទម្ងន់នយោបាយគួរសម ត្រូវគេរំពឹងថា នឹងប្រើវេទិការបស់មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិដើម្បីទាមទារឲ្យភាគីជម្លោះ ដោះស្រាយវិបត្តិសង្រ្គាមអ៊ុយក្រែន តាមការចរចាការទូត។ ចង់ដើរតួជាអាជ្ញាកណ្តាលដូចចិន ប្រេស៊ីលបដិសេធដាក់ទណ្ឌកម្មលើរុស្ស៊ី និងមិនបោះឆ្នោតលើសេចក្តីសម្រេចរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ក្នុងសំណុំរឿងរុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន។ ជំហររបស់ប្រេស៊ីលបានបណ្តាលឲ្យមានការរិះគន់តវ៉ាពីខាងអ៊ុយក្រែន។ នៅចំពោះមុខជំហររារែករបស់ក្រុមប្រទេសសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិ ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន លោកហ្សេឡេនស្គី និយាយដោយមិនលាក់លៀមថា វត្តមានរបស់លោកនៅមហាសន្និបាត មានគោលដៅសំខាន់គឺ ផ្សព្វផ្សាយ ដើម្បីឲ្យប្រទេសដៃគូ ប្រទេសសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិ បានដឹងយល់ច្បាស់ពីសង្រ្គាមឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ី ហើយនិងផែនការជាក់ស្តែងរបស់អ៊ុយក្រែន ដើម្បីទាមទារចង់បានទឹកដីរបស់ខ្លួន ដូចដើមមកវិញ៕

9/19/2023 • 7 minutes, 12 seconds

អ៊ុយក្រែន និង រុស្ស៊ី ប្រឈមមុខគ្នាជាលើកទី១ នៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ

ថ្ងៃចន្ទ ទី១៨កញ្ញា តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិនៅទីក្រុងឡាអេ ចាប់ផ្តើមបើកសវនាកា រហូតដល់ថ្ងៃទី២៧កញ្ញា នៅក្នុងនីតិវិធីប្តឹងមួយ ដែលអ៊ុយក្រែននិងរុស្ស៊ីប្រឈមមុខដាក់គ្នា។ ក្នុងសំណុំរឿងនេះ រដ្ឋាភិបាលអ៊ុយក្រែន បានចោទទៅលើរុស្ស៊ី ថាបានប្រើប្រាស់ហេតុផល “ប្រល័យពូជសាសន៍” ដោយគ្មានមូលដ្ឋាន ដើម្បីធ្វើជាសំអាងលើកទ័ព ចូលមកឈ្លានពាន វាយប្រហារលើអ៊ុយក្រែន។ នេះជាលើកទី១ ក្រោយសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែនបានផ្ទុះឡើង ដែលភាគីរុស្ស៊ី និងអ៊ុយក្រែន ត្រូវធ្វើបទបង្ហាញនូវអំណះអំណាងរៀងៗខ្លួន ចំពោះមុខចៅក្រមទាំង១៥រូប នៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ។ ការបកស្រាយពាក្យ “ប្រល័យពូជសាសន៍” នៅក្នុងសន្ធិសញ្ញា១៩៤៨ដំណើរដើមហេតុ គឺប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី វ្លាឌីមៀរ ពូទីន ដែលបានចោទថា រដ្ឋាភិបាលអ៊ុយក្រែន បានធ្វើ “អំពើប្រល័យពូជសាសន៍” ទៅលើប្រជាជននិយាយភាសារុស្ស៊ី ដែលរស់នៅតំបន់ដុនបាស ភាគខាងកើតអ៊ុយក្រែន។ លោកពូទីនអះអាងថា គឺដោយហេតុផលនេះហើយ ទើបធ្វើឲ្យរុស្ស៊ី ត្រូវតែបង្ខំចិត្ត បើក “ប្រតិបត្តិការពិសេសនៅអ៊ុយក្រែន” នៅថ្ងៃទី២៤កុម្ភៈ ២០២២ ដើម្បីជួយរំដោះប្រជាជនដែលរងគ្រោះ ។ក្រោយសង្គ្រាមផ្ទុះឡើងបាន២ថ្ងៃ គឺថ្ងៃទី២៦កុម្ភៈ ២០២២ រដ្ឋាភិបាលអ៊ុយក្រែន បានដាក់ពាក្យប្តឹងទៅកាន់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ដោយបានលើកឡើងថា អំណះអំណាងរបស់រុស្ស៊ីដែលចោទថាអ៊ុយក្រែនបានធ្វើអំពើប្រល័យពូជសាសន៍នោះ គឺវាជាការចោទប្រកាន់ ដែលគ្មានភស្តុតាង គ្មានមូលដ្ឋានច្បាប់អ្វីទាំងអស់។ ភាគីអ៊ុយក្រែន អះអាងថា អំណះអំណាងរបស់រុស្ស៊ី ដើម្បីធ្វើជាលេសបើកផ្លូវធ្វើសង្គ្រាមឈ្លានពានខ្លួននេះ គឺវាផ្ទុយស្រឡះអំពីខ្លឹមសារ ដែលមានចែងក្នុងសន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិ ស្តីពីអំពើប្រល័យពូជសាសាន៍ ចុះហត្ថលេខានៅឆ្នាំ១៩៤៨។សូមបញ្ជាក់ថា កាលពីខែមីនា២០២២ តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ បានចេញដីកាបឋមមួយ ដោយបានបញ្ជា ឲ្យភាគីរុស្ស៊ី ត្រូវតែបិទផ្អាកជាបន្ទាន់ នូវប្រតិបត្តិការយោធារបស់ខ្លួននៅអ៊ុយក្រែន ដើម្បីរងចាំការជំនំជំរះចុងក្រោយ ស្តីអំពីការសម្រេច “អំណាចយុត្តាធិការ” របស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ នៅក្នុងសំណុំរឿងនេះ។ ចៅក្រុមតុលាការក្រុងឡាអេ លើកឡើងថា ប្រតិបត្តិការកងទ័ពទ្រង់ទ្រាយធំរបស់រុស្ស៊ី អាចនឹងប៉ះពាល់ដល់អាយុជីវិតជនស្លូតត្រង់អ៊ុយក្រែន ព្រមទាំងការខូចខាតផ្សេងៗទៀត។ ទោះជាយ៉ាងណា ដីកាបង្គាប់របស់ចៅក្រមតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិនេះ មានសុពលភាពតែនៅក្រដាសប៉ុណ្ណោះ ព្រោះថាដូចយើងទាំងអស់គ្នាដឹងហើយ ថារុស្ស៊ីបានបន្តធ្វើសង្គ្រាមឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។តើតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ មានអំណាចយុត្តាធិការដែរឬទេ?គួរបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងសំណុំរឿងនេះ កន្លងមកភាគីរុស្ស៊ីបានប្រកែក មិនបញ្ជូនមនុស្សមកចូលរួមដោយផ្ទាល់ នៅក្នុងនីតិវិធីសួរដេញដោយផ្ទាល់មាត់ នៅមុខចៅក្រមទេ។ ផ្អែកតាមតុលាការក្រុងឡាអេ រុស្ស៊ី បានត្រឹមតែផ្ញើលិខិតមួយមកប៉ុណ្ណោះ ដោយអះអាងថាគ្មានពេលគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីរៀបចំឯកសារច្បាប់ និងគ្មានមេធាវីដើម្បីការពារ។ នៅក្នុងលិខិតនោះ ភាគីរុស្ស៊ីបានអះអាងទៀតថា តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ គ្មានអំណាចយុត្តាធិការ កាត់សេចក្តីលើសំណុំរឿងនេះទេ ព្រោះថាករណីអ៊ុយក្រែន គឺវាមិនចូលទៅក្នុង សន្ធិសញ្ញាស្តីពីអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ ចុះឆ្នាំ១៩៤៨ទេ។សវនាកាបើកនៅថ្ងៃចន្ទ ទី១៨កញ្ញានេះ វាជាលើកទី១ហើយ ដែលរុស្ស៊ីបានបញ្ជូនក្រុមអ្នកច្បាប់ ឲ្យមកតំណាង និងចូលរួមដោយផ្ទាល់។ តាមការគ្រោងទុក ថ្ងៃទី១៨កញ្ញា គឺចៅក្រមទាំង១៥រូប នឹងស្តាប់អំណះអំណាងរបស់ភាគីរុស្ស៊ី។ ហើយថ្ងៃទី១៩ គឺដល់វេនដើមចោទ គឺភាគីអ៊ុយក្រែន ដែលនឹងត្រូវធ្វើអំណះអំណាង។ បន្ថែមពីនេះ នៅថ្ងៃពុធ ទី២០កញ្ញា ចៅក្រមទាំង១៥រូប នៃតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ នឹងស្តាប់អំណះអំណាងរបស់តំណាងប្រទេសចំនួន ៣២ប្រទេស ដែលនឹងមកផ្តល់សក្ខីកម្ម ការពារអ៊ុយក្រែន ដែលជាប្រទេសរងគ្រោះដោយការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ី។សូមបញ្ជាក់ថា អង្គសវនាការនេះ នឹងបន្តរហូតដល់ថ្ងៃទី២៧កញ្ញា មុននឹងចៅក្រមសម្រេចសេចក្តី ថាតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ទីក្រុងឡាអេ មានអំណាចយុត្តាធិការ ឬក៏គ្មាន ដើម្បីជំនំជំរះ លើពាក្យបណ្តឹងនេះរបស់អ៊ុយក្រែន។ សេចក្តីសម្រេច ដែលអាចនឹងត្រូវការពេលច្រើនខែបន្ថែមទៀត។ គួរបញ្ជាក់ដែរថា ក្រៅពីសំណុំរឿងនេះ តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ត្រូវជំនំជំរះលើសំណុំរឿងផ្សេងទៀត ជាក់ស្តែងសំណុំរឿងដែលអ៊ុយក្រែនចោទរុស្ស៊ី ថាបានផ្គត់ផ្គង់ថវិកានិងអាវុធ ដល់ក្រុមបំបែកទឹកដីនៅភាគខាងកើតអ៊ុយក្រែន ដោយបំពានទៅនឹងសន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងហិរញ្ញវត្ថុក្រុមភេរវនិយម។ការប្រយុទ្ធស្វិតស្វាញទាំងផ្លូវច្បាប់ និងនៅសមរភូមិក្នុងអំឡុងពេលដែល ក្រុមអ្នកច្បាប់រុស្ស៊ី និងអ៊ុយក្រែនត្រូវប្រយុទ្ធតទល់គ្នា នៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ នៅឯសមរភូមិប្រយុទ្ធឯណោះ កងទ័ពអ៊ុយក្រែន និងរុស្ស៊ីក៏នៅតែបន្តប្រយុទ្ធយ៉ាងស្វិតស្វាញដែរ។ ប្រតិបត្តិការវាយបក ដណ្តើមយកទឹកដីមកវិញ ដែលអ៊ុយក្រែនបានចាប់ផ្តើមធ្វើជាច្រើនខែមកហើយនោះ បានដំណើរការទៅយ៉ាងយឺតយ៉ាវ និងបានលទ្ធផលស្តួចស្តើងបំផុត។ យ៉ាងណាក៏ដោយ នៅថ្ងៃចន្ទទី១៨កញ្ញានេះ ក្រសួងការពារជាតិអ៊ុយក្រែន បានអះអាងថា គេទើបតែបានរំដោះបានទឹកដីប្រមាណ ៧គីឡូម៉ែត្រក្រឡាបន្ថែមទៀត នៅចំណុច Klichtchiïvka ក្បែរតំបន់ Bakhmout។លោកវ្លូដីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី បានថ្លែងសារតាមវីដេអូ នៅយប់ថ្ងៃអាទិត្យទី១៧កញ្ញា អបអរសាទរ និងកោតសរសើរចំពោះវីរភាពកងទ័ពអ៊ុយក្រែន ដែលតស៊ូប្រយុទ្ធដណ្តើមកយកវិញនូវទឹកដី។ អ្នកនាំពាក្យកងកម្លាំងអ៊ុយក្រែននៅសមរភូមិខាងកើត បានអះអាងថា កងទ័ពអ៊ុយក្រែនកំពុងព្យាយាមដណ្តើមដែនដី ដើម្បីកាត់ផ្តាច់ផ្លូវដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវដែក របស់កងទ័ពរុស្ស៊ី។ដោយឡែក នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍មួយផ្សាយកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ លោក Mark Milley អគ្គមេបញ្ជាការកងទ័ពអាមេរិក បានទទួលស្កាល់ថា ប្រតិបត្តិការដណ្តើមយកទឹកដីវិញរបស់អ៊ុយក្រែន គឺជួបឧបសគ្គច្រើន ដែលត្រូវចំណាយពេលយូរ តែយ៉ាងណាប្រតិបត្តិការនេះមិនបានបរាជ័យទេ។ ដូចគ្នាដែរ លោក Jen Stoltenberg អគ្គលេខាធិការអង្គការអូតង់ បានថ្លែងតាមបណ្តាញព័ត៌មានអាល្លឺម៉ង់ Funke ថាសង្គ្រាមអ៊ុយក្រែន នឹងអូសបន្លាយពេលយូរទៅមុខទៀត។គួរបញ្ជាក់ដែរថា លោកប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន វ្លូដីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី នឹងធ្វើដំណើរទៅជួបថ្នាក់ដឹកនាំអាមេរិក នៅក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី២១កញ្ញា។ ជាដំណើរទៅស្របពេលដែលសភាខុសហ្ក្រេសអាមេរិក កំពុងត្រៀមបោះឆ្នោត ផ្តល់កញ្ចប់ថវិកាជំនួយថ្មីមកឲ្យអ៊ុយក្រែន ដែលមានទឹកប្រាក់ប្រមាណ២៤ពាន់លានដុល្លារ៕

9/18/2023 • 6 minutes, 55 seconds

លំហូរអន្តោប្រវេសន៍កំពុងក្លាយជាសម្ពាធការទូតយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរជាថ្មីនៅអឺរ៉ុប

នៅថ្ងៃអាទិត្យទី ១៧ កញ្ញា តាមការអញ្ជើញរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីតាលី ប្រធានគណៈកម្មការអឺរ៉ុប លោកស្រី អួរស៊ូឡា វ៉ុនឌែរ ឡេយេន បានអញ្ជើញទៅកោះឡំប៉េឌូហ្សា ដែលលំហូរជនអន្តោប្រវេសន៍កំពុងជន់ជោរស្ទើរលិចកោះ។ នៅសប្តាហ៍នេះ មានអន្តោប្រវេសន៍ឆ្លងតាមទូកប្រមាណជាង៨ពាន់នាក់បានមកដល់កោះអ៊ីតាលី។ ប្រឈមនឹងស្ថានភាពនេះ ការបែងចែកទំនួលខុសត្រូវ ក្នុងរង្វង់ប្រទេសជាសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុបបានកក្រើកឡើងវិញ។ វិបត្តិអន្តោប្រវេសន៍កំពុងផ្ទុះឡើងជាថ្មីនៅអឺរ៉ុប។ ថ្ងៃនេះលោកស្រីប្រធានគណៈកម្មការអឺរ៉ុប អួរស៊ូឡា វ៉ុនឌែរ ឡេយេន បានអញ្ជើញទៅកោះអ៊ីតាលី Lampedusa ដែលកំពុងរងរលកអន្តោប្រវេសន៍ជាថ្មី ក្នុងសប្តាហ៍នេះ។លំហូរអន្តោប្រវេសន៍មកអឺរ៉ុបចាប់ធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំងជាថ្មី?នៅរវាងតែបីថ្ងៃ ពីថ្ងៃចន្ទដល់ថ្ងៃពុធដើមសប្តាហ៍ មានទូកអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ចំនួន១៩៩ទូក ដែលមានផ្ទុកមនុស្សសរុបប្រមាណ៨៥០០នាក់បានចូលមកដល់កោះLampedusa គឺច្រើនជាងចំនួនពលរដ្ឋអ៊ីតាលីសរុបរស់នៅលើកោះទៅទៀត។ នេះបើតាមតួលេខរបស់ទីភ្នាក់ងារអន្តោប្រវេសន៍អង្គការសហប្រជាជាតិ ដោយបន្ថែមថា មជ្ឈមណ្ឌលទទួលអន្តោប្រវេសន៍នៅលើកោះមានសមត្ថភាពទទួលមនុស្សត្រឹមតែ៤០០នាក់ប៉ុណ្ណោះ។ ក្នុងពេលដែលកោះព្យាយាមជម្លៀសជនអន្តោប្រវេសន៍ចេញ ទូកដឹកជនភៀសខ្លួនផ្សេងទៀតបានបន្តមកដល់នាំព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍នេះ និងទូកជាច្រើនសិបគ្រឿងទៀតកំពុងធ្វើដំណើរក្នុងសមុទ្ទសំដៅឆ្នេរអ៊ីតាលី។ហេតុដូច្នេះហើយបានជាលោកស្រីនាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីតាលី ចរចា មេឡូនី បានអះអាងកាលពីថ្ងៃសុក្រថា អ៊ីតាលីមិនអាចទ្រទ្រង់នឹងសម្ពាធអន្តោប្រវេសន៍បានទៀតទេ។ស្ថិតនៅចម្ងាយមិនដល់១៥០គីឡូម៉ែត្រពីឆ្នេរទុយនីស៊ី កោះLampedusa ជាទីសំចតដ៏ជិតដំបូងគេមួយសម្រាប់ជនអន្តោប្រវេសន៍រត់ឆ្លងសមុទ្ទមេឌីទែរាណេ ដែលចង់មកជ្រកកោននៅអឺរ៉ុប។ ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ឱ្យតែដល់រដូវក្តៅម្តងៗ ពួកគេរាប់សិបពាន់នាក់ បានប្រថុយជីវិតចុះសមុទ្ទជិះទូករខេករខាកសំដៅត្រើយអឺរ៉ុប។ គិតតាំងពីដើមឆ្នាំ២០២៣មក មានអន្តោប្រវេសន៍តាមទូកចំនួនជាង១២៧០០០នាក់បានមកដល់ឆ្នេរអ៊ីតាលី ពោលគឺពីរដងច្រើនជាងឆ្នាំ២០២២ ក្នុងរយៈពេលដូចគ្នា។ច្បាប់បែងចែងនិងទប់ស្កាត់លំហូរអន្តោប្រវេសន៍អឺរ៉ុបគ្មានប្រសិទ្ធភាព?សហភាពអឺរ៉ុបមានកិច្ចព្រមព្រៀងអន្តោប្រវេសន៍តាំងពីឆ្នាំ២០១៣ ឈ្មោះថាកិច្ចព្រមព្រៀងឌុយប្លាំង ដែលតម្រូវឱ្យជនអន្តោប្រវេសន៍មកដល់ស្រុកណាមុនគេ ត្រូវសុំសិទ្ធជ្រកកោននៅស្រុកនោះ។ ប៉ុន្តែកិច្ចព្រមព្រៀងនេះហាក់មិនស៊ីនឹងស្ថានការណ៍ ដែលត្រូវតែធ្វើកំណែទម្រង់ ព្រោះជាមួយនឹងចំនួនអន្តោប្រវេសន៍យ៉ាងហោចបីម៉ឺននាក់ក្នុងមួយឆ្នាំ ប្រទេសនៅជួរមុខដូចយ៉ាងអ៊ីតាលី ក្រិក និងកោះម៉ាល់តិ៍ជាដើមនេះ ទទួលបន្ទុកធ្ងន់តែម្នាក់ឯង។ទោះប្រេះឆាគ្នាខ្លាំងមែន តែនៅខែមិថុនាកន្លងទៅថ្មីៗនេះ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃអឺរ៉ុបទាំង២៧បានព្រមព្រៀងគ្នាធ្វើកំណែទម្រង់ពីរចំណុចសំខាន់ៗទាក់ទងនឹងការចាត់ចែងអន្តោប្រវេសន៍និងដំណើរបែបបទសុំសិទ្ធជ្រកកោន សម្រាប់មកជំនួសកិច្ចព្រមព្រៀងឌុយប្លាំង។ ប៉ុន្តែច្បាប់ថ្មីនេះមិនទាន់ត្រូវបានសភាអឺរ៉ុបអនុម័តនៅឡើយទេ។ក្នុងពេលរង់ចាំ សហភាពអឺរ៉ុបបានអនុម័តយន្តការបណ្តោះអាសន្នមួយ កាលពីខែមិថុនាឆ្នាំ២០២២ ជួយសម្រួលប្រទេសស្ថិតនៅជួរមុខ ដោយឈរលើគោលការណ៍ស្ម័គ្រចិត្ត។ យន្តការនេះ អនុញ្ញាតឲ្យប្រទេសដែលស្ម័គ្រចិត្ត១២ប្រទេស ទទួលយកជនភៀសខ្លួនពីប្រទេសជួរមុខ ចំនួនសរុប ៨០០០នាក់ក្នុងមួយឆ្នាំ។ ក្នុងចំណោមនេះ បារាំង និងអាល្លឺម៉ង់ ត្រូវទទួលម្នាក់ ៣០០០នាក់។ ក៏ប៉ុន្តែតួលេខនេះ មានតែលើក្រដាសទេ។ ជាងនេះទៅទៀត កាលពីថ្ងៃពុធម្សិលម្ង៉ៃ អាល្លឺម៉ង់បានប្រកាសព្យួរការទទួលដោយស្ម័គ្រចិត្តជនអន្តោប្រវេសន៍មកពីអ៊ីតាលីទៀត ក្រោមហេតុផលថាអ៊ីតាលីមិនព្រមគោរពកិច្ចព្រមព្រៀងឌុយប្លាំង។ ភាពប្រទាំងប្រទើសរវាងអាល្លឺម៉ង់និងអ៊ីតាលី ទើបត្រូវបានដោះស្រាយរួចនៅម្សិលមិញ ដោយអាល្លឺម៉ង់ព្រមបន្តទទួលយកអន្តោប្រវេសន៍វិញ។លំហូរអន្តោប្រវេសន៍ជាគំហុកលើកោះអ៊ីតាលី នាសប្តាហ៍នេះ បាននិងកំពុងក្លាយជាប្រធានបទការទូតដ៏ក្តៅគគុកជាថ្មីក្នុងរង្វង់សហភាពអឺរ៉ុប។ ក្រោយពីមានជំនួបត្រីភាគីរវាងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃបារាំងអ៊ីតាលីនិងអាល្លឺម៉ង់ នៅថ្ងៃសៅរ៍ម្សិលមិញ រដ្ឋមន្ត្រីបារាំងបានរៀបចំសន្និសីទតាមទូរស័ព្ទត្រីភាគីបន្ថែមជាមួយតំណាងប្រធានាធិបតីអេស្ប៉ាញ និងស្នងការអឺរ៉ុបទទួលបន្ទុកកិច្ចការមហាផ្ទៃទៀត រួចក៏គ្រោងធ្វើដំណើរទៅកាន់កោះLampedusaដែរ។ ជាមួយនាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីតាលី ប្រធានាធិបតីបារាំងលោកអេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង បានលើកមកនិយាយអំពីកាតព្វកិច្ចសាមគ្គីភាពអឺរ៉ុប ដោយបានព្រមព្រៀងគ្នា ពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអឺរ៉ុប ដើម្បីរកដំណោះស្រាយប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ភ្លាមៗ និងយូរអង្វែង ឱ្យវិបត្តិអន្តោប្រវេសន៍ដែលញាំញីអឺរ៉ុប និងដែលធ្វើឱ្យអឺរ៉ុបប្រេះឆាគ្នា។ដើម្បីសាកល្បងកាត់បន្ថយលំហូរអន្តោប្រវេសន៍ អឺរ៉ុបបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងធ្វើជាដៃគូជាមួយទុយនីស៊ី ជាថ្នូរនឹងជំនួយហិរញ្ញវត្ថុរយលានអឺរ៉ូ ក្រោមវត្តមានរបស់លោកស្រីនាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីតាលីផង កាលពីខែកក្កដា២០២៣ តែកិច្ចព្រមព្រៀងជួបភាពចម្រូងចម្រាសខ្លាំង ដោយហេតុទុយនីស៊ីដឹកនាំបែបផ្តាច់ការខ្លាំង។ ការកាន់តែដុនដាបមួយកំរិតទៀត ក្រោយពីអាជ្ញាធរទុយនីស៊ីមិនអនុញ្ញាតឱ្យប្រតិភូអឺរ៉ុបចូលស្រុក។តើអ៊ីតាលីសង្ឃឹមលើទស្សនកិច្ចរបស់ប្រធានគណៈកម្មការអឺរ៉ុបយ៉ាងណា?ប្រឈមនឹងរលកអន្តោប្រវេសន៍ថ្មីនេះ នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីតាលីបានអញ្ជើញប្រធានគណៈកម្មការអឺរ៉ុបឱ្យមើលអំពីស្ថានភាពអន្តោប្រវេសន៍នៅលើកោះអ៊ីតាលីដោយជាក់ស្តែង ដើម្បីស្រួលងាយវាយតម្លៃ និងជាពិសេសដើម្បីយកបញ្ហាអន្តោប្រវេសន៍ ទៅធ្វើជារបៀបវារៈនៃជំនួបកំពូលអឺរ៉ុប នៅខែតុលាខាងមុខ។ អាចថាជាវិធីដាក់សម្ពាធលើសហភាពអឺរ៉ុបរបស់អ៊ីតាលី ដែលឆ្លៀតប្រកាសគំរាមថា រដ្ឋាភិបាលអ៊ីតាលី ធ្លាប់មានចេតនាចង់ចាត់វិធានការបែបអស្ចារ្យតែម្តងផង។ជាងនេះទៅទៀត ក្នុងសន្និសីទកាសែតរួមជាមួយប្រធានគណៈកម្មការអឺរ៉ុប នៅលើកោះLampedusa លោកស្រីនាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីតាលី ចរចា មេឡូនី បានអះអាងថា អនាគតអឺរ៉ុបស្ថិតនៅលើកោះLampedusaនេះហើយ។ អនាគតអឺរ៉ុបអាស្រ័យទៅលើសមត្ថភាពប្រឈមនឹងបញ្ហាធំៗ ដូចយ៉ាងបញ្ហាលំហូរអន្តោប្រវេសន៍ដែលមិនអាចគ្រប់គ្រងបាន។ នេះបើតាមប្រសាសន៍របស់លោកស្រីមេឡូនីដដែល។ចំណែកលោកស្រីអួរស៊ូឡា វ៉ុនឌែរ ឡេយេន ប្រធានគណៈកម្មការអឺរ៉ុបវិញ យល់ថារលកអន្តោប្រវេសន៍ ត្រូវការមានដំណោះស្រាយថ្នាក់អឺរ៉ុប និងបានអំពាវនាវឱ្យប្រទេសជាសមាជិកសហភាពព្រមចែករំលែកអន្តោប្រវេសន៍ខ្លះពីអ៊ីតាលី។ មិនដឹងថាតើសម្រែករបស់លោកស្រីអាចចូលក្នុងត្រចៀករដ្ឋសមាជិកបានប៉ុន្មាននាក់និងប៉ុន្មានថ្ងៃទេ

9/17/2023 • 6 minutes, 30 seconds

គុយបានិងចិនបើកជំនួបកំពូលហ្សេ៧៧ទាមទារការប្តូរផ្លាស់សណ្តាប់ធ្នាប់សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក

ជំនួបកំពូល G77 និងចិន ដែលមានប្រទេសជាងមួយរយ តំណាងឱ្យប្រជាពលរដ្ឋចំនួន៨០%នៅលើពិភពលោកមកជួបជុំគ្នា បានចាប់បើកនៅសុក្រទី១៥កញ្ញា សម្រាប់រយៈពេលពីរថ្ងៃនៅទីក្រុងឡាហាវ៉ានប្រទេសគុយបា។ ក្នុងសុន្ទរកថាបើកជំនួបកំពូល ប្រធានផ្លាស់វេនក្រុមហ្សេ៧៧ បានអំពាវនាវឱ្យមានការប្តូរផ្លាស់ក្បួនច្បាប់សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក។ គុយបាបានធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ ទទួលរៀបចំជំនួបកំពូលនៃក្រុមហ្សេ៧៧ និងចិន នៅថ្ងៃសុក្រនិងសៅរ៍នេះ។តើហ្សេ៧៧ជាអ្វី?ហ្សេ៧៧ជាសម្ព័ន្ធក្រុមប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ ដ៏ធំចម្បងគេនៅអង្គការសហប្រជាជាតិដែលបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ១៩៦៤ ដោយ៧៧ប្រទេស នៅអាស៊ី អាហ្វ្រិក និងអាមេរិឡាទីន។ ក្នុងបំណងពង្រឹងនិងកំណត់តួនាទីព្រមទាំងទម្ងន់នៃក្រុមប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍លើឆាកអន្តរជាតិ ដើម្បីជំរុញផលប្រយោជន៍សមូហភាពនិងកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍នានា។ ហ្សេ៧៧ជាក្រុមប្រទេសដែលស្ថិតក្នុងចង្ក្រោមប្រទេសក្រីក្រ រួចក្រោយមកគេដូរមកហៅថាជាក្រុមប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ ហើយឥលូវគេប្រើពាក្យថ្មីថា “ក្រុមប្រទេសខាងត្បូង”។ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ សម្ព័ន្ធហ្សេ៧៧ កើនទាំងកម្លាំង ទាំងសមាជិក ជាលំដាប់ ដល់១៣៤ប្រទេសហើយនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ និងបានដើរតួនាទីកាន់តែសំខាន់ឡើងៗ ក្នុងការចរចាអន្តរជាតិមិនថាជុំវិញសំណុំរឿងនយោបាយ ស្វែងរកសន្តិភាព ឬការអភិវឌ្ឍទេ។ បច្ចុប្បន្ន សម្ព័ន្ធហ្សេ៧៧ ជាយន្តការតែមួយគត់ដែលគួរឱ្យទុកចិត្តនិងមានដំណើរការនៃទំនាក់ទំនងការទូតសេដ្ឋកិច្ចពហុភាគីក្នុងប្រព័ន្ធអង្គការសហប្រជាជាតិ។មានគុយបាជាប្រធានផ្លាស់វេន នៅឆ្នាំនេះ និងរហូតដល់ឆ្នាំក្រោយ សម្ព័ន្ធហ្សេ៧៧ បានរៀបចំបើកជំនួបកំពូលវិសាមញ្ញ ជាលើកទីមួយរបស់ខ្លួន គិតចាប់តាំងពី១០ឆ្នាំមក ដោយបានអញ្ជើញភ្ញៀវពិសេសចិនផង។ចិនមានតួនាទីយ៉ាងណាក្នុងហ្សេ៧៧?ថ្វីបើធ្លាប់មានឈ្មោះជាប្រទេសក្រីក្រ និងកំពុងអភិវឌ្ឍក៏ដោយ ក៏ចិនគ្មានឈ្មោះជាសមាជិកសម្ព័ន្ធហ្សេ៧៧ឡើយ។ តែចិនបង្ហាញវត្តមានខ្លាំងនិងស្ទើរគ្រប់ពេលវេលាក្នុងរង្វង់សម្ព័ន្ធ ក្នុងនាមប្រទេសសង្កេតការណ៍។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាពេលខ្លះគេហៅជំនួបថ្ងៃនេះថាជាជំនួបកំពូល ហ្សេ៧៧+១ តែម្តងផង។ ចិនបានបញ្ជូន លោក លី ស៊ី សមាជិកគណៈកម្មការអចិន្ត្រៃយ៍នៃការិយាល័យនយោបាយបក្សកុម្មុយនិស្តចិន មកជាតំណាងជាន់ខ្ពស់។ លោក លីស៊ី បានបញ្ជាក់អំពីភាពសំខាន់នៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងក្រុមប្រទេសខាងត្បូងនិងខាងត្បូងដូចគ្នា នៅចំពោះមុខវិសមភាពពិភពលោក ដែលវិបត្តិកូវីដ១៩ បានលាតត្រដាងឱ្យឃើញ។នៅក្នុងជំនួបកំពូលហ្សេ៧៧ដែលមានសមាជិកជាងមួយប្រទេសនេះ ក៏មានប្រមុខរដ្ឋ-រដ្ឋាភិបាលមកពីជាង៣០ប្រទេសផ្សេងទៀតមកចូលរួមដែរ មានជាអាទិ៍ ប្រធានាធិបតី ប្រេស៊ីល អាហ្សង់ទីន កូឡុំប៊ី អង់ហ្កោឡា រវ៉ាន់ដា កាតា ប្រធានអាជ្ញាធរដែនដីប៉ាឡេស្ទីន ម៉ះមូដ អាបាស ព្រមទាំងលោកអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ។ តំណាងប្រទេសជាច្រើនទៀត បានឆៀងចូលក្នុងស្តាប់ជំនួបនៅគុយបា មុននឹងបន្តដំណើរទៅក្រុងញូវយ៉ក ដើម្បីចូលរួមក្នុងមហាសន្និបាតអង្គការប្រជាជាតិដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅពីថ្ងៃទី ១៩ដល់ថ្ងៃទី ២៦កញ្ញាខាងមុខ។ម្យ៉ាងវិញទៀត ជំនួបកំពូលហ្សេ៧៧ ក៏ប្រព្រឹត្តទៅចំពេលពិភពលោកកំពុងមានជំនួបកំពូលអន្តរជាតិធំៗជាបន្តបន្ទាប់ គឺជំនួបហ្សេ២០ ជំនួបBrics ដែលសមាជិកហ្សេ៧៧ខ្លះ ដូចយ៉ាងប្រេស៊ីលឬអាហ្វ្រិកខាងត្បូង មានឈ្មោះក្នុងគ្រប់ក្រុម ក្រុមអ្នកក្រG77ផង ក្រុមអ្នកមានG20ផង។តើជំនួបហ្សេ៧៧ចង់បានអ្វីខ្លះ?ប្រធានបទជាផ្លូវការនៃជំនួបប្រជុំផ្តោតទៅលើ “ការជំនះឧបសគ្គនៃការអភិវឌ្ឍ តួនាទីរបស់វិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និងទំនើបកម្ម”។ ប៉ុន្តែនៅក្នុងសុន្ទរកថាបើកជំនួប គ្រប់ភាគីមិនថាជាប្រធាន ឬសមាជិក ឬភ្ញៀវរបស់ហ្សេ៧៧ទេ បានបញ្ជាក់បំណងតែមួយដូចគ្នា គឺទាមទារឱ្យមានការប្តូរផ្លាស់របៀបរបបសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក។ សម្រាប់ប្រធានាធិបតីគុយបា លោក Miguel Diaz-Canel មីហ្គែល ឌីយ៉ាហ្ស កានែល ក្រុមប្រទេសខាងជើង(ប្រទេសអ្នកមាន) រៀបចំដឹកនាំពិភពលោកទៅតាមប្រយោជន៍ពួកគេយូរមកហើយ ឥលូវដល់ពេល ក្រុមប្រទេសខាងត្បូងដែលត្រូវប្តូរក្បួនដឹកនាំម្តង។ ក្រុមប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ ជាជនរងគ្រោះដ៏ចំបងគេនៃវិបត្តិគ្រប់ទម្រង់នៅលើពិភពលោក ជាជនរងគ្រោះនៃការប្រែប្រួលវដ្តពាណិជ្ជកម្ម ហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ និងការផ្តោះប្តូរមិនស្មើភាព ព្រមទាំងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ លោកប្រធានាធិបតីគុយបា បានប្រកាសថ្កោលទោសរចនាសម្ព័ន្ធអន្តរជាតិដែលស្អប់ខ្ពើមរើសអើងវឌ្ឍនភាពរបស់ក្រុមប្រទេសខាងត្បូង។ ជាមួយនឹងការលើកសរសើរប្រទេសម្ចាស់ផ្ទះគុយបា ដែលប្រឹងប្រែងអភិវឌ្ឍថ្នាំបង្ការជំងឺកូវីដ១៩ដោយខ្លួនឯងបានសម្រេច លោកអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ អង់តូនីញ៉ូ ហ្គូទែរក៍ ក៏ចង់ឃើញពិភពលោកធ្វើត្រឹមត្រូវជាងបច្ចុប្បន្ន ហើយឆ្លើយតបទៅនឹងសេចក្តីត្រូវការផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍបានប្រសើរឡើង។ជំនួបកំពូលហ្សេ៧៧ ទំនងជានឹងត្រូវចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមនៅល្ងាចថ្ងៃសៅរ៍នេះ ទាមទារសិទ្ធិអភិវឌ្ឍរបស់ខ្លួន នៅក្នុងពិភពដែលកាន់តែផ្តាច់មុខ អយុត្តិធម៌ មិនស្មើភាព និងសាហាវឡើងៗ។ក្រៅអំពីបរិហាររិះគន់វិសមភាពសេដ្ឋកិច្ចនៅលើពិភពលោក សម្ព័ន្ធហ្សេ៧៧ក្នុងសំឡេងដ៏ច្រើន ព្រមទាំងចិនផង បានទាមទារឱ្យកាត់បន្ថយបំណុលរបស់ក្រុមប្រទេសក្រីក្រខ្លាំង ដើម្បីអាចមានលទ្ធភាពធ្វើអន្តរកាលថាមពល។ ការចរចាជាលក្ខណៈសកលដើម្បីកាត់បន្ថយបំណុលរួចឈានបើកឱ្យមានមូលនិធិសាធារណៈទើបអាចនាំប្រទេសក្រីក្រឆ្លងអន្តរកាលថាមពលឆ្ពោះទៅរកសេដ្ឋកិច្ចគ្មានបញ្ចេញកាបោនបាន។ នេះបើតាមប្រសាសន៍របស់លោកប្រធានាធិបតីកូឡុំប៊ី។ ប្រធានាធិបតីអាហ្សង់ទីនបានបន្ថែមថា ក្រុមប្រទេសខាងត្បូង ហ៊ានទាមទារផលស្មើភាព ក៏ព្រោះតែខាងត្បូងជាប្រភពនៃសេចក្តីត្រូវការគ្រប់យ៉ាងរបស់ពិភពលោកខាងជើង(របស់អ្នកមាន) ៖ ស្បៀងអាហារផលិតនៅអាមេរិកខាងត្បូង ថាមពលនៅប្រទេសអារ៉ាប់ ...៕

9/16/2023 • 6 minutes, 9 seconds

រថយន្តអគ្គិសនី៖ តើសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងចិននិងអឺរ៉ុប កំពុងតែចាប់ផ្តើមហើយមែនទេ?

ការបោះពាក្យសម្តី និងការគំរាម បានចាប់ផ្តើមមាន រវាងអាជ្ញាធរចិន និងសហភាពអឺរ៉ុប ទាក់ទិននឹងសំណុំរឿងរថយន្តអគ្គិសនី។ កាលពីថ្ងៃពុធទី១៣កញ្ញា លោកស្រី Ursula Von der Layen ប្រធានគណកម្មការអឺរ៉ុប បានប្រកាសថាអឺរ៉ុបនឹងបើកការស៊ើបអង្កេត ទៅលើរថយន្តអគ្គិសនីនាំចូលមកពីចិន ដោយសារតែមានការសង្ស័យថាវាបានបំពាន នឹងលក្ខខណ្ឌប្រកួតប្រជែងដោយស្មោះត្រង់។ ចិនគំរាមតបវិញ ថាខ្លួននឹងចាត់វិធានការសងសិកវិញ មកលើក្រុមហ៊ុនអឺរ៉ុប។ រដ្ឋចិន ជួយឧបត្ថម្ភសហគ្រាសផលិតរថយន្តអគ្គិសនីខ្លួន?ថ្លែងទៅកាន់អង្គសភាអឺរ៉ុប កាលពីថ្ងៃទី១៣កញ្ញា លោកស្រីប្រធានគណកម្មការអឺរ៉ុប បានលើកឡើងថា ក្រុមការងារស៊ើបអង្កេតនៃគណកម្មការអឺរ៉ុប នឹងបើកការស៊ើបអង្កេតទ្រង់ទ្រាយធំមួយ ទៅលើបណ្តាក្រុមហ៊ុនចិន ដែលផលិតរថយន្តដើរដោយអាគុយអគ្គិសនី នាំចូលមកលក់នៅក្នុងទីផ្សារអឺរ៉ុប។ លោកស្រីអះអាងថា បច្ចុប្បន្ននេះ ទីផ្សារអឺរ៉ុបត្រូវជន់ជោរ ពោរពេញដោយរថយន្តអគ្គិសនីមានតម្លៃថោក នាំចូលមកពីចិន។ កក្តាតម្លៃថោកខ្លាំងនេះ វាអាចធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ មកលើលទ្ធភាពនៃការប្រកួតប្រជែង របស់រថយន្តអគ្គិសនីផ្សេងទៀត ដែលផលិតនៅក្នុងទឹកដីអឺរ៉ុប។លោកស្រី Ursula Von der Layen បានបន្ថែមថា អ្វីដែលគណកម្មការអឺរ៉ុបចង់ដឹងច្បាស់ គឺថាតើក្រុមហ៊ុនចិនទាំងនោះ បានទទួលនូវជំនួយថវិកា ពីរដ្ឋចិនដែរឬទេ នៅក្នុងសកម្មភាពផលិតរបស់ខ្លួន ទើបបានជាអាចលក់ ក្នុងតម្លៃថោកបែបនេះ។ ប្រសិនបើមានមែន នោះគឺវាជាករណីបំពាន ទៅនឹងលក្ខខណ្ឌច្បាប់របស់អឺរ៉ុប ដែលធានាការពារ “ការប្រកួតប្រជែងដោយស្មោះត្រង់”។ លោកស្រីប្រធានគណកម្មការអឺរ៉ុប បានលើកឧទាហរណ៍និងបទពិសោធន៍ដ៏លំបាកលំបិន ដែលសហគ្រាសអឺរ៉ុបក្នុងវិស័យផលិតផ្ទាំងសូឡា ត្រូវរងគ្រោះដោយការប្រកួតប្រជែងដោយមិនស្មោះត្រង់ ពីសំណាក់សហគ្រាសរបស់ចិន។លោកស្រីបានគូសបញ្ជាក់ថា អឺរ៉ុបបើកទីផ្សារខ្លួនចំហរ ប្រកួតប្រជែងជាមួយទំនិញមកពីខាងក្រៅដោយមិនប្រកាន់ទេ តែអឺរ៉ុបក៏មិនអាចល្ងង់ឆោត ទុកឲ្យគេលេងខ្សែលើដែរ។ ដូច្នេះអឺរ៉ុបត្រូវតែការពារសហគ្រាសរបស់ខ្លួន ពីការប្រកួតប្រជែងដែលមិនស្មោះត្រង់។ លោកស្រីបានបញ្ជាក់ថា ដើម្បីកែតម្រូវបញ្ហានេះ គឺអឺរ៉ុបអាចពិចារណាសម្រេចដាក់ចុះនូវពន្ធបន្ថែមថ្មីទៀត លើរថយន្តអគ្គិសនីនាំចូលមកពីចិន ដោយអាស្រ័យទៅលើលទ្ធផលនៃការស៊ើបអង្កេត។ចិនថា៖ “អឺរ៉ុបចង់ការពារតែផលិតផលខ្លួន”ក្រោយការប្រកាសបើកការស៊ើបអង្កេតនេះ ភាគីចិនបានប្រតិកម្មភ្លាមៗ តាមរយៈលិខិតប្រកាសរបស់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មចិន ចុះថ្ងៃទី១៤កញ្ញា។ លោក He Yadong អ្នកនាំពាក្យក្រសួងពាណិជ្ជកម្មចិន បានថ្លែងទៅកាន់អ្នកកាសែតថា វិធានការរបស់អឺរ៉ុប ដោយសំអាងពាក្យថា ដើម្បីការពារការប្រកួតប្រជែងដោយស្មោះត្រង់នោះ ធាតុពិតគឺវាជាវិធានការ “ការពារនិយម” ដោយចំហរ ដែលអឺរ៉ុប ចង់ការពារតែផលិតផលខ្លួន។អ្នកនាំពាក្យចិនដដែល បានបន្ថែមថា វិធានការការពារនិយមរបស់អឺរ៉ុបនេះ នឹងបង្កើតឲ្យមានផលអាក្រក់ជាក់ជាមិនខាន ទៅលើទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្ម រវាងចិននិងសហភាពអឺរ៉ុប។ ផលវិបាកនេះ នឹងធ្លាក់ទៅលើក្រុមហ៊ុនសហគ្រាសរបស់អឺរ៉ុបខ្លួនឯង នៅថ្ងៃខាងមុខ ព្រោះវានឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ ដល់បណ្តាញផ្គត់ផ្គង់ក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្មផលិតរថយន្ត ទូទាំងពិភពលោក។ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មចិន បានអះអាងថា វិស័យឧស្សាហកម្មផលិតរថយន្តដើរដោយអាគុយអគ្គិសនីរបស់ចិន បានរីកចម្រើនរហូតដល់កម្រិតបច្ចុប្បន្ន វាគឺជាលទ្ធផលនៃការខិតខំប្រឹងប្រែង ស្រាវជ្រាវ រកបច្ចេកវិទ្យាថ្មីឥតស្រាកស្រាន្តរបស់ចិន។ក្នុងវិស័យផលិតរថយន្តអគ្គិសនី ចិនមានប្រៀបជាងអឺរ៉ុប?គួរបញ្ជាក់ថា អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ដែលឧស្សាហកម្មផលិតរថយន្តចិន បានផ្តោតអាទិភាពទៅលើការផលិតរថយន្តដើរដោយអាគុយអគ្គិសនី។ ពោលគឺទំហំនៃការផលិតរបស់ចិន សម្រាប់បំពេញតម្រូវការទីផ្សារក្នុងស្រុក មានច្រើនខ្លាំងណាស់ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងអឺរ៉ុប ដែលទើបតែប្រាស់ខ្លួន ងាកទៅចាប់ផ្តើមផលិតរថយន្តអគ្គិសនី នៅប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះប៉ុណ្ណោះ។អ្វីដែលចិនមានប្រៀប គឺចិនវត្ថុធាតុដើមរ៉ែកម្រ ដែលគេត្រូវការចាំបាច់ ក្នុងការផលិតអាគុយអគ្គិសនីប្រើក្នុងរថយន្ត។ ដូច្នេះប្រការនេះ អាចទាញតម្លៃផលិតរបស់ចិនឲ្យអស់តិច។ នៅទីផ្សារក្នុងស្រុកចិន រថយន្តអគ្គិសនីជាច្រើនបានលេចមុខ មានដូចជា BYN Geely XPeng Nio និង Leapmotor ជាដើម។យ៉ាងណាក៏ដោយ រថយន្តអគ្គិសនីរបស់ចិន មិនសូវមានគេស្គាល់ ឬមិនសូវបានទទួលទំនុកចិត្តប៉ុន្មានទេ ជាពិសេសនៅលើទីផ្សារអឺរ៉ុប។ ទើបតែប្រមាណ២ ៣ឆ្នាំចុងក្រោយនេះប៉ុណ្ណោះ ដែលម៉ាករថយន្តចិន បានចាប់ផ្តើមវាយលុកយ៉ាងខ្លាំង មកក្នុងទីផ្សារអឺរ៉ុប។ ជាក់ស្តែងរថយន្តម៉ាក BYD ដែលបានហក់ចូលមកបង្ហាញខ្លួន នៅក្នុងកម្មវិធីពិព័រណ៍រថយន្តអន្តរជាតិធំៗ នៅតាមបណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុប ហើយដែលទទួលបានចំណាប់អារម្មណ៍ខ្ពស់ ដោយសារតែមានតម្លៃគួរឲ្យទាក់ទាញ។នៅទីផ្សារក្នុងស្រុកចិនវិញ រថយន្តអគ្គិសនីអឺរ៉ុប ពិបាកប្រជែងជាមួយរថយន្តចិនណាស់។ ក្នុងក្របខណ្ឌកាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិក រដ្ឋចិនបានកំណត់កម្មវត្ថុ ឈានទៅលក់រថយន្តអគ្គិសនី ឬហាយប្រីដ ឲ្យបានទំហំ២០% ក្នុងមួយឆ្នាំ ពីនេះដល់ឆ្នាំ២០២៥ សម្រាប់ទីផ្សារក្នុងស្រុក។ យោងតាម សហភាពសហគ្រាសផលិតរថយន្តចិន គឺក្នុងឆ្នាំ២០២២កន្លងទៅ គឺទំហំលក់រថយន្តអគ្គិសនីនិងហាយប្រីដ បានកើនឡើងមួយទ្វេរជា២ ពោលគឺស្មើនឹងជាង១ភាគ៤ នៃការលក់រថយន្តសរុបនៅទីទាំងប្រទេសចិន។ ជាមួយបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច អតិផរណា កត្តាតម្លៃគឺជាចំណុចសំខាន់ ខណៈប្រជាជនចិនកាន់តែច្រើន កាន់តែមិនសូវហ៊ានចំណាយ។ ក្នុងបរិបទនេះ រថយន្តអគ្គិសនីរបស់ចិនដែលមានតម្លៃថោក លក់ដាច់ជាងរថយន្តអគ្គិសនីនាំចូលពីក្រៅ។អាល្លឺម៉ង់ខ្លាចចិត្តចិនស្ថិតនៅក្នុងបរិបទនៃការប្រកួតប្រជែងដ៏តានតឹងនេះ ប្រទេសអឺរ៉ុបខ្លះជាក់ស្តែង ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ ដែលឧស្សាហកម្មរថយន្ត រំពឹងយ៉ាងខ្លាំងទៅលើទីផ្សារចិន បានបង្ហាញការប្រុងប្រយ័ត្ន ដោយមិនចង់ធ្វើរដ្ឋាភិបាលចិនថ្នាំងថ្នាក់នឹងខ្លួនទេ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ក្រោយការប្រកាស របស់គណកម្មការអឺរ៉ុប ស្តីពីការបើកការស៊ើបអង្កេត លើសហគ្រាសផលិតរថយន្តចិន លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចអាល្លឺម៉ង់ Robert Habeck បានលើកឡើងថា អាល្លឺម៉ង់សូមស្វាគមន៍ចំពោះវិធានការរបស់អឺរ៉ុប។តែទន្ទឹមគ្នានេះ លោកបានអះអាងថា វាគ្រាន់តែជាដំណាក់កាលបើកការស៊ើបអង្កេតប៉ុណ្ណោះ។ លោកបន្ថែមបញ្ជាក់ទៀតថា មិនមែនអឺរ៉ុបចង់រារាំង មិនឲ្យរថយន្តអគ្គិសនីមានតម្លៃថោកចូលមកលក់នៅអឺរ៉ុបនោះទេ។ តែអឺរ៉ុបគ្រាន់តែចង់ដឹងឲ្យច្បាស់ ថាវាអាចមានអ្វីលាក់បាំង នៅពីក្រោយតម្លៃដ៏ថោកនេះដែរឬទេ ហើយថាតើការលាក់បាំងនេះ វាបានបំពានដោយផ្ទាល់ ឬដោយប្រយោលមកលើ លក្ខខណ្ឌប្រកួតប្រជែងដោយស្មោះត្រង់ ដោយរបៀបណាតែប៉ុណ្ណោះ៕

9/14/2023 • 6 minutes, 47 seconds

អាមេរិក៖ សមាជិកសភាបក្សសាធារណរដ្ឋ ប្រកាសបើកនីតិវិធីទម្លាក់លោក ចូ បៃដិន

បន្ទាប់ពីលោកដូណាល់ ត្រាំ គឺដល់វេនលោកចូ បៃដិនម្តង ដែលត្រូវរងនីតិវិធី ទម្លាក់ពីតំណែងប្រធានាធិបតី សម្រេចដោយសមាជិកសភាអាមេរិក។ លោក Kevin McCarthy ប្រធានសភាតំណាង ដែលគណបក្សសាធារណរដ្ឋ មានសំលេងភាគច្រើននោះ បានប្រកាសឲ្យដឹង កាលពីថ្ងៃអង្គារ ទី១២កញ្ញា ថាសភាតំណាងនឹងបើកនីតិវិធីបោះឆ្នោត ទំលាក់លោកចូ បៃដិន ពីតំណែងប្រធានាធិបតី ដោយអះអាងថា ព្រោះលោកចូ បៃដិន បាន “កុហក” ប្រជាជាតិអាមេរិក។ លោកចូ បៃដិន ត្រូវគេចោទពីអ្វី?ថ្លែងទៅកាន់អ្នកកាសែត នៅវិមានកាពីតូល កាលពីថ្ងៃអង្គារទី១២កញ្ញា លោក Kevin McCarthy ដែលជាប្រធានក្រុមសមាជិកសភាបក្សសាធារណរដ្ឋ បានអះអាងថា ក្រុមសមាជិកសភាបានស្វែងរកឃើញ ឈានទៅកំណត់ការចោទប្រកាន់ជាក់ច្បាស់ និងមានមូលដ្ឋាន ចំពោះទង្វើរបស់លោកចូ បៃដិន ដែលជាទង្វើមានលក្ខណៈជា “វប្បធម៌ពុករលួយ”។ លោក Kevin McCarthy បានសង្កាត់បញ្ជាក់ថា គឺលោកប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន បានកុហកប្រជាពលរដ្ឋអាមេរិក ដោយបានលាក់បាំងសំណុំរឿងជំនួញរកស៊ី របស់ក្រុមគ្រួសារលោក នៅឯបរទេស។សូមបញ្ជាក់ថា សំណុំរឿងនេះ គឺទាក់ទិននឹងកូនប្រុសរបស់លោក ចូ បៃដិន ឈ្មោះ Hunter Biden។ ការស៊ើបអង្កេតរបស់គណកម្មការសភាតំណាង បានចោទថា លោកម្នាក់នេះធ្លាប់បានជំនួញជាច្រើនគួរឲ្យសង្ស័យ នៅអ៊ុយក្រែន និងនៅចិនជាដើម ក្នុងអំឡុងពេលដែលឪពុកខ្លួន គឺលោក ចូ បៃដិន នៅជាអនុប្រធានាធិបតី រវាងពីឆ្នាំ២០០៩-២០១៧។ គេចោទថា កូនប្រុសលោកចូ បៃដិន បានប្រើប្រាស់ឥទ្ធិពលឈ្មោះឪពុកខ្លួន ដើម្បីទទួលបានកិច្ចសន្យាជំនួញធំៗ។គួររំលឹកដែរថា លោក Hunter Biden ធ្លាប់បានបង្ករបញ្ហាជារឿយ ដល់លោកចូ បៃដិន។ ក្រៅពីជាអ្នកជំនួញម្នាក់ ដែលធ្លាប់មានរឿងក្តីក្តាំជាច្រើននៅចំពោះមុខតុលាការ ទាក់ទិននឹងសំណុំរឿងគេចពន្ធ លោក Hunter Biden មានប្រវត្តិធ្លាប់ប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន ហើយធ្លាប់ត្រូវតុលាការចោទប្រកាន់ផងដែរ ទាក់ទិននឹងករណីកាន់កាប់អាវុធដោយខុសច្បាប់។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ លោកចូ បៃដិន តែងតែបានអះអាងជាសាធារណៈ ថាលោកស្រលាញ់និងគាំទ្រកូនប្រុសលោកជានិច្ច។ហេតុអ្វីទើបតែចាប់ផ្តើមនីតិវិធីនៅពេលនេះ?ការពិតទៅ អស់រយៈពេលជាច្រើនខែមកហើយ ដែលក្រុមសមាជិកសភាបក្សសាធារណរដ្ឋ ដែលគាំទ្រលោកដូណាល់ ត្រាំ បានទាមទារឲ្យបើកនីតិវិធី បោះឆ្នោតទម្លាក់លោកចូ បៃដិន ពីតំណែង។ លោក Kevin McCarthy ដែលជាមនុស្សរបស់បក្សសាធារណរដ្ឋ បានក្លាយជាប្រធានសភាតំណាងកាលពីខែមករា បន្ទាប់ពីបក្សសាធារណរដ្ឋ បានឈ្នះឆ្នោតបានអាសនៈភាគច្រើន ក្រោយការបោះឆ្នោតពាក់កណ្តាលអាណត្តិ។ លោក Kevin McCarthy បានចរចា ធ្វើសម្បទានមួយចំនួន ជាមួយក្រុមរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ ដែល ហើយបានសុខចិត្តធ្វើតាមការចង់បានរបស់ក្រុមនេះ បើទោះបីជាសមាជិកសភាបក្សសាធារណរដ្ឋច្រើននាក់ទៀត បានបង្ហាញការជំទាស់ក៏ដោយ។បន្ទាប់ពីបានអាសនៈភាគច្រើនក្នុងសភាតំណាង ក្រុមសមាជិកសភាបក្សសាធារណៈរដ្ឋស្និទ្ធនឹងលោកដូណាល់ ត្រាំ បានជំរុញឲ្យបើកការស៊ើបអង្កេត ដើម្បីឈានទៅអនុម័តនីតិវិធីទំលាក់លោក ចូ បៃដិន។ ជាងនេះទៀត លោក Kevin McCarthy អាចប្រឈមនឹងការបោះឆ្នោតទំលាក់ចេញពី មុខតំណែងប្រធានសភាតំណាង ប្រសិនបើលោកបើលោកមិនប្រកាសបើកនីតិវិធីនេះ ទៅតាមការទាមទាររបស់ក្រុមលោកដូណាល់ ត្រាំទេនោះ។"គ្មានភស្តុតាង!"លោក Ian Sams អ្នកនាំពាក្យម្នាក់នៃសេតវិមាន បានលើកឡើងនៅលើបណ្តាញសង្គម X ថា ក្រុមសមាជិកសភាបក្សសាធារណរដ្ឋ បានបើកការស៊ើបអង្កេតទៅលើរូបលោក ចូ បៃដិន អស់រយៈ៩ខែមកហើយ។ តែ ៩ខែមកនេះ គឺគ្មានបានលទ្ធផល គ្មានបានភស្តុតាងសូម្បីតែមួយ មកបញ្ជាក់លើការចោទប្រកាន់នេះទេ។ ការចោទប្រកាន់ ដែលសេតវិមានអាមេរិក អះអាងថា គឺវាជាឆន្ទៈនយោបាយ រំខានមកលើបេក្ខភាពឈរឈ្មោះអាណត្តិថ្មី របស់លោកចូ បៃដិនតែប៉ុណ្ណោះ។ដូចគ្នាដែរ លោក Hakeem Jeffries ប្រធានក្រុមសមាជិកសភាតំណាង មកពីបក្សប្រជាធិបតេយ្យ បានថ្លែងប្រាប់អ្នកកាសែតថា នីតិវិធីដែលក្រុមសមាជិកសភាបក្សសាធារណរដ្ឋ ប្រកាសបើកនេះ វាគឺជានីតិវិធីដែលខុសច្បាប់ ព្រោះថាវាគ្មានផ្អែកលើមូលដ្ឋានអ្វីទាំងអស់។ លោកអះអាងថា គេមិនបានរកឃើញ ភស្តុតាងណាមួយបញ្ជាក់ថាលោកចូ បៃដិនបានធ្វើខុស ដែលអាចឈានទៅទទួលរងនីតិវិធីនេះទេ។ អ្វីដែលក្រុមសមាជិកសភាបក្សសាធារណរដ្ឋកំពុងតែធ្វើនេះ គឺជានីតិវិធីឲ្យខាតតែពេលវេលា និងថវិការដ្ឋតែប៉ុណ្ណោះ។តើនីតិវិធីនេះ អាចមានផលវិបាកអ្វីខ្លះ?គួរបញ្ជាក់ថា សម្រាប់ពេលនេះ គឺគ្មានអ្វីអាចអះអាងបានទេ ថានីតិវិធីនេះ នឹងអាចឈានទៅសម្រេចបានលទ្ធផល ដូចអ្វីដែលក្រុមសមាជិកសភាបក្សសាធារណៈរដ្ឋរំពឹងចង់បាននោះ។ តាមច្បាប់កំណត់ និតីវិធីនេះ នឹងត្រូវធ្វើឡើង ដោយ២តំណាក់កាល។ ទីមួយគឺសភាតំណាង នឹងបោះឆ្នោតលើអត្ថបទច្បាប់មួយ ដែលគេហៅថាច្បាប់ «Impeachment » ដោយគេត្រូវការសំឡេងភាគច្រើន ៥០+១។ បក្សសាធារណរដ្ឋមានសំឡេងភាគច្រើននៅសភាតំណាង ដូច្នេះ តំណាក់កាលនេះអាចទៅដោយរលូន គ្មានឧបសគ្គ។ តែជំហានបន្ទាប់ គឺអត្ថបទច្បាប់នេះ នឹងត្រូវបញ្ជូនទៅកាន់ព្រឹទ្ធសភា ដើម្បីបោះឆ្នោតអនុម័ត ដែលគេត្រូវការសំឡេងភាគច្រើនដាច់ខាត ២ភាគ៣ ក្នុងចំណោមសមាជិកព្រឹទ្ធសភាទាំង១០០នាក់។ ព្រឹទ្ធសភាអាមេរិក បច្ចុប្បន្នគឺបក្សប្រជាធិបតេយ្យមានសំឡេងភាគច្រើន។ផ្អែកតាមការវិភាគ របស់លោក Larry Sabato សាស្ត្រាចារ្យវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ គឺនីតិវិធីImpeachment នេះ អាចនឹងត្រលប់មកបង្កការលំបាក ដល់គណបក្សសាធារណរដ្ឋខ្លួនឯងទៅវិញទេ ព្រោះថា ក្នុងសំណុំរឿងនេះ គឺវាគ្មានភស្តុតាងដាក់បន្ទុកទាល់តែសោះ។ ក្រុមលោក ចូ បៃដិន អាចនឹងប្រើប្រាស់រឿងនេះ យកទៅឃោសនាស្តីបន្ទោសទៅលើលោកដូណាល់ ត្រាំ ព្រមទាំងបក្សពួក ថាមានចេតនាអាក្រក់ ចង់កេងចំណេញនយោបាយ ខណៈការបោះឆ្នោតកាន់តែខិតជិតមកដល់។ យ៉ាងណាក៏ដោយ កិត្តិនាមរបស់លោកចូ បៃដិន ដែលធ្លាប់តែរឹងមាំ ថាជាមនុស្សទៀងត្រង់ មិនចេះភូតភរនោះ ក៏អាចត្រូវប៉ះពាល់ខ្លះដែរ នៅពេលណានីតិវិធីនេះនឹងដំណើរការទៅ ហើយនឹងមានការសួរចម្លើយដេញដោល ផ្សាយបន្តផ្ទាល់តាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ញឹកញាប់។ទន្ទឹមគ្នានេះដែរ នៅស្ថាប័ននីតិបញ្ញតិ្តអាមេរិក សមាជិកសភាបក្សសាធារណរដ្ឋ និងបក្សប្រជាធិបតេយ្យ នឹងកាន់តែប្រឈមមុខ ឈ្លោះប្រកែកគ្នាខ្លាំងឡើង ដោយសារតែនីតិវិធីនេះ។ លោកសាស្ត្រាចារ្យ Larry Sabato បានលើកឡើងថា ការឈ្លោះប្រកែកគ្នានេះ អាចនឹងធ្វើឲ្យសមាជិកសភាទាំង២បក្ស មិនអាចរកការស្រុះស្រួលគ្នាបាន ទាក់ទិននឹងច្បាប់ថវិកាជាតិ ដែលនឹងត្រូវបោះឆ្នោតឲ្យបានមុនថ្ងៃទី៣០កញ្ញា។ បើច្បាប់ថវិកាជាតិ មិនអាចអនុម័តបានទេនោះ ស្ថាប័នរដ្ឋសហព័ន្ធអាចនឹងប្រឈមហានិភ័យគ្មានប្រាក់ចំណាយ៕

9/13/2023 • 6 minutes, 54 seconds

លោកគីមជុងអ៊ុនធ្វើដំណើរទៅជួបប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ីពូទីនដើម្បីអ្វី?

ស្របតាមការអញ្ជើញរបស់លោកប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោកគីម ជុងអ៊ុន បានធ្វើដំណើរទៅដល់ទឹកដីរុស្ស៊ីហើយ ហើយនឹងមានជំនួបជាមួយលោក ពូទីន នៅថ្ងៃខាងមុខ។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសរបស់ក្រសួងការពារជាតិកូរ៉េខាងត្បូង។ ទស្សនកិច្ចផ្លូវការ ដែលជាដំណើរទៅបរទេសជាលើកទីមួយ របស់លោកគីម ជុងអ៊ុន គិតចាប់តាំងពីមានផ្ទុះវិបត្តិសកលកូវីដ១៩មក ទំនងជាអាចនាំដល់ការចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងសព្វាវុធ ដើម្បីទ្រទ្រង់ប្រតិបត្តិការយោធារុស្ស៊ីនៅអ៊ុយក្រែន។ ម៉ូស្គូនិងព្យុងយ៉ាង មិនបង្ហើបឱ្យដឹងអំពីខ្លឹមសារនៃទស្សនកិច្ចនេះទេ ប៉ុន្តែសេចក្តីថ្លែងការណ៍កូរ៉េខាងជើងបានផ្តល់តម្រ៉ុយខ្លះៗ។ ដូចជីតា គីមអ៊ីលស៊ុង ដែលធ្វើដំណើរតែតាមរថភ្លើង ប្រមុខដឹកនាំកូរ៉េខាងជើង គីម ជុងអ៊ុន បានទៅដល់ក្រុងមាត់សមុទ្ទភាគខាងកើតបំផុតនៃប្រទេសរុស្ស៊ី តាមរថភ្លើងផ្ទាល់របស់ត្រកូលគីម នៅថ្ងៃអង្គារទី ១២កញ្ញា២០២៣នេះ ។ ភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានផ្លូវការរុស្ស៊ី បានបង្ហោះបង្ហាញទិដ្ឋភាព ក្បួនរថភ្លើងពណ៌បៃតងចាស់របស់លោកគីមជុងអ៊ុន លូនសន្សឹមៗចូលក្នុងស្ថានីយ៍អយស្ម័យយាន អូសទាញដោយក្បាលរថភ្លើងរុស្ស៊ី។ រថភ្លើងពិសេសពាសដែក (បាញ់មិនធ្លុះ) មានបំពាក់ដោយអាវុធការពារខ្លួនរបស់មេដឹកនាំកូរ៉េខាងជើង ធ្ងន់ខ្លាំង អាចបើកបរបានក្នុងល្បឿនត្រឹមប្រមាណ៦០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោងប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះបើតាមកាសែតកូរ៉េខាងត្បូងChosun Ilbo ពីព្យុងយ៉ាងមកដល់ក្រុងVladivostokរបស់រុស្ស៊ី រថភ្លើងត្រូវការថេរវេលា យ៉ាងហោច២០ម៉ោង។អ្វីជាកម្មវត្ថុនៃដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកគីម នៅរុស្ស៊ី?ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ប្រមុខដឹកនាំកូរ៉េខាងជើងនៅបរទេសជាករណីកម្របំផុត។ តាំងពីឡើងកាន់អំណាចនៅឆ្នាំ២០១១មក លោក គីមជុងអ៊ុនធ្វើដំណើរទៅបរទេស ជាលើកទី១០ ប៉ុណ្ណោះ។ នេះជាទស្សនកិច្ចនៅបរទេសលើកដំបូង គិតចាប់តាំងពីផ្ទុះវិបត្តិកូវីដ១៩មក។ បើតាមអ្នកនាំពាក្យក្រេមឡាំងស្រង់យកមកផ្សាយដោយទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានផ្លូវការរុស្ស៊ី Ria Novosti ក្នុងអំឡុងពេលទស្សនកិច្ចផ្លូវការនេះ លោកគីមជុងអ៊ុននឹងមានជំនួបជាមួយលោកប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ីពូទីន ដើម្បីជជែកពិភាក្សាគ្នាអំពីប្រធានបទក្តៅគគុកមួយចំនួន។ ប៉ុន្តែម៉ូស្គូមិនបានបញ្ជាក់ឱ្យដឹងឡើយថាតើជំនួបផ្លូវការ ជាលើកទីពីរ រវាងប្រមុខដឹកនាំទាំងពីរ ប្រព្រឹត្តនៅថ្ងៃណា ទីណា កន្លែងណាឱ្យប្រាកដទេ។ កាលពីឆ្នាំ២០១៩ លោកគីមជុងអ៊ុននិងលោកពូទីន ធ្លាប់ជួបគ្នាជាផ្លូវការម្តង នៅក្រុងខាងកើតបំផុតនៃប្រទេសរុស្ស៊ី។ ពេលនេះលោកពូទីន ក៏កំពុងស្ថិតនៅក្នុងក្រុងវ្លាឌីវ៉ូស្តុក ដើម្បីចូលរួមក្នុងវេទិកាសេដ្ឋកិច្ចប្រចាំឆ្នាំ ដែលនឹងត្រូវបិទបញ្ចប់នៅថ្ងៃពុធទី១៣កញ្ញាស្អែក។ គ្រាន់តែថាជំនួបគីម-ពូទីន ត្រូវរៀបចំឡើងក្នុងក្របខ័ណ្ឌផ្សេងមួយទៀត។ នេះបើតាមអ្នកនាំពាក្យវិមានក្រេមឡាំងDmitri Peskovដដែល ដែលបញ្ជាក់ថាការស្ថាបនាទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសជិតខាង ពោលគឺកូរ៉េខាងជើងដែលផ្តល់ប្រយោជន៍ដល់ប្រទេសទាំងពីរទើបសំខាន់ ឯពាក្យព្រមានរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកមិនសំខាន់ឡើយ។ សម្រាប់វ៉ាស៊ីនតោន ជំនួបនេះជាឱកាសសម្រាប់រុស្ស៊ីស្វែងរកសព្វាវុធពីកូរ៉េខាងជើង ដើម្បីទ្រទ្រង់និងបន្តប្រតិបត្តិការយោធានៅអ៊ុយក្រែន។កូរ៉េខាងជើងនិងរុស្ស៊ីនឹងចុះកិច្ចព្រមព្រៀងសព្វាវុធ?ម៉ូស្គូនិងព្យុងយ៉ាង បានទម្លាយព័ត៌មានទាក់ទងនឹងកម្មវត្ថុនៃដំណើរទស្សនកិច្ចដ៏កម្ររបស់លោកគីម ជុងអ៊ុននៅរុស្ស៊ីយ៉ាងតិចតួចបំផុត។ ប៉ុន្តែយោលទៅតាមសមាសភាពក្រុមប្រតិភូអមដំណើរ ដែលមានជាអាទិ៍ថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់យោធា និងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស ព្រមទាំងមេបញ្ជាការកងទ័ពជើងទឹក និងមន្ត្រីទទួលបន្ទុកកម្មវិធីអវកាសកូរ៉េខាងជើងម្នាក់ ផង គេអាចកាត់យល់និងសន្និដ្ឋានបានថា ជំនួបរវាងលោកវ្លាឌីមៀរ ពូទីននិងលោកគីម ជុងអ៊ុន ជាការបង្ខិតទំនាក់ទំនងការទូតរវាងប្រទេសទាំងពីរ ជាមួយនឹងកម្មវត្ថុឈានទៅសម្រេចកិច្ចព្រមព្រៀងសព្វាវុធ ព្រមទាំងបច្ចេកវិទ្យានាវាសង្គ្រាម និងអវកាស។ រូបភាពថតនៅស្ថានីយ៍រថភ្លើងក្រុងព្យុងយ៉ាងមុនពេលចេញដំណើរ កាលពីរសៀលថ្ងៃអាទិត្យ ឆ្លើយតបទាំងស្រុងនឹងព័ត៌មានផ្តល់ដោយអាមេរិកកាលពីសប្តាហ៍មុន។កូរ៉េខាងជើងនិងរុស្ស៊ីក៏អាចនឹងព្រមព្រៀងគ្នាបង្កើតឱ្យមានយន្តការធ្វើសមយុទ្ធជើងទឹករួមគ្នាទៀត។តើកូរ៉េខាងជើងអាចផ្តល់សព្វាវុធអ្វីខ្លះដល់រុស្ស៊ី? កាលពីដើមខែកញ្ញា វ៉ាស៊ីនតោនបានអះអាងថា នៅឆ្នាំ២០២២ ព្យុងយ៉ាងបានផ្តល់ឱ្យរុស្ស៊ីនូវគ្រាប់រ៉ុកកែត និងមីស៊ីលសម្រាប់ឱ្យក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលវ៉ាក់ណែរប្រើ។ តែសម្រាប់អ្នកស្រាវជ្រាវនៅវិទ្យាស្ថានសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រអន្តរជាតិ ម៉ូស្គូចាប់អារម្មណ៍និងចង់បានជាពិសេសពីកូរ៉េខាងជើង នូវគ្រាប់កាំភ្លើងធំ ព្រោះព្យុងយ៉ាងមានឃ្លាំងស្តុកគ្រាប់កាំភ្លើងធំផលិតសម័យសហភាពសូវៀតច្រើនជាងគេបំផុតដែលអាចមកបំពេញស្តុករុស្ស៊ី ឱ្យប្រសើរឡើងវិញបាន។ ដោយហេតុសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែនគ្រាប់ស្តុកក្នុងឃ្លាំងរុស្ស៊ីបានថយចុះជាលំដាប់។តើកូរ៉េខាងជើងចង់បានអ្វីជាថ្នូរមកវិញ?រុស្ស៊ី ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តជាប្រវត្តិសាស្ត្រ និងដែលធ្លាប់គាំទ្ររបបព្យុងយ៉ាងតាំងពីថ្ងៃកកើតឡើងកាលពី៧៥ឆ្នាំ មានគ្រប់អ្វីៗដែលកូរ៉េខាងជើងចង់បាន។ដោយរុស្ស៊ីគឺជាប្រទេសនាំចេញអាហារ ជីរកសិកម្មនិងថាមពល ជាថ្នូរនឹងការផ្តល់អាវុធនិងគ្រាប់រំសេវដល់ម៉ូស្គូ កូរ៉េខាងជើងចង់បានត្រលប់មកវិញនូវជំនួយស្បៀងអាហារ។ កំពុងស្វះស្វែងរកបច្ចេកវិទ្យាសំខាន់ៗ ចំណេះធ្វើនិងបង្កើនសមត្ថភាពឧស្សាហកម្មអាវុធកូរ៉េខាងជើងក៏ទំនងឱ្យរុស្ស៊ីផ្ទេរបច្ចេកវិទ្យាស្ថាបនាសាងសង់នាវាមុជទឹកដើរដោយថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ។ របាយការណ៍អង្គការសហប្រជាជាតិបានគូសបញ្ជាក់នៅឆ្នាំ២០២២ថាអ្នកការទូតកូរ៉េខាងជើងនៅម៉ូស្គូមានតួនាទីស្វែងរកបច្ចេកវិទ្យាមីស៊ីលបាលីស្ទិកនិងស្វែងរកដែកថែបបីតោនសម្រាប់យកមកសម្រេចកម្មវិធីសាងសង់នាវាមុជទឹក។ លើវិស័យអវកាសវិញ ដោយហេតុតែការសាកល្បងពីរលើកចុងក្រោយត្រូវបរាជ័យ ព្យុងយ៉ាងអាចនឹងឆ្លៀតឱកាសទស្សនកិច្ចនេះ សុំជំនួយពីរុស្ស៊ីក្នុងបាញ់បង្ហោះផ្កាយរណបថ្មីរបស់ខ្លួនទៅក្នុងគន្លងតារាវិថី។ជាចុងក្រោយ តាមគន្លងរបស់ជីតា គីមអ៊ីលស៊ុង ដែលចេះប្រើ ភាពប្រកួតប្រជែងរវាងស្តាលីនិងម៉ៅ ក្នុងរុញប្រទេសទៅមុខ លោកគីមជុងអ៊ុនក៏អាចទាញប្រយោជន៍ពីជោគជ័យការទូតបង្អួតចិនបានដែរ ប្រសិនបើរុស្ស៊ីនិងកូរ៉េខាងជើងអាចចុះកិច្ចព្រមព្រៀងសព្វាវុធនឹងគ្នាមែន។ តាំងពីសម័យសង្គ្រាមត្រជាក់មក កូរ៉េខាងជើងតែងអនុវត្តនយោបាយការទូត ម្តងយោលចិនម្តងយោលមកទៅខាងសហភាពសូវៀត។កិច្ចព្រមព្រៀងសព្វាវុធរុស្ស៊ី-កូរ៉េខាងជើង អាចផ្លាស់ប្តូរស្ថានការណ៍សង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន?ប្រសិនបើកិច្ចព្រមព្រៀងសព្វាវុធរុស្ស៊ីកូរ៉េខាងជើងលេចជារូបរាងមែន ហើយកូរ៉េខាងជើងចាប់ដឹកអាវុធនិងគ្រាប់ទៅឱ្យរុស្ស៊ីក៏ដោយ ក៏រុស្ស៊ីមិនអាចឡើងប្រៀបខ្លាំងលើសមរភូមិសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែនឡើយ គឺបានត្រឹមជួយបន្តក់ដង្ហើមឱ្យរុស្ស៊ីអាចបន្តធ្វើសង្គ្រាមបានទៀត។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាសហរដ្ឋអាមេរិកបង្អាប់ថារុស្ស៊ីធ្លាក់ខ្លួនទៅអង្វរសុំគ្រាប់ពីកូរ៉េខាងជើង។ ឯការលក់អាវុធទៅរុស្ស៊ី ក៏មិនអាចលើកមុខមាត់កូរ៉េខាងជើងឱ្យប្រសើរឡើងដែរ។ ព្យុងយ៉ាងនឹងត្រូវបង់ខាតនៅចំពោះមុខសហគមន៍អន្តរជាតិចំពោះទង្វើរបស់ខ្លួន។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសរបស់លោកចេក ស៊ុយលីវ៉ាន់ ទីប្រឹក្សាសន្តិសុខអាមេរិក។ប៉ុន្តែបើតាមអ្នកស្រាវជ្រាវនៅវិទ្យាស្ថានSejong ប្រសិនបើព្យុងយ៉ាងបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធាជាមួយម៉ូស្គូមែននោះ នោះសង្គ្រាមអ៊ុយក្រែន នឹងហានិភ័យអូសបន្លាយយូរ ខ្ពស់ខ្លាំងណាស់។ នៅពេលរុស្ស៊ីនិងកូរ៉េខាងជើងចាប់ផ្តើមបញ្ជូនអាវុធនិងគ្រាប់រំសេវ អន្តរជាតិមានទំនួលខុសត្រូវកំណត់ទីតាំងដឹកជញ្ជូនបានព្រោះព្យុងយ៉ាងអាចដឹកគ្រាប់កាំភ្លើងធំទាំងនោះទៅឱ្យរុស្ស៊ីតាមរថភ្លើង។ម្យ៉ាងទៀតជារង្វាន់តបនឹងការផ្តល់ជំនួយអាវុធដល់រុស្ស៊ី កូរ៉េខាងជើងអាចនឹងអភិវឌ្ឍនាវាមុជទឹកនុយក្លេអ៊ែរ និងផ្កាយរណបចារកម្មបានយ៉ាងលឿនស្លេវ ហើយអាចយកឈ្នះលើទណ្ឌកម្មអន្តរជាតិបានទៀត។រចនាសម្ព័ន្ធសង្គ្រាមត្រជាក់ថ្មីរវាងម្ខាងជាកូរ៉េខាងត្បូង-សហរដ្ឋអាមេរិក និងជប៉ុនទល់នឹងម្ខាងទៀតជាកូរ៉េខាងជើង ចិននិងរុស្ស៊ី នឹងកាន់តែត្រូវបានពង្រឹងឡើង បើទោះបីជាជំនួបរវាងលោកគីមជុងអ៊ុននិងលោកវ្លាឌីមៀរពូទីនមានលទ្ធផលយ៉ាងណាក៏ដោយ។ នេះបើតាមប្រមុខសកលវិទ្យាល័យសិក្សាកូរ៉េខាងជើងនៅក្រុងសេអ៊ូល៕

9/12/2023 • 8 minutes

អង់គ្លេសចោទចិនថាបានឈ្លបយកការណ៍ និងប្រើឥទ្ធិពលរំខានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យអង់គ្លេស

