Alles wat zich afspeelt in de kosmos - en dus ook op planeet Aarde - wordt in deze podcast besproken door de wetenschapsredactie van de Volkskrant. Tonie Mudde, zijn verslaggevers en academici bekijken de wereld met een onderzoekende bril.
Je poep is goud waard
Gedachteloos spoelen we na een wc-bezoek alles weg richting riool, maar daarmee gaan waardevolle stoffen verloren die wereldwijd steeds schaarser worden. Verslaggever Pieter Hotse Smit ging op bezoek bij wetenschappers en bewoners die nu al proberen om dat 'goud' uit urine en poep terug te winnen. En hij testte zelf thuis met zijn gezin een compost-wc uit. Hoe beviel dat?
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Nathalie DenieEindredactie: Corinne van Duin en Julia van Alem
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
2/19/2024 • 23 minutes, 49 seconds
Waarom raken meisjes steeds vroeger in de puberteit?
Meisjes komen steeds vroeger in de puberteit. In anderhalve eeuw tijd daalde de leeftijd waarop ze voor het eerst ongesteld worden met zo’n 3 jaar. Hoe komt dit? En welke gevolgen heeft het als je lichaam zich sneller ontwikkelt dan je brein? Kaya Bouma, redacteur psychologie, vertelt erover.Lees ook de analyse van Kaya Bouma: Bij meiden begint de puberteit steeds vroeger. Experts maken zich zorgen: ‘Lichaam en geest lopen uit de pas’Presentatie: Tonie MuddeMontage: Nathalie DenieEindredactie: Corinne van Duin en Julia van Alem
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
2/12/2024 • 17 minutes, 6 seconds
Wat maakt nationalisme zo verleidelijk?
Van 'America First!' (Trump) tot 'Nederlander weer op één!' (Wilders): veel kiezers stemmen op partijen die inspelen op nationalistische gevoelens. Wat maakt nationalisme zo verleidelijk? Hoe is nationalisme ontstaan? Wat zijn de voordelen en wanneer slaat het om naar een gevaarlijke variant? Een spoedcursus nationalisme, met wetenschapsredacteur Margriet Oostveen en nationalisme-onderzoekers Joep Leerssen en Marcel Lubbers.
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Nathalie DenieEindredactie: Corinne van Duin en Julia van Alem
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
2/5/2024 • 35 minutes, 16 seconds
Van wie zijn deze door de Nazi's gestolen spullen?
Sieraden, foto's en andere dierbare bezittingen die Nederlanders bij het binnengaan van concentratiekampen moesten afstaan aan de Nazi's; archieven blijken er vol mee te liggen. De nabestaanden werden na de oorlog niet gevonden. Volkskrant-journalist Ellen de Visser besloot samen met amateur-historici een nieuwe poging te wagen en loste tientallen 'cold cases' op, vaak met zeer geëmotioneerde ontmoetingen met nabestaanden. 'Soms kwam een hele familiegeschiedenis op zijn kop te staan.'
Voor een aantal door de Nazi's gestolen bezittingen zijn we nog op zoek naar nabestaanden om de spullen aan terug te geven. Meehelpen met zoeken? Ga naar volkskrant.nl/gestolenherinneringen
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Nathalie DenieEindredactie: Corinne van Duin en Julia van Alem
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
1/26/2024 • 29 minutes, 4 seconds
Waarom begrijpen we de zwaartekracht nog niet?
Natuurkundigen zijn in de ban van een mysterie rond de zwaartekracht. Het lijkt zo simpel: het is de kracht waardoor we op de grond blijven staan en waardoor een appel uit een boom op de grond valt. Toch snappen wetenschappers nog niet exact hoe zwaartekracht werkt. Nu lijkt er iemand met een oplossing te zijn. Wetenschapsredacteur George van Hal vertelt erover.
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Nathalie DenieEindredactie: Corinne van Duin en Julia van Alem
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
1/22/2024 • 21 minutes, 8 seconds
Explosie van parkinson: wat is de rol van bestrijdingsmiddelen?
Het aantal mensen met parkinson is in Nederland in 10 jaar tijd met 30 procent gestegen. Wereldwijd is het de snelst groeiende hersenziekte. Wat is hier aan de hand? En wat is de rol van pesticiden? Wetenschapsjournalist Ronald Veldhuizen sprak met patiënten en wetenschappers en zocht het tot de bodem uit.
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Nathalie DenieEindredactie: Corinne van Duin en Julia van Alem
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
1/15/2024 • 21 minutes, 9 seconds
Is er een kans dat het internet uitvalt door zonnevlammen?
Internet dat uitvalt, piloten die niet met elkaar kunnen communiceren, en astronauten die moeten schuilen achter watertanks. Het zijn mogelijke gevolgen van zonnevlammen, de krachtigste explosies van ons zonnestelsel. Wat zijn zonnevlammen precies? En moeten we ons zorgen maken om de gevolgen? Tonie Mudde bespreekt het met sterrenkunde-expert George van Hal.
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Nathalie DenieEindredactie: Corinne van Duin, Julia van Alem en Geart van der Pol
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
1/8/2024 • 18 minutes, 31 seconds
Valt er iets te doen tegen een kater?
Ben je op 1 januari wakker geworden met een flinke kater? Dan dacht je misschien: 'Ik drink nooit meer.' Toch zijn de meeste mensen de pijn een paar dagen later alweer vergeten en daarmee het voornemen om de drank te laten staan ook. Wat weten we eigenlijk over de kater? Is er iets tegen te doen? En als je besluit om mee te doen aan Dry January, welke effecten kan je dan verwachten? Chef van de wetenschapsredactie Tonie Mudde bespreekt het met collega Heleen van Lier.
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Julia van AlemEindredactie: Corinne van Duin, Geart van der Pol, Nathalie Denie
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
1/1/2024 • 24 minutes, 5 seconds
Op elk terrein een doorbraak: het belangrijkste wetenschapsnieuws van 2023
Medicijnen die obesitas of het postcovidsyndroom kunnen terugdringen, een spijtbetuiging van de psychiatrie aan lhbti-personen en een 4000 jaar oude zonnekalender die in de grond bij Tiel werd gevonden: in zo'n beetje elk vakgebied bereikte de wetenschap dit jaar wel een doorbraak. De wetenschapsredacteuren die u vaker in deze podcast hoort, vertellen stuk voor stuk over de ontwikkeling die hen het meest aansprak.
Met: Maarten Keulemans (archeologie), George van Hal (natuur- en sterrenkunde), Laurens Verhagen (kunstmatige intelligentie), Margriet Oostveen (sociale wetenschappen), Jean-Pierre Geelen (natuur), Kaya Bouma (psychologie en brein), Frank Rensen (tech), Michiel van der Geest (zorg) en Ellen de Visser (geneeskunde).
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Julia van AlemEindredactie: Corinne van Duin, Geart van der Pol, Nathalie Denie
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
12/25/2023 • 34 minutes, 12 seconds
Top2000: kunnen we de 'lijst der lijsten' wetenschappelijk verklaren?
Bohemian Rhapsody staat dit jaar wéér bovenaan de Top2000. Maar waarom? Wat zorgt er nou voor dat sommige liedjes de tand des tijds doorstaan en andere slechts een zomerhit blijven. Bestaat er zoiets als een hitformule? En wat valt nog meer op aan de Top2000 dat we wetenschappelijk kunnen verklaren? Tonie Mudde bespreekt het met muziekwetenschapper John Ashley Burgoyne en Volkskrantcollega Dana Holscher.
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Julia van AlemEindredactie: Corinne van Duin, Geart van der Pol
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
12/18/2023 • 34 minutes, 20 seconds
Liefdadigheid? Arme Nederlanders zijn de gulste gevers
'Taxes, taxes, taxes', zei Rutger Bregman een paar jaar geleden in Davos tegen een groep miljonairs. Hoe meer geld je hebt, hoe meer je voor jezelf houdt. Toch hoeven belastingen niet het enige antwoord te zijn: filantropen kunnen en willen nu al meer doen met hun geld, vertellen twee hoogleraren filantropie. En verder: hoe komt het dat Nederlanders zo'n scheef beeld hebben van de hoeveelheid geld die zij geven aan goede doelen?
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Julia van AlemEindredactie: Corinne van Duin, Geart van der Pol
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
12/11/2023 • 32 minutes, 46 seconds
A.I. kan de zorg juist menselijker maken
Mensen doen er doorgaans twee weken over, kunstmatige intelligentie kan een type tumor bij kinderen al tijdens de eerste operatie herkennen. AI komt in rap tempo de gezondheidszorg binnen en dat heeft grote gevolgen voor zowel artsen als patiënten. Zorgverslaggever Michiel van der Geest neemt ons mee langs de eerste succesvolle voorbeelden. Intensivist Jessica Workum legt uit hoe zij experimenteert en aan welke regels zij gebonden is. Wat blijkt: met de juiste toepassing kan AI de zorg juist menselijker maken.
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Julia van AlemEindredactie: Corinne van Duin, Geart van der Pol
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
12/4/2023 • 32 minutes, 39 seconds
Hoe ga je een angststoornis te lijf?
Bijna 2 miljoen mensen lopen rond met klachten die voldoen aan de criteria van een angststoornis. Dieuwke Tazelaar vertelt hoe zij worstelt met angst en wat haar helpt om daarmee om te gaan. Verslaggever Kaya Bouma legt uit welke therapieën er zijn en wat de nieuwste ontwikkelingen zijn in de wetenschap. Wat heeft angst bijvoorbeeld met slapeloosheid te maken – en wat doet een VR-bril in de behandelkamer?
