Terwijl veel denken dat we met zon, wind en minder vliegen en vlees onze klimaatdoelen gaan halen, weten klimaat-insiders allang dat er meer drastische maatregelen nodig zijn om binnen de 2 graden opwarming te blijven. Er wordt daarom al jaren onderzoek gedaan naar technieken om ons klimaat af te koelen: van het weghappen van koolstofdioxide uit de lucht (carbon dioxide removal) tot het afzwakken van zonlicht (solar radiation management). Experimenteel, en bovendien zeer controversieel. Waarom kiest de (internationale) politiek voor deze technieken? Volgens Jeroen Oomen, onderzoeker en expert op het gebied van climate engineering, durft de politiek zijn vingers niet te branden aan een veel belangrijker onderwerp; het feit dat we aan een flinke systemische verandering moeten geloven.

De afgelopen jaren is de aanpak van overlast door heroïnegebruikers gierend succesvol gebleken. Dennis Lahey, directeur van de belangenvereniging voor drugsgebruikers, schreeuwt dat succes liever niet te hard van de daken. Voor je het weet gaat de politiek er zich weer mee bemoeien en roepen dat het de eigen schuld is van mensen. 'Wat nodig is, is een pragmatische aanpak,' vertelt Lahey.

Als we inclusiviteit serieus nemen, moeten we ook de gelovige Nederlander serieus nemen. Belangrijker nog: in de zoektocht naar zingeving waarbij veel mensen stuiten op angst en depressie, is het onverstandig om ons niet te verdiepen in een zingevingssysteem waar miljoenen Nederlanders kracht en inspiratie aan ontlenen. Daarom, bij Roland Duong in de studio: journalist en presentator Naeeda Aurangzeb, voor een openhartig gesprek over God en het goddelijke.

Hoe kan ontwerp de wereld beter maken? Met die vraag centraal creëerde Martijn Paulen, afzwaaiend directeur van de Dutch Design Week, de afgelopen jaren een ware beweging, met designers aan kop.

Doet complexiteit Nederland de das om? Waarom maakt de politiek het allemaal zo nodeloos ingewikkeld? We spreken erover met voormalig SP’er Renske Leijten, met zeventien jaar op de teller één van de langstzittende leden van de Tweede Kamer. Tamelijk onverwacht kondigde ze in juli haar vertrek uit de politiek aan. ‘Voor mij was het niet goed om door te gaan.’ Een openhartig afscheidsinterview.

De laatste jaren komen wetenschappers erachter dat dieren veel meer op ons lijken, dan we lang hebben gedacht. Wat betekent dat voor hun rechten? Moeten dieren ook een stem krijgen in de rechtszaal, en in de politiek? We bespraken het op Lowlands.

Bestaat er een dieet waarmee we de hele wereld kunnen voeden, en tegelijkertijd het klimaat een handje kunnen helpen? In deze Tegenlicht Meet-up kijken bekijken we het menu van morgen. Wat ligt er op ons bord, als we ons voedselsysteem radicaal hebben omgegooid?

AI is opeens overal. Maar welke prijs betalen we werkelijk voor deze technologie? In deze speciale Tegenlicht Meet-up op Lowlands, verkennen we de wereld die schuilgaat achter de glanzende belofte van Artificial Intelligence.

Van Musk tot Harari: iedereen waarschuwt voor de gevaren van AI. Maar moeten we nou zo bang zijn omdat AI te slim is? Of juist omdat het zo dom is dat het verkeerde beslissingen neemt? In deze aflevering van de Tegenlicht podcast gaat Roland Duong in gesprek met onderzoeker Alix Rübsaam.

Links wil meer migratie, rechts wil de grenzen dicht. Toch? Maar volgens Leo Lucassen staan deze politieke tegenstellingen een constructief gesprek over migratie in de weg. Want terwijl we doorkibbelen over meer of minder, ligt in migratie een enorm potentieel om de crises van deze tijd op te lossen. In deze aflevering van de Tegenlicht Podcast spreekt Roland Duong met de hoogleraar arbeids- en migratiegeschiedenis.

Komt er een einde van de mens als de despoot van de voedselpiramide? Clemens Driessen is filosoof aan de universiteit van Wageningen. Hij onderzoekt hoe morele overwegingen vorm krijgen in landbouw en natuurbeheer. Hoe zal onze houding ten opzichte van natuur en dier veranderen de komende 25 jaar?

In deze podcast schetst Laurien Crump verschillende scenario’s hoe de Oekraïne-oorlog kan verlopen.

In de strijd tegen de opwarming van de aarde worden oplossingen altijd gezocht in geld en techniek. Maar gaan we het daarmee redden? Miranda Suripatty denkt daar heel anders over.

Onderwijs is een van de grote ongelijkmakers in Nederland. Je opleidingsniveau hangt nog altijd sterk samen met je inkomen. En dat is onterecht, vindt Hans Spekman. Zijn oplossing? De middenschool. Roland Duong gaat met hem in gesprek.

Hoe kunnen we het begrip tussen stad en platteland vergroten? Myrte Rischen werkt bij het Grondverbond, waar stedelingen en boeren samenwerken om het landschap gezonder te maken. In deze aflevering van de Tegenlicht Podcast gaat Roland Duong met haar in gesprek.

Afgedankte tompoezen eindigen als varkensvoer, parmaham komt uit Brabant en de hele wereld eet Nederlandse uien, behalve Nederland zelf. Fotograaf Kadir van Lohuizen dook in de gekke wereld van de voedselindustrie en kwam verbaasd weer naar buiten. In de Tegenlicht Podcast vertelt hij wat hij tegenkwam.

Ons elektriciteitsnet piept en kraakt en is nog niet toegerust voor de enorme hoeveelheid zon- en windenergie. Hoe gaan we de energietransitie tot een goed einde brengen? Daar heeft de wereldberoemde zonne-energieprofessor Wim Sinke wel een paar ideeën over.

Hoe bereiden we ons voor op de ‘grijze golf’ die Nederland de komende jaren te wachten staat? Als het aan Jos de Blok ligt, maken we allereerst een einde aan de managementcultuur die de zorg in een houdgreep heeft.

Hoe vrijwillige internetspeurneuzen de wereld van journalistiek en opsporing ingrijpend veranderen. Een gesprek met 'terrorist exposer' Mary.