ជាថ្មីម្តងទៀត ចិនត្រូវគេចោទថា បានប្រើប្រាស់បណ្តាញភ្នាក់ងារខ្លួន ឲ្យឈ្លបយកការណ៍ប្រមូលព័ត៌មាន នៅតាមបណ្តាប្រទេសលោកខាងលិច។ កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ទី៩កញ្ញា ចុងសប្តាហ៍កន្លងទៅ សមត្ថកិច្ចអង់គ្លេស នៅទីក្រុងអេដាំងបួរ បានចាប់ខ្លួនអ្នកស្រាវជ្រាវម្នាក់ ធ្វើការនៅសភាអង់គ្លេស ហើយដែលគេសង្ស័យថា គឺជាចារកិច្ចប្រមូលព័ត៌មានឲ្យចិន។ ប្រើចារកិច្ចធ្វើការក្នុងសភាអង់គ្លេសផ្អែកតាមការចុះផ្សាយ របស់បណ្តាញព័ត៌មានអងគ្លេស Sunday Times បុរសដែលត្រូវគេចាប់ខ្លួន គឺជាជនជាតិអង់គ្លេស អាយុ២៨ឆ្នាំ ឈ្មោះ Chris Cash។ ជននេះជាអ្នកស្រាវជ្រាវនៅសភាអង់គ្លេស ហើយដែលមានទំនាក់ទំនង ជាមួយសមាជិកសភាអង់គ្លេសជាច្រើននាក់ ក្នុងនោះ មានលោក Tom Tugenhat រដ្ឋលេខាធិការទទួកបន្ទុកសន្តិសុខ លោកស្រី Alicia Kearns ប្រធានគណកម្មការសភាទទួលបន្ទុកកិច្ចការបរទេស។ ប្រភពដដែលអះអាងថា ជននេះ ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចអង់គ្លេសឃាត់ខ្លួនម្តងហើយ ជាមួយនឹងជនសង្ស័យម្នាក់ទៀត កាលពីខែមីនា។ ជនទាំង២ត្រូវគេដោះលែងមកវិញ ក្នុងអំឡុងពេលរងចាំនីតិវិធីតុលាការ ដែលនឹងចាប់ផ្តើមនៅរវាងខែតុលា ក្នុងសំណុំរឿងចារកិច្ចប៉ះពាល់កិច្ចការសម្ងាត់ជាតិ។បន្ទាប់ពីមានការចុះផ្សាយស្តីពីការចាប់ខ្លួនជនសង្ស័យនេះ នៅក្នុងឱកាសជំនួបកំពូល G20 នៅទីក្រុងញូដេលី កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ លោក រីស៊ី ស៊ូណាក់ នាយករដ្ឋមន្ត្រីអង់គ្លេស បានជួបជាមួយគណប្រតិភូចិន ដឹកនាំដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី Li Qiang។ លោក រីស៊ី ស៊ូណាល់ បានបញ្ជាក់ប្រាប់អ្នកកាសែតថា ក្នុងពេលប្រជុំជាមួយភាគីចិន លោកបានលើកឡើងអំពីការព្រួយបារម្ភដ៏ធំរបស់លោក ទាក់ទិននឹងសកម្មភាពឈ្លបយកការណ៍ ព្រមទាំងការប្រើប្រាស់ឥទ្ធិពលលូកដៃរបស់ចិន ចូលទៅក្នុងដំណើរការនៃស្ថាប័នរដ្ឋធំៗ របស់អង់គ្លេស ជាក់ស្តែងនៅសភាអង់គ្លេស។ ជាអំពើដែលលោករីស៊ី ស៊ូណាក់ ចាត់ទុកថាធ្ងន់ធ្ងរ និងមិនអាចទទួលយកបានទេ។ជាប្រតិកម្មតបវិញចំពោះការចោទនេះ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ អ្នកនាំពាក្យម្នាក់ នៅស្ថានទូតចិនប្រចាំទីក្រុងឡុងដ៍ បានឆ្លើយបដិសេធ បែបចំអកថា ការចោទដែលថាចិនប្រើប្រាស់បុគ្គលិកធ្វើការនៅសភាអង់គ្លេស ឲ្យឈ្លបយកការណ៍នោះ វាគឺជារឿងប្រឌិតបែបកំប្លែងប៉ុណ្ណោះ។ ដូចគ្នាដែរ នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទទី១១កញ្ញា ពីទីក្រុងប៉េកាំង លោកស្រី ម៉ៅ នីង អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិន បានប្រាប់អ្នកកាសែតថា ចិនសូមច្រានចោទទាំងស្រុងចំពោះការចោទ ដោយគ្មានមូលដ្ឋានរបស់ភាគីអង់គ្លេស។ លោកស្រីបានបន្តថា សូមឲ្យភាគីអង់គ្លេស ឈប់ធ្វើសកម្មភាពផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានប្រឌិត ដើរនិយាយបង្កាច់បង្ខូច ប្រឆាំងនឹងចិនតទៅទៀត។មិនមែនលើកទី១គួរបញ្ជាក់ថា នេះមិនមែនជាលើកទី១ទេ ដែលចិនត្រូវគេសង្ស័យ ឬត្រូវគេចោទ ថាបានឈ្លបយកការណ៍ ប្រមូលព័ត៌មានសំងាត់ ពីតាមបណ្តាប្រទេសមហាអំណាចលោកខាងលិច។ យ៉ាងណាមិញ កាលពីខែកក្កដា គណកម្មការសភាជាន់ទាបអង់គ្លេស បានអះអាងថា អង់គ្លេសកំពុងតែក្លាយជាផ្ទាំងស៊ីប នៃសកម្មភាពចារកិច្ចឈ្លបយកការណ៍របស់ចិន។ កន្លងមកមានករណីច្រើនរាប់មិនអស់ ដែលចិនប្រើវិធីសាស្ត្រផ្សេងៗគ្នា ច្រើនប្រភេទ ដើម្បីឈ្លបយកការណ៍ នៅតាមប្រទេសជាច្រើន ដែលអាចជាគូរប្រជែងរបស់ចិន មិនថាក្នុងវិស័យភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ឬសេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្ម។កាលពីដើមឆ្នាំ២០២៣ អាមេរិកបានចោទចិន ថាបញ្ជាយានបាឡុងហោះលើអាកាស ដើម្បីឈ្លបយកការណ៍ ប្រមូលព័ត៌មាននៅអាមេរិក។ កងទ័ពអាមេរិក បានបាញ់កម្ទេចបាឡុងរបស់ចិននេះទម្លាក់ ហើយបានបង្កឲ្យមានវិបត្តិការទូតរវាងប្រទេសទាំង២ ព្រោះចិនអះអាងថា បាឡុងនោះគឺជាប្រតិបត្តិការស្រាវជ្រាវ ផ្នែកឧតុនិយម តែប៉ុណ្ណោះ។ជំនាញបច្ចេកវិទ្យាខាងលួចប្រមូលទិន្នន័យយោងតាមអ្នកជំនាញជាច្រើននៅតាមប្រទេសលោកខាងលិច ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ចិនបានក្លាយជាប្រទេសមានជំនាញខ្ពស់ណាស់ នៅក្នុងប្រតិបត្តិការវាយប្រហារតាមបច្ចេកវិទ្យាអ៊ីនធឺនិត ដែលគេហៅថា Cyber Attack។ ចោរព័ត៌មានវិទ្យាចិន ប្រើវិធីនេះ ដើម្បីបន្លំចូលទៅក្នុងប្រព័ន្ធ បូបស្រូបយកទិន្ន័យសំខាន់ៗ ទិន្នន័យសំងាត់ ក្នុងវិស័យពាណិជ្ជកម្ម វិស័យឧស្សាហកម្ម និងសន្តិសុខជាតិ។ជាក់ស្តែង កាលពីឆ្នាំ២០២១ សហរដ្ឋអាមេរិក ប្រទេសសមាជិកអូតង់ បានចោទរដ្ឋាភិបាលចិន ថាអ្នកជាអ្នកនៅពីក្រោយ ប្រតិបត្តិការវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំ មកលើប្រព័ន្ធព័ត៌មានវិទ្យារបស់ក្រុមហ៊ុន Microsoft។ ក្រុមចោរព័ត៌មានវិទ្យាចិន ត្រូវគេចោទផងដែរ ថាជាអ្នកធ្វើសកម្មភាព ចូលលួចប្រមូលទិន្នន័យ របស់ក្រសួងថាមពលអាមេរិក ស្ថាប័នរដ្ឋអាមេរិកផ្សេងទៀត ក្រុមហ៊ុនទូរគមនាគមន៍អាមេរិក ព្រមទាំងសកលវិទ្យាល័យមួយចំនួនផង។ នេះបើផ្អែកតាមការអះអាងរបស់សេតវិមាន និងបណ្តាញសារព័ត៌មានមួយចំនួន។មិនត្រឹមប៉ុណ្ណោះទេ កម្មវិធីបច្ចេកវិទ្យារបស់ចិន ដែលគេនិយមប្រើក្នុងទូរស័ព្ទ ក៏អាចជាហានិភ័យផងដែរ។ ជាក់ស្តែងកម្មវិធី Tiktok ដ៏ល្បីល្បាញ។ អ្នកជំនាញទាំងនៅអឺរ៉ុប និងនៅអាមេរិក បានក្រើនរំលឹក ទាញសញ្ញាអាសន្ន ថាTiktok អាចជាឧបករណ៍ដើម្បីប្រមូលយកទិន្នន័យទាំងអស់នៅក្នុងទូរស័ព្ទ។ ក្រុមហ៊ុន Bytedance ម្ចាស់របស់ Tiktok ត្រូវគេជឿថាគឺជាភ្នាក់ងារ ដែលត្រូវប្រគល់ទិន្នន័យដែលប្រមូលបាន យកទៅឲ្យអាជ្ញាធរចិន។ ដូចគ្នាដែរ រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក បានចាត់បញ្ចូលក្រុមហ៊ុន Huawei ចូលទៅក្នុងបញ្ជីខ្មៅ ដោយចោទថា Huawei គឺជាឧបករណ៍ឈ្លបយកការណ៍ ស្តាប់រាល់ការទំនាក់ទំនងទាំងអស់នៅអាមេរិក។ប្រើមនុស្សឲ្យប្រមូលព័ត៌មានក្រៅពីប្រើបច្ចេកវិទ្យាទំនើប ចិនអាចប្រើប្រាស់មនុស្សដោយផ្ទាល់ ក្នុងការប្រមូលបញ្ជូនព័ត៌មានទៅឲ្យខ្លួន។ តួយ៉ាងករណី វិស្វករជនជាតិចិនម្នាក់ ឈ្មោះ Ji Chaoqun ដែលបានទៅដល់ទឹកដីអាមេរិកនៅឆ្នាំ២០១៣ក្នុងនាមជានិស្សិត ហើយក្រោយមកត្រូវបានសមត្ថកិច្ចអាមេរិក វែកមុខរកឃើញថាជននេះ ប្រមូលបញ្ជូនព័ត៌មានក្នុងវិស័យវិទ្យាសាស្ត្រជាន់ខ្ពស់ទៅឲ្យចិន។ កាលពីខែមករា តុលាការអាមេរិកបានផ្តន្ទាទោសជននេះ ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ៨ឆ្នាំ។ ហើយកាលពីឆ្នាំ២០២០ វិស្វករចិនម្នាក់ទៀត ឈ្មោះ Wei Sun ចូលសញ្ជាតិអាមេរិក ដែលធ្វើការឲ្យក្រុមហ៊ុន Reython ផលិតគ្រឿងសព្វាវុធ ត្រូវបានតុលាការអាមេរិកកាត់ទោស បន្ទាប់ពីជននេះបានយកម៉ាស៊ីនកុំព្យូរទ័ររបស់ក្រុមហ៊ុនទៅកាន់ប្រទេសចិន ដែលក្នុងម៉ាស៊ីននោះ មានផ្ទុកដោយទិន្នន័យសម្ងាត់ ស្តីពីប្រព័ន្ធមីស៊ីលរបស់អាមេរិក។ចិនក៏អាចទទួលបានព័ត៌មានសម្ងាត់នានា ដោយផ្ទាល់ពីមន្ត្រីធំៗ ឬថ្នាក់ដឹកនាំបរទេសដែរ តាមរយៈការប្រើមនុស្សឲ្យចូលទៅមានទំនាក់ទំនងស្អិតរមួត ជាមួយមន្ត្រីទាំងនោះ។ តួយ៉ាងដូចក្នុងករណី នៅអង់គ្លេសដែលចុះផ្សាយដោយកាសែត Sunday Times កាលពីថ្ងៃសៅរ៍។ នៅឆ្នាំ២០២០ គេហទំព័រព័ត៌មានអាមេរិក Axios បានចុះផ្សាយអំពីករណីនារីជនជាតិចិនម្នាក់ ឈ្មោះ Christine Fang ដែលមានទំនាក់ទំនងយ៉ាងល្អូកល្អឺនជាមួយអ្នកនយោបាយអាមេរិកជាច្រើននាក់។ ស្ត្រីចិនរូបនេះ បានទទួលទំនុកចិត្តពីអ្នកនយោបាយអាមេរិក តាមរយៈការជួយរៀបចំប្រតិបត្តិការ ស្វែងរកថវិកាមូលនិធិផ្សេងៗ និងអាចមានករណីទំនាក់ទំនងផ្លូវភេទថែមទៀតផង។នគរបាលសម្ងាត់ក្រៅពីការឈ្លបយកការណ៍ ដោយប្រើភ្នាក់ងារ និងបច្ចេកវិទ្យា ចិនត្រូវបានគេចោទផងដែរ ថាបានបង្កើតអង្គភាពពិសេស ធ្វើការជានគរបាលសំងាត់ នៅតាមប្រទេសមួយចំនួន។ អង្គការ Safeguard Defender ដែលមានទីតាំងនៅប្រទេសអេស្ប៉ាញ បានអះអាងថា នគរបាលសម្ងាត់ទាំងនេះ គឺចិនធ្វើដោយខុសច្បាប់ ដោយមិនជូនដំណឹងទៅប្រទេសម្ចាស់ស្រុក។ ប្រតិបត្តិការរបស់នគរបាលសម្ងាត់ចិន គឺតាមឃ្លាំមើលជនជាតិចិន ដែលមានទំនោរនយោបាយប្រឆាំងរិះគន់ខ្លួន និងអាចមានករណីគំរាមសំឡុតថែមទៀត។ កាលពីខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០២២ អាជ្ញាធរហូឡង់ បានបញ្ជាឲ្យចិនបិទអង្គភាពនគរបាលសំងាត់ដែលខុសច្បាស់នេះ ចំនួន២ទីតាំង។ ហើយ១ខែក្រោយមក អាជ្ញាធរឆេកក៏បានបញ្ជាឲ្យបិទអង្គភាពសម្ងាត់របៀបនេះរបស់ចិន ចំនួន២ទីតាំងដែរ នៅទីក្រុងប្រាហ្ក៕

9/11/2023 • 8 minutes, 10 seconds

លោកចូ បៃដិន ទៅវៀតណាម ដើម្បីពង្រឹងសហប្រតិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច និងការបរទេស

ចេញពីជំនួបកំពូលG20 នៅញូដេលី លោកប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន បានបន្តដំណើរទៅដល់ទីក្រុងហាណូយ ប្រទេសវៀតណាម នៅរសៀលថ្ងៃអាទិត្យទី១០កញ្ញា។ ទស្សនកិច្ចទៅវៀតណាម ជាអ្វីដែលប្រធានាធិបតីអាមេរិកគ្រប់រូប តែងតែធ្វើមិនដែលខាន បើគិតពីឆ្នាំ១៩៩៥មក។ វាគឺជាគោលនយោបាយស្តារទំនាក់ទំនងនឹងគ្នា បន្ទាប់ពីប្រទេសទាំង២បានឆ្លងកាត់ទំព័រប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ជូរចត់បំផុតជាមួយគ្នា តាមរយៈ “សង្គ្រាមវៀតណាម”។ លើសពីការរឹតចំណងមិត្តភាព វៀតណាមក៏អាចមានអត្ថប្រយោជន៍ច្រើនដែរ ផ្នែកភូមិសាស្ត្រនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ច ក្នុងបរិបទបច្ចុប្បន្ន ដែលអាមេរិកនិងចិន ប្រជែងគ្នាកាន់តែខ្លាំង។ ផ្សះផ្សាការឈឺចាប់ក្នុងអតីតកាលលោក Jake Sullivan ទីប្រឹក្សាពិសេសរបស់លោកចូ បៃដិន បានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា អស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សមកហើយ ដែលសហរដ្ឋអាមេរិក និង វៀតណាម ខិតខំធ្វើការ ដើម្បីឈានទៅព្យាបាលការឈឺចាប់ក្នុងអតីតកាល ដែលបន្សល់ទុកដោយសង្គ្រាមវៀតណាម។ កេរតំណែលនេះ នឹងមានវត្តមាននៅក្នុងឱកាសទស្សនកិច្ចរបស់លោកចូ បៃដិន នៅទីក្រុងហាណូយ។ នៅថ្ងៃចន្ទ លោក ចូ បៃដិន នឹងធ្វើដំណើរទៅកាន់ទីបូជនីយកិច្ច ឧទ្ទិសដល់លោក John McCain អតីតទាហានអាមេរិក ដែលបានប្រឹងប្រែងពេញមួយជីវិតនយោបាយ ក្នុងការផ្សះផ្សាការឈឺចាប់ រវាងអាមេរិក និងវៀតណាម។ផ្អែកតាមការបញ្ជាក់ពីសេតវិមាន នៅហាណូយ លោកចូ បៃដិន ត្រូវជួបជាមួយលោកអគ្គលេខាធិការបក្សកុម្មុយនីស្តវៀតណាម ង្វៀន ហ្វូចុង នៅថ្ងៃអាទិត្យ បន្ទាប់មកនឹងធ្វើសន្និសីទកាសែតរួមគ្នា។ កម្មវិធីបន្ទាប់ គឺលោកចូ បៃដិន នឹងជួបជាមួយ លោកប្រធានាធិបតីវៀតណាម វ៉ូ វ៉ាន់ធឿង និង លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាម ផាំ មិញជិញ នៅថ្ងៃចន្ទទី១១កញ្ញា។លោក Jake Sullivan បានបញ្ជាក់បន្ថែមថា ទោះជាយ៉ាងណា លោកចូ បៃដិននឹងមិនភ្លេច និយាយលើកឡើងទេ អំពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅវៀតណាម។ ករណីរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ ការរារាំងសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ សិទ្ធិប្រកាន់សាសនា និងសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានឯទៀត របស់ប្រជាជននៅវៀតណាម នឹងត្រូវលោកចូ បៃដិន លើកយកទៅនិយាយ ជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំវៀតណាម ដើម្បីទាមទារឲ្យមានផ្លាស់ប្តូរ។វៀតណាម ជាកម្លាំងសក្តានុពលថ្មី ជំនួសឲ្យចិន?នៅក្នុងបរិបទ ដែលអាមេរិកក៏ដូចជាបណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុប កំពុងតែរកវិធីឈប់ពឹងផ្អែកលើចិនខ្លាំងជ្រុលពេក វៀតណាមបានក្លាយជាជម្រើសគួរជាទីចាប់អារម្មណ៍ ជាមួយនឹងកម្លាំងពលកម្មច្រើន ក្មេងស្វាហាប់ និងមានតម្លៃថោក។ យោងតាមសេតវិមាន នៅហាណូយ លោកចូ បៃដិន នឹងចុះហត្ថលេខាជាមួយភាគីវៀតណាម លើ “កិច្ចព្រមព្រៀងសហប្រតិបត្តិការយុទ្ធសាស្រ្ត”។ តាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ វាគឺជាការខិតចូលកៀកគ្នាយ៉ាងខ្លាំង រវាងវៀតណាម និងសហរដ្ឋអាមេរិក ព្រោះថាគិតមកទល់ពេលនេះ កិច្ចព្រមព្រៀងរបៀបនេះ គឺវៀតណាមបានចុះ តែជាមួយ រុស្ស៊ី ឥណ្ឌា ចិន និងកូរ៉េខាងត្បូង។គួរបញ្ជាក់ថា ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ សេដ្ឋកិច្ចវៀតណាមកាន់តែរីកលូតលាស់។ ៨ខែដើមឆ្នាំ២០២៣ វៀតណាមបានទាក់ទាញវិនិយោគបរទេស ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ប្រមាណ ១៨ពាន់លានដុល្លារ ពោលគឺកើនចំនួន៨% បើប្រៀបធៀបទៅឆ្នាំមុន។ ក្រុមហ៊ុនធំៗជាច្រើន ដូចជា Samsung LG និង Foxconn ដែលជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់គ្រឿងផ្សំឲ្យ ក្រុមហ៊ុន Apple ជាដើម បាននាំគ្នាទៅតាំងទីផលិត នៅវៀតណាម។តែយ៉ាងណា ប្រទេសដែលមានប្រជាជនប្រមាណ១០០លាននាក់នេះ មានកម្លាំងពលកម្មដែលមានជំនាញខ្ពស់ នៅតិចខ្លាំងណាស់ មិនទាន់គ្រប់គ្រាន់ទេ។ ផ្អែកតាមតួលេខរបស់ក្រសួងការងារវៀតណាម បច្ចុប្បន្នមានតែកម្លាំងពលកម្មចំនួន១១%ប៉ុណ្ណោះ ដែលមានជំនាញលំដាប់ខ្ពស់។ បន្ថែមពីនេះ វៀតណាមនៅមានបញ្ហាហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ដឹកជញ្ជូន និងបណ្តាញចរន្តអគ្គិសនីមិនគ្រប់គ្រាន់។ នេះបើផ្អែកតាមរបាយការណ៍ចុងក្រោយ របស់ធនាគារពិភពលោក ចេញផ្សាយកាលពីខែសីហា។សម្រាប់អាមេរិក កិច្ចព្រមព្រៀងសហប្រតិបត្តិការយុទ្ធសាស្ត្រ ដែលខ្លួននឹងចុះជាមួយវៀតណាមក្នុងពេលនេះ នឹងបើកផ្លូវ ពង្រឹងកសាងបណ្តាញឧស្សាហកម្មនៅវៀតណាម ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការទីផ្សាររបស់អាមេរិក ហើយទន្ទឹមគ្នានេះ អាមេរិកនឹងដកខ្លួនម្តងបន្តិចៗ ឈប់ពឹងផ្អែកលើកម្លាំងឧស្សាហកម្មរបស់ចិន។ សម្រាប់វៀតណាមវិញ វាគឺជាឱកាសដ៏ធំ ដើម្បីអាចទទួលបាន ការបោះទុនវិនិយោគទ្រង់ទ្រាយធំៗ ឈានទៅពង្រឹងវិស័យឧស្សាហកម្ម ឲ្យកាន់តែទំនើបឈានមុខ ជាពិសេសក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យា។យក ចិន ឬ អាមេរិក?រដ្ឋាភិបាលកុម្មុយនីស្តវៀតណាម តែងតែមានការប្រុងប្រយ័ត្ន មិនចង់ឲ្យគេសំឡឹងឃើញថាខ្លួន ល្អូកល្អឺនខ្លាំងជាមួយអាមេរិកនោះទេ។ មិនខុសពីប្រទេសផ្សេងទៀត នៅក្នុងតំបន់ វៀតណាមអះអាងប្រកាន់ជំហរនៅកណ្តាល មិនចង់ជ្រើសរើសនៅខាងណាមួយទេ រវាងមហាអំណាចទាំង២ គឺចិន និងអាមេរិក ដែលកំពុងតែជល់ប្រជែងគ្នាយ៉ាងខ្លាំងដៃ។តែទន្ទឹមគ្នានេះ វៀតណាមមានការព្រួយបារម្ភកាន់តែខ្លាំង ទាក់ទិនសកម្មភាពវាតទីរបស់ចិន នៅក្នុងតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលប៉ះពាល់មកលើដែនអធិបតេយ្យ របស់វៀតណាម។ គឺចំណុចនេះហើយ ដែលរដ្ឋាភិបាលអាមេរិក តែងតែលើកមកនិយាយ ដើម្បីក្រើនរំលឹកឲ្យវៀតណាមដឹងខ្លួន និងប្រុងប្រយ័ត្ន។គួរបញ្ជាក់ដែរថា រវាងវៀតណាមនិងចិន គឺនៅមានវិវាទព្រំដែនជាច្រើនចំណុច ដែលនៅមិនទាន់ដោះស្រាយ តាំងតែពីឆ្នាំ១៩៧៩មក។ យ៉ាងណាមិញ ចិន មិនបានព្រងើយទុកឲ្យអាមេរិកមកអូសទាញវៀតណាមទៅដោយងាយៗនោះឡើយ។ ក្នុងសប្តាហ៍កន្លងទៅនេះ ប៉េកាំងបានប្រញេបប្រញាប់ បញ្ជូនគណៈប្រតិភូមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់ខ្លួន ទៅវៀតណាម។ យោងតាមការចុះផ្សាយរបស់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានចិនស៊ីនហ័រ គឺភាគីចិននិងវៀតណាម បានសន្យាពង្រឹងសហប្រតិបត្តិការ និងសាមគ្គីភាពជាមួយគ្នា ឲ្យកាន់ល្អប្រសើរឡើង។លោក ង្វៀន កុងកួង អតីតអគ្គរដ្ឋទូតវៀតណាម ប្រចាំនៅវ៉ាស៊ីនតោន បានលើកឡើងថា ការពិតទៅ អាមេរិកដឹងច្បាស់ណាស់ ថាវៀតណាមគ្មានថ្ងៃសម្រេចចិត្តរើសយកខាងណាមួយឡើយ រវាងចិន និងអាមេរិក។ តែយ៉ាងណា លោក ចូ បៃដិន ក៏នៅតែសង្ឃឹមថា វៀតណាមអាចនឹងកាន់តែសប្បាយចិត្តរីករាយ ចង់សហការជាមួយអាមេរិកកាន់តែខ្លាំង នៅក្នុងបរិបទមួយ ដែលក្នុងតំបន់មានភាពតានតឹង ដោយសារតែចិនអាងយ៉ាង។វៀតណាមទិញអាវុធរុស្ស៊ី?ស្រមោលមួយទៀត ដែលតាមអន្ទោលលើវៀតណាម គឺវត្តមានរបស់មហាមិត្តរុស្ស៊ី។ កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ទី៩កញ្ញា មួយថ្ងៃមុនពេលលោកចូ បៃដិនទៅជាន់ដីវៀតណាម កាសែត The New York Times បានចុះផ្សាយថា វៀតណាមកំពុងតែចរចាយ៉ាងសំងាត់ជាមួយរុស្ស៊ី ដើម្បីសុំទិញគ្រឿងសព្វាវុធរបស់រុស្ស៊ី។ ជាចេតនាចង់ទិញពីរុស្ស៊ី បើទោះបីជាវៀតណាមដឹងថា ទណ្ឌកម្មអន្តរជាតិបានហាមឃាត់ខ្លួនក៏ដោយ។សារព័ត៌មានអាមេរិក ដែលបានចុះផ្សាយរឿងនេះ បានផ្អែកលើឯកសារមួយ របស់ក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុវៀតណាម។ យោងតាមឯកសារនេះ កិច្ចព្រមព្រៀងទិញលក់គ្រឿងសព្វាវុធរវាងវៀតណាម និងរុស្ស៊ី គឺនឹងត្រូវធ្វើឡើង ដោយប្រើប្រាស់ថវិកាបោះទុនវិនិយោគ របស់វៀតណាម នៅក្នុងគម្រោងអណ្តូងប្រេងកាតរបស់រុស្ស៊ី នៅតំបន់ស៊ីបេរី។ ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានបារាំង AFP បានព្យាយាមទាល់ទងសុំការបំភ្លឺ ពីមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ទាក់ទិននឹងដំណឹងចុះផ្សាយនេះ តែបានត្រឹមតែការបដិសេធមិនឆ្លើយ៕

9/10/2023 • 7 minutes, 16 seconds

ឥណ្ឌារៀបចំជំនួបកំពូលហ្សេ២០ ដើម្បីបង្អួតនិងបង្ហាញឥទ្ធិពលខ្លួនលើឆាកអន្តរជាតិ

ប្រមុខរដ្ឋ-រដ្ឋាភិបាលនៃក្រុមប្រទេសមហាឧស្សាហកម្មនិងសេដ្ឋកិច្ចលូតលាស់ខ្លាំងជាងគេ២០ដំបូងនៅលើពិភពលោក ហៅកាត់ថា G២០ ត្រូវមកជួបជុំគ្នានៅថ្ងៃទី៩និង១០កញ្ញានេះ ក្នុងក្រុងញូវដេលីប្រទេសឥណ្ឌា។ ក្នុងនាមជាម្ចាស់ផ្ទះ រៀបចំជំនួបកំពូលហ្សេ២០ ឥណ្ឌាបានចាត់វិធានការសុវត្ថិភាពយ៉ាងសម្បើមផង វិធានការបោសសម្អាតរដ្ឋធានីដែលល្បីខាងពុលនិងកខ្វក់ខ្លាំងផង។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ណារិនដ្រា ម៉ូឌី ចង់ឆ្លៀតពេលជាប្រធានផ្លាស់វេនហ្សេ២០ ក្នុងការលើកតម្កើងរូបភាពនយោបាយរបស់លោកលើកឆាកអន្តរជាតិផង និងបញ្ជាក់អំពីតួនាទីរបស់ប្រទេសឥណ្ឌានៅលើពិភពលោកផង។ ឥណ្ឌាដែលជាប្រធានផ្លាស់វេនហ្សេ២០ (ក្រុមប្រទេសមហាឧស្សាហកម្មនិងសេដ្ឋកិច្ចលូតលាស់ខ្លាំងជាងគេ២០ដំបូងនៅលើពិភពលោក) ត្រូវទទួលរៀបចំជំនួបកំពូល នៅថ្ងៃសៅរ៍និងអាទិត្យស្អែកនេះ នៅទីក្រុងញូវដេលី។ជំនួបកំពូលG២០ ជាវេលាឥណ្ឌាសម្ញែងឫទ្ធិ ?ដើម្បីធានាសុវត្ថិភាព ឥណ្ឌាបានបញ្ចេញកងកម្លាំងរក្សាសន្តិសុខរាប់សិបពាន់នាក់ រាប់ទាំងខ្មាន់កាំភ្លើងដៃឆើតបង្កប់តាមដំបូលផ្ទះក្នុងរដ្ឋធានី កងកម្លាំងប្រឆាំងភេរវកម្ម ត្រៀមចេញធ្វើប្រតិកម្មរហ័ស ព្រមទាំងមានបំពាក់ទៅដោយបច្ចេកវិទ្យាប្រឆាំងនឹងដ្រូនទៀត។ ខាងប៉ូលិសវិញ បានសន្យាសម្រួលចរាចរណ៍ឱ្យរលូន និងហាមឃាត់មិនឱ្យយានយន្តឯកជនចូលកណ្តាលក្រុង កៀកកន្លែងប្រជុំទេ។ ហាងទំនិញក្នុងរដ្ឋធានីបានទទួលបញ្ជាឱ្យបិទទ្វារ ព្រោះរដ្ឋាភិបាលបានចេញក្រិត្យចាត់ទុកថ្ងៃបើកជំនួបកំពូល ទី ៩កញ្ញា ជាថ្ងៃបុណ្យឈប់សម្រាកមួយថ្ងៃតែម្តង។ជាក្រុងធំ មហាពុល មានប្រជាជនរស់ជាង៣០លាននាក់ ញូវដេលីបានប្រែមុខមាត់ថ្មីនាឱកាសនេះ។ រដ្ឋធានីមានសភាពស្ងប់ស្ងាត់ល្អ និងស្អាតបាត មានផ្ការីកស្គុសស្គាយ ដើមឈើត្រឈឹងត្រឈៃ ដោយអាជ្ញាធរបានបោសសម្អាតនិងលុបបំបាត់សំណង់អនាធិបតេយ្យ សាងសង់ដោយខុសច្បាប់។ អ្នករស់ក្រោមស្ពានឬតាមចិញ្ចើមថ្នល់ជាង៤ពាន់នាក់ត្រូវបានបញ្ជូនទៅមណ្ឌលទទួលជនគ្មានលំនៅដ្ឋាន។ជំនួបកំពូលហ្សេ២០នៅក្រុងញូវដេលីបានប្រព្រឹត្តទៅក្នុងឆ្នាំដែលឥណ្ឌាបានក្លាយជាប្រទេសមានប្រជាពលរដ្ឋច្រើនជាងគេបំផុតនៅលើពិភពលោក (ដោយវ៉ារឈ្នះចិន) និងបានដណ្តើមចំណាត់ថ្នាក់ពីអង់គ្លេសជាម្ចាស់អាណានិគម ក្លាយជាប្រទេសមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចលំដាប់ទី៥ពិភពលោក។ នៅឆ្នាំនេះដដែល លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌា ណារិនដ្រា ម៉ូឌី បានទទួលស្វាគមន៍ជាភ្ញៀវកិត្តិយសបំផុតនៅវ៉ាស៊ីនតោន ប៉ារីស និងប្រទេសផ្សេងៗទៀតជាច្រើន។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាអ្នកវិភាគនៅវិទ្យាស្ថានBrookings Institution យល់ថា ជំនួបកំពូលនេះត្រូវបានឥណ្ឌារៀបចំឡើងក្នុងទម្រង់ជាពិធីបុណ្យអបអរការលេចមុខលើឆាកអន្តរជាតិរបស់ឥណ្ឌា ក្នុងនាមជាមហាអំណាចអព្យាក្រិត្យដ៏ចម្បង។ក្នុងនាមជាប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យដ៏ធំជាងគេនៅលើពិភពលោក ឥណ្ឌាត្រូវជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកដោយស្វ័យប្រវត្តិ ដែលមានសមត្ថភាពនិងតួនាទីសំខាន់ៗឡើងប្រឈមនឹងចិន។ តែទោះបានចូលឈ្លានពានអ៊ុយក្រែនក្តី ក៏ឥណ្ឌាបដិសេធមិនដាក់រុស្ស៊ីឱ្យនៅឯកាឡើយ។ឥណ្ឌាជាស្ពានតភ្ជាប់លោកខាងលិចនិងក្រុមប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍?ប៉ុន្តែគ្មានអ្វីគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលទេ នរណាក៏ដឹងថាឥណ្ឌាជាប្រមុខដឹកនាំចលនានៃក្រុមប្រទេសមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធតាំងពីសង្គ្រាមត្រជាក់មក នៅតែមានជំហរអព្យាក្រិត្យយ៉ាងមុតមាំ។ ដូច្នេះឥណ្ឌាអាចមានចំណែកនៅក្នុងគ្រប់ក្រុម ដោយគ្មានបញ្ហាឡើយ។ នេះបើតាមអ្នកជំនាញនៅសាកលវិទ្យាល័យ George Washington ដោយបន្ថែមថា ក្នុងពេមាននាទីជាប្រធានផ្លាស់វេនហ្សេ២០ ឥណ្ឌាចង់តាំងខ្លួនធ្វើជាស្ពានចងភ្ជាប់ក្រុមប្រទេសមហាឧស្សាហកម្មពិភពលោកនិងក្រុមប្រទេសក្រីក្រកំពុងអភិវឌ្ឍន៍។ ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ចូបៃ ដិន ធ្លាប់បានលើកសរសើរជាច្រើនដងភាពជាប្រមុខដឹកនាំរបស់លោកម៉ូឌី និងប្រកាសចង់ធ្វើការជាមួយ ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឱ្យហ្សេ២០នៅតែមានជាវេទិកានៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកដ៏ចម្បងរហូតទៅ។ ទីប្រឹក្សាសន្តិសុខរបស់លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ចេក ស៊ុយលីវ៉ាន់ បានព្រលយនៅសប្តាហ៍នេះថាអាមេរិកចង់លាតត្រដាងឱ្យឃើញថា ទោះប្រេះឆាគ្នាខ្លាំង ក៏ហ្សេ២០នៅតែមានប្រសិទ្ធភាព ទន្ទឹមនឹងភាពស្ទុះឡើងនៃសម្ព័ន្ធមួយក្រុមទៀតគឺBrics។កំពុងខិតខំសម្រិតសម្រាំងខ្លួនឱ្យក្លាយជាតួអង្គសំខាន់ពិភពលោក ឥណ្ឌាមានវប្បធម៌និងទស្សនៈវិស័យនាំពិភពលោកឱ្យមានពហុប៉ូលជានិច្ច។ ហើយការដែល មានទំនាក់ទំនងយ៉ាងស្អិតល្មួតជាមួយក្រុមប្រទេសក្រីក្រកំពុងលូតលាស់-កំពុងអភិវឌ្ឍ អតីតពិភពមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធដូចយ៉ាងឥណ្ឌានេះ ពិតជាតំណដ៏ប្រពៃបំផុតសម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិកនិងសម្ព័ន្ធមិត្ត។ ឥណ្ឌានេះកំពុងប្រឹងប្រែងបន្ធូរបន្ថយវិបត្តិភូមិសាស្ត្រនយោបាយ និងស្វែងរកការព្រមព្រៀងសើរើបំណុលរបស់ក្រុមប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ ព្រមទាំងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។គ្មានគូប្រជែងក្នុងជំនួប ជាឱកាសឬជាការខកចិត្តសម្រាប់អាមេរិក ?ប៉ុន្តែតើឥណ្ឌាតភ្ជាប់លោកខាងលិចនិងក្រុមខាងត្បូងយ៉ាងដូចម្តេចបើ លោកពូទីននិងលោកស៊ីជីនពីង មិនបង្ហាញវត្តមានផងនោះ។ លោកប្រធានាធិបតីចិន ស៊ីជីនពីង មិនអញ្ជើញមកចូលរួមក្នុងជំនួបកំពូលហ្សេ២០ឆ្នាំនេះនៅប្រទេសឥណ្ឌាទេ។ ដូច្នេះគ្មានទេ ការជួបពិភាក្សាមួយទល់នឹងមួយរវាងលោកបៃដិននិង លោកស៊ី ដូចកាលនៅជំនួបកំពូល ក្រុងបាលី កាលពីឆ្នាំទៅ។ នេះអាចចាត់ទុកជាការខាតបង់ឱកាសមួយសម្រាប់អាមេរិកនិងចិនក្នុងការសាកល្បងបញ្ចុះភាពតានតឹងនឹងគ្នា។ចំណែកលោកពូទីនវិញ អវត្តមានជាគ្រប់ពីរឆ្នាំជាប់គ្នាហើយ។ ប៉ុន្តែលោកចូបៃដិន សំឡឹងឃើញអវត្តមានរបស់មេដឹកនាំរុស្ស៊ីនិងចិន ជាប្រយោជន៍សម្រាប់អាមេរិកទៅវិញ។ បើប្រធានាធិបតីចិនមក ឥណ្ឌានឹងច្បាស់ជាមិនសូវរាក់ទាក់ទទួលស្វាគមន៍ទេ។ ឯវត្តមានលោកពូទីន នឹងនាំឱ្យមានការបែងចែកចំណាប់អារម្មណ៍ទៅលើប្រធានាធិបតីដែលជាប់ដីកាអន្តរជាតិតាមចាប់ខ្លួន។ដូច្នេះបើទោះបីជំនួបកំពូលហ្សេ២០ ក្នុងដំណាក់កាលនេះ ទំនងជាមិនអាចចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមបានមែន ក៏លោកប្រធានាធិបតីអាចមានឱកាសបង្អួតបង្ហាញផែនការBidenomics ផែនការសេដ្ឋកិច្ចអាមេរិកនិងវិធីសាស្ត្រវិនិយោគក្នុងវិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដែលផ្តោតជុំវិញបញ្ហាអាកាសធាតុនិងបច្ចេកវិទ្យា។ ចំណុចនេះ សហរដ្ឋអាមេរិកបានផ្តល់ការគាំទ្រដល់កំណែទម្រង់អនុគ្រោះសេដ្ឋកិច្ចក្រុមប្រទេសកំពុងលូតលាស់ របស់ធនាគារពិភពលោកនិងមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិសម្រាប់។ ជួយមុនគេ គឺប្រទេសអ្នករៀបចំជំនួបកំពូល ឥណ្ឌានិងលោកណារិនដ្រា ម៉ូឌីនេះតែម្តង។ ជំនួបទ្វេភាគីរវាងលោកប្រធានាធិបតីអាមេរិកចូបៃដិន និងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រព្រឹត្តទៅមុនការបើកជំនួបកំពូលហ្សេ២០ទៅទៀត។ ថ្វីបើអាមេរិកដឹងថាផលប្រយោជន៍ឥណ្ឌាពេលខ្លះផ្ទុយពីនឹងជំហរសហរដ្ឋអាមេរិកក៏ដោយ ក៏វ៉ាស៊ីនតោនចាំបាច់ត្រូវពង្រឹងទំនាក់ទំនងល្អជាមួយឥណ្ឌា ដើម្បីប្រឈមនឹងចិន៕

9/8/2023 • 6 minutes, 20 seconds

សេដ្ឋកិច្ចចិនបន្តបន្ថយល្បឿន រដ្ឋាភិបាលគ្មានផែនការស្រោចស្រង់គ្រប់គ្រាន់?

តួលេខពាណិជ្ជកម្មនៅតែមិនព្រមប្រសើរឡើងសោះ។ ការនាំចេញប្រចាំខែសីហាបានបន្តធ្លាក់ចុះ ជាគម្រប់បួនខែជាប់គ្នា។ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលចិននៅតែចចេសមិនព្រមរៀបចំផែនការផ្តល់ការសន្ទុះទ្រង់ទ្រាយធំ ដូចអនុសាសន៍របស់សេដ្ឋវិទូទេ។ ហេតុអ្វី? បើតាមរបាយការណ៍ផ្លូវការរបស់ភ្នាក់ងារពន្ធគយចិន ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី ៧ កញ្ញា២០២៣ ការលក់ផលិតផលចិនទៅឱ្យបរទេស បានធ្លាក់ចុះអស់៨,៨%។ ជាការធ្លាក់ចុះតិចជាងការព្យាករទេ ប៉ុន្តែនេះជាសញ្ញាថ្មីមួយទៀតដែលបញ្ជាក់ឱ្យឃើញអំពីដំណើរសេដ្ឋកិច្ចបន្ថយល្បឿនរបស់មហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចលំដាប់ទីពីរពិភពលោក។តើចិនមានស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងណា?ក្នុងពេលលុបបំបាត់វិធានការហ្សេរ៉ូកូវីដ នាខែធ្នូ២០២២ ចិនរំពឹងថាសេដ្ឋកិច្ចនឹងចាប់កំរើកឡើងវិញ ដោយពលរដ្ឋនឹងធ្វើដំណើរ ចាយវាយ ចូលហាងទិញដូរ ឬឡើងភោជនីដ្ឋាន។ ប៉ុន្តែសន្ទុះសេដ្ឋកិច្ចមានកំរិតទាបជាងក្តីសង្ឃឹមឆ្ងាយណាស់ ហើយផ្នែកខ្លះ ជាក់ស្តែង វិស័យឧស្សាហកម្មនៅតែស្ទក់ជាងគេខ្លាំងជាពិសេស។បូកផ្សំនឹងស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកមានវិបត្តិអតិផរណា សេដ្ឋកិច្ចចិនកាន់តែត្រដរ និងធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិបរិតផរណាជាលើកទីមួយ កាលពីខែកក្កដា ព្រោះគ្មានការបញ្ជាទិញសកម្ម។ លើផ្នែកទីផ្សារការងារវិញ អត្រាយុវជនអត់ការធ្វើបានឡើងដល់កំរិតកំពូលនៅខែមិថុនា ហើយតាំងពីពេលនោះមកអាជ្ញាធរចិនលែងចេញផ្សាយតួលេខសោះ។ វិស័យអចលនទ្រព្យ ដែលធ្លាប់ជួយអូសទាញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិ ដោយតំណាងឱ្យមួយភាគបួននៃផលិតផលសរុបក្នុងស្រុក (PIB) ក៏កំពុងមានវិបត្តិយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរមិនធ្លាប់មាន។ ក្រុមហ៊ុនសំណង់និងអចលនវត្ថុ ដ៏ចម្បងរបស់ប្រទេស Evergrande និង Country Garden លង់ក្នុងបំណុលស្ទើរក្ស័យធន។ធ្លាប់ជាក្បាលម៉ាស៊ីនអូសទាញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិ ការនាំចេញ អចលនវត្ថុនិងការចាយវាយក្នុងស្រុក វិស័យទាំងបីកំពុងរួញក្រញាញ់ទន្ទឹមពេលគ្នា។ នៅទីបំផុត ចិនមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រចាំឆ្នាំទាប ជាង៥% ជាកម្មវត្ថុកំណត់ដោយរដ្ឋាភិបាល។វិធានការរបស់រដ្ឋាភិបាលមិនគ្រប់គ្រាន់ឬគ្មានប្រសិទ្ធភាព?នៅចំពោះមុខស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចអាប់អួរ គ្មានសន្ទុះដូចការព្យករ ប៉េកាំងមានចំណាត់ការយ៉ាងប្រុងប្រយ័ត្ននិងជ្រើសរើសប្រើវិធានការចោះៗ ជាជាងរៀបផែនការជាទ្រង់ទ្រាយធំនិងចំណាយច្រើន។ ដើម្បីជំរុញឱ្យមានការចាយវាយក្នុងស្រុកកំរើកឡើងវិញ ចិនបានប្រកាសវិធានការច្រើន ចំទិសដៅមួយៗ ដូចជា កាលពីខែកក្កដា ប៉េកាំងបានចេញវិធានការលើកស្ទួយការទិញឧបករណ៍អគ្គិសនីប្រើប្រាស់ក្នុងផ្ទះ និងឡានអាគុយ។ បន្ធូរបន្ថយពន្ធដល់គ្រួសារនិងក្រុមហ៊ុនណាដែលបានគាំទ្រវិស័យចាយវាយ។ធនាគារកណ្តាលចិនក៏ចូលរួមបំប៉នសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ច ដោយកាត់បន្ថយអត្រាការប្រាក់គោលពីរ ដើម្បីរុញច្រានធនាគារពាណិជ្ជកម្មឱ្យព្រមផ្តល់កម្ចីមានការប្រាក់ទាបបានច្រើនជាងមុន។ប៉ុន្តែគឺទើបតែសប្តាហ៍មុនប៉ុណ្ណោះដែល រដ្ឋាភិបាលបានចេញប្រកាសដ៏សំខាន់មួយសម្រាប់វិស័យអចលនវត្ថុ។ ក្រុងធំៗ ដូចជាប៉េកាំង សៀងហៃ កង់តុង បានបន្ធូរលក្ខខណ្ឌនៃការដាក់ផ្ទះប្រចាំដើម្បីខ្ចីលុយ។ អ្នកទិញផ្ទះជាលើកទីមួយ មានលទ្ធភាពទៅចរចាជាមួយធនាគារឡើងវិញ ដើម្បីបានទទួលការបញ្ចុះអត្រាការប្រាក់ខ្លះ។ប៉ុន្តែសេដ្ឋវិទូជាច្រើន គ្មានជំនឿលើផែនការចោះៗរបស់រដ្ឋាភិបាលនេះទេ។ បើតាមការិយាល័យសេដ្ឋកិច្ច Gavekal Dragonomics សេដ្ឋកិច្ចចិនមិនអាចងើបរួចឡើយបើទីផ្សារអចលនទ្រព្យមិនប្រសើរឡើងនោះ។ ការបន្ថយអត្រាការប្រាក់មិនអាចប្តូរផ្លាស់បញ្ហាដល់ឬសគល់ទេ ពលរដ្ឋចិនរង់ចាំទាល់តែផ្ទះចុះថ្លៃមែនទែនទើបទៅរកទិញ។ នេះបើតាមអ្នកវិភាគនៃការិយាល័យសេដ្ឋកិច្ចBCA។សម្រាប់អ្នកវិភាគនៅធនាគារអាមេរិក Goldman Sachsវិញ ស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចមិនជាក់លាក់ ជាឧបសគ្គដ៏ចម្បងរារាំងមិនឱ្យមានសន្ទុះនៃចាយវាយទេ។ ជាទូទៅ ពលរដ្ឋត្រូវការសន្សំប្រាក់ជាងចាយវាយ ឬធ្វើវិនិយោគ។សេដ្ឋវិទូផ្តល់អនុសាសន៍យ៉ាងណា?អ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ចបានផ្តល់អនុសាសន៍ស្របនិងដូចគ្នាក្នុងសំឡេងតែមួយ ឱ្យចិនរំញោចសេដ្ឋកិច្ច ពោលគឺត្រូវមានផែនការផ្តល់សន្ទុះពិតៗ។ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលប៉េកាំង ហាក់ចចេសមិនធ្វើតាមការណែនាំនេះទេ។នៅចុងតាំងពីចុងឆ្នាំ២០០០ ដើម្បីទ្រទ្រង់សេដ្ឋកិច្ច ដែលចុះខ្សោយដោយវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុពិភពលោក ចិនបានចំណាយជាង៥០៦ពាន់លានអឺរ៉ូ។ ផែនការផ្តល់សន្ទុះដ៏មហាសាល បានជំរុញឱ្យមានការអភិវឌ្ឍយ៉ាងលឿនស្លេវរចនាសម្ព័ន្ធ (ផ្លូវថ្នល់ អាកាសយានដ្ឋាន ខ្សែរថភ្លើងល្បឿនលឿន ...)។ តែគម្រោងនោះហាក់ដូចជាអត់ប្រយោជន៍និងបំប៉ោងបំណុលរដ្ឋកាន់តែធំ។ បន្ទាប់ពីឆ្លងកាត់វិបត្តិកូវីដ១៩អស់បីឆ្នាំ ដែលបានបឺតស្រូបថវិកាអស់យ៉ាងច្រើនមហិមារ តាមរយៈនយោបាយបាយកូវីដសូន្យ រដ្ឋាភិបាលចិនមិនត្រូវការប្រើក្បួនចាស់ទេ។ តាំងពីឡើងកាន់អំណាចមក អាទិភាពចម្បងរបស់ប្រធានាធិបតីចិន លោក ស៊ីជីនពីង គឺដោះបំណុលជាតិ។ លោក ស៊ីជីនពីង ប្រឆាំងដាច់ខាតនឹងចំណាយដែលគ្មានការគ្រប់គ្រង៕

9/7/2023 • 5 minutes, 22 seconds

ជំនួបកំពូលអាស៊ាន ក្នុងបរិបទវិបត្តិភូមា និងការប្រជែងគ្នានៃមហាអំណាចធំៗ

ថ្នាក់ដឹកនាំក្រុមប្រទេសអាស៊ាន បានចាប់ផ្តើមជួបប្រជុំគ្នាកាលពីថ្ងៃអង្គារ ទី៥កញ្ញា នៅទីក្រុងចាកាតា។ សំណុំរឿងជាច្រើន ត្រូវបានគេលើកមកនិយាយគ្នា ដែលក្នុងនោះ គឺមានជាអាទិ៍ បញ្ហាជម្លោះដែនទឹក ក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង បញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច និងជាពិសេសសំណុំរឿងភូមា ដែលថ្នាក់ដឹកនាំរបបសិក ត្រូវគេហាមឃាត់មិនឲ្យមានវត្តមាននៅក្នុងជំនួបកំពូលនេះ។ ការប្រជែងគ្នា រវាងចិន និងអាមេរិក ព្រមទាំងសំណុំរឿងកូរ៉េខាងជើង ដែលគំរាមសន្តិសុខស្ថិរភាពតំបន់ ក៏មិនទៅណាឆ្ងាយពីតុប្រជុំដែរ។ នៅថ្ងៃទី៦កញ្ញានេះ ថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសអាស៊ាន ជួបប្រជុំជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំ ចិន កូរ៉េខាងត្បូង ជប៉ុន និងសហរដ្ឋអាមេរិក។ អាស៊ានប្រកាសអ្វីខ្លះ ស្តីពីបញ្ហាភូមា?នៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសរួម ដែលទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានបារាំង AFP បានអាន ថ្នាក់ដឹកនាំក្រុមប្រទេសអាស៊ាន បានហៅឲ្យភាគីភូមាទាំងអស់ ជាពិសេសរបបសិកភូមាតែម្តង ត្រូវតែបិទបញ្ចប់ឲ្យបាននូវអំពើហិង្សា និងត្រូវតែបញ្ឈប់ ការវាយប្រហារទាំងអស់ ដែលសំដៅទៅលើប្រជាជនស៊ីវីល ភូមិស្រុកផ្ទះសម្បែង សាលារៀន ផ្សារ មន្ទីរពេទ្យ និងទីកន្លែងសាសនាជាដើម។ទាក់ទិននឹងផែនការសន្តិភាពទាំង៥ចំណុច ដែលអាស៊ានបានចុះហត្ថលេខាជាមួយរបបសិកភូមា កាលពីឆ្នាំ២០២១វិញ គឺវាជាស្ថិតនៅលើផ្លូវទ័លច្រក។ នេះបើផ្អែកតាមការបញ្ជាក់ ពីសំណាក់លោកស្រី Retno Marsuda រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសឥណ្ឌូណេស៊ី ដែលបានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានក្រោយចេញពីកិច្ចប្រជុំនៅល្ងាចថ្ងៃអង្គារ។ លោកស្រី បញ្ជាក់ថា របបសិកភូមា មិនបានគោរពការសន្យាទាំង៥ចំណុចនេះទេ តែទោះជាយ៉ាងណា ផែនការនេះនៅតែមានសុពលភាពជាធរមានដដែល។ដោយឡែក ក្រុមប្រទេសអាស៊ាន បានសម្រេចថា នៅឆ្នាំ២០២៦ ប្រទេសភូមា នឹងមិនអាចធ្វើជាប្រធានវិលជុំអាស៊ានបានទេ។ ការងារនេះ នឹងត្រូវប្រគល់ទៅឲ្យប្រទេសហ្វីលីពីន។ យ៉ាងណាមិញ លោកប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន បានអះអាងកាលពីរសៀលថ្ងៃអង្គារ ថាប្រទេសលោកបានត្រៀមខ្លួនជាស្រេច ក្នុងការធ្វើជាប្រធានវិលជុំអាស៊ាន នៅឆ្នាំ២០២៦ ជំនួសឲ្យភូមា។ បើផ្អែកតាមមន្ត្រីទូតម្នាក់ ដោយសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ ការសម្រេចប្រគល់ការងារជាប្រធានវិលជុំទៅឲ្យហ្វីលីពីន ជំនួសឲ្យភូមានេះ គឺអាស៊ានមិនចង់ក្លាយជាចំណាប់ខ្មាំងនៃសំណុំរឿងភូមា ហើយធ្វើឲ្យដំណើរការប្រជុំលើសំណុំរឿងផ្សេងទៀត ត្រូវជាប់គាំងទាំងស្រុង។ប្រតិកម្មតបទៅនឹងសេចក្តីប្រកាសរបស់អាស៊ាន ដែលថ្កោលទោសខ្លួន រឿងវាយប្រហារទៅលើប្រជាជនស៊ីវីល របបសិកភូមាបានថ្លែងនៅព្រឹកថ្ងៃពុធ ទី៦កញ្ញា ថាសេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះ មានលក្ខណៈ “ឯកតោភាគី” និង “លំអៀង”។ ក្រសួងការបរទេសភូមាបានចេញលិខិតមួយ ចុះផ្សាយដោយកាសែតរដ្ឋ Global New Light of Myanmar ដោយបានអំពាវនាវឲ្យអាស៊ាន ត្រូវគោរពគោលការគ្រិះនៃកតិកាសញ្ញាអាស៊ាន ដែលកំណត់អំពីការមិនលូកដៃចូលក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសសមាជិក។វិវាទដែនទឹកក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង នៅតែក្តៅពុះកញ្ជ្រោល?ក្រៅពីសំណុំរឿងភូមា សំណុំរឿងវិវាទដែនទឹក ក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងក៏ជាបញ្ហាធំផងដែរ ដែលប្រទេសអាស៊ានមួយចំនួនចង់ជជែក។ ប៉ុន្មានថ្ងៃមុនការបើកជំនួបកំពូលនេះ ចិនបានចេញផ្សាយនូវផែនទីផ្លូវការថ្មីមួយទៀត ដែលគូសវាសលើតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង។ យោងតាមផែនទីថ្មីនេះ តំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូងសឹងទាំងស្រុងគឺជាដែនកម្មសិទ្ធិរបស់ចិន ហើយបានធ្វើប្រទេសអាស៊ានខ្លះ ដូចជាវៀតណាម ហ្វីលីពីន ម៉ាឡេស៊ីជាដើម បង្ហាញការខឹងសម្បារភ្លាមដែរ។នៅថ្ងៃពុធទី៦កញ្ញា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីចិន លី ឈាំង បានមានវត្តមាននៅក្នុងជំនួបកំពូល ជាមួយបណ្តាប្រទេសអាស៊ាន។ លោកបានថ្លែងថា ចិនមានកម្មវត្ថុរួមជាមួយបណ្តាប្រទេសអាស៊ាន គឺប្រឹងប្រែងការពារសន្តិភាព និងស្ថិរភាពតំបន់។ ដោយបានថ្លែងសរសើរអំពីទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្មដ៏ស្អិតរមួត រវាងចិននឹងអាស៊ាន លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីចិនបានបន្ថែមថា ចិននឹងខំប្រឹងរកចំណុចប្រសព្វស្រុះស្រួលគ្នា ដោយទុកមួយឡែកនូវបញ្ហាវិវាទផ្សេងៗ។ លោកបន្តថា ដរាបណាយើងស្ថិតនៅលើផ្លូវដែលត្រឹមត្រូវ នោះទោះព្យុះសង្ឃរាណាក៏ដោយ ក៏មិនអាចមករំខានចំណងសហប្រតិបត្តិការ រវាងចិននិងអាស៊ានបានដែរ។គួរកត់សំគាល់ថា ថ្វីបើវិវាទអធិបតេយ្យភាពដែនទឹក ក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង នៅតែក្តៅគគុក រវាងចិននឹងប្រទេសអាស៊ានមួយចំនួនមែន តែបើកតាមការវិភាគ គឺក្រុមប្រទេសអាស៊ាន ទំនងជាមិនអាចរួមគ្នាប្រកាសថ្កោលទោស ឬបរិហារសកម្មភាពវាតទីរបស់ចិន ដោយចំៗបានទេ។ លោក Aleksius Jamadu អ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិ នៅសកលវិទ្យាល័យPelita Harapan ក្រុងចាកាតា បានលើកឡើងថា ក្នុងកាលៈទេសៈនេះ ក្រុមប្រទេសអាស៊ានត្រូវគិតការពារផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចច្រើនជាង ជាជាងការប្រឈមមុខជាមួយចិន។យ៉ាងណាក៏ដោយ ផ្អែកតាមប្រភពពីមន្ត្រីទូតខ្លះ ក្រុមប្រទេសអាស៊ាន បានសរសេរនៅក្នុងសេចក្តីព្រាង នៃសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម ដោយលើកឡើងពីការព្រួយបារម្ភ ទាក់ទិននឹងវិវាទដែនទឹក ក្នុងតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ជាបញ្ហាដែលកើតឡើងដោយសកម្មភាពមួយចំនួនរបស់ចិន ដែលវាអាចបង្កឲ្យមានភាពតានតឹងកាន់តែខ្លាំងឡើង រំខានដល់សន្តិភាព សន្តិសុខ និងស្ថិរភាពតំបន់។ ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះដែរ ក្រុមប្រទេសអាស៊ាន បានសន្យាគ្នាថាពីនេះដល់ឆ្នាំ២០២៦ នឹងចរចាសម្រេចឲ្យបាននូវ “បទដ្ឋានរួម” មួយដែលមានខ្លឹមសារ ឈានទៅកាត់បន្ថយបញ្ហាតានតឹង នៅតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង។អាស៊ានគួរប្រកាន់ជំហរបែបណា ចំពោះការប្រជែងគ្នារវាងមហាអំណាចធំៗ?ថ្ងៃពុធទី៦កញ្ញានេះដែរ ក្រុមប្រទេសអាស៊ាន ត្រូវចាប់ផ្តើមបើកជំនួបកំពូល អាស៊ាន+៣ ជាមួយចិន ជប៉ុន និងកូរ៉េខាងត្បូង។ សំណុំរឿងកូរ៉េខាងជើង ក៏គឺជាចំណុចមួយសំខាន់ផងដែរ ខណៈសន្តិសុខតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកទាំងមូល ស្ថិតនៅក្នុងការគំរាមកំហែងជាប្រចាំ ដោយអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ របស់កូរ៉េខាងជើង។ វត្តមានរបស់លោក ហ្វូមីអូ គីស្ហីដា នាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុន និងលោកប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូង យូន ស៊ុកយោល ដែលនឹងត្រូវជួបលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីចិននៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះ ត្រូវគេរងចាំតាមដានជាខ្លាំង ដោយសារតែប្រមាណ១សប្តាហ៍កន្លងមកនេះ ជប៉ុនត្រូវបានប្រជាជនចិន និងកូរ៉េខាងត្បូង ចោទប្រកាន់ថ្កោលទោសយ៉ាងខ្លាំង រឿងបង្ហូរទឹកកាកសំណល់នុយក្លេអ៊ែរ ចូលទៅក្នុងសមុទ្រ។កាលវិភាគបន្ទាប់ទៅទៀត គឺជំនួបកំពូលអាស៊ីខាងកើត ដែលមានទាំងអស់១៨ប្រទេស ក្នុងនោះគឺមាន ចិន កូរ៉េខាងត្បូង ជប៉ុន ឥណ្ឌា សហរដ្ឋអាមេរិក និងរុស្ស៊ីផងដែរ។ គួរបញ្ជាក់ថា អាស៊ានស្ថិតនៅលើចំណុចកណ្តាល ប្រទាញប្រទង់គ្នា រវាងមហាអំណាចធំៗ គឺមានចិន រុស្ស៊ី និងសហរដ្ឋអាមេរិក មិនថាក្នុងសំណុំរឿងសេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្ម និងបញ្ហាភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ដែលពាក់ព័ន្ធសន្តិសុខតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកទាំងមូល បញ្ហាតៃវ៉ាន់ និងសំណុំរឿងសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែនជាដើម។ តាមការគ្រោងទុក លោកស្រី កាម៉ាឡា ហារីស អនុប្រធានាធិបតីអាមេរិក នឹងជួបគ្នាជាមួយលោកប្រមុខការទូតរុស្ស៊ី ស៊ែរហ្កី ឡាវរ៉ូវ នៅក្នុងវេទិកាតុមូលមួយ។ទាក់ទិននឹងការប្រជែងគ្នារវាងមហាអំណាចធំៗនេះ លោកចូកូ វីដូដូ ប្រធានាធិបទីឥណ្ឌូណេស៊ី ដែលជាប្រទេសម្ចាស់ផ្ទះ រៀបចំកម្មវិធីជំនួបកំពូលនេះ បានលើកឡើងកាលពីថ្ងៃអង្គារទី៥កញ្ញាថា ក្រុមប្រទេសអាស៊ាន ត្រូវតែមានការប្រុងប្រយ័ត្ន មិនត្រូវធ្វើខ្លួនឲ្យក្លាយជាអន្តរការី ឬជាកូនចៅរណបឲ្យមហាអំណាចណាមួយទាំងអស់។ លោកបន្តថា អាស៊ានត្រូវតែសហការជាមួយប្រទេសទាំងអស់ ដើម្បីសន្តិភាព និងការរីកចម្រើន៕

9/6/2023 • 7 minutes, 32 seconds

ខ្យល់ពុល គឺជាការគំរាមដ៏គ្រោះថ្នាក់បំផុត មកលើអាយុជីវិតមនុស្សទូទាំងពិភពលោក

ខ្យល់ដកដង្ហើមកខ្វក់ ពោរពេញដោយល្អងធូលី សារធាតុពុល គឺជាការគំរាមដ៏គ្រោះថ្នាក់បំផុត មកលើអាយុជីវិតរបស់មនុស្ស នៅទូទាំងពិភពលោក។ នេះគឺជាការសន្និដ្ឋានជាក់ច្បាស់ នៅក្នុងរបាយការណ៍ថ្មីមួយ ធ្វើឡើងដោយអ្នកជំនាញនៃ វិទ្យាស្ថានគោលនយោបាយថាមពល នៃសកលវិទ្យាល័យឈីកាហ្គោ ហៅកាត់ថា EPIC ដែលទើបតែចេញផ្សាយ នៅថ្ងៃអង្គារទី២៩សីហា។ ជារៀងរាល់ថ្ងៃ មនុស្សម្នាក់ស្រូបខ្យល់ដកដង្ហើមចូលទៅក្នុងខ្លួន ចំនួនចន្លោះពី ២ម៉ឺន ទៅ ៣ម៉ឺន លីត្រខ្យល់។ ក្នុងខ្យល់គឺមាន ៩០% ជាអុកស៊ីសែន និងអាហ្សូត។ តែជាមួយគ្នានេះ ក្នុងខ្យល់ដកដង្ហើម មានលាយឡំទៅដោយសារធាតុពុល ល្អងធូលីផ្សេងៗ ដែលកើតចេញពីធម្មជាតិផង និងចេញពីសកម្មភាពរបស់មនុស្សផង។ គឺសារធាតុពុល និងល្អងធូលីទាំងនោះហើយ ដែលជាប្រភពគ្រោះថ្នាក់ដល់សុខភាព។ ផ្សែងពុលចេញពីយានជំនិះគ្រប់ប្រភេទ ល្អងធូលីកើតចេញពីសំណឹកកកិតនានា ផ្សែងពុលកើតចេញពីសកម្មភាពរោងចក្រផ្សេងៗ គឺសុទ្ធតែជាផ្សែងពុលដែលកើតចេញពីសកម្មភាពរបស់មនុស្ស ហើយដែលវាមកបង្កហានិភ័យដល់សុខភាពរបស់មនុស្សខ្លួនឯង។គ្រោះថ្នាក់អ្វីខ្លះ ដល់សុខភាព?យោងតាមរបាយការណ៍របស់ EPIC ខ្យល់ដកដង្ហើមពុល លាយឡំដោយល្អងធូលី វាបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់សុខភាពធ្ងន់ធ្ងរជាង ការជក់បារី ឬការសេពសុរាទៅទៀត។ ល្អងធូលី សារធាតុពុលទាំងនេះ គឺជាមូលហេតុបង្កើនហានិភ័យ ធ្វើឲ្យមនុស្សមានជំងឺសួត ខូចប្រព័ន្ធដកដង្ហើម មានជំងឺបេះដូង ជំងឺស្ទះឬដាច់សរសៃឈាម ព្រមទាំងជំងឺមហារីកថែមទៀត។ ផ្អែកតាមតួលេខរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក ៣៦%នៃករណីមហារីកសួត គឺមានពាក់ព័ន្ធដោយផ្ទាល់ ជាមួយនឹងល្អងធូលី ក្នុងខ្យល់ដកដង្ហើម ចំណែកករណីដាច់ឬស្ទះសរសៃឈាម មាន៣៤% ហើយករណីជំងឺមហារីកវិញ មាន២៧%។យោងតាងអង្គការសុខភាពពិភពលោកដដែល មនុស្ស៩នាក់ ក្នុងចំណោម១០នាក់ នៅលើលោកយើងនេះ រស់នៅប្រចាំថ្ងៃប្រឈមនឹងខ្យល់ដកដង្ហើម ដែលមានកម្រិតសារធាតុពុល និងល្អងធូលី លើសពីកម្រិតអនុគ្រោះ កំណត់ដោយអង្គការសុខភាពពិភពលោក។ ជារៀងរាល់ឆ្នាំ មានមនុស្សស្លាប់ប្រមាណ៧លាននាក់ជាមធ្យម ដោយសារតែបញ្ហាខ្យល់ដកដង្ហើមកខ្វក់នេះ។ ពោលគឺ ប្រមាណ១២%នៃ ករណីស្លាប់មុនអាយុ នៅទូទាំងពិភពលោក។អ្នកជំនាញរបស់ EPIC បានលើកឡើងថា ផ្ទុយទៅវិញ បញ្ហាខ្យល់ដកដង្ហើមកខ្វក់ ហាក់មិនត្រូវបានមនុស្សទូទៅ ឬអាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាល យកចិត្តទុកដាក់ប៉ុន្មាននោះទេ។ ថ្វីបើមានរបាយការណ៍ស្រាវជ្រាវជាញឹកញាប់ ដែលបញ្ជាក់អំពីគ្រោះថ្នាក់នៃខ្យល់ពុលក្នុងបរិយាកាស តែកញ្ចប់ថវិកាចំណាយ ដែលរដ្ឋត្រូវប្រើដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងបញ្ហានេះ មានតិចតួចខ្លាំងណាស់ បើប្រៀបធៀបទៅនឹង ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺឆ្លងផ្សេងៗទៀត។ យោងតាមរបាយការណ៍របស់ EPIC ប្រសិនបើគ្រប់ប្រទេសទាំងអស់ គោរពជាប្រចាំ នូវកម្រិតអនុគ្រោះអតិបរមា នៃល្អងធូលីក្នុងខ្យល់ដកដង្ហើម ដែលអង្គការសុខភាពភិភពលោកបានកំណត់ស្តង់ដារ នោះមនុស្សយើងអាចមានអាយុ រស់បាន ២,៣ឆ្នាំជាមធ្យមបន្ថែមទៀត ដោយផ្អែកលើតួលេខប្រមូលបាននៅឆ្នាំ២០២១។តំបន់ណាប្រឈមខ្លាំងជាងគេ ដោយបញ្ហាខ្យល់កខ្វក់?ក្នុងចំណោមតំបន់ទាំងអស់នៅជុំវិញផែនដី តំបន់អាស៊ីខាងត្បូង គឺជាតំបន់ ដែលប្រជាជនរស់នៅប្រឈមខ្លាំងបំផុត និងបញ្ហាខ្យល់កខ្វក់។ ប្រជាជនឥណ្ឌា ប៉ាគីស្ថាន និងបង់ក្លាដែសជាដើម ស្រូបខ្យល់ដកដង្ហើម ដែលមិនបរិសុទ្ធជាប្រចាំថ្ងៃ។ យោងតាមការស្រាវជ្រាវ ផលប៉ះពាល់មកលើសុខភាពរបស់មនុស្ស នៅតំបន់នេះ បានស្តែងឲ្យឃើញយ៉ាងច្បាស់ អំពីកក្តាគ្រោះថ្នាក់ នៃកម្រិតល្អងធូលីដែលក្រាសខ្លាំងក្នុងខ្យល់ ហួសពីកម្រិតអនុគ្រោះ។នៅបង់ក្លាដែស កម្រិតល្អងធូលីពុលក្នុងខ្យល់ មានចំនួនប្រមាណ ៧៤ μg/m3 ជាមធ្យម ខណៈដែលកម្រិតអនុគ្រោះអតិបរមា កំណត់ដោយអង្គការសុខភាពពិភពលោក គឺមានត្រឹមតែ ៥ μg/m3។ យោងតាមរបាយការណ៍ ប្រសិនបើអាជ្ញាធរបង់ក្លាដែស អាចចាត់វិធានការ ទាញទម្លាក់កម្រិតល្អងធូលី ឲ្យនៅត្រឹម ៥ μg/m3 នោះប្រជាជនបង់ក្លាដែស អាចមានអាយុរស់បាន ៦,៨ឆ្នាំបន្ថែមទៀត ជាមធ្យម។ទីក្រុងញូដេលី រដ្ឋធានីឥណ្ឌាវិញ តែងតែជាប់ចំណាត់ធ្នាក់សឹងជារៀងរាល់ឆ្នាំ ថាជាទីក្រុងដែលមានកម្រិតខ្យល់ពុលខ្លាំងបំផុត។ កម្រិតល្អងធូលីជាមធ្យមប្រចាំឆ្នាំនៅញូដេលី គឺមានរហូតដល់ ១២៦,៥ μg/m3។ ជាទូទៅ នោតាមទីក្រុងធំៗ ដែលមានប្រជាជនរស់នៅ ណែនណាន់តាន់តាប់ សកម្មភាពយានជំនិះចរាចរណ៍ និងសកម្មភាពរោងចក្រនានាជុំវិញទីក្រុង គឺជាកក្តាគួបផ្សំ បូកបន្ថែមជាមួយសីតុណ្ហភាពក្តៅខ្លាំង ដែលធ្វើឲ្យគុណភាពខ្យល់ដកដង្ហើមត្រូវធ្លាក់ចុះ។ដោយឡែក នៅប្រទេសចិនវិញ អ្នកជំនាញបានសង្កេតឃើញអំពីការប្រសើរឡើង គួរឲ្យត្រេកអរ ទាក់ទិននឹងគុណភាពខ្យល់ដកដង្ហើម នៅរវាង១០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ លោកស្រី Christa Hasenkopf នាយិកាផ្នែកគុណភាពខ្យល់ នៃវិទ្យាស្ថាន EPIC បានលើកឡើងថា កម្រិតខ្យល់ពុលនៅចិន បានចុះថយប្រមាណ ៤២,៣% រវាងពីឆ្នាំ២០១៣ ដល់២០២១។ តែយ៉ាងណា ក៏វានៅតែខ្ពស់ជាង៦ដង នៃកម្រិតអនុគ្រោះអតិបរមា កំណត់ដោយអង្គការសុខភាពពិភពលោកដែរ។ ប្រសិនបើការប្រសើរឡើងនេះ នៅតែបន្តទៅមុខ នោះប្រជាជនចិន អាចមានអាយុរស់បាន ២,២ឆ្នាំបន្ថែមទៀត។គោលនយោបាយសុខភាពសាធារណៈលោកស្រី Christa Hasenkopf បានបញ្ជាក់ថា ជាទូទៅ គឺគុណភាពខ្យល់ មានគម្លាតគ្នាខ្លាំងណាស់ រវាងតំបន់ឬប្រទេសដែលមានកម្រិតពុលខ្លាំង និងប្រទេសឬតំបន់ដែលអាជ្ញាធរយកចិត្តទុកដាក់ ប្រយុទ្ធប្រឆាំង ចាត់វិធានការជាប្រចាំ។ ពោលគឺ អាជ្ញាធររដ្ឋ ត្រូវតែមានគោលនយោបាយអាទិភាព ចំណាយប្រាក់ ចាត់វិធានការនានា ដើម្បីការពារគុណភាពខ្យល់ កាត់បន្ថយការបញ្ចេញផ្សែងពុលនិងល្អងធូលី ទៅក្នុងខ្យល់បរិយាកាស។ វាគឺជាផែនការគោលនយោបាយសុខភាពសាធារណៈ មិនខុសពីការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺឆ្លងផ្សេងៗនោះទេ។ តែវាជាគោលនយោបាយ ដែលប្រទេសក្រីក្រនៅអាស៊ី ឬនៅអាហ្វ្រិក មិនអាចមានលទ្ធភាពចំណាយនោះឡើយ។នៅសហរដ្ឋអាមេរិក កម្មវិធីនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធ កំណត់ដោយ Clean Air Act បានជួយធ្វើឲ្យ កម្រិតខ្យល់ពុលដកដង្ហើម បានថយចុះដល់ទៅ ៦៤,៩% គិតចាប់ពីឆ្នាំ១៩៧០មក។ គោលនយោបាយដ៏ល្អនេះ បានធ្វើឲ្យប្រជាជនអាមេរិក មានអាយុកើនវែង បាន ១,៤ឆ្នាំ ជាមធ្យម។ ដូចគ្នាដែរ នៅតាមបណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុប គុណភាពខ្យល់ដកដង្ហើម ត្រូវបានអាជ្ញាធររដ្ឋយកចិត្តទុកដាក់ កាន់តែខ្លាំងឡើង ថ្វីបើវានៅតែមានគម្លាតគ្នា រវាងក្រុមប្រទេសអឺរ៉ុបខាងកើត និងអឺរ៉ុបខាងលិច។ភ្លើងឆេះព្រៃប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ករណីភ្លើងឆេះព្រៃក្នុងទំហំធំមហាសាល នៅតាមបណ្តាប្រទេសនានា បានរិតតែបន្ថែមធ្វើឲ្យគុណភាពខ្យល់ដកដង្ហើម កាន់តែធ្លាក់ចុះ បើទោះបីមានការប្រឹងប្រែងរៀបចំគោលនយោបាយរដ្ឋ ដើម្បីកាត់បន្ថយខ្យល់ពុលក៏ដោយ។ បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ គ្រោះរាំងស្ងួត គ្មានភ្លៀង ក្តៅហួតហែត បានបង្កឲ្យមានករណីភ្លើងឆេះព្រៃកាន់តែញឹកញាប់។ ជាក់ស្តែង នៅសហរដ្ឋអាមេរិក មហាភ្លើងឆេះព្រៃនៅរដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា កាលពីឆ្នាំ២០២១ បានធ្វើឲ្យកម្រិតល្អងធូលីក្នុងខ្យល់ បានឡើងលើសកម្រិតអនុគ្រោះអតិបរមា ដល់ទៅ៥ដង។ឆ្នាំ២០២៣នេះ ភ្លើងបានលេបត្របាក់ព្រៃឈើ រាប់សិបម៉ឺនហិកតា នៅប្រទេសក្រិក នៅអេស្ប៉ាញ និងព័រទុយហ្កាល់។ ហើយបច្ចុប្បន្ន កាណាដាកំពុងតែប្រយុទ្ធយ៉ាងលំបាកលំបិន ជាមួយនឹងភ្លើងឆេះព្រៃដែលកាន់តែរីកធំទៅៗ។ ខេត្តកាបិក និងខេត្តអុងតារីយ៉ូ របស់កាណាដា ព្រមទាំងរដ្ឋមួយចំនួននៅភាគខាងកើតសហរដ្ឋអាមេរិក កំពុងតែរងឥទ្ធិពលអាក្រក់ដោយសារបញ្ហាភ្លើងឆេះព្រៃនេះ ធ្វើឲ្យមានផ្សែងពុលល្អងធូលី ក្រាសឃ្មឹកក្នុងខ្យល់បរិយាកាស៕

8/29/2023 • 8 minutes, 5 seconds

ឥណ្ឌាក្លាយជាប្រទេសដំបូងគេ ដែលបានចុះចតដោយជោគជ័យនៅខាងត្បូងព្រះចន្ទ

៣ថ្ងៃបន្ទាប់ពីបរាជ័យរបស់រុស្ស៊ី មិនអាចចុះចតយាន Luna-25 នៅលើព្រះចន្ទ យានChandrayaan-3 របស់ឥណ្ឌាបានចុះចតដោយជោគជ័យ នៅអឌ្ឍគោលខាងត្បូងនៃព្រះចន្ទ។ វាគឺជាមោទនភាពដ៏ធំក្រៃលែង សម្រាប់ឥណ្ឌា ដើម្បីអាចឈានជើងចូលទៅក្នុងចំណោមប្រទេសមួយក្តាប់តូច ដែលអាចមានសមត្ថភាពកំពូល ក្នុងបច្ចេកវិទ្យាស្រាវជ្រាវអវកាស។ យាន Chandrayaan-3 ត្រូវបានបាញ់ចេញពីមូលដ្ឋានអវកាសឥណ្ឌា Sriharikota ក្នុងរដ្ឋឥន្ទ្រាប្រាដេស កាលពីថ្ងៃទី១៤កក្កដា ហើយត្រូវចុះចតនៅលើព្រះចន្ទ នៅថ្ងៃទី២៣សីហា។ ចំណាយពេលហោះយូរ ទំរាំទៅដល់ព្រះចន្ទបាញ់ចេញពីផែនដី កាលពីថ្ងៃទី១៤កក្កដា យាន Chandrayaan-3 ត្រូវចុះចតនៅព្រះចន្ទ នៅថ្ងៃទី២៣សីហា វេលាម៉ោងប្រមាណជាង៦ល្ងាច ម៉ោងនៅឥណ្ឌា ត្រូវនឹងម៉ោង ១២និង៣០នាទីថ្ងៃត្រង់ ម៉ោងសកល។ ពោលគឺការធ្វើដំណើរត្រូវចំណាយពេល ចំនួន៤១ថ្ងៃ។ ជារយៈពេលយូរខ្លាំង បើប្រៀបធៀបទៅនឹងយានរបស់បេសកកម្ម Apollo របស់សហរដ្ឋអាមេរិក កាលពីជំនាន់ទសវត្សឆ្នាំ ៦០-៧០ ដែលយានគេ បានចំណាយពេលធ្វើដំណើរ ត្រឹមតែប៉ុន្មានថ្ងៃ។វាគឺជាជម្រើសបច្ចេកទេសរបស់ឥណ្ឌា ដែលស្ថាបនាយាន Chandrayaan-3 នេះឡើង ឲ្យមានកម្លាំងល្បឿនខ្សោយល្មម។ យោងតាមអ្នកជំនាញអវកាសឥណ្ឌា បន្ទាប់ពីហោះចេញពីផែនដី Chandrayaan-3 ត្រូវហោះជុំវិញផែនដី ចំនួនប្រមាណ ៥ទៅ៦ជុំ ជាមុនសិន មុននឹងពេញកម្លាំងល្បឿនដល់ចំណុច ដើម្បីហោះតម្រង់ ឆ្ពោះទៅកាន់ព្រះចន្ទ ដែលត្រូវចំណាយពេលប្រមាណ១ខែ ទំរាំដល់ពេលចុះចត។យាន Chandrayaan-3 ត្រូវបានស្ថាបនាដោយ អង្គភាពឥណ្ឌាដើម្បីការស្រាវជ្រាវអវកាស ហៅកាត់ថា ISRO។ យាននេះ ត្រូវហោះនាំយក យានចុះចតមួយ ឈ្មោះថា Vikram ជាភាសាសំស្ក្រឹត ប្រែមកថាវិក្រម ឬអង់អាចក្លាហាន និងកូនយានរ៉ូបូចល័តមួយទៀត ឈ្មោះ Pragyan ប្រែមកថា ប្រាជ្ញា។ កាលពីថ្ងៃទី១៧សីហា យាន Chandrayaan-3 បានឆ្លងផុតដំណាក់កាលដ៏សំខាន់ ដោយបានហោះចូលកៀកទៅជុំវិញព្រះចន្ទ ហើយបានផ្តាច់យានចុះចត Vikram ព្រមទាំងបានថតរូបភាព លំហផ្ទៃដីព្រះចន្ទ ដើម្បីពិនិត្យមើលអំពីសណ្ឋានដី ស្វែងរកទីតាំងចុះចត ដែលអំណោយផលបំផុត។បេសកកម្ម Chandrayaan-3 របស់ឥណ្ឌា ចំណាយប្រាក់តិចបំផុតផ្អែកតាម ISRO បេសកកម្ម Chandrayaan-3 របស់ឥណ្ឌា ចំណាយប្រាក់ប្រមាណ ៦១៥០លានរូពី ដែលស្មើត្រឹមតែ ជាង៧៤លានដុល្លារអាមេរិកតែប៉ុណ្ណោះ។ បើប្រៀបធៀបទៅ បេសកកម្ម យាន Chandrayaan-2 ដែលបានបរាជ័យ លើកនេះឥណ្ឌាចំណាយប្រាក់តិចជាងសឹងតែ១ទ្វេជា២។ ហើយបើប្រៀបធៀបទៅបេសសកម្មអវកាសរបស់ប្រទេសធំៗឯទៀត គឺឥណ្ឌាចំណាយប្រាក់អស់តិចខ្លាំងណាស់ ដែលនេះ វាសបញ្ជាក់ថា វិស័យបច្ចេកវិទ្យាអវកាសឥណ្ឌា មានលក្ខណៈរិះថាំសន្សំសំចៃ មិនសម្បើមហួសហេតុ។យោងតាមអ្នកជំនាញក្នុងវិស័យអវកាស គឺឥណ្ឌាអាចមានលទ្ធភាព ទាញខ្ទង់ចំណាយមិនឲ្យឡើងខ្ពស់ ដោយសារតែជំនាញបច្ចេកទេស កែច្នៃយកមកប្រើប្រាស់ឡើងវិញ នូវសម្ភារៈមួយចំនួន ព្រមទាំងការសម្របសម្រួល យកបច្ចេកវិទ្យាអវកាស ដែលមានស្រាប់ យកមកឆ្នៃប្រឌិតបន្ថែម។ ជាងនេះទៀត ឥណ្ឌាសំបូរអ្នកជំនាញបច្ចេកវិទ្យា ដែលមានសមត្ថភាពខ្ពស់ខ្លាំងៗណាស់ ហើយមិនចាំបាច់ចំណាយប្រាក់ខែខ្ពស់កប់ពពក ដូចនៅប្រទេសផ្សេងនោះទេ។អ្វីទៅជាកម្មវត្ថុនៃបេសកកម្ម របស់យាន Chandrayaan-3?តាមការគ្រោងទុក យានVikram នឹងត្រូវចុះនៅតំបន់អឌ្ឍគោលខាងត្បូង នៃព្រះចន្ទ។ ពោលគឺជាលើកទីមួយហើយ ដែលមានបេសកកម្ម ចុះចតយាននៅទីនោះ។ ផ្អែកតាម ISRO កម្មវត្ថុធំមួយនៃបេសកកម្មនេះ គឺបច្ចេកទេសចុះចតដោយសន្សឹម ថ្នមបំផុត ព្រោះថាឥណ្ឌាធ្លាប់បានបរាជ័យម្តងហើយ កាលពីឆ្នាំ២០១៩ ជាមួយនឹងបេសកកម្មយាន Chandrayaan-2។ អ្នកជំនាញអវកាសឥណ្ឌាអះអាងថា គេបានទាញបទពិសោធន៍ច្រើនណាស់ ពីបរាជ័យលើកមុន។ ដោយឡែក យាន Chandrayaan-3 បន្ទាប់ពីផ្តាច់ទម្លាក់យានចុះចត Vikram ហើយ គឺនឹងបន្តដំណើររាប់ខែរាប់ឆ្នាំទៅមុខមុខទៀត នៅក្នុងលំហអវកាស ដើម្បីស្រាវជ្រាវ អំពីភពផ្សេងៗទៀតនៅក្នុងចក្រវាឡ ចេញឆ្ងាយពីប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យ។នៅអឌ្ឍគោលខាងជើងនៃព្រះចន្ទ រ៉ូបូចល័ត Pragyan នឹងធ្វើដំណើរស្រាវជ្រាវពេញមួយថ្ងៃនៃព្រះចន្ទ ដែលស្មើនឹង១៤ថ្ងៃនៃភពផែនដី។ នៅទីនោះ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រឥណ្ឌា មានបំណងស្រាវជ្រាវអំពី សណ្ឋានដី ស្រទាប់និងល្បាយរ៉ែដែលផ្សំនៅក្នុងដី ព្រមទាំងសកម្មភាពរំញោជរំជួយក្នុងស្រទាប់ដីនៅតំបន់នោះ។ ហើយអ្វីជាពិសេសនោះ គឺការស្រាវជ្រាវរកភស្តុតាង អំពីទឹកកកនៅតំបន់នោះ។ តំបន់អឌ្ឍគោលខាងត្បូងនៃព្រះចន្ទ ជាតំបន់ដែលមានការស្រាវជ្រាវតិចបំផុត។ទីភ្នាក់ងារអវកាស Nasa របស់អាមេរិក និងទីភ្នាក់ងារអវកាសផ្សេងៗទៀត ធ្លាប់បានអះអាងថា គេបានរកឃើញនូវ សំណាកទឹកដែលកករឹង នៅតាមរណ្តៅខូងមួយចំនួន នៅតំបន់ខាងត្បូងព្រះចន្ទ ដោយសារតំបន់នេះ មិនស្ថិតនៅចំពន្លឺព្រះអាទិត្យ។ ទឹកកកទាំងនោះ អាចជាប្រភពនៃថាមពល អាចផ្តល់ជាអុកស៊ីសែន ព្រមទាំងទឹកបរិភោគ សម្រាប់បេសកកម្មបញ្ជូនមនុស្ស ទៅថ្ងៃអនាគត។ ទីភ្នាក់ងារអវកាសជាច្រើន កំពុងសិក្សាគម្រោង កសាងមូលដ្ឋានអវកាសនៅលើព្រះចន្ទ ដោយបញ្ជូនមនុស្សទៅប្រចាំការនៅទីនោះដោយផ្ទាល់។មហិច្ឆតាភូមិសាស្ត្រនយោបាយរបស់លោកម៉ូឌីឥណ្ឌាគឺជាប្រទេសអាស៊ីដំបូងគេបង្អស់ ដែលបានបាញ់បង្ហោះដោយជោគជ័យ នាំយកផ្កាយរណប ទៅកាន់គន្លងតារាវិថីនៃភពព្រះអង្គារ កាលពីឆ្នាំ២០១៤។ ៣ឆ្នាំក្រោយមក ឥណ្ឌា បានបង្ហោះ បញ្ជូនផ្កាយរណប ចំនួនដល់ទៅ១០៤គ្រឿង ក្នុងបេសកកម្មតែមួយ។ ហើយនៅរវាងឆ្នាំ២០២៤ខាងមុខ ក្រុមអ្នកជំនាញអវកាសឥណ្ឌា គ្រោងបើកបេសកកម្ម បាញ់បង្ហោះយាននាំមនុស្សទៅជាមួយ ទៅកាន់គន្លងតារាវិថីរបស់ផែនដី រយៈពេល៣ថ្ងៃ។កាលពីឆ្នាំ២០១៩ លោកណារិនដ្រា ម៉ូឌី បានប្រកាសថា ឥណ្ឌាបានក្លាយជាមហាអំណាចអវកាស បន្ទាប់ពីបានបាញ់កម្ទេចផ្កាយរណបទាបមួយ ដោយប្រើមីស៊ីល។ បច្ចុប្បន្ន វិស័យអវកាសឥណ្ឌាមានចំណែកប្រមាណ២% នៃទីផ្សារអវកាសពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក។ ជាចំណែកដែលឥណ្ឌាកំពុងប្រឹងប្រែងបង្កើន និងទាក់ទាញអតិថិជន តាមរយៈតម្លៃចំណាយថោក ជាងប្រទេសផ្សេងៗ។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ ឥណ្ឌាក៏រងការរិះគន់មិនស្ទើដែរ អំពីកាកសំណល់អវកាស ដែលកើតចេញពីសកម្មភាពបាញ់បង្ហោះដ៏ញឹកញាប់របស់ខ្លួន។គិតមកត្រឹមពេលនេះ គឺមានតែ អាមេរិក រុស្ស៊ី និងចិនប៉ុណ្ណោះ ដែលបានចុះចតបានជោគជ័យនៅលើឋានព្រះចន្ទ ដែលស្ថិតនៅចំងាយ ៣៨៤៥០០គីឡូម៉ែត្រ ពីផែនដី។ ក្រៅតែពីកម្មវត្ថុវិទ្យាសាស្ត្រ បេសកកម្មទៅព្រះចន្ទ គឺជានិម្មិតរូបធំណាស់ នៃឧត្តមភាពរបស់ប្រទេសឥណ្ឌា ដែលកំពុងប្រកាសខ្លួនជាមហាអំណាចមួយនឹងគេ។ វាគឺជាមហិច្ឆតា ដឹកនាំរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌា ណារិនដ្រា ម៉ូឌី។ ឧត្តមភាពរបស់ឥណ្ឌា ក្នុងវិស័យអវកាស ក៏គឺជាកត្តាប្រមែរប្រមូល រួបរួមជាតិមួយដ៏សំខាន់ដែរ ក្រោមដំបូលដឹកនាំរបស់លោក ណារិនដ្រា ម៉ូឌី ព្រោះថាឥណ្ឌា គឺជាប្រទេសដ៏ធំ មានរដ្ឋជាច្រើន មានភាពចម្រុះ ទាំងជនជាតិនិងសាសនា។ យាន Chandrayaan-3 ឈានទៅដល់ភពព្រះចន្ទ គឺប្រជាជាតិឥណ្ឌាមួយទាំងមូល ដែលឈានជើងដល់ឋានព្រះចន្ទ៕