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Julia van AlemEindredactie: Corinne van Duin, Geart van der Pol
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
11/27/2023 • 27 minutes, 3 seconds
Verlopen verkiezingen radicaal anders als jongeren wél mogen stemmen?
Je mag rijden op een tractor, fulltime werken en zelf beslissen over medische behandelingen. Maar stemmen mag nog niet als je 16 wordt, terwijl internationaal voorzichtig steeds meer landen de stemgerechtigde leeftijd verlagen. Wetenschapsredacteur Maartje Bakker vroeg psychologen en politicologen naar de voors en de tegens. En: wat vinden de 16- en 17-jarigen zelf?
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Julia van AlemEindredactie: Corinne van Duin, Geart van der Pol
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
11/20/2023 • 21 minutes, 50 seconds
Klimaatverandering: een onverwachte orkaan en het ijs dat niet mocht smelten
Zo zien wetenschappers ze zelden: een relatief onschuldige storm die in een paar uur uitgroeit tot een extreem krachtige orkaan. Het overkwam Mexico onlangs. Hoe kan zo'n orkaan uit het niets ontstaan? Klimaatverandering speelt een hoofdrol, zien wetenschappers, die ook opschrikken van het laatste nieuws uit Antarctica en Groenland. Het ijs smelt daar op sommige plekken harder dan gedacht. Wat zijn daarvan de gevolgen?
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Julia van AlemEindredactie: Corinne van Duin, Geart van der Pol
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
11/13/2023 • 24 minutes, 11 seconds
Hoe kan de wetenschap het vertrouwen van afgehaakten terugwinnen?
Murw gebeukt door de grote hoeveelheid vragenlijsten en teleurgesteld over het uitblijven van resultaten laten bewoners in kwetsbare wijken brieven van wetenschappers steeds vaker ongeopend. Het gevolg: de samenleving weet niet goed welke problemen op deze plekken spelen. In Rotterdam-Zuid besloten bewoners het roer om te gooien: onderzoek naar onze problemen is prima, maar dan doen we dat voortaan wel samen. Én tegen een redelijke vergoeding. Met Annet van Otterloo (initiatiefnemer Afrikaanderwijk Coöperatie), Ahmed Abdillahi (postbezorger, lid van de coöperatie), Margriet Oostveen (redacteur sociale wetenschappen, de Volkskrant).
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Julia van AlemEindredactie: Corinne van Duin, Geart van der Pol
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
11/6/2023 • 38 minutes, 52 seconds
Hoe erg is het als een diersoort in Nederland uitsterft?
Volgens veel wetenschappers heeft de wereld te maken met een zesde massa-extinctie, een grote uitstervingsgolf van planten en dieren. Nederland doet het extra slecht: ten opzichte van het jaar 1700 is nog slechts 15 procent van de biodiversiteit over, wereldwijd is dat 70 procent. Verslaggever Maartje Bakker liep langere tijd mee met wetenschappers die strijden voor behoud van soorten die op de rand van uitsterven staan. Ze vertelt welke dieren en planten het moeilijk hebben en wat ze leerde van de wetenschappers. Met natuurredacteur Jean-Pierre Geelen hebben we het over de grutto en de wolf, twee voorbeelden van soorten die in de nieuwe Canon van de Nederlandse Natuur staan.
Lees de reportage van Maartje Bakker hier.
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Julia van AlemEindredactie: Corinne van Duin, Geart van der Pol
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
10/30/2023 • 34 minutes, 18 seconds
Kan ChatGPT nu ook spotprenten en satire begrijpen?
Chatbots zijn aan hun volgende revolutie begonnen. Eerst konden ze alleen teksten verwerken, inmiddels kunnen ze ook luisteren, praten en beelden herkennen. Toon bijvoorbeeld met je mobiel de inhoud van je voorraadkast en de nieuwe generatie chatbots komt met recepten wat je ervan kan koken. Techredacteur Laurens Verhagen vertelt wat deze ontwikkeling betekent. Kan ChatGPT nu bijvoorbeeld ook satire herkennen? We testen het met de absurdistische cartoons van onze eigen Gummbah.
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Julia van AlemEindredactie: Corinne van Duin, Geart van der Pol
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
10/23/2023 • 28 minutes, 17 seconds
Wat mysterieus oud dna ons kan vertellen
Wetenschappers slagen er steeds beter in om duizenden jaren oud dna van mensen te vinden én uit te lezen. Dat oeroude dna werpt soms een totaal nieuwe blik op hoe onze verre voorouders leefden. Met Eveline Altena, archeoloog en expert 'ancient dna' bij het LUMC en wetenschapsredacteur Maarten Keulemans.
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Julia van AlemEindredactie: Corinne van Duin, Geart van der Pol
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
10/16/2023 • 36 minutes, 16 seconds
Pas op met complimenten! En 5 andere verrassende inzichten over opvoeden
Hoe ga je om met rebellerende kleuters? Of zwijgende pubers? Al ruim vijf jaar schrijft Anna van den Breemer de opvoedrubriek in de Volkskrant, waarvoor ze enorme hoeveelheden pedagogen, wetenschappers en andere experts sprak. Dit leidt regelmatig tot verrassende inzichten waar je ook echt iets aan hebt - of waarvan je zou hopen dat je eigen ouders ze hadden meegekregen. Speciaal voor deze podcast bespreekt Anna haar favoriete opvoedinzichten.
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Julia van AlemEindredactie: Corinne van Duin, Geart van der Pol
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactie
See omnystudio.com/listener for privacy information.
10/9/2023 • 30 minutes, 5 seconds
Waarom winnen bijna alleen oude mannen de Nobelprijs?
Grote kans dat je deze week tussen de winnaars van de Nobelprijs vooral oude mannen ziet. Onze Scandinaviëcorrespondent Jeroen Visser bezocht in Zweden het statige hoofdkwartier van de Nobelprijzen, interviewde hoofdrolspelers en legt uit hoe de organisatie met dit ongemak omgaat. Wetenschapsredacteur Maarten Keulemans wijst ons intussen op de ‘Nobelitis’, een fenomeen waarbij winnaars er opeens vreemde theorieën op nahouden en aan hun succes ten onder lijken te gaan.
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Julia van AlemEindredactie: Corinne van Duin, Geart van der Pol
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
10/2/2023 • 32 minutes, 9 seconds
Hoe leefden dino's echt?
De T-rex liep niet stampend, maar soepel rond en dinosauriërs zijn niet grauw, maar hadden felle kleuren.Ideeën over hoe dino's echt leefden, zijn de afgelopen decennia flink veranderd. Nu Jurassic Park 30 jaar bestaat, bekijken we hoe ons beeld door deze film werd gekleurd. Hoe realistisch was de weergave van dino's en waar werd deze ingehaald door nieuwe inzichten? We bespreken het met wetenschapsredacteuren Maarten Keulemans en George van Hal.
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Julia van AlemEindredactie: Corinne van Duin, Geart van der Pol
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
9/25/2023 • 34 minutes, 15 seconds
Waarom zijn zoveel mensen tegenwoordig 'overprikkeld'?
Je hoort het steeds vaker om je heen: mensen die zeggen overprikkeld te zijn. Op sommige universiteiten worden zelfs al prikkelvrije ruimtes ingericht, op scholen gaat de mobiele telefoon in de ban en zitten kinderen soms met geluidsdempers op hun oren. Kunnen we al die moderne prikkels niet meer aan? En hoe vinden we de rust en controle terug? Met hoogleraar en concentratie-expert Stefan van der Stigchel en Volkskrant-journalist Anna van den Breemer.
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Julia van AlemEindredactie: Corinne van Duin
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
9/18/2023 • 35 minutes, 50 seconds
Varkensnieren bij een mens: de toekomst van transplantaties?
Voor het eerst zijn wetenschappers erin geslaagd een varkensembryo te kweken met min of meer menselijke nieren. Dat biedt voor de toekomst hoop voor het tekort aan donororganen, al roept het ook weer nieuwe ethische dilemma's op. Ook voor andere toepassingen lukt het wetenschappers steeds beter om met genetische trucs verschillende soorten te mengen, zelfs planten gecombineerd met dieren. Waar gaat dit heen? Met Maarten Keulemans en Tonie Mudde, beiden vooralsnog 100% mens.
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Julia van AlemEindredactie: Corinne van Duin
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
9/11/2023 • 29 minutes, 13 seconds
Vrouwen aan de macht: zou de wereld er dan beter uitzien?
Zijn vrouwen betere leiders, bijvoorbeeld omdat ze minder oorlogszuchtig zijn of beter om kunnen gaan met een crisis? Wetenschappers bekijken dit vraagstuk van alle kanten, van het dierenrijk tot de boardroom. Met verrassende uitkomsten. Natuurredacteur Jean-Pierre Geelen en redacteur sociale wetenschappen Margriet Oostveen gidsen ons langs de nieuwste inzichten.
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Julia van AlemEindredactie: Corinne van Duin
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactie
See omnystudio.com/listener for privacy information.
9/4/2023 • 29 minutes, 35 seconds
Waarom dromen we?
Wat gebeurt er 's nachts in je brein? Soms dromen we over de meest avontuurlijke achtervolgingen, maar andere nachten gaat het malen over werk door. Waarom dromen we eigenlijk? Redacteur psyche en brein Kaya Bouma ging langs in een Nederlands slaaplab. Host Tonie Mudde bespreekt met haar de onderzoeken naar dromen.
Montage: Julia van AlemEindredactie: Lotte Grimbergen, Corinne van Duin
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
8/28/2023 • 18 minutes, 16 seconds
Waar eindigt het heelal?