Wie heeft er de macht over ons geld? Want hoewel geld een publieke zaak is, lijkt het alsof alle afspraken over de financiële sector in achterkamertjes worden gemaakt door bankiers, technocraten en lobbyisten. En dat wringt. Enerzijds worden geluksvogels slapend rijk dankzij slimme beleggingen, anderzijds jaagt de huidige inflatie steeds meer huishoudens de armoede in. Is het niet eens tijd om ons hele geldstelsel te herzien? Of hebben we het zó complex gemaakt dat er simpelweg geen uitweg meer is?

Is ons huidige voedselsysteem over haar houdbaarheidsdatum heen? Door de oorlog in Oekraïne, klimaatverandering en de pandemie loopt de handel in voedsel niet meer zo gesmeerd als vroeger, en rijzen de prijzen de pan uit. Hoe redden we dit systeem? Móeten we dit systeem überhaupt wel wíllen redden?

Dit is een speciale aflevering van Tegenlicht-podcast. Niet vanuit de studio, maar vanuit de Echo-tent op Lowlands 2022. Drie dagen lang voeren Rob van Hattum en Anna Gimbrère hier gesprekken met denkers en doeners over de wereld van morgen.

In de Tegenlicht podcast is Derk Sauer te gast bij Roland Duong. Hij geniet waarschiijnlijk de meeste bekendheid als succesvolle bladenman die in Rusland zijn fortuin maakte. Sauer zelf wil graag aangesproken worden op zijn journalistieke prestaties en idealen. En daar valt veel voor te zeggen. Sauer besteed tegenwoordig zijn energie om de de versplinterde krachten van de vrije Russische pers te bundelen. Hij helpt gevluchte Russische journalisten met onderdak en faciliteiten in Amsterdam.

Kun je een succesvol techbedrijf worden als je geen data van gebruikers verzamelt? Juist wel, zegt digitaal onderzoeker Daphne Muller. Volgens haar wordt de innovatieve kracht van data en AI veel te veel overschat.

In de toekomst gaan we elektrisch rijden, vliegen en fietsen. Maar wat doen al die voertuigen met onze omgeving? We denken veel te beperkt over de rol van mobiliteit in onze publieke ruimte, zegt ‘fietsprofessor’ Marco te Brömmelstroet in de Tegenlicht podcast.

Nog altijd zijn we een van de grootste belastingparadijzen ter wereld. Hoe kan het dat er maar niets verandert? In deze aflevering van de Tegenlicht podcast spreken we Follow The Money-journalist Henk Willem Smits, die een boek schreef over belastingparadijs Nederland.

Met zijn boek Zeven Vinkjes deed Joris Luyendijk begin dit jaar veel stof opwaaien. In deze aflevering van de Tegenlicht podcast voert Roland Duong met hem een persoonlijk gesprek over alle terechte en onterechte kritieken.

Is Nederland eindelijk een beetje verder in de strijd om een leefbare planeet? In deze aflevering van de Tegenlicht podcast schetst Marjan Minnesma een duister beeld, met een positieve noot: we kunnen nog dingen doen om de impact van klimaatverandering te verlichten. Maar dan moeten we wel nú aan de slag.

Er zijn te veel managers, en te weinig mensen die het echte werk kunnen doen. Van klimaat tot het onderwijs: waarom moet alles alsmaar gemanaged worden? In gesprek met Marjolein Quené.

Terwijl de internationale gemeenschap met man en macht probeert om Rusland economisch op de knieën te krijgen, blijft China Poetin volop steunen. Wat zegt dit over het Chinese perspectief op het westen? China-deskundige Rogier Creemers heeft daar wel een aantal verklaringen voor.

In deze podcast een gepsrek met cultuurhistoricus Eva Rovers. Zij schreef biografieën over kunstverzamelaarster Kröller-Müller en schrijver Boudewijn Buch. Ze publiceerde het boek 'Practivisme', over hoe je als gewone burger activist kan worden. En ze is mede-oprichter van Bureau Burgerberaad: een organisatie die de burger meer macht wil geven in bestuurlijke besluitvorming. Haar nieuwste boek 'Nu is het aan ons: oproep tot een echte democratie' is een pleidooi voor het burgerberaad.

In de Tegenlicht podcast een gesprek met Rob van Hattum, het wetenschappelijke hoofd van de VPRO. In de jaren tachtig maakte hij zijn eerste programma over waterstof toen niemand er nog van had gehoord. Sindsdien informeert hij de wereld over wetenschappelijke doorbraken in DNA-technologie, zonne-energie, kweekvlees, virusbestrijding. Kortom: technologie die het lot van de mensheid ingrijpend kan verbeteren.

Digitalisering in de overheid was een groot thema rond de verkiezingen vorig jaar. Nu is er eindelijk een kamerlid met 'digitale overheid' als portefeuille: Hind Dekker-Abdulaziz. Tegenlicht gaat met haar in gesprek.

In zijn nieuwe boek 'Het Alles' beschrijft Dave Eggers een tech-dystopie waarin alles met elkaar verbonden is, en iedereen zich vrolijk laat bedienen door almachtige techbedrijven. VPRO Tegenlicht interviewde de schrijver in zijn woonplaats, San Francisco.

Stel we mochten ons vervoerssysteem helemaal opnieuw ontwerpen: hoe zou dat eruitzien? Komen we in een wereld zonder auto's? In deze podcast werpen Maarten Steinbuch en Carlo van de Weijer hun licht op de zaak.

Kun je met goed fatsoen nog sociale media inzetten voor maatschappelijke doeleinden? Hoe krijgen we arbeiders achter de computer vandaan en op de barricade? Deze week in ‘De slag om het internet’: Jeroen Aerts, digitaal organisator van de FNV.

Deze week in 'De Slag om het Internet' is Haroon Sheikh te gast. Hij is auteur en coördinator van het rapport 'Opgave AI' van de wetenschappelijke raad voor regeringsbeleid.

Tegenlicht-redacteur Tom Reijner spreekt dit najaar met klimaatactivisten, wetenschappers en journalisten op een plek die voor hen iets zegt over de klimaatstrijd.

De Slag om het Internet is een podcast van VPRO Tegenlicht, gemaakt door Roland Duong.

