Brankele Frank had het helemaal voor elkaar. Na haar studies neurobiologie werkte ze als een succesvolle consultant voor een belangrijk bedrijf. Tot ineens het hele kaartenhuis in elkaar stortte. Burnout. Ze ging op onderzoek uit met het idee dat wie begrijpt wat een burnout is, er ook sneller weer vanaf kan komen. In haar boek 'Over De Kop' neemt ze haar burnout(s), nauwkeurig onder de loep. Met de kennis van de neurobioloog, de consultant en de ervaringsdeskundige.

De Neurenbergse processen tegen de kopstukken van het naziregime lokten tal van beroemde schrijvers en journalisten: Erich Kästner, Erika Mann, Rebecca West, Alfred Döblin, Willy Brandt... Maandenlang woonden en werkten ze in het kasteel van de adellijke familie Faber-Castell (die van de potloden!). Overdag luisterden ze naar gruwelverhalen over de holocaust, 's avonds werd er gediscussieerd maar ook gedanst. Over dit 'Schrijverskasteel' schreef Uwe Neuhmar een boek, Georgi Verbeeck las het.

Suzanne Roes is 29 en wil geen kinderen. Haar vraag naar sterilisatie botst op veel muren. De focus ligt daarbij op spijt. Leen Dendievel is 40 en wil ook geen kinderen. Ze moet zich daar nog altijd voor verantwoorden. Waarom is kinderen krijgen de norm? Wat betekent dat voor wie geen kinderen wil of kan krijgen? Waarom moet een vrouw zich vaker verantwoorden dan een man? Suzanne Roes onderzoekt het in 'De politiek van de vruchtbaarheid'. Leen Dendievel zoekt begrip in 'De zin van een kind'.

In 'Cadeautje voor mezelf' bundelt boekehandelaar Maartje Swillen meer dan 10 jaar aan verhalen uit de boekhandel. Het resultaat is soms ontroerend, soms humoristisch en vaak herkenbaar voor al wie ooit in een boekhandel heeft rondgelopen. Een eerbetoon aan het boekenvak. En aan haar klanten en lezers.

Theo van Gogh. Was filmmaker, won prijzen maar werd door een recensent ook wel 'De Fassbinder van de lege zalen' genoemd. Hij schreef alsof zijn leven ervan afhing en zocht in die hoedanigheid graag de discussie op. Hij zocht ruzie met de hele wereld en had het gemunt op hele bevolkingsgroepen of godsdiensten. Maar hij had ook een groot vriendennetwerk en was een ontwapenend interviewer Op 2 november 2004 werd hij koudweg vermoord. Jaap Cohen schreef zijn biografie: 'De Bolle Gogh'.

Ook de middeleeuwse medemens was reislustig en nieuwsgierig. Wie waren die middeleeuwse reizigers? Waarom gingen ze op reis? Wat was hun bestemming? En hoe geraakten ze daar? Anthony Bale volgt in zijn boek 'Op reis in de middeleeuwen' pelgrims, spionnen en handelaars op hun tochten naar het uiteinde van de toen bekende wereld. Hij las hun reisverslagen en beschrijft hun verwondering. Historica Andrea Bardyn las het boek.

Op 10 april 1743 werd Marie Catherine Josephe, gravin van Merode en prinses van Rubempré en Everberg, geboren als liefdesbaby uit het schandaalhuwelijk van de prins van Rubempré met zijn linnenmeid. Marie Catherine beheerde jarenlang een gigantisch patrimonium, onderhandelde voordelige huwelijken, regelde prestigieuze carrières en mengde zich in politieke debatten. Historica Freeke De Meyer haalt deze 'femme d'action' uit de vergetelheid met het boek 'Hoog geboren, ambitieus en eigenzinnig'.

Iedereen vraagt zich wel eens af ‘waarom we hier zijn en wat de betekenis van alles is’. Veel mensen weten echter niet waar ze het antwoord moeten zoeken, nu ze steeds minder houvast vinden in een geloof. De meesten komen uit bij steeds dezelfde vormen van zingeving, zoals een gezin, werk, persoonlijke ontwikkeling of het helpen van anderen. In zijn boek Waarom ben ik hier? laat Rens Bod, hoogleraar Digital Humanities, zien dat er juist een enorme rijkdom aan zingeving bestaat.

In het boek 'Giraffen zinken niet' brengt Kim Verhaeghe, wetenschapsredacteur bij Eos Wetenschap, eigenlijk een ode aan wetenschappers die aan de slag durven gaan met bizarre vragen. Het gaat eigenlijk over 'wetenschap van de losse vijzen'. Jacotte Brokken tracht er een aantal met Kim te overlopen!

Beeld je in dat elke foto die je ooit al online postte, in handen is van een bedrijf. Dankzij hun beeldendatabank weet Clearview AI eigenlijk àlles van ons. Hoe gevaarlijk is dat? Dat vraagt Tim Verheyden aan advocate Magali Feys, die het boek 'Je gezicht is nu van ons' las, geschreven door Kashmir Hill.