Stel je zou naar het einde van het heelal kunnen reizen, in wat voor afgrond kijk je dan? Of is er helemaal geen buitengrens en gaat het universum eeuwig door? Host Tonie Mudde onderzoekt het met correspondent kosmos, George van Hal.
Montage: Sofia RobbenEindredactie: Corinne van Duin, Julia van Alem
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
8/21/2023 • 27 minutes, 52 seconds
AI krijgt gevoelens: nuttig of doodeng?
Na de opmars van verbazingwekkend goede chatbots als ChatGPT, filosoferen wetenschappers over de volgende stap voor kunstmatige intelligentie. Want wij kunnen gevoelens projecteren op apparaten. Maar kan AI ook gevoelens voor ons krijgen? Host Tonie Mudde onderzoekt deze vraag met redacteur AI Laurens Verhagen.
Montage: Sofia RobbenEindredactie: Lotte Grimbergen, Julia van Alem
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
8/14/2023 • 22 minutes, 15 seconds
Doe niet zo pessimistisch!
Waarom zijn sommige mensen zo optimistisch ingesteld, terwijl anderen het glas altijd half leeg vinden? Wetenschappers beginnen te ontdekken hoe die verschillen tussen mensen ontstaan, en hoe het mogelijk is dat sommige mensen zelfs bij enorme tegenslag de wereld door een positieve bril blijven bekijken. Pessimisten zeggen zelf vaak dat ze juist 'realistisch' zijn. Hebben ze een punt? Met Kaya Bouma, redacteur psychologie en brein. Presentatie: Tonie Mudde
Montage: Julia van AlemEindredactie: Lotte Grimbergen, Julia van Alem
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
8/7/2023 • 22 minutes, 11 seconds
Buitenaards leven? Is misschien al gevonden!
Zijn we alleen in het heelal? Het is een vraag die de mensheid al eeuwen bezighoudt, en ook onze lezers en luisteraars stuurden 'm vele malen in. Goed nieuws: we leven nu in het tijdperk waarin wetenschappers eindelijk over de instrumenten beschikken om het antwoord te kunnen vinden. Sterker nog: misschien ís het buitenaards leven al gevonden. Reis met ons mee langs verre planeten, 'bacterie-scheetjes' op Venus en mysterieuze rotsformaties op Mars. Met wetenschapsredacteuren George van Hal en Maarten Keulemans.
Montage: Sofia RobbenEindredactie: Lotte Grimbergen, Julia van Alem
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
7/24/2023 • 32 minutes, 9 seconds
Hoe werkt instinct nou eigenlijk?
Hoe weten schildpadden nou eigenlijk waar ze naartoe moeten zwemmen? En waarom zijn apen zo bang voor slangen? Het instinct van dieren blijft raadselachtig. Presentator Tonie Mudde en wetenschapsredacteur Ronald Veldhuizen verklaren waar het vandaan komt, en of instinct genetische aanleg is.
Montage: Sofia RobbenEindredactie: Corinne van Duin
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
7/10/2023 • 24 minutes, 26 seconds
Mijn brein heeft het gedaan!
Moorden. Zedenmisdrijven. Afpersing. Achter een heftig delict gaat soms een hersenaandoening schuil, weten onderzoekers van het Pieter Baan Centrum inmiddels. In de pas opgerichte neuropoli nemen ze het brein van verdachten onder de loep. Soms proberen criminelen zelfs hersenschade te faken, in de hoop op strafvermindering. Maar hoe kom je daar dan achter? Met psychologieredacteur Kaya Bouma en Thijs van de Kant, initiatiefnemer van de neuropoli.
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Eva van LeeuwenEindredactie: Tiemen Hageman
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
6/26/2023 • 26 minutes, 24 seconds
Hoe goed werken die nieuwe kankermedicijnen nou écht?
Aan de lopende band verschijnen nieuwe kankermedicijnen op de markt. Fijn, want kanker is nog steeds doodsoorzaak nummer 1. Maar hoe goed werken al die nieuwe kankermedicijnen, waar vaak ook nog een flink prijskaartje aan hangt, nou echt? Zorgverslaggevers Ellen de Visser en Michiel van der Geest vertellen over de dubieuze trucs die farmaceuten uithalen om kankermedicijnen zo krachtig mogelijk te laten lijken, terwijl die voor de meeste patiënten heel anders kunnen uitpakken.
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Eva van LeeuwenEindredactie: Tiemen Hageman
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
6/12/2023 • 23 minutes, 20 seconds
In de bizarre quantumwereld kun je op twee plaatsen tegelijkertijd zijn
Op kleine schaal lukt het al: moleculen die op twee plekken tegelijk zijn en kristalletjes die simultaan twee kanten op trillen. Hoe kan dat? En zou je het ook met grotere objecten kunnen doen? Hoe ver laat de grens van de compleet bizarre quantumwereld van de kleinste deeltjes zich oprekken richting het alledaagse? Met: Tonie Mudde, George van Hal en een beroemde kat die half dood, half levend is.
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Eva van LeeuwenEindredactie: Tiemen Hageman
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
5/29/2023 • 21 minutes, 1 second
Dit gebeurt er als je 600 virologen in één concertzaal zet
Voor het eerst sinds de coronacrisis kwam de crème de la crème van de Europese virologie weer bij elkaar. Aanwezig in het Poolse Gdansk, bij die European Society for Virology: 600 virologen en 1 journalist. Maarten Keulemans is zijn naam, en hij deelt de nieuwste spannende inzichten, van citroenvormige virussen tot coronavirussen die de hersenen binnendringen.
Met: Maarten KeulemansPresentatie: Tonie MuddeMontage: Sofia RobbenEindredactie: Tiemen Hageman
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
5/15/2023 • 33 minutes, 45 seconds
De aarde koerst af op nieuw kosmisch terrein: een snelcursus sterrenstof
De ruimte tussen de sterren lijkt misschien leeg, maar zit in werkelijkheid tjokvol stof, gas en krachtige kosmische straling. Nu de aarde heel langzaam op weg is naar nieuw, mogelijk zelfs gevaarlijk terrein, is het tijd voor een spoedcursus kosmisch spul.
Met: George van HalPresentatie: Tonie MuddeMontage: Eva van LeeuwenEindredactie: Tiemen Hageman
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
5/1/2023 • 17 minutes, 18 seconds
Ik weet wat jij denkt. Hoe wetenschappers steeds beter gedachten kunnen lezen
In hersenen turen om daar te zien waar mensen aan denken of wat ze willen zeggen. Wetenschappers slagen er steeds beter in, met hulp van hersenscanners en kunstmatige intelligentie. Het kan bijvoorbeeld patiënten helpen met locked-in syndroom, die anders niet met de buitenwereld kunnen communiceren. Ondertussen droomt Elon Musk met zijn bedrijf Neuralink al van de volgende stap: een elektrode in de hersenen als een soort massaproduct, waarmee we taken beter kunnen uitvoeren. Nuttig? Of doodeng?
Met: techredacteur Laurens Verhagen. Presentatie: Tonie MuddeMontage: Eva van LeeuwenEindredactie: Tiemen Hageman
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
4/17/2023 • 18 minutes, 59 seconds
Hoe een Joodse wetenschapper een nepvaccin voor de nazi's maakte
Een van de meest opmerkelijke sabotage-acties van de tweede wereldoorlog speelde zich af in concentratiekamp Buchenwald. Daar moesten gevangenen met kennis van biologie een vaccin maken tegen de vlektyfus, een ziekte die destijds voor vele doden zorgde. De leider van het lab bedacht een list: de Nazi's zouden een nepvaccin krijgen, en de gevangenen het echte vaccin. Met: hoogleraar neurologie Pim van Gool, die hierover een net verschenen boek schreef: Denkdwang. Hoe Ludwik Fleck de nazi’s misleidde. Pim van Gool. (Boom Uitgevers). En: medisch redacteur Ellen de Visser.
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Eva van LeeuwenEindredactie: Tiemen Hageman
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
3/31/2023 • 31 minutes, 23 seconds
Oeps, foutje! Hoe briljante natuurkundigen soms struikelen in hun jacht naar eeuwige roem
Dit wordt misschien wel onze meest ambitieuze aflevering tot nu toe. In 25 minuten leggen we je uit wat supergeleiding is en hoe dit voor een energierevolutie kan zorgen. Ook vertellen we over twee andere onderwerpen waar wetenschappers bijzonder opgewonden van raken, kosmische inflatie en nieuwe schakelaars voor quantumcomputers. Hebben al die onderwerpen iets met elkaar te maken dan? Jazeker, ze laten zien wat er mis kan gaan als natuurkundigen te graag een doorbraak wereldkundig willen maken.
Met: George van HalPresentatie: Tonie MuddeMontage: Eva van LeeuwenEindredactie: Tiemen Hageman
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
3/27/2023 • 27 minutes, 54 seconds
Wat bereik je met snelwegen blokkeren om aandacht te vragen voor het klimaat?
Dit weekend blokkeren klimaatactivisten naar verwachting opnieuw de A12 bij Den Haag. Eerder lijmde een activist zich vast aan een talkshowtafel en werd er soep gegooid richting wereldberoemde schilderijen. Het past in een trend van opvallende, ontregelende acties om de aandacht op het klimaat te vestigen. Wetenschappers vragen zich af: vergroten dit soort acties de sympathie voor de goede zaak? Of jagen ze vooral mensen in de gordijnen?
Met Maarten Keulemans. Presentatie: Tonie MuddeMontage: Eva van LeeuwenEindredactie: Tiemen Hageman
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
3/10/2023 • 22 minutes, 27 seconds
Gaat de nieuwe Starship van Elon Musk ons naar Mars brengen?