Hoewel steeds meer mensen doordrongen raken van het grote klimaatprobleem, hebben veel klimaatstrijders het idee nog altijd een roepende in de woestijn te zijn. De politici lijken de urgentie niet echt te voelen. Hoe kan dat? En wat doet zo’n zich voltrekkende ramp met je persoonlijk?

Tegenlicht-maker Roland Duong moest er eerst niets van weten, maar ging toch om: hij nam een abonnement op Spotify. Als muziekliefhebber is het een verrijking voor zijn leven, maar toch knaagt er iets.

VPRO-filmmaker Kees Brouwer zou je met recht een ontgroeier kunnen noemen. Hij maakte een film over de beweging die hij maanden geleden begon: Reaction. Het is de bedoeling dat het een beweging wordt van ondernemers en ontwerpers die zich willen verenigen om een robuuste tegenhanger van het grootkapitaal te vormen. In onze podcast Future Shock hoor je zijn verhaal achter de schermen, met een reportage vanuit zijn speciale Reaction-bus en een gesprek op de redactie. Want met zo’n film is de kous niet af. Nu begint het pas, zegt Kees. ‘Er gebeurt nogal veel. Dus ik moet alle zeilen bij zetten’. En wat doet Buurtzorg-oprichter Jos de Blok in zijn film?

Nu steeds duidelijker wordt hoe groot de gevolgen zijn van de klimaatramp, is de vraag: wat kunnen we nog meer doen dan we nu al doen, hoe blijven we hoopvol en wat betekent het voor je gemoed als je hier dag in dag uit, mee bezig bent? Tegenlicht-redacteur Tom Reijner spreekt deze zomer met klimaatactivisten, wetenschappers en journalisten op een plek die voor hen iets zegt over de klimaatstrijd. In deel 2 van deze reeks is het de beurt aan Jaap Tielbeke, klimaatjournalist van de Groene Amsterdammer en schrijver van het boek Een beter milieu begint niet bij jezelf. Waarom wilde hij zo graag afspreken op het Malieveld in Den Haag?

Sander van der Kraan is een jonge activist en een van de organisatoren van het Woonprotest, op zondag 12 september in Amsterdam. Niet eerder zijn er zoveel mensen op de been die opkomen voor hun woonrecht en dat van anderen. Redacteur Tom Reijner sprak met Van der Kraan en keek mee achter de schermen. Want zo vlak voor een grote demonstratie moet er nog een hoop worden geregeld. Het werd een gesprek over betaalbaar wonen en hoe je het protest, of de opstand zo je wilt, ook in de toekomst levende houdt. Dat er iets grondigs moet veranderen, staat volgens hem wel vast: ‘We moeten af van het idee dat het allemaal aan jezelf ligt. We moeten het systeem veranderen.’

Hoewel steeds meer mensen doordrongen raken van het grote klimaatprobleem, hebben veel klimaatstrijders het idee nog altijd een roepende in de woestijn te zijn. De politici lijken de urgentie niet echt te voelen. Hoe kan dat? En wat doet zo’n zich voltrekkende ramp met je persoonlijk? Dit najaar voert redacteur Tom Reijner een serie gesprekken met activisten, journalisten, wetenschappers en beleidsmakers over hoe het is om aan het klimaatfront te staan. In het eerste deel horen we Pippi van Ommen, activist van de internationale protestbeweging Extinction Rebellion. Haar opa werkte bij Shell en laat de woonboot van haar ouders nou net uitkijken op een kantoor van het oliebedrijf waar zij zich tegen verzet. De eerste keer dat zij zich liet arresteren en in de cel belandde, staat haar nog helder voor de geest: ‘Het voelde zo vreselijk onrechtvaardig.’

Het maakt soms wat moedeloos. De misinformatie op sociale media over klimaatverandering wordt nauwelijks aangepakt, waardoor het ook moeilijker wordt om de klimaatramp aan te pakken. Daarom een extra zomerse DSOI-podcast die in het teken staat van de vraag: kunnen we de strijd om een eerlijker, betrouwbaarder en menselijker internet nog wel winnen?

Een gesprek met Louise Vet, bioloog en emeritus hoogleraar ecologie – en winnaar van diverse (inter)nationale prijzen. Vet laat alle planten onbekommerd groeien rond haar huis, ook het onkruid. Want daar komen allerlei beestjes op af die heel erg belangrijk zijn voor de onder druk staande biodiversiteit.

Achter het invriezen van eicellen zit een hele industrie die sterk in opkomst is. Redacteur Tom Reijner gaat in gesprek met researcher Keshia Hederman en regisseur Maren Merckx over de documentaire die ze over dit onderwerp aan het maken zijn. Waarom die uitzending zo nodig is, de targeting-praktijken van het bedrijf Grip Fertility en over de tikkende biologische klok. Zijn we op weg naar een maakbare samenleving waarin we zelf bepalen hoe en wanneer we een kind krijgen? Is zomaar zwanger worden nog wel van deze tijd?

Het internet is een getroebleerde plek geworden, waar het grootkapitaal heerst en waar jacht wordt gemaakt op ons zijn en denken. Wat kunnen we doen om van het digitale domein een plek te maken waar het weer fijn toeven is? Roland Duong strijdt sinds oktober vorig jaar voor een beter internet. In de Slag om het Internet maakte hij diverse podcasts, blogs en talkshows. Wat heeft die zoektocht opgeleverd en wat staat er de komende maanden nog te wachten? Tegenlicht-redacteur Tom Reijner en hij voerden er een gesprek over, dat, naast zijn toekomstplannen vooral ook gaat over hét alternatief voor WhatsApp. Voor Roland is dat Signal, maar hoe krijg je mensen zover over te stappen? En hoe zit dat in de Tweede Kamer, waar informatieveiligheid van het grootste belang is? We deden een onderzoek onder parlementariërs…

Op IJburg, in Amsterdam, staat sinds 2018 een bijzonder wooncomplex. Starters wonen samen met statushouders in een gebouw dat werd ontworpen door architectenbureau SVP in samenwerking met jongerenproject SET. Het is een oplossing voor de wooncrisis en heeft ook nog eens een sociale functie. Niet voor niets werd het bekroond met de pioniersprijs van VPRO Tegenlicht. Maar het complex kwam er niet zonder slag of stoot. Een aantal buurtbewoners moest eerst nog worden overtuigd... Redacteur Tom Reijner ging er een kijkje nemen en sprak met twee bewoners, Lisa en Manour, en met buurtbewoner Mireille, die als coördinator een luisterend oor biedt bij problemen en een oogje in het zeil houdt. Hoe gaat het er nu aan toe op IJburg?