8/23/2023 • 7 minutes, 40 seconds

កាណាដាជម្លៀសពលរដ្ឋមួយក្រុងYellowknife គេចពីគ្រោះភ្លើងឆេះព្រៃ

នៅក្រុងយេឡូណាយ Yellowknife ក្រុងដ៏ធំជាងគេបំផុតនៅតំបន់ភាគខាងជើងដែលស្ថិតនៅចម្ងាយប្រមាណតែ៥០០គីឡូម៉ែត្រពីតំបន់ប៉ូលអាកទិក ពលរដ្ឋបានទទួលបញ្ជាឱ្យចាកចេញពីសម្បែង ដើម្បីគេចពីគ្រោះភ្លើងឆេះព្រៃ។ អាជ្ញាធរបានប្រកាសដាក់ដែនដីប៉ែកពាយ័ព្យ(ខាងជើងឆៀងខាងលិច) ក្នុងភាពអាសន្នភ្លើងឆេះ និងបានជម្លៀសពលរដ្ឋចេញតាំងពីប៉ុន្មានថ្ងៃមកហើយ។ ជាសរុប មានភ្លើងព្រៃជាង២៣០កំពុងបន្តឆេះយ៉ាងសកម្មនៅក្នុងតំបន់ខាងជើងកាណាដានេះ។ ហេតុអ្វីការជម្លៀសពលរដ្ឋជួបការលំបាកខ្លាំង?"ជាសំណាងអាក្រក់ ស្ថានភាពភ្លើងឆេះព្រៃកាន់តែសន្ធោសន្ធៅ និងកំពុងកំរិលយ៉ាងលឿនមកគំរាមកំហែងក្រុង Yellowknife យ៉ាងខ្លាំង" នេះបើតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថានដែនដីពាយ័ព្យកាណាដា ដោយបញ្ជាឱ្យប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ (ជាង២ម៉ឺននាក់)ចាកចេញពីក្រុងYellowknife ឱ្យមុនថ្ងៃសុក្រថ្ងៃត្រង់ និងមិនអាចបង្អង់រហូតដល់ចុងសប្តាហ៍បានទេ។ លោករដ្ឋមន្ត្រីបានបញ្ជាក់ទៀតថាក្នុងពេលភ្លាមៗនេះ ក្រុងយេឡូណាយ គ្មានគ្រោះថ្នាក់ផ្ទាល់ទេ ប៉ុន្តែបើគ្មានភ្លៀងធ្លាក់មកទេ ភ្លើងព្រៃនឹងមកដល់ជាយក្រុង នៅចុងអាទិត្យនេះ។ បើចាំដល់ចុងសប្តាហ៍ចាប់រត់ នោះគេអាចនឹងមានគ្រោះថ្នាក់ដល់ខ្លួនផ្ទាល់ផង និងដល់អ្នកដទៃផង។ ភ្លើងព្រៃបានរំកិលយ៉ាងលឿន និងស្ថិតនៅចម្ងាយប្រមាណតែ១៧គីឡូម៉ែត្រពីក្រុងប៉ុណ្ណោះ។ អាជ្ញាធរបានប្រកាសដាក់តំបន់ពាយ័ព្យក្នុងភាពអាសន្នភ្លើងឆេះព្រៃតាំងពីថ្ងៃអង្គារមក។ដើម្បីចេញពីតំបន់ភាគខាងជើងរងគ្រោះ ពលរដ្ឋអាចធ្វើដំណើរតាមច្រកផ្លូវតែមួយគត់ ដែលបើកឱ្យធ្វើចរាចរណ៍សម្រាប់ចុះទៅក្រុងតូចធំៗ ភាគខាងត្បូងនៃតំបន់។ ប៉ុន្តែដងផ្លូវនោះក៏ត្រូវគំរាមកំហែងដោយភ្លើងព្រៃដែរ។ ជាងនេះទៅទៀត តំបន់ភាគខាងជើងកាណាដាដែលមាន Yellowknife ជាក្រុងដ៏ធំចម្បងគេនេះ មានផ្ទៃដីធំខ្លាំងណាស់-ធំជាងប្រទេសបារាំងពីរដង- និងមានប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅដាច់ឆ្ងាយៗពីគ្នា។ គម្លាតពីភូមិមួយទៅភូមិមួយអាចមានចម្ងាយជាច្រើនរយគីឡូម៉ែត្រ ជាភាពស្មុគស្មាញបន្ថែមមួយកំរិតទៀត។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកាណាដា លោក ទ្រូដូ បានប្រកាសបញ្ចេញកងកម្លាំងយោធាទៅជួយប្រជាជននៅតំបន់រងគ្រោះ និងដើម្បីសម្រួលប្រតិបត្តិការជម្លៀសតាមផ្លូវអាកាស។ភ្លើងព្រៃកំពុងគំរាមកំហែងទូទាំងប្រទេស?ជាសរុប មានពលរដ្ឋជិត១៦៨០០០នាក់ហើយដែលត្រូវជម្លៀសចេញដែនដីតំបន់ភាគខាងជើង គិតចាប់តាំងពីចូលរដូវភ្លើងឆេះព្រៃមក។ កាណាដាកំពុងប្រឈមនឹងគ្រោះភ្លើងឆេះព្រៃ យ៉ាងច្រើន និងធ្ងន់ធ្ងរបំផុតមិនធ្លាប់ប្រទះពីមុនមកទេ។ បើតាមអាជ្ញាធរកាណាដា មានភ្លើងព្រៃចំនួន២៣០កន្លែងកំពុងឆេះយ៉ាងសកម្មនៅតំបន់ភាគខាងជើង។ ចំណែកខេត្តកូឡុំប៊ីប្រីតានិចភាគខាងលិចប្រទេស ក៏កំពុងរងគ្រោះភ្លើងឆេះព្រៃយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដែរ ជាមួយនឹងសីតុណ្ហភាពឡើងដល់ជាង៤០អង្សាជាលើកទីមួយទៀត នៅថ្ងៃអង្គារម្សិលម្ង៉ៃ។ ជារួម កាណាដារាប់ឃើញមានភ្លើងព្រៃជាង១ពាន់កន្លែង នៅទូទាំងប្រទេសពីកើតទៅលិច។ក្រុមពន្លត់អគ្គិភ័យកំពុងប្រយុទ្ធតតាំងនឹងភ្លើងព្រៃដែលបានលេបត្របាក់ព្រៃអស់ជាង១៣លានហិចតារ និងបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិក២៩០មេហ្កាតោនហើយគិតត្រឹមចុងខែកក្កដានេះទល់នឹង១៣៨មេហ្កាតោនកាលពីឆ្នាំ២០១៤ដែលជាប់បញ្ជីជាឆ្នាំកាណាដាបញ្ចេញផ្សែងពុលច្រើនបំផុត។ ពោលគឺ២០២៣បានបំបែកឯតទគ្គកម្មចាស់ដល់ពីរដងទាំងខាងបាត់បង់ព្រៃនិងបញ្ចេញផ្សែងពុល ដោយភ្លើងឆេះព្រៃ។ហេតុអ្វីកាណាដាជួបគ្រោះភ្លើងឆេះព្រៃធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំង?ភ្លើងឆេះព្រៃតែងតែកើតមានជាធម្មតា នៅកាណាដា នៅរដូវក្តៅ ចាប់ពីខែ កក្កដា រហូតដល់ខែតុលា ដោយបាតុភូតធម្មជាតិ រន្ទះបាញ់ បូកផ្សំនឹងអាកាសធាតុស្ងួតហួតហែង។ នេះមិនមែនជាលើកទីមួយទេ ដែលកាណាដារងអគ្គិភ័យដ៏កំណាចៗខ្លាំងនោះ។ កាលពីឆ្នាំ២០១៦ ភ្លើងព្រៃFort Mcmurray នៅក្នុងខេត្តអាល់ប៊ែរតាដដែល ឆេះរយៈពេល១៥ខែទម្រាំពន្លត់បាន ត្របាក់យកព្រៃអស់៥៨៩៥គីឡូម៉ែត្រការ៉េ និងជំរុញឱ្យមានការជម្លៀសប្រជាពលរដ្ឋជិត១សែននាក់ដែរ ជាមួយនឹងការខូតខាតអស់ប្រមាណ១០ពាន់លានដុល្លារ។ប៉ុន្តែ អ្វីដែលខុសពីប្រក្រតី គឺពេលវេលា និងចំនួនភ្លើងឆេះព្រៃ។ ឆ្នាំនេះកាណាដា រងគ្រោះភ្លើងឆេះព្រៃ ឆាប់ជ្រុល តាំងពីពាក់កណ្តាលខែឧសភា និងក្នុងបរិមាណដ៏ច្រើនហើយកំណាចខ្លាំងទៀត។ ហេតុអ្វី?បើតាមអ្នកជំនាញអាកាសធាតុ ព្រោះតែហេតុផលច្រើន។ ទីមួយគឺទីតាំងភូមិសាស្ត្ររបស់ប្រទេសកាណាដា។ កាណាដាងាយជួបអាកាសធាតុក្តៅខ្លាំងជ្រុល ដោយសារស្ថានភាពភូមិសាស្ត្រជាដីវាលទំនាបធំដាច់កន្ទុយភ្នែកនិងខ្ពង់រាបបែរស្របទិសជើងត្បូងដែលមិនអាចខ្ទប់ខ្យល់ក្តៅបក់ត្រង់ឡើងមកពីឈូងសមុទ្ទម៉ិចស៊ិកបានទេ ហើយក៏មិនអាចទប់ខ្យល់ត្រជាក់បក់ចុះមកពីតំបន់អាកទិកបានដែរ។ ខ្យល់ក្តៅនិងខ្យល់ត្រជាក់ ជល់គ្នានិងខុសសីតុណ្ហភាពគ្នាខ្លាំងពេក បង្កើតឱ្យមានបាតុភូតធម្មជាតិជាច្រើនដូចជាព្យុះ ភ្លៀង ឬរលកក្តៅកម្តៅ និងភាពរាំងស្ងួតខ្លាំង ព្រមទាំងបាតុភូតខ្យល់កួច។សីតុណ្ហភាពនិងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុជាមួយហេតុចម្បងមួយទៀត។ កាណាដា ជាតំបន់ដែលឆាប់ក្តៅខ្លាំងជាងគេ បើប្រៀបធៀបនឹងតំបន់ផ្សេងទៀត នៅលើផែនដី។ ជាក់ស្តែងរដូវក្តៅនេះ តាំងពីខែឧសភាមក សីតុណ្ហភាពនៅកាណាដាបានឡើងក្តៅខ្លាំងដល់ជាង៣១អង្សារនាថ្ងៃទី៤ឧសភានៅតំបន់ខាងជើង និងជាង៤០អង្សាជាលើកទីមួយ នៅខេត្តកូឡុំប៊ីអង់គ្លេសរបស់កាណាដាកាលពីថ្ងៃអង្គារម្សិលម្ង៉ៃ។ ជាសីតុណ្ហភាពខ្ពស់បំបែកឯតទគ្គកម្ម មិនមែនមួយអង្សាទេ តែឡើងលើសដល់ទៅ៤-៥អង្សាឯណោះ។ បើសីតណ្ហភាពឡើងក្តៅខ្លាំង ព្រៃកាន់តែងាយឆេះ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត បើតាមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុជាកត្តាបន្ថែមនាំឱ្យបាតុភូតក្តៅនិងភ្លើងឆេះព្រៃកើតមានកាន់តែច្រើន កាន់តែយូរ និងកាន់តែកំណាច។ ដោយហេតុតែការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ រដូវភ្លើងឆេះព្រៃកាណាដានឹងអូសបន្លាយពេលវែង ដោយរដូវផ្ការីកឆាប់មកដល់ ឯរដូវស្លឹកជ្រុះក្រចាប់ផ្តើម។ ដូច្នេះភ្លើងពិតជាមានឱកាសឆេះបានយូរ។ នេះបើតាមអ្នកជំនាញនៅវិទ្យាស្ថាននយោបាយថាមពលនិងបរិស្ថាននៃសកលវិទ្យាល័យQueens កាណាដា៕

8/17/2023 • 5 minutes, 40 seconds

ចិនធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិបរិត្តផរណាជាលើកទីមួយ ចាប់ពីឆ្នាំ២០២១

ក្នុងខណៈដែលប្រទេសជាទូទៅ មានអាទិ៍សហរដ្ឋអាមេរិកនិងសហភាពអឺរ៉ុបកំពុងប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងបញ្ហាអតិផរណា (ប្រមាណ៣ទៅ៥%)នៅថ្ងៃពុធទី ៩សីហានេះ មហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចលំដាប់ទីពីរពិភពលោកបានធ្លាក់ចូលក្នុងវិបត្តិបរិត្តផរណាជាផ្លូវការ។ សន្ទស្សន៍តម្លៃទំនិញនៅចិនបានចុះថ្លៃ០,៣% នៅខែកក្កដា។ នេះជាដំណឹងមិនល្អទេសម្រាប់ពិភពលោក និងដែលបញ្ជាក់ថាសេដ្ឋកិច្ចចិនកំពុងត្រដ។ ហេតុអ្វីបញ្ហាបរិត្តផរណាមិនមែនជាដំណឹងល្អ?ដោយហេតុតែតម្រូវការក្នុងស្រុកមិនសកម្មដែលបង្កឱ្យសេដ្ឋកិច្ចពិបាកស្ទុះឡើងវិញ ចិនបានធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិបរិត្តផរណា ជាផ្លូវការនៅថ្ងៃពុធនេះ។ បរិត្តផរណា ជាពាក្យផ្ទុយនឹងអតិផរណា និងមានន័យថាតម្លៃទំនិញនិងសេវាចុះថោក។ បើទំនិញថោក នោះវានឹងអាចជួយស្តារលទ្ធភាពចាយវាយប្រជាពលរដ្ឋឱ្យបានប្រសើរឡើងហើយ?! បើតាមនិយមន័យវាពិតជាបាតុភូតដ៏ល្អមែន ប៉ុន្តែនៅក្នុងស្ថានភាពជាក់ស្តែង បរិត្តផរណាជាការគំរាមកំហែងសេដ្ឋកិច្ចទៅវិញទេ ព្រោះអតិថិជនចិននឹងមិនចំណាយលុយទិញអ្វីដែលនឹងអាចចុះថោកជាលំដាប់ឡើយ។ គេច្បាស់ជាសុខចិត្តចាំក្រែងបានរបស់កាន់តែថោក។ បើគ្មានអ្នកទិញ ក្រុមហ៊ុនសហគ្រាសត្រូវបង្ខំចិត្តកាត់បន្ថយផលិតកម្មរបស់ខ្លួន និងព្រមបន្ថោកតម្លៃដើម្បីបន្ធូរស្តុក ហើយមិនត្រូវការជ្រើសរើសអ្នកធ្វើការថ្មីទេគឺមានតែបណ្តេញ-បញ្ឈប់បុគ្គលិកពីការងារ។ សម្រាប់សេដ្ឋវិទូ នេះជាវិបត្តិវិលវល់គ្មានច្រកចេញដ៏គ្រោះថ្នាក់ណាស់នៃសេដ្ឋកិច្ច។ ម្យ៉ាងទៀត បរិត្តផរណានឹងធ្វើឱ្យប្រទេសជាប់បំណុលកាន់តែធ្ងន់។ តាមក្បួន ប្រទេសមានអតិផរណា (ទំនិញឡើងថ្លៃ) ម្តុំ២%តែមិនជាប់លាប់ ទើបចាត់ទុកល្អសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ច។អ្វីខ្លះជាឧបសគ្គរារាំងសេដ្ឋកិច្ចចិនឱ្យធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិបរិត្តផរណា?ចិនធ្លាប់ឆ្លងកាត់វិបត្តិបរិត្តផរណាមួយភ្លែតកាលពីចុងឆ្នាំ២០២០និងដើមឆ្នាំ២០២១ ដោយកាលណោះតម្លៃសាច់ជ្រូក អាហារដ៏ពេញនិយមបំផុតរបស់ពលរដ្ឋចិន បានក្បាលចុះយ៉ាងខ្លាំង។ វិបត្តិបរិត្តផរណាពិតលើកចុងក្រោយគេគឺនៅឆ្នាំ២០០៩។ ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគគិតថា វិបត្តិបរិត្តផរណាលើកនេះអាចធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំង និងអូសបន្លាយពេលយូរខ្លាំង ព្រោះស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចមិនល្អស្ទើរគ្រប់មុខ អត្រាយុវជនអត់ការងារធ្វើឡើងដល់កំរិតកំពូល ដល់ជិត២០%ឯណោះ។ពេលនេះ មូលហេតុចម្បងដែលជំរុញឱ្យមានបញ្ហាបរិត្តផរណា គឺទំនងជាវិបត្តិអចលនទ្រព្យ ដែលធ្លាប់តែជាវិស័យអូសទាញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិ ដោយតំណាងឱ្យមួយភាគបួននៃផលិតផលសរុបក្នុងស្រុក (PIB)។ ទិញផ្ទះសម្បែងជាការវិនិយោគសន្សំប្រាក់ដ៏ប្រាកដនិងជាទីពេញនិយមរបស់ចិន ប៉ុន្តែវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុរបស់ក្រុមហ៊ុនសំណង់និងអចលនទ្រព្យ បានធ្វើឱ្យអតិថិជនដ៏មានសក្តានុពលលែងទុកចិត្ត ចង់ទិញផ្ទះ។ លែងមានតម្រូវការ តម្លៃអចលនទ្រព្យអាចនឹងបន្តធ្លាក់ជានិរន្តន៍។សន្ទស្សន៍តម្លៃផលិតកម្មដែលជាការកំណត់ថ្លៃទំនិញចេញពីរោងចក្របន្តធ្លាក់ចុះជាថ្មី នៅខែកក្កដាអស់៤,៤% ជាគម្រប់១០ខែជាប់គ្នា និង-៥,៤%កាលពីខែមិថុនា។ នេះបើតាមការិយាល័យស្ថិតិជាតិ។ ចំណែកវិស័យការនាំចេញវិញ ដែលមានប្រវត្តិជាគន្លឹះកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ក៏ចុះថយខ្លាំង (១៤,៤%)។ ស្ថានភាពនេះ ប៉ះពាល់ដោយផ្ទាល់ដល់ក្រុមហ៊ុនសហគ្រាសជាច្រើនពាន់។ ការវិនិយោគបរទេសនៅក្នុងប្រទេសចិនក៏មានកំរិតទាបបំផុត មិនធ្លាប់ប្រទះទេគិតចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៨មក។ នេះបើតាមធនាគារអាមេរិកGoldman Sachs។បើតាមតួលេខផ្លូវការ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចនៅត្រីមាសទីមួយនិងទីពីរ មានកំរិតត្រឹមតែ០,៨% ទាបជាងកម្មវត្ថុ៥%កំណត់ដោយរដ្ឋាភិបាលឆ្ងាយណាស់។តើរដ្ឋាភិបាលចិននឹងចាត់វិធានការយ៉ាងណា?ដើម្បីផ្តល់សន្ទុះដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចដែលចុះខ្សោយដោយវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុពិភពលោក ចិនបានចំណាយទុនវិនិយោគចាប់តាំងពីចុងឆ្នាំ២០០០មក ប្រមាណជាង៥០៦ពាន់លានអឺរ៉ូ ក្នុងគម្រោងអភិវឌ្ឍរចនាសម្ព័ន្ធដ៏មហាសាល (ផ្លូវថ្នល់ អាកាសយានដ្ឋាន ខ្សែរថភ្លើងល្បឿនលឿន ...)។ តែគម្រោងនោះហាក់ដូចជាអត់ប្រយោជន៍និងបំប៉ោងបំណុលរដ្ឋកាន់តែធំ។ លង់នឹងបញ្ហាហិរញ្ញវត្ថុ ចិនជ្រើសរើសចាត់វិធានការចោះៗ ជាជាងចំណាត់ការធំទ្រង់ទ្រាយនិងចំណាយច្រើន។ ប៉ុន្មានសប្តាហ៍ចុងក្រោយមកនេះ ចិនបានប្រកាសវិធានការច្រើន ចំទិសដៅមួយៗ ដោយរំពឹងថានឹងជំរុញឱ្យមានការចាយវាយកំរើកឡើងវិញ។ ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរចិនគ្មានគំនិតរកវិធីបង្កើនចំណូលឱ្យគ្រួសារពលរដ្ឋ ដែលប្រឹងរឹតត្បិត ក្នុងបរិបទសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាប់យឺន និងទីផ្សារការងារតានតឹងទេ។បើមិនគាស់កាយឱ្យដល់ឫសគល់នៃបញ្ហាទេ ទស្សនវិស័យសេដ្ឋកិច្ចនៅតែមិនប្រាកដ ហើយសកម្មភាពចាយវាយក្នុងស្រុកនៅតែមិនអាចស្ទុះឡើងវិញឡើយ។ នេះបើតាមអ្នកជំនាញខាងសេដ្ឋកិច្ចចិននៅការិយាល័យTrivium។ដូច្នេះសួរថាតើតួលេខដ៏អាក្រក់ធ្លាក់មកជាបន្តបន្ទាប់គ្នាពេលនេះ គ្រប់គ្រាន់នឹងរុញច្រានរដ្ឋាភិបាលឱ្យចាត់វិធានការថ្មីភ្លាមដែរឬអត់? នេះជាសំណួរដែលពុំទាន់មានចម្លើយនៅឡើយទេ ប៉ុន្តែក្នុងពេលរង់ចាំ ចិនទំនងជាបានបញ្ជាឱ្យសេដ្ឋវិទូចិនកុំពាំនាំដំណឹងអវិជ្ជមាន អាក្រក់ៗខ្លាំង ទាក់ទងនឹងសេដ្ឋកិច្ច ពិសេសដំណឹងស្តីអំពីបញ្ហាបរិត្តផរណានេះ មកផ្សព្វផ្សាយ។ នេះបើតាមសារព័ត៌មានអង់គ្លេសFinancial Times និងភ្នាក់ងារBloomberg៕

8/9/2023 • 5 minutes, 15 seconds

សង្គ្រាមអ៊ុយក្រែន៖ ហេតុអ្វីអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតប្រឹងដើរតួជាអន្តរការី?

ទោះបីជាដឹងថាលទ្ធផលនឹងស្តួចស្តើងខ្លាំងយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏អារ៉ាប៊ីសាអូឌីតកំពុងសាកល្បងតាំងខ្លួនជាថ្មីជាអន្តរការីដ៏មានអំណាចនៅលើឆាកអន្តរជាតិក្នុងវិបត្តិអ៊ុយក្រែន។ រីយ៉ាដបានអញ្ជើញក្រុមប្រទេសជាបងប្អូន ឱ្យមកជួបជជែកពិភាក្សាស្តីអំពីបញ្ហាអ៊ុយក្រែន ចាប់ពីថ្ងៃសៅរ៍នេះទៅនិងសម្រាប់រយៈពេលពីរថ្ងៃ។ ជំនួបប្រព្រឹត្តទៅចំពេលដែលស្ថានភាពនៅសមុទ្ទខ្មៅកំពុងឡើងតានតឹងកាន់តែខ្លាំង។ អ៊ុយក្រែនបានអះអាងថាដ្រូនរបស់ខ្លួនបានបាញ់ចំនាវាដឹកប្រេងយោធារុស្ស៊ីមួយគ្រឿង នៅមូលដ្ឋានទ័ពក្នុងសមុទ្ទខ្មៅ។ តើអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតរៀបចំជំនួបចរចាស្តីពីអ៊ុយក្រែនជាមួយនរណាខ្លះ?អាជ្ញាធរអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតមិនបញ្ចេញព័ត៌មានឈូឆរទាក់ទងនឹងជំនួបពិភាក្សាស្តីអំពីវិបត្តិអ៊ុយក្រែនទេ។ នៅល្ងាចថ្ងៃសុក្រទី ៤សីហាម្សិលមិញ រាជាណាចក្រប្រេងកាតនេះបានត្រឹមប្រកាសអំពីដំណើរមកដល់ក្រុងចេដះJeddahរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខនៃបណ្តាប្រទេសជាបងប្អូនដើម្បីជួបពិភាក្សាគ្នាអំពីវិបត្តិអ៊ុយក្រែន តែមិនបានរៀបរាប់លម្អិតថាតើជាប្រទេសណាខ្លះទេ។ បើតាមប្រភពជាច្រើន ក្នុងចំណោមភ្ញៀវជាង៣០ប្រទេស គ្មានរុស្ស៊ីទេ ហើយអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតជាប់ចិត្តចង់ជួបពិភាក្សាជាពិសេសជាមួយនឹងប្រទេសប្រេស៊ីល ឥណ្ឌា ចិន និងអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ដែលជាសមាជិកក្រុមប្រទេសកំពុងមានសេដ្ឋកិច្ចលូតលាស់ហៅកាត់ថាBrics (ដែលមានរុស្ស៊ីម្នាក់ដែរ)។ ប្រទេសទាំងបួននេះ ខុសពីក្រុមលោកខាងលិច មិនប្រកាសជំហរកាន់ជើងអ៊ុយក្រែនទេ តែក៏មិនគាំទ្រប្រតិបត្តិការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ីដែរ។ ឥណ្ឌានិងអាហ្វ្រិកខាងត្បូង បានបញ្ជាក់អំពីវត្តមានរបស់ខ្លួន។ ចំណែកចិនដែលរងការរិះគន់ពីក្រុមបស្ចិមលោកចំពោះការបដិសេធមិនថ្កោលទោសរុស្ស៊ី បានបញ្ជូនលោក លី ហ៊ុយ ប្រេសិតទទួលបន្ទុកកិច្ចការអ៊ុយក្រែន ព្រោះប៉េកាំងមានឆន្ទៈដាច់ខាតចង់បន្តដើរតួនាទីស្ថាបនាក្នុងការដោះស្រាយវិបត្តិអ៊ុយក្រែនតាមផ្លូវនយោបាយ។ សហរដ្ឋអាមេរិកនិងបារាំង នឹងតំណាងដោយមន្ត្រីជាន់ទាប។អារ៉ាប៊ីសាអូឌីតជាអន្តរការីខ្នាតអន្តរជាតិ?នេះមិនមែនជាលើកទីមួយទេដែលអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតរៀបជំនួបប្រជុំក្នុងកម្មវត្ថុសន្តិភាព។សម្រាប់ភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានផ្លូវការអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ជំនួបប្រជុំថ្ងៃនេះបានឆ្លុះឱ្យឃើញថារីយ៉ាដមានពេលវេលាសម្រាប់បំពេញបេសកកម្មជាប្រយោជន៍ល្អ និងដើម្បីចូលរួមចំណែកស្វែងរកដំណោះស្រាយដែលនាំឱ្យមានសន្តិភាពជានិរន្តន៍។ បន្ទាប់ពីឆ្លងកាត់នយោបាយការទូតដ៏អាប់អោនប្រកបដោយរឿងអាស្រូវ បង្កឡើងដោយការធ្វើឃាតអ្នកកាសែតប្រឆាំងកាលពីឆ្នាំ២០១៨ ឬជាប់ចោទប្រព្រឹត្តឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម និងវិបត្តិមនុស្សធម៌នៅយេមែន អស់ជាច្រើនឆ្នាំ។ អារ៉ាប៊ីសាអូឌីតបានផ្សះផ្សាទំនាក់ទំនងជាមួយអតីតសត្រូវ ឬគូប្រជែងវិញ ផ្តើមដោយការភ្ជាប់ទូតជាមួយកាតា តូកគីនិង អ៊ីរ៉ង់ព្រមទាំងស៊ីរី និងប្រកាន់យុទ្ធសាស្ត្រជាអ្នករក្សាតុល្យភាព។ស្និទ្ធនឹងម៉ូស្គូ មានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយនឹងក្រុងកៀវ អារ៉ាប៊ីសាអូឌីតដែលជាប្រទេសអ្នកនាំប្រេងចេញលេខមួយពិភពលោកធ្លាប់បានតាំងខ្លួនជាអន្តរការីក្នុងសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន និងនៅក្នុងតំបន់។ រីយ៉ាដក៏កំពុងដឹកនាំការចរចាឱ្យស៊ូដង់ដែលធ្លាក់ក្នុងជម្លោះប្រដាប់អាវុធតាំងពីពាក់កណ្តាលមេសាមកផង។ កាលពីខែឧសភា អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត បានកោះប្រជុំក្រុមសម្ព័ន្ធអារ៉ាប់ ហើយថ្ងៃនេះ រាជាណាចក្រការទទួលរៀបចំជំនួបមួយទៀតដើម្បីអ៊ុយក្រែន គឺមកពីអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតចង់ពង្រឹងមហិច្ឆតារបស់ខ្លួនដែលចង់ក្លាយជាមហាអំណាចមធ្យមម្នាក់នៅលើពិភពលោក មានសមត្ថភាពអាចសម្របសម្រួលជម្លោះបាន។ នេះបើតាមទស្សនៈរបស់អ្នកទទួលខុសត្រូវអង្គការវិភាគនយោបាយអន្តរជាតិ ប្រចាំតំបន់ដើមបូព៌ា លោក Joost Hiltermann។ម្យ៉ាងទៀត ជម្រើសដោះស្រាយវិបត្តិក្បែរឥណ្ឌាឬប្រេស៊ីលដែលសុទ្ធសឹងជាមហាអំណាចមធ្យមដូចគ្នា និងជាក្រុមដូច្នេះ ជាមធ្យោបាយមួយដែលអាចមានឥទ្ធិពលខ្លាំង។ ដូច្នេះទោះ គ្មានលទ្ធផល ក៏ជំនួបប្រជុំនេះបានរុញអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតឱ្យស្ថិតនៅក្នុងជំហរជាអន្តរការីមួយដ៏ពិតៗ ដែលអាចនិយាយជាមួយភាគីជម្លោះរុស្ស៊ីនិងអ៊ុយក្រែនបានទាំងសងខាង និងជាជោគជ័យការទូតមួយសម្រាប់រាជបុត្រស្នងរាជ្យ បេនសាល់ម៉ាន ព្រោះក្នុងនាមជាអ្នកស្វះស្វែងរកសន្តិភាព អាជ្ញាធរអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតជឿថាគេនឹងអាចបំភ្លេចបាននូវរូបភាពអាក្រក់ៗរបស់រាជាណាចក្រ ក្នុងវិស័យសិទ្ធិមនុស្ស។ នេះបើតាមអ្នកវិភាគ។អ៊ុយក្រែនគាំទ្រគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត?ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន លោក វ៉ូឡូឌីមៀ ហ្សេឡេនស្គី បានចាត់ទុកជំនួបប្រជុំផ្តួចផ្តើមដោយអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតថ្ងៃនេះថាជាកិច្ចប្រជុំដ៏សំខាន់ខ្លាំងណាស់។ ប៉ុន្តែលោកហ្សេឡេនស្គី បានឆ្លៀតបន្ទោសក្រុងរីយ៉ាដថាផ្សំគំនិតជាមួយរុស្ស៊ី ដែលរងទណ្ឌកម្មបស្ចិមលោក តាមរយៈការគាំទ្រនិងអនុម័តយកនយោបាយកាត់បន្ថយការបូមប្រេងដំឡើងថ្លៃប្រេងនៅលើទីផ្សារពិភពលោក។ ការសម្រេចបន្ថយផលិតកម្មប្រេងឆៅរបស់អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត និងរុស្ស៊ីរហូតដល់ខែកញ្ញា បាននិងកំពុងធ្វើឱ្យតម្លៃប្រេងឡើងខ្ពស់វិញខ្លាំងបំផុតមិនធ្លាប់មានទេ គិតក្នុងរយៈពេលជិតបីខែមកនេះ។សូមរំឮកថានៅពេលរុស្ស៊ីបើកប្រតិបត្តិការចូលឈ្លានពាននៅអ៊ុយក្រែនភ្លាម តម្លៃប្រេងឆៅលើពិភពលោកបានស្ទុះឡើងជាគំហុក និងជាការបើកឱកាសលើកអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតឱ្យត្រដែតលើឆាកអន្តរជាតិឡើងវិញ។ មហាអំណាចធំៗ រាប់តាំងពីសហរដ្ឋអាមេរិក បារាំង ... បាននាំគ្នាងាកមករាប់អានអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ដើម្បីបញ្ចុះបញ្ចូលប្រទេសនេះឱ្យជួយទប់តម្លៃប្រេង៕

8/5/2023 • 5 minutes, 4 seconds

នីហ្សេ៖ ប្រធានាធិបតីជាប់ឃុំ ដង្ហើយហៅក្រុមប្រទេសលោកលិច ពុំនោះទេតំបន់សាហ៊ែលនឹងធ្លាក់ទៅក្នុងដៃរុស្ស៊ី

លោកប្រធានាធិបតីនីហ្សេ Mohamed Bazoum ដែលបច្ចុប្បន្នត្រូវក្រុមយោធាធ្វើរដ្ឋប្រហារ ចាប់បង្ឃាំងទុកនោះ បានផ្ញើសារមួយ ចុះផ្សាយដោយកាសែត Washington Post នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រទី៤សីហា។ ក្នុងសារនេះ លោកប្រធានាធិបតី Bazoum បានដង្ហើយហៅឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិ ជាពិសេសក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច ត្រូវរួមគ្នាជួយនីហ្សេ ទប់ទល់ជាមួយនឹងក្រុមឧទ្ទាមរបបសិក ដែលបានធ្វើរដ្ឋប្រហារផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់របស់លោក។ "តំបន់សាហ៊ែលអាចធ្លាក់ទៅក្នុងក្រញ៉ាំរុស្ស៊ី"លោកប្រធានាធិបតី Bazoumបានថ្លែងការបារម្ភថា ប្រសិនបើក្រុមយោធារបបសិក អាច ឈានចូលមកកាន់អំណាចនៅនីហ្សេពិតមែន នោះគឺតំបន់សាហ៊ែលទាំងមូល នឹងត្រូវធ្លាក់ទៅក្នុងកណ្តាប់ដៃរបស់រុស្ស៊ី តាមរយៈវត្តមានរបស់ក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួល Wagner។លោកប្រធានាធិបតី Bazoum បានរំលឹកថា បច្ចុប្បន្ននេះ នីហ្សេគឺជាដែនដីចុងក្រោយដែលឈរការពារសិទ្ធិសេរីភាព សន្តិសុខ ស្ថិរភាព តាមរយៈការសហការជាមួយកងទ័ពសម្ព័ន្ធមិត្ត ប្រយុទ្ធតទល់បោសសំអាតក្រុមភេរវកម្មជាច្រើនក្រុម ដែលធ្វើសកម្មភាពនៅតំបន់សាហ៊ែល។ តែប្រសិនបើនីហ្សេ ធ្លាក់ចូលទៅក្នុងដៃរបបសិកផ្តាច់ការ នោះនីហ្សេនឹងមានវាសនាមិនខុសពី ម៉ាលី ឬបួគីណាហ្វាសូ ទេ ពោលគឺប្រជាជននីហ្សេ និងត្រូវរស់ក្នុងការភ័យខ្លាច គ្មានសិទ្ធិសេរីភាព អស្ថិរភាព អសន្តិសុខ ជាមួយនឹងអំពើកាប់សម្លាប់ សាហាវព្រៃផ្សៃរបស់ទាហានស៊ីឈ្នួលរុស្ស៊ី។ លោកសង្កត់បន្ថែមថា ប្រសិនបើតំបន់សាហ៊ែលត្រូវធ្លាក់ខ្លួន ក្នុងក្រញ៉ាំរបស់រុស្ស៊ីពិតមែននោះ នោះវាគឺជាគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងណាស់ សម្រាប់ទ្វីបអាហ្វ្រិក ក៏ដូចជាពិភពលោកទាំងមូល។នៅក្នុងសារនេះដែរ លោកប្រធានាធិបតី Bazoum បានលើកឡើងថា អ្វីដែលក្រុមយោធាបានឃោសនា ថាខ្លួនបានធ្វើរដ្ឋប្រហារ ក៏ព្រោះតែចង់ស្តារឡើងវិញ នូវសន្តិសុខសុវត្ថិភាពនីហ្សេនោះ វាគឺជាពាក្យកុហកទាំងអស់។ លោកប្រធានាធិបតី Bazoum បានអះអាងថា ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ស្ថានភាពសន្តិសុខរបស់នីហ្សេបានល្អប្រសើរខ្លាំងណាស់ ក៏ដោយសារតែជំនួយ និងការសហការពីកងទ័ពសម្ព័ន្ធមិត្តលោកខាងលិច។ នៅខាងត្បូង ក្រុមឧទ្ទាមបូកូហារ៉ាំ បានចុះថយលែងវាយប្រហារ២ឆ្នាំមកហើយ។ នៅខាងជើងវិញ ការវាយប្រហារភេរវកម្ម របស់ក្រុមឧទ្ទាមជីហាតអាល់កាយដាតំបន់សាហ៊ែល ក៏បានថយចុះច្រើនដែរ តាំងតែពីឆ្នាំ២០២១មក។របបសិកប្រកាសបញ្ចប់កិច្ចព្រមព្រៀងសហប្រតិបត្តិការយោធាជាមួយបារាំងនៅយប់ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី៣សីហា ក្រុមកងទ័ពនីហ្សេដែលធ្វើរដ្ឋប្រហារ បានប្រកាស ដកខ្លួនចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀង សហប្រតិបត្តិការយោធាជាមួយបារាំង។ មានន័យថា កងទ័ពបារាំងដែលឈរជើងនៅនីហ្សេ ចំនួនប្រមាណ១៥០០នាក់ នឹងត្រូវតែចាកចេញពីទឹកដីនីហ្សេ។ នៅក្នុងសារផ្សាយតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ អ្នកនាំពាក្យក្រុមកងទ័ពនីហ្សេ បានគំរាមទៀតថា គេនឹងប្រើកម្លាំងឆ្លើយតបវិញ ប្រសិនបើមានអន្តរាគមន៍វាយប្រហារណាមួយ ពីក្រុមប្រទេសសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាហ្វ្រិកខាងលិច ហៅកាត់ថា CEDEAO។ ជាមួយគ្នានេះ របបសិកនីហ្សេបានប្រកាស បញ្ចប់មុខងារអគ្គរដ្ឋទូតនីហ្សេប្រចាំនៅបួនប្រទេស ដែលមាន បារាំង សហរដ្ឋអាមេរិក នីហ្សេរីយ៉ា និងតូហ្គោ។ ក្រោយការប្រកាសនេះ លោកអគ្គរដ្ឋទូតនីហ្សេ ប្រចាំនៅក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន បានអំពាវនាវ ឲ្យរបបសិកងាកមកគិតពិចារណាឲ្យបានច្បាស់ កុំនាំប្រទេសផុងជ្រៅទៅក្នុងវិបត្តិបែបនេះ។ លោកអគ្គរដ្ឋទូតនីហ្សេ បានក្រើនរំលឹកថា បើស្ថានការណ៍នៅតែចុះដុនដាបបែបនេះ សន្តិសុខតំបន់សាហ៊ែលទាំងមូល នឹងត្រូវដួលរលំជាក់ជាមិនខាន។គិតមកទល់ពេលនេះ មិនទាន់មានប្រតិកម្មអ្វីពីខាងរដ្ឋាភិបាលបារាំងទេ។ ដោយឡែក កងទ័ពអាមេរិកក៏មានវត្តមាននៅនីហ្សេដែរ ក្នុងក្របខណ្ឌសហប្រតិបត្តិការជាមួយបារាំអ ដើម្បីបោសសំអាតក្រុមជីហាតអ៊ីស្លាមភេរវកម្មតំបន់សាហ៊ែល។ ល្ងាចថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក បានអះអះអាងថាសម្រាប់ពេលនេះ អាមេរិកនៅតែរក្សាកងកម្លាំងនៅនីហ្សេដដែល មិនទាន់មានការផ្លាស់ប្តូរអ្វីទេ។ គួរបញ្ជាក់ដែរ ថាកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ លោកស្រី Catherine Colonna រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសបារាំង បានទូរស័ព្ទនិយាយគ្នា ជាមួយលោកអង់តូនីប្លីងកិន ដោយអ្នកទាំង២បានអះអាងដូចគ្នា ថាបន្តគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលប្រជាធិបតេយ្យស្របច្បាប់ របស់លោកប្រធានាធិបតី Mohamed Bazoum។ជម្រើសអន្តរាគមន៍យោធា របស់CEDEAO ក្រុមប្រទេសសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាហ្វ្រិកខាងលិច ហៅកាត់ថា CEDEAO បានដាក់ឱសានុវាទមួយសប្តាហ៍ ឲ្យរបបសិកនីហ្សេ ត្រូវតែនាំប្រទេសឲ្យត្រលប់ទៅកាន់មាគ៌ាប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ។ ពុំនោះទេ គេអាចនឹងសម្រេចប្រើកម្លាំងអន្តរាគមន៍យោធា។ ឱសានុវាទនេះ ត្រូវដល់ថ្ងៃកំណត់ នៅថ្ងៃអាទិត្យទី៦សីហា។ CEDEAO ក៏បានចាប់ផ្តើមដាក់ទណ្ឌកម្មទៅលើនីហ្សេដែរ ដោយបានសម្រេច ព្យួរការដោះដូរពាណិជ្ជកម្មជាមួយនីហ្សេ ហើយប្រទេសនីហ្សេរីយ៉ាវិញ បានសម្រេចផ្តាច់ចរន្តអគ្គីសនីមួយផ្នែកធំ ដែលខ្លួនផ្គត់ផ្គង់ឲ្យនីហ្សេ។ល្ងាចថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី៣សីហា គណៈប្រតិភូតំណាង CEDEAO បានធ្វើដំណើរទៅដល់ទីក្រុងនីអាម៉េ ក្នុងគោលបំណងបើកការចរចា ជាមួយក្រុមយោធានីហ្សេដែលបានធ្វើរដ្ឋប្រហារ។ តែទៅដល់បានប៉ុន្មានម៉ោង គណៈប្រតិភូនេះ បានត្រលប់ទៅវិញ ដោយគ្មានបានលទ្ធផលអ្វីទាំងអស់។ គណៈប្រតិភូ CEDEAO មិនត្រូវបានក្រុមយោធានីនីហ្សេ អនុញ្ញាតឲ្យចូលជួបនិយាយជាមួយ មេធំរបស់គេ ឈ្មោះ Abdourahaman Tiani ទេ ហើយក៏មិនឲ្យចូលទៅជួបលោកប្រធានាធិបតី Mohamed Bazoum ដែលកំពុងជាប់ឃុំដែរ។ក្រោយបរាជ័យនេះ អគ្គបញ្ជាការកងទ័ពនៃប្រទេសសមាជិក CEDEAO បានបើកការប្រជុំភ្លាមៗ ដើម្បីពិភាក្សាគ្នា អំពីលទ្ធភាពប្រើប្រាស់អន្តរាគមន៍យោធា។ លោកប្រធានាធិបតីនីហ្សេរីយ៉ា Bola Tinubu ដែលបច្ចុប្បន្នជាប្រធានវិលជុំ CEDEAO បានអះអាងថា សហគមន៍នេះនឹងផ្តល់អាទិភាពដល់ការចរចា តែសូមរក្សា អន្តរាគមន៍យោធា ជាជម្រើសចុងក្រោយ។ យ៉ាងណាមិញ ប្រទេសសេណេហ្កាល់ បានអះអាងមុនគេថាខ្លួនបានត្រៀមកម្លាំងរួចហើយ ដើម្បីចូលទៅអន្តរាគមន៍ បណ្តេញក្រុមយោធារដ្ឋប្រហារនីហ្សេ។ជាមួយស្ថានការណ៍ដ៏ច្របូកច្របល់នៅនីហ្សេនេះ មានការព្រួយបារម្ភថា ភ្លើងសង្គ្រាមអាចឆាបឆេះឡើង បង្កអស្ថិរភាពតំបន់សាហ៊ែលអាហ្វ្រិក ទាំងមូលតែម្តង ព្រោះថា របបសិកបួគីនាហ្វាសូ និង របបសិកម៉ាលី បានប្រកាសហើយថា គេនឹងមកជួយរបបសិកនីហ្សេ ប្រសិនបើមានអន្តរាគមន៍យោធាពីក្រុមប្រទេសCEDEO ឬពីខាងសម្ព័ន្ធមិត្តលោកខាងលិច៕

8/4/2023 • 6 minutes, 23 seconds

លោកដូណាល់ ត្រាំ រងការចោទប្រកាន់ជាផ្លូវការ ពីបទប៉ុនប៉ងកែប្រែលទ្ធផលបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២០

នេះគឺជាលើកទី១ហើយ ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រនយោបាយសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលអតីតប្រធានាធិបតី រងនូវការចោទប្រកាន់បទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌបែបនេះ។ លោកដូណាល់ ត្រាំ ដែលកំពុងតែធ្វើការឃោសនារកសំឡេងឆ្នោត ក្នុងនាមជាបេក្ខជនប្រធានាធិបតី របស់បក្សសាធារណរដ្ឋ ត្រូវបានរដ្ឋអាជ្ញាសហព័ន្ធ ប្រកាសចោទប្រកាន់ជាផ្លូវការ ទាក់ទិននឹងសំណុំរឿង អំពើហិង្សានៅវិមានកាពីតូលថ្ងៃទី៦មករា២០២១។ បទល្មើសប្រឆាំងនឹងរដ្ឋបន្ទាប់ពីបានស៊ើបអង្កេត អស់រយៈពេលជាង២ឆ្នាំ ការចោទប្រកាន់ជាផ្លូវការ ត្រូវបានប្រកាស នៅថ្ងៃទី១សីហា ដោយលោករដ្ឋអាជ្ញា Jack Smith ដែលជាអ្នកដឹកនាំការស៊ើបអង្កេត។ ផ្អែកតាមការប្រកាសនេះ គឺលោកដូណាល់ ត្រូវជាប់ចោទ ពីបទ ឃុបឃិតរៀបចំគម្រោងប្រឆាំងនឹងរដ្ឋ បទប៉ុនប៉ងរារាំងដល់នីតិវិធីផ្លូវការ និងបទរំលោភបំពានដល់សិទ្ធិបោះឆ្នោតជាមូលដ្ឋាននៃពលរដ្ឋអាមេរិក។ក្នុងទឹកមុខម៉ឺងម៉ាត់ លោករដ្ឋអាជ្ញា Jack Smith បានពន្យល់ថា ថ្វីបើដឹងថាខ្លួនចាញ់ឆ្នោតក៏ដោយ តែជនជាប់ចោទ ឈ្មោះដូណាល់ ត្រាំ បានមានៈប្រឹងប្រែងក្រាញននាល ចង់បន្តកាន់អំណាច។ ក្នុងការប្រឹងប្រែងនេះ គឺក្រោយថ្ងៃបោះឆ្នោត ៣វិច្ឆិកា២០២០ ពោលគឺអស់រយៈពេលជាង២ខែ ដែលជនជាប់ចោទ បានខំប្រឹងផ្សព្វផ្សាយ ប្រកូកប្រកាសព័ត៌មានក្លែងក្លាយ ពាក្យកុហកទាំងឡាយទាំងពួង ដែលខ្លួនប្រឌិតចោទ ថាការបោះឆ្នោតមានភាពមិនប្រក្រតី និងបានអះអាងប្រាប់អ្នកគាំទ្រខ្លួន ថាធាតុពិតគឺខ្លួនជាអ្នកឈ្នះឆ្នោតទេ។លោករដ្ឋអាជ្ញាបន្តថា ពាក្យចោទ កុហក បោកប្រាសទាំងនេះ គឺគ្មានផ្អែកលើមូលដ្ឋានភស្តុតាងអ្វីទាំងអស់ ហើយជនជាប់ចោទខ្លួនឯង ក៏បានដឹងច្បាស់ដែរ។ ក៏ប៉ុន្តែ ជននេះនៅតែបន្តស្រែកបន្ទ ម្តងហើយម្តងទៀត ដើម្បីញុះញង់ឲ្យមនុស្ស ចូលរួមគាំទ្រក្នុងគម្រោងឧក្រិដ្ឋរបស់ខ្លួន។ លោក Jack Smith បានបន្ថែមថា ហេតុការណ៍ហិង្សា សម្រុកចូលយ៉ាងកម្រោងនៅវិមានកាពីតូល ថ្ងៃទី៦មករា២០២១ ជាថ្ងៃដែលសមាជិកសភាខុនហ្រ្កេសត្រូវប្រកាសជាផ្លូវការអំពីលទ្ធផលបោះឆ្នោតនោះ វាគឺជាលទ្ធផលនៃការស្រែកញុះញង់ប្រកូកប្រកាស របស់ជនជាប់ចោទ ឈ្មោះដូណាល់ ត្រាំ។ ហេតុការណ៍ដែលបានគំរាម មកលើប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យនៃសហរដ្ឋអាមេរិកនេះ បានកើតចេញពីពាក្យកុហកបោកប្រាស ញុះញង់ ប្រឆាំងនឹងស្ថានប័នកំពូលរបស់រដ្ឋ ប្រឆាំងប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតជាតិ តាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ។ គួរបញ្ជាក់ថា ទាក់ទិននឹងសំណុំរឿង អំពើហិង្សានៅវិមានកាពីតូលនេះ ឯកសារចោទប្រកាន់ជាផ្លូវការ បានចោទមនុស្ស៦នាក់ផ្សេងទៀត តែគេមិនរាយនាមលំអិតក្នុងលិខិតប្រកាសជាសាធារណៈទេ។ ដោយឡែក លោក រដ្ឋអាជ្ញា Jack Smith បានអះអាងថា នៅក្នុងសំណុំរឿងនេះ លោកចង់ពន្លឿននីតិវិធីឲ្យបានឆាប់បំផុត ដោយជនជាប់ចោទនឹងត្រូវកោះហៅឲ្យចូលខ្លួនភ្លាមៗនៅអង្គសវនាការ នៅថ្ងៃទី៣សីហាខាងមុខនេះ។កាន់តែជាប់ចោទ កាន់តែមានប្រជាប្រិយភាពជាការពិតណាស់ ពេលវេលាកាន់តែរំកិលទៅមុខ លោកដូណាល់ ត្រាំ កាន់តែជាប់ចោទច្រើនឡើងៗ នៅចំពោះមុខតុលាការក្នុងសំណុំរឿងផ្សេង។ គិតមកត្រឹមពេលនេះ លោកអតីតប្រធានាធិបតីមាត់ដាចរូបនេះ ត្រូវបានរដ្ឋអាជ្ញាអាមេរិក ចោទប្រកាន់ជាផ្លូវការ ចំនួន៤សំណុំរឿងផ្សេងគ្នា។ ក្រៅពីសំណុំរឿងលទ្ធផលបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២០ លោកដូណាល់ ត្រាំ ត្រូវបានតុលាការរដ្ឋញូយ៉ក ចោទពីបទបៀតបៀនផ្លូវភេទកាលពីខែឧសភាកន្លងទៅ ដែលអង្គហេតុ បានកើតឡើងកាលពីឆ្នាំ១៩៩៦។ កាលពីខែមីនាវិញ លោកដូណាល់ ត្រាំ ត្រូវតុលាការមួយទៀតនៅរដ្ឋញូយ៉កដែរ ចោទពីបទប្រើប្រាស់ថវិកាឃោសនាបោះឆ្នោត យកទៅចំណាយបំបិទមាត់តារាស្រីកុនអាសអាភាសម្នាក់ ដែលប៉ុនប៉ងទម្លាយរឿងអាស្រូវជាមួយរូបលោក។ ហើយនៅខែកក្កដា ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌សហព័ន្ធអាមេរិក បានចោទរូបលោកដូណាល់ ត្រាំជាផ្លូវការ ពីបទរក្សាទុកឯកសារសម្ងាត់ជាតិដោយខុសច្បាប់ និងបានធ្វើឲ្យសន្តិសុខជាតិអាមេរិកប្រឈមគ្រោះថ្នាក់។តែទន្ទឹមគ្នានេះ គេឃើញថា លោកដូណាល់ ត្រាំ មានប្រជាប្រិយភាពកាន់តែខ្លាំងឡើង បើទោះបីមានរឿងក្តីក្តាំជាប់ស្កះ។ យ៉ាងណាមិញ កាលពីពេលទៅឃោសនានៅរដ្ឋ Iowa លោកដូណាល់ ត្រាំ បានថែមទាំងនិយាយអួតថែមទៀត ថា ក្នុងចំណោមមនុស្សដែលជាប់ចោទទាំងអស់ គ្មាននរណាមានប្រជាប្រិយ មានគេស្រលាញ់គាំទ្រច្រើនដូចលោកនោះទេ។យោងតាមការស្ទាបស្ទង់មតិមួយចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃចន្ទ ដែលធ្វើឡើងដោយកាសែត New York Times និង Siena College គឺលោកដូណាល់ ត្រាំ កំពុងតែនាំមុខគេខ្លាំងណាស់ នៅក្នុងចំណោមបេក្ខជនទាំងអស់។ ពីមុនការគំាំទ្រទៅលើលោក គឺប្រកៀកប្រកិតគ្នាជាមួយលោក Ron DeSantis អភិបាលរដ្ឋផ្លរីដា តែពេលនេះ លោកដូណាល់ ត្រាំ បាននាំមុខ លោកម្នាក់នេះ ដល់ទៅ៣៧ពិន្ទុឯណោះ។ ជនរងគ្រោះត្រូវគេព្រួតគ្នាធ្វើបាបផ្អែកតាមការពន្យល់របស់អ្នកជំនាញជាច្រើន ដែលបានប្រាប់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានបារាំងAFP គឺ ប្រជាប្រិយភាពរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ ដែលមានកម្លាំងរឹងមាំនេះ គឺដោយសារតែ សមត្ថភាពរបស់លោកក្នុងនិយាយ តាងនាមឲ្យប្រជាជនអាមេរិក ដែលមានជីវភាពក្រីក្រ ជាពលករ កម្មករតូចតាច ហើយដែលពួកគេ មានអារម្មណ៍ថា អំណាចរដ្ឋ អ្នកនយោបាយ ព្រមទាំងពពួកក្រុមមនុស្សចេះដឹងមានទ្រព្យមានធនជាទូទៅ មិនយកចិត្តទុកដាក់ខ្វាយខ្វល់ពីពួកគេ។លោក Michael J. O’Neil តំណាងសមាគមអភិរក្សគតិយុទ្ធ Landmark Legal Foundation បានលើកឡើងថា បច្ចុប្បន្ននេះ កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មពហុភាគី សកលភាវូបនីយកម្ម ព្រមទាំងសង្គ្រាមដែលមិនចេះចប់មិនចេះហើយ បានធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចអាមេរិកជួបការលំបាក និងបានរុញច្រានមនុស្សជាច្រើនឲ្យគ្មានការងារធ្វើ គ្មានក្តីសង្ឃឹមទៅអនាគត។ គឺក្រុមមនុស្សទាំងនេះហើយ ដែលស្តាប់សម្តីស្រែកក្តែងៗរបស់លោកដូណាក់ ត្រាំ ចូលត្រចៀក។ សម្រាប់ពួកគេ លោកដូណាល់ ត្រាំ គឺជាមនុស្សខុសពីពួកអ្នកអ្នកនយោបាយ តែ តែ ស្ករ ស្ករ ផ្សេងទៀត ដែលគិតតែពីការពារអត្ថប្រយោជន៍ខ្លួន មិនខ្វល់ពីជីវភាពលំបាកក្រីក្ររបស់ប្រជាជនអាមេរិក នៅតាមតំបន់ដាច់ស្រយាល។ ដូចគ្នាដែរ លោក David Greenberg សាស្ត្រាចារ្យសារព័ត៌មាន និងប្រវត្តិសាស្ត្រនៅសកលវិទ្យាល័យ Rutgers បានពន្យល់ថា កម្លាំងគាំទ្រដ៏រឹងមាំនៅពីក្រោយលោកដូណាល់ ត្រាំ គឺដោយសារតែមនុស្សទាំងនោះ មានក្រុមសត្រូវរួមតែមួយ។ ហើយចាប់ពីពេលនេះទៅ ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ តុលាការអាមេរិក ក៏ស្ថិតនៅក្នុងក្រុមជាសត្រូវរបស់អ្នកគាំទ្រលោកដូណាល់ ត្រាំដែរ។ សម្រាប់ពួកគេ លោកដូណាល់ ត្រាំ ជាប់ចោទមានក្តីក្តាំជាប់ស្កះពេញខ្លួន គឺវាជាសក្ខីកម្មបង្ហាញថា លោកដូណាល់ ត្រាំ ពិតជាជនរងគ្រោះ ត្រូវពួកសត្រូវចោមរោមព្រួតគ្នាធ្វើបានចោទប្រកាន់ពីគ្រប់ទិស។ ដូច្នេះ ការដែលពួកគេ លែងមានទំនុកចិត្តលើប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នោះ គឺវាត្រឹមត្រូវពេកណាស់!តែយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្វីៗអាចប្រែប្រួលទៀត ព្រោះថាការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសបេក្ខជន ក្នុងបក្សសាធារណៈរដ្ឋ នឹងចាប់ផ្តើមនៅដើមឆ្នាំ២០២៤។ សន្ទុះគាំទ្រ លើលោកដូណាល់ ត្រាំ អាចនឹងប្រែប្រួល ក៏ថាបានដែរ។ លោក Mike Pence អតីតអនុប្រធានាធិបតីកាលពីអាណត្តិលោកដូណាល់ ត្រាំ ហើយដែលបច្ចុប្បន្នបានប្រកាសបេក្ខភាពឈរឈ្មោះដែរនោះ បានលើកឡើងកាលពីពេលថ្មីៗនេះថា អ្នកណាក៏ដោយ ដែលតាំងខ្លួនធំជាងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ គឺមិនត្រូវអនុញ្ញាតឲ្យអ្នកនោះឡើងធ្វើប្រធានាធិបតីទេ៕

8/2/2023 • 7 minutes, 11 seconds

ភូមា ៖ លោកស្រី អ៊ុងស៊ានសូជី បានទទួលការលើកលែងទោស តែបន្តជាប់ឃុំ

អតីតប្រមុខដឹកនាំស៊ីវិលភូមា លោកស្រី អ៊ុងសានស៊ូជី ដែលក្រុមយោធាបានធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់ពីអំណាច និងចាប់ឃុំឃាំងតាំងពីថ្ងៃទី ១ កុម្ភៈឆ្នាំ២០២១មក បានទទួលការលើកលែងទោស មួយភាគ។ នេះបើតាមប្រភពព័ត៌មានប្រកាសដោយបណ្តាញឃោសនារដ្ឋ នៅថ្ងៃអង្គារទី ១សីហា។ ជាការលើកលែងទោសដល់ពិរុទ្ធជនជាង៧០០០នាក់ ក្នុងឱកាសបុណ្យពុទ្ធសាសនាជាប្រពៃណីជាតិភូមា។ លើកលែងទោស=ដោះលែងឱ្យមានសេរីភាព?ភូមាដែលជាប្រទេសប្រកាន់ពុទ្ធសាសនាដ៏មុតមាំជាងគេមួយ ជាញឹកញយ តែងតែដោះលែងអ្នកទោស នាឱកាសបុណ្យពុទ្ធសាសនាធំៗ។ សម្រាប់បុណ្យចូលវស្សាឆ្នាំនេះ ភូមាបានប្រកាសលើកលែងទោសដល់ពិរុទ្ធជនជាង៧ពាន់នាក់ ក្នុងនោះមានម្នាក់គឺលោកស្រី អ៊ុងសានស៊ូជី។“ស្របតាមច្បាប់ស្តីពីសិទ្ធិមនុស្ស ប្រធានក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋបាលរដ្ឋបានសម្រេចលើកលែងទោសដល់លោកស្រីអ៊ុងសានស៊ូជី ដែលតុលាការមានសមត្ថកិច្ចបានកាត់ទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ”។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសផ្សព្វផ្សាយដោយសារព័ត៌មានរដ្ឋភូមា។ ក្រោយរដ្ឋប្រហារថ្ងៃទី១កុម្ភៈឆ្នាំ២០២១ តុលាការសឹកភូមា បានកាត់ទោសអតីតប្រមុខរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិល លោកស្រីអ៊ុងសានស៊ូជីឱ្យជាប់ពន្ធនាគារចំនួនសរុប៣៣ឆ្នាំ ចំពោះបទល្មើសចំនួន១៩ករណី មានជាអាទិ៍ពីបទប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ និងមិនគោរពច្បាប់កូវីដ។ ប៉ុន្តែនៅថ្ងៃនេះ លោកស្រីអ៊ុងសានស៊ូជី បានទទួលការលើកលែងទោសតែចំនួន ៥ករណី ប៉ុណ្ណោះ ក្នុងចំណោមទោសទាំង១៩។ សេចក្តីប្រកាសលើកលែងទោសនេះមិននាំដល់ការដោះលែងរូបលោកស្រីអ៊ុងសានស៊ូជីទេ គឺគ្រាន់តែមានការបន្ថយទោសបាន៦ឆ្នាំ។ បើតាមរបបសឹក លោកស្រីត្រូវបន្តមានទោសជាប់ឃុំឃាំងចំនួន ២៧ឆ្នាំទៀត។ តាំងថ្ងៃរដ្ឋប្រហារយោធាមក គេបានឃើញរូបលោកស្រី ជ័យលាភីណូបែលសន្តិភាព (ឆ្នាំ១៩៩១) វ័យ៧៨ឆ្នាំតែម្តងគត់ នៅក្នុងសាលសវនាការរបស់តុលាការក្រុងណៃពិដរ តាមរយៈរូបភាពបង្ហាញដោយបណ្តាញឃោសនារដ្ឋ ដែលមានគុណភាពមិនសូវច្បាស់ផង។ កាលពីសប្តាហ៍មុន អ្នកទទួលខុសត្រូវនៃបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដែលសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះបានអះអាងថា របបសឹកបានបញ្ជូនលោកស្រីអ៊ុងសានស៊ូជី ចេញពីពន្ធនាគារទៅកាន់អគាររដ្ឋាភិបាលមួយដែលមានលក្ខណៈប្រសើរជាង។តើរបបសឹកភូមាកំពុងលេងល្បែងអ្វី?បើតាមបណ្តាញឃោសនាព័ត៌មានរដ្ឋភូមា របបសឹកក៏បានលើកលែងទោសដល់អតីតប្រធានាធិបតីភូមា លោកវីនមីង ដោយបន្ថយទោសបួនឆ្នាំដែរ តែបន្តជាប់ឃុំដូចលោកស្រីអ៊ុងសានស៊ូជីដែរ។ អ្នកទោសបរទេសចំនួន១២៥នាក់បានទទួលការលើកលែងទោស និងដោះលែង។ ដោយឡែក មានអ្នកទោសជាច្រើនផ្សេងទៀត បានទទួលការបន្ធូរបន្ថយទោស ពីទោសប្រហារជីវិតមកត្រឹមទោសជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត។សម្រាប់អ្នកវិភាគឯករាជ្យ David Mathieson របបសឹកភូមាកំពុងតែលេងល្បែងដ៏សាហាវជាមួយអ្នកទោសនយោបាយ។ ការផ្តន្ទាឱ្យលោកស្រីអ៊ុងសានស៊ូជីជាប់ពន្ធនាគារ៣៣ឆ្នាំជាទោសដ៏ហួសហេតុណាស់ ហើយបន្ថយទោសតែ៦ឆ្នាំ ពិតជាទង្វើដ៏អាក្រក់ក្រៃ។ ចំណែកលោក Phil Robertson នាយករងអង្គការHuman Rights Watch ប្រចាំតំបន់អាស៊ី យល់ថាក្រុមយោធាភូមាកំពុងស្វះស្វែងបង្ហាញពីភាពសមហេតុផលរបស់ខ្លួន និងចេតនាចង់ចរចាតាមរយៈការបន្ថយទោស តែតាមការពិតគឺគ្មានសោះ។ កាត់បន្ថយទោស ជាលក្ខណៈរបស់ផ្តាច់ការរបស់តុលាការសឹកដែលកាត់ទោសតាមចិត្តនឹកឃើញ ដោយអ្នកជាប់ចោទមិនអាចដឹងច្បាស់លាស់អំពីទោសរបស់ខ្លួនឡើយ។ នេះបើតាមការអះអាងរបស់អ្នកនាំពាក្យអង្គការAmnesty Internationalនៅភូមា លោក Joe Freeman។សម្រែកអន្តរជាតិគ្មានប្រសិទ្ធភាពលើរបបសឹកភូមា? រដ្ឋប្រហារទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលរបស់លោកស្រីអ៊ុងសានស៊ូជី បើតាមអង្គការសហប្រជាជាតិបានរុញទម្លាក់ប្រទេសទៅក្នុងវិបត្តិ និងអំពើហិង្សាស៊ីវិល ដោយធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋជាងបីពាន់នាក់ស្លាប់បាត់បង់ជីវិត ជាងមួយលាននាក់ត្រូវបង្ខំចិត្តធ្វើបំលាស់ទី និងជាង២ម៉ឺនបួនពាន់នាក់ត្រូវចាប់ខ្លួន ឬជាប់ឃុំ។ ទាំងអង្គការសហប្រជាជាតិ ក៏ដូចជាបណ្តាប្រទេសលោកខាងលិចធំៗ បានអំពាវនាវឱ្យភូមាដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយ និងរៀបចំការបោះឆ្នោតជាថ្មី។ ប៉ុន្តែគ្រប់ការចរចា និងការសម្រុះសម្រួលគ្មានបានលទ្ធផលអ្វីទាំងអស់។ របបសឹកបានសន្យារៀបចំការបោះឆ្នោតជាថ្មី នៅខែសីហា២០២៣នេះ ប៉ុន្តែនៅថ្ងៃទី៣១កក្កដាម្សិលមិញ ក្នុងពេលដែលសេចក្តីប្រកាសដាក់ប្រទេសក្នុងភាពអាសន្នត្រូវដល់ទីអវសាន ក្រុមប្រឹក្សាការពារនិងសន្តិសុខជាតិ បានសម្រេចបន្តភាពអាសន្នរយៈពេល៦ខែទៀត។ ពន្យារពេលដាក់ប្រទេសក្នុងភាពអាសន្ន មានន័យថាការបោះឆ្នោតក៏ត្រូវតែលើកពេលដែរ ព្រោះបើតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញភូមា ការរៀបចំបោះឆ្នោតអាចប្រព្រឹត្តទៅបាននៅ៦ខែក្រោយប្រទេសដើរចេញពីភាពអាសន្ន។ លោកមីនអ៊ុងឡាំង បានពន្យល់អំពីហេតុផលនៃសេចក្តីសម្រេចពន្យារពេលដាក់ប្រទេសភាពអាសន្នម្តងហើយម្តងទៀត ដោយហេតុតែមានការប្រយុទ្ធនិងការវាយប្រហារ កំពុងកើតឡើងនៅតាមតំបន់ជាច្រើននៃប្រទេស។ ប្រមុខដឹកនាំរបបសឹកភូមាបានទទួលស្គាល់ថា រដ្ឋាភិបាលអាចគ្រប់គ្រងប្រទេសបានត្រឹមតែពីរភាគបីនៃស្រុកទាំង៣៣០របស់ភូមា ប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែសម្រាប់ក្រុមអ្នកប្រឆាំង ការបោះឆ្នោតសន្យាដោយរបបសឹក ទោះប្រព្រឹត្តទៅបានមែន ក៏គ្មានលក្ខណៈសេរី និងសមធម៌ដែរ។ គណៈកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត បានរំលាយគណបក្សរបស់លោកស្រីអ៊ុងសានស៊ូជី ព្រោះមិនស្របតាមច្បាប់បោះឆ្នោតថ្មីតាក់តែងដោយក្រុមយោធា។ កាលពីខែមករាដើមឆ្នាំ គណៈកម្មការបោះឆ្នោត បានផ្តល់ពេលពីរខែឱ្យគណបក្សនយោបាយចុះឈ្មោះ តែក្នុងចំណោមគណបក្សទាំង៩០ មានតែ៥០ប៉ុណ្ណោះអាចជាប់ក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោតថ្មី៕

8/1/2023 • 5 minutes, 8 seconds

ក្រុងម៉ូស្គូបានរងការវាយប្រហារដោយយានដ្រូនសាជាថ្មី ដែលរុស្ស៊ីអះអាងថាជាស្នាដៃអ៊ុយក្រែន

យោងតាមការផ្សាយរបស់បណ្តាញព័ត៌មានរុស្ស៊ី កាលពីយប់រំលងអាធ្រាត្រឈានចូលថ្ងៃអាទិត្យ ទី៣០កក្កដានេះ ទីក្រុងម៉ូស្គូ បានរងនូវការវាយប្រហារដោយយានដ្រូន។ ភាគីរុស្ស៊ីចាត់ទុកថាជាស្នាដៃរបស់អ៊ុយក្រែន។ នេះគឺជាការវាយប្រហារជាថ្មីទៀត កណ្តាលក្រុងម៉ូស្គូ ដែលអាចបញ្ជាក់ថា រដ្ឋធានីធំរបស់រុស្ស៊ីនេះ ហាក់ដូចជាមិនមានការការពារផ្លូវអាកាស ឲ្យបានរឹងមាំនោះទេ។ ដ្រូន៣គ្រឿងវាយធ្លាក់កណ្តាលក្រុងម៉ូស្គូផ្អែកតាមការចុះផ្សាយ របស់បណ្តាញព័ត៌មាន TASS របស់រុស្ស៊ី គឺយានដ្រូនចំនួន៣គ្រឿងរបស់អ៊ុយក្រែន បានមកវាយប្រហារនៅក្រុងម៉ូស្គូ កាលពីវេលាយប់រំលងអាធ្រាត្រ ឈានចូលថ្ងៃអាទិត្យនេះ។ ដ្រូន១គ្រឿង ត្រូវបានកំទេចបានហើយធ្លាក់នៅជាយក្រុង ក្នុងតំបន់ Odintsovo។ ចំណែកពីរគ្រឿងទៀត ត្រូវបានធ្លាក់នៅកណ្តាលក្រុងម៉ូស្គូតែម្តង ក្នុងសង្កាត់ដែលសំបូរអាគារខ្ពស់ៗ។ បើផ្អែកតាមប្រភពខ្លះ គឺអគារដែលបានរងការវាយប្រហារនោះ គឺជាអគារដ្ឋបាល ការិយាល័យ ដែលក្រសួងរដ្ឋរុស្ស៊ីប្រើប្រាស់។លោក Sergueï Sobrianine អភិបាលទីក្រុងម៉ូស្គូ បានសរសេរបង្ហោះ លើបណ្តាញតេឡាក្រាម នៅព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យនេះថា ជញ្ជាំងកញ្ចក់អាគារចំនួន២ បានរងការខូចខាត បាក់បែក ដោយសារតែការវាយប្រហារនេះ។ លោកម្នាក់នេះ អះអាងថា មិនមានមនុស្សស្លាប់ឬរបួសដោយសារការវាយប្រហារនេះទេ គឺមានតែការខូចខាតសម្ភារៈ។ រូបភាពពីក្រុមការងារ អ្នកយកព័ត៌មានបារាំង AFP បានបង្ហាញឲ្យឃើញ បំណែកបង្អួចកញ្ចក់ និងបំណែកអាគារធ្លាក់មកលើដី។ ដោយសារតែការវាយប្រហារនេះដែរ ព្រលានយន្តហោះ Vnoukovo ជាយក្រុងម៉ូស្គូ ត្រូវបានផ្អាកដំណើរការប៉ុន្មានម៉ោងដែរ នៅព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យ។ក្រសួងការពារជាតិរុស្ស៊ីបានបរិហារថា នេះគឺជាទង្វើ ប៉ុនប៉ងវាយប្រហារភេរវកម្ម របស់អ៊ុយក្រែន។ តែយ៉ាងណា សម្រាប់ពេលនេះ មិនទាន់មានការប្រកាសទទួលស្គាល់ណាមួយពីភាគីអ៊ុយក្រែនទេ។ ដូចយើងបានដឹងហើយ ថានេះមិនមែនជាលើកទី១ទេ ដែលមានការវាយប្រហារដោយយានដ្រូន នៅកណ្តាលក្រុងម៉ូស្គូ ហើយដែលរុស្ស៊ីតែងតែចោទថាជាស្នាដៃអ៊ុយក្រែន។ លោកហ្សេឡេនស្គី ធ្លាប់បានសន្យាថានឹងវាយប្រហារទៅក្នុងទឹកដីរុស្ស៊ីវិញ ដើម្បីសងសិកចំពោះការវាយប្រហារដែលរុស្ស៊ីបានធ្វើមកលើទីក្រុងអូដេសា កាលពីពេលថ្មីៗនេះ។លោករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសរុស្ស៊ីវិញ បានស្តីបន្ទោស ថាបើគ្មានអាមេរិក និងអូតង់ទេ អ៊ុយក្រែនក៏មិនអាចបើកការវាយប្រហារនេះបានដែរ។ តែទន្ទឹមនឹងនេះ យើងឃើញថា ទីក្រុងម៉ូស្គូមួយទាំងមូល ហាក់ដូចជាមិនមានប្រព័ន្ធការពារផ្លូវអាកាសរឹងមាំសោះ បានជាយានដ្រូនអាចហោះទៅវាយប្រហារម្តងហើយម្តងទៀតបែបនេះ។ដ្រូនអ៊ុយក្រែន២៥គ្រឿង ប៉ុនប៉ងវាយប្រហារនៅគ្រីម៉េក្រសួងការពារជាតិរុស្ស៊ីអះអាងថា នៅព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យនេះ គឺមានយានដ្រូនរបស់អ៊ុយក្រែន ចំនួន២៥គ្រឿងបានប៉ុនប៉ងមកវាយប្រហារ នោះតំបន់គ្រីម៉េ។ ក្នុងនោះកងទ័ពរុស្ស៊ីបានវាយកំទេចទាន់ពេលវេលា ចំនួន១៦គ្រឿង ដោយប្រព័ន្ធការពារផ្លូវអាកាស ចំណែក៩គ្រឿងទៀត ត្រូវបានក្រុមជំនាញរុស្ស៊ី ដណ្តើមគ្រប់គ្រងបានពីចំងាយតាមប្រព័ន្ធព័ត៌មានវិទ្យា ហើយបានបញ្ជាឲ្យធ្លាក់ចូលទៅក្នុងសមុទ្រខ្មៅ។ហើយកាលពីថ្ងៃសុក្រវិញ រុស្ស៊ីអះអាងថា អ៊ុយក្រែនបានបាញ់មីស៊ី២គ្រាប់ ចូលទៅក្នុងទឹកដីរុស្ស៊ី ត្រង់តំបន់ Taganrog ក្បែរព្រំដែនអ៊ុយក្រែន បណ្តាលឲ្យរបួសមនុស្ស១៦នាក់។ ករណីបាញ់មីស៊ីលចូលដីរុស្ស៊ីនេះ គឺជារឿងកម្រណាស់។ មីស៊ីល២គ្រាប់នេះ រុស្ស៊ីថាជាប្រភេទមីស៊ីល S-200។ដោយឡែក ខាងទឹកដីអ៊ុយក្រែនវិញ រុស្ស៊ីបានបាញ់មីស៊ីលវាយប្រហារ ចំអគារសាលារៀនមួយ កាលពីយប់ថ្ងៃសៅរ៍ម៉ោង៨ បណ្តាលឲ្យស្លាប់ម្នាក់ និងរបួស៥នាក់ នៅទីក្រុងSoumy។ នេះបើផ្អែកតាមបណ្តាញព័ត៌មានអ៊ុយក្រែន Suspilne។ ហើយនៅថ្ងៃសៅរ៍ដែរ មនុស្ស២នាក់បានស្លាប់ដោយការវាយប្រហារ របស់រុស្ស៊ី នៅឯតំបន់ហ្សាប៉ូរីចា។ប្រធានសហភាពអាហ្វ្រិកអំពាវនាវឲ្យមានបទឈប់បាញ់វេទិកាកំពូល រុស្ស៊ី អាហ្វ្រិក បានបិទបញ្ចប់ទៅកាលពីថ្ងៃសុក្រ ដោយលោកប្រធានសហភាពអាហ្វ្រិក លោក Azali Assoumani បានប្រាប់ទៅលោកពូទីនថា វាជារឿងចាំបាច់ណាស់ ដែលត្រូវតែឈានទៅ មានបទឈប់បាញ់ ឲ្យបានឆាប់បំផុត ជាមួយអ៊ុយក្រែន ព្រោះថា វាគឺជារឿងស្លាប់រស់ រឿងក្រពះ របស់ប្រជាជននៅអាហ្វ្រិក។ការលើកឡើងបែបនេះ គឺបន្ទាប់ពីក្នុងពេលប្រជុំ លោកពូទីន បានសន្យាប្រាប់ទៅថ្នាក់ដឹកនាំអាហ្វ្រិកថា កុំភ័យ ចាំរុស្ស៊ីដឹកគ្រាប់ធញ្ញជាតិទៅឲ្យ ជំនួសឲ្យគ្រាប់ធញ្ញជាតិរបស់អ៊ុយក្រែន។ ជាងនេះទៀត រុស្ស៊ីនឹងអោយដោយមិនគិតថ្លៃទេ ក្នុងទំហំមួយផ្នែកធំ សម្រាប់ប្រទេសប្រមាណ៦ប្រទេស ដែលលំបាកខ្លាំង។ តែការធានារបស់លោកពូទីននេះ ត្រូវបានលោក Azali Assoumani ប្រធានសហភាពអាហ្វ្រិក បានឆ្លើយបកទៅវិញថា វាមិនគ្រប់គ្រាន់ទេ។ អ្វីដែលចាំបាច់ គឺការឈានទៅមានបទឈប់បាញ់។ លោកពូទីន៖ “ខ្ញុំមិនដែលបិទផ្លូវចរចាជាមួយអ៊ុយក្រែនទេ!”នៅថ្ងៃសៅរ៍ទី២៩កក្កដា ក្នុងសន្និសីទកាសែតមួយ នៅក្រុងប៉េតេសបួរ លោកពូទីន បានឆ្លើយប្រាប់អ្នកកាសែតថា លោកមិនដែលបិទផ្លូវ រឿងចរចាជាមួយអ៊ុយក្រែននោះឡើយ។ លោកបន្តទៀតថា សំណើរបស់ក្រុមប្រទេសអាហ្វ្រិក ក៏ជាពីភាគីចិន ដែលចង់ឲ្យមានផែនការចរចា គឺរុស្ស៊ីនឹងយកមកគិត ប្រើវាជាមូលដ្ឋាន។ ចំណែករឿងបទឈប់បាញ់វិញ លោកបានលើកឡើងថា សម្រាប់ពេលនេះ គឺពិបាកធ្វើបន្តិចហើយ ព្រោះថាអ៊ុយក្រែន កំពុងតែបើកប្រតិបត្តិវាយបក ដែលតម្រូវឲ្យខាងរុស្ស៊ីត្រូវតែទប់ទល់ វាយប្រហារទៅវិញ។ តែយ៉ាងណា លោកបានបញ្ជាក់ថា សម្រាប់ពេលនេះ គឺខាងកងទ័ពរុស្ស៊ី មិនមានការផ្លាស់ប្តូរយុទ្ធសាស្ត្រថ្មី មិនមានការបើកសម្រុកវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំណាមួយ នៅឯសមរភូមិ អ៊ុយក្រែនទេ៕