Binnenkort gaat hij dan echt gelanceerd worden, de Starship van Elon Musk. Het is de grootste raket die de mensheid ooit bouwde, hoger nog dan de Domtoren in Utrecht. Wat is Musk daar allemaal mee van plan? Ruimtevaartexperts zien in Starship het eerste ruimtevaarttuig dat daadwerkelijk in staat is om mensen heen en weer naar Mars te brengen. Al moet ie dan wel onderweg bijtanken.
Met ruimtevaartjournalist George van Hal.Presentatie: Tonie MuddeMontage: Eva van LeeuwenEindredactie: Tiemen Hageman
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
2/27/2023 • 23 minutes, 48 seconds
Is het een Ufo? Of toch een Chinese spionageballon?
De Verenigde Staten schoten onlangs een mysterieuze ballon uit de lucht. Een spionageballon, volgens de Amerikanen, met daaronder een lading zo groot als 3 schoolbussen. Hoogste tijd voor een spoedcursus ballonkunde voor beginners, want hoe stuur je zo'n gevaarte? Hoe werkten de beruchte ballonbommen uit de tweede wereldoorlog? Ook opmerkelijk: zonder de hernieuwde aandacht voor Ufo's bij de Amerikaanse regering was de Chinese ballon misschien wel nooit ontdekt. Met: George van Hal. Presentatie: Tonie MuddeMontage: Tiemen HagemanEindredactie: Corinne van Duin
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
2/9/2023 • 22 minutes, 4 seconds
Breekt er na een pandemie vaker oorlog uit?
De bestorming van parlementsgebouwen in de Verenigde Staten en Brazilië. De verijdelde coupepoging in Duitsland. De oorlog in Oekraïne. Lijkt het maar zo, of zijn er ineens wel érg veel conflicten in de wereld? Sommige wetenschappers zijn niet verbaasd en zien een verband met de coronacrisis. Want, zo stellen zij, de geschiedenis leert dat een pandemie leidt tot jaren van extra sociale onrust. Hoe zit het met dit mysterieuze verband tussen pandemieën en conflicten? Met Maarten Keulemans.
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Tiemen HagemanEindredactie: Corinne van Duin
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactieSee omnystudio.com/listener for privacy information.
1/30/2023 • 28 minutes, 56 seconds
Nooit meer vliegschaamte? Op de tekentafel liggen de schone vliegtuigen klaar
Herrie, vervuiling, CO2-uitstoot: vliegtuigen hebben veel grote nadelen. Valt daar nou echt niks aan te doen? Jazeker, want er komen steeds stillere en schonere vliegtuigen aan. Soms met wonderlijke vernieuwingen, zoals vliegen op gerecycled frituurvet. En waar blijven toch die elektrische vliegtuigen? Met Volkskrant-journalist Nienke Zoetbrood en Joris Melkert, universitair hoofddocent lucht- en ruimttevaarttechniek (TU Delft).
Presentatie: Tonie Mudde
Eindredactie: Corinne van Duin
Montage: Sofia RobbenSee omnystudio.com/listener for privacy information.
1/16/2023 • 28 minutes, 18 seconds
Kunstmatige intelligentie is leuk om mee te spelen, maar wat zijn de schaduwkanten?
Maak een portret van mij in de stijl van Rembrandt. Schrijf een ontroerende huwelijksspeech. Kunstmatige intelligentie doet het allemaal, en nieuwe supergebruiksvriendelijke apps veroveren het grote publiek. Wat kan er allemaal al en waar gaat dit heen? Techjournalisten Simoon Hermus en Laurens Verhagen leggen het uit, terwijl Volkskrant-wetenschapschef Tonie Mudde zichzelf laat vervangen door een high tech chatbot.
Presentatie: Tonie Mudde
Eindredactie: Corinne van Duin
Montage: Sofia RobbenSee omnystudio.com/listener for privacy information.
1/2/2023 • 27 minutes, 41 seconds
Rendieren en oerolifanten: 2 miljoen jaar oud dna onthult een verloren wereld
Spectaculair nieuws: wetenschappers slaagden erin om 2 miljoen jaar oud dna op Groenland uit te lezen, om zo te ontdekken hoe de natuur er destijds uitzag. Waar nu niets dan ijs en steen is, was toen een bos waar zelfs een soort olifanten rondliepen. Het onderzoek is ook van actueel belang omdat het laat zien hoe snel veranderingen kunnen gaan als de aarde opwarmt. En nu we het toch over oud dna hebben: hoe liep het af met dat duizenden jaren oude virus dat wetenschappers elders op de wereld in de permafrost vonden, en weer tot leven wekten in het lab? We bespreken het met wetenschapsredacteur Maarten Keulemans.
Presentatie: Tonie Mudde
Eindredactie: Corinne van Duin
Montage: Sofia RobbenSee omnystudio.com/listener for privacy information.
12/12/2022 • 24 minutes, 54 seconds
Komt er een Hollandse horrorwinter? En welke maatregelen helpen er dan in huis?
Het is zo'n vraag die vroeger vooral schaatsliefhebbers bezighield, maar die met de oorlog in Oekraïne ineens van groot geopolitiek belang is: hoe koud gaat het worden deze Nederlandse winter? Als het echt koud wordt, dan zijn er gelukkig allerlei slimme manieren om energie te besparen. Maar wat helpt het meest? En: hoe (on)gezond is het eigenlijk om een beetje kou te lijden? Wetenschapsredacteur Maarten Keulemans en energieredacteur Bard van de Weijer helpen u wetenschappelijk verantwoord de winter door.
Presentatie: Tonie Mudde
Eindredactie: Corinne van Duin
Montage: Sofia RobbenSee omnystudio.com/listener for privacy information.
11/28/2022 • 26 minutes, 39 seconds
Voetbal, oorlog en oermens
Waarom hield Hitler niet van voetbal? Wie heeft ooit bedacht dat je bij voetbal met elf tegen elf speelt? Verbroedert voetbal, of zorgt het juist voor extra conflict? We bekijken volkssport nummer 1 door een wetenschappelijke bril met Mark van Vugt, hoogleraar evolutionaire psychologie en co-auteur van het boek FC Sapiens, wat voetbal ons vertelt over menselijk gedrag.
Presentatie: Tonie Mudde
Eindredactie: Corinne van Duin
Montage: Sofia RobbenSee omnystudio.com/listener for privacy information.
11/14/2022 • 26 minutes, 53 seconds
Deze rampen staan ons te wachten als de aarde nog verder opwarmt
We zitten al diep in de herfst, maar de temperaturen lopen ook in Nederland op tot boven de twintig graden. De VN bevestigde deze week dat meer dan anderhalve graad opwarming van de aarde onvermijdelijk is. Deze schade is onomkeerbaar, en steeds grotere klimaatrampen komen hierdoor alsmaar dichterbij. We bespreken de gevolgen van de opwarming van de aarde met wetenschapsredacteuren Maarten Keulemans en Maartje Bakker.
Presentatie: Tonie Mudde
Eindredactie: Corinne van Duin
Montage: Sofia RobbenSee omnystudio.com/listener for privacy information.
10/28/2022 • 32 minutes, 57 seconds
Kunnen we een grote meteorietinslag op aarde voorkomen?
Science fiction werd werkelijkheid deze week. Wetenschappers slaagden er voor het eerst in om een asteroïde van koers te laten veranderen, door er een ruimtesonde tegenaan te laten knallen. Zijn we op aarde voortaan veilig voor de inslag van grote brokken ruimtepuin? Of lopen we nog steeds risico op zo'n enorme kosmische botsing die de complete mensheid kan wegvagen?
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactie.
Presentatie: Tonie Mudde
Eindredactie: Corinne van Duin
Montage: Sofia RobbenSee omnystudio.com/listener for privacy information.
10/17/2022 • 26 minutes, 7 seconds
Begrijpen wat je kat of hond zegt: Google Translate voor dierentaal komt eraan
Zou het niet mooi zijn als mens en dier met elkaar konden spreken? Met kunstmatige intelligentie hopen wetenschappers een ‘Google Translate voor dieren’ te maken. Met Leonie Cornips, die vertelt over haar jarenlange onderzoek over koeientaal, en natuurredacteur Jean-Pierre Geelen kijken we naar de toekomst van het begrijpen van dieren.
Presentatie: Tonie Mudde
Eindredactie: Corinne van Duin
Montage: Sofia Robben
See omnystudio.com/listener for privacy information.
10/4/2022 • 28 minutes, 55 seconds
Is er geen regen? Dan máken we regen!
Te droog? Dan stuur je toch gewoon een vliegtuig de wolken in om daar regen te maken. Tientallen landen blijken al te werken met zogeheten cloud seeding, om zelf te kunnen bepalen waar en wanneer het regent. Critici vrezen dat er nieuwe conflicten kunnen ontstaan, bijvoorbeeld doordat landen elkaar beschuldigen van het 'stelen' van hun regen. Ondertussen zetten sommige wetenschappers alweer een volgende stap, bijvoorbeeld met experimenten om wolken zo te manipuleren dat ze zonnestralen beter afketsen en zo de opwarming van de aarde afremmen. Maar of dat een goed idee is? Met wetenschapsredacteur Maartje Bakker en China-correspondent Leen Vervaeke, die vertelt over de Chinese ervaringen met het sturen van regen en zon.
Presentatie: Tonie Mudde
Eindredactie: Corinne van Duin
Montage: Sofia RobbenSee omnystudio.com/listener for privacy information.