Het roer moet om op het platteland. Ook boeren kijken nadrukkelijk naar nieuwe verdienmodellen, zodat ze hun grond en bedrijf toch kunnen behouden, maar dan met minder vee, meer natuur en biodiversiteit. Ed uit het Brabantse Odiliapeel is zo’n boer. Nadat hij afscheid nam van zijn melkkoeien, had hij nog een paar vleeskoeien over. Om het hoofd boven water te houden, werd hij ZZP’er. Het project Peelnatuurdorpen, en Tegenlicht-woonpionier, heeft een plan dat hem kan helpen: hij kan straks, net als andere boeren in de Peel, tiny houses verhuren op zijn erf, in de natuur die hij zelf aanlegt. Ziet zijn zoon, die het bedrijf in de huidige staat niet wil overnemen, het met de tiny houses wél zitten? Tegenlicht zocht boer Ed op, en een van de aanjagers van de Peelnatuurdorpen, de bevlogen burgemeester Pierre Bos.

Datacenters. Je ziet ze vaak niet, omdat je niet weet wat het zijn. Op steeds meer plekken in Nederland verrijzen blokkendozen waarin talrijke computers en servers dag en nacht staan te zoemen en te brommen. Om al ons internetverkeer in goede banen te leiden en vooral onze data in op te slaan. Het zijn veelal grote techbedrijven als Microsoft, Amazon en Google die gebruikmaken van de Nederlandse datahub, want dat zijn we in Europa bij uitstek. Maar eigenlijk weten we niet echt wat daarbinnen gebeurt en wat we er aan hebben op ons grondgebied. Nog los van de (groene) stroom die de datacenters draaiende moet houden. Om ons bewust te maken van de praktijken en ons online gedrag heeft onderzoeksinstituut Waag een data-wandeling uitgezet rond zo’n datacenter, op vier plekken in het land. Redacteur Tom Reijner liep er één, samen met Sander van der Waal van Waag. Wat kunnen we doen om deze ontwikkeling te keren?

We hebben te maken met een diepe wooncrisis. Want hoewel veel Nederlanders er met hun koophuizen warmpjes bij zitten, is het voor jongeren, starters en mensen met een modaal inkomen erg moeilijk, zo niet onmogelijk, om een huis te vinden. Een mooie aanleiding om te spreken met Francesco Veenstra. Hij is architect, voorzitter van de Branchevereniging Nederlandse Architectenbureaus en vanaf 1 september Rijksbouwmeester. Veenstra zal straks de regering gevraagd en ongevraagd advies geven over het Nederlandse architectuurbeleid. Een heel belangrijke, richtinggevende opdracht dus, in deze tijd. In deze podcast nemen we alvast een voorschotje op zijn nieuwe functie. Wat zou Veenstra het nieuwe kabinet mee willen geven? En wat zegt hij tegen jongeren en starters die nu met de rug tegen de muur staan? En: de binnenstad en spoorzones, die zouden wel eens de heilige graal kunnen zijn…

Iedereen kent ze wel: die 'Attentie! Whatsapp-buurtpreventie' borden. Buren die samen waken over de eigen buurt zodat er geen boeven met hun eigendommen vandoor gaan. Maar het is toch wel heel wrang dat op het moment dat brave burgers elkaar appen over het ongure sujet in de straat, WhatsApp stiekem data van diezelfde brave burgers ontfutselt. Dat moet anders, vindt Roland Duong. Hij maakte de eerste buurtpreventie-app op Signal.

Tegenlicht-regisseur Rob van Hattum maakte in 2018 een uitzending over kweekvlees, vlees gekweekt in een laboratorium. Diervriendelijk en een stuk groener. In die bewuste uitzending volgt Rob kweekvleespionier Ira van Eelen. Zij lobbyt al jaren bij de overheid en vooral minister van Landbouw Carola Schouten om kweekvlees toe te staan in Nederland. Tot dusver zonder succes: het is nog altijd verboden om het op de markt te brengen, laat staan te eten. Maar er is wat aan het schuiven in de politiek en bij Van Eelen zelf. Ze bracht Rob onlangs op de hoogte over die nieuwe ontwikkelingen en Rob besloot om haar opnieuw te interviewen. We diepen haar verhaal op - en dat van haar vader, met wie het allemaal begon, Staat er straks, ergens in Nederland, een kweekvleesboerderij?

Boeren staan al zo onder druk en nu verliezen ze ook nog eens in rap tempo het zicht op hun eigen data. Die verdwijnen via allerlei apps in de grote zakken van grote agrarische multinationals. Roland Duong sprak voor De Slag om het Internet-podcast met een oude bekende: stadsboer Jan Maarten Dros. Hij slaat als geen ander brug tussen boer, stedeling en data in eigen beheer.

Communicatiewetenschapper Tom Dobber maakte een deepfake van ex-CDA-leider Sybrand Buma, verspreidde die onder christenen en schrok van de resultaten: de meesten trapten er genadeloos in.

Omdat we zoveel downloaden, Netflix-streamen en elektrisch rijden verbruiken we steeds meer energie. En dat wordt dat nog veel meer. Iedereen wil zich namelijk laven aan groene stroom – want CO2-neutraal – maar is ons elektriciteitsnet daar wel op berekend?

In De Slag om het Internet dit keer een exclusieve podcast met internetexpert- en programmeur Toon Toetenel. Roland Duong raakte met hem in gesprek bij de opbouw van zijn instant podcast-studio en besloot het gesprek over de toekomst van sociale media maar meteen op te nemen.

Het internet is antidemocratisch en dat moet snel veranderen, vindt Roland Duong. Kijk maar naar de rellen rond de avondklok: we moeten veel scherper kijken naar de het radicaliseringseffect van algoritmes op sociale media. In deze Slag om het Internet-podcast gaat hij in gesprek met PvdA-Europarlementariër Paul Tang en China-expert Rogier Creemers.