Annemie Peeters praat met Marc Van Steenkiste over de pijn die een liefdesbreuk kan veroorzaken. Van Steenkiste is psychiater en therapeut. Hij heeft veel ervaring in het begeleiden van mensen met liefdespijn. Hij plaatst die ervaringen in het licht van liefdesverhalen in de literatuur, in films en in muziek. Omdat pijn draaglijker wordt, wanneer je je verbonden voelt met mensen die eendere dingen meemaakten in andere tijden en op andere plaatsen. Want liefdespijn is van alle tijden.

Postzegels, LP’s, sigarenbandjes of misschien wel porseleinen figuurtjes. Je kan het allemaal verzamelen. Inge Misschaert heeft verzamelaars verzameld. En ze ondergebracht in een boek, met de titel 'Verzameld!' De verzameldrang van Pierre-Jacques Goetghebuer, de boeken van Boudewijn Büch, de typemachines van Willem Frederik Hermans,... Wat typeert en bezielt de verzamelaar?

Amir Bachrouri, voormalig voorzitter van de Vlaamse jeugdraad, schreef een boek: 'Doe maar niet'. De titel verwijst naar de manier waarop jongeren afgeraden wordt om naar de sterren te grijpen. Een boek schrijven? Doe maar niet. In de politiek gaan? Doe maar niet. Geneeskunde studeren? Doe maar niet. In plaats van jongeren te vertrouwen, houden we ze kort. Dat zal niet lukken met Amir. Maar waar hoopt hij uit te komen?

Toen Theo Toebosch bij toeval in het Sloveense bergdorpje Kobarid belandde merkte hij dat hij in een brandpunt van de geschiedenis was terechtgekomen. Kobarid was het decor van twee wereldoorlogen, een burgeroorlog, grensverschuivingen en machtswisselingen. Ook tal van grote namen - Frans-Jozef, Mussolini, Hemingway - passeerden in het onooglijke plaatsje. Maar wat Toebosch vooral interesseerde was wat al die geschiedenis deed met de bewoners van Kobarid. Hoeveel historie kan een dorp hebben?

Door weer en wind op je fiets racen met in je rugzak een aan snel tempo afkoelende pizza. Gebruikte maar geretourneerde dildo's sorteren onder het harde licht van honderdduizenden tl- buizen. Moedeloos worden van de vicieuze cirkels in de verwerking van asielzoekers. Onderzoeksjournalist Jeroen van Bergeijk deed het. Undercover, in naam van de waarheid, en schreef er een boek over: 'Undercover aan het werk'. Daarin stelt hij ook zijn eigen job van undercoverjournalist in vraag.

Ontslagen worden is vreselijk, zéker als je dat ontslag niet zag aankomen én als je werk je passie was. Een job zoéken is ook moeilijk als je werk wil dat hélemaal past bij wie je bent en waar je dus veel voldoening uit wil halen. Annick Ruyts (60) wérd ontslagen als eindredacteur op de VRT. Martha Claeys (29) is doctor in de filosofie en op zoek naar een vaste baan. Samen reflecteren ze over het belang van werk en de invloed ervan op je identiteit. En wàt dan als je je werk verliest?

Annelies Moons praat met Lieven Gheysen, alias Gili, over mentalisme. In zijn boek 'Raar hè!?' onthult Gili zijn favoriete kleine trucs uit het mentalisme en de magie. Stuk voor stuk trucs waar je met wat oefening en show mee kan uitpakken bij je vrienden en familie. Hoe zitten bepaalde dingen nu écht in mekaar?

Bruno Wyndaele praat met Nederlands migratie-expert Hein de Haas, over diens boek 'Hoe migratie écht werkt'. Op basis van 30 jaar onderzoek maakt de hoogleraar sociologie korte metten met 22 hardnekkige linkse én rechtse migratiemythes;

Jacotte Brokken en Tinne Claes lazen het boek 'Eva: hoe de evolutie van het vrouwelijk lichaam de mensheid heeft gevormd' van Cat Bohannan. Waarom leven vrouwen langer dan mannen? Hoe komt het dat vrouwen borstvoeding kunnen geven? En bestaat het vrouwelijk brein echt? In 'Eva' beantwoordt Cat Bohannon vragen die wetenschappers tientallen jaren hebben laten liggen.

Je bent een geboren Amerikaan en op een gegeven moment beslis je om deeltijds in Nederland te gaan wonen, je nieuwe liefde achterna. En om je goed te integreren in je nieuwe vaderland besluit je om de Hollandse meesters uit de Gouden Eeuw te bestuderen. Dat is was schrijver Benjamin Moser, bekend van zijn prijswinnende Susan Sontagbiografie, heeft gedaan. In het boek 'De wereld op zijn kop' portretteert hij achttien schilders. Maar hoe goed heeft hij Nederland leren kennen? En zichzelf?

Annemie Peeters nodigde Stijn Baert uit, samen met Michaël Rewers; die laatste is chefkok van Bistrot du Nord in Antwerpen en kreeg bijzonder goede punten van Stijn. Het gesprek gaat over het bakken van de perfecte steak-met-frieten, over simpele kost en culinair snobisme, over de liefde voor de keuken van onze moeders en grootmoeders en over het eten van vlees en of je dat in deze tijden nog wel moet promoten via boeken, genaamd 'Steak met Stijn'.