9/19/2022 • 29 minutes, 32 seconds
Schuilt in iedereen een potentiële oorlogsmisdadiger?
In iedere oorlog, nu ook in Oekraïne, blijken mensen in staat tot het plegen van de meest gruwelijke daden. Wat bezielt hen? Zijn dit uitzonderlijke types of is iedereen tot marteling en andere wreedheden in staat zodra hij of zij in een oorlogssituatie komt? Een gesprek met redacteur sociale wetenschappen Margriet Oostveen over schokkende experimenten, de levensloop van extreem gewelddadige collaborateurs tijdens de tweede wereldoorlog en de banaliteit van het kwaad.Presentatie: Tonie Mudde Eindredactie: Corinne van Duin Montage: Rinkie BartelsSee omnystudio.com/listener for privacy information.
9/5/2022 • 29 minutes, 54 seconds
De oerknal begon niet met een knal
De vraag fascineert wetenschappers al eeuwen: hoe is alles om ons heen ooit ontstaan? George van Hal, onze sterrenkunde-expert, sprak met wetenschappers over de nieuwste inzichten over die brandende vraag. Om daarbij tot de schokkende ontdekking te komen dat zo’n beetje elke sterrenkundige de term ‘oerknal’ extreem misleidend vindt. Maar als het niet begon met een knal, hoe begon het dan?See omnystudio.com/listener for privacy information.
8/15/2022 • 24 minutes, 15 seconds
Wat gaat er om in het hoofd van een baby?
Ze drinken, slapen en brabbelen, maar wat gaat er eigenlijk om in de hoofden van baby's? De wetenschapsredactie van de Volkskrant duikt deze zomer op haast onmogelijk te beantwoorden vragen, en zoekt met wetenschappers naar inzichten. Onze redacteur psychologie Kaya Bouma bezocht het babylab voor experimenten met baby Luuk. Ze schetst een onderzoeksveld waarin de nieuwe inzichten in razend tempo over elkaar heen buitelen. Zo ontdekten wetenschappers met een bijzonder experiment dat ook baby's in de baarmoeder al een geheugen hebben.See omnystudio.com/listener for privacy information.
8/1/2022 • 26 minutes, 58 seconds
Bewijzen dat God (niet) bestaat
Bestaat God, of een andere hogere macht die ons leven op aarde stuurt? De wetenschapsredactie van de Volkskrant duikt deze zomer op haast onmogelijk te beantwoorden vragen, en zoekt met wetenschappers naar inzichten. Maarten Keulemans vertelt over experimenten met een 'Godhelm' en met zieke proefpersonen waar soms wel en soms niet voor gebeden werd. Wie knapte het vaakst op? En: wat bezielt wetenschappers die voor hun werk keiharde bewijzen willen zien, maar tegelijkertijd diepgelovig zijn?See omnystudio.com/listener for privacy information.
7/18/2022 • 33 minutes, 11 seconds
De bizarre wereld van de eerste dieren op aarde
Ze zagen eruit als geribbelde badmatten of als rechtopstaande vogelveren. We duiken een half miljard jaar terug de tijd in, naar het moment waarop de eerste dieren ontstonden. Een periode waarin de evolutie extreem aan het experimenteren was. Langzaam maar zeker beginnen wetenschappers zicht te krijgen op hoe deze eerste dieren eruit zagen en hoe ze leefden. Het lijkt er steeds meer op dat deze mysterieuze wezens onze verre voorouders geweest kunnen zijn.See omnystudio.com/listener for privacy information.
7/4/2022 • 36 minutes, 24 seconds
Klimaatmysterie: zo heet dat de vogels uit de lucht vallen
Niet zo lang geleden was het 38 graden op Siberië. Op Siberië! En in India en Pakistan was het dit voorjaar zo heet dat mensen niet meer buiten konden zijn, en de vogels van de hittestress uit de lucht vielen. Regelmatig zien klimaatwetenschappers weersextremen die zelfs hun stoutste verwachtingen overtreffen. Wat is hier aan de hand? En: hoe kunnen we ons wapenen tegen de nieuwe klimaatextremen?
Met Tonie Mudde en Maarten KeulemansMontage: Tiemen HagemanEindredactie: Corinne van Duin
Wil je op de hoogte blijven van al onze podcasts? Abonneer je dan op onze nieuwsbrief. Elke vrijdag ontvang je alle nieuwe afleveringen van onze podcasts en tips van onze recensiepagina in je mailbox. Daarnaast ben je als eerste op de hoogte van onze nieuwe producties. Abonneren kan via: www.volkskrant.nl/podcastnieuwsbriefSee omnystudio.com/listener for privacy information.
6/16/2022 • 28 minutes, 5 seconds
Hoe satellieten de leugens van de oorlog doorprikken
Van troepenbewegingen tot oorlogsmisdaden, bij de oorlog in Oekraïne worden we overspoeld met satellietbeelden met ongekende nauwkeurigheid. Vanuit de ruimte zou je zelfs kunnen zien welk tijdschrift een soldaat op de grond leest. Hoe komen dit soort beelden tot stand, hoe bepalend zijn ze voor het verloop van de oorlog en wat kunnen we nog verwachten? We bespreken het met de ruimtevaartexpert van de Volkskrant, George van Hal.
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Tiemen HagemanEindredactie: Corinne van Duin
Wil je op de hoogte blijven van al onze podcasts? Abonneer je dan op onze nieuwsbrief. Elke vrijdag ontvang je alle nieuwe afleveringen van onze podcasts en tips van onze recensiepagina in je mailbox. Daarnaast ben je als eerste op de hoogte van onze nieuwe producties. Abonneren kan via: www.volkskrant.nl/podcastnieuwsbriefSee omnystudio.com/listener for privacy information.
6/7/2022 • 23 minutes, 30 seconds
Kort slapen is ongezond, niet macho
Het is misschien wel het belangrijkste dat je doet in je leven: slapen. Een gesprek met Steven Laureys, wereldberoemd hoogleraar gespecialiseerd in bewustzijn, over hoe in de moderne tijd onze slaap onder druk staat en wat daarvan de gevolgen zijn. Hij schrijft erover in zijn net verschenen 'Het no-nonsense slaapboek'. Dokters en politici die stoer claimen 'aan 5 uur slaap genoeg te hebben' zijn volgens Laureys vaak slaapdronken levensbepalende besluiten aan het nemen, zonder dat ze zelf doorhebben hoe slecht ze functioneren door het gebrek aan slaap. Laureys kan het weten, want hij reed zelf ook al eens tegen de vangrail door slaapgebrek. Hij komt ook met tips voor mensen met slaapproblemen én voor mensen die hun dromen zelf willen sturen, de zogeheten 'lucide dromen'.
Presentatie: Tonie Mudde en Kaya BoumaMontage: Tiemen HagemanEindredactie: Corinne van Duin
Wil je op de hoogte blijven van al onze podcasts? Abonneer je dan op onze nieuwsbrief. Elke vrijdag ontvang je alle nieuwe afleveringen van onze podcasts en tips van onze recensiepagina in je mailbox. Daarnaast ben je als eerste op de hoogte van onze nieuwe producties. Abonneren kan via: www.volkskrant.nl/podcastnieuwsbriefSee omnystudio.com/listener for privacy information.
5/23/2022 • 37 minutes, 59 seconds
Einstein Telescoop in Nederland: 'Hiermee kun je bijna de oerknal horen'
Het gaat hard met de Einstein Telescoop, een nieuw instrument dat wetenschappers in Nederland willen bouwen. Om precies te zijn: onder de bodem van de Limburgse heuvels. Het kabinet maakte er onlangs vele miljoenen voor vrij, en onderzoekers werken al druk aan een schaalmodel. De echte telescoop krijgt 'armen' van 10 kilometer en wordt een van de sterkste en grootste wetenschappelijkere instrumenten ter wereld. Die armen kunnen zwaartekrachtsgolven voelen; rimpelingen in de ruimte waarvan Albert Einstein ooit het bestaan voorspelde. Volkskrant-sterrenkunde-expert George van Hal nam - met haarnetje en na een stofdouche - al een kijkje in de cleanroom waar de eerste stappen naar die extreem ambitieuze Einstein Telescoop worden gezet. 'Hiermee kun je straks tot vlak na de oerknal luisteren.'Presentatie: Tonie MuddeVaste gast: George van HalMontage: Tom van RooijenEindredactie: Corinne van Duin
Wil je op de hoogte blijven van al onze podcasts? Abonneer je dan op onze nieuwsbrief. Elke vrijdag ontvang je alle nieuwe afleveringen van onze podcasts en tips van onze recensiepagina in je mailbox. Daarnaast ben je als eerste op de hoogte van onze nieuwe producties. Abonneren kan via: www.volkskrant.nl/podcastnieuwsbriefSee omnystudio.com/listener for privacy information.
5/5/2022 • 27 minutes, 28 seconds
Eindelijk beginnen wetenschappers long covid te begrijpen
Waar de een amper iets merkt van het coronavirus, houdt een ander maanden of soms zelfs jaren klachten. Internist-oncoloog Josefine Schopman veranderde na een covid-infectie van een gezonde vrouw in een patiënt voor wie zelfs het aankleden al een onmogelijke inspanning is. Samen met zorgverslaggever Ellen de Visser vertelt ze over hoe wetenschappers het post-covid-syndroom eindelijk beginnen te snappen. Maar betekent dit ook dat er een behandeling aan zit te komen?