In het tech-tijdperk zien we een nieuw evangelie opdoemen van grote verhalen, beloftes van het eeuwige leven en verbondenheid met elkaar. Verspreid door tech-predikers als Jeff Bezos, Mark Zuckerberg en Elon Musk. Voor Hans Busstra was zijn gelovige achtergrond de aanleiding om op zoek te gaan naar de religieuze kanten van data, het Dataïsme.

In de tweede podcast van De Slag om het Internet gaat Roland Duong in gesprek met privacyde-signer en techcriticus Tijmen Schep. Schep ontwerpt allerlei privacy-en datavriendelijke kunstwer-ken en adviseert de Europese Commissie over de risico's van kunstmatige intelligentie en het ge-bruik van algoritmes.

Het digitale domein is volledig gecommercialiseerd, terwijl het eigenlijk een publieke plek zou moeten zijn. Hoe kunnen we het internet weer van ons allemaal maken? In deze Slag om het Internet-podcast spreekt Roland Duong met Marleen Stikker. Stikker is internetpionier van het eerste uur en directeur van onderzoeksinstituut Waag in Amsterdam.

Deze keer een gesprek met journalist Abdou Bouzerda. Abdou is redacteur bij het VPRO-radioprogramma Bureau Buitenland en is een kenner van het Midden-Oosten. Hij weet alles van de geschiedenis en politiek van de Arabische wereld en de mensen die er wonen. We spreken op de verjaardag van de Arabische Lente, die tien jaar geleden begon. Nadat de Tunesische fruitverkoper Mohammed Bouazizi zichzelf uit wanhoop in brand stak, braken er overal protesten uit. Abdou maakt voor de VPRO een spannende zesdelige podcastserie over tien jaar Arabische lente , waarin hij spreekt met onder anderen journalist Joris Luyendijk en arabist Leo Kwarten. Aan Abdou de vraag: hoe beleefde hij de opstand zelf? En wat komt er nog terecht van de democratische aspiraties van veel jongeren? En hij laat zijn licht schijnen over de heel onzekere toekomst van het Midden-Oosten.

Dit muzikale gezelschap ontwikkelt momenteel een speciale Bach-app. Ze zijn ervan overtuigd dat de muziek van de componist een helende werking heeft op bijvoorbeeld coronapatiënten, maar ook op andere mensen met wie het mentaal of fysiek niet goed gaat.

Viroloog Marion Koopmans praat over wetenschap, het niet kunnen bieden van perspectief en hoe we in de toekomst nieuwe virusuitbraken voorkomen.

Nepnieuws, (corona)complotten en dataroof door Silicon Valley houden het internet in een houdgreep. Het world wide web is toe aan een flinke opknapbeurt. Daarom lanceren Tegenlicht en tv-maker Roland Duong vrijdag 23 oktober een nieuw project: De Slag om het Internet. Duong onderzoekt de komende maanden hoe we het internet transparanter, eerlijker en veiliger kunnen maken. Zodat het weer van ons, de burger, wordt. In deze podcast het verhaal van Duongs missie, wat hij concreet van plan is en zijn eerste bevindingen op de Dutch Design Week waar hij in gesprek ging met techjournalisten- en experts.

Soraya Pol is researcher en maker bij de VPRO en sinds een jaar bij Tegenlicht. Om mooie en ontroerende verhalen te vinden, trekt ze uren, soms dagen op met mensen, die zich, vervolgens als personages kwetsbaar en open opstellen.

Moeten we ons als consument schuldig voelen over ons online koopgedrag? Jeroen Van Bergeijk ging vijf weken undercover bij Bol.com en zag met eigen ogen hoe het eraan toeging op de werkvloer. In deze podcast zijn verhaal over zijn tijd als Bol.com-werknemer en de onderkant van de arbeidsmarkt.

Als de coronacrisis één ding duidelijk heeft gemaakt, dan is het wel dat schoonmakers, verpleegkundigen en politieagenten onmisbaar zijn. Hoe zorg je ervoor dat gewone burgers zoals zij niet het vertrouwen in de politiek verliezen?

E-health en DNA zijn de toekomst van onze zorg. Maar hoe zit het met de ethische kant van deze ontwikkeling? Tegenlicht-redacteur Tom Reijner spreekt erover met D66-Senator en hoogleraar medische ethiek Annelien Bredenoord. Van wie is ons DNA eigenlijk?

Door de coronapandemie is de stad een potentieel gevaarlijke plek geworden. Als bewoner of als toerist is het vaak lastig om fysiek afstand te houden. Tegelijkertijd is juist de waardering voor de publieke ruimte toegenomen. Tegenlicht trok met architect Jeffrey Bolhuis door Amsterdam op zoek naar de knelpunten in de postpandemische stad.

Hoe kun je weerstand bieden aan het dataïsme, het geloof dat alles in data is te vatten? Een gesprek met filosoof Miriam Rasch over de dataprofeten, frictie en hoe we het internet kunnen terugwinnen.

Future Shock #51 Wat Black Lives Matter met onze scholen doet

Hoe gaat China om met zijn groeiende macht in de rest van de wereld? Politicoloog Julia Bader doet al jaren onderzoek naar het buitenlandbeleid van het land en kwam tot opmerkelijke conclusies.

Tijdens corona is nepnieuws een zaak van leven of dood. Maar hoe herken je het? We spraken de Canadese journalist door wie we de term ‘fake news’ wereldwijd zijn gaan gebruiken.

De grote steden zijn platgelegd door het coronavirus en de stilte is, zeker in de eerste weken van de ‘intelligente lockdown’, overal. Kunstenaar Sarah van Sonsbeeck, die al jaren is gefascineerd door het onderwerp stilte, trok speciaal voor deze Future Shock de stad in - dwars over de Dam - en hield een audio-dagboek bij. Hoe ervoer ze de andere geluiden in de stad, in combinatie met de stilte?

Het is 2015 als huisarts Hans Berg (dan 60) uit het Oost-Groningse dorp Wedde de kans op een jonge opvolger met de dag kleiner ziet worden. In zijn praktijk ziet hij vooral ouderen die hun huis niet meer verkocht krijgen door de krimp en daarmee hun appeltje voor de dorst verliezen. De armoede en eenzaamheid trekt Berg zich aan. Daarom start hij een project om vrijwilligers en hulpbehoevenden aan elkaar te koppelen: Wedde dat ’t lukt. En lukt het hem dan ook om een opvolger te vinden?