In haar podcast 'De vorstinnen van Vlaanderen' bekijkt maker Julie Van Bogaert samen met historici Els De Paermentier en Lisa Demets de middeleeuwen van een andere kant. Geen stereotiepe verhalen over mannen en macht maar een historie over vrouwen uit alle lagen van de samenleving, en hoe ze net als mannen hun stempel op de middeleeuwse maatschappij hebben gedrukt. Tegelijk gunt de podcast ons een blik in de interne keuken van de historicus.

Wat als ze je voor iemand anders houden? Dat overkwam Naomi Klein, bekend van haar diepgravende analyses van het moderne kapitalisme in boeken als 'No Logo' en 'De shockdoctrine'. Ze is dus niet de schrijfster van 'De zoete leugen', want dat is Naomi Wolf. Deze Naomi maakte naam als feministe maar ze nam een andere afslag en staat tegenwoordig voor zowat alles wat Naomi Klein al haar hele leven bestrijdt. Over die spiegelwereld schreef Klein het boek 'Dubbelganger'. Tim Verheyden las het.

Zeventig jaar geleden was Vlaanderen nog een landelijke regio met een Franstalige elite en een overwegend dialectsprekende bevolking. In drie generaties tijd heeft het Nederlands de plaats van het Frans ingenomen in het openbare leven. Hoe hebben de Vlamingen dat klaargespeeld? Wie bepaalde er wat goed Nederlands is? Wie doet dat nu? Welke rol speelt de openbare omroep? En welke de Nederlanders? Miet Ooms vertelt in de audiodocu 'Kinderen van het ABN' het verhaal van de Vlamingen en hun taal.

Wim Lagae is hoogleraar sportmarketing, niet-onverdienstelijk ex-jeugdrenner en nu nog altijd amateursporter. Hij kent de wereld van sport én die van marketing. Eerder schreef hij Koerszaken en Koersdromen, maar zijn nieuwste boek gaat over àlle sporten die de marketingwereld interessant vindt: wielrennen, tennis, formule1, boksen, atletiek en natuurlijk voetbal. Al die sporten hebben helden. Merken verbinden maar wàt graag hun naam aan charismatische sporters. Dat gaat Sneller, Groter, Gekker.

400 jaar werd filosoof en wetenschapper Blaise Pascal geboren. Zijn naam leeft nog voort in de eenheid van luchtdruk, maar hij heeft ook als denker heel wat te vertellen over ons mens-zijn vandaag. Hij legt de tegenstrijdige verlangens van de mens bloot en ontrafelt de oorzaak van leugens en (zelf)bedrog. Volgens Pascal is de mens 'engel noch beest'. Meteen ook de titel van het boek dat filosofe en atlete Hanna Vandenbussche over Pascal en zijn mensbeeld schreef.

Vrijheid van meningsuiting was lang de verlichte vrijheid bij uitstek. Maar in recentere tijden heeft de samenleving meer aandacht gekregen voor de schaduwzijden van die ruime expressievrijheid. Moet alles wat gezegd kan worden ook écht worden verwoord? Koen Lemmens gaat in zijn boek 'Het wankele recht van spreken' op zoek naar het belang en de culturele betekenis van de vrijheid van meningsuiting in een democratische samenleving.

Rond 1900 was Oostende the place to be voor de elite om te zien en gezien te worden. Luxueuze treinen en pakketboten brachten toeristen uit alle uithoeken van de wereld naar de badstad. Met als magische centrum het Casino Kursaal waar de wereldsterren van die tijd optraden: Caruso, Saint-Saëns, Strauss en Casals. Kurt Van Eeghem neemt je in zijn boek 'Oostende in de belle époque' mee naar de zwierige tijd van James Ensor.

De Amerikaanse Jenny Odell schreef een boek over 'de tijd'. Ze vraagt zich af hoe het komt dat we werk en leven laten bepalen door de tirannie van de klok, en hoe we daar aan kunnen ontsnappen. Want de klok LIJKT de grote gelijkmaker te zijn - voor iedereen zijn er 24 uren in één dag - maar is het omgekeerde als de tijd van de ene meer waard lijkt dan de tijd van de andere. Wie koopt wiens tijd? Wiens tijd is hoeveel waard? Dat zijn de vragen waar Odell een antwoord op zoekt.

Hoe blijf je als jonge ouders voldoende tijd vinden voor elkaar? Where did the sex go (en komt die ooit nog terug)? En wat als je partner een heel andere visie op opvoeden heeft dan jij? Daarover praat Annelies Moons met Katrien Koolen. Zij schreef het boek 'Liefde in de tropenjaren'. want jawel, koppels verliezen mekaar in de storm van het (prille) ouderschap soms eens uit het oog.

Heinrich Himmler is ervan overtuigd dat je het mensenras even goed kunt veredelen als dieren- en plantensoorten. Hij spoort zijn SS’ers aan om zoveel mogelijk kinderen te verwekken bij speciaal daarvoor geselecteerde, ‘raszuivere’ Arische vrouwen. Daartoe richt hij Lebensborn op, een SS-netwerk van kraaminrichtingen en kinderdagverblijven. Eric Bauwens neemt je mee in de geschiedenis van seksualiteit, voortplanting en kinderroof in het Derde Rijk, in zijn boek 'De wiegjes van Lebensborn'.

