Het was een mooie zomer, die van ’45. In het bevrijde Nederland werd gefeest, gegeten en gevreeën. Maar wat aten onze vaders en moeders na de oorlog? Hoe reisden ze? En was het voor iedereen zo’n leuke zomer? In deze serie portretten van mensen die die zomer nooit meer zullen vergeten. Omdat ze hun geluk niet op konden. Of omdat ze soldaatje speelden met achtergelaten explosieven. Of omdat ze achter prikkeldraad gevangen zaten. De Zomer van 1945 is gemaakt door Steven Emmens en Koos van Noppen voor NPO Radio 1. De gesprekken zijn opgenomen in 2005. Het is mogelijk dat sommigen van de hoofdpersonen niet meer in leven zijn. Toch vinden wij dat hun verhaal ook vandaag nog zeggingskracht heeft, in het 75e bevrijdingsjaar. Bron afbeelding: Bundesarchiv, Bild 101I-719-0240-26 / Jesse / CC-BY-SA 3.0
Joods onderduikkind wacht de hele zomer op haar ouders
In de zomer van 1945 wachtte Elly Kats als klein meisje in het Friese Oosterzee vergeefs op haar vader en moeder. Ze deed dat op haar onderduikadres waar ze als joods meisje was ondergebracht. Zestig jaar later bezoekt ze opnieuw dat huis.
5/19/2019 • 15 minutes, 29 seconds
Vijf kinderen sterven tijdens spel met een bom. De overlever vertelt
In de zomer van 1945 kwamen honderden mensen om het leven als gevolg van achtergelaten wapens en explosieven. In Tiel kwamen bij een ontploffing op 11 juni 1945 vijf kinderen tegelijk om het leven. Een zesde kind, Pe Sijsma, overleefde de klap en vertelt zijn verhaal.
5/19/2019 • 13 minutes, 22 seconds
Hoe bouw je na de oorlog een verwoeste dierentuin weer op?
De dierenpark in Rhenen op de Grebbeberg lag er na de oorlog compleet verloren bij. Er scharrelde nog een schildpad rond, maar dat was het dan ook wel. Hoe bouw je zo’n dierentuin weer op?
5/19/2019 • 10 minutes, 25 seconds
Hij bewaakte Duitsers die mijnen ruimden
In de zomer van 1945 ruimden Duitse militairen hun eigen mijnenvelden op. Mag niet, volgens het oorlogsrecht, maar het gebeurde toch. Nederlanders zagen erop toe. Een van hen vertelt hoe dat ging.
5/12/2019 • 12 minutes, 13 seconds
Zij raakte zwanger van een bevrijder
In de zomer van 1945 raakten veel Nederlandse meisjes zwanger van geallieerde militairen. Meisjes die daarna vaak in de steek werden gelaten, en alle gevolgen zelf moesten ondergaan. Het verhaal van een van hen.
5/12/2019 • 11 minutes, 48 seconds
Gouden zomermaanden voor straatmuzikanten
Zat je in 1945 in een bandje, orkestje of een strijkje, dan had je een schitterende zomer. Want op elk bevrijdingsfeest was muziek meer dan welkom.
5/12/2019 • 11 minutes, 55 seconds
De trein heeft vertraging want de spoorbrug is kwijt
De meeste spoorbruggen waren na de oorlog vernield. Materieel was kapot of verdwenen. Reizen met de trein was een avontuur. Als een trein het station binnen reed, werd ie met gejuich ontvangen, vertelt een machinist uit die tijd.
5/12/2019 • 13 minutes, 27 seconds
Heel Holland wil bakken. Maar waar is het meel?
Je bent bakker, en je wilt graag brood bakken na de bevrijding. Maar ja, als je gereedschap naar Duitsland is verdwenen en er is nauwelijks meel of suiker, wat doe je dan? Het verhaal van bakkerij Uijttewaal in Utrecht.
5/5/2019 • 10 minutes, 18 seconds
Elke wijk zijn eigen zomerse straatfeest
De zomer van 1945 was een zomer waarin het ene straatfeest na het andere werd gevierd. Natuurlijk tot grote zorg van de autoriteiten.
5/5/2019 • 12 minutes, 40 seconds
We eten vandaag walvisvlees
Het eten in Nederland was tot lang na de bevrijding op de bon. Het was de tijd waarin er op de radio verheugd werd gemeld dat er weer ijs kon worden gemaakt. In de zomer van 1945 stuurde grootgrutter Albert Heijn vertegenwoordigers naar de Betuwe om als de wiedeweerga fruit in te kopen voor jam, voor een andere winkel hen voor was. De verkoop van walvisvlees uit blik was een minder goed idee.
5/5/2019 • 14 minutes, 11 seconds
Nederlandse SS'er brengt zomer door in gevangenschap in Westerbork
Het verhaal van de in 2012 overleden Jan Beijering uit Vlagtwedde. Hij sloot zich tijdens de oorlog aan bij de Waffen SS en werd na de oorlog geïnterneerd in Harskamp en later in voormalig doorgangskamp Westerbork. De persoon die commentaar levert op het verhaal is historicus David Barnouw, tot 2014 verbonden aan het NIOD.
5/5/2019 • 14 minutes, 24 seconds
Ajax bedankt Friesland voor hulp aan joden met wedstrijd in Heerenveen
Het verhaal van een bijzondere voetbalwedstrijd in Heerenveen. In de zomer van '45 speelt Ajax, die spelers van joodse komaf heeft gehad, een wedstrijd met de Friezen om hen te bedanken voor hun hulp aan de onderduikers. Ajax wint met 10-2 van de Friese selectie.