7/30/2023 • 6 minutes, 19 seconds

នីហ្សេ៖ មេអង្គរក្សប្រធានាធិបតីជាអ្នកនៅពីក្រោយរដ្ឋប្រហារ និងប្រកាសតាំងខ្លួនជាប្រមុខរដ្ឋថ្មី

នៅប្រទេសនីហ្សេ អ្នកផ្តួចផ្តើមគំនិតធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលស៊ីវិល និងចាប់ដាក់ឃុំ ប្រធានាធិបតី លោកម៉ូហាម៉េដ បាហ្ស៊ូម បានចេញមុខប្រកាសតាំងខ្លួនជាប្រមុខដឹកនាំថ្មី ចាប់តាំងពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍។ មេដឹកនាំរបបសឹកនីហ្សេ ដែលជាមេគំនិត ដណើ្តមអំណាចពីប្រធានាធិបី គ្មានអ្នកណាក្រៅពីលោកអាប់ឌូរ៉ាហាម៉ាន់ ចានី ដែលជាប្រធានអង្គរក្សរបស់ប្រធានាធិបតី។ នៅក្នុងការថ្លែងតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ជាតិ នៅយប់ថ្ងៃសុក្រម្សិលមិញ លោកអាប់ឌូរ៉ាហាម៉ាន់ ចានី បានប្រកាសតាំងខ្លួនជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជាតិដើម្បីស្រោចស្រង់មាតុភូមិ នៅមុនការប្រកាសរបស់ពួកយោធានីហ្សេ ដែលគាំទ្រឲ្យលោកធ្វើជាប្រមុខដឹកនាំថ្មីរបស់នីហ្សេ។ រដ្ឋប្រហារទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលចេញមកពីការបោះឆ្នោត នៅនីហ្សេ បានទាក់ទាញឲ្យមានប្រតិកម្មថ្កោលទោសពីសហគមន៍អន្តរជាតិ មិនថា ប្រទេសលោកខាងលិច និងថ្នាក់ដឹកនាំអាហ្វ្រិក។ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកាលពីថ្ងៃសុក្រ ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិភាព និងសន្តិសុខរបស់សហភាពអាហ្វ្រិកបានទាមទារឲ្យពួកយោធានីហ្សេដោះលែងប្រធានាធិបតី និងត្រលប់ចូលទៅបន្ទាយវិញ ក្នុងរយៈពេល ១៥ថ្ងៃ។ ចំណែកអាមេរិកបានប្រកាសគំរាមកាត់ផ្តាច់ជំនួយ ក្នុងខណៈពេលបារាំងដែលជាដៃគូ របស់នីហ្សេ សម្រាប់ប្រយុទ្ធប្រឆាំងក្រុមភេរវនិយមនៅតំបន់សាហែល នៅអាហ្វ្រិក ប្រកាសបើកកិច្ចប្រជុំសន្តិសុខបន្ទាន់ ដើម្បីនិយាយពីស្ថានការណ៍នៅនីហ្សេ។ តើអ្វីទៅជាហេតុផលដែលជំរុញឲ្យមានការធ្វើរដ្ឋប្រហារនៅនីហ្សេ ដែលជាប្រទេសកំពុងស្ងប់ស្ងាត់ និងជាដៃគូសំខាន់របស់ប្រទេសលោកខាងលិច? ២ថ្ងៃក្រោយពួកយោធាអះអាងធ្វើរដ្ឋប្រហារផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិល និងចាប់ប្រធានាធិបតីដាក់ឃុំ មេក្រុមអង្គរក្សប្រធានាធិបតី លោក អាប់ឌូរ៉ាហាម៉ាន់ ចានី បានចេញមុខតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ជាតិ កាលពីយប់ថ្ងៃសុក្រម្សិលមិញ និងប្រកាសតាំងខ្លួនជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជាតិដើម្បីស្រោចស្រង់មាតុភូមិ ដែលជាក្បាលម៉ាស៊ីនថ្មី ដឹកនាំថ្មីរបស់ប្រទេសនីហ្សេ ក្រោយរដ្ឋប្រហារ។ ខុសប្លែកពីរដ្ឋប្រហារ នៅប្រទេសដទៃ អ្នកដែលធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់ប្រធានាធិបតីនៅប្រទេស នីហ្សេ ជាប្រធានអង្គរក្សប្រធានាធិបតី ប៉ុន្តែ មិនមែនជាមេបញ្ជាការកងទ័ព។ការធ្វើរដ្ឋប្រហារយោធា ទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលស៊ីវិល នៅនីហ្សេ ជារឿងដែលគេមិននឹកស្មានដល់ នេះបើមើលទៅលើស្ថានការណ៍នយោបាយដែលចាប់មានស្ថិរភាពឡើងវិញ នៅក្នុងអំឡុងដឹកនាំរបស់លោកប្រធានាធិបតីលោក លោកម៉ូហាម៉េដ បាហ្ស៊ូម។ លោកប្រធានាធិបតីបាហ្ស៊ូមដែលចេញមកពីការបោះឆ្នោតប្រជាធិបតេយ្យ បានព្យាយាមបន្ធូរបន្ថយភាពតានតឹងផ្ទៃក្នុង តាមរយៈការដោះលែងសកម្មជនអ្នកនយោបាយប្រឆាំងជាដើម។រឿងដែលគេមិននឹកស្មានដល់មួយទៀត គឺអ្នកនៅពីក្រោយការធ្វើរដ្ឋប្រហារ និងប្រកាសតាំងខ្លួនជាប្រមុខដឹកនាំថ្មីរបស់នីហ្សេ គឺជាមេក្រុមកងអង្គរក្សដែលតាមពិតមាននាទីជាអ្នកការពារសន្តិសុខឲ្យលោកប្រធានាធិបតីបាហ្ស៊ូមរហូតមក។ នៅថ្ងៃពុធទី ២៧កក្កដា មេកងអង្គរក្សរូបនេះបានបញ្ជាឲ្យចាប់ឃុំខ្លួនប្រធានាធិបតីនិងក្រុមគ្រួសារ ចំណែកក្រុមយោធាមួយក្រុមដែលអះអាងថា បានការគាំទ្រពីប៉ូលិស ទាហាន និងកងអាវុធ ប្រកាសធ្វើរដ្ឋប្រហារ ផ្តួលរំលំអំណាចប្រធានាធិបតី។នៅថ្ងៃសុក្រ លោក អាប់ឌូរ៉ាហាម៉ាន់ ចានី ដែលមេកងអង្គរក្សប្រធានាធិបតីបានចេញមុខតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ ប្រកាសតាំងខ្លួន ជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជាតិដើម្បីស្រោចស្រង់មាតុភូមិ ជាប្រមុខរដ្ឋថ្មីរបស់នីហ្សេ។ លោក អាប់ឌូរ៉ាហាម៉ាន់ ចានី ជាមនុស្សមិនសូវចេញមុខច្រើនទេ ប៉ុន្តែ នៅក្នុងពិភពកងទ័ពនីហ្សេ លោកជាមនុស្សមានមុខមាត់ មានគេគោរពច្រើន ព្រោះលោកធ្លាប់ដឹកនាំកងទ័ពជើងគោក ជើងអាកាស មុននឹងត្រូវប្រធានាធិបតីមុនៗតែងតាំងជាប្រធានអង្គរក្សការពារប្រធានាធិបតីរយៈពេល ១២ឆ្នាំមកនេះ។ អ្នកស្និទ្ធនឹងលោកប្រធានាធិបតី បាហ្ស៊ូម ដែលកំពុងស្ថិតក្រោមការចាប់ឃុំរបស់ពួកយោធា បានថ្កោលទោសការធ្វើរដ្ឋប្រហារដែលធ្វើឡើងដើម្បីប្រយោជន៍បុគ្គល ព្រោះ ថា លោកចានីមានគំនិតធ្វើរដ្ឋប្រហារ បន្ទាប់ពីលោកប្រធានាធិបតីបាហ្ស៊ូមមានគម្រោងកោះប្រជុំគណៈរដ្ឋមន្រ្តីដើម្បីដកលោកចានី និងកាត់បន្ថយឥទ្ធិពលរបស់ក្រុមអង្គរក្សប្រធានាធិបតី។ប៉ុន្តែ នៅក្នុងសារថ្លែងកាលពីថ្ងៃសុក្រ លោកចានីនិយាយថា រដ្ឋប្រហារធ្វើឡើង ដោយសារតែស្ថានការណ៍សន្តិសុខនៅនីហ្សេកាន់តែធ្លាក់ចុះ នៅចំពោះមុខការគំរាមកំហែងរបស់ក្រុមភេរវនិយម។ហេតុអ្វីបារាំងបារម្ភ យកចិត្តទុកដាក់ ពីរឿងធ្វើរដ្ឋប្រហារ នៅនីហ្សេ?គិតចាប់តាំងពីទទួលឯករាជ្យ រួចចាកផុតពីអាណានិគមនិយមបារាំងនៅឆ្នាំ ១៩៦០ នេះជាលើកទី ៥ ដែលនីហ្សេជួបប្រទះរដ្ឋប្រហារយោធា។ ប៉ុន្តែ រដ្ឋប្រហារនៅនីហ្សេលើកនេះធ្វើឲ្យបារាំងបារម្ភខ្លាំងជាងណាទាំងអស់។ នីហ្សេ ជាប្រទេសអាហ្វ្រិកសំខាន់ ចុងក្រោយ ដែលបារាំងកំពុងចាប់ដៃសហការផ្នែកយោធា នៅតំបន់សាហែល នៅក្នុងយុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងក្រុមភេរវនិយម ដូចជាក្រុមជីហាតអ៊ីស្លាម ក្រុមអាល់កៃដា។ នីហ្សេបានក្លាយជាមូលដ្ឋានទ័ពចុងក្រោយរបស់បារាំង ដែលបានបង្ខំចិត្តដកទ័ពចេញពីម៉ាលី និងបួគីណាហ្វាសូ បន្ទាប់ពីប្រទេសទាំងពីរនេះត្រូវពួកយោធាធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់រដ្ឋាភិបាល។នៅនីហ្សេ កងទ័ពបារាំងប្រមាណ ១៥០០នាក់កំពុងប្រចាំការនៅមូលដ្ឋានទ័ព ដែលមានទីតាំងនៅព្រលានយន្តហោះក្នុងរដ្ឋធានីរបស់នីហ្សេ។ប្រធានាធិបតីបារាំងផ្ទាល់បានថ្កោលទោស ការធ្វើរដ្ឋប្រហារ និងបានទាមទារឲ្យពួកយោធាដោះលែងប្រធានាធិបតី លោកបាហ្ស៊ូម ដែលជាមេដឹកនាំប្រទេសនៅអាហ្វ្រិកដ៏កម្រ ដែលនៅបន្តរក្សាទំនាក់ទំនងជាមួយបារាំង និងប្រទេសលោកខាងលិច។ នៅថ្ងៃសៅរ៍ លោកប្រធានាធិបតីម៉ាក្រុងដែលបានរូតរះត្រលប់ពីដំណើរទស្សនកិច្ចនៅឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក បានកោះប្រជុំបន្ទាន់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខដើម្បីនិយាយពីស្ថានការណ៍នៅនីហ្សេ។បារាំងត្រូវតែខ្វល់ខ្វាយពីស្ថានការណ៍នៅនីហ្សេ មិនមែនដោយសារតែហេតុផលប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងភេរវកម្មនៅសាហែលតែប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែ បារាំងតាមដានជាប់ស្ថានការណ៍ប្រែប្រួលនៅនីហ្សេ ដើម្បីហេតុផលសេដ្ឋកិច្ច ព្រោះបារាំងមានក្រុមហ៊ុនOrano ដែលបុកគ្រឹះធ្វើអាជីវកម្មជីកយករ៉ែអ៊ុយរ៉ាញ៉ូម របស់នីហ្សេ រាប់សិបឆ្នាំមកហើយ ដើម្បី រោងចក្រថាមពលនុយក្លេអ៊ែរនៅបារាំង។នីហ្សេនឹងជួបបញ្ហាអ្វីខ្លះ នៅក្រោយរដ្ឋប្រហារ?នីហ្សេក្រោមការដឹកនាំរបស់របបសឹក ក្រោយរដ្ឋប្រហារ អាចស្ថិតនៅឯការ ដោយសារតែការថ្កោលទោស ពីសហគមន៍អន្តរជាតិ និងសហភាពអាហ្វ្រិក ដែលប្រឆាំងនឹងការចូលកាន់អំណាចតាមរយៈការធ្វើរដ្ឋប្រហារយោធា។បន្ទាប់ពីនេះ នីហ្សេដឹកនាំដោយមេអង្គរក្សប្រធានាធិបតី លោកចានី កំពុងរងការគំរាមពីសហភាពអាហ្វ្រិក និងអាមេរិកដែលបានព្រមានពីការកាត់ផ្តាច់ជំនួយ បើសិនកងទ័ពមិនព្រមប្រគល់អំណាចទៅឲ្យប្រធានាធិបតីលោកបាហ្ស៊ូមវិញ។ ប្រធានាធិបតី បារាំងបានព្រមានពីគ្រោះថ្នាក់នៃរដ្ឋប្រហារយោធា សម្រាប់អនាគតប្រជាជននីហ្សេ ប្រទេសនីហ្សេ និងតំបន់ទាំងមូលអាមេរិក គំរាមកាត់ផ្តាច់ជំនួយយោធាសម្រាប់នីហ្សេ បើសិនកងទ័ពមិនប្រគល់អំណាចឲ្យប្រធានាធិបតីវិញបន្ទាប់ពីប្រកាសទទួលស្គាល់តែលោកប្រធានាធិបតី បាហ្ស៊ូម ជាមេដឹកនាំនីហ្សេ របបសឹកនីហ្សេ ក្រសួងការបរទេសអាមេរិកបានព្រមានពីការកាត់ផ្តាច់ជំនួយ និងសហប្រតិបត្តិការយោធាជាមួយនីហ្សេ។ នៅមុនរដ្ឋប្រហារកាលពីថ្ងៃពុធ នៅនីហ្សេ អាមេរិកធ្លាប់ចូលរួមបណ្តុះបណ្តាលកងទ័ព និងកងអង្គរក្សនីហ្សេ និងមានទាហាន ១០០០នាក់កំពុងប្រចាំការនៅទឹកដីនីហ្សេ។ប៉ុន្តែ ក្រុមយោធានីហ្សេ ទំនងមិនសុខចិត្តប្រគល់អំណាចទៅឲ្យប្រធានាធិបតី ដែលគេចោទថា អសមត្ថភាព ក្នុងការគ្រប់គ្រងប្រទេស ជាពិសេស បញ្ហាសន្តិសុខ និងបញ្ហាពុករលួយ។ ដោយហ៊ានចេញមុខធ្វើរដ្ឋប្រហារប៉ុណ្ណេះហើយ កងទ័ពនីហ្សេមិនងាយនឹងត្រលប់ដើរថយក្រោយ ដោយសារខ្លាចការសម្លុត គំរាមកាត់ផ្តាច់ជំនួយពីលោកខាងលិច ព្រោះថា របបសឹកនីហ្សេ នៅមានផ្លូវដើរផ្សេងទៀត។ ទី១ នីហ្សេនៅមានចិនដែលនៅចាំទិញប្រេងរបស់នីហ្សេ ហើយចិនមិនបាននិយាយរិះគន់ការធ្វើរដ្ឋប្រហារ។ទី ២ នីហ្សេនៅអាចជំនួយពីរុស្ស៊ី ដែលពេលនេះ ជាគូប្រជែង សត្រូវរបស់អាមេរិក និងប្រទេសលោកខាងលិច។ រុស្ស៊ី អាចជាប្រភពផ្គត់ផ្គង់ស្បៀង ជីគីមី ហើយនិងជាអ្នកលក់អាវុធដើម្បីឲ្យកងទ័ពនីហ្សេយកទៅប្រើសម្រាប់ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងក្រុមភេរវនិយមនៅតំបន់សាហែលជាប់ព្រំដែន ជាមួយម៉ាលី និងបួគីណាហ្វាសូតើ អាចមានការលូកដៃរបស់រុស្ស៊ី ដូចនៅប្រទេសអាហ្វ្រិកជិតខាង ដូចជាម៉ាលី និងបួគីណាហ្វាសូ?នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ក្រុមបាតុករ ជាច្រើនរយនាក់ ដែលគាំទ្រការធ្វើរដ្ឋប្រហាររបស់ក្រុមយោធា បានស្រែកជេរបារាំង បណ្តេញកងទ័ពបារាំង នៅក្នុងការជួបជុំគ្នា នៅទីក្រុងជាច្រើន នៅប្រទេសនីហ្សេ។ យោងតាមអ្នករាយការណ៍ព័ត៌មានបារាំង AFP នៅក្នុងក្បួនបាតុកម្ម គេឃើញក្រុមបាតុករនីហ្សេ លើកគ្រវីទង់ជាតិរុស្ស៊ី ស្វាគមន៍អរគុណរុស្ស៊ី។ តាមការវិភាគខ្លះ គេសង្ស័យថា ចលាចល និងការធ្វើរដ្ឋប្រហារនៅនីហ្សេនេះ អាចមានការលូកដៃរបស់រុស្ស៊ី ដូចនៅម៉ាលី និងបួគីណាហ្វាសូ ប្រទេសជាប់ព្រំដែននីហ្សេ ដែលមានក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលWagner របស់រុស្ស៊ីកំពុងមានវត្តមានយ៉ាងសកម្ម។ប្រធានក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួលវ៉ាក់ណែ លោកព្រីហ្គោហ្ស៊ីនដែលធ្វើការបះបោរមិនបានសម្រេចនៅម៉ូស្គូ និងត្រូវនិរទេសខ្លួនទៅនៅបេឡារុស្ស បាននិយាយនៅថ្ងៃសុក្រថា រដ្ឋប្រហារយោធានៅនីហ្សេផ្ទុះឡើង ដោយសារតែប្រជាជននីហ្សេតស៊ូ ប្រឆាំងនឹងច្បាប់ ដែលអតីតអាណានិគមនិយមបានដៅកំណត់សម្រាប់ជីវិតប្រជាជននីហ្សេ។តើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលនឹងអាចប៉ះពាល់ដល់យុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងក្រុមភេរវនិយមនៅតំបន់សាហែល?ផ្ទុយពីការបារម្ភរបស់បារាំង និងអាមេរិក រដ្ឋប្រហារនៅនីហ្សេអាចផ្តល់កម្លាំងដល់បេសកកម្មប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងក្រុមភេរវនិយមនៅតំបន់សាហែល ព្រោះថា មេដឹកនាំរបបសឹកនីហ្សេ មានគោលនយោបាយខុសស្រឡះពីលោកប្រធានាធិបតីបាហ្ស៊ូម។ ដោយសារតែរដ្ឋប្រហារយោធានៅម៉ាលី និងបួគីណាហ្វាសូ លោកប្រធានាធិបតីបាហ្ស៊ូម នៅមុនពួកយោធាធ្វើរដ្ឋប្រហារ បានបែរខ្នងដាក់របបសឹកម៉ាលី និងបួគីណាហ្វាសូ ដែលតាមពិតធា្លប់ជាដៃគូសំខាន់ដើម្បីប្រយុទ្ធ បោសសម្អាតពួកជីហាត នៅព្រំដែនប្រទេសទាំងបី នៅតំបន់សាហែល។ លោកប្រធានាធិបតីបាហ្ស៊ូម លែងសហការជាមួយរបបសឹកម៉ាលី និងបួគីណាហ្វាសូ ក៏ព្រោះតែ បារាំង អាមេរិកនិងសហភាពអាហ្វ្រិក ប្រកាសឈប់គាំទ្រប្រទេសទាំងពីរដោយសារតែការធ្វើរដ្ឋប្រហារដណ្តើមអំណាច។ប៉ុន្តែ សម្រាប់ លោកចានី ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជាតិដើម្បី ស្រោចស្រង់ មាតុភូមិ កងទ័ពធ្វើរដ្ឋប្រហារ ដោយសារយល់ថា ជំហរនយោបាយរបស់លោកប្រធានាធិបតី នៅក្នុងរឿងរក្សាសន្តិសុខ ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងក្រុមភេរវនិយម គ្មានប្រសិទ្ធិភាព។ តាមលោក គេត្រូវចាប់ដៃសហការជាមួយម៉ាលី និងបួគីណាហ្វាសូ បើសិនចង់ បោសសម្អាតក្រុមជីហាត និងអាល់កៃដា នៅតំបន់សាហែល៕

7/29/2023 • 8 minutes, 31 seconds

លោកចូ បៃដិន ទទួលស្វាគមន៍លោកស្រីម៉េឡូនី នៅសេតវិមាន ដោយទុករឿងពណ៌សំបុរនយោបាយមួយឡែក

លោកស្រី ចរចា ម៉េឡូនី នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីតាលី បានទៅទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋជាលើកទី១មួយ នៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីងតោន សហរដ្ឋអាមេរិក។ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ម្សិលមិញ លោកស្រីត្រូវបានលោកប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន ទទួលស្វាគមន៍យ៉ាងរាក់ទាក់ នៅឯសេតវិមាន។ ធាតុពិតទៅ លោកស្រីម៉េឡូនី ដែលមកពីគណបក្សនយោបាយស្តាំនិយមជ្រុល គឺមានទំនោរខុសគ្នាឆ្ងាយណាស់ ពីលោក ចូ បៃដិន ដែលមកពីបក្សប្រជាធិបតេយ្យ។ តែយ៉ាងណាសំណុំរឿងអ៊ុយក្រែន ព្រមទាំងបញ្ហាប្រកួតប្រជែងជាមួយចិន បានធ្វើឲ្យអ្នកទាំងពីរ ត្រូវទុករឿងពណ៌សំបុរនយោបាយមួយឡែកសិន។ ទំនោរនយោបាយផ្ទុយគ្នាស្រឡះលោកស្រី ចរចា ម៉េឡូនី គឺជាស្ត្រីដំបូងគេ ដែលបានឈានឡើងមកធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីតាលី។ លោកស្រីមកពីបក្សស្តាំនិយមជ្រុល ដែលមានឬសគល់នយោបាយចេញពីក្រុមហ្វាឈីសត៍ ពោលគឺជាទំនោរនយោបាយអភិរក្សនិយមជ្រុល រើសអើងប្រកាន់ពូជសាសន៍ ស្អប់ជនបរទេស។ បក្សនយោបាយរបស់ស្រីម៉េឡូនីនេះ ប្រឆាំងនឹងសិទ្ធិរំលូតកូនរបស់ស្ត្រី ហើយប្រឆាំងនឹងសិទ្ធិរបស់អ្នកស្រលាញ់ភេទដូចគ្នាថែមទៀត។យ៉ាងណាមិញ នៅពេលលោកស្រីម៉េឡូនីបានចូលកាន់អំណាច លោកចូ បៃដិន បានថ្លែងសារ ប្រាប់ប្រជាជនអាមេរិក ថាត្រូវតែប្រឹងប្រែង ប្រុងប្រយ័ត្ន កុំឲ្យក្រុមអ្នកនយោបាយស្តាំនិយមជ្រុល អាចឈានមកកាន់អំណាចបាននៅអាមេរិក ដូចនៅអ៊ីតាលីឲ្យសោះ ព្រោះវាជាគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងណាស់ ដល់សិទ្ធិសេរីភាពនិងការរីកចម្រើន។ អញ្ចឹងយើងឃើញថា លោក ចូ បៃដិន និងលោកស្រីម៉េឡូនី មានទស្សនៈតម្លៃនយោបាយ ផ្ទុយគ្នាខ្លាំណាស់។តែយ៉ាងណា ជំនួបកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ នៅសេតវិមាន បានប្រព្រឹត្តិទៅដោយរលូន ដោយគេសង្កេតឃើញថា លោកចូ បៃដិន ព្យាយាមស្វាគមន៍យ៉ាងកក់ក្តៅ និងនិយាយលេងសើចរួសរាយរាក់ទាក់ យ៉ាងស្និទ្ធស្នាលបំផុត ជាមួយលោកស្រីម៉េឡូនី។ លោកចូ បៃដិន អះអាងថា តាមរយៈការជួបគ្នានេះ លោកបានក្លាយជាមិត្តរបស់លោកស្រីម៉េឡូនី។ ចំណែកលោកស្រី ម៉េឡូនីវិញ ក្រោយចប់ជំនួបនេះ បានប្រាប់អ្នកកាសែតថា បើនិយាយពីរឿងនយោបាយអាមេរិក គឺលោកស្រីគាំទ្រពេញចិត្តគណបក្សសាធារណរដ្ឋ ជាងបក្សប្រជាធិបតេយ្យ។ តែយ៉ាងណា ចំណុចវាមិនទៅរំខាន ដល់ទំនាក់ទំនងដ៏ល្អប្រសើរ រវាងលោកស្រី ជាមួយលោកចូ បៃដិន នោះឡើយ។“មិត្តល្អជួយគ្នាក្នុងគ្រាមានអាសន្ន”លោកស្រីម៉េឡូនី និងលោកចូ បៃដិន បានទុករឿងនយោបាយផ្ទៃក្នុងមួយឡែក ដោយផ្តោតអាទិភាពទៅលើការរួបរួមសាមគ្គីគ្នាជាធ្លុងមួយ ដើម្បីជួយអ៊ុយក្រែន។ ភាគីទាំង២បានលើកឡើងថា ជំនួបនេះ គឺជាឱកាសដើម្បីបញ្ជាក់ និងពង្រឹង សហប្រតិបត្តិការយ៉ាងស្អិតរមួត រវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងអ៊ីតាលី ក្នុងការជួយអ៊ុយក្រែន។ នៅក្នុងលិខិតប្រកាសរួមគ្នា លោក ចូ បៃដិន និងលោកស្រី ម៉េឡូនី បានសន្យាថា នឹងរួមសហការគ្នាបន្តជួយអ៊ុយក្រែន ទោះចំណាយប៉ុណ្ណា យូរប៉ុណ្ណាក៏ដោយ។ក្នុងពេលជួបគ្នា លោកចូ បៃដិន បានលើកឡើងថា អ៊ីតាលីមានតួនាទីសំខាន់ណាស់ ក្នុងអូតង់ ព្រមទាំងការជួយអ៊ុយក្រែន ក្នុងការប្រយុទ្ធការពារទឹកដីប្រឆាំងការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ី។ លោកស្រី ម៉េឡូនីវិញ បានបញ្ជាក់ថា ពិតណាស់ មិត្តពិតប្រាកដ គឺត្រូវចេះជួយគ្នាក្នុងគ្រាមានអាសន្ន មានការលំបាក។ដោយឡែក បើផ្អែកតាមប្រភពពីរដ្ឋាភិបាលអ៊ីតាលី គឺលោកស្រី ម៉េឡូនី ក៏មានបំណងនិយាយជាមួយលោកចូ បៃដិនដែរ អំពីបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម។ លោកចូ បៃដិន មានគម្រោងរៀបចំ ពង្រឹងវិស័យឧស្សាហកម្មនិងការវិនិយោគនៅអាមេរិក ដែលអាចជះផលអវិជ្ជមានខ្លះ មកលើប្រទេសនៅអឺរ៉ុប។យ៉ាងណាមិញ ក្នុងពេលជួបគ្នា លោក ចូ បៃដិន បានរំលឹកថា ឆ្នាំក្រោយនេះ អ៊ីតាលី នឹងដល់វេនធ្វើជាប្រធានវិលជុំរបស់ក្រុមប្រទេសសេដ្ឋកិច្ចនាំមុខ G7ហើយ។ លោកស្រី ម៉េឡូនី បានឆ្លើយទៅវិញបែបដាក់ខ្លួនថា សូមលោកចូ បៃដិន កុំប្រកែប្រកាន់អី ប្រសិនបើមានការឆ្គាំឆ្គង ឬខ្វះខាត ក្នុងការរៀបចំចាត់ចែងដឹកនាំG7 របស់លោកស្រីនៅឆ្នាំក្រោយ។អ៊ីតាលីអាចចាកចេញពីគម្រោង « ផ្លូវមួយខ្សែក្រវ៉ាត់មួយ » របស់ចិន គួរបញ្ជាក់ថា ក្នុងចំណោមប្រទេសG7 គឺមានតែអ៊ីតាលីមួយគត់ ដែលបានចូលរួមសហការជាមួយចិន នៅក្នុងគម្រោងផែនការ “ផ្លូវមួយខ្សែក្រវ៉ាត់មួយ”។ បញ្ហានេះ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលអាមេរិកបរិហាររិះគន់ និងក្រឿនរំលឹកឲ្យអ៊ីតាលីប្រុងប្រយ័ត្នច្រើនដងហើយ។ តែយ៉ាងណា ការសម្រេចចូលរួមជាមួយចិននេះ គឺរដ្ឋាភិបាលមុនរបស់អ៊ីតាលីជាអ្នកសម្រេច កាលពីឆ្នាំ២០១៩ មិនមិនជាការសម្រេចរបស់រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកស្រី ម៉េឡូនីទេ។មិនមានការជជែកគ្នាណាមួយដោយត្រង់ៗ អំពីបញ្ហានេះទេ រវាងលោកស្រីម៉េឡូនី និងលោកចូ បៃដិនទេ។ ក៏ប៉ុន្តែនៅក្នុងលិខិតប្រកាសរួម មេដឹកនាំទាំង២បានអះអាងថានឹងរួមគ្នា ដើម្បីទប់ទល់ចំពោះសកម្មភាពវាតទី ព្រមទាំងការលំបាកទាំងឡាយ ដែលចិនបាននិងកំពុងដាក់ជាចំណោទមកកាន់ពិភពលោក។ ក្នុងន័យនេះ គឺគេចង់សំដៅ ទៅលើ បញ្ហាឥទ្ធិពលពាណិជ្ជកម្មចិន ព្រមទាំងសំណុំរឿងកោះតៃវ៉ាន់ផងដែរ។ថ្មីៗនេះ លោកស្រី ម៉េឡូនី ធ្លាប់បានបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលលោកស្រី អាចនឹងពិចារណា ចាកចេញពីគម្រោងផ្លូវមួយខ្សែក្រវ៉ាត់មួយរបស់ចិន ព្រោះថាចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៩មក អ៊ីតាលីដូចជាមិនបានឃើញនូវផលប្រយោជន៍ជាក់ស្តែងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចអ្វី បានមកពីគម្រោងវិនិយោគរបស់ចិននេះសោះ។អ្វីដែលគេរំពឹងរងចាំ គឺនៅរវាងប៉ុន្មានខែខាងមុខនេះ ពោលគឺមុនពេលអ៊ីតាលីចាប់ផ្តើមធ្វើជាប្រធាន G7 គឺគេសង្ឃឹមថាលោកស្រី ម៉េឡូនី នឹងប្រកាសជាផ្លូវការ ថាអ៊ីតាលីសម្រេចឈប់ចូលរួមជាមួយចិន ក្នុងគម្រោងផ្លូវមួយខ្សែក្រវ៉ាត់មួយ។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ អ៊ីតាលី ក៏មិនអាចមើលស្រាលបញ្ហាបានដែរ ព្រោះថាបើធ្វើមែន គឺចិនអាចនឹងសងសិកវិញមកលើអ៊ីតាលី។ ដូច្នេះ អ៊ីតាលីក៏ទំនងជាចង់ឲ្យអាមេរិកធ្វើសម្បទានខ្លះដែរ ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្ម ប្រសិនបើចិន រករឿងដាក់ឧបសគ្គពាណិជ្ជកម្មមកលើអ៊ីតាលី៕

7/28/2023 • 6 minutes, 10 seconds

បារាំងចាប់ផ្តើមរាប់ថ្ងៃថយក្រោយ ដើម្បីរៀបចំការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិករដូវក្តៅ ឆ្នាំ ២០២៤

គិតចាប់តាំងពីថ្ងៃពុធនេះ មានរយៈពេលមួយឆ្នាំគត់ ដែលបារាំងត្រូវត្រៀមខ្លួន រៀបចំការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិករដូវក្តៅ ដែលត្រូវបើកសម្ពោធ ជាផ្លូវការ នៅថ្ងៃទី ២៦កក្កដា ឆ្នាំ ២០២៤ នៅទីក្រុងប៉ារីស។ មានវត្តមាននៅថ្ងៃពុធនេះ នៅទីក្រុងប៉ារីស ប្រធានគណៈកម្មាធិការអូឡាំពិកអន្តរជាតិ លោកThomas Bach បានប្រកាសអញ្ជើញជាផ្លូវការប្រទេសចំនួន២០៣ ឲ្យចូលរួមនៅក្នុងព្រឹត្តិការអូឡាំពិកទីក្រុងប៉ារីស ២០២៤។ ព្រឹត្តិការណ៍អូឡាំពិកឆ្នាំ ២០២៤សំខាន់ណាស់សម្រាប់បារាំង ព្រោះ លើកចុងក្រោយ ដែលបារាំងបានរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍អូឡាំពិក គឺកាលពី១០០ឆ្នាំ នៅឆ្នាំ ១៩២៤។ នៅមួយឆ្នាំទៀតប៉ុណ្ណោះ ទីក្រុងប៉ារីសនឹងត្រូវធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក ដែលជាព្រឹត្តិការណ៍ដ៏ធំ។ តើប៉ារីសត្រៀមខ្លួនហើយឬនៅ ទាំងផ្នែកហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ សន្តិសុខ និងផ្នែកថវិកា? នៅទីក្រុងប៉ារីស គណៈកម្មការជាតិអូឡាំពិកបារាំងបានប្រកាសរាប់ថ្ងៃថយក្រោយ ចាប់ពីថ្ងៃពុធទី ២៦ កក្កដា ដើម្បីត្រៀមរៀបចំ ព្រឹត្តិការណ៍អូឡាំពិករដូវក្តៅ ២០២៤ចាប់តាំងពីមានកីឡាអូឡាំពិក នេះជាលើកទី៣ ដែលបារាំងធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិករដូវក្តៅ។ លើកចុងក្រោយ ដែលបារាំងរៀបចំកីឡាអូឡាំពិក គឺកាលពីឆ្នាំ ១៩២៤។ ដោយសារ មិនដែលបានរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍អូឡាំពិកសោះ នៅក្នុងរយៈពេល១០០ឆ្នាំ ហើយនៅសល់ពេលតែ ១ឆ្នាំទៀតប៉ុណ្នោះ ថ្ងៃបើកការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិកនឹងចាប់ផ្តើម។ នៅសល់ ៣៦៥ថ្ងៃទៀត នឹងមានការបើកសម្ពោធកីឡាអូឡាំពិកប៉ារីស ២០២៤។ បើទោះបីជាមានការដាក់សម្ពាធ អ្នករៀបចំ ជាពិសេស ប្រធានគណៈកម្មាធិការអូឡាំពិកបារាំង លោកTony Estanguet បានអះអាងពីជំនឿទុកចិត្តថា ព្រឹត្តិការណ៍អូឡាំពិកទីក្រុងប៉ារីសនឹងប្រព្រឹត្តទៅតាមកាលកំណត់ ពីថ្ងៃទី ២៦កក្កដា ដល់ថ្ងៃទី ១១សីហា ឆ្នាំ ២០២៤។ប៉ារីសត្រៀមខ្លួនរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍អូឡាំពិកជាប្រវត្តិសាស្រ្តលើកនេះ ប៉ុន្តែ មិនមែនគ្មានឧបសគ្គនោះទេ។ មានបញ្ហាជាច្រើនដែល គេនៅមិនទាន់ដោះស្រាយ ធ្វើចប់។ទី១ បញ្ហាហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ។ ដោយសារតែប៉ារីស មិនដែលធ្លាប់រៀបចំការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក ក្នុងរយៈពេល ១០០ឆ្នាំមកនេះ ប៉ារីសត្រូវសាងសង់អគារច្រើនជាង ៥០ការដ្ឋាន ដូចជាភូមិអូឡាំពិកសម្រាប់ផ្តល់ការស្នាក់នៅដល់កីឡាករ ជាង ១ម៉ឺននាក់ និងស្តាតសម្រាប់ការប្រកួតហែលទឹក ជាដើម។ ប៉ុន្តែ នៅមួយឆ្នាំ មុនបើកសម្ពោធកីឡាអូឡាំពិក សំណង់ប្រមាណ ៥៣កំពុងនៅជាការដ្ឋាននៅឡើយ។ទី២ បញ្ហាថវិកាគេប៉ាន់ប្រមាណថា គេត្រូវការថវិកា ជាង ៨ពាន់លានអឺរ៉ូសម្រាប់រៀបចំការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក ប៉ារីស ២០២៤ ដែលនៅក្នុងនោះ ពាក់កណ្តាលត្រូវប្រើសម្រាប់ការបង្កើតសំណង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ។ ដូចរាល់លើក ការទទួលធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំកីឡាអូឡាំពិកតែងទទួលបានការរិះគន់ ព្រោះគេត្រូវវិនិយោគចំណាយខ្ពស់ ចំណែកផលចំណេញពីការរៀបចំមានតិចតួច។ ជាញយដង សំណង់ដែលសង់សម្រាប់ព្រឹត្តិការណ៍អូឡាំពិកត្រូវទុកចោល លែងយកទៅប្រើការ នៅក្រោយចប់ព្រឹត្តិការណ៍អូឡាំពិក។ ដូច្នេះ ដើម្បីជៀសវាងកុំឲ្យប្រជាជនមិនសប្បាយចិត្តនឹងការចំណាយ ចាយខ្ជះខ្ជាយ រដ្ឋាភិបាលបារាំងនិយាយថា ខ្លួនជួយចេញតែ ៤ភាគរយទេ ចំណែក ៩៦%នៃចំណាយសម្រាប់ការរៀបចំអូឡាំពិកលើកនេះ ត្រូវបានមកពីវិស័យឯកជន ដែលនៅក្នុងនោះ ជាង១៥០០លានអឺរ៉ូបានមកពីគណៈកម្មការធិការអូឡាំពិកអន្តរជាតិ ដែលនឹងបានប្រាក់ចំណូលពីការលក់សំបុត្រ និងថ្លៃផ្សាយពាណិជ្ជកម្មជាដើម។បញ្ហាទី៣ គឺការធ្វើដំណើរដឹកជញ្ជូន នៅក្នុងអំឡុងរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍អូឡាំពិក។នេះជាបញ្ហាដ៏ឈឺក្បាល ព្រោះថា រហូតមកដល់ពេលនេះ ផ្នែកដឹកជញ្ជូនបារាំង មិនថា រទះភ្លើង រថយន្តក្រុង នៅមិនទាន់មានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីទទួលជនបរទេស ជាង ៧លាននាក់ដែលត្រូវចូលមើលការប្រកួតកីឡា។ នេះគេនៅមិនទាន់និយាយពីបញ្ហាកកស្ទះចរាចរណ៍ដែលតែងតែកើតមានឡើង នៅទីក្រុងប៉ារីស។ ដើម្បីសម្រួលការធ្វើដំណើររបស់ទស្សនិកជនទៅកាន់ទីតាំងប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក ដែលមានសរុប ២៥កន្លែង នៅក្នុងទីក្រុងប៉ារីស និងជាយក្រុង ចៅហ្វាយក្រុងប៉ារីសគ្រោងនឹងផ្អាកការធ្វើដំណើររថយន្តឯកជន នៅក្នុងក្រុង និងផ្អាកការដ្ឋានសំណង់ទាំងអស់ដែលមាននៅតាមផ្លូវក្រវ៉ាត់ក្រុង។បារាំងត្រូវឈឺក្បាលក្នុងរឿងធានាការពារសន្តិសុខការរក្សាសន្តិសុខ នៅក្នុងអំឡុងការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក ជាអាទិភាព សម្រាប់អាជ្ញាធរបារាំង។ ព្រឹត្តិការណ៍ដុតរថយន្ត វាយបំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈ នៅក្នុងពេលកុប្បកម្មប្រឆាំងប៉ូលិស នាពេលថ្មីៗនេះ ជាមេរៀនសំខាន់ដែលអាជ្ញាធរបារាំងមិនអាចធ្វេសប្រហែសបាន។ការធានាសុវត្ថិភាព សន្តិសុខ ជាបញ្ហាដ៏ឈឺក្បាលជាងគេសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលបារាំង ព្រោះថា ខុសពីការបើកសម្ពោធកីឡាអូឡាំពិកនៅស្រុកផ្សេងៗ ដែលធ្វើនៅតាមពហុកីឡាដ្ឋាន បារាំងបើកសម្ពោធព្រឹត្តិការណ៍អូឡាំពិក នៅលើទឹកទន្លេសែន ដែលជាកន្លែងសម្រាប់ការប្រកួតវិញ្ញាសារមួយចំនួន។ នៅថ្ងៃបើកសម្ពោធ កីឡាករ ជាង១ម៉ឺននាក់ នឹងជិះលើទូកជាង ១០០គ្រឿង បើកតាមទន្លេសែន ក្រោមក្រសែភ្នែករបស់ទស្សនិកជនជាង ៦សែននាក់ ដែលអង្គុយឈរ ទស្សនាតាមទន្លេសែនចម្ងាយ ៦គីឡូម៉ែត្រ។ ការពារសុវត្ថិភាពឲ្យមនុស្សកកកុញ នៅតាមទន្លេសែន ចម្ងាយ ៦គីឡូម៉ែត្រ មិនមែនជារឿងងាយស្រួល។តាមរដ្ឋមន្រ្តីមហាផ្ទៃបារាំង លោកGérald Darmanin កងរក្សាសន្តិសុខ ជិត៤ម៉ឺននាក់ នឹងត្រូវពង្រាយនៅតាមទីសាធារណៈ ដើម្បីធានាការពារសន្តិសុខ នៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍អូឡាំពិក។ រដ្ឋាភិបាលបារាំងមានគម្រោងផងដែរថា នឹងបញ្ចេញទាហានរបស់ខ្លួន សម្រាប់បេសកកម្មដោះមីន ប្រឆាំងដ្រូន និងពង្រឹងបណ្តាញស៊ើបការណ៍សម្ងាត់ដើម្បីទប់ស្កាត់គម្រោងវាយប្រហារភេរវកម្មណាមួយ។ ក្រៅពីប៉ូលិស និងទាហាន រដ្ឋាភិបាលបារាំងត្រូវពឹងអាស្រ័យផងដែរលើក្រុមភ្នាក់ងារសន្តិសុខឯកជនជិត ២ម៉ឺននាក់ទៀត។គណៈកម្មការធិការអូឡាំពិកមិនអញ្ជើញ រុស្ស៊ី និងបេឡារុសការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិកជាទីតាំងប្រជែងភូមិសាស្រ្តនយោបាយ? វត្តមានរបស់រុស្ស៊ី និងបេឡារុស នៅក្នុងការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិក ឆ្នាំ២០២៤ បានក្លាយជារឿងចម្រូងចម្រាស បន្ទាប់ពីរុស្ស៊ីចូលធ្វើសង្រ្គាមឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន។ អ៊ុយក្រែនផ្ទាល់ បានប្រកាសថា ខ្លួននឹងមិនបញ្ជូនកីឡាករមកអូឡាំពិកនៅប៉ារីសទេ បើសិនមានកីឡាកររុស្ស៊ី និងបេឡារុសចូលរួម។ ប៉ុន្តែ ប្រធានគណៈកម្មាធិការអូឡាំពិកអន្តរជាតិលោក Thomas Bach នៅថ្ងៃពុធទី ២៦ កក្កដា បានអារកាត់ថា លោកបានបញ្ជូនលិខិតទៅអញ្ជើញជាផ្លូវការប្រទេសចំនួន២០៣ ឲ្យចូលរួម ក្នុងការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិកនៅប៉ារីស ឆ្នាំ ២០២៤ ប៉ុន្តែ គ្មានប្រទេសរុស្ស៊ី និងបេឡារុស ក្នុងកាលៈទេសៈនេះ។ ក្រៅពីរុស្ស៊ី និងបេឡារុស គណៈកម្មការធិការអូឡាំពិកមិនអញ្ជើញផងដែរ ក្វាតេម៉ាឡាដោយសារហេតុផលថា មានរឿងនយោបាយចូលលូកឡំក្នុងកីឡា៕

7/26/2023 • 7 minutes, 1 second

កូរ៉េខាងជើងត្រៀមប្រារព្ធខួប៧០ឆ្នាំនៃការបិទបញ្ចប់សង្រ្គាមកូរ៉េជាមួយការបាញ់មីស៊ីលបាលីស្ទិក២គ្រាប់

កូរ៉េខាងជើងកំពុងត្រៀមខ្លួនប្រារព្ធខួប៧០ឆ្នាំនៃការបិទបញ្ចប់សង្រ្គាមកូរ៉េ ដែលត្រូវប្រព្រឹត្តទៅ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ខានស្អែក។ តាមទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានផ្លូវរដ្ឋកូរ៉េខាងជើង KCNA ថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ចិន និងរដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិរុស្ស៊ី ត្រូវអញ្ជើញឲ្យចូលរួម ក្នុងពិធីបុណ្យជាតិដែលរបបព្យុងយ៉ាង យកចិត្តទុកដាក់រៀបចំ យ៉ាងសម្រិតសម្រាំង។ ដើម្បីត្រៀមប្រារព្ធខួបថ្ងៃជ័យជំនះ កូរ៉េខាងជើងបានបាញ់គ្រាប់មីស៊ីលបាលីស្ទិក២ដើមថែមទៀត នៅយប់ថ្ងៃចន្ទម្សិលមិញ បន្ទាប់ពីបាញ់មីស៊ីលបាលីស្ទិកអន្តរទ្វីប និងមីស៊ីលបណ្តែត ជាបន្តបន្ទាប់គ្នា នៅសប្តាហ៍មុន។ កូរ៉េខាងជើងបានបិទទ្វារមិនទទួលជនបរទេស ជាង៣ឆ្នាំមកហើយ ដើម្បីទប់ស្កាត់ជំងឺរាតត្បាតកូវីដ។ កូរ៉េខាងជើងសំញែងសមត្ថភាពយោធារបស់ខ្លួនកាន់តែខ្លាំង ដោយបានបាញ់សាកល្បងមីស៊ីលបាលីស្ទិក ២គ្រាប់ទៀត នៅយប់ថ្ងៃចន្ទម្សិលមិញ។ ក្នុងរយៈពេល ១០ថ្ងៃ កូរ៉េខាងជើងបាញ់មីស៊ីលបាលីស្ទិកដល់ទៅ៣លើក នោះបើទោះបីជាដឹងថា ការបាញ់សាកល្បងមីស៊ីលបាលីស្ទិក ត្រូវហាមដោយសេចក្តីសម្រេចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខក្តី។កូរ៉េខាងជើងគ្មានគោរពសេចក្តីសម្រេចរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលបានហាមកូរ៉េខាងជើងមិនឲ្យសាកល្បងមីស៊ីលបាលីស្ទិក។ ដោយគ្មានខ្លាចញញើតនឹងការដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ កូរ៉េខាងជើង ក្រោមការកាច់ចង្កូតរបស់មេដឹកនាំវ័យក្មេង លោកគីម ជុងអ៊ុនបានបាញ់សាកល្បងមីស៊ីលបាលីស្ទិកក្នុងចំនួនដ៏ច្រើន បំបែកកំណត់ត្រា កាលពីឆ្នាំ ២០២២ នៅពេលព្យុងយ៉ាងបាញ់សាកល្បងមីស៊ីលបាលីស្ទិក ដល់ទៅ ៧៥គ្រាប់ ដែលនៅក្នុងនោះមានមួយភាគ ជាមីស៊ីលបាលីស្ទិកអន្តរទ្វីប។នៅឆ្នាំនេះ គិតត្រឹមថ្ងៃទី១៤ កក្កដា ថ្ងៃដែលសមាជិកចំនួន១០របស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ ចេញសេចក្តីប្រកាសរួមស្តីពីបញ្ហាមីស៊ីលរបស់កូរ៉េខាងជើង កូរ៉េខាងជើងបានបាញ់សាកល្បងមីស៊ីលបាលីស្ទិកដល់ទៅ ២០ គ្រាប់។ នេះគេនៅមិនទាន់រាប់គ្រាប់មីស៊ីលបាលីស្ទិកអន្តរទ្វីប ដែលកូរ៉េខាងជើងបានបាញ់សាកល្បង នៅថ្ងៃអង្គារសប្តាហ៍មុន និងនៅយប់ថ្ងៃចន្ទម្សិលមិញផង។ជាញយដង កូរ៉េខាងជើងបាញ់សាកល្បងមីស៊ីលបាលីស្ទិក មីស៊ីលបណ្តែត នៅក្នុងពេលដែល ភាពតានតឹងជាមួយកូរ៉េខាងត្បូង ហើយនិងអាមេរិកឡើងដល់កម្រិតកំពូល។ជាក់ស្តែង កូរ៉េខាងជើងបាញ់សាកល្បង មីស៊ីលបាលីស្ទិក ទំនើបថ្មីចុងក្រោយ ដើម្បីប្រតិកម្មប្រឆាំងនឹងអាមេរិកដែលបានបញ្ជូននាវាមុជទឹកដែលមានដឹកគ្រាប់មីស៊ីល ភ្ជាប់ដោយក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរ ទៅចូលចតនៅកំពង់ផែប៊ូសានរបស់កូរ៉េខាងត្បូង។ការញុះញង់ដាក់គ្នារវាងភាគីជម្លោះមិនចេះចប់។ ឆ្លើយតបនឹងការបាញ់មីស៊ីលរបស់កូរ៉េខាងជើង អាមេរិក និងកូរ៉េខាងត្បូងបានប្រកាសពង្រឹងសហប្រតិបត្តិការយោធា និងព្រមានព្យុងយ៉ាងខ្លាំងៗថា នឹងអាចប្រឈមនឹងគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរ បើសិនព្យុងយ៉ាងបាញ់អាវុធនុយក្លេអ៊ែរសំដៅសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អាមេរិក។តាមសេចក្តីប្រកាសរួមរបស់ប្រទេសសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ ដែលមានអាមេរិក អង់គ្លេស កូរ៉េខាងត្បូង ការបាញ់មីស៊ីលបាលីស្ទិករបស់កូរ៉េខាងជើង រំលោភយ៉ាងកម្រោលសេចក្តីសម្រេចជាច្រើនលើករបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ។ ជាប់ទណ្ឌកម្មអន្តរជាតិ តាំងពីឆ្នាំ ២០០៦ កូរ៉េខាងជើងត្រូវក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិចេញសេចក្តីសម្រេច ៣លើកផ្ទួនៗគ្នា ដាក់ទណ្ឌកម្មបន្ថែម ដោយសារតែរឿងបាញ់សាកល្បងមីស៊ីលបាលីស្ទិក។ប៉ុន្តែ កូរ៉េខាងជើងវិញ នៅតែឡើងចាង សម្រុកអភិវឌ្ឍកម្មវិធីផលិតអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ នៅក្នុងសម័យដឹកនាំរបស់លោកគីម ជុងអ៊ុន បន្ទាប់ពី ចិន និងរុស្ស៊ី សម្ព័ន្ធមិត្តរបស់កូរ៉េខាងជើង តាំងពីឆ្នាំ ២០១៧ លើកដៃវេតូរហូត ប្រឆាំងមិនឲ្យក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខដាក់ទណ្ឌកម្មថ្មីបន្ថែមទៀតលើកូរ៉េខាងជើង។កូរ៉េខាងជើងចង់បង្ហាញសមិទ្ធផលមីស៊ីលដែលបានមកពីជំនួយ ការអនុគ្រោះពីចិន និងរុស្ស៊ីចិន និងរុស្ស៊ីដែលបន្តទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធិជាមួយរបបព្យុងយ៉ាងនឹងបញ្ជូនមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់របស់ខ្លួនទៅចូលរួមក្នុងពិធីបុណ្យជាតិ រំលឹកខួប៧០ឆ្នាំ នៃការបិទបញ្ចប់សង្រ្គាមកូរ៉េ ដែលព្យុងយ៉ាងត្រូវរៀបចំនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ខានស្អែក ទៅតាមការអញ្ជើញរបស់មេដឹកនាំកូរ៉េខាងជើង។ វត្តមានរបស់មន្រ្តីចិន និងរុស្ស៊ីនៅព្យុងយ៉ាងធ្វើឡើង នៅបន្ទាប់ពីកូរ៉េខាងជើង បិទទ្វារមិនទទួលជនបរទេស ជាង៣ឆ្នាំមកហើយ ដើម្បីទប់ស្កាត់ជំងឺរាតត្បាតកូវីដ។តាមក្រសួងការពារជាតិកូរ៉េខាងត្បូង ព្យុងយ៉ាងគ្រោងរៀបចំយ៉ាងអធិកអធមបំផុត ពិធីបុណ្យខួប៧០ឆ្នាំនៃការបិទបញ្ចប់សង្រ្គាមកូរ៉េ។ គួររំលឹកថា ភាគីជម្លោះកូរ៉េបានចុះហត្ថលេខាលើបទឈប់បាញ់ ឈានទៅបិទបញ្ចប់សង្រ្គាម នៅថ្ងៃទី ២៧ កក្កដា ឆ្នាំ ១៩៥៣។ បទឈប់បាញ់ ត្រូវបានគេកំណត់ថា ជាឯកសារបណ្តោះអាសន្នតែប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីរង់ចាំការចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពបញ្ចប់សង្រ្គាមជាស្ថាពរ ដែលគេនឹងរៀបចំធ្វើនៅពេលក្រោយ។ ក៏ប៉ុន្តែ ៧០ឆ្នាំ ក្រោយ សន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពនេះនៅតែមិនទាន់ត្រូវបានភាគីជម្លោះចុះហត្ថលេខា។ តាមផ្លូវច្បាប់ ឧបទ្វីបកូរ៉េគឺនៅតែស្ថិតក្នុងស្ថានភាពសង្រ្គាម រហូតមកបច្ចុប្បន្ន។សម្រាប់កូរ៉េខាងជើង ថ្ងៃចុះហត្ថលេខាបិទបញ្ចប់សង្រ្គាម កូរ៉េ គឺជាថ្ងៃជ័យជំនះរបស់កូរ៉េខាងជើង ហើយកូរ៉េខាងជើងចង់ប្រារព្ធខួបថ្ងៃជ័យជំនះនេះជាមួយមហាមិត្តចិន ព្រោះថា ទាហានចិនជិត ២សែននាក់បានពលីជីវិតជួយកូរ៉េខាងជើងនៅក្នុងសង្រ្គាមកូរ៉េកាលពី៧០ឆ្នាំមុន។មួយវិញទៀត ដោយអញ្ជើញ មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់របស់បក្សកុម្មុយនិស្តចិន និងរដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិរុស្ស៊ី ឲ្យចូលរួមជាពិសេស នៅក្នុងពិធីបុណ្យលើកនេះ កូរ៉េខាងជើង មានក្តីទន្ទឹងពីរ។ ទី១ កូរ៉េខាងជើងចង់បើកប្រទេសឡើងវិញ ទទួលបរទេស នៅក្រោយបិទទ្វារជាង៣ឆ្នាំដោយសារកូវីដ។ទី២ ដោយអញ្ជើញមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ចិន ឲ្យចូលរួមក្នុងពិធីដង្ហែរក្បួនព្យុហយាត្រា នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ដែលមានការបង្ហាញសព្វាវុធ គ្រាប់មីស៊ីល ព្យុងយ៉ាងចង់បង្ហាញដល់សម្ព័ន្ធមិត្តចិន ពីលទ្ធផលសម្រេច នៃជំនួយ ការអនុគ្រោះ យោគយល់ របស់ចិន ដែលបានបើកដៃឲ្យកូរ៉េខាងជើងអាចឈានទៅក្លាយជាមហាអំណាចនុយក្លេអ៊ែរ និងផលិតមីស៊ីលមានសមត្ថភាពវាយដល់ទឹកដីអាមេរិក ដែលជាគូភាគីជម្លោះរបស់ចិន សព្វថ្ងៃ។ចិនឆ្លើយតបថា ខ្លួនបានអនុវត្តសេចក្តីសម្រេចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខដោយម៉ត់ចត់បំផុតប៉េកាំង តាមរយៈ អ្នកតំណាងរបស់ខ្លួននៅអង្គការសហប្រជាជាតិ ទើបតែឆ្លើយតប លិខិតរបស់ក្រុមប្រទេសG៧ នៅថ្ងៃអង្គារនេះ ពោលនៅថ្ងៃដែលទីភ្នាក់ងារKCNA របស់កូរ៉េខាងជើងចុះផ្សាយថា មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់របស់បក្សកុម្មុយនិស្តចិននឹងមានវត្តមានចូលរួមក្នុងពិធីបុណ្យ រំលឹកខួប៧០ឆ្នាំ នៃការបញ្ចប់សង្រ្គាមកូរ៉េ នៅព្យុងយ៉ាង នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍។នៅក្នុងលិខិតផ្ញើទៅកាន់ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិន ប្រចាំអង្គការសហប្រជាជាតិ ក្រុមប្រទេសហ្សេ៧បានទាមទារឲ្យចិនចូលរួមអនុវត្តដោយតឹងរ៉ឹងបំផុត ការដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចទៅលើកូរ៉េខាងជើង។ ការទាមទាររបស់ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច ធ្វើឡើង បន្ទាប់ពី អ្នកជំនាញរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលទទួលបន្ទុកសង្កេតការអនុវត្តទណ្ឌកម្មលើកូរ៉េខាងជើង សង្កេតឃើញ មាននាវាដឹកប្រេងរបស់កូរ៉េខាងជើងជាច្រើនគ្រឿង ចត និងប្រើប្រាស់កំពង់ផែ Sansha របស់ចិន ដើម្បីចូលទៅដឹកប្រេង នាំយកទៅកូរ៉េខាងជើង។ អង្គការសហប្រជាជាតិ បានសម្រេចទណ្ឌកម្មជាបន្តបន្ទាប់ លើកូរ៉េខាងជើង តាំងពីឆ្នាំ២០០៦ ដើម្បីបិទច្រកផ្លូវ រារាំងកុំឲ្យរបបផ្តាច់ការព្យុងយ៉ាង មានលទ្ធភាពទិញ នាំចូលថាមពលប្រេង យកទៅប្រើក្នុងវិស័យកងទ័ពនិងសព្វាវុធ។ ប៉ុន្តែ ផ្ទុយទៅវិញ កូរ៉េខាងជើង នៅតែអាចមានផ្លូវ មានច្រកដើម្បីនាំចូលប្រេងដដែល ដោយសារមានជំនួយ ពីចិន។ប៉ុន្តែ ឆ្លើយតបនឹងការចោទប្រកាន់របស់ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច ប៉េកាំងអះអាងថា ខ្លួនបានគោរពយ៉ាងម៉ត់សេចក្តីសម្រេចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ និងកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួននៅចំពោះមុខច្បាប់អន្តរជាតិ។ ក្រៅពីឆ្លើយការពារខ្លួន ចិន នៅបាននិយាយបក ទាមទារឲ្យភាគីដទៃទៀត ដែលនៅក្នុងនោះ មានអាមេរិកនិងកូរ៉េខាងត្បូងគោរពសេចក្តីសម្រេចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ ស្តីពីការបង្កើតបរិយាកាស បង្កើននយោបាយការទូត សម្រួលដល់ឲ្យមានការបើកផ្លូវការចរចា ដើម្បីបន្ធូរបន្ថយភាពតានតឹងនៅឧបទ្វីបកូរ៉េ៕

7/25/2023 • 8 minutes, 28 seconds

លោកម៉ាក្រុងទៅកោះនូវែលកាឡេដូនី បញ្ជាក់ពីភាពចាំបាត់នៃវត្តមានបារាំង ក្នុងលំហឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក

លោកប្រធានាធិបតីបារាំង អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង ទើបតែបានធ្វើដំណើរទៅដល់ កោះនូវែលកាឡេដូនី ដែលជាដែនដីនាយសមុទ្ររបស់បារាំង ស្ថិតនៅក្នុងមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិកខាងត្បូង។ ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ដែលកោះនូវែលកាឡេដូនី បានព្យាយាមបោះឆ្នោតប្រជាមតិ ដើម្បីរលាស់ខ្លួន ឈានទៅមានឯករាជ្យពេញលេញ។ បើទោះបីជាបារាំង បានអះអាងថា មិនប្រឆាំងនឹងការផ្តាច់ខ្លួនរបស់កោះនូវែលកាឡេដូនីក៏ដោយ តែធាតុពិត បារាំងមានអត្ថប្រយោជន៍ធំសម្បើមណាស់ ក្នុងការរក្សាកោះនេះ ឲ្យបន្តស្ថិតក្នុងរង្វង់អំណាចរដ្ឋបាលរបស់បារាំង។ បារាំងក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកម៉ាក្រុង កំពុងតែព្យាយាមពង្រឹងវត្តមានខ្លួន នៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ក្នុងនាមជាមហាអំណាចមួយ ស្ថិតនៅចន្លោះរវាងចិន និងសហរដ្ឋអាមេរិក។ ទឹកដីបារាំងក្នុងមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិកកោះនូវែលកាឡេដូនី នៅតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិកខាងត្បូង ជាដែនដីនាយសមុទ្ររបស់បារាំង ដែលកំពុងស្ថិតនៅវិបត្តិរដ្ឋបាលនិងស្ថាប័នដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ។ តាមពិតទៅ រដ្ឋបារាំង បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងនៅឆ្នាំ១៩៩៨ ជាមួយរដ្ឋបាលកោះកាឡេដូនី ដោយរដ្ឋបារាំងសន្យាថា នឹងបើកផ្លូវឲ្យកោះនេះ បានទទួលឯករាជ្យក្លាយជាប្រទេសពេញសិទ្ធិ ប្រសិនបើប្រជាជនម្ចាស់ស្រុកពិតជាចង់បានមែន។តាមរយៈរបៀបវារៈនេះ គេបានរៀបចំការបោះឆ្នោតប្រជាមតិ ៣ដងហើយ នៅកោះនូវែលកាឡេដូនីនេះ តែគឺសំឡេងឆ្នោតមិនគាំទ្រការប្រកាសឯករាជ្យ បានឈ្នះជានិច្ច។ ការបោះឆ្នោតប្រជាមតិចុងក្រោយ គឺកាលពីវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១។ តែយ៉ាងណា ការគ្រប់គ្រងរដ្ឋបាល និងនយោបាយនៅកោះនេះ គឺត្រូវពុះចែក ប្រកែកតទល់គ្នាសម្បើមណាស់ រវាងក្រុមអ្នកនយោបាយខាងសហគមន៍ជនជាតិកាណាក់ ដែលជាជនជាតិដើមម្ចាស់ស្រុក ហើយដែលចង់បានឯករាជ្យ និងក្រុមអ្នកនយោបាយម្ខាងទៀត ដែលនៅខាងរដ្ឋបារាំងចង់ឲ្យកោះនេះស្ថិតនៅជាដែនដីបារាំងតទៅទៀត។ គឺក្រុមអ្នកដឹកនាំចលនានយោបាយទាំង២នេះ ដែលឈ្លោះប្រកែកគ្នា ចរចាគ្នាមិនត្រូវសោះ។លោកម៉ាក្រុង បានទៅដល់ទីក្រុងនូម៉េអា ទីក្រុងធំរបស់កោះនូវែលកាឡេដូនី ម្តងហើយ កាលពីឆ្នាំ២០១៨ ដើម្បីផ្តល់សន្ទុះឲ្យមានការបង្រួបបង្រួមគ្នា ការពារអ្វីដែលជាប្រយោជន៍រួមរបស់កោះ។ នៅលើកនេះ លោកម៉ាក្រុងទៅទស្សនកិច្ច២ថ្ងៃ ដោយលោកនឹងជួបជាមួយភាគីចលនានយោបាយទាំងសងខាង។សេដ្ឋកិច្ច និងអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌ជនជាតិកាណាក់ផ្អែកតាម លោក Gil Brial អភិបាលរងទី២នៃខេត្តខាងត្បូង និងជាអ្នកនាំពាក្យចលនាយោបាយ ភក្តីភាពនឹងរដ្ឋបារាំង បានលើកឡើងថា អ្វីដែលគេរំពឹងរងចាំបំផុត គឺអន្តរាគមន៍របស់លោកម៉ាក្រុង បញ្ជាក់ឲ្យបានច្បាស់ ថាពិតជាបើកការចរចា ត្រីភាគី នៅខែសីហាខាងមុខ មែនឬយ៉ាងណា។ ការចរចាដែលក្រុមចលនានយោបាយភក្តីភាពនឹងបារាំងនេះ បានរំពឹងថា នឹងអាចបិទបញ្ចប់កិច្ចព្រមព្រៀងឆ្នាំ១៩៩៨ ហើយឈានទៅបើកទំព័រ កំណត់លក្ខខន្តិកៈថ្មី សម្រាប់កោះនេះ ដោយរក្សាឲ្យស្ថិតនៅក្នុងរង្វង់រដ្ឋបាលបារាំងដដែល។ លោកម្នាក់នេះ បានអះអាងថា គម្រោងត្រឹមតែធ្វើកំណែទម្រង់ចាំបាច់មួយចំនួន សម្រាប់កោះនូវែលកាឡេដូនី ទាក់ទិននឹងប្រព័ន្ធបោះឆ្នោត គឺវាមិនគ្រប់គ្រាន់ទេ គឺត្រូវចាកចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងនូម៉េអា។ដោយឡែក ក្រុមចលនានយោបាយឯករាជ្យនិយមវិញ ដែលការពារជនជាតិកាណាក់ គេបានយល់ព្រមបើកផ្លូវឲ្យមានការចរចាគ្នាទាក់ទិននឹងការធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតនៅកោះនេះ។ ក៏ប៉ុន្តែពួកគេបានទាមទារ ថារដ្ឋបារាំង ត្រូវតែរៀបចំផែនការឲ្យបានច្បាស់ ទាក់ទិននឹងប៉ះប៉ូវសងសំណងខូចខាតកាលពីអតីតកាល ដោយសារតែបារាំងបានដាក់អាណានិគមន៍លើកកោះនេះ។ លោក Roch Wamytan តំណាងម្នាក់នាំចលនានយោបាយឯករាជ្យនិយម បានលើកឡើងថា លោកចង់ឃើញលោកម៉ាក្រុង លើកឡើងអំពីការអភិរក្សលើកកំពស់អត្តសញ្ញាណ វប្បធម៌ប្រពៃណីរបស់ប្រជាជនកាណាក់ ហើយអ្វីដែលសំខាន់មួយទៀត គឺគោលនយោបាយប៉ះប៉ូវសងការខូចខាត ការឈឺចាប់ ដោយសារតែការដាក់អាណានិគមន៍។បន្ថែមពីនេះ លោកប្រធានសភាតំបន់កាឡេដូនី បានលើកឡើងថា បញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចក៏ជាចំណុចមួយសំខាន់ណាស់ដែរ ដែលរដ្ឋបារាំងត្រូវតែរកវិធីជួបកោះនេះ។ គម្រូសេដ្ឋកិច្ចបានដើរដល់ភាពទ័លច្រក ហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈរបស់កោះនេះ ជាប់ជំពាក់បំណុលជាង២០០%ឯនោះ នៃចំណូលដែលរកបាន។ ប្រជាជន ជាពិសេសជនជាតិដើមកាណាក់ កាន់តែក្រីក្រ។ ដូច្នេះ រដ្ឋបារាំង ត្រូវតែផ្តល់សន្ទុះដល់សេដ្ឋកិច្ចកោះនូវែលកាឡេដូនី ជួយជីវភាពមនុស្ស មានការរីកចម្រើន អារម្មណ៍ដែលស្អប់ខឹងរដ្ឋបារាំង ហើយចង់បានឯករាជ្យ ក៏វាចុះថយទៅតាមនោះដែរ។ពង្រឹងយុទ្ធសាស្ត្រភូមិសាស្ត្រនយោបាយបារាំង នៅឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកយើងដឹងហើយថា កោះនូវែលកាឡេដូនី សំបូររ៉ែនីកែលខ្លាំងណាស់។ រ៉ែកម្រនេះ គឺមានតម្លៃខ្លាំងណាស់ សម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចបារាំង។ តែលើសពីនេះ កោះនូវែលកាឡេដូនី ក៏មានតម្លៃខ្លាំងបំផុតសម្រាប់បារាំងដែរ ផ្នែកយុទ្ធសាស្ត្រ ភូមិសាស្ត្រនយោបាយ។ កោះនូវែលកាឡេដូនី គឺជាដែនដី ដែលអនុញ្ញាតឲ្យបារាំង អាចមានវត្តមានស្របច្បាប់ ពេញសិទ្ធិ នៅតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិកខាងត្បូង ក្បែរតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ មួយវិញទៀត លោកម៉ាក្រុង បានកំនត់ទិសដៅភូមិសាស្ត្រនយោបាយថ្មី ដើម្បីឈានទៅពង្រឹងវត្តមានរបស់បារាំង នៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកទាំងមូលតែម្តង។ ពោលគឺជាលំហតំបន់ដ៏ធំ គិតចាប់ពីឆ្នេរខាងកើតនៃទ្វីបអាហ្វ្រិក ក្នុងមហាសមុទ្រឥណ្ឌា រហូតមកដល់តំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិក។ ជាវត្តមានដែលបារាំង ចង់ដើរតួ ក្នុងនាមជាមហាអំណាចរក្សាតុល្យភាព ខណៈដែលតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកនេះ កំពុងតែស្ថិតនៅក្នុងបរិបទហែកដណ្តើមគ្នារវាងចិននិងអាមេរិក។បើផ្អែកតាមប្រភពពីវិមានប្រធានាធិបតីបារាំង គឺលោកម៉ាក្រុង នឹងថ្លែងសារបញ្ជាក់ប្រាប់ប្រជាជនកោះនូវែលកាឡេដូនីថា វាសនាអនាគតរបស់បារាំង និងរបស់កោះនេះ គឺវាវេញជាប់គ្នាជាធ្លុងមួយ។ នៅក្នុងលំហដ៏ធំធេងនេះ បារាំងគឺជាបង្អែកសន្តិសុខ ស្ថិរភាព សេដ្ឋកិច្ច សម្រាប់កោះនូវែលកាឡេដូនី។ ចេញពីនូវែលកាឡេដូនី លោកម៉ាក្រុង នឹងបន្តដំណើរទៅកោះវ៉ានូអាទូ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី២៧កក្កដា មុននឹងបន្តដំណើរទៅប៉ាពូអាស៊ីនូវែលហ្គីណេនៅថ្ងៃបន្ទាប់។ ដូច្នេះ ដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ គឺច្បាស់ណាស់ លោកម៉ាក្រុងនឹងចាប់ផ្តើមគូសវាប្រាប់ថាបារាំងសន្យាមានវត្តមាននៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក៕

7/24/2023 • 6 minutes, 42 seconds

អេស្ប៉ាញបោះឆ្នោតសភា ខណៈចលនានយោបាយស្តាំនិយមជ្រុល កាន់តែមានសន្ទុះគាំទ្រ

ថ្ងៃអាទិត្យ ២៣កក្កដា អេស្ប៉ាញរៀបចំការបោះឆ្នោតសភា មុនអាណត្តិ។ ការបោះឆ្នោតសភាដែលចួនចំពេលរដូវវិស្សមកាល គឺបានធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋអេស្ប៉ាញ ខឹងនិងធុញទ្រាន់ចំពោះការសម្រេចចិត្តបោះឆ្នោតមុនកាលកំណត់របស់ លោក Pedro Sánchez ។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីផុតអាណត្តិ រូបនេះ ដែលកំពុងធ្លាក់ប្រជាប្រិយភាព បានសម្លឹងទៅរកការចាប់ដៃចងសម្ព័ន្ធភាពជាមួយបក្សឆ្វេងនិយម ខណៈពេលដែលបក្សប្រឆាំងស្តាំនិយមកំពុងតែសម្លឹងរកពួតដៃគ្នា ជាមួយនឹងបក្សស្តាំនិយមជ្រុល។ ប្រសិនបើជា ក្រុមបក្សស្តាំនិយមឈ្នះឆ្នោតលើកនេះ គឺច្បាស់ជានឹងកែប្រែច្បាប់ និងលុបចោលការខំប្រឹងប្រែងរបស់រដ្ឋាភិបាលចាស់ ហើយនិងឈានទៅដល់ការដើរចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងអាកាសធាតុក្រុងប៉ារីស ពិសេសគឺលុបចោលច្បាប់ដែលធ្វើឡើងសម្រាប់លើកកម្ពស់សិទ្ធនារី និង សិទ្ធិអ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា ជាដើម។ ទិដ្ឋភាពទូទៅប្រជាជនអេស្ប៉ាញ ចេញទៅបោះឆ្នោតសភា ដែលឈានទៅជ្រើសរើសនាយករដ្ឋមន្ត្រីអាណត្តិថ្មី។ ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិករដ្ឋសភាថ្មី ចំនួន ៣៥០ អាសនៈ សម្រាប់១អាណត្តិ រយៈពេល ៤ឆ្នាំ ហើយនិង សមាជិកព្រឹទ្ធសភា ចំនួន ២០៨ នាក់ដែរ។ ប្រជាពលរដ្ឋអេស្ប៉ាញ ចំនួន ៣៧,៥ លាននាក់ ត្រូវចេញទៅបោះឆ្នោត នៅក្នុងនោះ ២,៥ លាននាក់ បានបោះឆ្នោតពីចម្ងាយ តាមប្រអប់សំបុត្ររួចហើយ។ ការិយាល័យបោះឆ្នោត បានបើកទ្វារ នៅម៉ោង ៩ ព្រឹក ហើយត្រូវបិទទ្វារនៅម៉ោង ៨ យប់ ម៉ោងនៅអេស្ប៉ាញ។ គ្រាន់តែការិយាល័យបោះឆ្នោតបើកទ្វារ បានតែ១០នាទី នាយករដ្ឋមន្ត្រីផុតអាណត្តិ Pedro Sánchez វ័យ៥១ឆ្នាំ បានអញ្ចើញទៅបោះឆ្នោតមុនគេ ជាមួយនឹងភរិយា។ ស្ថានភាពសន្តិសុខទូទៅ គ្មានអ្វីគួរឲ្យកត់សម្គាល់ខ្លាំងទេ។ ប៉ុន្តែ រឿងកម្តៅនយោបាយ និងទំនោរប្រជាជនអេស្ប៉ាញដែលងាកទៅបក្សស្តាំនិយម ជារឿងដែលគួរឲ្យយកចិត្តទុកដាក់។ការបោះឆ្នោតសភាអេស្ប៉ាញនេះ ទាញការចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំង ខណៈពេលការបោះឆ្នោតសភាអឺរ៉ុប នឹងឈានចូលនៅឆ្នាំ២០២៤ខាងមុខ។ គេចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំង ដ្បិតថា កម្តៅនយោបាយ នៅក្នុងរដ្ឋសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុប ហាក់ចាប់ផ្តើមផ្អៀងទៅខាងពួកស្តាំនិយម ដូចករណី បារាំង ក្រិក ពិសេសគឺ ប្រទេសហុងគ្រី និងអ៊ីតាលី ហើយពេលនេះ នៅអេស្ប៉ាញ ក៏ជាករណីព្រួយបារម្ភមួយដែរ។ នៅអឺរ៉ុប នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីតាលី អ្នកស្រី ចរចា មេឡូនី និង នាយករដ្ឋមន្ត្រីហុងគ្រី វិទ័រ អ័កបាន សុទ្ធតែបានថ្លែងការណ៍គាំទ្រ ផ្តល់កម្លាំងចិត្ត និងជំរុញសន្ទុះ ដល់បក្សស្តាំនិយមអេស្ប៉ាញ។៥ថ្ងៃមុនបោះឆ្នោត ហាមស្ទង់មតិ៥ថ្ងៃមុនថ្ងៃបោះឆ្នោតមកដល់ គឺបើតាមច្បាប់អេស្ប៉ាញ ត្រូវហាមឃាត់មិនឲ្យស្ទង់មតិ ឬផ្សព្វផ្សាយការស្ទង់មតិ ចំពោះនិន្នាការចង់បោះឆ្នោតឲ្យបក្សណាមួយ ឬស្ទង់មតិបង្ហាញថា បក្សណាមួយមានសំឡេងចង់បោះឆ្នោតឲ្យច្រើន ឬតិចនោះឡើយ។ ការស្ទង់មតិដែលគេយកទៅផ្សាយ ថ្មីចុងក្រោយបំផុត ត្រឹមថ្ងៃច័ន្ទដើមសប្តាហ៍។ បើតាមទិន្នន័យនេះ គឺប្រជាជន ប្រមាណ ជា ២០% មិនទាន់សម្រេចចិត្ត ថាទៅឬមិនទៅបោះឆ្នោតទេ ហើយប្រសិនជាទៅបោះឆ្នោត ក៏ពួកគេ មិនដឹងថាត្រូវបោះឆ្នោតឲ្យបក្សណាមួយដែរ។ចំពោះយុវជនវិញ អត្រាមិនទៅចូលរួមបោះឆ្នោត គឺមានកម្រិតខ្ពស់។ អ្នកឆ្លើយឆ្លងព័ត៌មានវិទ្យុបារាំងRFI នៅរដ្ឋធានី Madrid បានសម្ភាសយុវតីម្នាក់ ឈ្មោះ Laura វ័យ២៣ ឆ្នាំ។ នាងអះអាងថា មិនទៅបោះឆ្នោតទេ ព្រោះតែ«សន្លឹកឆ្នោតរបស់នាង គ្មានទម្ងន់ គ្មានតម្លៃ គ្មានប្រយោជន៍អ្វី ក្នុងការកំណត់ឲ្យបក្សណា១ឈ្នះឆ្នោតឡើយ»។ សំឡេងឆ្នោតដែលចេញពីការសម្រេចចិត្តរបស់ពួកយុវជន គឺនាទីចុងក្រោយបំផុត ទើបពួកគេសម្រេចចិត្ត។ ក្នុង១៣% នៃយុវជនអេស្ប៉ាញ សម្រេចចិត្តបោះឆ្នោតឲ្យបេក្ខជនណាមួយ ឬបក្សណាមួយ នៅថ្ងៃបោះឆ្នោតតែម្តង។ការឃោសនានិងគោលការណ៍នយោបាយបក្សស្តាំនិយមដើម្បីទាក់ចិត្តម្ចាស់ឆ្នោតតាមការស្ទុងមតិចុងក្រោយ ចេតនាចង់បោះឆ្នោតឲ្យបក្សស្តាំនិយម PP (Parti populaire) គឺមានជាង ៣៥%។ បក្សនេះដឹកនាំដោយ លោក Alberto Núñez Feijó អតីតអ្នករដ្ឋការជើងចាស់ វ័យ ៦១ឆ្នាំ។ លោកសន្យាជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ច តែបានសន្យាកាត់បន្ថយពន្ធលើកប្រាក់ខែ និង លុបចោលពន្ធផ្ទេរមត៌ក ហើយនិងកែទម្រង់ការអប់រំ ពិសេសកែច្បាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងពួកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា។គោលការណ៍ទាំងនេះ ស្រដៀងនឹង ការសន្យារបស់គណបក្សស្តាំនិយមជ្រុល Vox ដឹកនាំដោយ លោក Santiago Abascal ដែរ។ កម្មវិធីនយោបាយរបស់បក្សស្តាំនិយមជ្រុល Vox គឺមានលក្ខណៈជាតិនិយមជ្រុល ប្រកាន់និកាយសាសនាកាតូលិកជ្រុល ចង់លុបចោលច្បាប់គាំពារសហគមន៍ស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា LGBT+ ហើយក៏ប្រឆាំងនឹងគោលការណ៍ស្រីនិយម។ បក្សនេះ សន្យាបណ្តេញពួកជនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ឲ្យចេញពីអេស្ប៉ាញទៀតផង។ ប្រឈមនឹងការសន្យាទាំងនេះហើយ ទើបនាយករដ្ឋមន្ត្រីផុតអាណត្តិ Pedro Sánchez បានប្រកាសឲ្យពលរដ្ឋអេស្ប៉ាញបោះឆ្នោតបង្ខាំងកុំឲ្យពួកស្តាំនិយមឈ្នះឆ្នោត។គោលការណ៍របស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីផុតអាណត្តិ និងគណបក្សឆ្វេងនិយមប្រសិនបើជឿទៅលើការស្ទុងមតិចុងក្រោយ គ្មានក្រុមសម្ព័ន្ធបក្សខាងណា ខាងឆ្វេងនិយម ឬខាងស្តាំនិយម ដែលអាចឈ្នះសន្លឹកឆ្នោតដាច់គេ និងរៀបចំរដ្ឋាភិបាលតែម្នាក់តែឯងទេ។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីផុតអាណត្តិ មកពីបក្សសង្គមនិយម កាន់តែអំណាចតាំងពីឆ្នាំ២០១៨មក គឺបានសម្លឹងទៅចងសម្ព័ន្ធភាពជាមួយបក្សឆ្វេងនិយម ពិសេសគឺជាមួយនឹងបក្សឆ្វេងនិយម ឈ្មោះ Sumar ។ បក្សនេះ គឺបង្កើតឡើងដោយអ្នកស្រី Yolanda Díaz វ័យ៥២ឆ្នាំ ជា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការងារ ផុតអាណត្តិ ។ បក្ស Sumar ឲ្យតម្លៃទៅលើស្រីនិយម បរិស្ថាននិយម និងសិទ្ធក្រុមជនភាគតិច ដូចជាក្រុមកែប្តូរភេទ អ្នកស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា។ អ្នកស្រី Yolanda Díaz ក៏បានចងសម្ព័ន្ធភាពជាមួយបណ្តាបក្សនិន្នាការឆ្វេងនិយម បក្សតូចៗ ចំនួន ៨ ដែលមានសំឡេងគាំទ្រច្រើន នៅក្នុងការបោះឆ្នោតថ្នាក់តំបន់ កាលពីខែឧសភា។ ក្រៅពីនេះ អ្នកស្រីបានសន្យាមួយដ៏គួរឲ្យទាក់ចិត្តអ្នកបោះឆ្នោតវ័យក្មេង។ នោះគឺការបង្កើតកញ្ចប់ថវិកា ២ម៉ឺនអឺរ៉ូ សម្រាប់យុវជនអេស្ប៉ាញម្នាក់ៗ ដែលអាយុចាប់ពី ១៨ ឆ្នាំ។ កញ្ចប់ថវិកា២ម៉ឺនអឺរ៉ូ សម្រាប់យុវជនម្នាក់ ធ្វើអាជីវកម្ម និងបង្កើតមុខរបរ ឬក៏សម្រាប់ចាត់ចែងគម្រោងអនាគតផ្សេងៗ។ បើតាមគោលការណ៍ ក្រុមពួកឆ្វេងនិយម គឺត្រូវការពារផលប្រយោជន៍របស់ពួកអ្នកក្រ ពួកកម្មករ។ ក៏ប៉ុន្តែ ពលរដ្ឋអេស្ប៉ាញមួយចំនួន បានមើលឃើញថា ពួកឆ្វេងនិយម ហាក់ដើរងាកពីគោលការណ៍ស្នូលរបស់ខ្លួន។ នេះគឺការយល់ឃើញរបស់ អ្នកបោះឆ្នោតម្នាក់ ឈ្មោះ David ដែលថា ខ្លួនអន់ចិត្តខ្លាំងនឹងបក្សនយោបាយឆ្វេងនិយម ដែលបែរជាទៅបម្រើប្រយោជន៍ពួកក្រុមចៅកែពួកអ្នកមាន ជៀសជាងគិតពីប្រយោជន៍កម្មករ អ្នកធ្វើការក្រីក្រ៕