Bij aaseters denken wij vaak aan bloeddorstige, gemene dieren. Begijn Le Bleu wijdde het laatste nummer van het vogeltijdschrift Fwiet volledig aan aaseters, en overtuigt ons van het tegendeel! Want wat voor prachtige vogels zijn bijvoorbeeld de lammergieren! Linde vraagt hem de veren van het lijf.

Wanneer Niña Weijers een jaar in Almere woont, geraakt ze in de ban van Cassandra, een meisje dat in die stad verdween in 2007 en dat uiteindelijk dood teruggevonden werd in een meer. Weijers bijt zich helemaal vast in het verhaal, en schrijft er het boek 'Cassandra' over.

Neuswijzer is een boek dat een onderschat orgaan, met name de neus, recht wil doen. De auteurs gaan op zoek naar de betekenis van geuren in Vlaanderen en Nederland. Die is veel groter dan we denken. Om die reden zou er ook een geur-erfgoed moeten komen, met alle geuren die onze maatschappij typeren, en die we belangrijk genoeg achten om door te geven aan komende generaties. Er staan ook tips in het boek, om beter te leren ruiken.

Gebouwd door Lodewijk XIII als jachtpaviljoen, door zijn opvolger Lodewijk XIV uitgebouwd tot een van de grootste, mooiste en duurste kastelen ter wereld, en later het toneel van historische gebeurtenissen zoals de oprichting van het Duitse Keizerrijk en de onderhandelingen na de Eerste Wereldoorlog. Johan Op de Beeck schreef een boek over bouwers, bewoners en bezoekers van Versailles.

Onze darmen zijn meer dan zomaar een afvoerkanaal en een verteringsmachine. Ze hebben een invloed op ons immuunsysteem en zelfs op ons gemoed. Gastro-enteroloog Danny De Looze schreef er een boek over: 'Wat onze darmen ons vertellen'. Heel veel, zo blijkt in deze Voorproevers.

De UHasselt bestaat 50 jaar en wil dat vieren met een toneelstuk van het Nieuwstedelijk. Dat maakt een kroniek van de recentste 50 jaar: van mijnsluitingen, stakingen en reconversie in Limburg, via de strijd voor een Limburgse Universiteit, tot de oliecrisis, autoloze zondagen, de val van de muur en van de banken, en de klimaatbetogingen. Acteur Kris Cuppens, geboren Limburger, speelt mee en staat via zijn vader Jaak ook persoonlijk érg dicht bij al die gebeurtenissen rond de mijnen in Limburg.

'Ken jezelf' klinkt intussen als een spreuk om op je insta te posten maar filosofe Tinneke Beeckman heeft er een boek rond geschreven dat bedrieglijk eenvoudig is, met een hoop slimme vragen waar ze zich voor de antwoorden laat bijstaan door de grote filosofen van alle tijdperken. En dat is meer dan Socrates, Spinoza, Schopenhauer en Sartre, zo rekent ze ook op Jane Austen en Fran Lebowitz.

Wat zat er in je brooddoos vanmiddag? Of heb je aangeschoven met een plateau in de bedrijfskantine? Of ergens in een tankstation een worstenbroodje gekocht? En heb je alleen gegeten, of met collega’s? Wat, waar en hoe we ‘s middags eten vertelt veel over ons. Dat blijkt ook uit de podcast 'Een kleine geschiedenis van de schafttijd'. Een van de medewerkers aan de podcast is Charlotte De Backer (UA), zij doet onderzoek naar de sociale dimensie van eten.

De tv-reeks 'Hoe was het op school' onderzoekt wat er aan de hand in ons ooit zo roemrijke secundair onderwijs. Leerkrachten geven er de brui aan, het niveau daalt en de noden van de kinderen zijn blijkbaar té groot en te divers. Hoe is het zover kunnen komen? Maar ook: wat is er ten goede veranderd? En hoe kan het beter? Twee leerkrachten uit de reeks, Selina Ahankour en Hilde Deproost, getuigen in Voorproevers, en nemen daarbij geen blad voor de mond.

Reisjournalist Sander Groen schreef met 'Tussen de rails' een ode aan het reizen per trein. Een inspiratiegids en een leesboek met verhalen over de pioniers van de ijzeren weg, de Trans-Europ-Express, Interrail, de hoogste bergspoorlijnen, de mooiste stations, de beste treinfilms, en The Grand Budapest Hotel.

Fotograaf Jelle Vermeersch is geboren in Keiem. Als je 18 wordt wil je weg uit Keiem; leven en werk liggen elders. Vorige zomer keerde Jelle terug. Keiem werd het vertrekpunt voor een tocht-met-tractor door 'de buiten': de Westhoek, de Borinage, de Ardennen, Limburg, de polders in het Waasland. Onderweg praatte hij met mensen van alle slag. Wat zijn de besognes van buitenmensen? Worden ze genoeg gehoord in Brussel? Wàt houdt mensen vàn de buiten op die buiten? Nostalgie? Trots? Roots, gewoon??

Genie, generaal, dictator, tiran, maar ook minnaar,... een veelzijdig iemand als Napoleon Bonaparte is niet eenvoudig in een film te vatten. Regisseur Ridley Scott heeft het toch nog een keer geprobeerd met Joaquin Phoenix in de rol van Napoleon. Scott is natuurlijk lang niet de eerste. Zo was er de spektakelfilm van pionier Abel Gance en het nooit gerealiseerde Napoleonproject van Stanley Kubrick. Harold Polis keek naar de film van Scott en naar een aantal andere Napoleontische films.