Amber is virtual fashion designer en studeerde als eerste ontwerper ter wereld af met een geheel digitale collectie. Voor de uitbraak van de corona-crisis werd haar bedrijf The Fabricant door de bestaande industrie nog met scepsis bekeken, maar sinds een aantal weken heeft ze het drukker dan ooit...

Na een persoonlijke crisis besluit landbouwconsulent Geert dat het anders moet. Hij bedenkt een systeem waarbij de voedselproductie zo snel mogelijk van grond naar mond gaat: de Herenboerderij. Onderweg komt hij wel wat regeltjes tegen. En laat dat nou net zijn waar hij nìet van houdt.

In het arme gezin in Amsterdam-West waar Abdelhamid (30) opgroeide, was studeren niet vanzelfsprekend. Toen hij afgestudeerd was als bouwkundig ingenieur, besloot hij andere kinderen uit kwetsbare gezinnen te helpen door studiezalen op te richten. Wekelijks komen er nu in zijn studiezalen 600 kinderen huiswerk maken. Toen die kinderen door de corona-crisis niet meer mochten komen, belde hij ze allemaal op om te vragen wat er nodig was. En dat was veel meer dan een plekje om te studeren.

Als het aan Frans Pool en Pieter Kroon ligt, is hun dorp in het Friese Wijnjewoude in 2025 helemaal energieneutraal. Dat zou moeten lukken als er maar een weide met zonnepanelen aangelegd zou worden, en een mestvergister komt die mest omzet in biogas. De gemeente en de overheid staan te springen: dit zou een voorbeeld voor de rest van Nederland kunnen zijn. Nu moeten Frans en Pieter alleen de rest van het dorp nog zien te overtuigen.

De Marokkaans-Limburgse broers Kharim en Saīdi Pani bedachten een aantal jaren terug de WALTER-PRO: een aluminium apparaat ter grootte van een wasmachine, waar verschillende gewassen optimaal in gekweekt kunnen worden. In hun garage maakten ze een volledig werkend product, maar daarna begon de strijd pas echt: hoe krijgen ze hun product aan de man? En welke impact heeft de uitvinding op de familiaire relaties?

Er zijn grote zorgen over de privacy en de data-opslag bij twee corona-apps die het kabinet wil ontwikkelen om de corona-epidemie onder de knie te krijgen. Die zorgen heeft ook privacy-expert Marietje Schaake. Schaake, een van de ondertekenaars van het manifest Veilig tegen Corona, sprak hierover met Tegenlicht-redacteur Tom Reijner.

Tegenlicht-redacteur Tom Reijner belde met NRC-columnist en essayist Bas Heijne om hem te vragen naar onze omgang met d onzekerheid, die de coronacrisis met zich meebrengt, en of hij verwacht dat er grote veranderingen komen na de crisis. Heijne blijkt sceptisch: ‘Het kan dat dit een les voor de mensheid wordt. Maar anderen zullen juist hun autoritaire agenda willen doordrukken.’

Het aandeel van fysieke arbeid, traditioneel vaak door mannen verricht, neemt af door automatisering. Banen in de haven, in de mijnbouw en in de fabriek verdwijnen. Wat betekent dat voor het gevoel van man-zijn? Wat is een typische mannenbaan? Tom Reijner stak zijn licht op in de Amsterdamse haven, bij de mannen die olietankers en containerschepen met touwen aan de kade vastleggen.

Zanger, dichter en theatermaker Massih Hutak probeert met zijn project 'Verdedig Noord' het tij te keren. Hij wil groepen die vaak tegenover elkaar worden gezet, verenigen op hun gedeelde belang: een plek om te wonen in de stad. Massih leidt journalist Chris Kijne rond door ‘zijn’ Amsterdam-Noord, samen verkennen zij de toekomst van dit stadsdeel.

Na jaren van dataroof, bespieding en misleiding kent Silicon Valley ons door en door. Ooit werd de technologische vooruitgang bejubeld, maar nu zien we steeds meer de schaduwzijde van deze ontwikkeling. Tegenlicht-redacteur Tom Reijner sprak op de Europese Dag van de Privacy met filosoof en publicist Hans Schnitzler, die al vroeg zag hoe het de verkeerde kant opging.

Hij is een graag geziene gast in de media en als hij ergens spreekt, is de zaal stijf uitverkocht: we hebben het hier over de Vlaamse psychiater Dirk De Wachter. Onlangs publiceerde hij zijn boek De kunst van het ongelukkig zijn waarin hij, op een rake manier, uiteenzet waarom we niet moeten streven naar geluk, maar naar zingeving en verbondenheid. We staan volgens hem op een kruispunt als westerse mens. Op deze manier kunnen we niet verder.

Een verslag van de bijzondere avond in de Refugee Company, waar de pionierswinnaar werd uitgekozen, plus een uitgebreid gesprek met jurylid, schrijver, publicist en politicoloog Kiza Magendane. Hij was ooit zelf asielzoeker en vertelt over zijn eerste ervaringen in Nederland en hoe hij de avond ervaren heeft.

Henneke Hagen was vanaf het begin betrokken bij de totstandkoming van VPRO Tegenlicht, zowel als eindredacteur als researcher. Omdat zij vanaf 1 januari iets anders gaat doen, is dit een mooi moment om met haar terug te blikken op het 17-jarige bestaan van het programma.

Filmmaker Floris-Jan van Luyn maakte een Tegenlicht-uitzending over de nieuwe helden van Hongkong. In deze nieuwste Future Shock horen we zijn verhaal. Over wat hij zag en hoorde toen hij in gesprek ging met demonstranten. ‘De jeugd wordt sowieso niet echt serieus genomen in China'.

Leo Lucassen, hoogleraar arbeids- en migratiegeschiedenis, heeft een optimistische kijk op migratie en dat maakt hem in het verhitte publieke debat geregeld tot de Kop van Jut. We moeten niet zo krampachtig doen over migratie, vindt hij, en mensen uit bijvoorbeeld het Midden-Oosten de kans geven hier te komen werken. Het is goed mogelijk dat we al die nieuwkomers straks hard nodig hebben in het vergrijzende Nederland met het schreeuwende tekort aan technisch geschoolde mensen en zorgverleners. Chris Kijne zocht Lucassen op en sprak met hem over zijn toekomstvisie op migratie: stel, hij was de belangrijkste migratieadviseur van het kabinet, wat zou zijn boodschap zijn?