7/23/2023 • 8 minutes, 16 seconds

អ៊ីស្រាអែលកំពុងប្រឈមខ្លាំងនឹងអស្ថិរភាព អសន្តិសុខ រងការវាយប្រហារពីគ្រប់ទិស ទាំងពីក្រៅទាំងពីក្នុង

អស់រយៈពេលជាច្រើនថ្ងៃមកហើយ ដែលការប្រឈមមុខដាក់គ្នាយ៉ាងហិង្សារវាងអ៊ីស្រាអែល និងប៉ាឡេស្ទីន បានកើតកំដៅខ្លាំងគួរឲ្យបារម្ភបំផុត។ ក្រោយប្រតិបត្តិការបង្ក្រាបដ៏ហិង្សារបស់សមត្ថកិច្ចអ៊ីស្រាអែល នៅក្នុងព្រះវិហារម៉ូស្កេក្រុងហ្សេរុយសាឡឹម ដែលជាទីសក្ការៈកំពូលនៃសាសនាអ៊ីស្លាម អ៊ីស្រាអែល បានរងនូវការវាយប្រហារភេរវកម្មផ្ទួនៗគ្នា។ បន្ថែមពីនេះ គ្រាប់រ៉ូកែតជាច្រើនគ្រាប់ ត្រូវបានបាញ់ចេញ ពីលីបង់និងពីស៊ីរី សំដៅមកខាងជើងអ៊ីស្រាអែល។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីណេតាន់យ៉ាហ៊ូ បានចេញបញ្ជាឲ្យកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល វាយប្រហារឆ្លើយតបវិញ។ ស្ថានការណ៍ដ៏តានតឹងនេះ កំពុងធ្វើឲ្យមានការព្រួយបារម្ភខ្លាំងណាស់ អំពីស្ថិរភាព និងសន្តិភាពតំបន់ដើមបូព៌ា ដែលអ៊ីស្រាអែលក្រោមការដឹកនាំរបស់ក្រុមស្តាំនិយមជ្រុល កាន់តែរឹងរូស និងកាន់តែសំបូរសត្រូវក្នុងតំបន់។ ភេរវកម្មនៅក្នុង និងគ្រាបរ៉ូកែតពីខាងក្រៅ ស្ថានភាពសន្តិសុខអ៊ីស្រាអែល ហាក់បានធ្លាក់ដុនដាបខ្លាំងណាស់ ដែលប្រភពបញ្ហា វាមិនទៅណាឆ្ងាយ ពីជម្លោះជាតិសាសន៍ ទឹកដី និងសាសនា រវាងអ៊ីស្រាអែល និង ប៉ាឡេស្ទីនហ្នឹងទេ។ កាលពីយប់ថ្ងៃសុក្រកន្លងទៅ ការវាយប្រហារភេរវកម្ម២ បានកើតឡើង មួួយនៅក្រុងទែលអាវីវ ជនអារ៉ាប់ម្នាក់ បានបើករថយន្តបំបុកមនុស្ស បង្កឲ្យស្លាប់អ្នកទេសចរណ៍ជនជាតិអ៊ីតាលីម្នាក់ និងរបួសមនុស្ស៧នាក់ផ្សេងទៀត។ ករណីវាយប្រហារមួយទៀត បង្កឡើងដោយជនប៉ះឡេស្ទីន ដែលបានបាញ់រះលើរថយន្ត នៅតំបន់ស៊ីហ្សកដានី បណ្តាលឲ្យស្លាប់នារីអ៊ីស្រាអែល២នាក់បងប្អូន អាយុ ១៧ឆ្នាំ និង២០ឆ្នាំ។ នៅថ្ងៃសៅរ៍ជនប៉ាឡេស្ទីនម្នាក់អាយុ២០ឆ្នាំ នៅតំបន់Azzun ខាងជើងស៊ីហ្សកដានី ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចអ៊ីស្រាអែលបាញ់ស្លាប់។ សមត្ថកិច្ចអ៊ីស្រាអែលអះអាងថា ក្នុងប្រតិបត្តិការចុះការពារសន្តិសុខប្រចាំថ្ងៃរបស់ខ្លួន នៅតំបន់អាណានិគមជ្វីហ្វខាងជើងស៊ីហ្សកដានី ក្រុមយុវជនប៉ាឡេស្ទីនហិង្សាបាននាំគ្នាគុបដុំថ្ម និងគ្រាប់ផ្ទុះជាច្រើនមកលើសមត្ថកិច្ចអ៊ីស្រាអែល ដែលតម្រូវឲ្យខាងគេឆ្លើយបតវិញដើម្បីបំបែកហ្វូង។ នៅភាគខាងជើងអ៊ីស្រាអែលឯណោះ គ្រាប់រ៉ូកែតប្រមាណជាង៣០គ្រាប់ត្រូវបានបាញ់ចេញពីលីបង់ សំដៅមកអ៊ីស្រាអែល កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍។ យោងតាមកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល គឺក្រុមហាម៉ាប៉ាឡេស្ទីនប្រចាំនៅខាងត្បូងលីបង់ ដែលបានបាញ់គ្រាប់រ៉ូកែតទាំងនេះ។ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានឆ្លើយតបទៅវិញ ដោយបានបាញ់មីស៊ីលកំទេចទីតាំងស្តុកគ្រាប់ និងជំរំលាក់ខ្លួនរបស់ក្រុមហាម៉ាស។ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលក៏បានបើកការវាយប្រហារទៅលើក្រុមហាម៉ាសនៅតំបន់ហ្កាហ្សាដែរ។ ហើយនៅយប់ថ្ងៃសៅរ៍ គ្រាប់រ៉ូកែតចំនួនយ៉ាងហោច៣គ្រាប់ ត្រូវបានបាញ់ចេញពីទឹកដីស៊ីរី សំដៅមកខ្ពង់រាបហ្គោឡាន ភាគខាងជើងអ៊ីស្រាអែល។ ប្រព័ន្ធខែលមីស៊ីលអ៊ីស្រាអែលបានស្ទាក់កំទេចបានគ្រាប់រ៉ូកែតមួយគ្រាប់។ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលក៏បានឆ្លើយតបទៅវិញ នៅវេលាម៉ោង៥ព្រឹកទាបភ្លឺ ដោយបានប្រើយានដ្រូន និងបានបាញ់មីស៊ីល សំដៅទីតាំងមួយចំនួននៅភាគខាងត្បូងស៊ីរី។ ផ្អែកតាមប្រភពពីកងទ័ពស៊ីរី ដែលបញ្ជាក់ប្រាប់បណ្តាញព័ត៌មាន Sana គ្រាប់មីស៊ីលរបស់អ៊ីស្រាអែល បានបង្កឲ្យមានការខូចខាតសម្ភារៈ មិនមានស្លាប់មនុស្សទេ ហើយប្រព័ន្ធខែលមីស៊ីលស៊ីរី បានស្ទាក់កំទេចបានច្រើនគ្រាប់។ ចំណែកកងទ័ពហ្សកដានីវិញ ដែលស្ថិតនៅក្បែរនោះ បានអះអាងថាយប់ថ្ងៃសៅរ៍ មានគ្រាប់មីស៊ីលបានផ្ទុះលើមេឃ ធ្លាក់បំណែកចូលក្នុងទឹកដីហ្សកដានី មិនឆ្ងាយប៉ុន្មានពីព្រំដែនស៊ីរី។ វិហារឥស្លាម អាល់អាក់សា អំពើហិង្សាផ្ទុះឡើងកាន់តែខ្លាំងនេះ វាគឺជាលទ្ធផលដោយផ្ទាល់តែម្តង នៃប្រតិបត្តិការចូលបង្ក្រាបយ៉ាងហិង្សា របស់សមត្ថកិច្ចអ៊ីស្រាអែល ដល់ក្នុងព្រះវិហារអាល់អាក់សា ដែលជាវិហារឥស្លាមជាទីសក្ការៈបំផុតរបស់អ្នកកាន់សាសនាឥស្លាម។ កាលពីថ្ងៃពុធ សមត្ថកិច្ចអ៊ីស្រាអែល បានអះអាងថាខ្លួនបានចូលទៅបំបែកក្រុមជ្រុលនិយមហិង្សា ដែលប្រមូលកម្លាំងគ្នា ដាក់រនាំងនៅក្នុងវិហារអាល់អាក់សា រារាំងមិនឲ្យជនជាតិជ្វីហ្វចូលទៅ។ អន្តរាគមន៍ចូលបង្ក្រាប បានបង្កឲ្យផ្ទុះអំពើហិង្សា បាញ់ប្លោងគ្រាប់ គុបដុំថ្ម គុបគ្រាប់បែកផ្សែង បាញ់កាំជ្រួចផ្កាភ្លើង ផ្ទុះឆេះយ៉ាងអាណាធិបតេយ្យបំផុតនៅក្នុងព្រះវិហារជាទីសក្ការៈនេះ។ ដើម្បីយល់ពីស្ថានការណ៍ហិង្សានេះ យើងត្រូវដឹងពីបរិបទដែលពាក់ព័ន្ធនឹងព្រះវិហារម៉ូស្កេនេះ គួបផ្សំជាមួយកាលៈទេសៈពេលវេលាផងដែរ។ ឆ្នាំនេះ ពិធីបុណ្យរ៉ាម៉ាដង់ ឬយើងហៅថាបុណ្យបួសឥស្លាម គឺវាចំពេលជាមួយគ្នា និងបុណ្យប៉េស្សា ដ៏សំខាន់បំផុតមួយនៃប្រជាជនជ្វីហ្វ។ សហគមន៍អ្នកកាន់សាសនាទាំង២នេះ នៅក្រុងហ្សេរុយសាឡឹមសុទ្ធតែរៀបចំពិធីសូត្រធម៌យ៉ាងធំរៀងៗខ្លួន ដែលធ្វើឲ្យវាបង្កើននូវសន្ទុះកំហឹង ច្រណែនគ្នា ស្អប់គុំគួនគ្នាខ្លាំង ដោយសារតែបញ្ហាសាសនានេះឯង។ ពោលគឺការរួមរស់ជាមួយគ្នា រវាងសាសនាទាំង២នេះ វាហាក់ដូចជាលំបាកលំបិន តឹងតែងខ្លាំងណាស់។ ព្រះវិហារឥស្លាម អាល់អាក់សា នៅក្រុងហ្សេរុយសាឡឹម ដែលយើងតែងតែឃើញក្នុងរូបថត មានដំបូលមូលពណ៌មាសដ៏ធំស្កឹមស្កៃនេះ ត្រូវបានសាងសង់នៅសតវត្សទី៧។ វិហារនេះ សង់នៅលើទីទួលថ្មភ្នំ ដែលជាអតីតទីតាំងប្រាសាទបុរាណជាទីសក្ការៈ ចំណាស់រាប់ពាន់ឆ្នាំមកហើយ របស់សាសនាជ្វីហ្វ។ ពោលគឺទីកន្លែងនេះ ជាទីសក្ការៈរបស់អ្នកកាន់សាសនាជ្វីហ្វ ជាយូរលង់មកហើយ តាំងតែពីសាសនាអ៊ីស្លាម និងសាសនាគ្រិស្តមិនទាន់ចាប់កំណើតទៅទៀត។ ក្រោយការកកើតរដ្ឋអ៊ីស្រាអែលឡើងវិញ និងបន្ទាប់ពីអ៊ីស្រាអែលបានចូលកាន់កាប់ តំបន់ខាងកើតក្រុងហ្សេរុយសាឡឹមនៅឆ្នាំ១៩៦៧ គឺអ៊ីស្រាអែលជាអ្នកគ្រប់គ្រងទីក្រុងចាស់ហ្សេរុយសាឡឹម ដែលព្រះវិហារនេះស្ថិតនៅ។ ក៏ប៉ុន្តែ មានកិច្ចព្រមព្រៀងមួយត្រូវបានចុះហត្ថលេខា ដោយព្រះវិហារអាល់អាក់សារ ព្រមទាំងទីលានខាងមុខ គឺស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់មូលនិធិឥស្លាមមួយ ចាត់ចែងដោយប្រទេសហ្សកដានី។ ពោលគឺជនជាតិជ្វីហ្វមិនអាចឡើងទៅខាងលើនោះ ដើម្បីបន់ស្រន់សូត្រធម៌បានទេ គឺមានតែជនប៉ាឡេស្ទីន កាន់សាសនាឥស្លាមប៉ុណ្ណោះដែលអាចឡើងទៅបាន។ តែអ្នកគ្រប់គ្រងច្រកចេញចូលគឺខាងអ៊ីស្រាអែល។ ដូច្នេះបញ្ហាត្រង់នេះគឺវាតានតឹង នឹងរសើបខ្លាំងណាស់ ដែលបង្កឲ្យមានការប្រទូស្តរាយគ្នាជារឿយរវាងភាគីទាំង២។ បើកទីលានមុខព្រះវិហារអាល់អាក់សា ឲ្យគ្រប់គ្នាអាចចូលទៅសូត្រធម៌? ជនជាតិជ្វីហ្វកាន់តែច្រើនឡើងៗ ដែលបានទាមទារឡើងទៅខាងលើទីលានខាងមុខព្រះវិហារអាល់អាក់សា ដើម្បីបួងសួងសូត្រធម៌ ក្នុងអំឡុងពេលបុណ្យធំៗដូចពេលនេះ។ ត្រង់ចំណុចនេះ យើងសង្កេតឃើញអំពីគោលជំហរ មិនច្បាស់ប្រាកដរបស់រដ្ឋាភិបាលអ៊ីស្រាអែលបច្ចុប្បន្ន ដឹកនាំដោយលោកណេតាន់យ៉ាហ៊ូ ជាមួយនឹងសមាជិកមកពីបក្សស្តាំនិយមជ្រុុលជ្វីហ្វ ដែលស្អប់ប៉ាឡេស្ទីនខ្លាំងបំផុត។ លោកណេតាន់យ៉ាហ៊ូ និងជាពិសេសគឺលោក Itamar Ben Gvir រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសន្តិសុខជាតិអ៊ីស្រាអែល បានប្រកាសក្តែងៗ មុនពេលដែលមានរឿងចលាចលនេះ ថាចង់បើកទីលានខាងមុខព្រះវិហារម៉ូស្កេនេះ ឲ្យគ្រប់គ្នាបានចូល មិនថាកាន់សាសនាអ្វីនោះទេ។ ក៏ប៉ុន្តែសម្រាប់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន អ្នកកាន់សាសនាឥស្លាម គឺគេយល់ថានេះ គឺជាចេតនាទុច្ចរិតរបស់រដ្ឋាភិបាលលោកណេតាន់យ៉ាងហ៊ូ ដែលចង់ឈានទៅគ្រប់គ្រងបន្តិចម្តងៗ នៅលើទីសក្ការៈនេះ ហើយយូរៗទៅ អ្នកកាន់សាសនាឥស្លាមនឹងមិនអាចឡើងទៅលើនោះបានទៀតទេ។ ក្រុមជនប៉ាឡេស្ទីនបានស្រែកតវ៉ា ក៏បានកើតជាការប្រទូស្តរាយគ្នា ឈានទៅដល់ការចុះទៅបង្ក្រាបយ៉ាងហិង្សា របស់សមត្ថកិច្ចអ៊ីស្រាអែល ដល់ក្នុងវិហារនេះ។ ក្រុមហាម៉ាកើនឥទ្ធិពល យើងសង្កេតឃើញថាពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ អំពើហិង្សាការប្រមុខដាក់គ្នាកាន់តែខ្លាំងកក្រើក ហើយគឺក្រុមហាម៉ាស ដែលជាអ្នកបានចំណេញឥទ្ធិពល។ នៅក្នុងក្រសែភ្នែក ក៏ដូចជាទឹកចិត្តដ៏ពុះកញ្ជ្រោលរបស់យុវជនប៉ាឡេស្ទីន គឺមានតែក្រុុមចលនាហាម៉ាប៉ាឡេស្ទីននេះហើយ ដែលជាអ្នកការពារផលប្រយោជន៍ប៉ាឡេស្ទីន ក៏ដូចជាទីសក្ការៈបូជានៃសាសនាអ៊ីស្លាមស៊ូនីត។ យ៉ាងណាមិញ ឲ្យតែមានរឿងប្រទូស្តរាយ រាល់លើក ពាក់ព័ន្ធនឹងព្រះវិហារអាល់អាក់សា គឺក្រុមហាម៉ា ចេញមុខប្រកាសសងសឹកអ៊ីស្រាអែលជានិច្ច ដោយការបាញ់ប្លោងគ្រាប់ពីតំបន់ហ្កាហ្សា។ តែអ្វីដែលជាកាត់សំគាល់បន្ថែមទៀតនាពេលនេះ គឺកម្លាំងរបស់ក្រុមហាម៉ាស ហាក់កាន់តែរីកធំ លើសពីតំបន់ហ្កាហ្សា ព្រោះថាលើកនេះ មានគ្រាប់រ៉ូកែតបាញ់ចេញពីភាគខាងត្បូងលីបង់ និងចេញពីស៊ីរី។ យោងតាមការវិភាគ ក្រុមហាម៉ាស ហាក់បានការសហការកាន់តែខ្លាំង ពីក្រុមហេបូឡាលីបង់ ដែលធម្មតាគឺជាអ្នកចាត់ចែងសកម្មភាពប្រដាប់អាវុធនិងវាយប្រហារនៅលីបង់។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ក្រុមកម្លាំងប្រដាប់អាវុធស៊ីរីកូនចៅអ៊ីរ៉ង់ ក៏ហាក់ដូចជាបានចូលរួមដែរ។ ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ដែលក្រុមប្រដាប់អាវុធឥស្លាមគាំទ្រប៉ាឡេស្ទីនទាំងនេះ នាំគ្នាអំពាវនាវ ឲ្យមានការរួមកម្លាំងគ្នា ពោលគឺ ហាម៉ាស បូកជាមួយហេបូឡា និងបូកជាមួយអ៊ីរ៉ង់ ដើម្បីរួមគ្នាវាយសង្គ្រប់លើអ៊ីស្រាអែល។ ឥឡូវរូបរាងនៃការសាមគ្គីរវាងសត្រូវទាំងអស់របស់អ៊ីស្រាអែលនេះ មានទម្រង់កាន់តែច្បាស់ហើយ។ ជាងនេះទៀត ខណៈពេលនេះ ផ្ទៃក្នុងអ៊ីស្រាអែល មានការរំជើបរំជួល ចុះខ្សោយខ្លាំង ដោយសារតែប្រជាជនអ៊ីស្រាអែល ធ្វើបាតុកម្មយ៉ាងខ្លាំងក្លាបំផុត ប្រឆាំងនឹងចរន្តគំនិតដឹកនាំបែបស្តាំនិយមជ្រុល និងកាន់តែផ្តាច់ការរបស់លោកណេតាន់យ៉ាហ៊ូ ដែលសហការជាមួយពួកជ្វីហ្វជ្រុលនិយម។ យើងឃើញថាអំពើហិង្សាទាំងអស់នេះ វាមិនអាចចង់ងាយៗទេ! អ្នករងគ្រោះគ្មាននរណាក្រៅពីជនស៊ីវីលស្លូតត្រង់នោះទេ។ គិតពីដើមឆ្នាំនេះមក អំពើហិង្សារវាងអ៊ីស្រាអែល-ប៉ាឡេស្ទីន បានផ្តាច់ជីវិតជនប៉ាឡេស្ទីន ចំនួន៩២នាក់ និងជនស៊ីវីលអ៊ីស្រាអែល ១៨នាក់ រួមទាំងអ្នកទេសចរអ៊ុយក្រែន១នាក់ និងអ៊ីតាលីម្នាក់ផង។ ជារួមយើងសង្កេតឃើញថា តំបន់ដើមបូព៌ា កំពុងស្ថិតលើរងើកភ្លើងដែលអាចឆាបឆេះបានគ្រប់ពេលវេលា។ កាតាដែលជាអ្នកសម្របសម្រួល បានត្រឹមតែអំពាវនាវឲ្យកាត់បន្ថយភាពតានតឹង ទប់កំហឹងរៀងខ្លួន តែហាក់ដូចជាគ្មាននរណាស្តាប់នោះទេ !

4/9/2023 • 11 minutes, 34 seconds

អ៊ីស្រាលអែលបើកការវាយប្រហារផ្លូវអាកាសទៅលើទឹកដីភាគខាងត្បូងលីបង់

នៅព្រឹកព្រលឹមថ្ងៃសុក្រទី៧មេសា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានបើកការវាយប្រហារផ្លូវអាកាសទៅលើគោលដៅពីរ ក្នុងពេលតែមួយ នោះគឺទឹកដីភាគខាងត្បូងលីបង់ និងតំបន់ហ្កាហ្សា ដើម្បីសងសឹកទៅនឹងការបាញ់គ្រាប់រ៉ុកក្កែត ចូលទៅក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍។ សម្រាប់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល យន្តហោះចម្បាំងអ៊ីស្រាអែល នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រនេះ បើកការវាយប្រហារទៅលើតំបន់ចំនួន ៣ ក្នុងទឹកដីលីបង់ ដែលអ៊ីស្រាអែល ជឿថា ជាកន្លែងដែលជនប៉ាឡេស្ទីនបាញ់គ្រាប់រ៉ុកក្កែត គំរាមកំហែងសន្តិសុខអ៊ីស្រាអែល។ មិនទាន់ចុះកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពនឹងគ្នា អ៊ីស្រាអែល និងលីបង់ស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពសង្រ្គាមជាប់ជានិច្ច។ តើការវាយប្រហាររបស់អ៊ីស្រាអែលចូលក្នុងទឹកដីលីបង់ នឹងអាចរាលដាល ផ្ទុះឆេះក្លាយទៅជាភ្លើងសង្រ្គាម នៅតំបន់ដើមបូព៌ាដែរឬទេ? កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលអះអាងថា តាំងពីព្រឹកព្រលឹមថ្ងៃសុក្រនេះ អ៊ីស្រាអែលបានបើកការវាយប្រហារទាំងទៅលើទឹកដីភាគខាងត្បូងលីបង់ និងតំបន់ហ្កាហ្សារបស់ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន។ បើតាមកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ការវាយប្រហារពីភាគីអ៊ីស្រាអែល គឺដើម្បីសងសឹកនឹងការបាញ់ស្រោចគ្រាប់រ៉ុកក្កែត សំដៅទឹកដីអ៊ីស្រាអែល កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី ៦មេសា។ អ៊ីស្រាអែលបើកសមរភូមិប្រយុទ្ធ ចំនួនពីរ ក្នុងពេលតែមួយ។ នៅភាគខាងត្បូង អ៊ីស្រាអែលវាយប្រហារផ្លូវអាកាសទៅលើតំបន់ហ្កាហ្សារបស់ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន ចំណែកនៅខាងជើង កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលវាយប្រហារចូលទឹកដីភាគខាងត្បូងរបស់លីបង់។ ការវាប្រហារផ្លូវអាកាសរបស់អ៊ីស្រាអែល ទៅលើតំបន់ហ្កាហ្សា និងទឹកដីលីបង់ ធ្វើឡើង នៅមួយថ្ងៃក្រោយ គ្រាប់រ៉ុកក្កែត ចំនួន៣៤គ្រាប់ ត្រូវគេបាញ់ចេញ ពីភាគខាងត្បូង លីបង់ ដើម្បីវាយប្រហារអ៊ីស្រាអែល។ តាមអ៊ីស្រាអែល គ្រាប់រ៉ុកក្កែត ចំនួន ២៤ ត្រូវអ៊ីស្រាអែលបាញ់ស្ទាក់ និងមានតែ ៥គ្រាប់ប៉ុណ្ណោះ ដែលធ្លាក់ចូលក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល ដោយបានបំផ្លាញរថយន្តមួយគ្រឿង ធនាគារមួយកន្លែង និងមានអ្នករបួសអ៊ីស្រាអែលម្នាក់។ នៅក្នុងការវាយប្រហារសងសឹករបស់អ៊ីស្រាអែល តាំងពីយប់ម្សិលមិញ នៅតំបន់ហ្កាហ្សា កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល អះអាងថា គេបានសំដៅទីតាំងចំនួន១០ ដែលនៅក្នុងនោះ គ្រាប់មីស៊ីលអ៊ីស្រាអែលបានបាញ់បំផ្លាញ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសំខាន់ៗរបស់ក្រុមហាម៉ាស ប៉ាឡេស្ទីន ដូចជាផ្លូវរោងក្រោមដី និងទីតាំងលួចលាក់ផលិតអាវុធ គ្រាប់រ៉ុក្កែតរបស់ក្រុមហាម៉ាស។ ភាគីប៉ាឡេស្ទីនវិញ អះអាងថា ការវាយប្រហាររបស់អ៊ីស្រាអែលកាលពីថ្ងៃម្សិលមិញបានបំផ្លាញមន្ទីរពេទ្យកុមារមួយកន្លែង។ តាមកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលដដែល នៅក្នុងពេលវាយប្រហាររបស់អ៊ីស្រាអែល ពួកហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីនបានបាញ់តបវិញ នូវគ្រាប់រ៉ុកក្កែត ជាង៤០គ្រាប់សំដៅអ៊ីស្រាអែល ប៉ុន្តែគ្រាប់រ៉ុកក្កែតភាគច្រើនរបស់ពួកហាម៉ាស ត្រូវប្រព័ន្ធខែលមីស៊ីលអ៊ីស្រាអែលបាញ់ស្ទាក់ ជាមុន ចំណែកគ្រាប់ដែលនៅសល់ ដែលធ្លាក់ចូលទឹកដីអ៊ីស្រាអែលមិនបានបង្កឲ្យប្រជាជនអ៊ីស្រាអែលរងរបួស។ និយាយពីតំបន់ភាគខាងត្បូងលីបង់វិញ អ៊ីស្រាអែល បានបញ្ជូនទាំងយន្តហោះចម្បាំង និងបាញ់គ្រាប់មីស៊ីលចេញពីភាគខាងជើងរបស់ខ្លួន ដើម្បីសំដៅទីតាំងដែលកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ជឿថា ជាកន្លែងបាញ់ចេញគ្រាប់រ៉ុកក្កែត វាយប្រហារអ៊ីស្រាអែល កាលពីថ្ងៃ ព្រហស្បតិ៍។ តាមកាសែតក្នុងស្រុកលីបង់ ទីតាំងដែលរងគ្រាប់មីស៊ីលរបស់អ៊ីស្រាអែល ស្ថិតនៅក្នុងតំបន់កសិកម្ម និងនៅក្បែរជំរំប្រជាជនភៀសខ្លួនប៉ាឡេស្ទីន នៅក្នុងទឹកដីលីបង់។ តើអ្នកណាជាអ្នកបាញ់គ្រាប់រ៉ុកក្កែតចេញពីទឹកដីលីបង់ សំដៅវាយប្រហារអ៊ីស្រាអែល? នៅមិនទាន់មានក្រុមណាចេញមុខទទួលខុសត្រូវលើការបាញ់គ្រាប់រ៉ុកក្កែត ចេញពីទឹកដីលីបង់ សំដៅវាយប្រហារអ៊ីស្រាអែល ប៉ុន្តែ កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល បានចោទប្រកាន់ហើយថា វាជាស្នាដៃរបស់ក្រុមហាម៉ាស ប៉ាឡេស្ទីន ឬក្រុមជីហាតអ៊ីស្លាម ដែលសកម្មក្នុងតំបន់ប៉ាឡេស្ទីន។ តាមកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល ក្រុមហេស្បូឡា លីបង់ដែលមានឥទ្ធិពលខ្លាំង នៅតំបន់ខាងត្បូងលីបង់ និងដែលធ្លាប់ជាប់ដៃធ្វើសង្រ្គាមជាមួយអ៊ីស្រាអែល កន្លងមក បានដឹងពីផែនការបាញ់គ្រាប់រ៉ុកក្កែត សំដៅអ៊ីស្រាអែល ប៉ុន្តែ អ៊ីស្រាអែលមិនចោទក្រុមហេស្បូឡាលីបង់ ថា ជាអ្នកចូលរួម ប្រព្រឹត្តផ្ទាល់នោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ អ៊ីស្រាអែលកំពុងស៊ើបអង្កេត ថាតើ អ៊ីរ៉ង់ដែលជាអ្នកគាំទ្រក្រុមហេស្បូឡា លីបង់ អាចជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រើប្រាស់ទឹកដីលីបង់ ដើម្បីបាញ់រ៉ុកក្កែតវាយប្រហារអ៊ីស្រាអែលដែរឬទេ។ មួយវិញទៀត សម្រាប់អ៊ីស្រាអែល ដោយសារគ្រាប់រ៉ុកក្កែត បាញ់ចេញពីទឹកដី លីបង់ ដូច្នេះ រដ្ឋាភិបាលលីបង់ជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ។ ដើមចមនៃការវាយប្រហារបាញ់គ្រាប់មីស៊ីល គ្រាប់រ៉ុកក្កែតចេញពីទឹកដីលីបង់ ការប៉ះទង្គិចនៅក្នុងវិហារអ៊ីស្លាម កើតឡើងមកពី អ៊ីស្រាអែល មិនចង់ឲ្យអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម មកសូត្រធម៌ និងស្នាក់នៅ ក្នុងវិហារ al-Aqsa ជាប់រហូតទាំងថ្ងៃទាំងយប់ ក្នុងអំឡុងពេលបុណ្យតបអាហារមួយខែ ព្រោះវាត្រូវចំជួបពេលដែល ជនជាតិជ្វីហ្វអ៊ីស្រាអែល ត្រូវប្រារព្វពិធីបុណ្យសាសនា ដែរ នៅថ្ងៃអាទិត្យចុងសប្តាហ៍នេះ។ ប៉ុន្តែ ការបង្រ្កាបដ៏ហិង្សា របស់ប៉ូលិសអ៊ីស្រាអែល កាលពីថ្ងៃពុធ ដើម្បី បណ្តេញអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមភាគច្រើនជាប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន ចេញពីវិហារAl-Aqsa នៅទីលានគោរពសក្ការៈនៅជេរូសាឡឹម យ៉ាងដូច្នេះ គឺបានបង្កឲ្យមានប្រតិកម្មថ្កោលទោសពីបណ្តាប្រទេសកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម អេហ្ស៊ីប និងក្រុមហាម៉ាស ប៉ាឡេស្ទីន។ នៅក្នុងទស្សនកិច្ចទៅប្រទេសលីបង់ កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញ ប្រធានក្រុមហាម៉ាស ប៉ាឡេស្ទីន លោកIsmaïl Haniyeh បញ្ជាក់ហើយថា ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន នឹងមិននៅឈរឱបដៃមើលការប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សារបស់អាជ្ញាធរអ៊ីស្រាអែល នៅវិហារអ៊ីស្លាម Al-Aqsa។ ចំណែកចលនាហេស្បូឡា លីបង់ ដែលជាអ្នកមានឥទ្ធិពលនៅតំបន់ភាគខាងត្បូងលីបង់ បានចេញមុខប្រកាសការគាំទ្ររបស់ខ្លួនចំពោះគ្រប់សកម្មភាព វិធានការរបស់ក្រុមប្រដាប់អាវុធប៉ាឡេស្ទីន ដើម្បីប្រឆាំងអ៊ីស្រាអែល។ កងទ័ពលីបង់អះអាងថា បានចុះបង្រ្កាបកន្លែងបាញ់រ៉ុកក្កែតនៅភាគខាងត្បូងលីបង់ ចាប់តាំងពីសង្រ្គាមឆ្នាំ ២០០៦ ដែលបានសម្លាប់ប្រជាជនលីបង់ ជាង ១២០០នាក់ និងប្រជាជនអ៊ីស្រាអែល ជាង ១៦៥នាក់ អ៊ីស្រាអែលនិង លីបង់ នៅមិនទាន់បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពនឹងគ្នា និងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពសង្រ្គាមនឹងគ្នាជានិច្ច។ អ៊ីស្រាអែលលើកនេះបានវាយប្រហារសងសឹកខ្លាំង ដោយសារនេះជាលើកទី១ ដែលមានការបាញ់គ្រាប់រ៉ុកក្កែត ដ៏ច្រើនមិនធ្លាប់មាន ដល់ទៅ ជាង ៣០គ្រាប់ចេញពីទឹកដីលីបង់ សំដៅអ៊ីស្រាអែល។ ប៉ុន្តែ យ៉ាងណាក៏ដោយ ភាគីទាំងពីរគ្មានចិត្តចង់ធ្វើសង្រ្គាមនឹងគ្នាសាជាថ្មីនោះទេ។ នេះបើតាមការអះអាងរបស់ក្រុមមួកខៀវរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលកំពុងប្រចាំការជាប់ជានិច្ច តាមដានបទឈប់បាញ់ នៅព្រំដែនជម្លោះ អ៊ីស្រាអែល លីបង់។ ភាគីអ៊ីស្រាអែល និងលីបង់ ហាក់មិនចង់ឲ្យរឿងកាន់តែវែងឆ្ងាយ និងធ្លាក់ដុនដាបខ្លាំងជាងនេះ។ ទោះទម្លាក់ការទទួលខុសត្រូវមួយផ្នែកទៅលើរដ្ឋាភិបាលលីបង់ ព្រោះថា គ្រាប់រ៉ុកក្កែត ត្រូវគេបាញ់ចេញពីទឹកដីលីបង់ ប៉ុន្តែ អ៊ីស្រាអែលមិនបានចង្អុរ ចោទប្រកាន់ក្រុមប្រដាប់អាវុធ ហេស្បូឡាលីបង់ថា ជាអ្នកនៅពីក្រោយផែនការវាយប្រហាររ៉ុកក្កែតប្រឆាំងអ៊ីស្រាអែល។ នៅខាងភាគីលីបង់ រដ្ឋាភិបាលព្យាយាមកាត់បន្ថយភាពតានតឹង ដោយបានចេញមុខថ្កោលទោស សកម្មភាពបាញ់គ្រាប់រ៉ុកក្កែត ចេញពីទឹកដីលីបង់។ លើសពីនោះទៀត រដ្ឋាភិបាលលីបង់ មានចេតនាចង់កាត់បន្ថយកំហឹងរបស់អ៊ីស្រាអែល តាមរយៈ ការចុះបង្រ្កាបទីតាំងដែលមានការបាញ់គ្រាប់រ៉ុកក្កែត នៅក្នុងទឹកដីលីបង់។ តាមកងទ័ពលីបង់ នៅថ្ងៃសុក្រទី៧ មេសា កងទ័ពបានចុះបង្ក្រាបកន្លែងបាញ់គ្រាប់រ៉ុកក្កែត មួយកន្លែងទៀត នៅភាគខាងត្បូងប្រទេស។ កងទ័ពលីបង់មិនបានបញ្ជាក់ថា តើគ្រាប់រ៉ុកក្កែត និងជើងទ្រដែលគេរឹបអូស យកបាន ជាកម្មសិទ្ធិរបស់ជនណាទេ ប៉ុន្តែ គ្រាន់តែថា នៅក្នុងចំណោមជើងទ្រចំនួន១២ មាន៦ ដែលមានបំពាក់ក្បាលគ្រាប់រ៉ុកក្កែតរួចហើយ សម្រាប់បាញ់សំដៅទឹកដីអ៊ីស្រាអែល។ រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសលីបង់បានបញ្ជាក់ថា លីបង់ចង់រក្សាភាពស្ងប់សុខនៅភាគខាងត្បូងប្រទេស ហើយលីបង់អំពាវនាវសុំឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិដាក់សម្ពាធឲ្យអ៊ីស្រាអែលឈប់បង្ករឿង ធ្វើឲ្យផ្ទុះអំពើហិង្សាតទៅទៀត៕

4/7/2023 • 7 minutes, 55 seconds

ចិនកំពុងក្លាយជាតួអង្គនយោបាយគន្លឹះនៅដើមបូព៌ា ?

នៅថ្ងៃនេះ មានជំនួបជាន់ខ្ពស់ដ៏កម្រមួយរវាងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអ៊ីរ៉ង់ និង រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត នៅទីក្រុងប៉េកាំង។ ក្រោមម្លប់ចិន មហាអំណាចប្រចាំតំបន់ដែលធ្លាប់តែប្រជែងឥទ្ធិពលគ្នា អ៊ីរ៉ង់និងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត បានចាប់ផ្តើមពិភាក្សានិងផ្តោះប្តូរយោបល់គ្នា អំពីរបៀបវារៈនៃដំណើរការតភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាធម្មតានឹងគ្នាឡើងវិញ។ នេះគឺជាជំនួបផ្លូវការលើកទីមួយហើយ សម្រាប់មហាអំណាចប្រចាំតំបន់ទាំងពីរ គិតចាប់ពីថ្ងៃ ចុះកិច្ចព្រមព្រៀងផ្សះផ្សាគ្នាមក។ ក្រោមការផ្តួចផ្តើមរបស់ចិន នៅថ្ងៃនេះរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអ៊ីរ៉ង់ លោក ហូសាន់ អាមៀរ អាប់ដូឡាយ៉ាន និងសមភាគីអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ហ្វៃសាល់ បេន ហ្វាហាន បានជជែកផ្តោះប្តូរយោបល់ ជាសំខាន់ទៅលើរបៀបវារៈនៃការតភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាធម្មតានឹងឡើងវិញ និងអំពីវិធានការដែលត្រូវប្រកាន់យកដើម្បីបើកស្ថានទូត និងស្ថានកុងស៊ុលនៅក្នុងប្រទេសទាំងពីរ។ ប្រមុខការទូតទាំងពីរ បានសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម ប្តេជ្ញាបន្តការងារផ្សះផ្សាប្រទេសទាំងពីរឱ្យខិតចូលជិតគ្នា ប្រកបដោយទំនុកចិត្តលើគ្នា និងមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេ ដើម្បី សន្តិសុខ ស្ថិរភាព និងភាពរុងរឿង តំបន់។ ស្តារទំនាក់ទំនងជាធម្មតានឹងគ្នាឡើងវិញ បានសម្រេចនាំឱ្យអ៊ីរ៉ង់និងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតអាចបើកស្ថានទូតឡើងវិញពាក់កណ្តាលខែឧសភា និងដាក់ឱ្យដំណើរការឡើងវិញនូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ សេដ្ឋកិច្ចនិងសន្តិសុខ ដែលប្រទេសទាំងពីរធ្លាប់បានចុះហត្ថលេខាកាលពីជាង ២០ឆ្នាំមុន។ ដំណឹងនេះនឹងត្រូវប្រកាសជាផ្លូវការ នៅចុងខែមេសា ក្នុងពេលដែលប្រធានាធិបតីអ៊ីរ៉ង់អញ្ជើញទៅបំពេញទស្សនកិច្ចនៅក្រុងរីយ៉ាដ ស្របតាមការអញ្ជើញរបស់ស្តេចអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត។ ជំនួបថ្ងៃនេះភស្តុតាង ថា អ្វីៗកំពុងប្រព្រឹត្តទៅដោយរលូន ស្របតាមកិច្ចព្រមព្រៀងដែលប្រទេសទាំងពីរបានចុះហត្ថលេខាកាលពីដើមខែមីនា។ ជាគូប្រជែងឥទ្ធិពលក្នុងតំបន់ និងមើលមុខគ្នាមិនចំ តាំងពីឆ្នាំ ២០១៦មក អ៊ីរ៉ង់និងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតបានប្រកាសដំណឹងដ៏ភ្ញាក់ផ្អើលមួយនៅថ្ងៃទី ១០មីនា២០២៣ អំពីឆន្ទៈភ្ជាប់ទូតនឹងគ្នាឡើងវិញ ក្រោយពីបានជួបចរចាគ្នាស្ងាត់ៗ អស់រយៈពេល២ឆ្នាំ ដោយមានចិនជាអន្តរការី។ ហេតុអ្វីចិនចង់បានការផ្សះផ្សារវាងអ៊ីរ៉ង់និងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ? តាំងពីប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយមកនេះ ដោយតាំងខ្លួនជាមហាអំណាចពិភពលោកមួយដែរនោះ ចិនបានចេញមុខចូលសម្របសម្រួលជម្លោះច្រើនណាស់ សរុបប្រមាណ១៥ជម្លោះ មានជាអាទិ៍សំណុំរឿងអ៊ុយក្រែន ជម្លោះអ៊ីស្រាអែលប៉ាឡេស្ទីន ... និងសំណុំរឿងអ៊ីរ៉ង់-អារ៉ាប៊ីសាអូឌីតនេះឯង។ ចិនត្រូវតែសម្របសម្រួលប្រទេសទាំងពីរនេះ មានទំនាក់ទំនងល្អនឹងគ្នាឡើងវិញ។ ចិនពិតជាមិនអាចនៅសុខស្រួលក្នុងអារម្មណ៍ទេ បើអ៊ីរ៉ង់និងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតនៅឈ្លោះ ប្រជែងឥទ្ធិពលគ្នានោះ ព្រោះអ៊ីរ៉ង់ គឺសម្ព័ន្ធមិត្តដ៏យូរលង់របស់ចិន ឯអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់ប្រេងកាតដ៏សំខាន់ឱ្យប៉េកាំង។ ម្យ៉ាងទៀត ចិនត្រូវការមានដៃគូចម្រុះ មានទម្ងន់នយោបាយនៅតំបន់ដើមបូព៌ា នៅតំបន់ឈូងសមុទ្ទពែក្ស ព្រោះប៉េកាំងត្រូវការបង្ហាញក្រុមបស្ចិមលោក ដែលរិះគន់ចិនឥតឈប់ ជាពិសេសរឿងសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន ថាចិនមានជម្រើសផ្សេង មានមិត្តថ្មី ហើយអាចរួមរស់ជាមួយបណ្តាប្រទេសជិតខាង នៅអាស៊ី នៅដើមបូព៌ា។ ចិនយល់ច្បាស់ណាស់ថា មហិច្ឆតាសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ជុំវិញគម្រោងផ្លូវសូត្រថ្មីដ៏មហិមា ត្រូវអមដោយមហិច្ឆតាសន្តិសុខ និងត្រូវមានប្រទេសជិតខាងដែលមិនប្រឆាំងនឹងគម្រោងផ្លូវមួយខ្សែក្រវ៉ាត់មួយរបស់ខ្លួន។ បន្ទាប់ពីបានចូលទៅ អាហ្វ្រិក និងអាស៊ី អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ជារាជាណាចក្រដ៏សំខាន់ និងជាកូនសោ បើកទ្វារនាំចិនទៅកាន់រាជាណាចក្រប្រេងកាតផ្សេងទៀតនៅតំបន់ឈូងសមុទ្ទពែក្ស។ តាំងពីឆ្នាំ២០១៦មកចិនបានចាប់ផ្តើមធ្វើការវិនិយោគច្រើននៅតំបន់ដើមបូព៌ានេះ និងបានក្លាយជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រ ជាតួអង្គនយោបាយដ៏សំខាន់របស់តំបន់ មិនមែនមាននាមត្រឹមជាអ្នកទិញប្រេងធម្មតាទេ។ អាមេរិកដកដៃ ចិនកាន់តែបានឱកាស ហើយប៉េកាំងខុសពីអាមេរិក ! ចិនអាចរក្សាទំនាក់ទំនងល្អ ទាំងជាមួយអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតផងជាមួយអ៊ីរ៉ង់ផង និងជាមួយអ៊ីស្រាអែលទៀត។ ជាមួយអ៊ីរ៉ង់ ចិនមានកិច្ចព្រមព្រៀងសហប្រតិបត្តិការយុទ្ធសាស្ត្ររយៈពេល២៥ឆ្នាំចុះហត្ថលេខាកាលពីឆ្នាំ២០២១។ ជាមួយអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ចិនមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការផ្លូវសូត្រថ្មីនិងគម្រោងទំនើបកម្មរាជាណាចក្រ“ទស្សនវិស័យ២០៣០” ស្នើឡើងរាជបុត្រស្នងរាជមូហាមេដ បេន សាល់ម៉ាន។ អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ក៏ដូចជាអ៊ីរ៉ង់ សុទ្ធតែចង់ចូលជាសមាជិកBric (ប្រេស៊ីល រុស្ស៊ី ឥណ្ឌា ចិន អាហ្វ្រិកខាងត្បូង) និងអង្គការសហប្រតិបត្តិការសៀងហៃ ដែលផ្តួចផ្តើមបង្កើតឡើងដោយចិននិងរុស្ស៊ីសម្រាប់សម្របសម្រួលសកម្មភាពនៅអាស៊ីកណ្តាល ប៉ុន្តែក៏អាចពង្រីកដល់ដើមបូព៌ាបានដែរទេតើ ! ចំណែកឥទ្ធិពលអាមេរិកក្នុងតំបន់កំពុងចុះថយដោយឯងៗ សម្រាប់ពេលនេះ ដោយអាមេរិករវល់នៅអឺរ៉ុប ដើម្បីប្រឈមនឹងសង្គ្រាមរបស់លោកពូទីននៅអ៊ុយក្រែន។ ហើយប្រទេសខ្លាំងៗក្នុងតំបន់ ដូចយ៉ាង អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត តួកគី កំពុងឆ្លៀតឱកាសពង្រឹងខ្លួនជាមហាអំណាចប្រចាំតំបន់ តាមរយៈនយោបាយពហុការទូត ដោយទៅត្រូវជាមួយចិន និងរុស្ស៊ី តែមិនបោះបង់អាមេរិក។ ល្បែងបែបនេះចិនចូលចិត្តណាស់ និងជាឱកាសសម្រាប់ចិនជ្រៀតពង្រីកឥទ្ធិពលនិងតួនាទីនយោបាយក្នុងតំបន់។ ប៉ុន្តែទោះបីជាអាមេរិកហាក់ដកថយបន្តិចមែន តែអាមេរិក នៅតែជាមហាអំណាចយោធាបរទេសប្រចាំតំបន់ដើមបូព៌ានេះដដែល៕

4/6/2023 • 6 minutes, 49 seconds

លោកដូណាល់ត្រាំចូលខ្លួនទៅស្តាប់បទចោទប្រកាន់នៅតុលាការញូវយ៉ក

ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយក្នុងពិភពលោក កំពុងផ្តោតចាប់អារម្មណ៍លើអតីតប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោកដូណាល់ ត្រាំ ដែលត្រូវចូលខ្លួនទៅកាន់តុលាការក្រុងញូវយ៉ក នៅថ្ងៃអង្គារនេះ។ ការបង្ហាញខ្លួនរបស់ប្រធានាធិបតីទី៤៥របស់អាមេរិក នៅតុលាការក្រុងញូវយ៉ក ធ្វើឡើង នៅ៥ថ្ងៃក្រោយ គណៈវិនិច្ឆ័យរបស់តុលាការញូវយ៉ក សម្រេចចោទប្រកាន់ លោកដូណាល់ ត្រាំ នៅក្នុងសំណុំរឿងពុករលួយ សូកប៉ាន់ដើម្បីបំបិទមាត់ស្រ្តីតារាភាពយន្ត អាសអាភៀស ម្នាក់ នៅក្នុងអំឡុងយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត ប្រធានាធិបតីឆ្នាំ ២០១៦។ នៅថ្ងៃអង្គារនេះ នៅប៉ុន្មានម៉ោងមុនការចូលខ្លួនរបស់អតីតប្រធានាធិបតី លោកដូណាល់ ត្រាំ ក្នុងអគារតុលាការ មហាវិថី ជុំវិញ ក្នុងសង្កាត់ Manhattan ត្រូវបិទច្រកចូល។ ក្រៅពីវត្តមានកកកុញរបស់អ្នកកាសែតទូរទស្សន៍ជាតិ អន្តរជាតិ រាប់រយនាក់ នៅមុខច្រកចូលតុលាការ ប៉ូលិសញូវយ៉កតាមដានដោយប្រយ័ត្នប្រយែងវត្តមានរបស់អ្នកគាំទ្រលោកដូណាល់ ត្រាំ ដែលអាចបង្កភាពចលាចល ដូចការលើកគ្នាសម្រុកចូលវិមានកាពីតូល កាលពី២ឆ្នាំមុន នៅថ្ងសទី ៦មករា ឆ្នាំ ២០២១។ សំណុំរឿង លោកដូណាល់ត្រាំ នៅតុលាការញូវយ៉ក បានទាក់ទាញប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយអាមេរិក និងបរទេសឲ្យទៅប្រចាំការ តាមដាន ផ្សាយជាប់ៗគ្នា ប៉ុន្មានថ្ងៃមកហើយ ពោលគឺចាប់តាំងពីគណៈវិនិច្ឆ័យ និងរដ្ឋអាជ្ញាតុលាការញូវយ៉កសម្រេចចោទប្រកាន់ជាផ្លូវការ លោកដូណាល់ ត្រាំ។ លោកដូណាល់ ត្រាំ ដែលជាអតីតប្រធានាធិបតីលើកដំបូងគេ នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តអាមេរិក ដែលត្រូវតុលាការចោទប្រកាន់ពីបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ។ តាំងពីថ្ងៃចន្ទម្សិលមិញ មហាវិថីមួយចំនួនជុំវិញ តុលាការ ក្នុងសង្កាត់Manhattan ត្រូវបិទបារ៉ាស និងស្ថិតក្រោមការយាមយ៉ាងតឹងរ៉ឹងរបស់ប៉ូលិសញូវយ៉ក។ តាមគម្រោង លោកដូណាល់ ត្រាំ ដែលបានជិះយន្តហោះពិសេសរបស់លោកពីរដ្ឋFlorida មកស្នាក់នៅអគារក្រុមហ៊ុន Trump របស់លោកនៅញូវយ៉ក កាលពីថ្ងៃចន្ទ ត្រូវចូលទៅបង្ហាញខ្លួន នៅចំពោះមុខចៅក្រមរបស់តុលាការញូវយ៉ក នៅម៉ោង ២និង១៥នាទី រសៀល ម៉ោងនៅញូវយ៉ក ដែលត្រូវនឹងម៉ោង ១ភ្លឺ ម៉ោងនៅប្រទេសកម្ពុជា។ នៅចំពោះមុខចៅក្រម លោកដូណាល់ ត្រាំ ត្រូវទទួលស្តាប់បទចោទប្រកាន់ជាផ្លូវការរបស់រដ្ឋអាជ្ញា និងគណៈវិនិច្ឆ័យ ដែលបានបើកការស៊ើបអង្កេត ក្នុងសំណុំរឿងពុករលួយ ផ្តល់ប្រាក់ដល់ស្ត្រីតារាភាពយន្តអាសអាភៀសអាមេរិក នៅក្នុងអំឡុងពេលឃោសនាបោះឆ្នោត ឆ្នាំ ២០១៦។ គណៈវិនិច្ឆ័យរបស់តុលាការញូវយ៉ក សម្រេចចោទប្រកាន់លោកដូណាល់ ត្រាំ ដោយផ្អែកលើសក្ខីកម្មរបស់អតីតមេធាវីរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ ដែលថា លោកដូណាល់ ត្រាំបានបញ្ជាឲ្យគាត់ផ្តល់លុយ ១សែន ៣ម៉ឺនដុល្លារ ទៅឲ្យនាងតារាភាពយន្ត Stormy Daniel ដើម្បីកុំឲ្យនាងលើកយករឿងទំនាក់ទំនងផ្លូវភេទជាមួយលោក ទៅនិយាយនៅក្នុងពេលឃោសនាបោះឆ្នោត។ នៅអាមេរិក ការផ្តល់ប្រាក់ទៅឲ្យបុគ្គលណាម្នាក់ មិនមែនជារឿងខុសច្បាប់នោះទេ។ ប៉ុន្តែ ក្នុងករណីរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ គណៈវិនិច្ឆ័យរបស់តុលាការរកឃើញថា លោកបានក្លែងបន្លំឯកសារក្រុមហ៊ុន ដែលជាបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ ព្រោះ លោកដូណាល់ ត្រាំ បានប្រកាសទឹកប្រាក់១សែន ៣ម៉ឺនដុល្លារ ក្នុងបញ្ជីចំណាយសម្រាប់ដំណើរការផ្លូវច្បាប់របស់ក្រុមហ៊ុនរបស់លោក ប៉ុន្តែ មិនមែនជាមុខចំណាយ សម្រាប់ការឃោសនាបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី។ លោកដូណាល់ត្រាំ នឹងត្រូវគេថតរូបវាស់កំពស់ដូចអ្នកទោសដទៃទៀត? នៅតុលាការញូវយ៉ក អតីតប្រធានាធិបតីអាមេរិកត្រូវឆ្លងកាត់នីតិវិធី ដូចអ្នកដែលត្រូវតុលាការចោទប្រកាន់ជាទូទៅ ដូចជា ត្រូវប្រាប់ឈ្មោះ ត្រកូល មុខរបរ ត្រូវផ្តិតមេដៃ ត្រូវឆ្លងកាត់កន្លែង ថតរូបវាស់កំពស់ រូបថតពីមុខ និងពីចំហៀងរបស់ជនជាប់ចោទ ដែលប៉ូលិសអាមេរិកតែងបង្ហាញជាសាធារណៈ ទាក់ទងនឹងរូបជនជាប់ចោទ។ គេមិនច្បាស់ថា តើលោកដូណាល់ ត្រាំ នឹងត្រូវគេថតរូប វាស់កំពស់ដែរឬយ៉ាងណានោះទេ។ បើមានពិតមែន នោះវាជារឿងអាម៉ាស់ខ្លាំងណាស់សម្រាប់លោក។ ធ្លាប់ធ្វើជាប្រធានាធិបតីដឹកនាំមហាអំនាចអាមេរិក ប៉ុន្តែលោកដូណាល់ ត្រាំ ត្រូវមកធ្លាក់ខ្លួន ជាប់ក្នុងរូបថតអ្នកប្រព្រឹត្តបទល្មើស យ៉ាងដូច្នេះទៅវិញ។ លោកដូណាល់ ត្រាំ អាចត្រូវថតរូបវាស់កំពស់ ប៉ុន្តែ លោកដូណាល់ ត្រាំ នឹងមិនត្រូវប៉ូលិសវ៉ៃខ្នោះ នៅពេលដើរចូលក្នុងតុលាការនោះទេ។ នេះបើតាមមេធាវីរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ ក្នុងហេតុផលថា លោកដូណាល់ ត្រាំ ស្ថិតក្រោមការការពាររបស់ប៉ូលិសសហព័ន្ធ។ មិនត្រឹមតែមិនជាប់ខ្នោះ លោកដូណាល់ ត្រាំ លោកដូណាល់ ត្រាំ នឹងមិនត្រូវគេបណ្តើរនៅតាមច្រកផ្លូវអាម៉ាស ដែលប៉ូលិសអាមេរិកតែងធ្វើទៅលើជនជាប់ចោទជាទូទៅ។ ការកោះហៅលោកដូណាល់ត្រាំ ឲ្យចូលខ្លួនទៅស្តាប់បទចោទប្រកាន់ នៅតុលាការនៅថ្ងៃនេះកំពុងធ្វើឲ្យគេបារម្ភពីបញ្ហាអសន្តិសុខ គិតរហូតមកដល់ព្រឹកថ្ងៃអង្គារ នៅមុខតុលាការញូវយ៉ក ក្នុងសង្កាត់Manhattan មានសំបូរទៅដោយអ្នកកាសែត និងប៉ូលិស ច្រើនជាង ប្រជាជនធម្មតា។ យ៉ាងណាក៏ដោយ នៅក្រោយរបាំងរនាំងក្នុងបរិវេណមុខច្រកចូលតុលាការ គេឃើញ ក្រុមអ្នកគាំទ្រលោកដូណាល់ ត្រាំខ្លះដែរ ប៉ុន្តែ មិនច្រើននោះទេ។ ប៉ូលិសញូវយ៉កបាននិយាយប្រាប់ ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានReuters គេមិនបានទទួលសញ្ញាអាសន្នទាក់ទងនឹងការគំរាមកំហែង របស់ក្រុមបាតុករដែលគាំទ្រលោកដូណាល់ ត្រាំ នៅក្នុងបរិវេណមុខតុលាការនៅថ្ងៃនេះទេ។ បើទោះបីមានការអំពាវនាវពីលោកដូណាល់ ត្រាំ ក៏ដូចជាសមាជិកព្រឹទ្ធិសភា ដែលគាំទ្រលោកដូណាល់ ត្រាំ ឲ្យមានការធ្វើបាតុកម្មនៅមុខតុលាការក្រុងញូវយ៉ក ប៉ុន្តែ អ្នកគាំទ្រលោកដូណាល់ ត្រាំមួយចំនួនបានសរសេរនៅបណ្តាញសង្គមថា ពួកគេមិនចង់ចូលរួមក្នុងបាតុកម្មប្រឆាំង នៅមុខតុលាការ ព្រោះពួកគេមិនចង់ប្រថុយនឹងការចាប់ខ្លួន ដូចកាលពេលធ្វើបាតុកម្មសម្រុកចូលវិមានកាពីតូលកាលពី២ឆ្នាំមុន។ លោកដូណាល់ ត្រាំ នៅតែអាចចូលរួមក្នុងការប្រកួតប្រជែងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីអាមេរិកឆ្នាំ ២០២៤ លោកដូណាល់ ត្រាំធ្លាប់ចាត់ទុកការចោទប្រកាន់ផ្នែកតុលាការ ថា ជាការតាមប្រមាញ់មេធ្មប់ ជាការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ នយោបាយ។ តាមមេធាវីរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ លោកស្រី នៅចំពោះមុខការចោទប្រកាន់ជាផ្លូវការរបស់តុលាការ អតីតប្រធានាធិបតីអាមេរិកនឹងប្រកាស ថាខ្លួនមិនបានប្រព្រឹត្តកំហុសដូចការចោទប្រកាន់។ បើសិនដូច្នេះមែន ចៅក្រមនឹងអាចសម្រេចដាក់លោកដូណាល់ ត្រាំ នៅក្រៅឃុំ ក្នុងពេលរង់ចាំការបើកសវនាការ។ ឧបមាថា លោកដូណាល់ ត្រាំនៅទីបំផុត ត្រូវតុលាការរកឃើញបានប្រព្រឹត្តកំហុស និង ជាប់ក្នុងបញ្ជីឈ្មោះអាក្រក់របស់តុលាការ ប៉ុន្តែ វានឹងមិនទៅរារាំង មិនឲ្យលោកដូណាល់ ត្រាំ ឈរឈ្មោះ នៅក្នុងការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីឆ្នាំ ក្រោយនោះទេ។ តាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញអាមេរិក គឺមានតែអ្នកដែលចូលរួមក្នុងការបះបោរ ធ្វើឧទ្ទាមប្រឆាំងរដ្ឋអំនាចតែប៉ុណ្ណោះ ដែលគ្មានសិទ្ធិឈរឈ្មោះ ក្នុងការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី។ ការចោទប្រកាន់លើកនេះ មិនត្រឹមតែគ្មានឥទ្ធិពល រារាំងមិនឲ្យលោកអាចឈរឈ្មោះ នៅក្នុងការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី ប៉ុន្តែ វានៅបានជួយទាក់ទាញឲ្យមុខមាត់របស់លោកដូណាល់ ត្រាំកាន់តែឡើងកូដ គឺវាហាក់ដូចជាការផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្មឲ្យលោកយ៉ាងដូច្នេះដែរ។ ជាក់ស្តែង នៅក្នុងរយៈពេលតែ ២៤ម៉ោងក្រោយ រដ្ឋអាជ្ញាប្រកាសចោទប្រកាន់ ក្រុមឃោសនារបស់លោកដូណាល់ ត្រាំរៃអង្គាសបានប្រាក់ ៤លានដុល្លារសម្រាប់យុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតរបស់លោកដូណាល់ត្រាំ។ ទូរទស្សន៍អង់គ្លេស BBC ចុះផ្សាយថា រហូតដល់ថ្ងៃនេះ ក្រុមលោកដូណាល់ ត្រាំ បានទទួលប្រាក់ឧបត្ថម្ភ ពីអ្នកគាំទ្រ ចំនួន៨លានដុល្លារ។ លោកដូណាល់ ត្រាំកំពុងជាប់ក្នុងការស៊ើបអង្កេតផ្សេងទៀត ទោះជាលោកដូណាល់ ត្រាំ អាចបញ្ចប់សំណុំរឿងក្លែងបន្លំឯកសារក្រុមហ៊ុន ប៉ុន្តែ នៅមានសំណុំរឿងជាច្រើនផ្សេងទៀត ដែលកំពុងតាមលងរូបលោកជានិច្ច ដែលនៅក្នុងនោះ មានសំណុំរឿងមួយ ដែលនឹងអាចទៅរារាំង មិនឲ្យលោកដូណាល់ ត្រាំ សម្រេច មហិច្ឆតាដើម្បីឈ្នះឆ្នោត ក្លាយជាប្រធានាធិបតីសាជាថ្មី។ ត្រូវដឹងថា លោកដូណាល់ត្រាំ សព្វថ្ងៃកំពុងជាប់ក្នុងសំណាញ់ស៊ើបអង្កេតទាក់ទងនឹងសំណុំរឿងឧក្រិដ្ឋមួយចំនួនដូចជា ការសម្រុកចូលក្នុងវិមានកាពីតូល។ តុលាការសហព័ន្ធកំពុងស៊ើបអង្កេតលើតួនាទីរបស់លោក នៅក្នុងការលើកគ្នាសម្រុកចូលរបស់ក្រុមគាំទ្រលោកដូណាល់ត្រាំ នៅក្នុងវិមានកាពីតូល។ លោកដូណាល់ ត្រាំ ត្រូវប៉ូលិសសហព័ន្ធស៊ើបអង្កេតថា បានលួចលាក់ទុកឯកសារសម្ងាត់ជាតិ។ លោកត្រូវប៉ូលិសFBI ចោទប្រកាន់ផងដែរ ថា បានប៉ុនប៉ងរារាំងមិនឲ្យគេចូលទៅរឹបអូសយកឯកសារសម្ងាត់ពីវីឡារបស់លោកនៅរដ្ឋFlorida។ មួយវិញទៀត សព្វថ្ងៃនេះ តុលាការក្នុងរដ្ឋ Georgia កំពុងបើកការស៊ើបអង្កេត ទៅលើករណីដែលថា លោកដូណាល់ ត្រាំ អាចដាក់សម្ពាធទៅលើអាជ្ញាធររបស់រដ្ឋនេះ ឲ្យកែប្រែលទ្ធផលឆ្នោត ក្នុងគោលដៅ ជួយឲ្យលោកអាចឈ្នះឆ្នោតប្រធានាធិបតីឆ្នាំ២០២០៕

4/4/2023 • 8 minutes, 41 seconds

បោះឆ្នោតសភាហ្វាំងឡង់៖ គណបក្សរបស់លោក ភេតេរី អ័រប៉ូ ឈ្នះយ៉ាងប្រផិតប្រផោយ

ការបោះឆ្នោតសភានៅប្រទេសហ្វាំងឡង់ ត្រូវបានរៀបចំកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ទី២មេសា។ យោងតាមលទ្ធផលបឋម ដែលសឹងតែផ្លូវការទៅហើយនោះ គឺគណបក្សរបស់លោកស្រីនាយករដ្ឋមន្ត្រីចប់អាណត្តិ សាណា ម៉ារ៉ាំង មិនបានឈ្នះនាំមុខនោះទេ ដោយស្ថិតនៅលេខរៀងទី៣។ គឺគណបក្សស្តាំកណ្តាលនិយុំ របស់លោក ភេតេរី អ័រប៉ូ (Petteri Orpo) ដែលឈ្នះបានសំឡេងឆ្នោតនាំមុខគេ តែជាជ័យជំនះយ៉ាងប្រផិតប្រផោយបំផុត។ តើជ័យជំនះ របស់គណបក្សលោក ភេតេរី អ័រប៉ូ ដែលនឹងត្រូវមកដឹកនាំរដ្ឋភិបាលថ្មីហ្វាំងឡង់នេះ នឹងធ្វើឲ្យមានការប្រែប្រួលយ៉ាងណាខ្លះ ដល់សេដ្ឋកិច្ច និងគោលនយោបាយការបរទេស ខណៈហ្វាំងឡង់ កំពុងតែត្រៀមខ្លួនក្លាយជាសមាជិកពេញសិទ្ធិ របស់សម្ព័ន្ធមិត្តអូតង់? លោកភេតេរី អ័រប៉ូ កើតនៅឆ្នាំ ១៩៦៩ បច្ចុប្បន្នអាយុ៥៣ឆ្នាំហើយ។ លោកបានចូលប្រឡូកក្នុងសកម្មភាពនយោបាយ តាំងតែវ័យមិនទាន់គ្រប់២០ឆ្នាំម្លេះ។ រៀនបណ្តើ ធ្វើជាសកម្មជននយោបាយបណ្តើ ទំរាំរៀនចប់ បានសញ្ញាបត្រអនុបណ្ឌិតវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ច លោកបានចំណាយពេល១២ឆ្នាំឯណោះ។ ឆ្នាំ២០០៧ លោកបានជាប់ឆ្នោតក្លាយជាសមាជិកសភាហ្វាំងឡង់ ជាលើកដំបូង។ បន្តិចម្តងៗ លោកបានកសាងទំនុកចិត្ត ដោយបានឈានជើងចូលក្នុងរដ្ឋាភិបាលជាបន្តបន្ទាប់។ លោកធ្លាប់ធ្វើជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម ឆ្នាំ២០១៤-២០១៥ ក្រោយមក រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ ២០១៥-២០១៦ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុ ឆ្នាំ២០១៦-២០១៩ ហើយក៏ធ្លាប់ជាឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ្វាំងឡង់ដែរ ចន្លោះពីឆ្នាំ ២០១៧ ដល់ ២០១៩។ លោកត្រូវគេស្គាល់ថា ជាអ្នកនយោបាយសាមញ្ញ បែបអភិរក្សនិយម ស្ងប់ស្ងាត់ មិនស្រែកឡូឡា តែម៉ឺងម៉ាត់។ តែអ្នករិះគន់ខ្លះ ចាត់ទុកលោកថា មិនសូវមានអំណោយទានទេ ធ្វើនយោបាយបែបខ្សោយៗ ពេលជជែកដេញដោលយោបល់អី ប្រកែកមិនសូវឈ្នះគេទេ។ នៅក្នុងការបោះឆ្នោតសភាលើកនេះ លោក ភេតេរី អ័រប៉ូ គឺជាបេក្ខជននាយករដ្ឋមន្ត្រី តំណាងឲ្យគណបក្សចម្រុះជាតិស្តាំកណ្តាលនិយម ដើម្បីប្រជែងជាមួយគណបក្សសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ របស់លោកស្រី សាណា ម៉ារ៉ាំង ដែលជានាយករដ្ឋមន្ត្រីចប់អាណត្តិ។ យោងតាមលទ្ធផលនៅព្រឹកនេះ ក្រោយការរាប់សន្លឹកឆ្នោតប្រមាណ៩៨%ហើយ បានបង្ហាញថា គឺគណបក្សរបស់លោក ភេតេរី អ័រប៉ូ ដែលបានឈ្នះនាំមុខ បានអាសនៈសភា ចំនួន៤៨ ក្នុងចំណោម២០០នៅសភា។ គណបក្សនៅលេខរៀងទី២ គឺបក្សស្តាំជាតិនិយមជ្រុល បានអាសនៈ ៤៦។ ចំណែកគណបក្សលោកស្រីនាយករដ្ឋមន្ត្រីចប់អាណត្តិ សាណា ម៉ារ៉ាំង ស្ថិតនៅលេខរៀងទីបី បានអាសនៈចំនួន ៤៣។ ព្យាបាលសេដ្ឋកិច្ច កាត់បន្ថយបំណុលសាធារណៈ លោកស្រី សាណា ម៉ារ៉ាំង នាយករដ្ឋមន្ត្រីវ័យក្មេងបំផុត អាយុត្រឹមតែ៣៧ឆ្នាំនេះ មានប្រជាប្រិយភាពខ្លាំងណាស់ ទាំងក្នុងនិងក្រៅប្រទេសហ្វាំងឡង់។ ប្រជាប្រិយភាព ដែលអ្នកខ្លះហៅលោកស្រីថា នាយករដ្ឋមន្ត្រីRock Star ថែមទៀតផង។ ការដោះស្រាយបញ្ហា គ្រប់គ្រងវិបត្តិជំងឺឆ្លងកូវីដ១៩ ការរៀបចំដាក់ពាក្យសុំចូលជាសមាជិកអូតង់ភ្លាមៗ ព្រមទាំងគោលជំហរឹងមាំ របស់លោកស្រីក្នុងការប្រឆាំងចំពោះការធ្វើសង្គ្រាមរបស់រុស្ស៊ីនៅអ៊ុយក្រែន គឺជាចំណុចវិជ្ជមានធំៗ ដែលធ្វើឲ្យលោកស្រីមានប្រជាប្រិយភាព។ ក៏ប៉ុន្តែបញ្ហាចោទដ៏ធំមួយ ដែលប្រជាជនរិះគន់លោកស្រី គឺផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច អតិផរណា និងជាពិសេសគឺបំណុលសាធារណៈតែម្តង។ លោកភេតេរី អ័រប៉ូ បានធ្វើការឃោសនាបោះឆ្នោត ដោយសង្កត់ចំចំណុចនេះ។ លោកបានរិះគន់លោកស្រី សាណា ម៉ារ៉ាំង ថាចាយប្រាក់រដ្ឋធូរលុងខ្លាំងណាស់ ធ្វើឲ្យរដ្ឋមានបំណុលសាធារណៈកាន់តែកើនខ្ពស់ អាចបង្កបញ្ហាទៅថ្ងៃខាងមុខ។ លោក ភេតេរី អ័រប៉ូ អះអាងថា លោកនឹងព្យាបាលសេដ្ឋកិច្ចហ្វាំងឡង់ ឲ្យជាសះស្បើយ តាមរយៈការផ្តល់សន្ទុះសេដ្ឋកិច្ច និងការធ្វើការសន្សំសំចៃប្រាក់រដ្ឋ។ យោងតាមយោបល់លោក រដ្ឋត្រូវតែសន្សំសំចៃប្រាក់ ចំនួនយ៉ាងហោច៦ពាន់លានអឺរ៉ូ នៅក្នុងដំណាក់កាលដំបូងបន្ទាន់ ដើម្បីកាត់បន្ថយបំណុលសាធារណៈ ដែលលោកចាត់ទុកថា វាគ្រោះថ្នាក់។ យ៉ាងណាក៏ដោយ លោកស្រី សាណា ម៉ារ៉ាំង បានទទួលស្គាល់បរាជ័យក្នុងការបោះឆ្នោតនេះ តែលោកស្រីបានអបអរសាទរដែរ ថាទោះបក្សលោកស្រីចាញ់ឆ្នោតមែន តែបើពិនិត្យមើលចំនួនអាសនៈវិញ គឺបក្សលោកស្រីបានកើនចំនួន លើសពីការបោះឆ្នោតអាណត្តិមុន។ ដោយឡែក អ្វីដែលគួរឲ្យកត់សំគាល់មួយទៀត គឺការកើនសន្ទុះយ៉ាងខ្លាំង នៃគណបក្សស្តាំជាតិនិយមជ្រុល ដែលបានទទួលអាសនៈ នៅលេខរៀងទី២។ វាបង្ហាញពីចរន្តនយោបាយស្តាំនិយមជ្រុល នៅហ្វាំងឡង់ ដែលកាន់តែមានអ្នកគាំទ្រច្រើន តាមរយៈការឃោសនាស្តីបន្ទោស ទំលាក់កំហុសលើជនបរទេស លើជនអន្តោប្រវេសន៍ជាដើម ថាជាអ្នកចូលមកបង្កបញ្ហាអសន្តិសុខ សំបូរចោរ សំបូរឧក្រិដ្ឋកម្ម និងបង្កភាពរញ៉េរញ៉ៃក្នុងសង្គមហ្វាំងឡង់។ បង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះជាមួយអ្នកណា? បើពិនិត្យលើចំនួនអាសនៈដែលប្រមូលបាន គឺលោក ភេតេរី អ័រប៉ូ មិនមានសំឡេងភាគច្រើនក្នុងសភា ដើម្បីអាចរៀបចំរដ្ឋាភិបាលតែម្នាក់ឯងនោះទេ ។ ពោលគឺលោកត្រូវតែបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ ជាមួយបក្សផ្សេងទៀត។ ត្រង់ចំណុចនេះហើយ ដែលនៅតែចោទជាមន្ទិលសង្ស័យ ព្រោះគេមិនទាន់ដឹងថា លោកភេតេរី អ័រប៉ូ នឹងចរចាជាមួយគណបក្សណាដើម្បីអាចបង្កើតជារដ្ឋាភិបាលចម្រុះទេ។ ជ័យជំនះលោក ឈ្នះប្រផិតប្រផោយខ្លាំងណាស់។ បើនិយាយពីភាគរយសន្លឹកឆ្នោតវិញ បក្សលោក ភេតេរី អ័រប៉ូ បានតែ២០,៨% បក្សស្តាំនិយមជ្រុលបាន ២០,១% ហើយបក្សសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ បាន១៩,៩%។ យើងឃើញថាលើសខ្វះគ្នាតែបន្តិចប៉ុណ្ណោះ។ កាលពីយប់មិញនេះ នៅបានដឹងលទ្ធផលបឋមថាបាននាំមុខគេ លោកភេតេរី អ័រប៉ូ បានប្រកាសថា គណបក្សលោក នឹងចាប់ផ្តើមចរចាដើម្បីបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ។ កន្លងមកក្នុងពេលឃោសនាបោះឆ្នោត លោក ភេតេរី អ័រប៉ូ បាននិយាយរិះគន់រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកស្រី សាណា ម៉ារ៉ាំង ខ្លាំងៗណាស់ ទាក់ទិននឹងបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ។ ដូច្នេះបើទៅចាប់ដៃជាមួយបក្សឆ្វេងកណ្តាលនិយមរបស់លោកស្រី សាណា ម៉ារ៉ាំង គឺវាហាក់ដូចជាមិនសមហេតុសមផលទេ។ អ្នកវិភាគខ្លះទៀត លើកឡើងថា លោក ភេតេរី អ័រប៉ូ អាចទំនងជាងាកទៅចាប់ដៃជាមួយបក្សស្តាំជាតិនិយមជ្រុលច្រើនជាង។ កន្លងមកលោក ភេតេរី អ័រប៉ូ ធ្លាប់បាននិយាយការពារនៅចំពោះមុខបណ្តាញសារព័ត៌មានបរទេសថា នៅហ្វាំងឡង់គ្មានគណបក្សស្តាំនិយមជ្រុល នោះទេ។ មានន័យថា ក្នុងការយល់ឃើញរបស់លោក គឺគណបក្សដើម្បីប្រជាជនហ្វាំងឡង់ ដែលបានចំនួនអាសនៈលេខរៀងទី២នេះ គឺជាស្តាំធម្មតា តែមិនជ្រុលនិយម ស្អប់ជនបរទេស ស្អប់ជនអន្តោប្រវេសន៍ដូចគេចោទនោះទេ។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ កន្លងមកគេបានឃើញបានឮហើយ ថាបក្សដើម្បីប្រជាជនហ្វាំងឡង់ មានទំនោរស្អប់ជនបរទេសកម្រិតណា។ បក្សនេះចង់ប្រើគោលនយោបាយបិទព្រំដែន មិនឲ្យមានជនអន្តោប្រវេសន៍ចូលមក ហើយមានទំនោរស្អប់សហភាពអឺរ៉ុបថែមទៀតផង។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ កន្លងមក លោកភេតេរី អ័រប៉ូ ក៏ធ្លាប់អះអាងដែរ ថាលោកចង់រក្សាបើកទ្វារចំហហ្វាំងឡង់ ទទួលយកជនអន្តោប្រវេសន៍ដែលមានសមត្ថភាពមកធ្វើការ ហើយធានាឲ្យហ្វាំងឡង់បន្តផលិតនាំចេញតទៅទៀត។ ដូច្នេះ សម្រាប់ពេលនេះ មន្ទិលគឺនៅទាំងស្រុង មិនដឹងថារដ្ឋាភិបាលចម្រុះថ្មីដឹកនាំដោយលោក ភេតេរី អ័រប៉ូ នឹងមានរូបរាងពណ៌សំបុរយ៉ាងណាទេ។ ការចរចាគ្នាអាចចំណាយពេលច្រើនសប្តាហ៍ ហើយក្នុងអំឡុងពេលនេះ គឺលោកស្រី សាណា ម៉ារ៉ាំង នឹងបន្តធ្វើនាយករដ្ឋមន្ត្រីបណ្តោះអាសន្នសិន។ អូតង់ និង ហ្វាំងឡង់ត្រូវការគ្នាទៅវិញទៅមក យោងតាមការវិភាគទៅ គឺនឹងមិនមានអ្វីប្រែប្រួលធំដុំឡើយ។ ការចូលជាសាមជិកពេញសិទ្ធិអូតង់ គឺប្រជាជនហ្វាំងឡង់គាំទ្រខ្លាំងក្លាណា រួមទាំងថ្នាក់ដឹកនាំនយោបាយផងដែរ បន្ទាប់ពីបានឃើញគ្រោះថ្នាក់ ដែលរុស្ស៊ីបានឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន។ រដ្ឋាភិបាលថ្មី ដែលនឹងដឹកនាំដោយលោកភេតេរី អ័រប៉ូ នឹងបន្តដើរតាមផ្លូវនេះ ដើម្បីធានាការពារសន្តិសុខហ្វាំងឡង់ ពីការគំរាមកំហែងរបស់រុស្ស៊ី។ ហើយសម្រាប់អូតង់វិញ ហ្វាំងឡង់មានសារៈសំខាន់យុទ្ធសាស្ត្រខ្លាំងមិនណយទេ។ ហ្វាំងឡង់មានព្រំដែនជាប់រុស្ស៊ី ប្រវែង១៣០០គីឡូម៉ែត្រ។ ដូច្នេះបានហ្វាំងឡង់ជាសមាជិក គឺអូតង់ បានមានលទ្ធភាព នៅកៀកតាមដានសកម្មភាពកងទ័ពរបស់រុស្ស៊ីតែម្តង។ ហ្វាំងឡង់ ក៏មានកម្លាំងទ័ពនិងគ្រឿងសព្វាវុធដ៏ច្រើន ដើម្បីចូលរួមក្នុងកម្លាំងអូតង់ដែរ។ ហ្វាំងឡង់ និងអូតង់ ត្រូវការគ្នាទៅវិញមក ហើយអ្នកនយោបាយហ្វាំងឡង់ គឺយល់ច្បាស់ណាស់ អំពីសារៈសំខាន់ នៃសម្ព័ន្ធភាពយុទ្ធសាស្ត្រនេះ ប្រឈមជាមួយយក្សកំណាចរុស្ស៊ីដែលសង្គ្រឺតធ្មេញដាក់ប្រទេសក្នុងតំបន់នោះ ជាប្រចាំ៕