Zowat iedereen vindt pinguïns schattige dieren, maar het zijn ook zeer belaagde vogels. En dat als sinds hun eerste ontmoeting met Portugese ontdekkingsreizigers. Deze 'vette ganzen’ die niet konden vliegen waren een makkelijke prooi voor uitgehongerde zeelui. Hun vetlaag bleek een goedkope bron van brandstof. Ook hun eieren, en zelfs hun poep waren zeer gegeerd. Vandaag wordt vooral de biotoop van de pinguïn bedreigd. Pinguïnjournalist Marcel Haenen schreef een boek over zijn favoriete dier.

Bevallen is niet alleen maar babygeur en maneschijn. Dat is ook: slapeloze nachten, aambeien, kots op je schouder en heel wat zorgen… Elke Notebaert weet het als geen ander. Zij schreef 'Dagboek van een vroedvrouw' over één van de mooiste beroepen ter wereld. Al meer dan 20 jaar staat ze vrouwen bij in hun meest wanhopige momenten, maar ze is tegelijk hun metgezel bij intens geluk en gênante, soms grappige vragen.

'Bardot' is een Netflixreeks die focust op de eerste tien jaar uit de carrière van Brigitte Bardot. Cruciale jaren, te beginnen met haar ontmoeting met regisseur Roger Vadim. Met wie ze 'Et Dieu… créa la femme' maakte en met wie ze een relatie begon. De serie is gefictionaliseerd maar wel gebaseerd op haar autobiografie. Filmkenner Britt Valckenborghs keek met veel belangstelling maar ook met een kritisch oog naar de reeks. Wat leren we over de impact van BB op de (film)cultuur?

Annemie Peeters praat met Hans Bourlon en Jos Vandervelden. De ene maakt Kunstuur, de andere schreef een boek genaamd 'De mooiste geschiedenis van België'. Ze inspireren elkaar, allebei vertrekkend van schilderijen die Belgen maakten tussen 1850 en 1950. Het is een fijne oefening: kijk naar een schilderij, naar achtergrond en details, naar personages en attributen, en je krijgt naast een kunstwerk ook een tijdsbeeld mee. Die oefening maakt Bourlon op Kunstuur, en Vandervelden in zijn boek.

Een stem, een hangsnor, een gitaar, een pijp, en een reeks onvergetelijke schuine, anarchistische, dolkomische maar ook tedere liederen. Meer had George Brassens niet nodig om onsterfelijk te worden. Hans Mortelmans, muzikant en Brassensbewonderaar, maakte een boek over leven en vooral werk van deze chansonnier en dichter. En hij vertaalde een aantal van Brassens' teksten in swingend Nederlands.

Een stem, een hangsnor, een gitaar, een pijp, en een reeks onvergetelijke schuine, anarchistische, dolkomische maar ook tedere liederen. Meer had George Brassens niet nodig om onsterfelijk te worden. Hans Mortelmans, muzikant en Brassensbewonderaar, maakte een boek over leven en vooral werk van deze chansonnier en dichter. En hij vertaalde een aantal van Brassens' teksten in swingend Nederlands.

Je kan ermee koken, je kan er van gaan hallucineren, je kan er iemand mee vergiftigen, zwammen zijn al sinds mensenheugenis het voorwerp van menig mysterie. Judith Eiselin is al lang gefascineerd door paddenstoelen. Ze schreef er een boek over: 'In de ban van de zwam'. Vol wonderbaarlijke paddenstoelenverhalen.

Artificiële Intelligentie: chatbots die je beste vriend willen worden of zelfs je psycholoog. Foto’s en video’s die haast vanuit het niets worden gemaakt. AI als de nieuwe elektriciteit, zo alomtegenwoordig dat we er niet meer bij stilstaan. Maar wat is het juist? Wat willen we ermee doen en hoe zal onze toekomst eruit zien met AI? Lieven Scheire maakte al een voorstelling over AI en nu ook een boek.

Wereldwijd zijn er 55.000.000 mensen met vorm van dementie. Het aantal neemt toe. We weten geen blijf met hen. Teun Toebes en Jonathan de Jong zijn twee jonge Nederlanders, die later nooit willen terecht komen in rusthuizen zoals we ze nu kennen, waar we mensen met dementie isoleren van de rest van de maatschappij. Dat is veilig, dénken we. Terwijl mensen met dementie véél beter af zijn als ze deel kunnen blijven uitmaken van de samenleving. Hoe gaan we dat aanpakken?

We praten niet graag over pijn, we kunnen het ook niet altijd goed, vinden niet altijd de juiste woorden om pijn te beschrijven. Sanne Bloemink schreef er een boek over: 'Pijn. Een expeditie naar onbestemd gebied.' Over haar eigen (chronische) pijn, en pijn in het algemeen. Het boek is een brede verkenning van de geschiedenis van pijn en onze omgang ermee.

Lammert Kamphuis groeide op in een wereld van zwart-wit denken. Tien jaar geleden brak hij met met zijn streng religieuze milieu in de hoop daarbuiten ruimte te vinden voor grijstinten. Tot zijn verbazing ziet hij dat de samenleving meer en meer gaat lijken op de fundamentalistische kerk waaruit hij zich bevrijd heeft. We worden opgedeeld in kampen, er is weinig nuance en steeds minder begrip voor andersdenkenden. In 'Verslaafd aan ons eigen gelijk' schrijft hij filosoferen voor als medicijn.