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Tiemen HagemanGasten: Ellen de Visser en Josefine Schopman
Wil je op de hoogte blijven van al onze podcasts? Abonneer je dan op onze nieuwsbrief. Elke vrijdag ontvang je alle nieuwe afleveringen van onze podcasts en tips van onze recensiepagina in je mailbox. Daarnaast ben je als eerste op de hoogte van onze nieuwe producties. Abonneren kan via: www.volkskrant.nl/podcastnieuwsbrief See omnystudio.com/listener for privacy information.
4/22/2022 • 30 minutes, 32 seconds
Afvallen: met nieuwe pillen en injecties vliegen de kilo's eraf
Niks hielp Lisette (115kg) om af te vallen, totdat ze als proefpersoon meedeed aan een experiment. Met hulp van een dagelijkse injectie vlogen de kilo's eraf, en bléven ze eraf. Medicijnen voor mensen met ernstig overgewicht zijn aan een duidelijke opmars bezig, want er komt ook een afslankpil aan. Wat zijn de kansen en risico's van dit soort nieuwe afslankmiddelen? Plus: waar staan we in de obesitasepidemie en wat valt er nog meer tegen te doen? Met zorgverslaggevers Ellen de Visser en Michiel van der Geest, en de Maastrichtse hoogleraar Anita Vreugdenhil, gespecialiseerd in gewichtsproblematiek.
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Tiemen Hageman Eindredactie: Corinne van Duin
Wil je op de hoogte blijven van al onze podcasts? Abonneer je dan op onze nieuwsbrief. Elke vrijdag ontvang je alle nieuwe afleveringen van onze podcasts en tips van onze recensiepagina in je mailbox. Daarnaast ben je als eerste op de hoogte van onze nieuwe producties. Abonneren is gratis en kan via: www.volkskrant.nl/podcastnieuwsbriefSee omnystudio.com/listener for privacy information.
4/6/2022 • 34 minutes, 40 seconds
De ‘kleine’ atoomoorlog - en andere nucleaire gevaren
Voor het eerst sinds de Koude Oorlog heerst er weer een grote nucleaire dreiging boven Europa. In Oekraïne bevinden zich liefst 15 kerncentrales in oorlogsgebied. Ondertussen dreigt Poetin met atoombommen. George van Hal en Maarten Keulemans brengen de nucleaire risico’s in kaart. Zo rekenden wetenschappers al eens aan de gevolgen van een ‘kleine’ atoomoorlog. Maartje Bakker zoekt uit hoe goed schuilkelders en jodiumpillen beschermen.
Presentatie: Tonie MuddeMontage: Tiemen HagemanEindredactie: Corinne van Duin
Wil je op de hoogte blijven van al onze podcasts? Abonneer je dan op onze nieuwsbrief. Elke vrijdag ontvang je alle nieuwe afleveringen van onze podcasts en tips van onze recensiepagina in je mailbox. Daarnaast ben je als eerste op de hoogte van onze nieuwe producties. Abonneren is gratis en kan via: www.volkskrant.nl/podcastnieuwsbriefSee omnystudio.com/listener for privacy information.
3/17/2022 • 36 minutes, 10 seconds
Radicale oplossingen voor het klimaat: dit zijn ze
Ruimte-parasols, CO2-zuigers, de wolken manipuleren. Sommige wetenschappers werken aan een plan B voor de klimaatcrisis, radicale oplossingen om de aarde af te koelen voordat het helemaal mis gaat. Te gevaarlijk om überhaupt over na te denken, zo'n plan B, vinden critici. Maar misschien is het juist wel keihard nodig. 'Met in korte tijd een pandemie en een oorlog in de Oekraïne kan ik me pas écht goed voorstellen dat ook klimaatverandering grote impact op ons leven gaat hebben.'
Wil je op de hoogte blijven van al onze podcasts? Abonneer je dan op onze nieuwsbrief. Elke vrijdag ontvang je alle nieuwe afleveringen van onze podcasts én tips van onze recensiepagina in je mailbox. Daarnaast ben je als eerste op de hoogte van onze nieuwe producties. Abonneren is helemaal gratis en kan via: www.volkskrant.nl/podcastnieuwsbriefSee omnystudio.com/listener for privacy information.
3/1/2022 • 31 minutes, 33 seconds
Kosmische vuilniswagen in strijd tegen ruimtepuin
Achtergelaten gereedschappen en zelfs een verfschilfertje schieten als kosmische kogels rond de aarde. Ruimtepuin is een exponentieel groeiend probleem, signaleren ruimtevaart-experts. Recent vond al een experiment plaats met een soort kosmische afvalwagen, maar of dat de oplossing is? Met George van Hal, ruimtevaartexpert bij de Volkskrant. Presentatie: Tonie MuddeMontage: Tom van Rooijen, Daan HofsteeWil je op de hoogte blijven van al onze podcasts? Abonneer je dan op onze nieuwsbrief. Elke vrijdag ontvang je alle nieuwe afleveringen van onze podcasts én tips van onze recensiepagina in je mailbox. Daarnaast ben je als eerste op de hoogte van onze nieuwe producties. Abonneren is helemaal gratis en kan via: www.volkskrant.nl/podcastnieuwsbriefSee omnystudio.com/listener for privacy information.
2/11/2022 • 26 minutes, 38 seconds
Marie Stoppelman en de beul van Auschwitz
De Nederlandse arts Marie Stoppelman kon concentratiekamp Auschwitz alleen overleven door assistente te worden van Josef Mengele, de beruchte kampdokter die verschrikkelijke experimenten uitvoerde op de gevangenen. Volkskrant-redacteur Ellen de Visser reconstrueerde haar verhaal, dat een unieke kijk geeft op een van de meeste duistere hoofdstukken in de recente geschiedenis.
Credits audiofragmenten:
Talks at Google: https://www.youtube.com/watch?v=w4YbZzZUkKsThe Memory of All That: https://www.youtube.com/watch?v=I8sNiAgEKGoThe Hunt for Dr. Mengele: https://www.youtube.com/watch?v=W2UjdyZLBrs
Wil je op de hoogte blijven van al onze podcasts? Abonneer je dan op onze nieuwsbrief. Elke vrijdag ontvang je alle nieuwe afleveringen van onze podcasts én tips van onze recensiepagina in je mailbox. Daarnaast ben je als eerste op de hoogte van onze nieuwe producties. Abonneren is helemaal gratis en kan via: https://www.getrevue.co/profile/volkskrant-podcastsSee omnystudio.com/listener for privacy information.
1/27/2022 • 26 minutes, 50 seconds
Dankbaarheid: het geheime wapen om gelukkiger te worden
Terwijl hij stevig baalt van een coronabesmetting thuis probeert wetenschapschef Tonie Mudde toch dankbaar te zijn voor de kleine dingen die goed gaan. Want: dagelijks stilstaan bij waar je dankbaar voor bent kan je geluk aanzienlijk vergroten, blijkt uit onderzoek. Ernst Bohlmeijer (Universiteit Twente) maakte een dankbaarheidsapp en Ernst-Jan Pfauth (De Correspondent) schrijft al jaren in een 'Dankboek'. Wat schrijft hij daar dan allemaal in, vraagt psychologieredacteur Evelien van Veen van de Volkskrant zich af?See omnystudio.com/listener for privacy information.
1/13/2022 • 30 minutes, 54 seconds
Sneller dan het licht reizen - kan het dan tóch?
Om verre planeten te verkennen, gaan ontdekkingsreizigers in sciencefictionfilms met de lichtsnelheid of sneller. Tot voor kort dachten wetenschappers dat die lichtsnelheid onbereikbaar was voor mensen, maar de laatste tijd staan er onderzoekers op die zeggen: het kan wél. Met Volkskrant-ruimtevaartduiders George van Hal en Tonie Mudde, die opbiecht hoe hij ooit een vreselijke uitglijder maakte bij een Nasa-directeur.See omnystudio.com/listener for privacy information.
12/28/2021 • 22 minutes, 52 seconds
Met deze nieuwe supertelescoop kijk je dieper het heelal in dan ooit
Ruim dertig jaar werd eraan gewerkt, met duizenden wetenschappers, en nu is hij eindelijk klaar voor lancering. De James Webb Telescoop, ook wel bekend als de opvolger van de beroemde Hubble telescoop, gaat vanuit de ruimte turen naar de babyjaren van ons heelal. We bespreken het met hoogleraar astronomie Ewine van Dishoeck, die zelf meewerkte aan de James Webb. En met de kosmosduider van de Volkskrant, George van Hal.See omnystudio.com/listener for privacy information.
12/10/2021 • 25 minutes, 4 seconds
Boosteren en het grimmige scenario van de omikronvariant
Maarten Keulemans wordt niet vrolijk van de omikronvariant. Zelfs als die twee keer zo onschuldig is, maar wel twee keer zo snel rondgaat, hebben we nog steeds een enorm probleem. Nog een golfje en we zijn er vanaf? Dat zit er voorlopig niet in. Moeten we dan voortaan Kerst in de zomer gaan vieren? En hoe zit het met die trage boostercampagne in Nederland? Redacteur Michiel van der Geest zocht het uit. Het helpt in ieder geval niet dat in Nederland alles langs 27 loketten moet.See omnystudio.com/listener for privacy information.
12/2/2021 • 38 minutes, 25 seconds
Extra #7: Wat is er nodig om Nederland te verduurzamen?
De aarde warmt in rap tempo op, maar we doen nog steeds te weinig om dit tegen te gaan. Uit onderzoek blijkt dat we door ons gedrag te veranderen de opwarming van het klimaat kunnen beperken tot maar liefst 1,5 graden. Dat is makkelijk gezegd, maar is dit wel zo simpel? Wat is er nodig om alle Nederlanders te laten verduurzamen en zo de klimaattransitie te versnellen? Hoogleraar omgevingspsychologie Linda Steg legt uit hoe we de drempel om te verduurzamen voor iedereen kunnen verlagen.See omnystudio.com/listener for privacy information.