4/3/2023 • 9 minutes, 31 seconds

ហ្វាំងឡង់ ៖ នាយករដ្ឋមន្ត្រីផុតអាណត្តិល្បីខ្លាំង តែអាចនឹងចាញ់ឆ្នោត

ក្នុងខណៈដែលប្រទេសកំពុងត្រៀមខ្លួនក្លាយជាសមាជិកអង្គការអូតង់ជាផ្លូវការ ហ្វាំងឡង់ត្រូវបោះឆ្នោតសភាជ្រើសតាំងរដ្ឋាភិបាលថ្មី នៅថ្ងៃអាទិត្យទី២មេសានេះ។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីផុតអាណត្តិ លោកស្រី សានណា ម៉ារីន ដែលមានប្រជាប្រិយភាពខ្ពស់ ល្បីលើឆាកអន្តរជាតិចំពោះស្នាដៃដឹកនាំប្រទេស កំពុងប្រឹងរក្សាតំណែងមួយអាណត្តិទៀត ប៉ុន្តែការបោះឆ្នោតមានភាពប្រកួតប្រជែងខ្លាំង ពិបាកនឹងទាយលទ្ធផលណាស់។ ការបោះឆ្នោតសភាហ្វាំងឡង់ ប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃអាទិត្យនេះ ដោយមានប្រជាពលរដ្ឋចុះឈ្មោះជាង៥លាននាក់កន្លះចូលរួម។ ៤០% បានបោះឆ្នោតជាមុនរួចទៅហើយ។ ប៉ុន្តែគ្មាននរណាអាចទស្សន៍ទាយលទ្ធផលបានទេ សម្រាប់ពេលនេះ។ អ្វីដែលគេដឹងនិងអាចនិយាយបានយ៉ាងច្បាស់នោះ គឺមានបក្សធំបីកំពុងប្រដេញគ្នាយ៉ាងប្រកិតៗបំផុត។ បើតាមការស្ទង់មតិ ចុងក្រោយកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ គណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិ (អ្នកស្តាំកណ្តាលនិយម) ដឹកនាំដោយលោក Petteri Orpo បាននាំមុខគេដោយទទួលសំឡេងចង់គាំទ្រដល់ទៅ ១៩,៨% បន្ទាប់មក ១៩,៥% សម្រាប់គណបក្សហ្វាំងឡង់ (ជាតិនិយមប្រឆាំងនឹងអន្តោប្រវេសន៍ ប្រឆាំងអឺរ៉ុប) របស់លោកស្រី រីអ៊ីកា ពូរ៉ាRiikka Purra។ ចំណែកគណបក្សសង្គមប្រជាធិបតេយ្យរបស់លោកស្រីសានណា ម៉ារីន នាយករដ្ឋមន្ត្រីផុតអាណត្តិវិញ ធ្លាក់មកនៅលំដាប់ទីបី ជាមួយឆន្ទៈចង់បោះឆ្នោតឱ្យត្រឹម១៨,៧%ប៉ុណ្ណោះ។ គម្លាតតិចយ៉ាងនេះ ងាយនឹងទាយខុសណាស់។ សង្ឃឹមថាយ៉ាងដូច្នេះទៅចុះ ព្រោះជាប្រពៃណីតាំងពីឆ្នាំ ១៩៨៧មក បក្សណាបានសំឡេងនាំមុខច្រើនជាង តួនាទីប្រមុខរដ្ឋាភិបាលត្រូវប្រគល់ទៅឱ្យបក្សនោះ។ ភាពល្បីល្បាញរបស់លោកស្រីនាយករដ្ឋមន្ត្រីផុតអាណត្តិ ក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រីក្នុងវ័យ៣៤ឆ្នាំ នៅឆ្នាំ២០១៩ លោកស្រី សានណា ម៉ារីន ជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាលដ៏ក្មេងជាងបំផុតនៅលើពិភពលោក ដែលគ្មាននរណាស្គាល់ទេពីមុនមក។ ប៉ុន្តែបួនឆ្នាំក្រោយមក លោកស្រីបានក្លាយជាមេដឹកនាំរលកថ្មីដែលពាំនាំខ្យល់នយោបាយថ្មីដល់ អឺរ៉ុបខាងជើង និងចាប់មានកិត្តិនាមល្បីល្បាញ លើកឆាកអន្តរជាតិ ព្រមទាំងទទួលបានការគោរពយ៉ាងខ្លាំងពីបរទេស ដោយសារជំហរនយោបាយច្បាស់លាស់គាំទ្រអ៊ុយក្រែនប្រឆាំងនឹងរុស្ស៊ី។ មើលរុស្ស៊ីក្នុងក្រសៃភ្នែកព្រួយបារម្ភ ក្រែងមានផលវិបាកទៅថ្ងៃក្រោយ ព្រោះប្រទេសទាំងពីរមានប្រវត្តិនិងទីតាំងភូមិសាស្ត្រព្រំដែនរួមប្រវែង១៣០០គីឡូម៉ែត្រលោកស្រីប្រមុខរដ្ឋាភិបាលបានរួសរាន់រៀបបែបបទសុំឱ្យហ្វាំងឡង់បានចូលជាសមាជិកអូតង់។ អូតង់បានទទួលបេក្ខភាពហ្វាំងឡង់ដែលនឹងក្លាយជាសមាជិកពេញសិទ្ធិនៅប៉ុន្មានថ្ងៃទៀតខាងមុខនេះហើយ។ លោកស្រី សានណា ម៉ារីន ជាតំណាងមោទនភាពរបស់យុវវ័យអឺរ៉ុប រហូតមានពាក្យចចាមអារាមលេចឮចង់បញ្ជូនឈ្មោះលោកស្រី ទៅកាន់តួនាទីសំខាន់មួយនៅសហភាពអឺរ៉ុបផង ក្នុងករណីចាញ់ឆ្នោតថ្ងៃនេះ។ ជាងនេះទៅទៀត លោកស្រីមានឈ្មោះបោះសំឡេងខ្លាំងលើពិភពលោក ក៏ព្រោះតែចរិកធម្មជាតិពីកំណើតនិងនិស្ស័យជាអ្នកទាន់សម័យនិយមចូលចិត្តជួបជុំរីករាយ។ កាលពីរដូវក្តៅឆ្នាំមុខ មានវីដេអូបង្ហោះផ្សាយពេញបណ្តាញសង្គមរូបលោកស្រីជប់លៀងរាំសប្បាយជាមួយមិត្តភក្តិ ដែលមិនសមជានាយករដ្ឋមន្ត្រី។ លោកស្រីបានសុំទោសភ្លាម ដោយពន្យល់ថា លោកស្រីក៏ដូចមនុស្សទូទៅដែលពេលខ្លះត្រូវការសប្បាយដែរ។ តែនេះជាករណីដំបូងបង្អស់ដែលប្រមុខរដ្ឋាភិបាលល្បីបែបនេះនៅលើពិភពលោក។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីផុតអាណត្តិនិងបំណុល ទោះបីល្បីនិងមានប្រជាប្រិយភាពដូច្នេះក្តី ក៏ថ្ងៃអាទិត្យនេះលោកស្រីអាចនឹងចាញ់ឆ្នោត បាត់បង់តំណែង ដោយមូលហេតុពីរយ៉ាង។ ទីមួយលោកស្រី មានឥស្សរភាពពីរផ្ទុយគ្នា ៖ លោកស្រីមានអ្នកគាំទ្រខ្លាំង ស្ទើរដូចតារា ប៉ុន្តែស្ទីលរបស់លោកស្រីមិនចូលភ្នែកក្រុមអ្នកអភិរក្សនិយមហ្វាំងឡង់ទេ (ចូលចិត្តជប់លៀសសប្បាយមិនស៊ីនឹងតួនាទីនាយករដ្ឋមន្ត្រីទេ)។ ទីពីរ គឺខ្លឹមសារនយោបាយ។ គូប្រជែងមកពីបក្សស្តាំកណ្តាលនិយមលោក Petteri Orpo បានបន្ទោសលោកស្រីថា មិនគិតគូរអំពីបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចជាតិ ដឹកនាំប្រទេសឱ្យមានបំណុលកាន់តែខ្ពស់ និងខូចគំរូការពារសង្គម។ ជាការពិត ដោយហេតុកូវីដ និងសង្គ្រាមអ៊ុយក្រែន ក្នុងរយៈពេលបួនឆ្នាំ បំណុលជាតិហ្វាំងឡង់បានឡើងពី៦៣ទៅ៧៤%នៃPIB។ បេក្ខជនបក្សហ្វាំងឡង់ ស្តាំជ្រុលនិយម លោកស្រីរីអ៊ីកា ពូរ៉ា ដែលចាប់ឡើងប្រជាប្រិយភាពខ្លាំងពីប៉ុន្មានខែមកដោយសារវិបត្តិអន្តោប្រវេសន៍ និងអតិផរណា បានបន្ទោសលោកស្រីនាយករដ្ឋមន្ត្រីផុតអាណត្តិរឿងអន្តោប្រវេសន៍។ បើតាមលោកស្រី ពូរ៉ា អន្តោប្រវេសន៍ជាបញ្ហាចោទដ៏ចម្បងសម្រាប់ហ្វាំងឡង់។ ពួកយូកូម និងឧក្រិដ្ឋជនតាមដងផ្លូវសាធារណៈ ជាជនអន្តោប្រវេសន៍ ឬគ្រួសារអន្តោប្រវេសន៍។ សន្ទុះជាតិនិយមជ្រុលហ្វាំងឡង់និងអឺរ៉ុប ការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មីវិញ ជាមធ្យមគេត្រូវការប្រើពេល៦សប្តាហ៍។ នៅហ្វាំងឡង់ បក្សណានាំមុខគេ បក្សនោះជាអ្នកទទួលបន្ទុកដឹកនាំបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មី ទោះបីជាលទ្ធផលខុសត្រូវគ្នាស្តួចស្តើងយ៉ាងណាក៏ដោយ។ ឧបមាថា លោកស្រី សានណា ម៉ារីន បែរជាអាចនាំមុខគេវិញ លោកស្រីប្រហែលត្រូវជួបការលំបាកខ្លាំងក្នុងរៀបចំបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មី។ បើបក្សស្តាំកណ្តាលនិយម របស់លោក អ័រប៉ូឈ្នះវិញ បក្សនេះហាក់អាចលទ្ធភាពបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះស្រួលជាងគេ។ ផ្ទុយទៅវិញ ជោគជ័យរបស់បក្សជាតិនិយមជ្រុលហ្វាំងឡង់ នឹងនាំអឺរ៉ុបឱ្យធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិតក់ស្លុតជាថ្មីម្តងទៀត ដោយមានប្រទេសសមាជិកដឹកនាំដោយក្រុមជ្រុលនិយមបន្ថែមមួយទៀត ពីលើប្រទេសអ៊ីតាលី និងស៊ុយអែត៕

4/2/2023 • 7 minutes, 1 second

រុស្ស៊ីឡើងជាប្រធានផ្លាស់វេនក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអ.ស.ប. ក្នុងបរិបទសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន

រុស្ស៊ីដែលទើបអនុម័តយុទ្ធសាស្ត្រសកលប្រឆាំងនឹងបស្ចិមលោក ត្រូវក្លាយជាប្រធានផ្លាស់វេនក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ ចាប់ពីថ្ងៃទី១មេសានេះ និងសម្រាប់រយៈពេលមួយខែពេញ។ ជាប្រធានដែលសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍ទាំងអស់របស់ក្រុមបឹក្សាមិនរាប់រក ព្រោះតែរុស្ស៊ីនេះបានធ្វើសង្គ្រាមចូលឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន។ សម្រាប់អ៊ុយក្រែន និងប្រទេសជាមិត្តមួយចំនួន រុស្ស៊ីមិនគួរមានកិត្តិយសធ្វើជាប្រមុខផ្លាស់វេននៃស្ថាប័នកំពូលរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិទេ។ ក្នុងនាមជាប្រធានតើរុស្ស៊ីអាចមានអំណាចនិងឥទ្ធិពលអ្វីខ្លះ ? សំឡេងប្រឆាំងក៏មាន សំឡេងអំពាវនាវឱ្យប្រទេសសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាធ្វើពហិការមិនចូលប្រជុំក៏មាន សំឡេងប្រកូកប្រកាសធ្វើបាតុកម្មនៅតាមរដ្ឋធានីនៃបណ្តាប្រទេសជាសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍នៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ ដូចជានៅក្រុងឡុងដ៍ នារសៀលថ្ងៃនេះ ក៏មាន។ ពិតជាសកម្មភាពប្រកបដោយនិម្មិតរូបមែន។ នេះជាប្រតិកម្មធម្មតាទេ នៅចំពោះមុខរុស្ស៊ី ដែលកាលពីឆ្នាំទៅបានបំពានធម្មនុញ្ញសន្តិភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ និងគោលការណ៍ច្បាប់អន្តរជាតិ ដោយប្រើកម្លាំងយោធាចូលទៅឈ្លានពានប្រទេសអ៊ុយក្រែនឯករាជ្យមួយនោះ។ នៅអង្គការសហប្រជាជាតិ រុស្ស៊ីបានអះអាងដោយផ្ទាល់ថាខ្លួនត្រូវប្រឈមនឹងក្រុមបស្ចិមលោកដែលរួមគ្នាដាក់រុស្ស៊ីឱ្យនៅឯកាតាំងពីបានចូលលុកលុយអ៊ុយក្រែនមក។ ជាងនេះទៀត ម្សិលមិញ រុស្ស៊ីបានអនុម័ត យុទ្ធសាស្ត្រសកលប្រឆាំងនឹងបស្ចិមលោក ថាជាការគំរាមកំហែងអត្ថិភាពរបស់រុស្ស៊ី។ សម្រាប់អ៊ុយក្រែន ឱ្យរុស្ស៊ីធ្វើប្រធានក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ ចាប់ពីថ្ងៃទី១មេសា ពិតជារឿងកំប្លែងដ៏អាក្រក់បំផុត។ ការរិះគន់ក៏មានខ្លាំងសម្បើមដែរមកពីខាងអាមេរិក។ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិកប្រចាំអង្គការសហប្រជាជាតិ បានលើកឡើងថា យោលទៅ លើទង្វើរបស់រុស្ស៊ីលើអ៊ុយក្រែន រុស្ស៊ីមិនគួរមានឈ្មោះជាសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍នៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខផង ប៉ុន្តែគួរឱ្យស្តាយ ធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានការប្តូរផ្លាស់លក្ខន្តិកៈសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍ទេ។ យន្តការនៃប្រធានផ្លាស់វេនក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ ជាស្ថាប័នមួយក្នុងចំណោមស្ថាប័នទាំង៦របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខមានអំណាចចេញសេចក្តីសម្រេច ឱ្យប្រទេសជាសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិទាំងអស់អនុវត្តតាម។ ក្រុមប្រឹក្សាមានសមាជិកសរុប១៥ប្រទេស ៖ ៥ជាសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍ ( អាមេរិក បារាំង អង់គ្លេស ចិន និងរុស្ស៊ី) និងសមាជិកមិនអចិន្ត្រៃយ៍១០ប្រទេសទៀត ដែលមានអាណត្តិពីរឆ្នាំ និងបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងចំនួនពាក់កណ្តាលជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ តាមវិធាន សមាជិក អចិន្ត្រៃយ៍ និងមិនអចិន្រ្តៃយ៍ ត្រូវផ្លាស់ប្តូរគ្នាធ្វើជា ប្រធានដឹកនាំក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ ម្នាក់ម្តងៗ សម្រាប់រយៈពេលមួយខែ តាមលំដាប់លំដោយឈ្មោះប្រទេសជាភាសាអង់គ្លេស។ រុស្ស៊ីបន្តតំណែងពីប្រទេសមូសំប៊ិច នៅខែមេសានេះ ហើយខែក្រោយនឹងដល់វេនប្រទេសស្វីសម្តង តៗគ្នា... កាលពីខែកុម្ភៈឆ្នាំទៅ រុស្ស៊ីក៏ជាប្រធានផ្លាស់វេនក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខដែរ ហើយគឺនៅខែនោះតែម្តងដែលរុស្ស៊ីបានលើកទ័ពចូលវាយប្រហារអ៊ុយក្រែន។ តាំងពីពេលនោះមក សកម្មជនគាំទ្រអ៊ុយក្រែននិងសមាជិកសភាផ្សេងៗ ចង់សុំឱ្យបណ្តេញរុស្ស៊ីចេញពីក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ ប៉ុន្តែជាសំណើដែល គឺ មិនអាចទៅរួចសោះ ព្រោះបើតាមអ្នកជំនាញ សំណើនឹងត្រូវឆ្លងកាត់ការបោះឆ្នោតនៅក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ ហើយរុស្ស៊ីច្បាស់ជានឹងប្រើសិទ្ធិវេតូប្រឆាំង។ ដូច្នេះធ្វើម្តេចនឹងអាចបណ្តេញរុស្ស៊ីកើត ! ប៉ុន្តែវាដូចជាការចាក់បញ្ឈឺពេក ! ក្នុងខណៈដែលប្រទេសជាច្រើនយល់ថារុស្ស៊ីជាអ្នកគំរាមកំហែងសន្តិភាព ស្រាប់តែរុស្ស៊ីក្លាយជាប្រធានផ្លាស់វេនស្ថាប័នរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកស្វែងរកសន្តិភាពទៅវិញ។ ប្រធានាធិបតីពូទីន អាចទាញប្រយោជន៍ពីអ្វីខ្លះ ពីតួនាទីរុស្ស៊ីជាប្រធានផ្លាស់វេនក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ ? អ្វីដែលជាកង្វល់ខ្លាំង គឺចំណុចនេះឯង។ គេខ្លាចរុស្ស៊ីប្រើតួនាទីជាប្រធានផ្លាស់វេន សម្រាប់ជាប្រយោជន៍ផ្ទាល់ ដោយអាចបំប៉ោងបំពងឃោសនា បំភ្លៃព័ត៌មានជុំវិញសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន ទៅកាន់ពិភពលោកផង និងបង្ហាញខ្លួនលើឆាកអន្តរជាតិ បិទបាំងភាពឯការបស់ខ្លួនព្រមទាំងសាកល្បងបង្វែរចំណាប់អារម្មណ៍ពិភពលោក ដើម្បីការពារទង្វើរបស់ខ្លួនលើអ៊ុយក្រែន។ រុស្ស៊ី តាមគម្រោងនឹងរៀបចំជំនួបប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខក្រៅផ្លូវការមួយនៅដើមខែមេសា ដើម្បីបង្ហាញអំពី “ស្ថានភាពពិត” របស់កុមារអ៊ុយក្រែននៅរុស្ស៊ី ដែលត្រូវបានបង្ហើបឱ្យដឹងដោយតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ពេលចេញដីកាតាមចាប់ខ្លួនលោកពូទីន ពីបទប្រព្រឹត្តឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាមជម្រិតក្មេង។ បើតាមអ្នកនាំពាក្យ ប្រមុខការទូតរុស្ស៊ី លោក ស៊ែកហ្គៃ ឡាវ្រូស នឹងដឹកនាំកិច្ចប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខនៅខែមេសានេះ។ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសរុស្ស៊ីក៏នឹងដឹកនាំព្រឹត្តិការណ៍ដ៏សំខាន់មួយទៀត គឺការប្រជុំតស៊ូមតិជាសាធារណៈស្តីពី ប្រសិទ្ធភាពនៃពហុនិយមដោយការពារគោលការណ៍ធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ។ នៅថ្ងៃទី ២៥មេសា លោក ឡាវ្រូសនឹងបើកសម័យប្រជុំជុំវិញប្រធានបទដើមបូព៌ាទៀត។ ក្នុងនាមជាប្រធានផ្លាស់វេន រុស្ស៊ីអាចស្នើ និងទទួលយកសំណើពីសមាជិក ក្នុងការសម្រេចប្រកាសបើកប្រជុំបន្ទាន់នានាមែន ប៉ុន្តែ ការឡើងធ្វើជាប្រធាន មិនមែនជារឿងអស្ចារ្យឡើយ ព្រោះនេះជាយន្តការធម្មតារបស់ស្ថាប័នទេ។ យ៉ាងណាមិញ តួនាទីជាប្រធានផ្លាស់វេនរបស់រុស្ស៊ី មិនអាចផ្តល់ប្រយោជន៍អ្វីបានលើសពីទម្លាប់ ដល់មូស្គូឡើយ។ លោកពូទីន មិនអាចប្រើតួនាទីនេះបានទេ ព្រោះគ្រប់សមាជិកនៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខសុទ្ធតែមានសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ និងសំឡេងដូចគ្នាក្នុងពេលប្រជុំក្រុមប្រឹក្សា ហើយសហរដ្ឋអាមេរិក បារាំង អង់គ្លេស ច្បាស់ជានឹងមិនផ្តល់យោបល់ស្របជាមួយរុស្ស៊ីទេ មិនថាជាសំណុំរឿងអ៊ុយក្រែនឬសំណុំរឿងលើពិភពលោកផ្សេងទៀតឡើយ។ បើរុស្ស៊ីហ៊ានបញ្ចូលសំណើអ្វីមួយដែលមិនសម អាមេរិកនិងសមាជិកផ្សេងទៀតក៏ប្រមូលសំឡេងរារាំងរុស្ស៊ីមិនឱ្យធ្វើអ្វីស្រេចតែនឹងចិត្តបានដែរ។ ការពិតមួយដែលមិនអាចប្រកែកបានមួយគឺ ប្រសិនបើសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍នៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខណាមួយ លូកដៃឬមានពាក់ព័ន្ធនឹងជម្លោះប្រដាប់អាវុធ ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខមិនអាចធ្វើអ្វីចេញសម្រាប់រារាំងទេ ព្រោះភាគីពាក់ព័ន្ធនោះមានសិទ្ធប្រឆាំងវេតូ ដូចករណីរុស្ស៊ីធ្វើលើអ៊ុយក្រែន ដូចចិនធ្វើលើតៃវ៉ាន់ និងដូចអាមេរិកធ្វើនៅអាហ្វហ្កានីស្ថាន និងអ៊ីរ៉ាក់៕

4/1/2023 • 7 minutes, 35 seconds

រដ្ឋាភិបាលជប៉ុន ប្រកាសពីគម្រោងរឹតត្បិតការនាំចេញ ឧបករណ៍សឺមីកុងឌុកទ័រ

ឧបករណ៍សឺមីកុងឌុកទ័រ ដែលគឺជាធាតុផ្សំអេឡិកត្រូនិកមួយដ៏សំខាន់ កំពុងតែស្ថិតនៅ ចំចំណុចកណ្តាល នៃការប្រកួតប្រជែងបច្ចេកវិទ្យា រវាងប្រទេសមហាអំណាចធំៗ។ វាមិនមែនត្រឹមតែក្នុងបរិបទការប្រកួតប្រជែងពាណិជ្ជកម្ម ប៉ុណ្ណោះទេ តែវាមានពាក់ព័ន្ធជាមួយការប្រកួតប្រជែងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ព្រោះថាឧបករណ៍អាឡិចត្រូនិកគ្រប់ប្រភេទ ព្រមទាំងគ្រឿងសព្វាវុធទំនើបផងនោះ គឺគេត្រូវការឧបករណ័សឺមីកុងឌុកទ័រដើម្បីយកមកផ្សំឲ្យវាដំណើរការ។ គឺក្នុងបរិបទនេះហើយ បានជារដ្ឋាភិបាលជប៉ុន បានប្រកាសនៅថ្ងៃសុក្រ ទី៣១មីនា ថាគេមានគម្រោងរឹតបន្តឹងការនាំចេញឧបករណ៍សឺមីកុងឌុកទ័រទៅក្រៅប្រទេស។ ការប្រកាស ដែលធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលចិនប្រតិកម្មស្តីបន្ទោសភ្លាមៗតែម្តង។ គ្រឿងផ្សំអេឡិកត្រូនិក២៣មុខ លោក Yasutoshi Nishimura រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចជប៉ុនបានប្រកាសពីគម្រោងរឹតត្បិតនេះ ទៅកាន់អ្នកកាសែត នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រ ទី៣១មីនា ដោយលោកបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលនឹងធ្វើការពិគ្រោះយោបល់ ជាមួយសារណៈមតិជប៉ុន លើគំរោងនេះ។ ពិគ្រោះយោបល់រួចរាល់ហើយ គឺគេអាចចាប់ផ្តើមអនុវត្តវិធានការរឹតត្បិតជាផ្លូវការ ចាប់ពីខែកក្កដាខាងមុខនេះទៅ។ លោករដ្ឋមន្ត្រីបានឲ្យដឹងដែរថា ធាតុផ្សំអេឡិកត្រូនិក ដែលមានឈ្មោះក្នុងបញ្ជីគម្រោងរឹតត្បិតនេះ គឺមានចំនួន២៣មុខ ដែលសុទ្ធតែជាគ្រឿងផ្សំដើម្បីផលិតឧបករណឺសឺមីកុងឌុកទ័រទំនើបឈានមុខ។ ផ្អែកតាមទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Jiji ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាជប៉ុនចំនួនជាង១០ក្រុមហ៊ុន ដែលនឹងត្រូវប៉ះពាល់ ដោយសារវិធានការរឹតត្បិតនេះ ដែលមានដូចជា Tokyo Electron និង Nikon ជាដើម។ មានន័យថា ក្រុមហ៊ុនទាំងនេះ មិនអាចនាំចេញទៅលក់នៅក្រៅប្រទេសនូវធាតុផ្សំអេឡិកត្រូនិកទាំង២៣មុខនេះបានទេ ប្រសិនមិនឆ្លងកាត់ការត្រួតពិនិត្យ និងការអនុញ្ញាតពីខាងភ្នាក់ងាររដ្ឋាភិបាល។ បង្ការកុំឲ្យគេយកទៅប្រើដើម្បីផលិតគ្រឿងសព្វាវុធ យោងតាមការលើកឡើងរបស់លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចជប៉ុន គឺ វិធានការរឹតត្បិតនេះ សំដៅបង្ការ កុំឲ្យគេយកធាតុផ្សំអេឡិកត្រូនិកដ៏សំខាន់របសជប៉ុននេះ យកទៅប្រើនៅក្នុងការផលិតគ្រឿងសព្វាវុធទំនើប។ លោកNishimura បានបន្ថែមថា ជប៉ុនចង់ដើរតួនាទី ប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ នៅក្នុងសហគមន៍អន្តរជាតិ ក្នុងនាមជប៉ុន ជាប្រទេសនាំមុខមួយ នៅក្នុងបច្ចេកវិទ្យាផលិត “បន្ទះម៉េម៉ូរី”។ បើតាមការវិភាគសុចិនាថ គឺបរិបទសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន ដែលរុស្ស៊ីកំពុងតែធ្វើក្នុងពេលនេះ គឺជាហេតុផលមួយសំខាន់ ព្រោះមានប្រភពព័ត៌មានជាច្រើន បានអះអាងថា រុស្ស៊ីកំពុងតែត្រូវការធាតុផ្សំអេឡិកត្រូនិកខ្លាំងសម្បើមណាស់ ដើម្បីផលិតដ្រូន និងគ្រឿងសព្វាវុធទំនើបច្រើនមុខទៀត។ ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច កំពុងតែរួមគ្នារកវិធី ដើម្បីផ្តាច់ផ្លូវ កុំឲ្យរុស្ស៊ីអាចទទួលបានគ្រឿងផ្សំអេឡិចត្រូនិកទាំងនេះ យលទៅផលិតអាវុធ។ ជាមួយនឹងទណ្ឌកម្មពីក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច ការនាំចេញដោយផ្ទាល់ទៅកាន់រុស្ស៊ី នូវធាតុផ្សំអេឡិកត្រូនិកដ៏សំខាន់នេះ ត្រូវបានហាមឃាត់មែន តែគេបារម្ភថា រុស្ស៊ីអាចស្វែងរកផ្លូវផ្សេងទៀត ដើម្បីទទួលបានគ្រឿងផ្សំទាំងនេះ។ គេសង្ស័យថារុស្ស៊ី អាចប្រើប្រាស់ភាគីចិន ឬអ៊ីរ៉ង់ ឲ្យជួយទិញឲ្យខ្លួន ឬក៏នាំចូលដោយលួចលាក់ជាដើម។ ជាងនេះទៀត ចិន ឬអ៊ីរ៉ង់ ក៏អាចផលិតគ្រឿងសព្វាវុធ ដែលប្រើប្រាស់គ្រឿងផ្សំសឺមីកុងឌុកទ័រទិញបានមកពីជប៉ុនដែរ។ ដែលត្រង់នេះហើយ បានជារដ្ឋាភិបាលជប៉ុន ចង់រៀបចំវិធានការ ដើម្បីរឹតបន្តឹងតាមដានឲ្យបានម៉ដ្ឋចត់។ ប្រកួតប្រជែងបច្ចេកវិទ្យាជាមួយចិន សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ជប៉ុន បានបើកការប្រកួតប្រជែងយ៉ាងខ្លាំងដៃ នៅក្នុងវិស័យផលិត “បន្ទះឈីប” ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណា វាឲ្យដាច់ចិន ហើយរារាំងកុំឲ្យចិន អាចទទួលយកចំណេះជំនាញបច្ចេកវិទ្យារបស់គេយកទៅប្រើ។ ជាច្រើនខែមកនេះ អាមេរិកបានចេញវិធានការជាច្រើន សំដៅរារាំង មិនឲ្យក្រុមហ៊ុនផលិតរបស់ចិន អាចទិញយកគ្រឿងផ្សំបច្ចេកវិទ្យារបស់អាមេរិក យកទៅផ្សំក្នុងឧបករណ៍អេឡិកត្រូនិកផលិតនៅចិន។ អាមេរិកក៏បានដាក់សំពាធ ធ្លាប់បានប្រាប់ទៅជប៉ុន និងប្រទេសផ្សេងទៀតដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួនដែរ ថាត្រូវតែប្រុងប្រយ័ត្ន មិនត្រូវបើកទ្វារបង្ហូរបច្ចេកវិទ្យាដ៏រសើបនេះ ទៅឲ្យចិនដោយងាយៗឡើយ។ យ៉ាងណាមិញ កាលពីដើមខែមីនានេះ ប្រទេសហូឡង់ ដែលជាតួអង្គមួយសំខាន់ដែរ នៅក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យាផលិតបន្ទះឈីបអេឡិកត្រូនិក បានប្រកាសថានឹងរឹតបន្តឹងការនាំចេញ ដោយឈរលើហេតុផលសន្តិសុខជាតិ។ គេមិនបានបញ្ចេញឈ្មោះចិនដោយចំៗមែន តែវាច្បាស់ណាស់ គឺការរឹតត្បិតនេះវានឹងប៉ះពាល់ទៅលើចិន ព្រោះថា ទីផ្សារផលិតគ្រឿងអេឡិកត្រូនិកវាធំមហិមាណាស់នៅចិន។ ចិនដឹងខ្លួនថាវិធានការរឹតបន្តឹងរបស់ជប៉ុននេះ គឺសំដៅមកលើខ្លួន។ ភ្លាមៗក្រោយការប្រកាសរបស់លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចជប៉ុននេះ ចិនបានប្រតិកម្មភ្លាមតែម្តង។ លោក Mao Ning អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិន ថ្លែងនៅក្នុងសន្និសីទកាសែតនៅព្រឹកមិញនេះ ថាជប៉ុនកំពុងតែសាងកំហុសឲ្យខ្លួនឯងហើយ ដោយសារតែរងសំពាធពីអាមេរិក។ អ្នកនាំពាក្យចិនរូបនេះបន្ថែមថា ការយកវិស័យពាណិជ្ជកម្មបច្ចេកវិទ្យាទំនើប ទៅលាបពណ៌នយោបាយ ធ្វើជាឧបករណ៍ប្រយុទ្ធយកឈ្នះ ឬយកវាទៅប្រឡាក់ប្រឡូសនឹងវិស័យយោធា វានឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ស្ថិរភាពនៃបណ្តាញចែកចាយនិងផលិត របស់ពិភពលោក។ យ៉ាងណាក៏ដោយ លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចជប៉ុន បានអះអាងថា វិធានការរឹតត្បិតរបស់ជប៉ុន គឺមិនបានសំដៅទៅលើប្រទេសណាមួយ ដោយចំពោះនោះទេ។ ដោយឡែកភាគីជប៉ុនបានប្រកាសផងដែរថា នៅចុងសប្តាហ៍នេះ លោកYoshimasa Hayashi រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបទេសជប៉ុន នឹងធ្វើដំណើរទៅប៉េកាំង។ បើតាមការវិភាគទៅ គឺជប៉ុនចង់ទៅនិយាយលួងចិត្តដែរ ដើម្បីកុំឲ្យអន់ចិត្តមកលើខ្លួន។ ចិនរំពឹងខ្លាំង លើបច្ចេកវិទ្យាសឺមីកុងឌុកទ័រពីខាងក្រៅ ជាទូទៅយើងដឹងថា បិរមាណផលិតផលអាឡិកត្រូនិកមួយផ្នែកធំ ដែលមនុស្សយើងប្រើប្រាស់ រាប់ទាំងពីទូរទស្សន៍ ទូរស័ព្ទដៃ ម៉ាស៊ីមកុំព្យូទ័រ តាប្លែត និងឧបករណ៍រាប់ពាន់មុខទៀត គឺភាគច្រើនផលិតនៅចិន។ តែមិនមែនគ្រឿងផ្សំទាំងអស់សុទ្ធតែធ្វើនៅចិនទេ។ ជាក់ស្តែងឧបករណ៍សឺមីកុងដុកទ័រនេះឯង ដែលចិនទិញពីគេភាគច្រើន ព្រោះវាពិបាកធ្វើ ហើយចិននៅមិនទាន់មានបច្ចេកវិទ្យាឈានមុខដល់កម្រិត ក្នុងការផលិតវាទេ។ ឧបករណ៍បច្ចេកវិទ្យាអេឡិកត្រូវិកកាន់តែទំនើប កាន់តែមានទំហំតូចស្តើង គឺមានន័យថា គេត្រូវការប្រើសឺមីកុងដុកទ័រកាន់តែតូចដែរ។ បើនិយាយជារួម យោងតាមតួលេខឆ្នាំ២០១៩ ការផលិតសឺមីកុងឌុកទ័រគ្រប់ប្រភេទ ទាំងតូចទាំងធំ គឺតៃវ៉ាន់ផលិត២០% កូរ៉េខាងត្បូង១៩% ជប៉ុន ១៧% ចិន១៦% អាមេរិកខ្ទង់១៣% ។ តែរាល់ថ្ងៃនេះ មានក្រុមហ៊ុនតែ២ទេ ដែលឈានមុខគេ ផលិតសឺមីកុងឌុកទ័រប្រភេទឈានមុខ ដែលមានទំហំតូចជាង ៧ណាណូម៉ែត្រ គឺក្រុមហ៊ុនTSMC Taiwan Semiconductor Manufacturing Company និងក្រុមហ៊ុនSamsung កូរ៉េខាងត្បូង។ បើនិយាយពីទំងន់ គឺក្រុមហ៊ុនតៃវ៉ាន់ TSMC ធ្ងន់ខ្លាំងណាស់ ព្រោះក្រុមហ៊ុននេះផ្គត់ផ្គង់សឺមីកុងឌុកទ័រ ចំនួន៥៣% នៅក្នុងទីផ្សារពិភពលោក ខណៈ Samsung មានចំណែកប្រមាណ១៧% នៅឆ្នាំ២០២១។ យោងតាមរបាយការណ៍របស់ Boston Consulting Group នៅឆ្នាំ២០១៩ ក្រុមហ៊ុន TSMC ផ្គត់ផ្គង់សឺមីកុងឌុកទ័រអាប្រភេទទំនើបឈានមុខ ចំនួន៩២%ឯណោះ។ ជាក់ស្តែងក្រុមហ៊ុន Appel ទិញតែសឺម៉ីកុងឌុកទ័ររបស់តៃវ៉ាប់ យកទៅប្រើនៅក្នុងផលិតផលរបស់គេ ព្រោះវាតូចខ្លាំងនិងទំនើបគ្មានគូប្រៀប។ ដោយផ្អែកលើទំហំតម្រូវការនិងផលិតដ៏ធំរបស់ចិន គឺចិនជាអ្នកនាំចូលសឺមីកុងឌុកទ័រធំជាងគេបង្អស់ក្នុងពិភពលោក។ ឆ្នាំ២០២១ ចិននាំចូលសឺមីកុងឌុកទ័រ ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ ចំនួន ៤៣០ពាន់លានដុល្លារ ដែលក្នុងនោះគ្រាន់តែនាំចូលពីតៃវ៉ាន់ គឺប្រមាណ៣៦%ទៅហើយ។ ចិនអាចផលិតខ្លួនឯងបានត្រឹមតែ ១៥,៧%នៃតម្រូវការប៉ុណ្ណោះ ហើយភាគច្រើនលើសសុប ជាប្រភេទសឺមីកុងឌុកទ័រធំមិនសូវទំនើបខ្លាំងទេ។ មានន័យថាក្នុងវិស័យនេះ ចិនមានឱនភាពពាណិជ្ជកម្មខ្លាំងណាស់ ពោលគឺចិនរំពឹងលើការនាំចូលពីក្រៅ ពីតៃវ៉ាន់ ពីកូរ៉េខាងត្បូង និងពីជប៉ុន។ ហេតុដូច្នេះហើយ បានជាថ្មីៗនេះ រដ្ឋាភិបាលចិនបានប្រកាសពីមហាផែនការជាតិ ដើម្បីផ្តល់សន្ទុះដល់ការស្រាវជ្រាវផ្នែកបច្ចេកវិទ្យានេះ។ គឺក្នុងបរិបទ ឃើញតៃវ៉ាន់មានទំងន់ខ្លាំងនេះក្នុងវិស័យសឺមីកុងឌុកទ័រនេះដែរ ដែលជំរុញឲ្យចិនកាន់តែចង់បានតៃវ៉ាន់មកគ្រប់គ្រង៕

3/31/2023 • 8 minutes, 58 seconds

ប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់តៃវ៉ាន់ ទៅទស្សនកិច្ចនៅតំបន់អាមេរិកកណ្តាលដោយឆ្លងកាត់សហរដ្ឋអាមេរិក បង្កកំហឹងរបស់ចិន

លោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន ប្រធានាធិបតីកោះតៃវ៉ាន់ គ្រោងធ្វើដំណើរទៅទស្សនកិច្ច នៅតាមប្រទេសមួយចំនួននៅតំបន់អាមេរិកកណ្តាល ដែលមានទំនាក់ទំនងការទូតជាផ្លូវការជាមួយចិន។ ការធ្វើដំណើរទៅ ដែលលោកស្រីនឹងឆ្លងកាត់សហរដ្ឋអាមេរិក ហើយនឹងអាចជួបជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំនយោបាយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ថែមទៀតផង។ ដំណឹងនេះ បានបង្កឲ្យរដ្ឋាភិបាលចិន ខឹងច្រលោតជាខ្លាំង។ ចិនអះអាងថា តៃវ៉ាន់គឺជាទឹកដីរបស់ចិន ហើយមានតែប៉េកាំងមួយគត់ដែលជាតំណាងស្របច្បាប់ របស់រដ្ឋាភិបាលចិនតែមួយ។ គួរកត់សំគាល់ថា សំណុំរឿងកោះតៃវ៉ាន់ កាន់តែមានភាពតានតឹងខ្លាំងឡើងៗ បន្ទាប់ពីចិនបានបង្ហាញជំហរកាន់តែច្បាស់ ថាអាចនឹងប្រើកម្លាំងនៅថ្ងៃណាមួយ ដើម្បីកាន់កាប់កោះតៃវ៉ាន់ឲ្យបាន។ យោងតាមការបញ្ជាក់ពីរដ្ឋាភិបាលតៃវ៉ាន់ គឺលោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន នឹងទៅធ្វើទស្សនកិច្ចចំនួន១០ថ្ងៃ នៅតាមប្រទេសមួយចំនួន ក្នុងតំបន់អាមេរិកកណ្តាល ក្នុងនោះ គឺលោកស្រីនឹងទៅជួបជាមួយលោកប្រធានាធិបតីហ្កាតេម៉ាឡា និងលោកប្រធានាធិបតីប្រទេសបេលីស។ នៅក្នុងការធ្វើដំណើរនេះ លោកស្រីនឹងចុះដូរយន្តហោះ នៅទីក្រុងញូយ៉ក នៅថ្ងៃពុធនេះ ដោយលោកស្រីនឹងធ្វើដំណើរចូលទៅទីក្រុងញូយ៉ក ប៉ុន្មានម៉ោង មុននឹងឡើងយន្តហោះបន្ត។ ហើយពេលត្រលប់មកវិញ លោកស្រីនឹងកាត់តាមទីក្រុងឡូសអង់ហ្សឺឡេស រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា។ លោក Kevin McCarthy ប្រធានាសភាតំណាងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលបានប្រកាសថា លោកនឹងជួបជាមួយលោកស្រី ប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់ នៅឡូសអង់ហ្សឺឡេស។ តែយ៉ាងណា គិតមកត្រឹមពេលនេះ ខាងរដ្ឋាភិបាលតៃវ៉ាន់ មិនបានបញ្ជាក់អ្វីទាំងអស់ ថានៅទីក្រុងញូយ៉ក លោកស្រី សៃ នឹងទៅណាខ្លះ ទៅជួបនរណាខ្លះ ហើយពេលមកវិញ កាត់តាមឡូសអង់ហ្សឺឡេស ក៏មិនមានការបញ្ជាក់លំអិតដែរ។ ថ្លែងមិនពេលឡើងយន្តហោះ លោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន បានលើកឡើងថា ការដាក់សំពាធពីខាងក្រៅ មិនបានឲ្យតៃវ៉ាន់បាត់បង់ការប្តេជ្ញាតាំងចិត្តយ៉ាងសកម្មនៅលើឆាកអន្តរជាតិនោះទេ។ លោកស្រីបន្ថែមថា “យើងស្ងប់ស្ងាត់ យើងមានទំនុកចិត្ត ហើយយើងមិនទៅបង្កបញ្ហារករឿងនរណាឡើយ”។ ចិនចាត់ទុកថាជាសកម្មភាពរករឿង ប៉ះពាល់មកលើគោលការណ៍ចិនតែមួយ យើងនៅចាំបាន នូវកំដៅខឹងច្រលោតតោងតូងរបស់ចិន កាលពីខែសីហាឆ្នាំ២០២២ នៅពេលលោកស្រី ណាន់ស៊ី ប៉េឡូស៊ី ប្រធានសភាតំណាងអាមេរិកកាលជំនាន់នោះ បានធ្វើដំណើរទៅទីក្រុងតៃប៉ិ ជួយលោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន។ ចិនបានបើកការធ្វើសមយុទ្ធយោធាក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំ ដើម្បីហាត់សមគំរាមប្រើកម្លាំងលើតៃវ៉ាន់។ ដូច្នេះ គេអាចស្រម៉ៃបានថា ប្រសិនបើលើកនេះ លោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន នឹងជួបជាមួយលោក Kevin McCarthy មែននោះ គឺចិនច្បាស់ជាប្រតិកម្មខ្លាំងក្លាមិនខានទេ។ នៅថ្ងៃពុធនេះ លោកស្រី Zhu Fenglian អ្នកនាំពាក្យការិយាល័យចិន ទទួលបន្ទុកកិច្ចការតៃវ៉ាន់ បានប្រតិកម្មថា ដំណើរឆ្លងកាត់ទឹកដីអាមេរិក របស់លោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន វាគឺជាសកម្មភាពរងរឿងរបស់តៃវ៉ាន់។ សកម្មភាពបែបនេះ គឺវាបំពាន មកលើគោលការណ៍ចិនតែមួយ ហើយវាប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំង ទៅលើអធិបតេយ្យភាពបូរណភាពដែនដីរបស់ចិន ព្រមទាំងអាចបំផ្លាញសន្តិភាព និងស្ថិរភាពតំបន់ថែមទៀតផង។ មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលចិនរូបនេះ បន្ថែមថា ចិនប្រឆាំងដាច់ខាត ហើយចិននឹងមានវិធានការឆ្លើយតបវិញដោយមិនបង្អង់ ប្រសិនបើលោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន ទៅជួបប្រធានសភាតំណាងអាមេរិកមែននោះ។ ដោយឡែក មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់អាមេរិកម្នាក់ ដោយសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ បានលើកឡើងថា វាគ្មានហេតុផលអ្វីសោះ ដែលចិន ត្រូវខឹងច្រលោតបែបនេះ។ សម្រាប់រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិក ការដែលលោកស្រី ធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ទឹកដីអាមេរិក គឺវាមិនបានទៅរំលោភបំពានអ្វី ដល់គោលការណ៍ចិនតែមួយនោះទេ។ ជាងនេះទៀត បើលោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន ជួបជាមួយមន្ត្រីអាមេរិកខ្លះមែន តែវាជាជំនួបក្រៅផ្លូវការ ជាលក្ខណៈឯកជន ហើយដែលគេធ្លាប់ធ្វើយូរយាមកហើយ មិនមែនទើបតែលើកនេះឯណា។ មន្ត្រីអាមេរិករូបនេះ អះអាងថា កន្លងមក ប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់ ធ្លាប់មកអាមេរិក ហើយបានជួបជាមួយសហគមន៍ប្រជាជនតៃវ៉ាន់ និងបានជួបពិភាក្សាការងារ ជាមួយសមាជិកសភាខុនហ្ក្រេសជាដើម ដែលវាមិនមែនជារឿងអ្វីថ្មី ចម្លែកនោះទេ។ យុទ្ធសាស្ត្រចិន ដើម្បីរារាំងវិស័យការទូតតៃវ៉ាន់ យ៉ាងណាក៏ដោយ ចិនមិនសុខចិត្តទេ ដែលឃើញតៃវ៉ាន់មានទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសផ្សេងៗ។ យើងសង្កេតឃើញថា ចិនបានប្រើវិធីដើម្បីអូសទាញប្រទេសកាន់តែច្រើន ឲ្យបោះបង់ចោលតៃវ៉ាន់។ ជាក់ស្តែង កាលពីចុងសប្តាហ៍មុននេះ ប្រទេសហុងឌូរ៉ាស ដែលជាប្រទេសក្រីក្រមួយនៅតំបន់អាមេរិកកណ្តាល បានប្រកាសឈប់ទទួលស្គាល់ “សាធារណរដ្ឋចិន” ដែលជាឈ្មោះផ្លូវការរបស់កោះតៃវ៉ាន់ហើយ។ ហុងឌូរ៉ាស បានងាកប្រកាសទទួលស្គាល់សាធារណៈរដ្ឋប្រជាមានិត្យចិន នឹងភ្ជាប់ចំណងការទូតជាផ្លូវការ។ ប៉ុន្មានជាង១០ឆ្នាំងចុងក្រោយនេះ គេសង្កេតឃើញថា តៃវ៉ាន់បានបាត់បង់ប្រទេសដែលទទួលស្គាល់ខ្លួនកាន់តែច្រើនឡើងៗ។ គិតត្រឹមពេលនេះ គឺនៅសល់តែ១៣ប្រទេសទេ ដែលនៅទទួលស្គាល់តៃវ៉ាន់ ដែលភាគច្រើននៅតំបន់អាមេរិកឡាទីន តំបន់ការ៉ាអ៊ីប និងប្រទេសកូនកោះក្នុងសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិកជាដើម។ យោងតាមការសង្កេត គឺចិនបានប្រើប្រាស់វិធីសាស្ត្រ សន្យាជួយជាជំនួយហិរញ្ញវត្ថុ ផ្តល់ថវិកាវិនិយោគផ្សេងៗ ដើម្បីឲ្យប្រទេសទាំងអស់នោះ ដោះដៃចោលតៃវ៉ាន់។ ជាយុទ្ធសាស្ត្រដែលលោកស្រីប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់ ហៅថាជាគោលនយោបាយយកលុយដើរទិញគេ របស់ចិន។ ជាក់ស្តែង កោះសាឡូម៉ុង បានភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាផ្លូវការជាមួយចិន ហើយបើកដៃឲ្យចិនប្រើប្រាស់កំពង់ផែដ៏ធំ រៀបចំមូលដ្ឋានទ័ពទៀត ជាថ្នូរនឹងប្រាក់ប្រមាណ៥០០លានដុល្លារ។ កោះសាវតូម៉េ ក៏អញ្ចឹងដែរ ដែលបានទាមទារឲ្យតៃវ៉ាន់ឲ្យប្រាក់ខ្លួន២០០លានដុល្លារ តែពេលរដ្ឋាភិបាលតៃវ៉ាន់មិនព្រម ក៏ងាកទៅរកចិនទៅ ព្រោះចិនគេព្រមឲ្យ។ បើនិយាយពីផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចសម្រាប់តៃវ៉ាន់ ជាមួយប្រទេសតូចតាចដែលទទួលស្គាល់ខ្លួននេះ គឺវាមានតិចខ្លាំងណាស់។ វិស័យសេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្ម ធាតុពិតទៅ តៃវ៉ាន់មានទំនាក់ទំនងក្រៅផ្លូវការជាមួយអាមេរិក អឺរ៉ុប ជប៉ុន ហើយរួមទាំងចិនផងដែរ។ ក៏ប៉ុន្តែវាមានសារៈសំខាន់ ក្នុងវិស័យការទូតសម្រាប់តែវ៉ាន់ ប្រសិនបើមានប្រទេសច្រើនទទួលស្គាល់ ទោះជាប្រទេសតូចតាចក៏ដោយ។ វាបញ្ជាក់ពីភាពជាម្ចាស់ការរបស់តៃវ៉ាន់ ពីលទ្ធភាពអាចមានគោលនយោបាយការបរទេសដោយខ្លួនឯង ដែលវាគឺជាលក្ខខណ្ឌមួយសំខាន់ ដើម្បីអាចក្លាយជាប្រទេសមួយពេញឯករាជ្យ។ មួយវិញទៀត ប្រទេសតូចតាចដែលទទួលស្គាល់តៃវ៉ាន់ អាចជួយថ្លែងសារជំនួសមុខតៃវ៉ាន់បាន នៅឯអង្គការសហប្រជាជាតិ ព្រោះថាតៃវ៉ាន់គ្មានឈ្មោះក្នុងអង្គការកំពូលនេះទេ។ ការពង្រឹងវិស័យការទូតតៃវ៉ាន់ ក៏សំខាន់ណាស់ដែរ ដើម្បីបន្តិចម្តងៗ តៃវ៉ាន់អាចត្រូវបានគេទទួលឲ្យចូលជាសមាជិកស្ថាប័នអន្តរជាតិធំ តួយ៉ាងដូចជាអង្គការសុខភាពពិភពលោក ឬសមាគមអាកាសចរណ៍ស៊ីវីលអន្តរជាតិជាដើម។ យុទ្ធសាស្ត្ររបស់ចិនបច្ចុប្បន្ននេះ គឺកាន់តែរឹងរូសខ្លាំង ដោយធ្វើម៉េចរកវិធីរារាំង កុំឲ្យវិស័យការទូតតៃវ៉ាន់ អាចរីកចម្រើន ឬដើរទៅបានដោយរលូន។ ចិនមិនត្រឹមតែប្រឆាំងនឹងទំនាក់ទំនងផ្លូវការទេ តែចិនកាន់តែចេញមុខប្រឆាំងនឹងទំនាក់ក្រៅផ្លូវការ ដែលប្រទេសនានាមានជាមួយតៃវ៉ាន់។ តែបើតាមការវិភាគ របស់លោក James Lee អ្នកជំនាញទំនាក់ទំនងអាមេរិក-តៃវ៉ាន់ នៅវិទ្យាស្ថាន Sinica គឺការដែលចិនប្រើក្រញ៉ាំអូសទាញគេឯង ឲ្យបោះបង់ចោលតៃវ៉ាន់កាន់តែខ្លាំងបែបនេះ គឺវានឹងរុញធ្វើឲ្យតៃវ៉ាន់ និងអាមេរិកកាន់តែខិតចូលកៀកគ្នាកាន់តែខ្លាំងទៅវិញទេ។ រួមរស់ជាមួយចិន ឬ មានស្វ័យភាព? ស្របពេលដែលលោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន ធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់សហរដ្ឋអាមេរិកនេះ កាលពីថ្ងៃចន្ទដើមសប្តាហ៍នេះ លោកអតីតប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់ ដែលមកពីគណបក្សកួមីនតាង បានធ្វើដំណើរទៅប្រទេសចិន។ របត់នយោបាយ២ផ្លូវផ្សេងគ្នាកំពុងតែលេចរូបរាងច្បាស់ណាស់មែនទេ នៅតៃវ៉ាន់ រវាងគណបក្សកួមីនតាងដែលចង់ងាកទៅខាងចិន និងគណបក្សរបស់លោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន ដែលចង់រក្សាឲ្យតៃវ៉ាន់មានស្វ័យភាពម្ចាស់ការ។ បញ្ហាទំនាក់ទំនងជាមួយចិននេះ គឺជាប្រធានបទនយោបាយមួយដ៏សំខាន់ខ្លាំងណាស់ នៅតៃវ៉ាន់ ជាពិសេសគឺខណៈពេលដែលការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីអាណត្តិថ្មីនៅតៃវ៉ាន់ នឹងមកដល់នៅដើមឆ្នាំ២០២៤ខាងមុខ។ គណបក្សកួមីនតាង ដែលធ្លាប់គ្រប់គ្រងអំណាចច្រើនអាណត្តិនៅតៃវ៉ាន់ មានទំនោរទន់ទោរ មិនចង់ឲ្យតៃវ៉ាន់រឹងរូសខ្លាំងជាមួយចិនទេ។ ទោះបក្សនេះមិននិយាយឲ្យចំៗ ដោយប្រើពាក្យថាចង់ឲ្យតៃវ៉ាន់រួបរួមបញ្ចូលជាមួយចិនក៏ដោយ គោលនយោបាយបក្សនេះគឺចង់ឲ្យតៃវ៉ាន់មានទំនាក់ទំនងល្អប្រសើជាមួយចិន។ ដោយឡែកគណបក្ស ប្រជាធិបតេយ្យចម្រើននិយម របស់លោកស្រីសៃ អ៊ីងវេន វិញ គឺមានទំនោររឹងរូសជាង ដោយចង់ឲ្យតៃវ៉ាន់មានភាពម្ចាស់ការ មានស្វ័យភាពបន្តដូចរាល់ថ្ងៃនេះតទៅទៀត។ គណបក្សនេះឃើញបទពិសោធន៍ហុងកុងហើយ ថាបើបណ្តោយឲ្យប៉េកាំងចូលមក គឺសិទ្ធិសេរីភាព លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរបស់តៃវ៉ាន់ ច្បាស់ជាត្រូវបំផ្លាញមិនខានទេ។ ត្រង់ចំណុចនេះ តាមការវិភាគយើងឃើញថា ប្រជាជនតៃវ៉ាន់បានគាំទ្រកាន់តែច្រើន ព្រោះគេមិនចង់មានវាសនាដូចហុងកុង ដូចទីបេ ឬស៊ីនជាំងទេ។ ជាច្រើនឆ្នាំមកនេះ ដែលតៃវ៉ាន់នៅដាច់ពីចិន គឺតៃវ៉ាន់បានកសាងអត្តសញ្ញាណខ្លួនឯងបានយ៉ាងច្បាស់។ នៅតៃវ៉ាន់ ក៏មិនមែនមានតែជនជាតិចិននោះដែរ គឺគេមានជនជាតិដើមម្ចាស់ស្រុកច្រើនកុលសម្ព័ន្ធ ដែលរស់នៅមុននឹងជនជាតិចិនទៅគ្រប់គ្រងទៅទៀត។ ជាងនេះទៀត តៃវ៉ាន់មានសក្តានុយពលសេដ្ឋកិច្ចខ្លាំង ដែលប្រទេសលោកខាងលិចចង់បាន និងត្រូវការការសហការ ជាក់ស្តែងក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យាទំនើប។ មតិប្រជាជនតៃវ៉ាន់ខ្លះ បានថែមទាំងចង់ឲ្យតៃវ៉ាន់កែរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ឈប់ដាក់ឈ្មោះជាផ្លូវការថា សាធារណរដ្ឋចិន តទៅទៀត ដោយត្រូវហៅថា សាធារណរដ្ឋតៃវ៉ាន់ ឲ្យចំៗតែម្តង ដើម្បីកុំឲ្យជំពាក់វាក់វិនជាមួយចិនតទៅទៀត។ ដូច្នេះ ការវិវឌ្ឍន៍ថ្ងៃមុខយ៉ាងណា គឺវាអាស្រ័យខ្លាំងណាស់ ថាតើគណបក្សណាមួយ ដែលនឹងមកដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលតៃវ៉ាន់នៅអាណត្តិក្រោយ។ លោកស្រី សៃ អ៊ីងវេន ឈរឈ្មោះ២អាណត្តិហើយ មិនអាចឈរឈ្មោះបានទៀតទេ៕

3/29/2023 • 10 minutes, 2 seconds

Amnesty International បរិហារក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច ថាមិនខ្វល់ពីអំពើរំលោភបំពានផ្សេងទៀត ដូចករណីនៅអ៊ុយក្រែន

អស់រយៈពេលជាងមួយឆ្នាំមកហើយ ដែលសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែនបានផ្ទុះឡើង បន្ទាប់ពីរុស្ស៊ីបានប្រើកម្លាំងទ័ពចូលឈ្លានពានប្រទេសនេះ។ ការឈ្លានពានដែលត្រូវបានក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច រួមកម្លាំងគ្នាយ៉ាងខ្លាំងក្លា ក្នុងការថ្កោលទោស ដាក់ទណ្ឌកម្ម ព្រួយទាំងការផ្តល់ជាជំនួយថវិកា និងគ្រឿងសព្វាវុធដល់អ៊ុយក្រែន ដែលជាអ្នករងគ្រោះ។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ អង្គការ Amnesty International បានលើកឡើងនៅក្នុងរបាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំរបស់ខ្លួន ថា នៅទូទាំងពិភពលោកមានរឿងរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរច្រើនណាស់ តែក្រុមប្រទេសលោកខាងលិចបានព្រងើយកន្តើយ មិនអើពើទាល់តែសោះ ដែលវាខុសពីករណីនៅអ៊ុយក្រែន។ Amnesty International បរិហារថា ការមិនខ្វល់ខ្វាយនេះ ក៏ដោយសារតែក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច គិតថាវាគ្មានប្រយោជន៍ផ្ទាល់សម្រាប់គេ។ “គ្រាប់ជញ្ជីង១ ទម្ងន់២” ខ្លឹមសារធំនៃរបាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ របស់អង្គការ Amnesty International ដែលចេញផ្សាយនៅថ្ងៃអង្គារទី២៨មីនា គឺការលើកឡើងបែបស្តីបន្ទោស ចំពោះភាពខុសគ្នានៃការឆ្លើយតបរបស់ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច រវាងករណីសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន និងករណីរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សផ្សេងទៀតនៅទូទាំងពិភពលោក។ ពោលគឺសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន ដែលរុស្ស៊ីបានរំលោភបំពានច្បាប់អន្តរជាតិ ឈ្លានពានទឹកដីគេ បាញ់ប្លោងគ្រាប់មីស៊ីល ស្លាប់ប្រជាជនស៊ីវីលអ៊ុយក្រែន កម្ទេចផ្ទះសម្បែងអគារ ហេតុដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានា គឺក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច បានរួមកម្លាំងគ្នាភ្លាមៗ ដើម្បីជួយឈឺឆ្អាលអ៊ុយក្រែន តាមរយៈការប្រកាសថ្កោលទោសរុស្ស៊ី ដាក់ទណ្ឌកម្មលើរុស្ស៊ី និងផ្តល់ជាជំនួយថវិកា សម្ភារៈយោធាតម្លៃរាប់ពាន់លានទៅឲ្យអ៊ុយក្រែន។ ផ្ទុយទៅវិញ ករណីរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្ស ដែលកើតមាននៅប្រទេសផ្សេងទៀត គឺក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច បានធ្មេចភ្នែក ខ្ទប់ត្រចៀក មិនមើល មិនខ្វល់សោះឡើយណា។ អំពើរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅអេហ្ស៊ីប អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត អ៊ីរ៉ង់ ចិន … របាយការណ៍ Amnesty International បានលើកឡើងឧទាហរណ៍ច្រើនករណី ដែលបញ្ជាក់ពីការមិនខ្វល់ខ្វាយរបស់ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច។ តួយ៉ាងករណីរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅអេហ្ស៊ីប ដែលរដ្ឋាភិបាលបានចាប់បង្ឃាំងអ្នកទោសនយោបាយរាប់ពាន់នាក់ និងការកាត់ទោសប្រហារជីវិតសកម្មជននយោបាយប្រឆាំង និងសកម្មជនការពារសិទ្ធិមនុស្សនៅអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតជាដើម។ សកម្មភាពរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សទាំងនេះ គឺគ្មានឡើយប្រតិកម្មថ្កោលទោស ដាក់ទណ្ឌកម្ម ទៅលើរបបដឹកនាំទាំងនេះ ពីសំណាក់ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច។ មិនត្រឹមតែមិនអើពើទេ ករណីខ្លះក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច ហាក់ដូចជាបានចូលដៃជាមួយអំណាចនយោបាយ នៅក្នុងសកម្មភាពរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សថែមទៀតផង។ Amnesty International អះអាងថា ឧទាហរណ៍ដូចក្នុងករណីការរំលោភបំពានផ្ទួនៗ ទៅលើប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន ពីសំណាក់អាជ្ញាធរអ៊ីស្រាអែល ដែលបានច្បាមយកដីដាក់អាណានិគមនៅតំបន់ស៊ីហ្សកដានីប៉ាឡេស្ទីន។ ទង្វើនេះជាការបំពានយ៉ាងស្រស់ៗលើសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានរបស់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនពីសំណាក់អ៊ីស្រាអែល។ ករណីរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្វើឡើងដោយរដ្ឋាភិបាលចិន ធ្វើទៅលើប្រជាជនអ៊ុយហ្កួរខេត្តស៊ីនជាំង ធ្វើទៅលើសកម្មជនប្រជាធិបតេយ្យហុងកុង ជាដើម ក៏គ្មានប្រតិកម្មថ្កោលទោស ឬដាក់ទណ្ឌកម្មឲ្យខ្លាំងក្លា និងជាក់ស្តែងដូចក្នុងករណីនៅអ៊ុយក្រែនដែរ។ ចលនាបាតុកម្មរបស់ប្រជាជនអ៊ីរ៉ង់ ដែលត្រូវបានរបបផ្តាច់ការអ៊ីស្លាមវាយបង្ក្រាបយ៉ាងហិង្សា ប៉ុន្មានខែមកនេះ ក៏គ្មានការអើពើឯណា ពីក្រុមប្រទេសលោកខាងលិចដែរ។ ជម្លោះប្រដាប់អាវុធស្លាប់ប្រជាជនស៊ីវីល មិនខុសពីនៅអ៊ុយក្រែន ករណីសង្គ្រាម និងជម្លោះប្រដាប់អាវុធ ដែលបណ្តាលឲ្យស្លាប់ជនស៊ីវីលរាប់ពាន់រាប់ម៉ឺននាក់ នៅតាមប្រទេសផ្សេងទៀត ក៏ហាក់ដូចជាមិនត្រូវបានក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច យកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំង ដូចនៅករណីអ៊ុយក្រែនដែរ។ របាយការណ៍របស់ Amnesty International បានលើកឡើង នូវឧទាហរណ៍ជាក់ច្បាស់មួយ គឺសង្គ្រាមនៅយេម៉ែន ដែលបង្កឡើងដោយក្រុមឧទ្ទាមហ៊ូទី និងកងទ័ពនៃរបបផ្តាច់ការអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត។ យោងតាមតួលេខ របស់ Amnesty International គិតត្រឹមចុងឆ្នាំ២០១៩ សង្គ្រាមបង្ហូរឈាមនេះ បានសម្លាប់ប្រជាជនស៊ីវីលយេម៉ែន ចំនួនប្រមាណ ២៣៣០០០នាក់។ បច្ចុប្បន្នសង្គ្រាមនេះ កំពុងតែធ្វើឲ្យប្រជាជនយេម៉ែន ប្រមាណ១៦លាននាក់ រស់នៅក្នុងស្ថានភាពមនុស្សធម៌ដ៏លំបាកខ្លាំងបំផុត ដោយសារគ្មានស្បៀងអាហារ គ្មានថ្នាំសង្កូវព្យាបាល ។ល។ ករណីមួយទៀត គឺសង្គ្រាមនៅតំបន់ទីហ្ក្រេ ប្រទេសអេត្យូពី។ អង្គការ Amnesty International លើកឡើងថា កងទ័ពរដ្ឋាភិបាលអេត្យូពី បានធ្វើសកម្មភាពវាយប្រហារ កាប់សំលាប់ប្រជាជនស៊ីវីលនៅតំបន់ទីហ្ក្រេ ចំនួនយ៉ាងហោច៥សែននាក់ ដោយគ្មានសហគមន៍អន្តរជាតិណាខ្វល់ខ្វាយទាំងអស់។ ហើយករណីនៅភូមាវិញ សំណុំរឿងជនភៀសខ្លួនរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ដែលកំពុងរស់នៅរងទុក្ខវេទនាប្រមាណជិត១លាននាក់ នៅបង់ក្លាដេស ក៏មិនត្រូវបានក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច ចាប់អារម្មណ៍ខ្វល់ខ្វាយឈឺឆ្អាលណាស់ណាដែរ។ បន្ថែមពីនេះ នៅក្រោយរដ្ឋប្រហារ របបសិកភូមា បានបើកប្រតិបត្តិការបង្ក្រាប បំភិតបំភ័យក្រុមប្រឆាំង សម្លាប់មនុស្សជាច្រើនពាន់នាក់ និងបានធ្វើឲ្យមនុស្សប្រមាណ១៥ម៉ឺននាក់ ត្រូវភៀសខ្លួនចោលផ្ទះសម្បែង។ ករណីទាំងអស់នេះ សុទ្ធសឹងតែជាទុក្ខលំបាករបស់ប្រជាជនដែលរងគ្រោះ ដែលវាមិនខុសពីទុក្ខលំបាករបស់ប្រជាជនអ៊ុយក្រែនឡើយ។ ជនភៀសខ្លួនអ៊ុយក្រែន គេទទួលដៃ១០ នៅក្នុងបញ្ហាទទួលជនភៀសខ្លួននេះដែរ យើងឃើញថាវាមានភាពខុសគ្នាខ្លាំង ជនភៀសខ្លួនអ៊ុយក្រែន ដែលត្រូវបានក្រុមប្រទេសលោកខាងលិចរៀបចំបែងចែងទទួលយ៉ាងកក់ក្តៅភ្លាមៗ ខណៈជនភៀសខ្លួនមកពីបណ្តាប្រទេសផ្សេងទៀត ត្រូវគេរុញច្រានចេញទៅវិញដោយអមនុស្សធម៌។ ត្រង់ចំណុចនេះ របាយការណ៍របស់ Amnesty International បានថ្កោលទោសខ្លាំងណាស់ ចំពោះសកម្មភាពរបស់ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច ដែលបានមានគោលនយោបាយមិនដូចគ្នា ចំពោះមុខជនភៀសខ្លួនមកពីអ៊ុយក្រែន និងជនភៀសខ្លួនដែលមកពីបណ្តាប្រទេសផ្សេងទៀត។ សហរដ្ឋអាមេរិក បានប្រកាសទទួលជនភៀសខ្លួនអ៊ុយក្រែន ចំនួនច្រើនម៉ឺននាក់ណាស់។ តែផ្ទុយទៅវិញ រវាងពីខែកញ្ញាឆ្នាំ២០២១ ដល់ខែឧសភាឆ្នាំ២០២២ អាជ្ញាធរអាមេរិក បានបណ្តេញជនភៀសខ្លួនមកពីប្រទេសហៃទី ចំនួន២៥០០០នាក់។ ភាគច្រើនមុននឹងត្រូវគេបណ្តេញចេញ ជនភៀសខ្លួនហៃទីត្រូវគេយកទៅដាក់ឃុំ និងមានករណីធ្វើទារុណកម្មខ្លះទៀតផង។ នេះបើផ្អែកតាមរបាយការណ៍របស់ Amnesty International។ នៅអឺរ៉ុបវិញក៏មិនខុសគ្នាដែរ។ គេបានចាត់ចែងភ្លាមៗ បែងចែកទទួលស្វាគមន៍យ៉ាងកក់ក្តៅចំពោះជនភៀសខ្លួនមកពីអ៊ុយក្រែន បន្ទាប់ពីរុស្ស៊ីបានលើកទ័ពចូលឈ្លានពាន។ តែផ្ទុយទៅវិញ ជនភៀសខ្លួនមកពីអាហ្វ្រិក មកពីស៊ីរី អ៊ីរ៉ាក់ ឬអាហ្វហ្កានីស្ថានជាដើម គឺអាជ្ញាធរប្រទេសអឺរ៉ុប បានប្រើវិធីគ្រប់យ៉ាងដើម្បីដាក់រនាំង។ ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ដែលជនភៀសខ្លួនបានផ្សងជីវិត ឆ្លងទូកកាត់សមុទ្រ ខ្លះបានមកដល់គោក ខ្លះក៏ចោលឆ្អឹងនៅក្នុងសមុទ្រ។ តែក្រុមប្រទេសអឺរ៉ុបនៅតែគ្មានគោលនយោបាយជួយយកអាសារ គ្មានការសហការ ដោយសារតែម្នាក់ៗគិតតែប្រយោជន៍ខ្លួន ហើយគ្មានចេតនានយោបាយជាក់ស្តែងដើម្បីជួយ។ អំណាចនយោបាយដែលរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្ស កាន់តែបានចិត្ត អង្គការ Amnesty International បានចាត់ទុកទង្វើរបស់ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច ថាជាទង្វើ គ្រាប់ជញ្ជីងតែមួយ តែមានទម្ងន់២ខុសគ្នា។ ពោលគឺបញ្ហារំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សតែមួយដូចគ្នាមែន តែវាទទួលបាននូវការឈឺឆ្អាលចាប់អារម្មណ៍ខុសគ្នា។ លោកស្រី Agnès Callamard អគ្គលេខាធិការអង្គការ Amnesty International បានលើកឡើងថា ប្រតិកម្មឆ្លើយតបយ៉ាងខ្លាំងក្លារបស់ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច នៅក្នុងករណីអ៊ុយក្រែន គឺវាជារឿងត្រឹមត្រូវខ្លាំងណាស់។ ក៏ប៉ុន្តែទន្ទឹមនឹងនេះ ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច គួរចោទសួរខ្លួនឯងផងថា ឈឺឆ្អាលតែរឿងអ៊ុយក្រែនមួយ វាយុត្តិធម៌ដែរឬទេ ចំពោះប្រជាជនផ្សេងទៀត ដែលរងគ្រោះដែរ ដោយការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្ស និងសង្គ្រាមប្រដាប់អាវុធ។ លោកស្រីបានបរិហាថា ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិចជ្រើសរើសឈឺឆ្អាលខ្លាំងរឿងអ៊ុយក្រែន ដោយសារដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍ខ្លួនឯង។ រីឯរឿងផ្សេងទៀត ដែលមិនប៉ះពាល់ដល់ផលប្រយោជន៍ខ្លួន ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច មិនខ្វល់ មិនឈឺឆ្អាល ឬក៏បានត្រឹមប្រកាសថ្កោលទោសតែមាត់បន្តិចបន្ទួច ដោយគ្មានការជួយជ្រោមជ្រែងជាក់ស្តែង។ ភាពអសកម្មរបស់ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិចនេះ គឺវាបានធ្វើឲ្យរបបនយោបាយដែលធ្វើសកម្មភាពរំលោភបំពានទាំងអស់នេះ កាន់តែបានចិត្ត ព្រោះដឹងថាគ្មាននរណាមកចាប់ទោសអូសដំណើរអ្វីទេ។ ខ្លាំងណាស់ បានត្រឹមតែត្រូវគេប្រកាសថ្កោលទោស ចប់! ស្ថានភាពរបៀបនេះ គឺវាមិនល្អទេ សម្រាប់មនុស្សជាតិយើង។ សិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិជាមូលដ្ឋាន ដ៏ដូចជាច្បាប់អន្តរជាតិ ត្រូវតែជាតម្លែរួម ដែលមនុស្សយើងត្រូវតែការពារទាំងអស់ ទោះនៅទីណាក៏ដោយ។ អង្គការ Amnesty International បានអំពាវនាវផងដែរថា ត្រូវតែធ្វើកំណែទម្រង់ អង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីឲ្យក្រុមប្រទេសក្រីក្រ ប្រទេសដែលរងគ្រោះ អាចមានសំឡេងបញ្ចេញមតិផង។ ការធ្វើកំណែទម្រង់ចាំបាច់ ដើម្បីឲ្យស្ថាប័នកំពូលនេះ អាចធ្វើការងារដោយយុត្តិធម៌ ស្មើភាព មានសមភាព ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាទូទាំងពិភពលោក ព្រោះថាអាយុជីវិតមនុស្ស មានតម្លៃស្មើៗគ្នា៕

3/28/2023 • 8 minutes, 59 seconds

កំណែទម្រង់តុលាការ៖ អ៊ីស្រាអែលធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរ ក្រោយនាយករដ្ឋមន្រ្តីដកតំណែងរដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ

មហាបាតុកម្មប្រឆាំងសេចក្តីព្រាងច្បាប់កំណែទម្រង់តុលាការបានរីករាលដាលកាន់តែធំ កាលពីយប់ថ្ងៃអាទិត្យ បន្ទាប់ពីនាយករដ្ឋមន្រ្តីដកហូតតំណែងរដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ។ នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទ ទី ២៧ មីនា ប្រធានាធិបតីអ៊ីស្រាអែល លោកIsaac Herzogអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់ ដំណើរការពិភាក្សាស្តីពីកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ នៅរដ្ឋសភា។ នៅថ្ងៃចន្ទ ក្រុមសហជីពធំៗ បានប្រកាសធ្វើកូដកម្មទ្រង់ទ្រាយធំ ដើម្បីដាក់សម្ពាធឲ្យរដ្ឋាភិបាលបោះបង់ចោលសេចក្តីព្រាងស្តីពីកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការអ៊ីស្រាអែល។ អ៊ីស្រាអែលកំពុងធ្លាក់ចុះ ក្នុងវិបត្តិនយោបាយដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ មិនធ្លាប់មាន នៅក្នុងរយៈពេល ៥០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ បន្ទាប់ពីមហាបាតុកម្មរបស់ប្រជាជនអ៊ីស្រាអែល រាប់ម៉ឺននាក់ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ដើម្បីប្រឆាំងគម្រោងច្បាប់ធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ ដល់វេនក្រុមសហជីពធំៗរបស់អ៊ីស្រាអែល ដែលបានប្រកាសធ្វើកូដកម្មជាបន្ទាន់ នៅទូទាំងប្រទេស។ កូដកម្មដែលនឹងធ្វើឲ្យវិស័យជាច្រើនរបស់អ៊ីស្រាអែល ត្រូវជាប់គាំង។ នៅថ្ងៃចន្ទ សហជីពក្រុមគ្រូពេទ្យ ប្រកាសធ្វើកូដកម្ម សាលារៀនរដ្ឋជាច្រើនកន្លែងបិទទ្វារ ចំណែក ជើងហោះហើរចេញពី នៅទីក្រុងតែលអាវីវត្រូវផ្អាក ដោយសារកូដកម្មរបស់បុគ្គលិកនៅព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិ។ នៅអ៊ីស្រាអែល បាតុកម្ម និងកូដកម្ម ជាបន្តបន្ទាប់គ្នាធ្វើឡើងដើម្បីប្រតិកម្មតបទៅនឹងការសម្រេចរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីស្រាអែល ដែលបានដកហូតមុខតំណែងរដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ។ រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិអ៊ីស្រាអែល លោក Yoav Gallant ជាសមាជិកបក្សកាន់អំណាច ដូចលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី អ៊ីស្រាអែល បេនចាមីន នេតាន់យ៉ាហ៊ូ ដែរ ប៉ុន្តែ លោកត្រូវនាយករដ្ឋមន្រ្តីដកចេញពីតំណែង។ ខុទ្ទការល័យនាយករដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីស្រាអែលបានប្រកាសដកលោកYoav Gallant ពីមុខតំណែងរដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិអ៊ីស្រាអែល ដោយមិនបានលម្អិតពីមូលហេតុ និងឈ្មោះអ្នកដែលត្រូវចូលកាន់តំណែងបន្ត។ ប៉ុន្តែ តាមមន្រ្តីក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីស្រាអែល បេនចាមីន នេតាន់យ៉ាហ៊ូបានកោះហៅ លោករដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិជាបន្ទាន់កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ដើម្បីប្រាប់ថា លោកលែងមានជំនឿទុកចិត្ត តទៅទៀត ទៅលើលោកYoav Gallant ក្នុងនាមជារដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ។ ទោះខុទ្ទការល័យរដ្ឋាភិបាលមិនបានបញ្ជាក់ពីមូលហេតុនៃការដកតំណែងប្រមុខការពារជាតិអ៊ីស្រាអែល ប៉ុន្តែ គេដឹងរួចទៅហើយថា លោក Yoav Gallant ត្រូវបណ្តេញចេញពីមុខតំណែង រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ ដោយសារតែ ការបញ្ចេញយោបល់របស់លោក កាលពីថ្ងៃសៅរ៍កន្លងទៅ។ នៅក្នុងសុន្ទរកថា ខ្លី ផ្សាយនៅទូរទស្សន៍អ៊ីស្រាអែល កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិអ៊ីស្រាអែលបាននិយាយថា សមាជិកមួយចំនួនរបស់កងទ័ព មិនសប្បាយចិត្ត នឹងគម្រោងធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ ដែលរដ្ឋាភិបាលកំពុងដាក់ស្នើឲ្យសភាបោះឆ្នោតអនុម័ត។ តាមរដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិអ៊ីស្រាអែល តាំងពីលោកចូលបម្រើកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល រាប់សិបឆ្នាំមកនេះ លោកមិនដែលឃើញ កងទ័ពខឹងសម្បារ ខកចិត្ត ដោយសារតែច្បាប់ ស្នើឡើងដោយរដ្ឋាភិបាល ដូចសព្វថ្ងៃនេះទេ។ សម្រាប់រដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ គម្រោងកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការដែលរដ្ឋាភិបាលដាក់ស្នើទៅសភា មានន័យស្មើនឹងគ្រោះថ្នាក់បន្ទាន់សម្រាប់សន្តិសុខរដ្ឋ។ ដូច្នេះ លោកទាមទារចង់ឲ្យរដ្ឋាភិបាលផ្អាក ការពិភាក្សាគម្រោងច្បាប់ដ៏ចម្រូងចម្រាសនេះ មួយរយៈពេលសិន ទម្រាំរកបានឯកភាពជាតិ ព្រោះថា សព្វថ្ងៃនេះ ផែនការធ្វើកំណែទម្រង់តុលាការកំពុងធ្វើឲ្យប្រជាជនអ៊ីស្រាអែលបែកបាក់គ្នាខ្លាំង ជាងពេលណាៗទាំងអស់។ នៅថ្ងៃអាទិត្យ នៅតែប៉ុន្មានម៉ោងក្រោយ នាយករដ្ឋមន្រ្តីសម្រេចដកតំណែងរដ្ឋមន្រ្តី ការពារជាតិ ដែលបង្ហាញជំហររិះគន់គម្រោងធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ ប្រជាជនអ៊ីស្រាអែល រាប់ម៉ឺននាក់ដែលធ្វើបាតុកម្ម ៣ខែមកហើយ ប្រឆាំងនឹងកំណែទម្រង់តុលាការ បានចុះថ្នល់ធ្វើបាតុកម្មទ្រង់ទ្រាយ ធំនៅតាមទីក្រុងធំៗរបស់អ៊ីស្រាអែល។ វិបត្តិនយោបាយវិវត្ត ទៅជាវិបត្តិសន្តិសុខ? នៅ៣ខែមកនេះ ប្រជាជនអ៊ីស្រាអែលរមែងចុះថ្នល់ធ្វើបាតុកម្ម នៅរៀងរាល់ចុងសប្តាហ៍ដើម្បីបរិហារ ទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលបោះបង់ចោលគម្រោងកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ ដែលពួកគេចាត់ទុកថា ជាគ្រោះថ្នាក់ សម្លាប់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ របស់អ៊ីស្រាអែល។ សេចក្តីព្រាងកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការមានគោលដៅ ផ្តល់អំណាចដល់រដ្ឋាភិបាល ដើម្បីគ្រប់គ្រងគណៈកម្មាធិការ ដែលមាននាទីជ្រើសរើសចៅក្រមអ៊ីស្រាអែល។ គម្រោងកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ សំដៅផងដែរ ផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់សភា ដើម្បីទាត់ចោល ការសម្រេចចិត្តរបស់តុលាការកំពូល ដែលសភាចាត់ទុកថា អាចរំខាន ប៉ះពាល់គោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាល។ ប៉ុន្តែ សម្រាប់អ្នកប្រឆាំង សេចក្តីព្រាងកំណែទម្រង់របស់រដ្ឋាភិបាល នឹងធ្វើឲ្យប្រព័ន្ធតុលាការអ៊ីស្រាអែល លែងឯករាជ្យតទៅទៀត ព្រោះថា ជាមួយកំណែទម្រង់តុលាការលើកនេះ រដ្ឋាភិបាលនឹងតែងតាំងចៅក្រមណា ដែលមាននិន្នាការស្និទ្ធិ គាំទ្ររដ្ឋាភិបាល។ តាមគណបក្សប្រឆាំង គម្រោងកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការមានគោលដៅ បង្កឧបសគ្គ រារាំងមិនឲ្យតុលាការមានសិទ្ធិអំណាច ទៅដកនាយករដ្ឋមន្រ្តីចេញពីអំណាច ដែលកំពុងជាប់សំណាញ់បន្តឹង នៅតុលាការ។ សម្រាប់អ្នកប្រឆាំង ច្បាស់ណាស់ថា នាយករដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីស្រាអែល លោកបេនចាមីន នេតាន់យ៉ាហ៊ូ ចង់ឲ្យគេកែប្រែប្រព័ន្ធតុលាការ ដើម្បី លាងសម្អាត ឈ្មោះលោក ដែលកំពុង ជាប់ក្តីក្តាំ នៅតុលាការ នៅក្នុងសំណុំរឿងចោទប្រកាន់រំលោភអំណាច ប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ។ គម្រោងកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ គ្មានការគាំទ្រ ចំណោមប្រជាជនអ៊ីស្រាអែល ជាពិសេស ក្រុមកងទ័ព។ នៅដើមខែមីនា ពួកកងទ័ពបម្រុងបានព្រមានហើយថា ពួកគេនឹងលែងចុះឈ្មោះ ស្ម័គ្រចិត្តចូលបម្រើកងទ័ពតទៅទៀត បើសិនរដ្ឋាភិបាលនៅតែជំនះធ្វើកំណែទម្រង់ ដែលធ្វើឲ្យប្រព័ន្ធតុលាការអ៊ីស្រាអែលលែងឯករាជ្យតទៅទៀត។ នៅក្រោយ ការដកមុខតំណែងរដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិ ដែលបានបណ្តាលឲ្យមានមហាបាតុកម្មកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ប្រធានាធិបតីអ៊ីស្រាអែល នៅថ្ងៃចន្ទនេះ បានចេញមុខអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាល និងសមាជិកសភាបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់ ការពិភាក្សាពីគម្រោងកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ។ សម្រាប់ប្រធានាធិបតី អ៊ីស្រាអែល លោកIsaac Herzog សន្តិសុខ សេដ្ឋកិច្ច និងប្រព័ន្ធសង្គមរបស់អ៊ីស្រាអែលកំពុងរងការគំរាមកំហែងជាងពេលណាៗទាំងអស់។ បាតុកម្ម និងកូដកម្មភ្លាមៗ នៅថ្ងៃចន្ទនេះ មិនត្រឹមទៅប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចរបស់អ៊ីស្រាអែល ប៉ុន្តែវាកើតឡើងនៅចំពេល ដែលភ្នាក់ងារសន្តិសុខរបស់អ៊ីស្រាអែលកំពុងត្រៀមប្រឈមនឹងការផ្ទុះអំពើហិង្សា ជាមួយប៉ាឡេស្ទីន នៅប៉ុន្មានសប្តាហ៍ខាងមុខ នៅពេលប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន ត្រូវចាប់ផ្តើមបុណ្យតមអាហារ រ៉ាម៉ាដង់។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីស្រាអែលរងការដាក់សម្ពាធខ្លាំង ពីគ្រប់ទិស តាមកាសែតអ៊ីស្រាអែល តាំងពីយប់ថ្ងៃអាទិត្យ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីបេនចាមីន នេតាន់យ៉ាហ៊ូ បានពិគ្រោះយោបល់ជាមួយសមាជិកបក្សកាន់អំណាច និងគណបក្សស្តាំនិយមជ្រុល ដែលជាដៃគូនៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលចម្រុះរបស់លោក។ តាមគម្រោង លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីនេតាន់យ៉ាហ៊ូ ត្រូវធ្វើសេចក្តីថ្លែងការណ៍នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទនេះ ដែលនៅក្នុងនោះ លោកទំនងអាចផ្អាក គម្រោងធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការមួយរយៈសិន ដើម្បីបន្ធូរបន្ថយភាពតានតឹង។ ប៉ុន្តែ នៅទីបំផុត ខុទ្ទការល័យរបស់លោកបានប្រកាសថា លោកបានលើកពេល លែងធ្វើសេចក្តីថ្លែងការណ៍ទៅវិញ។ តាមកាសែតអ៊ីស្រាអែល ក្នុងជួរគណបក្សលីឃូដ របស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី សមាជិកមួយចំនួន ដែលមាននិន្នាការស្និទ្ធនឹងរដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិបាននិយាយថា គេគាំទ្រឲ្យលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីឈប់ធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ។ ប៉ុន្តែ សមាជិកបក្សកាន់អំណាចមួយចំនួនផ្សេងទៀត ព្រមទាំងគណបក្សស្តាំនិយមជ្រុល ដែលជាដៃគូរបស់រដ្ឋាភិបាល បានទាមទារឲ្យលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ត្រូវតែបន្ត ធ្វើកំណែទម្រង់តុលាការ ដោយមិនត្រូវចុះចាញ់ការដាក់សម្ពាធរបស់ក្រុមបាតុករ ដែលគេចាត់ទុកជាក្រុមអនាធិបតេយ្យ។ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងយុត្តិធម៌ផ្ទាល់ ដែលជាអ្នកស្នើគម្រោងធ្វើកំណែទម្រង់ ប្រព័ន្ធតុលាការ បាននិយាយហើយថា លោកនឹងចុះចេញពីតំណែង បើសិននាយករដ្ឋមន្រ្តីឈប់ធ្វើកំណែទម្រង់តុលាការតទៅទៀត។ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីស្រាអែលផ្ទាល់ដែលធ្លាប់ដកឃ្លា មិនបញ្ចេញយោបល់ទៅលើគម្រោងធ្វើកំណែទម្រង់តុលាការ នៅទីបំផុត បាននិយាយកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍កន្លងទៅថា លោកនឹងព្យាយាមបិទបញ្ចប់ការបែកបាក់ ជាតិ ប៉ុន្តែ លោកនៅតែ ប្តេជ្ញាបន្តធ្វើកំណែទម្រង់តុលាការអ៊ីស្រាអែល។ ការលូកមាត់បញ្ចេញយោបល់តែប៉ុន្មានម៉ាត់ ទាក់ទងនឹងកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការអ៊ីស្រាអែល បានធ្វើឲ្យលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីនេតាន់យ៉ាហ៊ូ រងការចោទប្រកាន់ ពីអង្គការតាមដានរដ្ឋាភិបាល Movement for Quality Government ដែលជាស្ថាប័នប្រឆាំងអំពើពុករលួយនៅអ៊ីស្រាអែល។ អង្គការមួយនេះបានទាមទារឲ្យតុលាការកំពូលដាក់ពិន័យ លោកនេតាន់យ៉ាហ៊ូ។ តាមអង្គការខាងលើ ដោយចេញមុខនិយាយជាសាធារណៈ ពីគម្រោងកំណែទម្រង់តុលាការ លោកនេតាន់យ៉ាហ៊ូ ដែលកំពុងជាប់ក្តីក្តាំនៅតុលាការ ក្នុងសំណុំរឿងពុករលួយ បានរំលោភកិច្ចព្រមព្រៀង ជាមួយតុលាការកំពូល។ តុលាការកំពូលធ្លាប់ចេញបម្រាម ហាម មិនឲ្យលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី (ដែលកំពុងជាប់ក្នុងសំណាញ់ក្តីក្តាំនៅតុលាការ) បញ្ចេញយោបល់ ឬចូលរួមពាក់ព័ន្ធក្នុងវិស័យតុលាការ ដើម្បីជៀសវាង ទំនាស់ផលប្រយោជន៍៕