Vrouwelijke kunstenaars worden meer dan ooit gevierd met internationale tentoonstellingen, podcasts en kunstboeken. Het werd ook wel tijd, want veel te lang zijn ze over het hoofd gezien. Met hun boek 'Meer dan muze' maakten De Kunstmeisjes een boek over vrouwen in de kunst, in al hun rijkdom. Als muze, jawel, maar ook als maker en museummagnaat. Mirjam Kooiman van de Kunstmeisjes vertelt hoe vrouwen de kunstwereld hebben verrijkt en opgeschud.

Réveil is een tijdschrift over het leven en de dood. Het verschijnt één keer per jaar rond 1 november. Verschillende auteurs schrijven over hun ervaring met de dood, en over het leven van wie achterblijft. Eén van de auteurs dit jaar is Erik Raspoet, die in de zomer van 2022 zijn vrouw verloor. Annemie Peeters praat met hem over haar, en over hoe het leven voor hem na haar dood verdergaat: "Dat is dus wat ik probeer, liefste Anne. Ik probeer je los te laten, zonder je te verliezen".

Tussen augustus 2021 en maart 2023 maakte Midden-Oostenkenner Willem Staes negen reizen in Syrië, Libanon, Turkije, Jordanië en Irak. Daar stelde hij vast hoe Syrische vluchtelingen zich in de meest uitzichtloze situatie bevinden sinds de revolutie van 2011. Ze vertoeven in een 'niemandsland': hun eigen land waarnaar ze niet terug kunnen keren, buurlanden die hen niet langer willen opvangen, en Europa dat hen de toegang ontzegt. Zijn boek heet dan ook toepasselijk 'Niemandsland'.

Dat een inslag van een asteroïde 66 miljoen jaar geleden een einde maakte aan het rijk van de dinosauriërs was al eerder geweten. Paleontoloog Melanie During ontdekte recent dat het lente was op het moment dat de asteroïde insloeg op aarde. Waarom het zo belangrijk is dat we het exacte seizoen kennen, vertelt ze in haar boek ‘De laatste lente van de dinosauriërs'. Die merkwaardige massa-extinctie is overigens maar een van de vele fascinerende aspecten van het dinosaurusonderzoek uit haar boek.

Een 'Lapidarium' is een ander woord voor 'stenenverzameling' of 'boek over stenen'. Hettie Judah stelde zo'n Lapidarium samen met zestig stenen die onze cultuur en geschiedenis hebben beïnvloed. Van aluniet tot zwavel. Wat maakt stenen zo kostbaar? Waarom was bijvoorbeeld aluin (en dus aluniet) van onschatbare waarde voor de Vlaamse textielproductie? Geoloog Patrick Degryse las het boek en pikte er enkele geweldige verhalen over stenen uit.

Voorproevers vanop de tentoonstelling 'De Oudheid in Kleur' in het Gallo Romeins Museum in Tongeren. Ze toont replica's van Griekse en Romeinse beelden en monumenten, maar dan hoe ze er 2000 jaar geleden écht hebben uitgezien: bijzonder lévendig gekleurd. Hoe komt het dat we dat nu pas weten? Wie heeft dat ontdekt? Wisten we het al eerder en zo ja, wie heeft dat dan waarom verzwegen? En zijn we wel bereid om ons beeld van de oudheid bij te stellen?

Raf Njotea praat met hartspecialist Pedro Brugada over diens boek 'Ons hart'. Waarom worden hartkwalen bij vrouwen minder snel opgemerkt? En hoe kan het dat jonge sporters, die zo gezond leven en erg nauw worden opgevolgd, toch hartklachten, of zelfs een hartstilstand, krijgen?

Ronald Verhaegen praat met Annegriet Wietsma (De Deventer Mediazaak) over haar nieuwe podcast 'De zwembadclub'. Een zoektocht naar de waarheid van een verborgen verleden, het verhaal van George, die in het naoorlogse Amsterdam lid werd van de 'zwembadclub', iets wat veel minder onschuldig is dan het klinkt.

Colin Janssen en Jan Mees schreven samen het boek 'De Onbekende Zee'. Jacotte Brokken praat met Jan Mees, directeur van het Vlaams Instituut voor de Zee.

Joris Hessels praat met Karl van den Broeck over het ware verhaal achter 'Killers of the Flower Moon', de nieuwe film van Martin Scorsese. In de jaren ’20 van de vorige eeuw werd de Osage-indianenstam het slachtoffer van een reeks mysterieuze moorden. De Osage waren rijk geworden na de vondst van petroleum in hun land. Maar het duurde niet lang voor ze het doelwit werden van oplichting, uitbuiting en moord.

Bruno De Wever ging met pensioen. Professoren krijgen bij die gelegenheid een Liber Amicorum, een boek met 'opstellen' van collega's, over hun vak. Journaliste Giselle Nath schreef één van de opstellen in dat boek. Het gaat over de rol van de publiekshistoricus, in tegenwoordige tijden van globalisering, van sociale media en van iedereen-content-maker. Zou een Bruno De Wever nu nog kunnen opstaan? Wat verwachten we nu van iemand die ons verhalen uit de geschiedenis vertelt?