11/29/2021 • 33 minutes, 26 seconds
Extra #6: Duurzaamheid is besmettelijk
Hoe zorgen we ervoor dat elke Nederlander meehelpt de opwarming van de aarde tegen te gaan? En maken burgers zich eigenlijk wel genoeg zorgen over het klimaat? n een ideale wereld zet elke Nederlander alles op alles om de opwarming van de aarde tegen te gaan, maar de realiteit is anders. Yvonne de Kluizenaar, wetenschapper bij het sociaal en cultureel planbureau doet onderzoek naar de manier waarop we burgers kunnen helpen met verduurzamen. In deze zesde aflevering van de Ondertussen in de kosmos klimaatspecial spreekt wetenschapsredacteur van de Volkskrant Maarten Keulemans met Kluizenaar over deze, en meer grote vragen over de rol van de burger in de verduurzaming van Nederland.See omnystudio.com/listener for privacy information.
11/19/2021 • 27 minutes, 37 seconds
Extra #5: Deze klimaatwetenschapper probeert al 40 jaar de wereld te redden
In deze aflevering zoomen we in op de vroege geschiedenis van het internationale klimaatbeleid. Hoe is het Intergovernmental Panel on Climate Change, kortweg IPCC, ontstaan? En hoe reageerde destijds de internationale politiek op het nieuws dat de aarde opwarmt? De eerste generatie klimaathoogleraren werd bedreigd en verguisd. Inmiddels zijn we te laat en moeten we ons voorbereiden op een zeespiegelstijging die nog honderden jaren door zal gaan en een extreme hitte toename in Noord-Afrika en Zuid-Europa. Volgens Emeritus-hoogleraar klimaatverandering en grondlegger van het IPCC, Pier Vellinga, hebben we de eerste helft van de slag om het klimaat verloren. Maar de tweede helft kunnen we nog winnen.See omnystudio.com/listener for privacy information.
11/10/2021 • 43 minutes, 48 seconds
Extra #4: Wanneer is al het ijs op de Noordpool gesmolten?
Zal er in 2045 nog nauwelijks ijs op de Noordpool liggen? En ligt ons land dan volledig onder water? Poolwetenschapper en bekende weerman Peter Kuipers Munneke doet onderzoek naar de smeltende poolkappen. Volkskrant-redacteur Maarten Keulemans heeft een goed gesprek met hem over over de Groenlandse ijskap, pinguïns op Antarctica en hoe het ruikt op de Noordpool. Maar ook over het klimaatbeleid en de dramatische gevolgen als we nu niks doen. Munneke probeert positief te blijven en hoopt op dat er in 2050 een systeem op aarde is dat onbeperkt gratis energie oplevert.See omnystudio.com/listener for privacy information.
10/29/2021 • 43 minutes, 35 seconds
Extra #3: Is Nederland nog wel te redden?
Wonen we in de toekomst in drijvende huizen? Of verlaten we Nederland helemaal? Milieuwetenschapper en expert op het gebied van watermanagement en klimaatverandering Marjolijn Haasnoot doet onderzoek naar de gevolgen van de stijgende zeespiegel. In deze extra aflevering van onze wetenschapspodcast, 'Ondertussen in het Klimaat', spreekt Maarten Keulemans met haar.See omnystudio.com/listener for privacy information.
10/25/2021 • 33 minutes, 10 seconds
Meteoriet of niet? De wetenschap (en lol) van ruimtestenen
Voor een stuk ruimtesteen hoef je allang niet meer naar de ruimte. Je kunt ze gewoon kopen, op internetveilingen. Hoewel de gramprijs voor die kosmisch hebbedingetjes oploopt tot vele malen die van goud, besloot wetenschapsredacteur George van Hal toch zes (kleintjes) te kopen. Maar: zijn ze ook écht? En: is dit zoiets als Pokemonkaartjes verzamelen, of kunnen wetenschappers er ook nog iets mee? Hij gaat erover in gesprek met planeetonderzoeker Sebastiaan de Vet en presentator Tonie Mudde. See omnystudio.com/listener for privacy information.
10/20/2021 • 33 minutes, 45 seconds
Extra #2: Nijlpaarden op de Noordpool
Ondertussen in het klimaat: In deze extra afleveringen spreekt Maarten Keulemans met wetenschappers in aanloop naar de klimaattop in Glasgow. Dat de mens voor 100% verantwoordelijk is voor de opwarming van de aarde staat inmiddels wel vast. De uitstoot van CO2 is in de gehele geschiedenis van de aarde nog nooit zo snel gestegen. Hoogleraar paleocceanografie Appy Sluijs onderzoekt hoe het klimaat er lang geleden uitzag en wat dit betekent voor de toekomst van ons klimaat. Miljoenen jaren geleden liepen er op de Noordpool nijlpaarden rond. Warmt de aarde dermate op dat deze geschiedenis zich zal herhalen?See omnystudio.com/listener for privacy information.
10/13/2021 • 37 minutes, 40 seconds
Extra #1: De Jaap van Dissel van het klimaat
Ondertussen in het klimaat: in deze extra afleveringen spreekt Maarten Keulemans met wetenschappers in aanloop naar de klimaattop in Glasgow. Dat de mens voor 100% in de klimaatverandering inmiddels wel vast. KNMI-wetenschapper Geert Jan van Oldenborgh probeert al jaren de stuwende hand van de opwarming achter weersextremen wiskundig te vangen. Steeds vaker heeft hij beet. Bij Time vinden ze hem zelfs een van de meest invloedrijke bewoners van de planeet.See omnystudio.com/listener for privacy information.
10/6/2021 • 29 minutes, 13 seconds
Pandemie en klimaatcrisis: meer overeenkomsten dan je zou denken
Kunnen we iets van de coronacrisis leren om die andere grote mondiale crisis, de opwarmende aarde, beter aan te pakken? Jazeker! Virologen en klimaatonderzoekers zien tal van parallellen. Over waarschuwende wetenschappers, politici die niet verder kijken dan de volgende verkiezingen, en wat er ineens allemaal wél mogelijk is zodra iedereen het probleem serieus neemt.
Presentatie: Tonie MuddeGasten: Maartje Bakker en Maartje KeulemansEindredactie en montage: Flora den Bieman en Daan Hofstee Eindredactie: Corinne van Duin Muziek: Rinkie BartelsArtwork: Sophia TwigtSee omnystudio.com/listener for privacy information.
9/24/2021 • 37 minutes, 10 seconds
Gaat de thoriumreactor het klimaat redden?
Schone energie in oneindige hoeveelheden, waarvan de grondstoffen overal te vinden zijn. Dat is de belofte van de thoriumreactor. China gaat er nu een bouwen. Hoogste tijd om deze energiebron onder de loep te nemen.
Presentatie: Tonie MuddeGasten: Bard van de Weijer en George van HalEindredactie en montage: Daan Hofstee Eindredactie: Corinne van Duin Muziek: Rinkie BartelsArtwork: Sophia TwigtSee omnystudio.com/listener for privacy information.
9/10/2021 • 23 minutes, 54 seconds
Wat kunnen we van de coronaherfst verwachten?
Zelfs in Israël, koploper met vaccineren, stromen de ziekenhuizen weer vol met covidpatienten. En landen als Australië en Nieuw-Zeeland zijn weer in lange lockdowns om hun ‘zero-covid’ strategie te kunnen volhouden met de superbesmettelijke deltavariant. Wat voor coronaherfst komt er op ons af? De wetenschapsredactie van de Volkskrant legt het uit.
Presentatie: Tonie MuddeGasten: Ellen de Visser, Hessel von Piekartz en Maarten KeulemansEindredactie en montage: Daan Hofstee Eindredactie: Corinne van Duin Muziek: Rinkie BartelsArtwork: Sophia TwigtSee omnystudio.com/listener for privacy information.
8/26/2021 • 34 minutes, 30 seconds
Klimaatneutraal in 2030? In elke achtertuin dan een windmolen
Van dodelijke hitte en bosbranden in Canada en de Verenigde Staten tot extreme regenval in Limburg: de gevolgen van klimaatverandering worden steeds vaker voelbaar. Wordt het niet eens tijd om echt in de crisisstand te gaan staan voordat het nog erger wordt? Gewoon, hup, met Nederland binnen 9 jaar compleet CO2-neutraal. Of liever nog: CO2-negatief, dat we als land meer CO2 uit de lucht halen dan dat we uitstoten. Energiespecialist Bard van de Weijer legt uit hoe we het voor elkaar kunnen krijgen. George van Hal ondertussen vreest dat hij dan zelfs een windmolen op zijn balkon krijgt.
Presentatie: Tonie MuddeEindredactie en montage: Daan Hofstee Eindredactie: Corinne van Duin Muziek: Rinkie BartelsArtwork: Sophia Twigt
See omnystudio.com/listener for privacy information.
7/16/2021 • 37 minutes, 48 seconds
Hebben dieren humor?
Opvallend veel diersoorten hebben een gevoel voor humor, blijkt uit recent onderzoek. In gesprek met Mariska Kret van de Universiteit Leiden, expert op het gebied van emoties bij mens en dier. Maarten Keulemans ondertussen heeft sinds kort een kitten in huis en vraagt zich af of die ook al kan lachen. Met medewerking van Hedwig Fossen.