3/27/2023 • 10 minutes, 24 seconds

ហុងឌូរ៉ាស ភ្ជាប់ទូតជាមួយចិន បន្ទាប់ពីឈប់ទទួលស្គាល់កោះតៃវ៉ាន់

ប្រទេសហុងឌូរ៉ាស ប្រកាសឈប់ទទួលស្គាល់កោះតៃវ៉ាន់ ហើយងាកទៅភ្ជាប់ចំណងការទូតជាមួយចិនជាផ្លូវការ។ ការប្រកាសទទួលស្គាល់ទំនាក់ទំនងជាមួយចិនប៉េកាំង នៅថ្ងៃអាទិត្យ គឺក្រោយតែប៉ុន្មានម៉ោងតែប៉ុណ្ណោះ ដែល ប្រទេសហុងឌូរ៉ាស់ ផ្ញើសេចក្តីប្រកាសឈប់ទាក់ទងជាមួយតៃវ៉ាន់ និង ព្រមទទួលស្គាល់«គោលការណ៍ចិនតែមួយ»។ ជាប្រតិកម្មឆ្លើយតប ការិយាល័យប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់ អ្នកស្រី សៃ អ៊ីងវេន បានរិះគន់រដ្ឋអំណាចចិនថា ជាយូរមកហើយ ដែល ចិន ព្យាយាមកាត់ផ្តាច់តួនាទីរបស់ក្រុងតៃប៉ិលើឆាកអន្តរជាតិ ហើយទង្វើនេះ បង្កគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងដល់សន្តិភាពនិងស្ថិរភាពនៅក្នុងតំបន់ទាំងមូល។ ហុងឌូរ៉ាស បង្ហាញចេតនា តាំងតែ ២ សប្តាហ៍មុនម្ល៉េះ ពីការងាកទៅរកចិន។ កាលពីពាក់កណ្តាលខែមីនា ហុងឌូរ៉ាស បានថ្លែងពីការកំពុងតែខ្វះខាតផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុជាខ្លាំង និងបានសុំតៃវ៉ាន់ឲ្យជួយដែរ ប៉ុន្តែ តៃវ៉ាន់ មិនព្រម ដ្បិតថាក្រុងតៃប៉ិបានស៊ើបដឹងពីឆន្ទៈរបស់អាជ្ញាធរហុងឌូរ៉ាស ជាមុនស្រេច ថាចង់កសាងទំនាក់ទំនងជាមួយក្រុងប៉េកាំង។ យប់ថ្ងៃសៅរ៍ អ្នកស្រីប្រធានាធិបតីហុងឌូរ៉ាស់ បានធ្វើសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយ ជាផ្លូវការ ប្រកាសថា សាធារណរដ្ឋហុងឌូរ៉ាស់បានទទួលស្គាល់អត្ថិភាពចិនតែមួយ ហើយសាធាររដ្ឋប្រជាមានិតចិន គឺជារដ្ឋាភិបាលតំណាងចិន ស្របច្បាប់ តែមួយគត់។ ប៉ុន្មានម៉ោងក្រោយមកទៀត នៅថ្ងៃអាទិត្យ លោក Eduardo Enrique Reina រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសហុងឌូរ៉ាស់ បានអញ្ជើញទៅដល់ទីក្រុងប៉េកាំង និងចាប់ដៃយ៉ាងណែនជាមួយ ប្រមុខការទូតចិន លោក ជីន កង។ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន បានថ្លែងកោតសរសើរថ្នាក់ដឹកនាំហុងឌូរ៉ាស ថាជ្រើសរើសឈប់ទាក់ទងតៃវ៉ាន់ និងផ្តើមទទួលស្គាល់«ចិនស្របច្បាប់តែមួយ» គឺត្រឹមត្រូវ និងជា«ជម្រើសដ៏ឈ្លាសវៃ» ព្រមទាំងស្របតាម«ចរន្តទំនោរសង្គមបច្ចុប្បន្ន»។ តាមកញ្ជក់ទូរទស្សន៍រដ្ឋចិន CCTV ប្រមុខការទូតចិន ក៏បានថ្លែងដែរ ថា ប្រជាជននិងប្រទេសចិន រីករាយសប្បាយចិត្តនឹងរង់ចាំទទួលដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋ របស់អ្នកស្រីប្រធានាធិបតី ហុងឌូរ៉ាស នៅក្នុងពេលឆាប់ៗខាងមុខនេះ។ លោក ជីន កង គូសបង្ហាញដោយក្តីត្រេកអរថា ចំណងទូតនៃប្រទេសទាំងពីរ នឹងនាំទៅរក«អនាគតភ្លឺស្វាង» ហើយនិងផ្តល់ផលប្រយោជន៍សម្រាប់ប្រជាជាតិទាំងពីរ។ «ហុងឌូរ៉ាស ភាន់ច្រឡំធំ» ជាប្រតិកម្មឆ្លើយតប នៅក្រុងតៃប៉ិ អាជ្ញាធរតៃវ៉ាន់ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស លោក Joseph Wu បានធ្វើសន្និសីទកាសែត ដើម្បីពន្យល់ពីស្ថានការណ៍ និងបានបញ្ជាក់ថា «ប្រទេសហុងឌូរ៉ាស ភាន់ច្រឡំធំ លង់ជឿការសន្យារបស់ប្រទេសចិន នៅក្នុងការជួយគាំទ្រខាងជំនួយសេដ្ឋកិច្ចដល់ហុងឌូរ៉ាស»។ ថ្នាក់ដឹកនាំតៃវ៉ាន់ តាមរយៈក្រសួងការបរទេស បានសង្កត់ធ្ងន់ថា «ប្រទេសចិនចេះតែលួងលោមនិងទាក់ទាញហុងឌូរ៉ាស តាមរយៈការលើកឡើងពីផលប្រយោជន៍និងជំនួយសេដ្ឋកិច្ចដ៏ធំសម្បើមពីចិន។» បើតាមការិយាល័យប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់ «ការផ្តាច់ទំនាក់ទំនងជាមួយតៃវ៉ាន់ ពីសំណាក់អាជ្ញាធរហុងឌូរ៉ាស គឺឋិតក្នុងដំណើរយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ចិន ដើម្បីបំបែកបំបាក់ តាមរយៈការបង្ខិតបង្ខំ និងគំរាមកំហែង។» ចិន កាន់តែធ្វើឲ្យកោះ តៃវ៉ាន់ ឯកា។ ក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាន រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន លោក ជីន កង បានសូមឱកាសថ្លែងផ្ញើសារទៅអាជ្ញាធរតៃវ៉ាន់។ ច្បាស់ណាស់ ជាសារឌឺដងបញ្ឈឺចិត្ត។ ប្រមុខការទូតចិន លើកឡើងថា ការធ្វើនយោបាយឃោសនាទាមទាររាជរាជ្យនិងមហិច្ចតាចង់ផ្តាច់ខ្លួនរបស់តៃវ៉ាន់ ដែលផ្ទុយស្រឡះពីឆន្ទៈនិងអត្ថប្រយោជន៍ប្រជាជាតិចិន គឺពេលនេះ ត្រូវដល់ទីចុងបញ្ចប់ហើយ។ តាំងតែពីឆ្នាំ២០១៦ សន្ទុះនយោបាយចិនប៉េកាំង កាន់តែខ្លាំងៗ ដើម្បីធ្វើឲ្យតៃវ៉ាន់ឯកោ។ នេះក៏ព្រោះតែទំនោរនយោបាយរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំតៃវ៉ាន់ អ្នកស្រី សៃ អ៊ីងវេន ដែលមាននិន្នាការនិយមឲ្យតម្លៃលើឯករាជ្យភាពតៃវ៉ាន់។ អ្នកស្រីឡើងកាន់អំណាចដឹកនាំតៃប៉ិ តាំងពីឆ្នាំ២០១៦និងជាប់ឆ្នោតម្តងទៀតឆ្នាំ២០២០។ ចិន ទោះបីមិនបានដឹកនាំអំណាចនៅតៃវ៉ាន់ផ្ទាល់ តែជាង៧០ឆ្នាំមកនេះ ចិនតែងតែចាត់ទុកកោះតៃវ៉ាន់ ជាដែនដីរបស់ខ្លួន។ ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ចិន បានជំរុញឲ្យប្រទេសមួយចំនួនក្នុងតំបន់អាមេរិកឡាទីន ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តដៃគូសហការរបស់តៃវ៉ាន់ ផ្តាច់ទំនាក់ទំនងនិងឈប់ទទួលស្គាល់តៃវ៉ាន់។ ដូចករណីផ្តាច់ខ្សែចំណងទូតជាមួយសាធារណរដ្ឋកូមីនីក និង នីហ្ការ៉ាហ្កា។ សព្វថ្ងៃនេះ នៅមានសល់ប្រទេសនិងបុរីរដ្ឋតែ ១៣ ប៉ុណ្ណោះ ដែលនៅបន្តទទួលស្គាល់កោះតៃវ៉ាន់។ ក្នុងនោះមានបែបយ៉ាង បុរីវ៉ាទីកង់ Eswatini ប៉ារ៉ាហ្កាយ បណ្តាប្រទេសកោះតូចៗនៅតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិក បេលីស៍ ក្វាតេម៉ាឡា និងហៃទី។ អាជ្ញាធរតៃប៉ិ ប្រុងគិតនិងធ្វើយ៉ាងណាទៀត? ក្រៅពីប្រឹងដំឡើងសរសៃកស្តីបន្ទោសរិះគន់បកអាក្រាតចិនប៉េកាំង តៃវ៉ាន់ប្រឹងប្រែងថែរក្សាទំនាក់ទំនងដ៏តិចតួច ដែលនៅសេសសល់។ នៅថ្ងៃពុធសប្តាហ៍ខាងមុខនេះ ប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់ អ្នកស្រី សៃ អ៊ីងវេន នឹងអញ្ជើញបំពេញដំណើរទស្សនកិច្ច ចំនួន ១០ ថ្ងៃ នៅប្រទេស ក្វាតេម៉ាឡា និង បេលីស៍ ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្ត។ ក្នុងដំណើរឆ្លងទ្វីបឆ្លងសមុទ្រនេះ អ្នកស្រី សៃ អ៊ីងវេន ក៏ឈប់ចុះចតនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលជាដៃគូសម្ព័ន្ធមិត្តផងនិងម្ចាស់ជំនួយធំផង។ ជាគោលការណ៍ សហរដ្ឋអាមេរិក ជាប្រទេស១ក្នុងចំណោម១៨២ប្រទេស ដែលទទួលស្គាល់គោលការណ៍ចិនតែមួយ។ ប៉ុន្តែ រដ្ឋបាលអាមេរិកនៅតែបន្តជួយគាំទ្រ តៃវ៉ាន់ ជាហូរហែ។ ប្រធានរដ្ឋសភាអាមេរិក បានបញ្ជាក់ថានឹងឆ្លៀតទទួលជួបអ្នកស្រីប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់ នៅរដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា នៅពេលខាងមុខនេះ ក៏ប៉ុន្តែ តំណាងរដ្ឋាភិបាលអាមេរិក បំភ្លឺថា ដំណើររបស់ អ្នកស្រី សៃ អ៊ីងវេន ទៅអាមេរិក គឺគ្រាន់តែ«សុំចុះចតប្តូរជើងយន្តហោះតែប៉ុណ្ណោះ» ពុំមែនជា«ទស្សនកិច្ចផ្លូវការ»ទេ។ ទោះជាម្តេចក្តី ការណ៍នេះ ច្បាស់ជាបង្កក្តីក្តៅក្រហាយដល់ចិនទៀតហើយ៕

3/26/2023 • 6 minutes, 58 seconds

អគ្គលេខាធិការអ.ស.ប៖ ពិភពលោកត្រូវតែតម្រង់ទិសសាជាថ្មី ប្រសិនបើចង់ឲ្យមនុស្សជាតិមានទឹកប្រើទាំងអស់គ្នា នៅថ្ងៃណាមួយ

សន្និសីទអន្តរជាតិស្តីពីទឹក ដែលរៀបចំឡើងនៅឯទីស្នាក់ការអង្គការសហប្រជាជាតិទីក្រុងញូយ៉ក បានបិទបញ្ចប់ហើយ កាលពីថ្ងៃសុក្រ ទី២៤មីនា។ ថ្លែងនៅក្នុងសុន្ទរកថាបិទបញ្ចប់សន្និសីទនេះ លោកអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ បានលើកឡើងថា “ប្រសិនបើចង់មានសង្ឃឹម ថាអាចនឹងធានាឲ្យមនុស្សលើផែនដី មានទឹកប្រើប្រាស់ទាំងអស់គ្នា នៅថ្ងៃណាមួយនោះ គឺពិភពលោកយើង ត្រូវតែតម្រង់ទិសសាជាថ្មី ចាប់ពីពេលនេះទៅ”។ សូមបញ្ជាក់ថា បញ្ហាវិបត្តិគ្មានទឹកប្រើប្រាស់ កំពុងតែចោទឡើងយ៉ាងខ្លាំង នៅទូទាំងពិភពលោក។ ទឹកគឺជាប្រភពនៃជីវិត ទឹកគឺជាសម្បត្តិរួមរបស់មនុស្សជាតិ តែទន្ទឹមនឹងនេះ មនុស្សប្រមាណ២ពាន់លាននាក់ រស់នៅដោយគ្មានទឹកស្អាតបរិភោគទេ។ តម្រង់ទិសដើរឲ្យត្រូវឡើងវិញ នៅក្នុងសុន្ទរកថា បិទបញ្ចប់សន្និសីទអន្តរជាតិស្តីពីទឹក កាលពីថ្ងៃសុក្រទី២៤មីនា លោកអង់តូនីញ៉ូ ហ្គូតទែរស៍ បានថ្លែងថា “ដល់ពេលហើយ ដែលពិភពលោកយើង ត្រូវតែតម្រង់ទិសដៅធ្វើដំណើរ ឲ្យត្រង់ផ្លូវឡើងវិញ”។ គឺជាការកំណត់ទិសដៅរួម ឲ្យបានជាក់ច្បាស់ ប្រសិនបើយើងចង់ឲ្យមនុស្សជាតិទាំងមូល មានទឹកប្រើប្រាស់ មានទឹកស្អាតបរិភោគគ្រប់ៗគ្នា ទៅថ្ងៃខាងមុខ។ លោកបានសង្កត់បន្ថែមថា ទឹកគឺជាប្រភពនៃជីវិត ទឹកជាទ្រព្យសម្បត្តិរួមនៃមនុស្សជាតិទាំងមូល។ ដូច្នេះមនុស្សលោកត្រូវតែរួមគ្នា ការពារ គ្រប់គ្រង បែងចែក និងអាស្រ័យផល ពីធនធានដ៏មានតម្លៃមិនអាចកាត់ថ្លៃបាននេះ។ ពោលគឺ ការការពារ ការគ្រប់គ្រង ការសន្សំសំចៃ ក៏ដូចជាការបែងចែងធនធានទឹក ត្រូវតែស្ថិតនៅជាចំណុចស្នូលកណ្ដាល នៃគោលនយោបាយជាអាទិភាព របស់ប្រទេសនីមួយៗ និងរបស់ពិភពលោកយើង។ លោកអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ បានថ្លែងការបារម្ភថា “បច្ចុប្បន្ននេះពិភពលោកយើង មិនមែនស្ថិតនៅលើផ្លូវដើរឆ្ពោះកាន់កម្មវត្ថុឆ្នាំ២០៣០ ដែលធានាឲ្យមនុស្សពេញមួយផែនដីអាចមានទឹកស្អាតប្រើប្រាស់នោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញគឺពិភពលោកកំពុងដើរផ្លូវខុស ដែលនាំគ្រោះថ្នាក់មកឲ្យអាយុជីវិតមនុស្សគ្នាឯង ដោយសារតែវិបត្តិគ្មានទឹកប្រើប្រាស់”។ ដូច្នេះពេលនេះ គឺជាពេលបន្ទាន់ដែលត្រូវតម្រង់ទិសឡើងវិញ តម្រង់ទិសដោយយកវិទ្យាសាស្ត្រ ជាមូលដ្ឋាន ជាបង្អែក ឈានទៅរៀបចំគោលនយោបាយ “ទឹក”។ មនុស្សលោក ត្រូវតែបោះបង់ចោលសកម្មភាព ឬទម្លាប់ទាំងឡាយ ដែលខ្ជះខ្ជាយទឹក ប្រើទឹកហួសពីតម្រូវការ ហួសពីស្តុកដែលមាន។ សន្យា៧០០ចំណុច តួលេខជាច្រើន បានមកបញ្ជាក់អំពីបញ្ហាប្រឈម ដែលពិភពលោកយើងកំពុងតែជួបនាពេលបច្ចុប្បន្នទាក់ទិននឹងបញ្ហាទឹកនេះ។ ឆ្នាំ២០២០ មនុស្សយ៉ាងហោច២ពាន់លាននាក់ គ្មានទឹកស្អាតបរិភោគទេ ហើយ៣៦០០លាននាក់ គឺរស់នៅដោយគ្មានប្រព័ន្ធបណ្តាញលូបង្ហូរទឹកក្រខ្វក់ ឬលាមក ឲ្យត្រឹមត្រូវគួរឲ្យទុកចិត្តទេ។ យោងតាមតួលេខ យ៉ាងហោចណាស់ មនុស្ស ៤៩៤លាននាក់ ដែលគ្មានបង្គន់អនាម័យប្រើ ហើយត្រូវទៅបន្ទោរបង់ នៅតាមទីហាលវាល។ មនុស្ស២ពាន់លាននាក់ បរិភោគទឹកដែលមិនស្អាត ហើយដែលវាជាប្រភពបង្កបញ្ហាសុខភាព ជំងឺដង្កាត់ច្រើនជំពូកណាស់ ដែលភាគច្រើនគឺសុទ្ធតែជាអ្នកក្រ។ បញ្ហាខ្វះទឹកប្រើប្រាស់ គឺត្រូវតែរាប់បញ្ចូលដោយ ការគ្រប់គ្រងធនធានទឹកឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ចៀសវាងការខ្ជះខ្ជាយ និងការការពារប្រភពទឹកស្អាត ឲ្យបរិសុទ្ធ កុំឲ្យមានសារធាតុពុល មេរោគ បាក់តេរីផ្សេងៗ មកលាយឡំ ធ្វើឲ្យទឹកស្អាតដែលមនុស្សអាចប្រើបាន វាកាន់តែចុះថយចំនួន។ ដូច្នេះផែនការគោលនយោបាយ ដែលត្រូវអនុវត្ត ត្រូវចាប់ផ្តើម ដោយការសាងសង់បង្គន់អនាម័យ ការរៀបចំបណ្តាញលូបង្ហូរទឹកក្រខ្វក់ឲ្យបានត្រឹមត្រូវ និងរៀបចំហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធបន្សុតទឹកក្រខ្វក់។ ដងស្ទឹង និងទន្លេ សរុបប្រវែងប្រមាណ៣សែនគីឡូម៉ែត្រ ដែលបានរងការខូចខាតនោះ នឹងត្រូវទទួលបានការជួសជុល ថែរក្សាការពារឲ្យបានប្រសើរឡើងវិញ។ សន្និសីទរយៈពេល២ថ្ងៃមកនេះ បានបិទបញ្ចប់ទៅ ជាមួយនឹងការសន្យាចំនួនប្រមាណជិត៧០០ចំណុច ពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាល អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងវិស័យឯកជនផងដែរ ដើម្បីឈានទៅផ្លាស់ប្តូរទិសដៅថ្មី ដែលផ្តោតអាទិភពដល់ការការពារធនធានទឹកស្អាត។ តែជារួម មានតែ១ភាគ៣នៃផែនការសន្យាទាំងនេះ ដែលនឹងអាចធ្វើឲ្យមានលទ្ធផលវិជ្ជមានជាក់ស្តែង ទៅលើការគ្រប់គ្រងការពារធនធានទឹក ហើយមានមិនដល់១ភាគ៣ទេ ដែលមានតួលេខថវិកាចំណាយជាក់ច្បាស់ ថាត្រូវការប្រាក់ប៉ុន្មាន។ ការចាប់ផ្តើមដ៏មានសង្ឃឹម តែត្រូវតែប្រឹងប្រែងបន្ត យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក Charles Iceland អ្នកជំនាញនៅ World Ressources Institute បានលើកឡើងថា ប៉ុណ្ណេះគឺវាជាការចាប់ផ្តើមដ៏មានសង្ឃឹមណាស់ទៅហើយ។ លោកបានអបអរជាអាទិ៍ ចំពោះគម្រោងសន្យា ដែលអាល្លឺម៉ង់ជាអ្នកផ្តួចផ្តើម ដើម្បីរៀបចំការគ្រប់គ្រងអាងទន្លេនីហ្សេ ដែលហូរកាត់ប្រទេស៩នៅអាហ្វ្រិក ហើយដែលភាពកម្រនៃធនធានទឹកនៅដងទន្លេនេះ បានក្លាយជាប្រភពនៃបញ្ហាវិវាទ ជម្លោះហិង្សារួចទៅហើយនៅក្នុងតំបន់នេះ។ ដូចគ្នាដែរ លោក Stuart Orr តំណាងអង្គការWWF បានលើកឡើងដែរថា លោកមានភ្ញាក់ផ្អើលដោយត្រកអរដែរ ដោយឃើញសន្ទុះវិជ្ជមាន ផ្តល់ឲ្យដោយសន្និសីទនេះ។ ធម្មតាសន្និសីទអន្តរជាតិរបៀបនេះ គេតែងតែនិយាយគ្នាចោល ពេលចប់មកផ្ទះវិញរៀងខ្លួនក៏ចប់ទៅ តែលើកនេះគឺថាវាមានកម្លាំងឥទ្ធិពលល្អ ដែលធ្វើឲ្យមានសង្ឃឹមជាក់ស្តែង។ លោកបានបន្ថែមថា បញ្ហាវិបត្តិខ្វះទឹកនេះ នឹងមិនបាត់ភ្លាមៗទេ ផ្ទុយទៅវិញគឺវានឹងកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ តែអ្វីដែលសំខាន់គឺគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ផ្តល់អាទិភាពគិតគូរ រកដំណោះស្រាយជាបន្ទាន់ចាប់ពីពេលនេះ។ ជាងនេះទៀត បញ្ហាទឹកវាសំខាន់ណាស់ តែកន្លងមកជាង៤០ឆ្នាំហើយ មិនដែលមានសន្និសីទអន្តរជាតិស្តីពីទឹកបែបនេះទេ។ តែក៏ មិនមែនសន្និសីទអន្តរជាតិស្តីពីទឹក រៀបចំម្តងនេះហើយ អ្វីៗនឹងប្រសើរឡើងភ្លាមនោះទេ។ តំណាងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលដែលបានចូលរួម បានអំពាវនាវថាអំណេះតទៅ គឺត្រូវតែរៀបចំជារៀងរាល់ឆ្នាំ ដើម្បីនិយាយពិភាក្សា ដោះដូរយោបល់ គូសវាសផែនបន្ថែមទៀត។ អ្នកចូលរួមសន្និសីទនេះ ក៏បានអំពាវនាវផងដែរ ថាដើម្បីផ្តល់សន្ទុះវិជ្ជមាន គឺអង្គការសហប្រជាជាតិ ត្រូវតែតែងតាំងមនុស្សម្នាក់ក្នុងមុខតំណែងថ្មី ក្នុងនាមជាប្រេសិតពិសេសទទួលបន្ទុកបញ្ហាទឹក។ លោកអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ នឹងយកសំណើនេះទៅពិចារណា។ លោក Henk Ovink ប្រេសិតពិសេសទទួលបន្ទុកផ្នែកទឹករបស់រដ្ឋាភិបាលហូឡង់ បានលើកឡើងថា បើគ្មានទីភ្នាក់ងារ គ្មានសន្ធិសញ្ញាពិសេសស្តីពីទឹកទេនោះ គឺមានន័យថា ទឹកពុំមានផ្ទះនៅក្នុងអង្គការសហប្រជាជាតិនោះទេ៕

3/25/2023 • 7 minutes, 8 seconds

ថាមពលនុយក្លេអ៊ែរនិងកាបូនសំយោគ នាំឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសសហភាពអឺរ៉ុបប្រទាញប្រទង់គ្នា

ប្រទេសថ្នាក់ដឹកនាំសហភាពអឺរ៉ុប បើកកិច្ចប្រជុំកំពូល ចំនួន ២ ថ្ងៃ នៅទីក្រុងព្រុចសែល។ ក្រៅពីបញ្ហាសង្គ្រាមអ៊ុយក្រែន ថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលសហភាពអឺរ៉ុប ត្រូវផ្តោតលើបញ្ហានុយក្លេអ៊ែរ និងការហាមឃាត់ការលក់រថយន្តប្រើប្រេង។ អ្នកដឹកនាំខ្លះ នៃប្រទេសសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុប ចង់ឲ្យវិយោគទុនកាន់តែខ្លាំងលើវិស័យថាមពលបរមាណូ ក៏ប៉ុន្តែ អ្នកដឹកនាំខ្លះទៀត ជំទាស់ និងចង់ឲ្យកែច្នៃថាមពលផ្សេងៗ ក្រៅពីថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ។ ក្នុងជំនួបនេះ អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ ចូលរួមវត្តមានដោយផ្ទាល់ ហើយនិង ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន បានចូលរួមតាមប្រព័ន្ធវីដេអូពីចម្ងាយ។ ជាថ្មីម្តងហើយម្តងទៀត លោក ហ្សេលិនស្គី ទាមទារជំនួយគ្រឿងសព្វាវុធដើម្បីយកទៅច្បាំងទប់ទល់នឹងការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ី។ «វិនិយោគទុនវិស័យថាមពលស្អាត» ចំពោះសហភាព វិស័យថាមពល ជាចំណោមបញ្ហាចម្បងមួយ ហើយក៏វាដរចេញកាន់តែខ្លាំងពីវិបត្តិសង្គ្រាមឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ីលើអ៊ុយក្រែន។ ម្យ៉ាងទៀត គឺក្នុងបរិបទថ្មី ដែលពិភពលោក កំពុងតែប្រឈមខ្លាំងនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ហើយបណ្តារដ្ឋនីមួយៗបង្កើនស្មារតីយកចិត្តទុកដាក់ដោះស្រាយបញ្ហានេះ ដែលគេត្រូវគិតគូររកមធ្យោបាយថាមពលថ្មី ដែលស្អាត អាចកកើតឡើងវិញ និងជះឥទ្ធិពលអាក្រក់តិតតួចចំពោះអាកាសធាតុភពផែនដី។ និយាយឲ្យខ្លី ត្រឹមរង្វង់សហភាពអឺរ៉ុប។ ជាង៣០ឆ្នាំមុន នៅពេលដែលអង់គ្លេសនៅជារដ្ឋសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុប នាយករដ្ឋមន្ត្រីអង់គ្លេសកាន់នោះ អ្នកស្រី Margaret Thatcher បានកែទម្រង់វិស័យថាមពល ដោយផ្តើមងាកចេញពីវិស័យធ្យូងថ្ម ហើយបែរមករកថាមពលឧស្ម័ន។ គ្រានោះ ប្រទេសអឺរ៉ុប ក៏នាំគ្នានាំចូលឧស្ម័នពីសមុទ្រខាងជើង ពីក្រុមប្រទេសស្កង់ដីណាវ ពីប្រទេសអាហ្វ្រិក និងជាពិសេសពី រុស្ស៊ី ជាដើម។ នៅគ្រានេះ រុស្ស៊ី បានបើកប្រតិបត្តិសឹកច្បាំងឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន ដែលតម្រូវឲ្យប្រទេសអឺរ៉ុប ដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចលើរុស្ស៊ី ជៀសវៀងមិនទិញប្រេងនិងឧស្ម័នពីរុស្ស៊ី។ ហេតុនេះក៏បង្កការលំបាកឲ្យអឺរ៉ូបខ្លួនឯងដែរ ដែលប្រទេសអឺរ៉ុបត្រូវរកប្រភពថាមពលថ្មី ដែលអាចផ្តល់ឯករាជ្យស្វ័យតភាព មាននិរន្តរភាព និងផ្នែកថាមពលគិតគូរដល់បរិស្ថានផង។ អាស្រ័យហេតុនេះ កាលពី១០ថ្ងៃមុន សហភាពអឺរ៉ុប បានធ្វើពង្រាងច្បាប់មួយស្តីពីវិស័យថាមពល ដែលត្រូវថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសនីមួយៗ ជជែកតស៊ូមតិគ្នា។ អ្នកតំណាងប្រទេសបារាំងនិងមេដឹកនាំរដ្ឋសមាជិក ប្រមាណជាជាង ១០ ប្រទេស គឺ មូលមាត់ឯកភាពយល់ព្រម ចង់ឲ្យវិនិយោគទុនកាន់តែខ្លាំង និងកាន់តែច្រើនទៅលើឧស្សាហកម្មវិស័យថាមពលបរមាណូ។ ដ្បិតពីព្រោះតែពួកគេយល់ឃើញថា ប្រភពថាមពលពលនុយក្លេអ៊ែរ «ស្អាត» «មិនបញ្ចេញផ្សែងពុលឧស្ម័នកាបូនិកបំផ្លាញបរិស្ថានបង្កឲ្យបង្កើនកម្តៅផែនដី» ដែលជារួម ពួកគេចាត់ទុកថា ជា«ប្រភពថាមពលអាចកកើតឡើងវិញ» ហើយរួមចំណែក«កាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័នដែលធ្វើឲ្យកើនកម្តៅផែនដី«។ ផ្ទុយទៅវិញ គំនិតនេះ ត្រូវបណ្តាក្រុមនយោបាយបរិស្ថាននិយម នៅអឺរ៉ុប រិះគន់យ៉ាងចាស់ដៃ ហើយក្រុមប្រទេសផ្សេងទៀត ដែលដឹកនាំមុខគេ ដោយ អាល្លឺម៉ង់ គឺមិនយល់ស្របទាល់តែសោះ ក្នុងការពឹងផ្អែកលើថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ។ ស្ហុលស៍ ៖ «នុយក្លេអ៊ែរ ជាថាមពលស្អាត និងកកើតឡើងវិញ គឺខុសស្រឡះ» បណ្តាក្រុមប្រទេសដែលមិនយល់ស្របចំពោះការងាកទៅរំពឹងលើបរមាណូដើម្បីចម្រាញ់ថាមពល គឺមាន អាល្លឺម៉ង់ លុចសំបួរ ដាណឺម៉ាក់ អេស្ប៉ាញ និង អូទ្រីស ជាដើម។ ចំពោះអាល្លឺម៉ង់ (និងបារាំង) ជាប្រទេសក្បាលម៉ាស៊ីនសេដ្ឋកិច្ចនាំមុខគេមួយសំខាន់របស់ក្នុងរង្វង់សហភាពអឺរ៉ុប។ ប្រសិនបើរំឮកពេលខ្លី គឺ ៣ឆ្នាំមុន អាល្លឺម៉ង់ តាមរយៈរដ្ឋមន្ត្រីបរិស្ថាន គឺបានថ្លែងគោលចំហរថា «បេសកម្មរបស់រដ្ឋសហព័ន្ធអាល្លឺម៉ង់ គឺលុបបំបាត់ថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ »។ ពេលនេះទៀត គឺរដ្ឋបាលក្រុងប៊ែរឡាំងនៅតែរក្សាប្រកាន់ជំហរដដែល។ នៅក្នុងឱកាសកិច្ចប្រជុំកំពូលសហភាពអឺរ៉ុប អធិការបតីអាល្លឺម៉ង់ អូឡាហ្វ ស្ហុលស៍ មានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា «គំនិតដែលយល់ថា ថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ ជាថាមពលស្អាត ជាថាមពលកកើតឡើងវិញ គឺការយល់ខុសស្រឡះតែម្តង»។ មានហេតុផលជាច្រើននៅពីក្រោយជំហររបស់ប្រទេសដែលមិនចង់ឲ្យវិនិយោគទុនលើនុយក្លេអ៊ែរ។ ទី១ គឺដូចអធិបតីអាម្លឺម៉ង់បញ្ជាក់ស្រាប់ ហើយនិងមានបញ្ហាកាកសំណល់នុយក្លេអ៊ែរដែលត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់។ ទី២ នេះជាការប្រឡែងជាមួយភ្លើង ច្បាស់ជារលាក ឧទាហរណ៍ ជាក់ស្កែងករណីគ្រោះថ្នាក់នៅរោងចក្រផលិតថាមពលនុយក្លែរអ៊ែរ នៅ Fukushima ឬនៅ Chernobyl ។ ហេតុផលមួយទៀត ដែល អ្នកវិភាគខាងថាមពលនៅអឺរ៉ុប សម្លឹងឃើញ គឺថា ការផលិតថាមពលនុយក្លែរអ៊ែរ ជាការវិនិយោគរយៈពេលវែងឆ្ងាយ ហើយត្រូវចំណាយលុយកាក់ច្រើនណាស់ រួមទាំងប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាក៏ទំនើបផុតលេខដែរ ដើម្បីបញ្ជៀសហានិយភ័យ។ ដែលចំណុចនេះ គឺអាល្លឺម៉ង់មិនចង់ធ្វើទេ ដ្បិតអាល្លឺម៉ង់ចង់វិនិយោគតិច ហើយបានផលទាន់ចិត្ត ក្នុងរយៈពេលខ្លីផង។ ក្រុមប្រទេសដែលនៅឈរខាងអាល្លឺម៉ង់ យល់ឃើញបែបនេះ និង ឲ្យយោបល់ពីការផលិតថាមពល«កាបូនសំយោគ» សំយោគពីអ៊ីដ្រូសែននិងកាបូនិក ហើយនិងចម្រាញ់ថាមពលពីកាក់សំណល់កសិកម្ម សំរាម និងសំណល់ប្រេង ជាដើម។ ទន្ទឹមនេះ ត្រូវទាញយកថាមពល ខ្យល់ និងពន្លឺព្រះអាទិត្យ។ ពង្រាងច្បាប់របស់សហភាព នឹងគិតគូរពីការឧបត្ថម្ភធន ផ្តល់ជំនួយលុយកាក់ចំពោះការវិនិយោគទុនទៅវិស័យផលិតថាមពលស្អាត។ ប្រធានគណៈកម្មការអឺរ៉ុប អ្នកស្រី អួរស៊ូឡា វ៉ុនឌែរ ឡេយែន បញ្ជាក់ថា គម្រោងដែលគ្មានផ្តល់ផលប៉ះពាល់ បញ្ចេញផ្សែងពុល បង្កឲ្យកើនកម្តៅផែនដី ដែលនឹងត្រូវទទួលការឧបត្ថម្ភជំនួយ។ ដោយឡែក ការវិនិយោគទុនលើថាមពល«នុយក្លេអ៊ែរ» គឺទាល់តែមានការធានាបញ្ជាក់ពីសុវត្ថិភាពបំផុត ទើបអាចបានជំនួយខ្លះ ប៉ុន្តែនឹងមិនទទួលបានជំនួយជាទូទៅទេ៕

3/24/2023 • 6 minutes, 47 seconds

ក្រោយការអនុម័តច្បាប់កំណែទម្រង់សោធននិវត្តន៍ បារាំងធ្វើបាតុកម្មកាន់តែខ្លាំង

នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី ២៣មីនា២០២៣នេះ ក្រុមសហជីពបារាំងបានប្រកូកប្រកាសធ្វើបាតុកម្មនិងកូដកម្មជាថ្មី ទូទាំងប្រទេសជាលើកទី៩ ដើម្បីប្រឆាំងនឹងកំណែទម្រង់ច្បាប់សោធននិវត្តន៍។ អនុម័តកាលពីថ្ងៃចន្ទទី ២០មីនា ដោយមិនឆ្លងកាត់ការបោះឆ្នោតនៅសភា ច្បាប់សោធនិវត្តន៍នេះ នឹងត្រូវដាក់ឲ្យឆ្លងកាត់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ។ ហេតុអ្វីត្រូវឆ្លងកាត់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ? តើក្រុមប្រឹក្សាអាចនឹងអារកាត់សេចក្តីយ៉ាងណា ? ក្រោមការអំពាវនាវរបស់សហជីព និងបក្សប្រឆាំង ចលនាបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងច្បាប់កំណែទម្រង់សោធននិវត្តន៍ មិនថមថយទេ ! ថ្ងៃនេះ ចរាចរណ៍ដឹកជញ្ជូនសាធារណៈក្នុងរដ្ឋធានីប៉ារីស និងខេត្តក្រុងទូទាំងប្រទេស មានការរអាក់រអួលយ៉ាងខ្លាំង។ បណ្តាញខ្សែរថភ្លើងល្បឿនលឿន ព្រមទាំងខ្សែរថភ្លើងឆ្លងស្រុក មានដំណើរការប្រមាណតែមួយភាគបី។ ការហោះហើរក្នុងតំបន់ ត្រូវលុបចោលប្រមាណ៣០%។ ស្ថានីយ៍រថភ្លើង ចំណតរថយន្តក្រុង អាកាសយានដ្ឋាន ផ្លូវថ្នល់ ផ្លូវដែក ... រងការរារាំង និងបិទខ្ទប់ ដោយអន្លើ ពីសំណាក់បាតុករ។ សាលារៀនមួយចំនួនក៏ត្រូវបិទ។ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាន មានភារៈផ្តល់ព័ត៌មាន មិនធ្វើកូដកម្មទេ ប៉ុន្តែលើកនេះកាសែតធំៗបារាំងមួយចំនួនដូចយ៉ាង កាសែត LEMONDE បានប្រកាសផ្អាកការផ្សាយមួយព្រឹក។ ទាំងនេះសឱ្យឃើញអំពីទំហំនៃចលនាប្រឆាំង។ បន្ទាប់ពីច្បាប់ត្រូវបានអនុម័តដោយមិនឆ្លងកាត់ការបោះឆ្នោតនៅសភានៅថ្ងៃទី ចន្ទទី ២០មីនាមក បាតុកម្មរប៉េះរបោះកើតមានជារៀងរាល់ថ្ងៃ ប៉ុន្តែថ្ងៃនេះ ជាបាតុកម្មធំខ្លាំងលើកទីមួយ ក្រោយការអនុម័តច្បាប់និង បន្ទាប់ពីប្រធានាធិបតី បានផ្តល់បទសម្ភាសន៍ពន្យល់តាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ជាតិ កាលពីថ្ងៃអង្គារម្សិលមិញ។ ចលនាប្រឆាំងកាន់តែខឹង និងកំពុងនាំគ្នាបាតុកម្មយ៉ាងធំនេះ ក៏ព្រោះយល់ថារដ្ឋាភិបាលលោកស្រីនាយករដ្ឋមន្ត្រី អេលីហ្សាប៊ែត ប៊ន ដែលបានរួចផុតពីញាត្តិចាប់ថ្នាក់ ប្រើមាត្រា៤៩,៣ ច្រើនជ្រុល ដើម្បីអនុម័តច្បាប់ចូលនិវត្តន៍ ប្រៀបដូចជាការបំបិទសិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ ខឹងប្រធានាធិបតីម៉ាក្រុង ដែលនៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ លោកបានបង្ហាញភាពមានៈរបស់លោក ដោយសុខចិត្តអាប់ប្រជាប្រិយភាពឱ្យតែច្បាប់ដ៏សំខាន់និងចាំបាច់នេះបានចូលជាធរមានយ៉ាងយូរនៅចុងឆ្នាំ។ រដ្ឋាភិបាលបានថែមទាំងសម្រេចបញ្ចូនច្បាប់នេះទៅឱ្យក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញពិនិត្យលម្អិតទៀត។ តើក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ អាចនឹងសម្រេចយ៉ាងណា ? វាជាការកម្រណាស់ ដែលនាយករដ្ឋមន្ត្រីយកច្បាប់អនុម័តហើយទៅឆ្លងកាត់យោបល់របស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញនោះ តែប្រឈមនឹងកម្លាំងប្រឆាំងបែបនេះ រដ្ឋាភិបាលចង់បញ្ជាក់អំពីភាពត្រឹមត្រូវរបស់ខ្លួន ដោយបញ្ជូនច្បាប់ទៅឱ្យក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញពិនិត្យលម្អិត ដោយផ្ទាល់តែម្តងដូច្នេះ។ មានអំណាចកំពូល សម្រេចហើយគ្មានអ្វីតវ៉ាទៀតបាន តាមធម្មតា ក្រុមប្រឹក្សាមានពេល១ខែ ក្នុងការផ្តល់សេចក្តីសម្រេច ថាច្បាប់កំណែទម្រង់សោធននិវត្តន៍ របស់រដ្ឋាភិបាលពិតជាត្រឹមត្រូវ ឬយ៉ាងណា។ តែក្រុមប្រឹក្សាក៏អាចផ្តល់ចម្លើយ នៅត្រឹម៨ថ្ងៃ ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលស្នើសុំឱ្យធ្វើការត្រួតពិនិត្យបន្ទាន់។ យោលទៅលើភាពសំខាន់នៃច្បាប់ចំពោះសង្គម ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញដែលមានសមាជិក៨នាក់និង ប្រធានម្នាក់(លោកឡូរ៉ង់ហ្វាប៊ីយូស) ច្បាស់ជាបាន សិក្សា និងមានចម្លើយសម្រាប់គម្រោងកំណែទម្រង់ច្បាប់នេះខ្លះរួចទៅហើយ។ ក្រុមប្រឹក្សានឹងផ្តល់ចម្លើយនៅរវាងបីសប្តាហ៍ខាងមុខ។ តាំងពីបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ១៩៥៨ ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញបំពេញការងារប្រកបសុក្រិត្យភាពបំផុត សម្រេចហាមឃាត់តែវិធានការថវិកាណាដែលនៅក្រៅរង្វង់ច្បាប់តែប៉ុណ្ណោះ។ ក្រុមប្រឹក្សាកម្រនឹងជំទាស់ ឬចេញបម្រាមប្រឆាំងទាំងស្រុងនឹងគម្រោងច្បាប់របស់រដ្ឋាភិបាលណាស់។ ពេញមួយរបបសាធារណរដ្ឋទី៥នេះ គឺមានតែម្តងគត់នៅឆ្នាំ១៩៧៩ប្រឆាំងនឹងច្បាប់ថវិកា និងម្តងទៀតនៅឆ្នាំ២០២១ ប្រឆាំងនឹងច្បាប់ទីលំនៅ។ សម្រាប់ច្បាប់កំណែទម្រង់សោធននិវត្តន៍នេះ ដែលរដ្ឋាភិបាលបង្ហាញក្នុងទម្រង់ជាច្បាប់កំណែទម្រង់ថវិកាផ្នែកធានារ៉ាប់រងសង្គមឆ្នាំ២០២៣ មិនផ្ទុយនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញឡើយ។ ដូច្នេះក្រុមប្រឹក្សា ទំនងជានឹងមិនបញ្ចេញយោបល់ប្រឆាំងទេ។ បើមានគឺត្រឹមជំទាស់លើផ្នែកខ្លះនៃវិធានការ ទាក់ទងនឹងសន្ទទស្សន៍របបការងារមនុស្សចាស់ចាប់ពីអាយុ៥៥ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ។ បើមានការជំទាស់ផ្នែកណានោះគេត្រូវការធ្វើច្បាប់ទីពីរមកភ្ជាប់បញ្ចូល។ ប្រជាមតិ ? ទន្ទឹមនឹងការសិក្សាសំណើរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញក៏បានទទួលបណ្តឹងពីបក្សប្រឆាំងដែរ។ សមាជិកសភានិងព្រឹទ្ធសភាខាងបក្សប្រឆាំងចំនួន២៥០រូប បានស្នើសុំឱ្យមានដំណើរបែបបទប្រជាមតិជុំវិញការកំណត់អាយុចូលនិវត្តន៍ត្រឹមអាយុ៦២ឆ្នាំ។ ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ មានពេលមួយខែដែរ ក្នុងការផ្តល់សេចក្តីសម្រេចថាសំណើនេះសមរម្យគួរទទួលយកឬយ៉ាងណានោះ។ ប្រសិនបើក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញយល់ព្រម នោះក្នុងរយៈពេល៩ខែ គេត្រូវប្រមូលហត្ថលេខារបស់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោត ឱ្យបានយ៉ាងហោច១០% ពោលគឺស្មើនឹងប្រមាណ៤,៨លាននាក់។ ប៉ុន្តែតាំងពីចូលជាធរមាននៅឆ្នាំ២០០៨ ច្បាប់ធ្វើប្រជាមតិលើគម្រោងអ្វីមួយ មិនដែលចេញរួចទេ ព្រោះមិនដែលប្រមូលសំឡេងអប្បបរិមាបាន។ នេះបើតាមកំណត់សម្គាល់របស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ៕

3/23/2023 • 6 minutes, 15 seconds

អ.ស.ប. ទាញសញ្ញាអាសន្នពី “វិបត្តិខ្វះទឹកក្នុងពិភពលោក” តាមរយៈសន្និសីទអន្តរជាតិស្តីពីទឹក

ថ្ងៃទី២២មីនា គឺជាទិវាទឹកពិភពលោក។ ទឹកគឺជាប្រភពមិនអាចខ្វះបាន សម្រាប់ជីវិតមនុស្ស សត្វ និងរុក្ខជាតិនៅលើភពផែនដីយើង។ តែធនធានទឹក កំពុងតែជួបនូវភាពហិនហោច។ អង្គការសហប្រជាជាតិ ទើបតែបានចេញរបាយការណ៍មួយ ទាញសញ្ញាអាសន្ន ស្តីអំពីបញ្ហាខ្វះទឹកប្រើប្រាស់ ដែលកំពុងតែចោទខ្លាំងឡើងៗ នៅទូទាំងពិភពលោកយើង។ ១០%នៃមនុស្សលើផែនដី រងសំពាធខ្លាំងណាស់ ដោយសារបញ្ហាគ្មានទឹកស្អាតប្រើប្រាស់។ គឺនៅក្នុងបរិបទនេះហើយ អង្គការសហប្រជាជាតិបានបើកសន្និសីទអន្តរជាតិមួយ ស្តីពីទឹក ចាប់ពីថ្ងៃទី២២មីនា នៅឯទីស្នាក់ការទីក្រុងញូយ៉ក។ យោងតាមរបាយការណ៍អង្គការសហប្រជាជាតិ ស្តីពីធនធានទឹក ដែលចេញផ្សាយនៅព្រឹកថ្ងៃទី២២មីនានេះ គឺយ៉ាងហោចណាស់ មនុស្សចំនួន ២៣០០លាននាក់ នៅទូទាំងពិភពលោកយើង ដែលកំពុងរស់នៅតាមប្រទេសដែលមានសំពាធដ៏លំបាក ដោយសារតែបញ្ហាគ្មានទឹកប្រើប្រាស់។ ហើយចំនួន២ពាន់លាននាក់ គឺគ្មានទឹកស្អាតប្រើប្រាស់ និងបរិភោគប្រចាំថ្ងៃទេ។ ហើយយោងតាមរបាយការណ៍ចុងក្រោយរបស់អ្នកជំនាញអាកាសធាតុ នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃចន្ទ ទី២០មីនា គឺយ៉ាងហោចណាស់ មនុស្សចំនួនពាក់កណ្តាល ដែលរស់នៅលើផែនដី បានរងនូវបញ្ហាខ្វះទឹកប្រើប្រាស់ធ្ងន់ធ្ងរ ក្នុងរយៈពេលណាមួយជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ កាន់តែក្រីក្រ កាន់តែប្រឈមខ្លាំងដោយបញ្ហាខ្វះទឹកស្អាត លោក Richard Connor អ្នកជំនាញនិងជាសមាជិកម្នាក់សរសេររបាយការណ៍ បានលើកឡើងថា បញ្ហាខ្វះទឹកប្រើប្រាស់នេះ វាបានរំលេចឲ្យឃើញផងដែរ នូវគម្លាតគ្នា រវាងអ្នកមាននិងអ្នកក្រ មិនថាស្រុកណាឬស្រុកណាទេ។ អ្នកដែលមានជីវភាពធូរធា អ្នកនោះអាចមានទឹកប្រើប្រាស់។ ផ្ទុយទៅវិញ បើមនុស្សនោះកាន់តែក្រីក្រ គឺអ្នកនោះ កាន់តែប្រឈមបញ្ហាខ្វះទឹកប្រើប្រាស់ កុំថាឡើយដល់ទៅទឹកស្អាតសម្រាប់បរិភោគ។ បញ្ហាមិនមែនស្ថិតនៅតែលើការខ្វះទឹកមួយមុខទេ បញ្ហាដ៏ធំមួយទៀត គឺបញ្ហាប្រភពទឹកត្រូវបំពុល ធ្វើឲ្យកម្រិតចំនួនទឹកស្អាត កាន់តែរួញខើចសម្រាប់មនុស្ស។ ការខ្វះប្រព័ន្ធចម្រុះ បន្សុតទឹកស្អាត គ្មានបណ្តាញលូ ប្រព័ន្ធប្រឡាយទឹកត្រឹមត្រូវ គឺជាកត្តាមួយបំពុលទៅដល់ប្រភពទឹក។ លើផែនដីយើងនេះ មនុស្សយ៉ាងហោច ២ពាន់លាននាក់ បរិភោគទឹកដែលមិនស្អាតបរិសុទ្ធ ទឹកដែលប្រឡាក់លាយឡំជាមួយលាមក មេរោគ បាក់តេរីផ្សេងៗ ដែលធ្វើឲ្យពួកគេប្រឈមនឹងជម្ងឺដង្កាត់ច្រើនយ៉ាងណាស់ ដូចជាជំងឺអាសន្នរោគ ជំងឺគ្រុនសន្ធំ ទីហ្វូអ៊ីដ ជំងឺប៉ូលីយ៉ូ ដែលធ្វើឲ្យខូចខួរឆ្អឹងខ្នង ដែលយើងហៅជាទូទៅថា ជំងឺស្វិតដៃជើងជាដើម។ ជំងឺទាំងអស់នេះ គឺសុទ្ធតែឆ្លងតាមរយៈការបរិភោគទឹកក្រខ្វក់។ ក្រៅពីនេះ ប្រភពទឹក អាចត្រូវបំពុលដោយសារធាតុពុលផ្សេងៗទៀត ដែលមានដូចជា សារធាតុគីមី ផលិតផលឱសថ ថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត កំទេចប្លាស្ទិក និងល្អងលោហៈធាតុ ជាច្រើនមុខទៀត។ ទាំងអស់នេះ គឺវាចូលរួមធ្វើឲ្យមនុស្សមានបញ្ហាសុខភាព ហើយដែលអ្នកក្រ កាន់តែប្រឈមគ្រោះថ្នាក់ ព្រោះអ្នកក្រគ្មានលទ្ធភាពទទួលបានទឹកស្អាតបរិភោគ។ លោក Richard Connor បានទាញសញ្ញាអាសន្នថា បើនៅតែបែបនេះ ចំនួនមនុស្សដែលមិនអាចទទួលបាននូវសេវារំដោះទឹកក្រខ្វក់ឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ពិតជាកើនចំនួន ពី៤០ ទៅ៥០%នៃចំនួនមនុស្សលើផែនដី ហើយ២០ទៅ ២៥% នឹងគ្មានទឹកស្អាតបរិភោគទេ ទៅថ្ងៃមុខ។ “មនុស្សដើរលើផ្លូវ ដែលគ្រោះថា្នក់ដល់អាយុជីវិតខ្លួនឯង” មនុស្សយើងត្រូវការទឹកសម្រាប់រស់ តែផ្ទុយទៅវិញ គឺមនុស្សយើងដែលជាអ្នកបំផ្លាញប្រភពជីវិតខ្លួនឯង។ ការបំផ្លាញមានច្រើនរូបភាព ដែលភាគច្រើនគឺវាឆ្លុះបញ្ចាំងពី ភាពអត្មានិយមគិតតែប្រយោជន៍ខ្លួន ដោយភ្លេចគិតថា ទឹកជាសម្បត្តិរួមរបស់មនុស្សគ្រប់គ្នា។ ក្នុងរវាង៤០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ តម្រូវការទឹកនៅទូទាំងពិភពលោក បានកើនឡើង១%ជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ តំបន់អាស៊ីខាងកើត និងតំបន់អាមេរិកខាងត្បូង ដែលកន្លងមកមិនដែលជួបបញ្ហាខ្វះទឹក ពេលនេះក៏ចាប់ផ្តើមជួបបញ្ហានេះបណ្តើៗដែរ។ លោកអគ្គលេខាធិការនៃអង្គកាសហប្រជាជាតិ បានថ្លែងថា មនុស្សលោកយើងបច្ចុប្បន្ននេះ កំពុងតែដើរឆ្ពោះទៅកាន់ផ្លូវដ៏គ្រោះថ្នាក់ សម្រាប់អាយុជីវិតខ្លួនឯង។ ចំនួនមនុស្សកាន់តែច្រើនលើផែនដី តែចំនួនធនធានទឹកវិញ កាន់តែចុះថយ។ ការប្រើប្រាស់ទឹកលើសចំណុះ លើសតម្រូវការ ដោយការខ្ជះខ្ជាយរបស់មនុស្សម្នាក់ៗ ដោយគ្មានការទទួលខុសត្រូវ។ ការអភិវឌ្ឍន៍ ឬក៏សកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចផ្សេងៗ ដែលត្រូវការប្រើទឹកច្រើនហួសប្រមាណ ក៏ជាកត្តាចូលរួមធ្វើឲ្យទឹកកាន់តែខ្វះ សម្រាប់ទ្រទ្រង់ជីវិតមនុស្ស។ បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ បានធ្វើឲ្យបាត់បង់តុល្យភាពនៃធនធានទឹក។ ទីកន្លែងខ្លះទឹកជំនន់ជន់ជោរ លិចលង់មួយរំពេច និងជាញឹកញាប់ ខណៈតំបន់ផ្សេងទៀត ស្ងួតប្រេះក្រហែងរកតែភ្លៀងមួយដំណក់គ្មាន។ គ្រោះរាំងស្ងួត គ្មានទឹកប្រើប្រាស់ វាមកបន្ថែមការលំបាកលំបិន ដល់ជីវិតមនុស្សរាប់សិបលាននាក់ ដែលមានជីវភាពក្រីក្រ ហើយធ្វើឲ្យពួកគេប្រឈមជារៀងរាល់ថ្ងៃ នូវគ្រោះទុរភិក្ខ គ្មានចំណីអាហារបរិភោគ។ ដល់ពេលហើយ ដែលមនុស្សយើងម្នាក់ៗ ត្រូវគិតថា ទឹកមួយដំណក់ដែលយើងបង្ហូរចាក់ចោលគ្មានស្តាយស្រណោះនោះ គឺវាមានតម្លៃសំខាន់ខ្លាំងកម្រិតណា សម្រាប់មនុស្សខ្លះ ដែលគ្នារកតែទឹកបរិភោគគ្មាន។ ដូច្នេះ ការសន្សំសំចៃ វាគឺជាអ្វីដែលមនុស្សយើងម្នាក់ៗ អាចចូលរួមបាន។ ឆ្នាំ២០៣០ មនុស្សពេញមួយពិភពលោកអាចមានទឹកស្អាតប្រើប្រាស់? ក្នុងរយៈពេល២ថ្ងៃនេះ មនុស្សចំនួន ៦៥០០នាក់ នឹងចូលរួមនៅក្នុងសន្និសីទនៅទីក្រុងញូយ៉ក ដែលក្នុងនោះ គឺមានរដ្ឋមន្ត្រី និងប្រមុខរដ្ឋាភិបាលប្រទេសជាង១០០ចូលរួមដែរ។ គេសង្ឃឹមថា នៅក្នុងឱកាសន្និសីទនេះ គឺនឹងមានការឆ្វេងយល់ ការសន្យា ដើម្បីរៀបចំយន្តការ និងផែនការសកម្មភាពជាក់ស្តែង ឈានទៅការពារធនធានទឹក ឈានទៅរៀបចំឲ្យប្រជាជនដែលប្រឈម អាចទទួលបាននូវសេវាទឹកស្អាតប្រើប្រាស់។ បញ្ហាទឹកវាសំខាន់ណាស់ តែសន្និសីទអន្តរជាតិទ្រង់ទ្រាយធំស្តីពីទឹក គឺមិនដែលរៀបចំធ្វើទេ ប្រមាណ៤៦ឆ្នាំមកនេះ។ មានន័យថា ពិភពលោកទើបតែភ្ញាក់ខ្លួនទេ! អង្គការសហប្រជាជាតិ បានដាក់ចុះនូវកម្មវត្ថុ កាលពីឆ្នាំ២០១៥ ថានៅរវាងឆ្នាំ២០៣០ នឹងធានាឲ្យប្រជាជនក្នុងពិភពលោកមានទឹកស្អាតប្រើប្រាស់។ កម្មវត្ថុដែលស្ថិតនៅឆ្ងាយខ្លាំងណាស់ សម្រាប់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ យោងតាមលោក Gilbert Houngbo ប្រធានផ្នែកទឹក នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ បានលើកឡើងថា ដើម្បីសម្រេចកម្មវត្ថុនេះបាន គឺទាល់តែពិភពលោកយើង បង្កើនថវិកាវិនិយោគ ឲ្យបាន១គុណជា៣ឯណោះ នៅក្នុងវិស័យទឹកស្អាត។ អ្វីដែលគេរំពឹងរងចាំជាលទ្ធផលនៃសន្និសីទនេះ គឺការសន្យាជាក់ច្បាស់របស់ប្រទេសនីមួយៗ លើចំនុចមួយចំនួន ដូចជា ការអភិវឌ្ឍន៍រៀបចំបណ្តាញបង្ហូរទឹកក្រខ្វក់ឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ដើម្បីការពារប្រភពទឹកស្អាត ការរៀបចំផែនការទប់ទល់ជាមួយទឹកជំនន់ និង គ្រោះរាំងស្ងួត ព្រមទាំងផែនការអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព ដែលការពារធនធានទឹក ប្រព័ន្ធជីវចម្រុះជាដើម។ កញ្ចប់ថវិកាស្រាវជ្រាវទៅលើទឹក ក៏ជាចំណុចសំខាន់ដែលគេរំពឹងរងចាំដែរ។ អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលធំៗមួយចំនួន ដូចជា WWF ជាដើម ក៏សង្ឃឹមថានឹងយកឱកាសសន្និសីទនេះ ដើម្បីដាក់សំពាធ ទាញសញ្ញាអាសន្នប្រាប់ទៅរដ្ឋាភិបាលប្រទេសនីមួយៗ ឲ្យចាប់ផ្តើមគិតគូរអភិរក្ស ការពារឲ្យបានជាក់ស្តែងនូវប្រភពទឹកសាប។ ការវិនិយោគ ដើម្បីការពារប្រភពទឹកសាប ពីនេះដល់ឆ្នាំ២០៣០ គឺត្រូវការមិនច្រើនប៉ុន្មានទេ ត្រឹមតែជាង១% នៃចំណូលដុលពិភពលោកប៉ុណ្ណោះ។ តែផ្ទុយទៅវិញ មនុស្សជាតិនឹងទទួលបានផលដ៏វិសេសវិសាលណាស់ តាមរយៈការវិនិយោគប្រភេទនេះ ព្រោះវានឹងជំរុញការរីកចម្រើន បង្កើនផលិតផលកសិកម្ម ហើយធ្វើឲ្យកត្តាជីវភាពការរស់នៅរបស់ប្រជាជនក្រីក្រ កាន់តែល្អប្រសើរឡើង។ ផែនការនយោបាយគ្រប់គ្រងធនធានទឹក ដោយការសហការគ្នា ប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ រវាងប្រទេសមួយទៅប្រទេសមួយ វាក៏ជាប្រភពនៃការដោះស្រាយវិវាទ ភាពតានតឹងដែរ។ ប្រទេសជាច្រើន អាស្រ័យផលពីដងទន្លេ ឬប្រភពធនធានទឹកសាបរួមគ្នា។ ដូច្នេះវាគឺជារឿងចាំបាច់ ដែលត្រូវតែសហការគ្នា បោះបង់ចោលគំនិតអាត្មានិយម ដែលអាចឈានទៅបង្កជម្លោះវិវាទ៕

3/22/2023 • 8 minutes, 50 seconds

លោកស៊ីជីនពីងនិងលោកពូទីនជួបគ្នាជាថ្មី នាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុនទៅក្រុងកៀវ

បន្ទាប់ពីមានជំនួបក្រៅផ្លូវការមួយទល់នឹងមួយរយៈពេលជាងបួនម៉ោង កាលពីម្សិលមិញ នៅថ្ងៃអង្គារនេះ ប្រធានាធិបតីចិន លោក ស៊ី ជីនពីង និងសមភាគីលោក វ្លាដេមៀ ពូទីន ត្រូវបន្តជួបពិភាក្សាគ្នាទៀតជាលើកទីពីរ ក្នុងទម្រង់ផ្លូវការ នៅទីក្រុងមូស្គូ។ ទន្ទឹមគ្នានោះ នាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុន លោក ហ្វូមីអូ គីស៊ីដា ត្រូវអញ្ជើញទៅដល់នៅទីក្រុងកៀវជាលើកទីមួយ ដើម្បីជួបលោកហ្សេឡេស្គី ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន។ នៅថ្ងៃទីពីរនេះ ក្នុងជំនួបដែលមានទម្រង់ផ្លូវការជាងជំនួបម្សិលមិញ ប្រធានាធិបតីទាំងពីរ ត្រូវផ្តោតកិច្ចពិភាក្សា លើសំណុំរឿងសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន ជាថ្មី ដោយចៀសមិនរួចឡើយ។ ប៉ុន្តែ នៅមានប្រធានបទសំខាន់ផ្សេងទៀត ដែលកំពុងរង់ចាំប្រមុខរដ្ឋទាំងពីរ គឺការពង្រឹងពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការចិន-រុស្ស៊ី ជាទូទៅផង និងរឹតចំណងវិស័យសេដ្ឋកិច្ចជាពិសេសទៀត។ មានកិច្ចព្រមព្រៀងជាច្រើននឹងត្រូវចុះហត្ថលេខា ក្នុងជំនួបរបស់ប្រធានាធិបតីទាំងពីរ មានជាអាទិ៍ សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមស្តីពីការពង្រីកទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចទ្វេភាគីពីពេលនេះដល់ឆ្នាំ២០៣០។ ចិន-រុស្ស៊ី ទំនាក់ទំនងយុទ្ធសាស្ត្រ លោកប្រធានាធិបតីចិន ស៊ីជីនពីង បានពន្យល់ថា ទស្សនកិច្ចរបស់លោកជាចម្លើយតបទៅនឹងប្រវត្តិសាស្ត្រ ព្រោះរុស្ស៊ីនិងចិនជាមហាអំណាចជាប់របងគ្នា និងជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រលើគ្រប់កំរិត។ ទស្សនកិច្ចរបស់លោកស៊ីជីនពីងនៅមូស្គូ ប្រព្រឹត្តទៅចំពេលដែលរុស្ស៊ី កំពុងចង់តម្រែតម្រង់ទិសសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន ទៅរកប៉េកាំង ដើម្បីប្រឈមនឹងទណ្ឌកម្មដ៏ធ្ងន់ធ្ងររបស់បស្ចិមលោកប្រឆាំងនឹងរុស្ស៊ីដែពីបទធ្វើសង្គ្រាមចូលឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន។ ជានិម្មិតរូបនៃការច្របាច់សេដ្ឋកិច្ច ចិនរុស្ស៊ីឱ្យកាន់តែស៊ីចង្វាក់គ្នា ក្រុមហ៊ុនហ្កាសរុស្ស៊ី Gazprom បានប្រកាសនៅថ្ងៃអង្គារនេះតែម្តង បញ្ជូនឧស្ម័នក្នុងបរិមាណដ៏ច្រើនបំផុត បំបែកឯតទគ្គកម្ម ទៅឱ្យចិន តាមប្រព័ន្ធបំពង់បង្ហូរឧស្ម័នឆ្លងព្រំដែន Force de Sibérie។ ជាងនេះទៅទៀត លោកប្រធានាធិបតីចិន ទំនងជានឹងអញ្ជើញប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី ឱ្យទៅបំពេញទស្សនកិច្ចនៅប៉េកាំង ក្នុងឆ្នាំនេះតែម្តង។ នេះសឱ្យឃើញថា ចិនមិនខ្វល់នឹងដីកាតាមចាប់ខ្លួនរបស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ដាក់ប្រឆាំងនឹងលោកពូទីនទេ។ ម្សិលមិញ ក្នុងការជួបពិភាក្សាគ្នាក្រៅផ្លូវការរយៈពេលជាងបួនម៉ោង ប្រមុខដឹកនាំទាំងពីរ ល្អូនល្អើននឹងគ្នាណាស់។ ចិនស្នើខ្លួនធ្វើជាអាជ្ញាកណ្តាល នាំភាគីជម្លោះឱ្យចូលតុចរចា តាមរយៈផែនការ១២ចំណុច ដែលលោកពូទីនព្រមទទួលយករីករាយ ហៅចិនថា “មិត្តជាទីស្នេហា” ផ្តល់សំណើដ៏ត្រឹមត្រូវ មានសមភាព តាមច្បាប់អន្តរជាតិ។ អាមេរិកអឺរ៉ុបបន្ថែមជំនួយយោធាដល់អ៊ុយក្រែន ប៉ុន្តែ លោករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក អង់តូនី ប្លីងកិន បានបញ្ចេញប្រតិកម្មភ្លាម អំពាវនាវមិនឱ្យពិភពលោកជឿលើសេចក្តីសម្រេចបែបតាកតិករបស់រុស្ស៊ី តាមសំណើរបស់ចិន ក្នុងការបង្កកសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែនទេ។ សង្គ្រាមបានបង្ខិតទំនាក់ទំនងចិននិងរុស្ស៊ី ឱ្យកាន់តែស្និទ្ធនឹងគ្នា។ សម្រាប់លោកអង់តូនី ប្លីងកិន អាមេរិកស្វាគមរាល់គ្រប់គំនិតផ្តួចផ្តើមផ្នែកការទូតដើម្បីសន្តិភាពជានិរន្តនិងប្រកបដោយសមធម៌ ប៉ុន្តែអាមេរិកសង្ស័យលើឆន្ទៈរបស់ចិន ក្នុងថែរក្សាបូរណភាពនិងអធិបតេយ្យភាពទាំងស្រុងឱ្យអ៊ុយក្រែន។ ជាសញ្ញានៃភាពមិនទុកចិត្ត ក្នុងពេលដែលលោកស៊ីជីនពីង កំពុងបំពេញទស្សនកិច្ចបែបគាំទ្រលោកពូទីន សហរដ្ឋអាមេរិកនិងសហភាពអឺរ៉ុប ក៏បានប្រកាសផ្តល់ជំនួយយោធាបន្ថែមទៀតដល់ក្រុងកៀវ។ ចំណែកលោកប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែនផ្ទាល់ បានរក្សាជំហរប្រុងប្រយ័ត្នខ្លាំង ដោយសុំនិងជំរុញឱ្យលោកស៊ីជីនពីងប្រើឥទ្ធិពលរបស់ដាក់លើមូស្គូឱ្យបញ្ឈប់សង្គ្រាមឈ្លានពាន ព្រោះមូស្គូរំពឹងលើចិនខ្លាំងជាងចិនរំពឹងលើរុស្ស៊ី។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុនទៅអ៊ុយក្រែន ក្នុងពេលដែលចិនទៅគាំទ្ររុស្ស៊ីដល់ផ្ទះ ជប៉ុនក៏ត្រូវតែផ្តល់ការគោរព ចំពោះសេចក្តីក្លាហាននិងអំណត់តស៊ូរបស់ប្រជាពលរដ្ឋអ៊ុយក្រែន ដែលប្រឹងការពារមាតុប្រទេស តាមរយៈទស្សនកិច្ចដោយឥតប្រាប់មុនរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី គីស៊ីដា នៅថ្ងៃអង្គារនេះដែរ។ ជប៉ុនត្រូវតែបង្ហាញសាមគ្គីភាពនិងការគាំទ្រឥតងាករេដល់អ៊ុយក្រែន ក្នុងនាមប្រទេសជប៉ុនផង និងក្នុងនាមG៧ ដែលជប៉ុនជាប្រធានផ្លាស់វេនផងសម្រាប់ឆ្នាំនេះ។ តាមការពិត លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុនបានសិក្សាអំពីលទ្ធភាពធ្វើដំណើរមកអ៊ុយក្រែន តាំងពីជាយូរថ្ងៃខែមកហើយ។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុន គឺជាប្រមុខដឹកនាំប្រទេសក្នុងក្រុមហ្សេ៧ តែគត់ដែលមិនទាន់បានធ្វើដំណើរទៅក្រុងកៀវ គិតចាប់តាំងពីជម្លោះបានផ្ទុះឡើងនៅថ្ងៃទី ២៤កុម្ភៈឆ្នាំ២០២២មក។ ជាមួយក្រុមលោកខាងលិច ជប៉ុនបានចូលរួមដាក់ទណ្ឌកម្មរុស្ស៊ី និងបានផ្តល់ជំនួយដល់ក្រុងកៀវ។ កាលពីខែកុម្ភៈ ជប៉ុនបានប្រកាសផ្តល់ជំនួយថ្មីបន្ថែមទៀតចំនួន ៥៥០០លានដុល្លារ ទៅឱ្យអ៊ុយក្រែន។ តូក្យូបានបញ្ជូនសម្ភារៈបរិក្ខារការពារ និងទទួលយកពលរដ្ឋអ៊ុយក្រែនដែលចង់រត់គេចពីសង្គ្រាមទៀត។ ប៉ុន្តែជប៉ុនមិនបានផ្តល់ជំនួយយោធាទេ ព្រោះរដ្ឋធម្មនុញ្ញសន្តិនិយមរបស់ប្រទេសមិនអនុញ្ញាត។ លោកគីស៊ីដា គឺជានាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុនដំបូងគេបង្អស់ដែលបានធ្វើដំណើរទៅកាន់តំបន់មានជម្លោះ (សង្គ្រាម) គិតចាប់តាំងពីសង្គ្រាមលោកលើកទីពីរបិទបញ្ចប់មក។ ហេតុដូច្នេះ ហើយបានជាអ៊ុយក្រែន ចាត់ទុកដំណើរមកដល់ក្រុងកៀវរបស់គីស៊ីដា ជាទស្សនកិច្ចជាប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលមានតម្លៃសាមគ្គីភាពដ៏ធំធេងណាស់៕

3/21/2023 • 6 minutes, 10 seconds

ទស្សនកិច្ចរបស់លោក ស៊ី ជីនពីង នៅម៉ូស្គូ ក្រោមក្រសែភ្នែកដ៏ប្រុងប្រយ័ត្នបំផុតរបស់អ៊ុយក្រែន

លោកប្រធានធិបតីចិន ស៊ី ជីនពីង បានទៅដល់ទីក្រុងម៉ូស្គូហើយ នៅរសៀលថ្ងៃចន្ទ ទី២០មីនានេះ។ ដំណើរទស្សនកិច្ចដែលកំពុងត្រូវគេរងចាំតាមដានបំផុត ជាពិសេស ពីភាគីអ៊ុយក្រែន ខណៈចិនកំពុងប្រឹងប្រែងធ្វើខ្លួនជាអាជ្ញាកណ្តាលដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហា។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ តាមរយៈទស្សនកិច្ចនេះ វាបានបង្ហាញពីភាពស្និទ្ធស្នាលនិងចំណងសម្ព័ន្ធភាព រវាងលោកស៊ី ជីនពីង និងលោកពូទីន ដែលកាន់តែរីកធំខ្លាំងក្លា ហើយដែលវាធ្វើឲ្យគេព្រួយបារម្ភ ព្រោះចិនអាចនឹងជួយទំនុកបម្រុងរុស្ស៊ី ក្រោមរូបភាពផ្សេងៗ ដើម្បីរួមគ្នាយកឈ្នះសង្គ្រាមជាមួយសម្ព័ន្តមិត្តលោកខាងលិច។ មើលចុះ រុស្ស៊ីមិនឯកាឯណា ! វត្តមានរបស់ប្រធានាធិបតីចិននៅម៉ូស្គូនាពេលនេះ វាគឺជាខ្យល់ដកដង្ហើម សប្បាយរសាយអារម្មណ៍ ល្អហួសពន់ពេកណាស់ សម្រាប់លោកពូទីន ដែលទើបតែត្រូវបានតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិក្រុងឡាអេ ប្រកាសចោទប្រកាន់ជាផ្លូវការ ពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម។ ភាគីរុស្ស៊ី មិនត្រឹមតែមិនខ្វល់ មិនឲ្យតម្លៃលើការចោទប្រកាន់នេះប៉ុណ្ណោះទេ លោកឌីមីទ្រី ម៉េតវែដេវ អតីតប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី បានថែមទាំងគំរាមថា អគារតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិក្រុងឡាអេ អាចនឹងរងគ្រាប់មីស៊ីលរបស់រុស្ស៊ីថែមទៀតផង។ បន្ថែមពីនេះ ដើម្បីបង្ហាញពីភាពក្រអឺតក្រទម ដោយមិនញញើតឬអៀនខ្មាសនោះ លោកពូទីន បានថែមទាំងធ្វើដំណើរទៅដល់ទីក្រុងម៉ារីយូប៉ូលរបស់អ៊ុយក្រែន កាលពីយប់ថ្ងៃសៅរ៍ ទីក្រុងដែលកងទ័ពខ្លួនបានទំលាក់គ្រាប់បែក ជញ្ជ្រុំខ្ទេចខ្ទីរអស់សឹងទាំងស្រុង។ ពីខាងភាគីអ៊ុយក្រែន ដំណើរទៅដល់ទាំងកណ្តាលអាធ្រាត្ររបស់លោកពូទីន នៅក្រុងម៉ារីយូប៉ូលនេះ គឺមិនខុសពីសកម្មភាពរបស់មេចោរ ដែលចេញធ្វើសកម្មភាពកណ្តាលយប់នោះទេ! ជាង១ឆ្នាំមកនេះ ក្រោយពេលរុស្ស៊ីបានលើកទ័ព ចូលទៅធ្វើសង្គ្រាមឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន រុស្ស៊ីបានរងនូវទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច ព្រមទាំងការថ្កោលទោសជាបន្តបន្ទាប់ ពីសំណាក់ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិច។ ចិនគឺជាមហាអំណាចដ៏កម្រមួយ ដែលមិនបានប្រកាសថ្កោលទោសរុស្ស៊ីទេ ហើយថែមទាំងមិនបានចូលរួមក្នុងការដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចទៀត។ ដូច្នេះ ទស្សនកិច្ចរបស់ស៊ី ជីនពីង នៅក្រុងម៉ូស្គូនាពេលនេះ វាមានតម្លៃជានិម្មិតរូបធំសម្បើមណាស់។ វាបញ្ជាក់ ពី “សម្ព័ន្ធភាពយុទ្ធសាស្ត្រដ៏ធំរឹងមាំនិងគ្មានទីបំផុត” រវាងចិននិងរុស្ស៊ី។ សម្ព័ន្ធភាពនេះ ត្រូវបានមេដឹកនាំទាំងពីរ បានប្រកាសរួមគ្នាកាលពីដើមឆ្នាំ២០២២ ប៉ុន្មានសប្តាហ៍ប៉ុណ្ណោះមុនពេលរុស្ស៊ីលើកទ័ពចូលអ៊ុយក្រែន។ នៅថ្ងៃចន្ទនេះ កាសែតរុស្ស៊ី Rossiyskaya Gazeta បានចុះផ្សាយអត្ថបទមួយ សេរសេរអំពីការលើកឡើងរបស់លោក ស៊ី ជីនពីង ដែលចាត់ទុកថា ទស្សនកិច្ចរបស់ខ្លួននៅម៉ូស្គូនៅពេលនេះ គឺជា “ទស្សនកិច្ចមិត្តភាព សហប្រតិបត្តិការ និងសន្តិភាព”។ លោកស៊ី ជីនពីង សង្កត់បន្ថែមថា គាត់ទន្ទឹងចង់បានឆាប់ៗបំផុត ឲ្យប្រទេសទាំង២ចាប់ដៃគ្នាដើរឆ្ពោះទៅទស្សនវិស័យថ្មី នៃចំណងសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី។ “សម្ព័ន្ធភាពយុទ្ធសាស្ត្រដ៏រឹងមាំ និងគ្មានទីបំផុត” តាមការគ្រោងទុក លោកស៊ី ជីនពីង និងលោកពូទីន នឹងជួបនិយាយគ្នា ជាលក្ខណៈក្រៅផ្លូវការមួយភ្លែតនៅល្ងាចនេះ មុននឹងពិសារភោជនីយអាហារជុំគ្នា។ គឺនៅថ្ងៃអង្គារស្អែក ដែលនឹងមានជំនួបទ្វេភាគីជាលក្ខណៈផ្លូវការ។ នេះបើផ្អែកតាមលោក Iouri Ouchakov ទីប្រឹក្សាផ្នែកការទូតរបស់វិមានក្រេមឡាំង។ ប្រភពដដែលនេះ អះអាងទៀតថា មេដឹកនាំទាំង២ នឹងចុះហត្ថលេខារួមគ្នា លើសេចក្តីប្រកាសរួមមួយ ស្តីអំពីការរឹតចំណងសហប្រតិបត្តិការយុទ្ធសាស្ត្រ ឲ្យកាន់តែស៊ីជំរៅ។ បន្ថែមពីនេះ នឹងមានឯកសារមួយស្តីអំពី សហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចទ្វេភាគី ពីនេះដល់ឆ្នាំ២០៣០ ថែមទៀតផង។ ជាការពិតណាស់ ភាគីអ៊ុយក្រែន មិនខុសពីក្រុមប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តលោកខាងលិច តាមដានខ្លាំងណាស់លើទស្សនកិច្ចនេះ ព្រោះគេចង់ដឹងថាចិន នឹងធ្វើអ្វីជាមួយរុស្ស៊ី។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ភាគីអ៊ុយក្រែន មានការប្រុងប្រយ័ត្នមាត់ណាស់ មិនធ្វើប្រតិកម្ម អត្ថាធិប្បាយអ្វីច្រើនទេ បើទោះបីជាគ្រប់គ្នាឃើញថា ចិនបង្ហាញជំហរគាំទ្ររុស្ស៊ីកាន់តែខ្លាំងក៏ដោយ។ មន្ត្រីអ៊ុយក្រែន តមមាត់សុខចិត្តនៅស្ងាត់សិនពេលនេះ ព្រោះភាគីអ៊ុយក្រែនទំនងជាចង់ទុកមុខឲ្យចិន មិនចង់ឲ្យចិនទើសចិត្តនឹងខ្លួនកាន់តែខ្លាំង។ ថាមិនត្រូវទៅថ្ងៃមុន ចិនអាចដើរតួនាទីសំខាន់សម្រាប់ជួយអ៊ុយក្រែនក៏ថាបាន ព្រោះថាមានតែចិនទេ ដែលអាចមានទំងន់ខ្លះ ដើម្បីនិយាយជាមួយលោកពូទីនបាន។ CIA លើកឡើងថាចិន អាចនឹងផ្តល់អាវុធឲ្យអ៊ុយក្រែន ពាក់ព័ន្ធនឹងដំណឹងអះអាងថា ចិនអាចនឹងផ្តល់ជាអាវុធទៅឲ្យរុស្ស៊ី ដែលអាចមានដូចជាគ្រាប់កាំភ្លើង ព្រមទាំងយានដ្រូននោះ វាគឺជាការអះអាងរបស់ CIA អាមេរិក ដែលភាគីចិន គេបានប្រកែកជានិច្ច។ ចង់ឬមិនចង់ ភាពគួរឲ្យទុកចិត្តរបស់CIA នេះ ត្រូវបានមតិមួយចំនួន គេនៅស្ទាក់ស្ទើខ្លាំងណាស់ថាមិនត្រូវជឿទេ ព្រោះថាCIAអាមេរិក ក៏ធ្លាប់អះអាងថាអ៊ីរ៉ាក់មានអាវុធប្រល័យលោកដែរ មុននឹងចូលធ្វើសង្គ្រាមទំលាក់របបសាដាមហ៊ូសេន តែធាតុពិតរកអាវុធនោះមិនឃើញទេ។ តែជាមួយគ្នានេះ ចិនក៏អាចលេងស្នៀតក្រោយខ្នង ប្រកែកខាងមុខ តែដៃហុចខាងក្រោយក៏បានដែរ។ មានប្រភពជាច្រើន បានលើកឡើងថា ធាតុពិតទៅ ប្រមាណ១ឆ្នាំមកនេះ ចិនបានជួយរុស្ស៊ីរួចទៅហើយ នូវសម្ភារៈប្រើប្រាស់ក្នុងកងទ័ព។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ផ្អែកតាមការលើកឡើង របស់លោក Oleksïi Danilov ទីប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិអ៊ុយក្រែន គឺលោកមិនជឿទេ ថាចិននឹងធ្វើខ្លួនឲ្យប្រឡាក់ប្រឡូស ចូលដៃចូលជើងជាមួយរុស្ស៊ីនោះ។ ពោលគឺលោកគិតថា ចិននឹងមិនផុងខ្លួន ទៅជួយជាអាវុធឲ្យរុស្ស៊ីនោះឡើយ។ ដូចគ្នាដែរ លោក Iouriï Poïta អ្នកស្រាវជ្រាវម្នាក់នៅវិទ្យាស្ថានសិក្សាសន្តិសុខជាតិនៅតៃប៉ិ បានលើកឡើងថា ដំណាក់កាលនេះ គេមិនជឿថា ចិននឹងប្រគល់អាវុធ ជាគ្រាប់កាំភ្លើង គ្រាប់មីស៊ីល រថក្រោះ ឬយន្តហោះចម្បាំងទៅឲ្យរុស្ស៊ីនោះទេ។ កម្មវត្ថុចិន សម្រាប់ពេលនេះ គឺព្យាយាមធ្វើខ្លួនជាអាជ្ញាកណ្តាល ដើម្បីនាំភាគីជម្លោះ អ៊ុយក្រែន និងរុស្ស៊ី ឲ្យចូលតុចរចា។ ចិនទើបតែបានជោគជ័យ ដោយបានជួយធ្វើជាអាជ្ញាកណ្តាល ភ្ជាប់ទំនាក់ទំនង រវាងអ៊ីរ៉ង់ និងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត។ ជោគជ័យនេះ កំពុងតែធ្វើឲ្យលោកស៊ី ជីនពិត គិតថាចិនអាចធ្វើបាន មិនមែនមានតែអាមេរិកម្នាក់ឯងទៀតឡើយ ដែលដើរចាត់ចែង ដោះស្រាយបញ្ហាពិភពលោក។ ចិនក៏អាចធ្វើបាន ហើយចិននឹងយកឱកាស ដើម្បីដាក់ចុះនូវទស្សវិស័យ ការយល់ឃើញរបស់ចិន ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនេះ។ “គ្មានជំនឿចិត្ត ថាចិនអាចធ្វើអាជ្ញាកណ្តាលប្រកបដោយភាពយុត្តិធម៌” ចិនបានស្នើផែនការចំនួន១២ចំណុច តែអ្វីដែលជាការកត់សំគាល់ គឺផែនការចិនមិនបាននិយាយថា ឲ្យរុស្ស៊ីដកទ័ពចេញពីទឹកដីអ៊ុយក្រែននោះទេ។ ចំណុចនេះសំខាន់ខ្លាំងណាស់ សម្រាប់ភាគីអ៊ុយក្រែន។ លោកហ្សេឡេនស្គី បានអះអាងម្តងហើយម្តងទៀត ថាអ៊ុយក្រែន មិនមែនមិនចង់ចរចាជាមួយរុស្ស៊ីទេ តែមុននឹងចរចា គឺរុស្ស៊ីត្រូវដកទ័ពចេញពីទឹកដីអ៊ុយក្រែនជាមួយសិន ដោយរាប់ទាំងតំបន់គ្រីម៉េ។ បើគ្រប់គ្នា អាចលើកទ័ពចូលទៅឈ្លានពានប្រទេសមួយទៀត ប្លន់យកទឹកដីគេមកគ្រប់គ្រង ហើយបានហៅគេចរចានោះ វាដូចជាហួសហេតុពេកណាស់ ហើយគ្មាននរណាសុខចិត្តទទួលយកបានទេ។ យ៉ាងណាមិញភាគីអាមេរិក ក៏បានអះអាងដែរ ថាគេមិនមានជំនឿចិត្តបន្តិចណាឡើយ ថាចិនអាចចូលរួមដោះស្រាយបញ្ហាបាន ល្គឹកណាក្នុងផែនការរបស់ចិន មិនបានកំណត់ដាក់កំហិតឲ្យរុស្ស៊ីដកទ័ពថយចេញទៅវិញទេនោះ។ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យម្សិលមិញ ថ្លែងក្នុងបទសម្ភាសន៍ ឲ្យទូរទស្សន៍ Fox News អ្នកនាំពាក្យសេតវិមានអាមេរិកបានលើកឡើងថា គេមិនអាចទទួលយកបានទេ នូវការអំពាវនាវស្វែងរកសន្តិភាពពីសំណាក់ ពូទីន និងស៊ីជីនពីងនាពេលនេះ ព្រោះថាបើយល់ព្រមចរចាក្នុងពេលឥឡូវនេះ គឺវាមានន័យថា ដូចទទួលស្គាល់ថា ទឹកដីដែលរុស្ស៊ីបានប្លន់ពីអ៊ុយក្រែនទាំងប៉ុន្មាន នឹងត្រូវបានទៅដៃរុស្ស៊ីជាស្ថាពរ។ មួយវិញទៀត ទំនាក់ទំនងយុទ្ធសាស្ត្ររវាងចិន និងរុស្ស៊ី គឺវាធំខ្លាំងណាស់ ដែលគេមិនជឿថា ចិននឹងដោះដៃចោលរុស្ស៊ី ដោយធ្វើឲ្យរុស្ស៊ីអាម៉ាសមុខនោះឡើយ។ លោក Iouriï Poïta អះអាងថា អ៊ុយក្រែន គ្មានអ្វីសំខាន់សម្រាប់ចិននោះទេ ទាំងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ។ ផ្ទុយទៅវិញគឺរុស្ស៊ីទេ ដែលមានតម្លៃខ្លាំងណាស់ សម្រាប់ចិន ក្នុងការរួមកម្លាំងគ្នា ប្រជែងជាមួយអាមេរិក។ ដូច្នេះ ភាពជាអាជ្ញាកណ្តាលរវាង រុស្ស៊ី និងអ៊ុយក្រែន ដែលចិនខំអះអាងថាចង់ធ្វើនោះ គឺវាជារឿងបោកបញ្ចោតរួចទៅហើយ។ ថ្ងៃនេះចិនចង់សាកល្បងទប់ ហើយមិនជួយជាអាវុធទៅឲ្យរុស្ស៊ីមែន តែថាមិនត្រូវទៅថ្ងៃមុខ ចិនអាចនឹងប្តូរចិត្តលូកដៃកាន់តែខ្លាំងក៏ថាបានដែរ ដើម្បីជួយរុស្ស៊ីយកឈ្នះសង្គ្រាម ឲ្យឆាប់ចប់បញ្ហា៕