Tegenlicht-regisseur Roland Duong interviewde Zuboff uitgebreid in Londen voor zijn uitzending ‘De Grote Dataroof’. Tom Reijner, researcher bij Tegenlicht, spreekt met hem over deze bijzondere ontmoeting, over onze naïviteit en onwetendheid omtrent de praktijken van Silicon Valley en wie toch de mensen zijn die deze nieuwe economische orde hebben opgebouwd.

Voor de Dutch Design Week bouwt Lucas De Man samen met zijn Stichting Nieuwe Helden een paviljoen dat bijna volledig is opgetrokken uit biologisch afbreekbaar materiaal zoals hennep en paddenstoelen. Tegenlicht-redacteur Tom Reijner treft De Man in Eindhoven voor een rondleiding door het ingenieuze schimmelpaviljoen.

De Nederlandse samenleving kent een enorme hang naar controle, een hardnekkig verschijnsel dat je werkelijk overal tegenkomt. ‘De meest stompzinnige en dwaze deugd die we ooit hebben geschapen,’ vindt filosoof en psychiater Damiaan Denys.

Hoe zorg je ervoor als filmmaker dat mensen jou vertrouwen en hun vertaal vertellen? Tegenlicht-redacteur Tom Reijner voert met regisseur Kees Brouwer een persoonlijk gesprek over zijn laatste uitzending, over zijn achtergrond en zijn persoonlijke werkwijze die daaruit voortvloeit.

Het bos is de laatste tijd een hot topic. Er woeden felle branden in de Amazone en Siberië. Hoewel Nederland in verhouding tot Brazilië en Rusland weinig bossen kent, is ook hier debat over ontbossing en onnodige houtkap door Staatsbosbeheer. Frits van Beusekom – nota bene zelf ex-directeur van die organisatie – sprak zich krachtig uit tegen de kaalslag. Chris Kijne trok met hem door een ‘fout’ en ‘goed’ bos.

Sanne Schim van der Loeff van World Press Photo en fotojournalist Ilvy Njiokiktjien praten met researcher Tom Reijner door over hun werk over de eerste vrije generatie in Zuid-Afrika, de rol van fotografie in het Instagram-tijdperk en mediawijsheid bij jongeren.

Het leven in de grote stad is hectisch. We trokken met kunstenaar Sarah van Sonsbeeck door Amsterdam op zoek naar stilte. Zij is al jaren bezig met dit thema. Hoe vinden we nog rust in de stad van de toekomst?

Walvisjager, kunstenaar en Inuit Othniel Art Oomittuk is getrouwd met de Nederlandse fotograaf Ellis Doeven. We vragen hen hoe er te overleven valt in Point Hope, hun smeltende woonplaats in West-Alaska.

De smeltende Noordpool geeft steeds meer nieuwe vaarroutes en grondstoffen vrij. Dit zorgt voor geopolitieke spanningen, zag fotojournalist Kadir van Lohuizen bij een trainingsmissie van het Nederlandse leger.

Bij de Plattelandspioniers-verkiezing in Ulft sprak researcher Tom Reijner met de winnaars van Wijnjewoude Energieneutraal en met jurylid, schrijver en De Correspondent-journalist Karel Smouter.

Hoe retorisch begaafd zijn politici als Frans Timmermans en Thierry Baudet? Een gesprek met filosoof, theatermaker en docent retorica Marijn Moerman aan de hand van debatten, interviews en toespraken.

De half-Poolse journalist Dore van Duivenbode maakte de serie Moja Polska en de EU door Poolse ogen. Een gesprek over de grote trek van Poolse jongeren naar West-Europa en het lot van de achterblijvers.

Sinds december vorig jaar voert de 17-jarige Anuna De Wever samen met Greta Thunberg de klimaatprotesten aan. Elke donderdag spijbelt ze met vele andere scholieren. Een persoonlijk gesprek bij haar thuis.

Louise Fresco is bestuursvoorzitter van Wageningen University en gespecialiseerd in landbouw en voedsel. Wat is het platteland volgens haar en hoe ziet zij de toekomst hiervan?

Waarom hebben we 5G, de supersnelle opvolger van 4G, eigenlijk nodig? Wat zijn de voor- en nadelen van dit nieuwe netwerk? We stelden deze vragen aan hoogleraar telecommunicatie Bart Smolders.

Regisseur Jos de Putter ging langs bij staalbastion Granite City in Amerika en Brexiteers in Groot-Brittannië voor de uitzending ‘Eigen handel eerst’. Een gesprek over het verhaal achter deze uitzending.

Chris Kijne spreekt met student geneeskunde Sarah van der Lely over de totstandkoming van de Tegenlicht-uitzending Exit Slotervaarziekenhuis. Hoe kijkt ze naar het zorgstelsel en de impact van marktwerking?

Zo’n 85.000 Nederlanders zijn geboren als intersekse: hun lichaam is niet als ‘man’ of ‘vrouw’ te definiëren. Een gesprek met cultuurwetenschapper Margriet van Heesch, die promoveerde op dit onderwerp.

De opmars van de Chinese munt is niet te stuiten. Wat gebeurt er allemaal in de dealing room, waar valutatransacties tot stand komen? Een gesprek met een insider, valuta-expert van ABN Amro Georgette Boele.

Millennials hebben een hoge studieschuld, te maken met flexibele arbeidscontracten en zullen niet rijker worden dan hun ouders. De vraag is: hoe erg is het allemaal en wat zullen de politieke gevolgen zijn? Researcher Tom Reijner legt deze vragen voor aan schrijver en journalist Casper Thomas (1984). Hij maakt zich hard voor de millennial die achterblijft.

Regisseur Tomas Kaan zocht de schrijver en oud-klimaatactivist Paul Kingsnorth op en maakte er voor Tegenlicht een uitzending over. Chris Kijne spreekt Kaan in deze podcast over hoe hij Kingsnorth op het spoor kwam en hoe ongemakkelijk zijn visie op bijvoorbeeld windmolenparken is.

Fast fashion, oftewel wegwerpkleding: bijna iedereen koopt en draagt het. Maar wat veel mensen niet beseffen is dat deze grootschalige industrie verantwoordelijk is voor enorme schade aan het klimaat. Tijd om hier iets aan te doen. Maar hoe en wat?