Historica Isabel Casteels doet onderzoek naar openbare terechtstellingen in de zestiende eeuw. Ze bestudeert kronieken en ooggetuigenverslagen om te weten hoe radbraken of onthoofden er nu eigenlijk echt aan toe ging. Hoe reageerde het publiek bijvoorbeeld op de prestaties van de beul? Ze vertelt erover in de podcast 'Kronieken van de Dood'.

400 jaar geleden werd Ferdinand Verbiest geboren in het West-Vlaamse Pittem. Als jezuïet en missionaris trok hij naar het mysterieuze en gesloten Chinese Rijk. Hij schopte het er tot mandarijn-astronoom aan het hof van de keizer. Chinakenner Veerle de Vos beschrijft in haar boek 'Alles onder de hemel' de avontuurlijke oversteek van Ferdinand, de intriges aan het Chinese hof, de moeilijke relatie met Rome, en natuurlijk ook zijn werk als astronoom. Wat leverde deze ontmoeting van oost en west op?

'Laat maar...' Als een tiener dat tegen een ouder zegt, weet die dat er meer aan de hand is. Maar wat? Kinderpsycholoog Klaar Hammenecker schreef een boek opgebouwd rond 7 typische uitspraken van tieners en ouders die kunnen leiden tot onbegrip. Tenzij je begrijpt wat er achter deze uitspraken schuilgaat.

Dat New York vroeger Nieuw Amsterdam heette, dat weten we wel, maar spraken ze daar dan ook Nederlands? Hoe klonk dat dan? En zijn er nog sporen van terug te vinden? Historicus Philip Dröge schreef er een boek over: 'De Tawl'.

Scènes uit een schoolleven is een boek van Filip Rogiers. Het is het verslag van zijn eerste jaar als stagiair-leraar op het Atheneum Unesco Koekelberg. Rogiers was jarenlang journalist voor De Standaard, maar ruilde die job in voor een carrière als zij-instromer in het secundair onderwijs. Met twee van zijn leerlingen, Marcel en Luu, vertelt hij in Voorproevers over het leven op school, het lerarentekort, overladen tienerbreinen, de waarde van een zes op tien en de weging van talent

In de vijfdelige docureeks 'Het dorp achter de muur' volgt VRT CANVAS een jaar lang het personeel en de gedetineerden van de Brusselse gevangenissen. Leentje Lybaert maakte de reeks met Joeri Vlekken voor VRT CANVAS en vertelt er alles over bij Linde Merckpoel.

Het is toch wel één van de meest fascinerende en controversiële ondernemers van deze tijd: Elon Musk. Een baanbrekende pionier die de wereld naar het tijdperk van elektrische voertuigen, private ruimtevaart en kunstmatige intelligentie heeft geleid. Over hem schreef Walter Isaacson een biografie, en die las technologie-ondernemer Peter Hinssen voor ons. Hij praat erover met Tim Verheyden.

Dimitri Roden, Stanislas Horvat en Dirk Luyten schreven een boek over de 242 mannen en vrouwen in België die effectief voor collaboratie terechtgesteld werden tussen 1944 en 1950. De auteurs baseren zich op archieven van de militaire rechtbanken die nooit eerder toegankelijk waren. Ze hopen zo de controverse rond deze terechtstellingen te kunnen stoppen.

In het boek 'Gas Stations' toont fotograaf en erfgoedconsulent Thomas Vanhaute de evolutie van het benzinestation door de jaren heen. Het vertelt het verhaal van de bakens van het tijdperk van de automobiel. In de hoogdagen van de benzinewagen waren die bouwsels architecturaal vaak bijzonder vormgegeven. Maar wat met die tankstations nu het einde van de fossiele brandstoffen nadert?

Waarom is de 'Bloednacht' van 18 april 1902 een mijlpaal in de Belgische geschiedenis? Waar vinden we nog sporen van 'Boerzwas Buiten!' en 'Leuven Vlaams'? Wat heeft Victor Hugo te maken met het Leuvense stadhuis? Wat gebeurde er met het dijbeen van Justus Lipsius? In zijn boek 'Leuven' gidst Eric Min de lezer door zijn geliefde thuisstad en dist daarbij opmerkelijke verhalen op. Loven boven!

In Treurwil zoekt Rik Van Puymbroeck naar verdriet van vroeger en hoe je dat niet kan loslaten, maar juist wilt vasthouden en vorm wilt geven. Hoe de rouw minder rauw wordt, al verwoordt de tweeklank treffend de toch onmiskenbaar blijvende pijn.

Kwantumfysica is een tak van de natuurkunde die volledig indruist tegen onze intuïtie, maar wel de basis vormt voor zowat alle moderne technologie. Kwantum is dan wel moeilijk, daarom nog niet onbegrijpelijk! En... het is overal! Frank Verstraete en Céline Broeckaert schreven er een boek over: ‘Waarom niemand kwantum begrijpt - en iedereen er toch iets over moet weten’. En ze heffen Het Kwantumlied aan!