3/20/2023 • 8 minutes, 46 seconds

បន្ទាប់ពីគ្រីមេ លោក ពូទីន អញ្ជើញជាលើកទី១ទៅ ម៉ារីយ៉ូប៉ូល ទឹកដីរុស្ស៊ីកាត់យកពីអ៊ុយក្រែន

បន្ទាប់ពីតំបន់គ្រីមេ នៅថ្ងៃសៅរ៍ ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ីលោក ពូទីន បានធ្វើដំណើរក្នុងថ្ងៃអាទិត្យ ទៅកាន់ទីក្រុងម៉ារីយ៉ូប៉ូល។ ម៉ារីយ៉ូប៉ូល ជាទីក្រុងរបស់អ៊ុយក្រែន ដែលរុស្ស៊ីបានវាយផ្តាច់យក កាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ ២០២២។ តាំងពីរុស្ស៊ីលើកទ័ពឈ្លានពានអ៊ុយក្រែនមក នេះជាលើកទី១ ដែលលោក ពូទីន បានដាក់ជើងជាន់តំបន់សង្រ្គាមកាន់កាប់ដោយរុស្ស៊ី។ ក្រសួងការបរទេសអ៊ុយក្រែន ប្រតិកម្មថា លោកពូទីនទៅទីនោះទាំងយប់ ដូច«ចោរ»អ៊ីចឹង។ តើវត្តមានរបស់ប្រមុខរដ្ឋរុស្ស៊ីបង្កប់អត្ថន័យអ្វីខ្លះ? អត្ថន័យនៃដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកពូទីនដ៏ភ្ញាក់ផ្អើលនៅគ្រីមេ និង ម៉ារីយ៉ូប៉ូល លើកនេះ គឺស្តែងឲ្យឃើញពីការអបអររួមគ្នា ដែលរុស្ស៊ីបានផ្តាច់យកទឹកដីអ៊ុយក្រែន ទាំងគ្រីមេផង ទាំងម៉ារីយ៉ូប៉ូល ផង រួមនឹងតំបន់ខ្លះទៀត។ ម៉ារីយ៉ូប៉ូល ជាទីក្រុងឋិតនៅប៉ែកខាងកើតរបស់អ៊ុយក្រែន និងជាតំបន់ដែលជាប់នឹងទឹកដីរុស្ស៊ី។ ម៉ារីយ៉ូប៉ូល បានធ្លាក់ចុះក្នុងកណ្តាប់ដៃរុស្ស៊ី ក្រោយពីការប្រយុទ្ធគ្នា ច្បាំងបង្ហូរឈាម អស់រយៈពេលប៉ុន្មានខែឯណោះ។ គឺនៅឆ្នាំមុន រុស្ស៊ីប្រកាសសង្គ្រាមលើកទ័ពច្បាំងនៅអ៊ុយក្រែន អំលុងចុងខែមីនា ហើយកងទ័ពរុស្ស៊ីបានផ្តាច់យកសមរភូមិ ម៉ារីយ៉ូប៉ូល នៅខែឧសភា។ ចំពោះភាគីអ៊ុយក្រែន គឺនៅតែចង់ចាំអនុស្សាវរីយ៍និងចាត់ទុកថា សមរភូមិ ម៉ារីយ៉ូប៉ូល ជាកន្លែងតស៊ូមួយដ៏ស្វិតស្វាញ ជាពិសេសព្រឹត្តិការណ៍វាយប្រហារផ្តាច់ព្រ័ត្រចុងក្រោយរុស្ស៊ី នៅរោងចក្រ អាស្សូវស្តាល (Azovstal) នៅខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២។ ជាច្រើនខែមកក្រោយមកទៀត ដំណឹងជាផ្លូវការ លោកប្រធានាធិបតី ពូទីន ពុំដែលឈានជើងជាន់លើដីសមរភូមិម៉ារីយ៉ូប៉ូល នេះទេ តាំងតែពីវាយផ្តាច់យកបានមក។ សម្រាប់តែនៅថ្ងៃអាទិត្យនេះ គឺជាលើកទី១ និងជាអ្វីដែលធ្វើឲ្យសារព័ត៌មានបស្ចិមប្រទេសភ្ញាក់ផ្អើល។ លោក ពូទីន ជិះឧទ្ធម្ភាគចក្រ កន្ទុំរុយ ទៅទីនោះ និងបន្តបើកឡានដោយខ្លួនឯងផ្ទាល់ នៅទីក្រុងម៉ារីយ៉ូប៉ូល ហើយបានជជែកជាមួយប្រជាជននៅទីនោះ ហើយបានធ្វើទស្សនកិច្ចនៅកន្លែងផ្សេងៗ ព្រមទាំងនៅការដ្ឋានសំណង់ខ្លះ ទៀតផង។ នេះបើតាមរូបភាពរបស់ទីភ្នាក់សារព័ត៌មានរដុ្ឋរុស្ស៊ី។ ជាការសម្គាល់ ដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ គឺបន្ទាប់ពីតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិនៅថ្ងៃសុក្រ បានប្រកាសចេញដីកាចាប់ខ្លួនលោកពូទីន ពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម។ ដូច្នេះ ជានិមិត្តរូប១ គឺប្រមុខរដ្ឋរុស្ស៊ី ឌឺដង ចំអក ឲ្យសាលាជម្រះក្តីអន្តរជាតិ ផង ក៏អាចថាបាន។ លោកពូទីនទៅគ្រីមេ ក៏ជាលើកទី១ដែរ តាំងផ្ទុះសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែនមក។ ថ្ងៃ១៨មីនា២០១៤ រុស្ស៊ីរបស់លោកពូទីន បានកាត់យកតំបន់គ្រីមេ ជាដែនដីឧបសម្ព័ន្ធរុស្ស៊ី ហើយរយៈពេល៩ឆ្នាំមកនេះ គឺស្ទើរសឹងតែជារៀងរាល់ឆ្នាំ លោកពូទីនតែងតែអញ្ជើញអបអរខួបរំឮកថ្ងៃនេះ ជានិច្ច។ នៅក្នុងឱកាសបុណ្យរំឮក កាលពីថ្ងៃសៅរ៍១៨មីនា នៅក្នុងទីក្រុង Sébastopol របស់គ្រីមេ គឺថ្នាក់ដឹកនាំតំបន់គ្រីមេ Mikhaïl Razvojaïev បានស្វាគមន៍ថា «ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី វ្ល៉ាឌីមៀរ ពូទីន អញ្ជើញមកដោយផ្ទាល់ សម្រាប់ថ្ងៃរំឮកខួបជាប្រវត្តិសាស្ត្រ គឺបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថា លោកពូទីននៅជាមួយទីក្រុងនិងប្រជាជាតិនៃSébastopol ជានិច្ច។» នេះបើតាមព័ត៌មានរបស់ទូរទស្សន៍រដ្ឋរុស្ស៊ី និងឲ្យដឹងទៀតថា ប្រមុខរដ្ឋរុស្ស៊ីបានចូលរួមពិធីសម្ពោធសាលាសិល្បៈមួយសម្រាប់កុមារ នៅគ្រីមេ។ នៅគ្រីមេ បើគិតជាចម្ងាយពីសមរភូមិនៅអ៊ុយក្រែន នោះគឺសមរភូមិ Kherson ឃ្លាតគ្នាចម្ងាយតែ២៤០គីឡូម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះ។ Kherson ដែលរុស្ស៊ីបានដកទ័ពចេញ ហើយកងទ័ពអ៊ុយក្រែនបានក្តាប់យកទៅវិញ នៅខែវិច្ឆិកាឆ្នាំទៅមិញ។ ទោះជាម្តេចក្តី ការអញ្ចើញទៅដល់គ្រីមេលើកនេះ គឺបានបង្ហាញថាលោក ពូទីន បានអញ្ជើញទៅដោយផ្ទាល់កៀកក្បែរនឹងសមរភូមិជាខ្លាំង។ ករណីគ្រីមេ ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី មានប្រសាសន៍កាលពីខែមករា ថានឹងទាមទារយកដែនដីគ្រីមេ ជាទឹកដីរបស់ខ្លួនមកវិញ ដោយប្រើកម្លាំងទ័ព។ ចំពោះរុស្ស៊ី ប្រសិនបើប្រមុខរដ្ឋអ៊ុយក្រែននៅតែប្រកាន់ជំហរបែបនេះ ការចរចាសន្តិភាព ច្បាស់ជាទៅមិនរួចឡើយ។ ពីព្រោះចំពោះរុស្ស៊ី គឺច្បាស់ជាមិនអាចព្រលែងឲ្យរបូតគ្រីមេ វិញឡើយ។ ចំណែកពាក្យចរចាសន្តិភាព គឺជាប្រធានបទសំខាន់មួយ ដែលថ្នាក់ដឹកនាំចិន ស៊ី ជិនពីង នឹងជជែកគ្នាជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំរុស្ស៊ី វ្ល៉ាឌីមៀរ ពូទីន នៅថ្ងៃច័ន្ទ ទី២០ មីនា៕

3/19/2023 • 5 minutes, 40 seconds

ថ្នាក់ដឹកនាំរុស្ស៊ីបន្ត«សង្គ្រោះកុមារ» ទោះមានដីកាចាប់ខ្លួនតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ

តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ នៅក្រុងឡាអេ ប្រកាសចេញដីកាចាប់ខ្លួនប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក ពូទីន ក្នុងបទឧក្រិដ្ឋកម្មសង្រ្គាម។ អ៊ុយក្រែន រួមទាំងប្រទេសលោកខាងលិច បានអបអរសាទរ តែរុស្ស៊ីប្រឆាំង។ តើលោក ពូទីន ត្រូវបារម្ភនឹងដីកាចាប់ខ្លួននេះ ឬទេ? និងថា តើលោក ពូទីន អាចត្រូវចាប់ខ្លួននៅថ្ងៃណាមួយដែរ ឬអត់? បស្ចិមលោកសាទរ ចំពោះមុខអ្នកកាសែតនៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក ចូ បៃដិន មានប្រសាសន៍ថា ដីកាចាប់ខ្លួនប្រមុខរដ្ឋរុស្ស៊ី នេះថា «សមហេតុ» និងជា «សារមួយដ៏មានសារៈសំខាន់ខ្លាំង»។ ចំណែក ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន ហ្សេឡិនស្គី បានស្វាគមន៍សាលដី និងថា«នេះជាកំណត់សម្គាល់នៃការទទួលខុសត្រូវជាប្រវត្តិសាស្ត្រ»។ សូមរំឮកថា ទាំង សហរដ្ឋអាមេរិក ទាំង រុស្ស៊ី និងទាំង អ៊ុយក្រែន គឺសុទ្ធសឹងតែមិនមែនជា ប្រទេសសមាជិកអនុសញ្ញាក្រុងរ៉ូម ដែលជាអនុសញ្ញាបង្កើតតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ទេ។ តែ អ៊ុយក្រែន បានប្រកាស«សហការ»ជាមួយតុលាការនេះ។ ទោះជាយ៉ាងនេះ ចំពោះតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ និងសម្រាប់អ៊ុយក្រេន ដីកាចាប់ខ្លួននៅពេលនេះ គ្រាន់តែជាការចាប់ផ្តើមប៉ុណ្ណោះ ពោលគឺនៅមានបទចោទប្រកាន់និងវិធានការផ្លូវច្បាប់ ជាបន្តច្រើនទៀត។ ដីកាចាប់ខ្លួន ថ្នាក់ដឹកនាំដែលកំពុងដឹកនាំប្រទេស គឺកម្រមានណាស់។ ការចេញដីការចាប់ខ្លួនលោក ពូទីន ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី កំពុងតែកាន់អំណាច គឺជា លើកទី២ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ។ លើកទី១ គឺ តុលាការ បានចេញដីចាប់ខ្លួន ប្រធានាធិបតីសូដង់ Omar el-Béchir ដែលកំពុងកាន់អំណាចនៅឡើយ នៅឆ្នាំ២០០៩។ បើនិយាយពីក្នុងរង្វង់រដ្ឋសមាជិករបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ គឺ ការចេញដីការចាប់ខ្លួនលោក ពូទីន ប្រមុខរដ្ឋរុស្ស៊ី គឺជាលើកទី១ហើយ មិនធ្លាប់មានករណីបែបនេះទេ ពីមុនមក។ ក្រៅពីលើកឡើងថា នេះជាពេលវេលាប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏សំខាន់របស់តុលាការ ប្រធានតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ លោក Piotr Hofmanski បានពន្យល់ថា ការចេញដីការចាប់ខ្លួនពេលនេះ គឺដើម្បីការពារជនរងគ្រោះ ដើម្បីយុត្តិធម៌ ហើយបញ្ជៀសឧក្រិដ្ឋកម្មបែបនេះទៀត នៅថ្ងៃអនាគត។ លោកប្រធានតុលាការបញ្ជាក់ថាដើម្បីនឹងអនុវត្តដីកាចាប់ខ្លួននេះ បាន គឺចាំបាច់ត្រូវមានកិច្ចការសហការអន្តរជាតិ។ ជាប្រតិកម្មឆ្លើយតប ទាំងក្រសួងការបរទេសរុស្ស៊ី និងទាំងអ្នកនាំពាក្យវិមានក្រេមឡាំង សុទ្ធតែចាត់ទុកថា ដីកាចាប់ខ្លួនប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី ជាក្រដាសគ្មានបានការ និងគ្មានតម្លៃអ្វីសោះសម្រាប់រុស្ស៊ី និងឥតប្រយោជន៍ទាំងផ្លូវច្បាប់ទៅទៀត។ តើលោក ពូទីន អាចត្រូវដេកព្រួយបារម្ភនឹងដីកាចាប់ខ្លួននេះ ឬទេ? តើលោក ពូទីន អាចត្រូវចាប់ខ្លួននៅថ្ងៃណាមួយដែរ ឬអត់? ដើម្បីឆ្លើយសំណួរ គឺចាំបាច់ពិចារណាពិនិត្យមើលចំណុចយ៉ាងហោច២។ ទី១ គឺត្រូវដឹង និងចាំថា ប្រទេសរុស្ស៊ី មិនមែនជារដ្ឋសមាជិករបស់ តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ទេ។ រដ្ឋបាលក្រុងម៉ូស្កូ ក៏ប្រកាសស្រេចជាច្រើនលើកច្រើនសាហើយថា មិនសហការ និងមិនទទួលស្គាល់ដែនសមត្ថកិច្ចយុត្តាធិការរបស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ នេះក៏ទេដែរ។ ដូច្នេះ ប្រសិនបើគេរង់ចាំឲ្យ អាជ្ញាធររុស្ស៊ី បញ្ចូនថ្នាក់ដឹកនាំខ្លួន ទៅកាត់ទោសនោះ ទំនងប្រហែលជា មិនងាយ ឬទៅមិនរួច។ វៀរលែងតែវាសនាក្រឡាប់ចក្រ លោក ពូទីន ចៃដន្យត្រូវគ្រោះអាក្រក់ ហើយធ្លាក់ពីអំណាចរដ្ឋ ហើយត្រូវ អ្នកដឹកនាំជាន់ក្រោយ សហការជាមួយតុលាការ និង ចាប់បញ្ជូនខ្លួនទៅកាត់ទោស។ ករណីថ្នាក់ដឹកនាំធ្លាក់ពីអំណាច ហើយត្រូវប្រទេសខ្លួនឯងបញ្ជូនទៅកាន់ទោសនៅតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ គឺ ធ្លាប់មានដែរ ប្រទេសកូដឌីវ័រ នៅឆ្នាំ២០១១។ ហើយក៏ ធ្លាប់មានដែរ ការប្រកាសរបស់ប្រទេស ស៊ូដង់ នៅឆ្នាំ២០២១ ថានឹងបញ្ជូនអតីតប្រធានាធិបតីសូដង់ Omar el-Béchir ទៅតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ។ ប៉ុន្តែ សេចក្តីប្រកាសនេះ នៅតែជា«សន្យាខ្យល់»នៅឡើយ។ ចំណុច ទី២ បើតាមប្រវត្តិសាស្ត្រតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ជាង២០ឆ្នាំមកនេះ តាំងពីការបង្កើតនៅឆ្នាំ២០០២ គឺគ្មានថ្នាក់ដឹកនាំណា ដែលតុលាការចេញដីកាចាប់ខ្លួនហើយ គឺត្រូវគេចាប់ខ្លួនភ្លាមៗ និងបញ្ជូនខ្លួនទៅកាត់ទោស នោះឡើយ។ ម្យ៉ាងទៀត ទោះសូម្បីតែ មានដីកាចាប់ខ្លួនហើយក្តី ក៏ អតីតថ្នាក់ដឹកនាំខ្លះ នៅតែបន្តរត់រួចខ្លួន និងភៀសខ្លួន រស់នៅរំភើយ គេចពីសំណាញ់ច្បាប់អន្តរជាតិដដែល។ ជាក់ស្តែង នៅប្រទេសអូហ្គង់ដា មេឧទ្ទាម Joseph Kony ដែលត្រូវចោទប្រកាន់នៅឆ្នាំ២០០៥ ពីបទឧក្រិដ្ឋប្រឆាំងមនុស្សជាតិ និងបទឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម តែបុគ្គលនេះ នៅតែបន្តរួចខ្លួនដល់សព្វថ្ងៃ។ មានអ្នកជាប់ដីកាចាប់ខ្លួននេះ ជាច្រើននាក់ទៀត ដែលនៅមានសេរីភាពនៅឡើយ។ ដីកាចាប់ខ្លួន២នាក់ គឺ លោក ពូទីន និង អ្នកស្រី ម៉ារីយ៉ា បេតូវ៉ា។ តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ បានចោទប្រកាន់ថ្នាក់ដឹកនាំរុស្ស៊ីចំនួន២រូប គឺលោក ពូទីន និង អ្នកស្រី ម៉ារីយ៉ា បេតូវ៉ា អំពីបទជម្លៀសកុមារអ៊ុយក្រែនដោយខុសច្បាប់ ចាប់តាំងពីពេលចាប់ផ្តើមសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន ជាង១ឆ្នាំមកនេះ។ ការជម្លៀសកុមារដោយខុសច្បាប់ ដែលត្រូវ តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ចាត់ទុកជាឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម។ ពីថ្ងៃសុក្រ អ្នកស្រី Maria Lvova-Belova ស្នងការរុស្ស៊ីដើម្បីសិទ្ធិកុមារ បានអះអាងថា «យើងនឹងបន្តកិច្ចការយើងតទៅទៀត ទោះបីជាមានដីកាចាប់ខ្លួនរបស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ នោះក្តី។ »។ អ្នកស្រីស្នងការរុស្ស៊ីដើម្បីសិទ្ធិកុមារ បានពន្យល់ទៅមហាជនជាតិនិងអន្តរជាតិ ក្នុងន័យថា សហគមអន្តរជាតិមិនយល់ពីចេតនាល្អនៅក្នុងការងាររបស់រុស្ស៊ី។ បើតាម អ្នកស្រី Maria Lvova-Belova គឺអាជ្ញាធររុស្ស៊ីខំប្រឹងជួយក្មេងៗ និងមិនបណ្តោយទុកឲ្យពួកគេនៅក្នុងតំបន់«ប្រតិបត្តិការពិសេស» ហើយជួយពួកគេចេញពីគ្រោះថ្នាក់។ សហគមអន្តរជាតិមិនយល់ចំណុចនេះ និងបែរជាចោទប្រកាន់ដាក់ទណ្ឌកម្មលើរុស្ស៊ីទៅវិញ។ ទោះបីជាម្តេចក្តី យើងនឹងបន្តកិច្ចការរបស់យើងតទៅទៀត។ នេះបើតាមការបកស្រាយរបស់ អ្នកស្រីស្នងការរុស្ស៊ីដើម្បីសិទ្ធិកុមារ ទៅកាន់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានរដ្ឋ។ ទិន្នន័យពីអាជ្ញាធរអ៊ុយក្រែន គឺចាប់តាំងផ្ទុះសង្គ្រាមជា១ឆ្នាំមកនេះ កុមារអ៊ុយក្រែន ប្រមាណ១៦០០០នាក់ ត្រូវ រុស្ស៊ី ចាប់ជម្លៀសយកទៅទឹកដីរុស្ស៊ី និងដែលក្នុងនោះ មានប្រហែលជា១៤០នាក់ប៉ុណ្ណោះ ដែលជាក្មេងកំព្រា។ ក្មេងខ្លះត្រូវដាក់ឲ្យរស់នៅក្នុងមណ្ឌល និងខ្លះទៀតត្រូវស្មុំ យកទៅចិញ្ចឹមតាមផ្ទះ។ នេះបើតាមស្នងការកុមារអ៊ុយក្រែន ផ្សាយនៅ ពាក់កណ្តាលខែមីនា៕

3/18/2023 • 6 minutes, 19 seconds

ទោះប្រជាជនប្រឆាំងតវ៉ា រដ្ឋាភិបាលបារាំងនៅតែជំនះអនុម័តកំណែទម្រង់ច្បាប់ចូលនិវត្តន៍

រដ្ឋាភិបាលបារាំងបានប្រើមាត្រាដ៏ចម្រូងចម្រាសមួយ របស់រដ្ឋធម្មនុញ្ញដើម្បីជំនះអនុម័តកំណែទម្រង់ច្បាប់ចូលនិវត្ត កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ម្សិលមិញ ដោយមិនចាំបាច់ឆ្លងកាត់ការបោះឆ្នោត នៅរដ្ឋសភា។ នៅថ្ងៃសុក្រ គណបក្សប្រឆាំងនឹងដាក់ញត្តិបន្ទោស ដើម្បីបោះឆ្នោតដាក់ពិន័យ រំលាយរដ្ឋាភិបាល។ ចំណែក សហជីពប្រកាសរួចហើយពីគម្រោងកូដកម្ម និងបាតុកម្មនៅទូទាំងប្រទេស ដើម្បីប្រឆាំងនឹងការសម្រេចរបស់រដ្ឋាភិបាល ដែលប្រើកម្លាំង អនុម័តកំណែទម្រង់ច្បាប់ចូលនិវត្ត ដោយមិនខ្វល់ពីការទាមទារ តវ៉ារបស់ប្រជាជន។ ប្រជាជនបារាំងប្រឆាំងកំណែទម្រង់ច្បាប់ចូលនិវត្ត ប៉ុន្តែ ហេតុអ្វីបានជាលោកប្រធានាធិបតីម៉ាក្រុងជំនះប្រើមាត្រាទី ៤៩ កឋាកណ្ឌទី ៣ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញបារាំង ដើម្បីអនុម័តកំណែទម្រង់ដ៏ចម្រូងចម្រាសនេះធ្វើអ្វី? វិបត្តិនយោបាយបារាំងបានដើរមកដល់ចំណុចថ្មីមួយ នៅពេល រដ្ឋាភិបាលបារាំង កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ម្សិលមិញ សម្រេចចិត្តប្រើមាត្រា ៤៩.៣ ដើម្បីអនុម័តកំណែទម្រង់ច្បាប់ចូលនិវត្តន៍ដ៏ចម្រូងចម្រាស់។ ច្បាប់នេះអប្រជាប្រិយខ្លាំងណាស់ នៅក្នុងចំណោមប្រជាជនបារាំង ព្រោះវាមានគោលដៅ ដំឡើងអាយុចូលនិវត្តរបស់អ្នកធ្វើការ ពី៦២ ទៅដល់៦៤ឆ្នាំ។ មានន័យថា ដើម្បីទទួលបានប្រាក់សោធននិវត្តពេញលេញ គ្រប់ចំនួន គេត្រូវធ្វើការដល់អាយុ ៦៤ឆ្នាំឯណោះ។ ត្រលប់មកនិយាយពីមាត្រា៤៩.៣។ វាជាមាត្រាទី ៤៩កឋាខណ្ឌទី៣នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញបារាំងដែលអនុញ្ញាតិឲ្យនាយករដ្ឋមន្រ្តីអនុម័តច្បាប់ ដោយមិនចាំបាច់ឆ្លងកាត់ការបោះឆ្នោតរបស់អ្នកតំណាងរាស្រ្តនៅសភា។ នៅបារាំង ការប្រើមាត្រាទី ៤៩ កឋាខណ្ឌ មិនមានជារឿងល្អដែលគេស្វាគមទេ ព្រោះគេចាត់ទុកវាឧបករណ៍ប្រឆាំង លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ បិទសិទ្ធិសំឡេងសភា ដែលជាស្ថាប័នច្បាប់កំពូលរបស់ប្រទេស។ ប៉ុន្តែ នៅក្នុងការដឹកនាំប្រទេស ជាង ៦០ឆ្នាំ មកនេះ រដ្ឋាភិបាលបារាំង គ្រប់និន្នាការនយោបាយ ធ្លាប់បានប្រើមាត្រាទី ៤៩ កឋាខណ្ឌទី ៣ ដល់ទៅជាង ១០០ដងដើម្បីអនុម័តច្បាប់ ដោយមិនចាំបាច់ឆ្លងកាត់ការបោះឆ្នោត របស់សភា។ ជាទូទៅ មាត្រាទី៤៩ កឋាខណ្ឌទី៣ គឺជាជម្រើស មធ្យោបាយចុងក្រោយ នៅពេលរដ្ឋាភិបាលសំឡឹងឃើញថា ច្បាប់របស់ខ្លួនគ្មានសង្ឃឹមនឹងទទួលបានសំឡេងគាំទ្រភាគច្រើន នៅសភា។ ជាក់ស្តែង លោកស្រីនាយករដ្ឋមន្រ្តីបារាំង បានសម្រេចប្រើផ្លូវកាត់ ប្រើមាត្រា ទី ៤៩ កឋាខណ្ឌទី៣នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដើម្បីអនុម័តកំណែទម្រង់ច្បាប់ចូលនិវត្ត ដោយសាររដ្ឋាភិបាលសំឡឹងឃើញថា ខ្លួនគ្មានសំឡេងភាគច្រើនក្នុងសភា ដើម្បីអនុម័តវា។ នៅក្រោយការប្រជុំជាច្រើនដង ជាច្រើនថ្ងៃជាប់ៗគ្នា គណបក្សសាធារណរដ្ឋ ដែលជាគណបក្សដៃគូ ហាក់ដោះដៃ លែងចង់គាំទ្រសេចក្តីព្រាងច្បាប់របស់រដ្ឋាភិបាល តទៅទៀត ដោយសារតែឃើញថា កំណែទម្រង់ច្បាប់ចូលនិវត្តនេះ អប្រជាប្រិយខ្លាំងពេកក្នុងចំណោមប្រជាជនបារាំង។ ដូច្នេះ ដើម្បីជៀសវាងកុំឲ្យកំណែទម្រង់ច្បាប់ចូលនិវត្តន៍ត្រូវបរាជ័យធ្លាក់ទឹក នៅក្នុងការបោះឆ្នោត នៅរដ្ឋសភា រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកស្រី អេលីហ្សាបែត ប៊នបានសម្រេចប្រើមាត្រា ទី៤៩ កឋាខណ្ឌទី ៣ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញបារាំង តែម្តង អនុម័តកំណែទម្រង់ច្បាប់ចូលនិវត្ត។ នៅចំពោះមុខការប្រើកម្លាំងបាយរបស់រដ្ឋាភិបាល ដែលប្រើមាត្រា ៤៩.៣ដើម្បីអនុម័តច្បាប់ដោយកម្រោល គណបក្សប្រឆាំងបានប្រកាសគម្រោងដាក់ញត្តិពិន័យ នៅថ្ងៃសុក្រនេះ ដើម្បីបោះឆ្នោតដកទំនុកចិត្ត រំលាយរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកស្រីអេលីហ្សាបែត ប៊ន។ ក្នុងករណីដែលសភាបោះឆ្នោតរំលាយរដ្ឋាភិបាល នោះ កំណែទម្រង់ច្បាប់ចូលនិវត្តដែលរដ្ឋាភិបាលបានអនុម័ត ដោយការចាប់បង្ខំ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ក៏ត្រូវចាត់ទុកជាមោឃៈ ផុតរលត់ទៅវិញ ដោយស្វ័យប្រវត្តិ។ រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកស្រី នាយករដ្ឋមន្រ្តី អេលីហ្សាប៊ែត ប៊ន អាចត្រូវសភាបោះឆ្នោត រំលាយចោល? តាមច្បាប់ គណបក្សនយោបាយមានរយៈពេល មួយថ្ងៃ ចាប់ពីនាទីដែលរដ្ឋាភិបាលប្រកាសប្រើមាត្រាទី ៤៩ កឋាខណ្ឌទី ៣ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ពោលគឺនៅរសៀលថ្ងៃសុក្រនេះ ដើម្បីដាក់ញត្តិពិន័យរដ្ឋាភិបាល។ នៅក្រោយការពិភាក្សា ៤៨ម៉ោង សភាត្រូវបោះឆ្នោត យ៉ាងយូរបំផុត នៅថ្ងៃចន្ទ ដើម្បីសម្រេចថា តើគេត្រូវរំលាយរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកស្រី អេលីហ្សាបែត ប៊នដែរឬទេ។ គ្រោះថ្នាក់របស់រដ្ឋាភិបាលលោកស្រី អេលីហ្សាបែត ប៊ន នៅត្រង់ថា បើសិនសមាជិកសភាដែលជំទាស់ ប្រមូលគ្នាបាន៥៨សំឡេង ដើម្បីស្នើឲ្យសភា បោះឆ្នោតដាក់ពិន័យ នោះរដ្ឋាភិបាលត្រូវប្រឈមនឹងសភាបោះឆ្នោតរំលាយចោលមួយរំពេច។ ក្នុងករណីនេះ សភាត្រូវការសំឡេងភាគច្រើន ចំនួន ២៨៧សំឡេងដើម្បីបោះឆ្នោតរំលាយរដ្ឋាភិបាល។ រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកស្រី អេលីហ្សាបែត ប៊នទំនងមិនជួបវាសនាអាក្រក់ ដោយត្រូវសភាបោះឆ្នោតរំលាយចោលនោះទេ ព្រោះថា គណបក្សប្រឆាំងនៅតែបែកបាក់គ្នា ដែលធ្វើឲ្យពួកគេពិបាកនឹងប្រមូលបានសំឡេងច្រើនគ្រប់គ្រាន់ ចំនួន ២៨៧ សំឡេងដើម្បីបោះឆ្នោត ដកទំនុកចិត្ត រំលាយរដ្ឋាភិបាល។ ហេតុអ្វីលោកប្រធានាធិបតីម៉ាក្រុងនៅតែជំនះប្រើមាត្រាទី ៤៩ កឋាខ័ណ្ឌទី៣? មន្រ្តីក្នុងរដ្ឋាភិបាល និងសមាជិករបស់គណបក្សរបស់លោកប្រធានាធិបតី ម៉ាក្រុងធ្លាប់បានព្រមានពីគ្រោះថ្នាក់ ផលវិបាក បើសិនរដ្ឋាភិបាលជ្រើសរើសផ្លូវកាត់ ដោយការប្រើមាត្រា ទី ៤៩ កឋាខណ្ឌទី៣ ដើម្បី អនុម័តកំណែទម្រង់ ច្បាប់ចូលនិវត្ត។ ប៉ុន្តែ នៅតែ ១៥នាទី មុនការបើកសម័យប្រជុំរបស់សភា កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ លោកម៉ាក្រុងបានបើកកិច្ចប្រជុំគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ដែលនៅក្នុងនោះ លោកបានសម្រេចឲ្យលោកស្រី នាយករដ្ឋមន្រ្តី ប្រើមាត្រាទី ៤៩កឋាខ័ណ្ឌទី ៣។ ការជំនះប្រើមាត្រាទី ៤៩ កឋាខណ្ឌទី ៣នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ សបញ្ជាក់ពីភាពទន់ខ្សោយ និងបរាជ័យរបស់ប្រធានាធិបតីបារាំង ក្នុងការបញ្ចុះបញ្ចូលសមាជិកសភា ឲ្យគាំទ្រសេចក្តីព្រាងកំណែទម្រង់ច្បាប់ចូលវិវត្ត។ លោកម៉ាក្រុងដឹងច្បាស់ថា កំណែទម្រង់ច្បាប់ចូលនិវត្តលើកនេះនឹងធ្វើកូដប្រជាប្រិយភាពរបស់លោកធ្លាក់ចុះខ្លាំង ហើយវានឹងអាចរុញច្រានបារាំងឲ្យធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិសង្គម ប្រទេសត្រូវជាប់គាំង ដោយសារបាតុកម្ម និងកូដកម្មប្រឆាំង តវ៉ានៅទូទាំង នៅក្រោយការអនុម័តច្បាប់ចូលនិវត្ត។ ប៉ុន្តែ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ប្រធានាធិបតីបារាំង លោកម៉ាក្រុង នៅតែជំនះចង់ឲ្យមានកំណែទម្រង់ច្បាប់ចូលនិវត្ត។ ហេតុផលរបស់លោកម៉ាក្រុង គឺប្រព័ន្ធចូលនិវត្តន៍សព្វថ្ងៃ កំពុងស្ថិតក្នុងកាលៈទេសៈដ៏គ្រោះថ្នាក់ ព្រោះមានឱនភាពថវិកា ចំណូល និងចំណាយ។ ដោយសារមនុស្សចាស់ សុខភាពនៅតែល្អ អាយុកាន់តែវែង ការចំណាយរបស់រដ្ឋសម្រាប់បើកប្រាក់សោធននិវត្តន៍បានកើនឡើង។ សម្រាប់រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកម៉ាក្រុង បារាំង សព្វថ្ងៃ បានរត់ទៅខ្ចីបំណុលគេបន្ថែម សម្រាប់អាចធានាការបើកប្រាក់សោធននិវត្ត។ រដ្ឋាភិបាលធ្លាប់អះអាងថា ការធ្វើកំណែទម្រង់ច្បាប់ចូលនិវត្ត គឺជារឿងចាំបាច់ និងបន្ទាន់ ព្រោះថា បើសិនមិនដូច្នេះទេ សេដ្ឋកិច្ចរបស់បារាំងនឹងអាចត្រូវក្ស័យធន ដួលរលំ ដោយសារតែប្រាក់បំណុល ចេះតែកើនឡើង។ វិបត្តិកូវីដ និងជំនួយអន្តរាគមន៍របស់រដ្ឋ សម្រាប់ទប់កុំឲ្យតម្លៃថាមពលឡើងថ្លៃខ្ពស់ ដែលបង្កការលំបាកសម្រាប់ជីវភាពប្រជាជនបារាំង រដ្ឋាភិបាលបារាំងបានទៅខ្ចីបំណុល ដែលអាចកើនឡើងច្រើនជាង ៣ ទ្រីលានអឺរ៉ូ។ សម្រាប់រដ្ឋមន្រ្តីថវិកាបារាំង ប្រជាជនបារាំងត្រូវជ្រើសរើសតើពួកគេសុខចិត្តទទួលយកកំណែទម្រង់ច្បាប់ចូលវិវត្តន៍ ដោយត្រូវធ្វើការរហូតដល់អាយុ ៦៤ឆ្នាំ ឬមួយសុខចិត្តឲ្យប្រាក់បំណុលកើនឡើង ដែលគ្រោះថ្នាក់ធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសត្រូវក្ស័យធន។ បារាំងកំពុងស្ថិតនៅមាត់ជ្រោះនៃវិបត្តិជាប់គាំងប្រទេស? នៅក្រោយការអនុម័តកំណែទម្រង់ច្បាប់ចូលវិវត្តន៍ ក្រុមសហជីពបានប្រកាសរៀបចំ បាតុកម្ម និងកូដកម្មទ្រង់ទ្រាយធំមួយទៀត នៅសប្តាហ៍ក្រោយ និងថា អំណើះតទៅ ចលនាបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងកើតមានជាហូរហែ ដើម្បីទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលបោះបង់ចោល កំណែទម្រង់ច្បាប់ចូលនិវត្ត៍។ រដ្ឋាភិបាលបារាំងអាចរួចផុតពីការបោះឆ្នោតដកទំនុកចិត្តពីសភា ចំណែកកំណែទម្រង់ច្បាប់ចូលនិវត្តនឹងត្រូវដាក់ឲ្យអនុវត្តជាផ្លូវការ។ ប៉ុន្តែ ជាមួយគ្នានោះ រដ្ឋាភិបាលបារាំងត្រូវត្រៀមខ្លួនឈឺក្បាលនឹងបញ្ហាសង្គមគ្រប់ជំពូក។ ក្រុមសហជីព ប្រកាសរួចហើយថានឹងធ្វើបាតុកម្ម កូដកម្ម ប្រឆាំងរហូតដល់ថ្ងៃដែលរដ្ឋាភិបាលប្តូរចិត្ត ដកចោលច្បាប់នេះទៅវិញ។ តាំងពីខែមករា នៅពេលរដ្ឋាភិបាលបង្ហាញគម្រោងធ្វើកំណែទម្រង់ច្បាប់ចូលនិវត្តន៍ សហជីពចាប់ធ្វើបាតុកម្ម កូដកម្ម ក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំ ដល់ទៅ ៨ដង ដែលទៅបង្អាក់ គាំងសកម្មសេដ្ឋកិច្ចនៅទូទាំងប្រទេស។ នៅក្នុងបាតុកម្មម្តង គឺតែងមានការប្រឈមមុខដាក់គ្នារវាងប៉ូលិស និងក្រុមជ្រុលនិយមហិង្សា ដែលតែងឆ្លៀតឱកាស ដើរវាយបំផ្លាញ ហាង ដុតរថយន្ត នៅតាមផ្លូវ។ រដ្ឋាភិបាលបារាំងសម្រេចគោលដៅ ចេញកំណែទម្រង់ច្បាប់ចូលនិវត្ត ប៉ុន្តែ ត្រូវមកឈឺក្បាល ដោយសារវិបត្តិសង្គមបញ្ហាចលាចលពេញប្រទេស៕

3/17/2023 • 9 minutes, 26 seconds

អាមេរិកចោទរុស្ស៊ី ថាជាអ្នកធ្វើឲ្យធ្លាក់យានដ្រូនរបស់កងទ័ពអាមេរិក នៅក្នុងសមុទ្ទខ្មៅ

កំដៅនៃការប្រឈមមុខដាក់គ្នា បានហក់ឡើងមួយរំពេច បន្ទាប់ពីមានករណីយានដ្រូនមួយគ្រឿងរបស់កងទ័ពអាមេរិក បានធ្លាក់នៅក្នុងសមុទ្ទខ្មៅ កាលពីថ្ងៃអង្គារម្សិលមិញ មិនឆ្ងាយប៉ុន្មានពីតំបន់គ្រីម៉េ។ ភាគីអាមេរិកបានអះអាង គឺកងទ័ពរុស្ស៊ីដែលជាអ្នកធ្វើឲ្យយានដ្រូននេះធ្លាក់។ ជាការចោទដែលភាគីរុស្ស៊ីបានបដិសេធ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ករណីនេះ បានឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីស្ថានភាពដែលងាយផុយស្រួយ អាចក្លាយជាការប្រឈមមុខគ្នាដោយអាវុធ និងកងទ័ព រវាងគូបដិបក្សទាំង២នេះ ហើយអាចផ្ទុះក្លាយជាសង្គ្រាមលោកលើកទី៣។ យោងតាមលោក James Hecker មេបញ្ជាការកងទ័ពអាកាសអាមេរិកប្រចាំតំបន់អឺរ៉ុប បានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា យានដ្រូនមួយគ្រឿង របស់កងទ័ពអាមេរិក ប្រភេទ MQ-9 Reaper បានធ្លាក់ទៅក្នុងសមុទ្ទខ្មៅ កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី១៤មីនា។ MQ-9 Reaper គឺជាយានដ្រូនបញ្ជាពីចំងាយ មានប្រវែងប្រមាណ១០ម៉ែត្រ ទទឹងស្លាបប្រមាណ២០ម៉ែត្រ ហើយអាចបំពាក់អាវុធមីស៊ីលបាន៨គ្រាប់ និងអាចហោះបានរយៈពេល២៤ម៉ោង ក្នុងល្បឿនជាង៣០០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង។ យន្តហោះរុស្ស៊ី បើកសាំងស្រោចពីលើដ្រូនអាមេរិក ក្នុងពេលកើតហេតុ យានដ្រូននេះមិនមានបំពាក់អាវុធទេ ហើយកំពុងហោះក្រវែលអង្កេតការណ៍ជាលក្ខណៈធម្មតា នៅក្នុងដែនអាកាសអន្តរជាតិ ពីលើសមុទ្ទខ្មៅ។ ផ្អែកតាមប្រភពពីភាគីអាមេរិក គឺក្នុងពេលកំពុងហោះ យានដ្រូននេះ ត្រូវបានយន្តហោះចម្បាំងរុស្ស៊ី២គ្រឿង ប្រភេទ Sukhoï Su-27 ហោះកៀកពីលើជាច្រើនលើកច្រើនសារ ក្នុងបំណងរំខានរករឿង និងបានបញ្ចេញសាំងយន្តហោះ ស្រោចពីលើយានដ្រូននេះ ក្នុងគោលដៅធ្វើឲ្យដ្រូនខ្វាក់ មិនអាចមើលទិសដៅឃើញ។ ភាគីអាមេរិកអះអាងទៀតថា ភ្លាមៗនោះ ស្រាប់តែមានការប៉ះទង្គិចគ្នា រវាងយន្តហោះចម្បាំងរុស្ស៊ី ជាមួយយានដ្រូន ធ្វើឲ្យខូចកង្ហាររបស់ដ្រូន។ រំពេចនោះ ដ្រូនរបស់អាមេរិក ចាប់ផ្តើមបាត់បង់ស្ថិរភាព ហោះលែងបាន ហើយកងទ័ពអាមេរិកដែលនៅពីចំងាយ បានប្រញាប់បញ្ជាឲ្យវាបន្ទាបខ្លួនមកក្រោម មុននឹងបង្ខំចិត្តទំលាក់វាចោលទៅក្នុងសមុទ្រ។ នេះបើផ្អែកតាមការបញ្ជាក់បន្ថែម ពីលោកមេបញ្ជាការ Patrick Ryder អ្នកនាំពាក្យមន្ទីរបញ្ចកោណអាមេរិក។ ក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក បានចេញលិខិតប្រកាស ដោយបានលើកឡើងថា ទង្វើរបស់ងទ័ពរុស្ស៊ីនេះ គឺជាទង្វើដ៏គ្រោះថ្នាក់ មិនមានការទទួលខុសត្រូវ គ្មានភាពជំនាញទាល់តែសោះ។ សកម្មភាពដ៏គ្រោះថ្នាក់បែបនេះ គឺវាអាចបណ្តាលធ្វើឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ជាយថាហេតុណាមួយ ហើយបង្កឲ្យមានការប៉ះទង្គិចកម្លាំងគ្នាដោយអចេតនា។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ កងទ័ពអាមេរិកអះអាងថា អាមេរិកព្រមទាំងក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្ត នឹងនៅតែបន្តហោះប្រតិបត្តិការក្រវែលនៅតំបន់សមុទ្រខ្មៅនេះ ក្នុងដែនអាកាសអន្តរជាតិ តែសូមឲ្យខាងភាគីរុស្ស៊ីត្រូវធ្វើខ្លួនឲ្យបានត្រឹមត្រូវនឹងមានភាពជំនាញផង។ រុស្ស៊ីបដិសេធថាកងទ័ពខ្លួន មិនប៉ះទង្គិចដោយផ្ទាល់ជាមួយដ្រូនអាមេរិកទេ ក្រសួងការពារជាតិរុស្ស៊ី បានចេញលិខិតប្រកាសកាលពីយប់ថ្ងៃអង្គារ ដោយបានទទួលស្គាល់ថា គេពិតជាបានចាប់រលកសញ្ញា ឃើញមានយានដ្រូនមួយមែន កាលពីថ្ងៃអង្គារ ដោយដ្រូននោះស្ថិតនៅពីលើតំបន់គ្រីម៉េ ហើយកំពុងហោះសំដៅចូលទៅក្នុងព្រំដែនរបស់រុស្ស៊ី។ តែកងទ័ពរុស្ស៊ីបានអះអាងថា គេមិនមែនជាអ្នកធ្វើឲ្យយានដ្រូនរបស់អាមេរិកនេះ ធ្លាក់ចូលសមុទ្ទនោះទេ។ ក្រសួងរុស្ស៊ីអះអាងទៀតថា យន្តហោះចម្បាំងរុស្ស៊ី មិនបានទៅប៉ះទង្គិចដោយផ្ទាល់ ជាមួយដ្រូនអាមេរិកទេ ហើយក៏មិនបានប្រើអាវុធស្អីទៅបាញ់ទំលាក់ដែរ ពោលគឺដ្រូននោះវាហោះត្រឡប់ត្រឡិន បាត់បង់ស្ថិរភាពតែខ្លួនឯង មុននឹងធ្លាក់ចូលសមុទ្រ នៅវេលាម៉ោង ប្រមាណ៩និង៣០នាទីព្រឹក ម៉ោងនៅម៉ូស្គូ ត្រូវជាម៉ោង៦កន្លះព្រឹក ម៉ោងសកល។ ក៏ប៉ុន្តែ លោក John Kirby អ្នកនាំពាក្យក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិអាមេរិក បានឆ្លើយនៅលើកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ CNN កាលពីយប់មិញនេះ ថាភាគីរុស្ស៊ីមិនចាំបាច់ប្រឹងកុហកដល់ម្លឹងទេ។ លោកបានចោទថា ទង្វើរបស់កងទ័ពរុស្ស៊ីជាទង្វើដែលគ្មានការពិចារណាទាល់តែសោះ។ លោកអះអាងថា ប៉ុន្មានសប្តាហ៍ចុងក្រោយនេះ កងទ័ពរុស្ស៊ីបានចេញមករំខាន ដល់ការហោះល្បាតសាមញ្ញរបស់ដ្រូនអាមេរិក ជាច្រើនលើកច្រើនសារហើយ នៅក្នុងតំបន់ពីលើសមុទ្ទខ្មៅនេះ តែទើបតែលើកនេះទេ ដែលកងទ័ពរុស្ស៊ីបានរំខាន ធ្វើឲ្យដ្រូនអាមេរិកធ្លាក់ចូលសមុទ្រ។ លោកបានបន្ថែមថា ភ្លាមៗក្រោយធ្លាក់ដ្រូន កងទ័ពអាមេរិកបានបញ្ជូនយន្តហោះល្បាតសមុទ្រ P-8A Poseidon ឲ្យទៅក្រវែលការពារនៅតំបន់ដែលធ្លាក់ មិនឆ្ងាយប៉ុន្មានពីឆ្នេរសមុទ្រប្រទេសរូម៉ានី។ ការធ្វើបែបនេះ គឺទំនងជាដើម្បីរារាំងកុំឲ្យនាវារបស់រុស្ស៊ី មកស្រង់យកដ្រូននេះបាន។ ករណីលើកទីមួយ ឆ្លុះបញ្ចាំងពីស្ថានភាពដ៏ផុយស្រួយ តំបន់សមុទ្ទខ្មៅ គឺជាតំបន់ប្រឈមខ្លាំងណាស់ នៅក្រោយវិបត្តិផ្ទុះសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន។ វាជាលើកទីមួយហើយ ដែលយានដ្រូនរបស់កងទ័ពអាមេរិក ធ្លាក់ក្នុងតំបន់នេះ។ ប្រមាណជាង១ឆ្នាំមកនេះ កងទ័ពអាមេរិក និងសម្ព័ន្ធមិត្តអូតង់ បានចៀសវាងមិនចូលរួមដោយផ្ទាល់ក្នុងសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែនទេ ដោយមិនចង់ប្រកាសសង្គ្រាមជាមួយរុស្ស៊ី។ តែកងទ័ពសម្ព័ន្ធមិត្តបានបញ្ជូនយានដ្រូន និងយន្តហោះ ទៅក្រវែលជាញឹកញាប់ នៅតំបន់ពីលើសមុទ្រខ្មៅ ទីមួយដើម្បីការពារសន្តិសុខប្រទេសក្នុងតំបន់ ដែលជាសមាជិកអូតង់ផង និងដើម្បីប្រមូលទិន្នន័យព័ត៌មាន ជួយកងទ័ពអ៊ុយក្រែន។ តែជាការហោះក្រវែលនៅលើដែនអាកាសអន្តរជាតិ។ ជាមួយនឹងសកម្មភាពកាន់តែសកម្ម របស់សម្ព័ន្ធមិត្តលោកខាងលិចនៅតំបន់នេះ ភាគីរុស្ស៊ីអាចនឹងកាន់ក្រេវក្រោធ ខឹងទ្រាំលែងបាន អាចបញ្ជាយន្តហោះឲ្យកំញើញ បណ្តេញជាដើម។ ត្រង់នេះហើយ ដែលវាបង្កើនកម្រិតនៃការប្រឈម អាចឈានទៅមានគ្រោះថ្នាក់ជាយកថាហេតុណាមួយ ដោយអចេតនា។ គ្រោះថ្នាក់អាចកើតឡើងមួយរំពេច ហើយអាចឈានទៅបញ្ឆេះភ្លើងសង្គ្រាមដោយផ្ទាល់ រវាងអូតង់ និងរុស្ស៊ី។ កាលពីថ្ងៃទី២៩ កញ្ញា ឆ្នាំមុន យន្តហោះចម្បាំងរ Su-27 របស់រុស្ស៊ី បានបាញ់មីស៊ីលមួយរួចទៅហោះ សំដៅទៅប្រផិតកៀកនឹងយន្តហោះស៊ើបការណ៍ RC-35 របស់អង់គ្លេស ដែលកំពុងតែហោះប៉ាទ្រុយនៅលើសមុទ្រខ្មៅ។ ខាំមាត់សង្កត់ចិត្តរៀងខ្លួន យ៉ាងណាក៏ដោយ យើងសង្កេតឃើញថា នៅក្រោយហេតុការណ៍ធ្លាក់យានដ្រូនអាមេរិកនេះ ភាគីអាមេរិក ទោះបីចោទរុស្ស៊ីដោយចំៗមែន តែគេហាក់បានថ្លឹងថ្លែងពាក្យពេជន៍ណាស់ មិនដុតកំហឹងឲ្យឆេះរោលខ្លាំងនោះទេ ដោយព្យាយាមទប់ កុំឲ្យវាក្លាយចំណុចចាប់ផ្តើមនៃសង្គ្រាម។ ថ្វីត្បិតភាគីអាមេរិក អះអាងថាគេមានវីដេអូជាភស្តុតាង បញ្ជាក់ពីសកម្មភាពរករឿងមកលើយានដ្រូនគេ ពីសំណាក់យន្តហោះចម្បាំងរុស្ស៊ីក៏ដោយ តែមន្ត្រីអាមេរិក បានថ្នមមាត់ មិនអះអាងចោទលើចេតនាអាក្រក់របស់រុស្ស៊ីនោះទេ។ លោក Ned Price អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសអាមេរិកវិញ បានលើកឡើងដែរថា ភាគីអាមេរិក កំពុងនិយាយជាមួយភាគីរុស្ស៊ីដោយផ្ទាល់ ដើម្បីប្រាប់ពីការជំទាស់ដ៏ខ្លាំងក្លា ចំពោះទង្វើរបៀបនេះ របស់រុស្ស៊ី។ ជាប្រតិកម្មក្រោយការធ្លាក់យានដ្រូននេះ ក្រសួងការបរទេសអាមេរិក បានកោះហៅលោក Anatoli Antonov អគ្គរដ្ឋទូតរុស្ស៊ីឲ្យចូលចូលជួប។ ហើយបើផ្អែកតាមការចុះផ្សាយរបស់បណ្តាញព័ត៌មានរុស្ស៊ី RIA ក្នុងពេលចូលទៅក្រសួងការបរទេសអាមេរិក លោកអគ្គរដ្ឋទូតរុស្ស៊ីបានបដិសេធការចោទ ហើយអះអាងរុស្ស៊ីចាត់ករណីនេះជាករណីបង្ករឿងពីខាងអាមេរិក។ លោកAnatoli Antonov អះអាងទៀតថា ចំពោះខាងរុស្ស៊ីវិញ គឺរុស្ស៊ីគ្មានចេតនាណាមួយ ចង់ឲ្យមានការប្រឈមមុខគ្នាដោយផ្ទាល់ រវាងអាមេរិកនិងរុស្ស៊ីនោះទេ។ ជារួមយើងឃើញថា ភាគីទាំងសងខាងខំប្រឹងទប់រៀងៗខ្លួន មិនមាននរណាបញ្ឆេះនរណាទេ៕

3/15/2023 • 7 minutes, 54 seconds

តើគេត្រូវព្រួយបារម្ភពីផលវិបាកនៃការដួលរលំធនាគារ SVB របស់អាមេរិកដែរឬទេ?

នៅអាមេរិក លោកប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិនព្យាយាមនិយាយធានាពីភាពរឹងមាំរបស់ប្រព័ន្ធធនាគារអាមេរិក នៅក្រោយ ធនាគារចំនួន៣ របស់អាមេរិក ដួលរលំបន្តបន្ទាប់គ្នា កាលពីប៉ុន្មានថ្ងៃមុននេះ។ ការដួលរលំធនាគារ ឈ្មោះ SVB (Silicon Valley Bank) ដែលជាធនាគារដ៏ធំមួយ នៅអាមេរិក កាលពីថ្ងៃសុក្រ សប្តាហ៍មុន បានធ្វើឲ្យអាជ្ញាធរអាមេរិកសម្រេចចិត្តបិទធនាគា និងយកទ្រព្យរបស់ធនាគារមកដាក់ក្រោមការចាត់ចែងបណ្តោះអាសន្ន ដើម្បីស្តារទំនុកចិត្ត និងដើម្បីរំងាប់ក្តីបារម្ភរបស់សាធារណជន។ នៅថ្ងៃចន្ទទី ១៣ មីនា លោកចូ បៃដិនបានប្រកាសចេញមុខធានាលើលុយតម្កល់របស់អតិថិជនធនាគារ។ ប៉ុន្តែ ទោះមានការចេញមុខធានាពីប្រធានាធិបតីអាមេរិក ទីផ្សារហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិនៅតែបន្តរំជើបរំជួលដោយសារការដួលរំលំធនាគារSVB ដែលអាចបង្កើតជាក្តីបារម្ភ ពីវិបត្តិឆ្លងរាលដាលតគ្នា។ តើវិបត្តិធនាគារអាមេរិកលើកនេះ នឹងអាច ឆ្លងរាលដាលទៅកន្លែងផ្សេង ឬឆ្លងរីកមុក ក្លាយជាទៅជាវិបត្តិធំ ដូចកាលពីវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុសកល កាលពីឆ្នាំ២០០៨ដែរឬទេ? នៅក្នុងសន្និសីទកាសែត កាលពីថ្ងៃច័ន្ទម្សិលមិញ លោកប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិនបានព្យាយាមធានាភាពរឹងមាំ របស់ប្រព័ន្ធធនាគារអាមេរិក នៅចំពោះមុខក្តីបារម្ភរបស់សាធារណជនដែលខ្លាចថា ការដួលរលំធនាគារ SVB នឹងអាចឆ្លងរាលដាលទៅកាន់ធនាគារដទៃទៀត នៅអាមេរិក។នៅចំពោះមុខការដួលរលំធនាគារអាមេរិក ដល់ទៅ៣ នៅប៉ុន្មានថ្ងៃមកនេះ លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិក ចូ បៃដិន បានធានាអះអាងថា ប្រព័ន្ធធនាគារអាមេរិករឹងមាំ និងមានសុវត្ថិភាព។ ដូច្នេះ ប្រជាជនអាមេរិកអាចទុកចិត្តលើប្រព័ន្ធធនាគារអាមេរិក។ តាមប្រធានាធិបតីអាមេរិក គេនៅតែអាចទៅបើកយកសាច់ប្រាក់ពីធនាគារ នៅរាល់ពេលគេត្រូវការ។ ប៉ុន្តែ យ៉ាងណាក៏ដោយ ពាក្យធានារបស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិក និងការលូកដៃរបស់អាជ្ញាធរអាមេរិក ដើម្បី ចូលទៅគ្រប់គ្រងទ្រព្យរបស់ធនាគារ SVB ដែលបានដួលរលំ កាលពីថ្ងៃសុក្រសប្តាហ៍មុន នៅក្នុងគោលដៅ ស្តារទំនុកចិត្តលើប្រព័ន្ធធនាគារអាមេរិក និងដើម្បីបញ្ចៀសការសម្រុកទៅដកលុយពីធនាគារ នៅតែមិនទាន់ទៅរំងាប់ក្តីបារម្ភរបស់អ្នកវិនិយោគ។ តាំងពីថ្ងៃចន្ទ រហូតដល់ថ្ងៃអង្គារនេះ តម្លៃភាគហ៊ុននៅលើទីផ្សារ នៅស្ទើរតែគ្រប់កន្លែងនៅទូទាំងពិភពលោក នៅតែធ្លាក់ចុះខ្លាំងនៅឡើយ ជាពិសេស ភាគហ៊ុនរបស់ធនាគារ។ នៅអាមេរិកផ្ទាល់ តម្លៃភាគហ៊ុនរបស់ធនាគារធំបានធ្លាក់ចុះអស់ជាងពាក់កណ្តាល ចំណែក តម្លៃភាគហ៊ុន របស់ធនាគារអាល្លឺម៉ង់ ធ្លាក់ចុះ ជាង ១០%។ ហេតុអ្វីអាជ្ញាធរអាមេរិកបណ្តែតបណ្តោយឲ្យធនាគារដ៏ធំដួលរលំ ក្នុងរយៈពេលតែ ប៉ុន្មានថ្ងៃ? ការដួលរលំធនាគារSVBដែលមានទ្រព្យសកម្មដល់ទៅ ២០០ពាន់លានដុល្លារ ក្នុងរយៈពេលតែមួយប៉ព្រិចភ្នែកបានធ្វើឲ្យចោទសួរពីកំហុសឆ្គងក្នុងការគ្រប់គ្រងទាំងពីខាងធនាគារផ្ទាល់ និងពីខាងអាជ្ញាធរអាមេរិក។ Silicon Valley Bankហៅកាត់ដោយខ្លីថាធនាគារ SVBជាធនាគារដែលរកស៊ីភាគច្រើនជាមួយក្រុមហ៊ុនប្រភេទ Startup នៅក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យា។ អ្វីដែលគេស្តីបន្ទោសទៅលើធនាគារ នៅត្រង់ថា ធនាគារមួយនេះ ធ្វើការរកស៊ីតែមួយក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យា ដោយមិនព្រម ពង្រីកប្រភពទុនរបស់ខ្លួន ពីវិស័យផ្សេងទៀត។ ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាStartup ថ្មីថ្មោង អាចទទួលជោគជ័យ ក៏ឆាប់ ប៉ុន្តែ ក៏ជួបបញ្ហាប្រឈមងាយៗដែរ។ ម្យ៉ាង ធនាគារចាត់ចែងមិនត្រូវពីលំហូរសាច់ប្រាក់របស់ខ្លួន។ នៅពេលអតិថិជនរបស់ធនាការភាគច្រើន ដែលជាក្រុមហ៊ុនStartup ឧស្សាហ៍ត្រូវការសាច់ប្រាក់សម្រាប់អភិវឌ្ឍ វិនិយោគលើគម្រោងការរបស់ខ្លួន ធនាគារ SVB បែរជាយកលុយរបស់អតិថិជនទៅទិញមូលប័ត្របំណុលរយៈពេលវែងរបស់រតនាគារជាតិអាមេរិក។ ប្រឈមនឹងតម្រូវការសាច់ប្រាក់ដើម្បីបើកឲ្យអតិថិជននេះ ធនាគារ SVB ក៏បានលក់ចេញមូលបត្រទាំង ២១ពាន់លានដុល្លារ ដោយសុខចិត្តខាតលុយរហូតដល់ទៅ ១,៨ពាន់លានដុល្លារ។ មួយវិញទៀត ការដួលរលំភ្លាមៗ ធនាគារអាមេរិក ដែលជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ទី ១៦ នៅអាមេរិក ឆ្លុះបញ្ចាំងផងដែរ ពីការគ្រប់គ្រង ខ្វះចន្លោះរបស់អាជ្ញាធរអាមេរិក។ នៅក្រោយវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុ ឆ្នាំ ២០០៨ ដែលបណ្តាលធនាគារដែលធ្វើជំនួញចំបងជាមួយ វិស័យអចលនទ្រព្យ អាជ្ញាធរអាមេរិកបានចេញច្បាប់រឹតបន្តឹងប្រព័ន្ធធនាគារអាមេរិក។ ជាក់ស្តែង ច្បាប់បានចាប់តម្រូវឲ្យធនាគារត្រូវដាក់កំហិតឲ្យអតិថិជន ដែលមានប្រាក់តម្កល់ច្រើនបំផុត ២៥ម៉ឺនដុល្លារ ត្រូវតែមានការធានារ៉ាប់រ៉ងពីអាជ្ញាធរ។ ប៉ុន្តែ អតិថិជនភាគច្រើនរបស់ធនាគារSVB មានប្រាក់តម្កល់ ដល់ទៅ រាប់លាន ដោយគ្មានប័ណ្ណធានារ៉ាប់រង។ ហើយអាជ្ញាធរក៏មិនបានតាមដានយកចិត្តទុកដាក់ពីរឿងនេះ។ នៅត្រង់ចំណុចនេះ រដ្ឋបាលលោកចូ បៃដិនបានទម្លាក់កំហុសទៅលើរដ្ឋបាលអាមេរិកមុនរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំ ដែលបានបន្ធូរបន្ថយច្បាប់គ្រប់គ្រងធនាគារអាមេរិក។ តាមច្បាប់ថ្មីរបស់រដ្ឋបាលលោកដូណាល់ ត្រាំ រាល់ធនាគារធំៗដែលមានទ្រព្យសកម្មចាប់ពី ២៥០ពាន់លានឡើងទៅ ទើបស្ថិតក្នុងបញ្ជីតាមដាន មើលរបស់អាជ្ញាធរ។ ចៃដន្យ ធនាគារ SVB រួចផុតពីសំនាញ់តាមដានរបស់អាជ្ញាធរ ព្រោះវាទ្រព្យសកម្ម ២០០ពាន់លានដុល្លារ។ វិបត្តិធនាគាអាមេរិកនឹងអាចឆ្លងរាលដាល បង្កជាវិបត្តិសកល ដូចវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុឆ្នាំ ២០០៨? ដោយសារធនាគារSVB ស្ថិតក្នុងក្រុមធនាគារមធ្យម ហើយវាធ្វើជំនួញចំបងតែជាមួយក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យា Startup គេវាយតម្លៃថា វិបត្តិធនាគារនៅអាមេរិកទំនងនឹងមិនបង្កហានិភ័យធំដុំ ហើយវាកើតមានតែនៅទឹកដីអាមេរិក ដោយមិនឆ្លងរាលដាលទៅដល់ធនាគារធំៗនៅប្រទេសដទៃទៀត ដែលមានប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងរឹងមាំ។ ប៉ុន្តែ ហានិភ័យ សូន្យក្នុងវិបត្តិធនាគារគ្មាននោះទេ ព្រោះថា នៅពេលគេនិយាយពីធនាគារ គេនិយាយពីទំនុកចិត្ត។ បើសិន អតិថិជនលែងទុកចិត្ត ហើយចេះតែភ័យខ្លាច ថា ធនាគារមួយអាចដួលរលំគ្រប់ពេលវេលា នោះអតិថិជនអាចភ័យស្លន់ស្លោ លែងមានហេតុផល និងគិតតែសម្រុកទៅដកសាច់ប្រាក់ ចេញពីធនាគារ។ អ្វីដែលគេបារម្ភនៅពេលនេះ គឺការភ័យខ្លាច គ្មានហេតុផលរបស់អតិថិជន ដែលទៅសម្រុកដកសាច់ប្រាក់ ដែលជាមូលហេតុចំបងធ្វើឲ្យធនាគារមួយអាចដួលរលំដោយងាយ។ ប្រព័ន្ធធនាគារអាមេរិកមិនរង្គោះរង្គើ ប៉ុន្តែ វិបត្តិធនាគារSVB កំពុងបង្កហានិភ័យដល់វិស័យStartup នៅក្រោយការអន្តរាគមន៍លូកដៃរបស់អាមេរិក ដើម្បីទប់ស្កាត់កុំឲ្យការដួលរលំធនាគារSVB ក្លាយទៅជាវិបត្តិរាលដាលឆ្លងទៅធនាគារដទៃទៀត គេបារម្ភថា ធនាគារកណ្តាលអាមេរិកនឹងអាចផ្អាកការដំឡើងការប្រាក់ ដែលជានយោបាយរបស់ធនាគារកណ្តាលអាមេរិកដើម្បីកាត់បន្ថយអត្រាអតិផរណា។ គេបារម្ភថា បើសិន ធនាគារកណ្តាលអាមេរិក ឈប់ដំឡើងអត្រាការប្រាក់ នោះសេដ្ឋកិច្ចអាមេរិកនឹងដើរថយក្រោយ។ បើសិនសេដ្ឋកិច្ចអាមេរិកផ្តាសាយ នឹងវានឹងប៉ះពាល់ទៅដល់សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសដទៃទៀត មិនថា នៅអឺរ៉ុប និងអាស៊ី។ មួយវិញទៀត បើទោះជាធនាគារកណ្តាលអាមេរិក សម្រេចផ្អាកការដំឡើងការប្រាក់មែន ដើម្បីជួយដោះស្រាយបញ្ហារបស់ធនាគារមែន ប៉ុន្តែ វានឹងមិនទៅជួយដោះស្រាយបញ្ហាភ្លាមៗ របស់អតិថិជន ដែលជាក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាStartupនោះទេ។ ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាStartupជាអ្នករងគ្រោះ មុនគេ ដោយសារវិបត្តិធនាគារSVB។ ពួកគេមួយចំនួនអាចត្រូវបិទទ្វារ កាត់បន្ថយបុគ្គលិក ឬឈប់ធ្វើគម្រោងស្រាវជ្រាវថ្មីៗ ដោយសារតែធនាគាររបស់ពួកគេត្រូវក្ស័យធន បិទទ្វារ៕

3/14/2023 • 7 minutes, 42 seconds

About

Season null

អឺរ៉ុបបើក​ជំនួប​កំពូលស្តី​ពី​ជំនួយ​សម្រាប់​អ៊ុយក្រែន​ ក្រោម​សម្ពាធ​និង​​​កំហឹង​កសិករ

សង្គ្រាមហ្កាហ្សា៖ ហាម៉ាសទទួល​ស្គាល់កំហុស​ដែល​ធ្វើ​ឱ្យស្លាប់​ជនស៊ីវិល

តៃវ៉ាន់​បោះឆ្នោតជ្រើសរើស​ប្រធានាធិបតីថ្មី ដោយ​មិនខ្លាចញញើតនឹងការគំរាមរបស់ចិន

តុលាការឡាអេ​បើកសវនាការស្តាប់អាហ្វ្រិកខាងត្បូងចោទអ៊ីស្រាអែល​ពីបទប្រល័យពូជសាសន៍​នៅហ្កាហ្សា

ការបាញ់បង្ហោះផ្កាយរណបរបស់ចិន​បង្ក​ឲ្យមានការជ្រួលច្របល់ នៅតៃវ៉ាន់

ខួប៣ឆ្នាំសម្រុកចូលវិមានកាពីតូល៖ សំណុំរឿងចាស់ រំខាន លោក ត្រាំ ក្នុងការឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតអាណត្តិថ្មី?

កូរ៉េខា​ង​ជើង​បាញ់​កាំភ្លើង​ត្បាល់សំដៅ​កូរ៉េខាង​ត្បូង ​សេអ៊ូល​ធ្វើ​សមយុទ្ធ​​គ្រាប់​ពិត

ក្រោយវេតូរបស់អាមេរិក ប្រជាជន​ហ្កាហ្សាកាន់តែរងទុក្ខវេទនា ដោយសារ​ការវាយប្រហារ​របស់​អ៊ីស្រាអែល

ហ្កាហ្សា៖ រដ្ឋបាល​លោក​ចូបៃដិន​ ផ្តើមរិះគន់អ៊ីស្រាអែល ថាមិនការពារអាយុជីវិតជនស៊ីវីល​ប៉ាឡេស្ទីន

សន្និសីទ​អាកាសធាតុ​ក្នុង​​ប្រទេស​ផលិតប្រេង ជា​ឱកាស​និយាយ​ពី​​វិបត្តិ​ថាមពលផូស៊ីល?

មួយខែនៃសង្រ្គាមហ្កាហ្សា អ៊ីស្រាអែល​ប្រកាសគម្រោង​គ្រប់គ្រងសន្តិសុខ​ហ្កាហ្សា នៅក្រោយសង្រ្គាម

CPI/ICC៖ ការប្រយុទ្ធ​​នៅហ្កាហ្សាដែលរារាំងដល់ការដឹកស្បៀងទៅឲ្យជនស៊ីវីល អាចជា​ "ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម"

កងទ័ពអ៊ីស្រាអែល​បន្ត​ចូល​ទៅ​ក្នុង​ហ្កាហ្សា ខណៈ​រុស្សី​​ជួប​តំណាង​ក្រុម​ហាម៉ាស​និង​អ៊ីរ៉ង់​នៅម៉ូស្គូ

អ៊ីស្រាអែលផ្តើម​​ផែនការ​វាយលុក​ជើងគោកលើ​តំបន់​ហ្កាហ្សា?

អ៊ីស្រាអ៊ែលសំរុក​បាញ់​ប្លោងគ្រាប់ ត្រៀម​ចូលហ្កាហ្សា ខណៈជំនួបកំពូលនៅអេហ្ស៊ីប​អំពាវនាវឲ្យឈប់ប្រយុទ្ធ

សង្គ្រាម​អ៊ីស្រាអែល-​ហាម៉ាស៖ ​វិបត្តិ​ចំណាប់​ខ្មាំងរំពឹង​​លើ​ប្រទេសកាតា?

បោះឆ្នោត​សភា​ប៉ូឡូញ៖ សម្ព័ន្ធបក្សប្រជាធិបតេយ្យ​និយមអឺរ៉ុបបានជ័យជំនះ និងបើកទំព័រនយោបាយ​ថ្មី

អឺរ៉ុបបារម្ភខ្លាចថា សង្រ្គាមអ៊ីស្រាអែល-ហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីនរញ្ជួយឲ្យកើតមានអំពើហិង្សាចូលដល់ទឹកដីអឺរ៉ុប

អ៊ីស្រាអែលបិទ​ខ្ទប់ហ្កា​​ហ្សាទាំងស្រុងនិង​គ្រោង​បើក​ប្រតិបត្តិការ​កម្ទេចចលនា​ហាម៉ាស

តើ​ប្រតិបត្តិការវាយ​ប្រហារ​របស់​ក្រុម​ហាម៉ាស​ប៉ាឡេស្ទីន​​ កើត​ឡើងដូចម្តេចខ្លះ?

អ៊ីស្រាអែលប្រកាសសង្រ្គាមក្រោយការវាយប្រហារទ្រង់ទ្រាយធំមិនធ្លាប់មានរបស់ក្រុមហាម៉ាសប៉ាឡេស្ទីន

អាមេរិក៖ លោក​ Kevin McCarthy ត្រូវ​ធ្លាក់ពីកៅអីប្រធានសភា​តំណាង

ការផ្អាកជំនួយយោធារបស់​អាមេរិក​នឹង​ជះផលអាក្រក់​ដល់កងទ័ពអ៊ុយក្រែន?

អាមេរិកចោទ​​ចិនផ្តាច់ការលើប្រព័ន្ធ​ឌីជីថល ប៉េកាំង​ថា​​អាមេរិក​ជាចក្រភព​ភូតភរ

សហរដ្ឋអាមេរិកមាន​​​​វិបត្តិ​ជាប់​គាំង​ថវិកាជា​ថ្មី ដោយហេតុសង្គ្រាម​​អ៊ុយក្រែន?

លោកអគ្គលេខាធិការ អ .ស.ប. បរិហារថា ពិភពលោក​កំពុងតែឆ្កួតលីលា​ជាមួយនឹងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ

នីហ្សេ៖ ប្រធានាធិបតី​​បារាំងសម្រេចដក​ទូត និង​បិទបញ្ចប់​បេសកកម្ម​កងទ័ពបារាំង

ណាសារង់ចាំដោយអន្ទះសារដើម្បីទទួល​យានអវកាសដែលដឹកនាំយក​សំណាកអាចម៍ផ្កាយBennu

សង្គ្រាម​ដ្រូន​ កំពុងតម្រូវ​ឲ្យ​​អូតង់និង​ប្រទេសសមាជិក​ ព្យាយាម​រិះរកវិធីទប់ទល់

សង្គ្រាម​អ៊ុយក្រែន៖ សមរភូមិ​ការទូត​ក៏​ស្មុគស្មាញ​ដែរ​សម្រាប់​លោក​ហ្សេឡេនស្គី?

ហេតុអ្វី​ប៉ូឡូញ​ប្រកាស​លែង​ផ្គត់​ផ្គង់​អាវុធ​ឱ្យ​អ៊ុយក្រែន?

ការ៉ាបាក់៖ ក្រុមផ្តាច់ទឹកដីអាមេនី​យល់​ព្រមទំលាក់អាវុធ​ ២ថ្ងៃក្រោយអាស៊ែបៃហ្សង់​បាញ់​ប្លោង​សាជាថ្មី

ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែនធ្វើដំណើរទៅ​បញ្ចុះបញ្ចូលផ្ទាល់នៅ មហាសន្និបាត​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ

អ៊ុយក្រែន និង រុស្ស៊ី ប្រឈមមុខគ្នាជាលើកទី​១ នៅ​តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ

លំហូរ​អន្តោប្រវេសន៍កំពុង​ក្លាយ​ជា​សម្ពាធ​ការទូត​យ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរ​ជា​ថ្មី​នៅអឺរ៉ុប

គុយបា​​និង​ចិន​បើក​ជំនួប​កំពូលហ្សេ៧៧​ទាមទារ​ការ​ប្តូរផ្លាស់​សណ្តាប់​ធ្នាប់​​សេដ្ឋកិច្ច​ពិភពលោក

រថយន្តអគ្គិសនី៖ តើសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងចិននិងអឺរ៉ុប កំពុងតែចាប់ផ្តើម​ហើយមែនទេ?

អាមេរិក៖ សមាជិកសភា​បក្ស​​សាធារណរដ្ឋ​ ប្រកាស​បើក​នីតិវិធី​​ទម្លាក់​លោក​ ចូ បៃដិន

លោកគីមជុងអ៊ុនធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​ជួប​ប្រធានាធិបតី​រុស្ស៊ី​ពូទីនដើម្បីអ្វី?

អង់គ្លេស​ចោទ​ចិន​​ថាបាន​ឈ្លបយកការណ៍​ និ​ងប្រើ​ឥទ្ធិពល​​រំខាន​​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​អង់គ្លេស

លោកចូ បៃដិន ទៅវៀតណាម ដើម្បី​ពង្រឹងសហប្រតិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច​ និង​ការបរទេស

ឥណ្ឌា​រៀប​ចំ​ជំនួប​កំពូល​ហ្សេ២០ ដើម្បី​បង្អួត​​និងបង្ហាញ​​ឥទ្ធិពលខ្លួន​​លើឆាក​អន្តរជាតិ

សេដ្ឋកិច្ច​ចិនបន្ត​បន្ថយ​ល្បឿន ​ ​រដ្ឋាភិបាលគ្មាន​ផែនការ​ស្រោចស្រង់​​គ្រប់គ្រាន់?

ជំនួបកំពូល​អាស៊ាន ក្នុងបរិបទ​វិបត្តិភូមា​ និងការប្រជែងគ្នា​នៃ​មហាអំណាច​ធំៗ

ខ្យល់ពុល គឺជាការគំរាមដ៏គ្រោះថ្នាក់បំផុត​ មកលើអាយុជីវិតមនុស្ស​ទូទាំងពិភពលោក

ឥណ្ឌាក្លាយជាប្រទេសដំបូងគេ ដែល​​​​បាន​​ចុះ​ចត​​ដោយ​​ជោគជ័យ​​​នៅ​ខាងត្បូង​​​ព្រះចន្ទ

កាណាដាជម្លៀស​ពលរដ្ឋមួយ​​​​ក្រុងYellowknife គេច​ពី​គ្រោះ​ភ្លើង​ឆេះព្រៃ

ចិន​ធ្លាក់​ក្នុង​វិបត្តិ​បរិត្តផរណាជា​លើក​ទីមួយ ចាប់ពី​ឆ្នាំ​២០២១

សង្គ្រាម​អ៊ុយក្រែន៖ ហេតុ​អ្វី​អារ៉ាប៊ីសាអូឌីតប្រឹង​​ដើរតួជា​​អន្តរការី​​?

នីហ្សេ៖ ប្រធានាធិបតីជាប់ឃុំ ដង្ហើយហៅក្រុមប្រទេសលោកលិច​ ពុំនោះទេតំបន់សាហ៊ែលនឹងធ្លាក់ទៅក្នុងដៃរុស្ស៊ី

លោកដូណាល់ ត្រាំ រងការចោទប្រកាន់ជាផ្លូវការ ពីបទប៉ុនប៉ងកែប្រែលទ្ធផល​បោះឆ្នោត​ឆ្នាំ​២០២០

ភូមា ៖ លោកស្រី​ អ៊ុងស៊ានសូជី បាន​ទទួល​ការ​លើកលែង​ទោស តែ​បន្ត​ជាប់​ឃុំ

ក្រុងម៉ូស្គូបានរងការវាយប្រហារដោយយានដ្រូន​សាជាថ្មី ដែលរុស្ស៊ីអះអាងថាជាស្នាដៃអ៊ុយក្រែន

នីហ្សេ៖ មេអង្គរក្ស​ប្រធានាធិបតីជាអ្នកនៅពីក្រោយរដ្ឋប្រហារ និងប្រកាសតាំងខ្លួនជា​ប្រមុខរដ្ឋថ្មី

លោកចូ បៃដិន ទទួលស្វាគមន៍​លោកស្រីម៉េឡូនី នៅសេតវិមាន ដោយទុករឿងពណ៌សំបុរនយោបាយ​មួយឡែក

បារាំង​ចាប់ផ្តើម​រាប់ថ្ងៃថយក្រោយ ដើម្បីរៀបចំ​ការប្រកួតកីឡាអូឡាំពិករដូវក្តៅ ឆ្នាំ ២០២៤