Researcher Tom Reijner spreekt wetenschapssocioloog Victor Toom over forensisch DNA-onderzoek en de mogelijke gevolgen wanneer elke inwoner zijn genetische gegevens laat opslaan. Weten de veiligheidsdiensten dan straks echt alles over ons?

Alexander Pleijter (docent journalistiek in Leiden) gaat als factchecker nepnieuws te lijf. Chris Kijne spreekt in deze podcast over hoe nepnieuws ooit op Pleijters pad kwam en of er überhaupt iets valt te doen tegen deze plaag die almaar groter lijkt te worden.

Rotterdam is met meer dan 200 nationaliteiten inmiddels een superdiverse stad. Daarmee vormt de stad een blauwdruk voor andere grote steden. Regisseur Halil Özpamuk keerde terug naar ‘zijn’ Rotterdam en portretteerde de jonge bi-culturele stadmakers die het opnemen tegen de overwegend witte instituties. Chris Kijne spreekt met Özpamuk over hoe deze jongeren naar hun stad kijken, zijn eigen achtergrond en hoe het voor hemzelf is om op een vrijwel volledig witte redactie te werken. Redactie: Tom Reijner en William de Bruijn Techniek: Alfred Koster Productie: Olivier Schuringa Eindredactie: Doke Romeijn en Marije Meerman

Chirurg in opleiding Emma Bruns geniet van haar werk in het ziekenhuis. Maar ze is ook gefrustreerd over het Nederlandse zorgsysteem. Want waarom gaat er zoveel geld naar de farmaceutische industrie terwijl zij het moet doen met oude klompen? In een pleidooi voor de Facebook-pagina van Tegenlicht legt ze heel helder uit wat er volgens haar allemaal mis is en wat er beter kan. De video met als titel ‘Ziekte als Verdienmodel’ bereikte ruim 2 miljoen mensen. Tijd om erover door te praten. Researcher Tom Reijner spreekt met Bruns over het door haar gewenste deltaplan voor de zorg. Redactie: Tom Reijner en Mea Dols de Jong Techniek: Alfred Koster Productie: Olivier Schuringa Eindredactie: Doke Romeijn en Marije Meerman.

Wereldwijd zijn er steeds meer mensen die kiezen voor klikwerk. Ze accepteren geestdodende taakjes op digitale platformen van bijvoorbeeld webwinkelgigant Amazon. Om er toch een beetje van te kunnen leven, moeten deze freelancers uren achtereen klikken. Regisseur Roland Duong verdiepte zich in dit fenomeen voor zijn Tegenlicht-uitzending over de klik-en kluseconomie en werd zelf een klikwerker. Hij was geschokt door wat hij zag. Tom Reijner spreekt met Duong over de rol van Amazon en de liefdesbaby van CEO Jeff Bezos: Mechanical Turk. Is Bezos een moderne slavenhouder? Redactie: Tom Reijner en William de Bruijn Techniek: Alfred Koster Productie: Olivier Schuringa Eindredactie: Doke Romeijn en Marije Meerman

Journalist Joris Luyendijk deelt zijn lessen over de bankencrisis van 2008. De val van de zakenbank van de Lehman Brothers vormde het startschot van de wereldwijde financiële en economische crisis. Waarom ging het zo ongelooflijk mis in de bancaire sector? Luyendijk ging op onderzoek uit in de Londense City, sprak met talrijke bankiers en schreef er zijn boek Dit kan niet waar zijn over. Chris Kijne blikt met Luyendijk terug op de val van Lehman. Welke lessen zijn geleerd tien jaar na de crisis? En waar is toch de woede gebleven bij de belastingbetalers die moesten opdraaien voor het ‘redden’ van de banken? Of is de middenklasse net zo goed medeplichtig?

Kweekvlees in Nederland: even leek het erop dat het snel op ons bord zou liggen. Maar de voedsel- en warenautoriteit verbood elke consumptie en verzegelde het uit stammencellen gekweekte vlees. Regisseur Rob van Hattum maakte onlangs de Tegenlicht-uitzending Vleeskwekers. Tom Reijner interviewde hem hierover, temeer omdat de uitzending nog een staartje kreeg met Kamervragen van D66. Waar komt de weerstand vandaan? Want hoewel kweekvlees wordt gezien als alternatief voor de milieuvervuilende en dieronvriendelijke bio-industrie is het ook omstreden. Is het geen fake vlees?

Massatoerisme in Amsterdam. De oorzaken van die massale trek naar de stad, hoe het de stad heeft veranderd, maar vooral ook: dat het hier geen natuurverschijnsel betreft, waarbij we lijdzaam moeten toezien, maar dat het tij wel degelijk gekeerd kan worden. Tom Reijner interviewde hierover journalist Floor Milikowsi, onderzoeksjournalist en geograaf, met speciale aandacht voor stedelijke en ruimtelijke ontwikkeling en stedelijke cultuur.

Vijftien jaar geleden waren velen ervan overtuigd dat waterstof de schone brandstof van de toekomst zou worden.

Die methode die Cambridge Analytica gebruikte, was ooit ontwikkeld door een wetenschapper, die hele ándere bedoelingen had met deze techniek. Over Michal Kosinski, psycholoog van Pools afkomst, en zijn algoritme experiment.

Autocratische leiders als Viktor Orbán verzetten zich luidruchtig tegen de EU-politiek. Hun oproer laat zien dat er niet zozeer sprake is van een kloof tussen noord en zuid, maar veeleer tussen oost en west Europa. Met NRC-correspondent Caroline de Gruyter onderzoeken we wat er toch aan de hand is en verkennen de toekomst van de EU. Ook spreken we met de Hongaarse activiste Veronika Juhász over haar partij de Hond met de Twee Staarten.

Podcast over de dilemma's rond de nieuwe biotechnologie die het herprogrammeren van ons DNA mogelijk maakt.

Podcast over de verdwijnende gletsjers en andere gevolgen van klimaatverandering

Podcast over het sociaal kredietsysteem in China.

Kun je een identiteit kiezen of wordt hij opgedrongen? Chris Kijne in gesprek met regisseur Nirit Peled over haar oeuvre. Over ergens ongewild bij horen en de rauwe randen van ​samenleven in een gesegregeerde stad.