Toegegeven, spijt is een lastig gevoel. Je wilt er niet in blijven hangen, maar het kan een geweldige bron van feedback zijn om in de toekomst betere beslissingen te nemen. Dat wil Johan Terryn aantonen met zijn boek 'Tot onze grote spijt'. En hij reikt met zijn 'spijtverteringsstelsel' een concrete methode aan om spijt stap voor stap los te laten.

Hoe onze streken er uitzagen in de IJstijd of de vroege middeleeuwen kunnen we ons wel een beetje voorstellen. Maar hoe klonk het op de mammoetsteppe? Of in het woud met de laatste beren? Hoe weet je wat voor kabaal die mammoet maakte en hoe reconstrueer je dat geluid? In hun podcast 'Zo klonk Nederland' maken Merlijn Schneiders en Gert Elbertsen een auditieve tijdreis door de natuur.

Katrin Lohmann neemt ons in ‘Hier woont mama nu’, een podcast voor De Standaard, mee achter de muren van de moeder-kindafdeling in de gevangenis van Brugge. Daar zitten vrouwen samen die weinig gemeen hebben, behalve de zorg voor hun kinderen. Annelies Moons praat met Katrin over hoe het er aan toe gaat in die moeder-kindafdeling.

Hoe verhouden religie, zingeving en geloof zich tot kennis, rede en wetenschap? Dat wetenschap en religie samen voor spanning kunnen zorgen, is niet nieuw. Patrick Loobuyck schreef een boek over het spannende duo, en praat erover met Ronald Verhaegen in Voorproevers

nog iets

Over Ambiorix, koning der Eburonen, is weinig bekend, maar dat zijn naam niet vergeten is dankt hij aan zijn vijand Caesar, die hem vermeldt in zijn Commentarii de Bello Gallico. In 54 v. Chr. lokt Ambiorix anderhalf Romeins legioen in een hinderlaag, roeit het vrijwel uit en trekt op naar het kamp van Cicero. Caesar weet een nieuwe ramp te voorkomen en zint op wraak. Historicus Robert Nouwen schreef een boek over de figuur van Ambiorix, en praat erover met Raf Njotea

Bij ultrabewerkt voedsel denken we al gauw aan fastfood, chips en frisdrank. Maar ook dat potje hummus uit de supermarkt en die babyworteltjes horen daarbij. Je eet meer ultrabewerkt voedsel dan je denkt. Maar hoe erg is dat? Eva Kestemont zoekt het uit in haar boek 'Verbeterd recept'. Het produceren en eten van bewerkt voedsel heeft niet alleen een impact op je gezondheid maar ook op de wereld. Toch is het ook een optimistisch en oplossingsgericht boek.

In haar bekroonde audiodocu 'Une utopie, un mensonge' vertelt Pauline Augustyn het verhaal van een Baskische vrouw die zich op 18-jarige leeftijd aansluit bij de afscheidingsbeweging ETA en 40 jaar later in een Spaanse gevangenis terechtkomt. Waarom neemt iemand een onomkeerbare beslissing en wat doet die beslissing met een mensenleven?

Fysicus Suzie Sheehy schreef een boek over twaalf natuurkundige experimenten die onze wereld veranderden. Een ode aan de creativiteit en vindingrijkheid van wetenschappers, en de alomvattende kracht van de fysica. Dirk Van Dijck, emeritus professor Fysica aan UAntwerpen, las het boek.

De Nederlandse schrijver Nicolaas Matsier praat met Joris Hessels over zijn boek 'Op onware grootte', waarin hij een geweldige verzameling miniaturen, maquettes en vergrotingen bundelde. Van een kurken pantheon, over glasgeblazen kwallen, naar het KLM-huisje.

Robin Broos duikt in de onofficiële geschiedenis van Disney, op zoek naar verborgen verhalen én schandalen, verrassende weetjes en de leukste lijstjes. Maak je klaar voor een wilde rit van de oprichting van The Walt Disney Company tot nu, van de man tot de animatiefilms, de muziek, de parken en het bedrijf.

De zaak rond de in 2005 verdwenen Natalee Holloway zorgde ervoor dat Joran van der Sloot wereldnieuws werd. De hoofdverdachte zat jarenlang vast in Peru vanwege een andere moordzaak, en werd recent uitgeleverd aan Amerika. Van de Sloot wordt daar vervolgd voor afpersing van de ouders van Holloway. In de nieuwe podcastserie 'De Vrienden van Joran' duikt journalist Ilan Hoekstra in het mysterieuze vriendennetwerk rondom de crimineel. Hij praat erover met Linde Merckpoel

De oude Grieken en Romeinen mogen dan al eeuwenlang dood zijn, hun mythen en hun taal, hun gebruiken en tradities zijn nog springlevend. De oudheid is overal — dat is de boodschap die de website Hic et Nunc wil benadrukken. Raf Njotea praat erover met classicus Patrick De Rynck, bezieler van de website.

Schrijver-journalist Petra Possel heeft een drang naar het zuiden, maar woont in het noorden. Daarom voelt ze zich verwant met de ansjovis. We associëren het straalvinnige minivisje met mediterrane pizza's, maar tot niet zo lang geleden voelde de ansjovis zich ook thuis in Nederlandse wateren. In het boek 'Ansjovis, kleine vis, groot verhaal' volgt Possel het spoor van dit gevoelige en onvoorspelbare trekvisje. Voer voor ansjovisten! (foto: Keke Keukelaar)