Presentatie: Tonie MuddeEindredactie en montage: Daan Hofstee Eindredactie: Corinne van Duin Muziek: Rinkie BartelsArtwork: Sophia TwigtSee omnystudio.com/listener for privacy information.
7/7/2021 • 27 minutes, 10 seconds
Bedreigd en vervolgd: wetenschappelijke factcheckers onder vuur
Waarom bemoeit het Trump-kamp zich met een wetenschappelijke strijd? En in wat voor wereld leven we als factcheckers van onderzoeksresultaten worden bedreigd en tot in de rechtszaal vervolgd? George van Hal zocht het uit. In deze aflevering praat hij er over met Tonie Mudde en Maarten Keulemans. Ook in de uitzending: Elisabeth Bik, een fraudedetective die dit overkwam. Ze vindt het een heel enge ontwikkeling maar blijft strijden tegen gesjoemel in wetenschappelijke publicaties. En wat is het Barbra Streisand-effect?See omnystudio.com/listener for privacy information.
6/25/2021 • 38 minutes, 3 seconds
Coronavrirus ontsnapt uit een Wuhan-lab? Een reconstructie.
De theorie dat het coronavirus niet van een dier komt maar is ontsnapt uit het virologisch laboratorium in Wuhan, zingt weer rond. Zijn er dan nieuwe aanwijzingen? Het lab staat hemelsbreed wel heel dicht bij de markt waar het virus voor het eerst werd ontdekt. En wat dacht je van de vleermuizenpoep die er werd onderzocht? Bovendien speelt zich dit af in China. Toch geen land dat bekend staat om een grote openheid van zaken. Maarten Keulemans sprak de hoofdrolspelers in binnen- en buitenland en verdiepte zich in het bewijs. En kwam tot een hele andere conclusie.
Lezen wat Maarten Keulemans schrijft over dit onderwerp? www.volkskrant.nl/lab
Presentatie: Tonie MuddeEindredactie en montage: Daan Hofstee Eindredactie: Corinne van Duin Muziek: Rinkie BartelsArtwork: Sophia TwigtSee omnystudio.com/listener for privacy information.
6/15/2021 • 49 minutes, 12 seconds
Over ufo’s moeten we niet te lacherig doen
Over het bestaan van ufo’s wordt altijd wat spottend gedaan. Maar het is niet langer het exclusieve terrein van complotdenkers en alienfans. Deze maand maakt de Amerikaanse overheid de resultaten bekend van een grootschalig onderzoek naar de onverklaarde verschijnselen. Wat mogen we verwachten van dit rapport? Hoe zit het met wetenschappelijk onderzoek in deze richting? En natuurlijk de vraag: bestaan er ergens in de kosmos aliens? Ruimtevaartredacteur George van Hal en specialist-in-alles Maarten Keulemans laten hun licht over deze kwesties schijnen.
Meer lezen over wetenschap in de Volkskrant? www.volkskrant.nl/wetenschap
Presentatie: Tonie MuddeEindredactie en montage: Daan Hofstee Eindredactie: Corinne van Duin Muziek: Rinkie BartelsSee omnystudio.com/listener for privacy information.
6/4/2021 • 37 minutes, 1 second
De supermacht van de coronafarmaceuten
Maarten Keulemans (1968) krijgt het Janssen-vaccin en heeft er zin in. Waarom gaat het vaccineren nu opeens zo snel? Tonie Mudde praat met Maarten en de andere coronaspecialist van de Volkskrant, Michiel van der Geest, over de verdienmodellen van farmaceuten, het vrijgeven van patenten en de honderden vaccins die nog in ontwikkeling zijn. Hebben we straks een vaccinpilletje? En hoe worden de vaccins over de wereld verdeeld?See omnystudio.com/listener for privacy information.
5/28/2021 • 41 minutes, 10 seconds
Zo klinkt het op Mars
Behalve een nieuw wagentje - zo groot als een Fiat Punto - vliegt er nu zelfs een helikopter op Mars. Wat gaan die allemaal ontdekken? En waarom is juist Mars zo fascinerend voor wetenschappers? Ontdek het met George van Hal, ruimtevaartspecialist bij de Volkskrant, en Inge Loes ten Kate, astrobioloog van de Universiteit Utrecht die zélf bij Nasa meewerkte aan een Marsrover.See omnystudio.com/listener for privacy information.
5/14/2021 • 37 minutes, 21 seconds
Alles wat je (n)ooit wilde weten over stikstof
Waarom is stikstof slecht voor de natuur? Hoe is de 'stikstofcrisis' ooit begonnen en waarom hebben andere landen er minder last van? Wat zijn de beste oplossingen om uit de stikstofcrisis te komen? Wat kan ik zélf doen om de natuur te helpen? Antwoorden op deze en vele andere stikstofvragen, en dat allemaal in slechts 28 minuten, met landbouwredacteur Pieter Hotse Smit en natuurredacteur Jean-Pierre Geelen van de Volkskrant.See omnystudio.com/listener for privacy information.
4/29/2021 • 28 minutes, 57 seconds
Zijn we van corona af als we allemaal zijn gevaccineerd?
Na alle inentingen, dán is het toch wel klaar met de pandemie? Of gaat de strijd met het virus daarna nog jarenlang door? We bespreken verschillende scenario's met Mariet Feltkamp (klinisch viroloog LUMC) en met dé coronawetenschapsjournalist van Nederland, Maarten Keulemans.See omnystudio.com/listener for privacy information.
4/15/2021 • 25 minutes, 20 seconds
De rechters van Facebook bepalen wat jij ziet
Is het terecht dat Donald Trump verbannen is van Facebook, of dat je er geen foto's van Zwarte Piet meer mag delen? Sinds kort heeft Facebook de Oversight Board, een soort groep van opperrechters die beslist over dit soort kwesties. Maar wie zitten daarin? En hoe werken ze? Techredacteur Pieter Sabel en hoogleraar en Waag-directeur Marleen Stikker over misschien wel de machtigste rechters ooit benoemd, de Oversight Board van Facebook. See omnystudio.com/listener for privacy information.
4/2/2021 • 41 minutes, 41 seconds
Er is iets geks aan de hand met onze lentes
Na een winter vol corona en lockdowns hunkeren extreem veel mensen naar de lente. Klimaatopwarming verandert onze lentes, en dat heeft onverwachte gevolgen voor mens en natuur. Wat voor gevolgen? Ontdek het met natuurredacteur Jean-Pierre Geelen en hoogleraar historische Nederlandse taalkunde Nicoline van der Sijs.See omnystudio.com/listener for privacy information.
3/19/2021 • 27 minutes, 28 seconds
De zin en onzin van kernenergie
Zijn nieuwe kerncentrales nodig om te voorkomen dat de wereld teveel opwarmt? We bespreken de zin en onzin van kerncentrales met energieredacteur Bard van de Weijer en met Azië-correspondent Jeroen Visser, die weet hoe de situatie nu is in Fukushima 10 jaar na de nucleaire ramp.See omnystudio.com/listener for privacy information.
3/5/2021 • 22 minutes, 19 seconds
Zijn enig kinderen zielig?
Wetenschapsredacteur Maartje Bakker heeft een kind en twijfelt over een tweede. Ze gaat op zoek naar wetenschappelijke studies over 'enig kinderen'. Zijn deze kinderen gelukkiger? Of juist niet? Hoogleraar Ruut Veenhoven van de Erasmus Universiteit beheert de 'World Database of Happiness' en loodst haar door de onderzoeken. Kiest Maartje nu voor een tweede kind? Of houdt ze het bij eentje?See omnystudio.com/listener for privacy information.
2/26/2021 • 24 minutes, 51 seconds
Hoera, hier komt het quantuminternet!
Op twee plekken tegelijkertijd zijn. In de wereld van de allerkleinste deeltjes kan het, want daar gelden totaal andere wetten dan in de wereld die we met het blote oog kunnen zien. En in die onvoorstelbaar kleine wereld werken wetenschappers nu aan revolutionair nieuwe quantumcomputers en zelfs een quantuminternet. Hoe werken die en wat kunnen we daarmee? Met wetenschapsredacteur George van Hal en quantumonderzoeker aan de TU Delft Sophie Hermans.See omnystudio.com/listener for privacy information.
2/19/2021 • 28 minutes, 21 seconds
Huisartsen zien de corona-maatregelen er flink in hakken
Een moeder die thuisonderwijs geeft en van de stress de hele dag door alcohol drinkt. Pubers die apathisch voor zich uitstaren. Het virus zelf veroorzaakt leed, maar de maatregelen net zo goed, signaleren de 12 huisartsen in 12 provincies die gezondheidsredacteuren Ellen de Visser en Michiel van der Geest spraken. Hoe is het gesteld met de lichamelijke en geestelijke gezondheid van Nederlanders in tijden van corona? Met huisarts Saskia Benthem.See omnystudio.com/listener for privacy information.
2/5/2021 • 42 minutes, 39 seconds
Help, daar komen de mutantvirussen!
Nieuwe varianten van het coronavirus zijn in opmars en zorgen wereldwijd voor onrust. De Britse variant, de Zuid-Afrikaanse variant, de Braziliaanse variant. Hoe ontstaan zulke mutaties? Hoe gevaarlijk zijn ze? Zijn onze vaccins er wel tegenop gewassen? Een extra editie met 'coronaredacteur' Maarten Keulemans en wetenschapsredacteur Maartje Bakker.See omnystudio.com/listener for privacy information.
1/15/2021 • 32 minutes, 22 seconds
Waarom afvallen nog moeilijker is dan we denken
Ben je eindelijk wat kilo's afgevallen, zitten ze er een paar maanden later weer aan! Extreem veel mensen die willen afslanken worstelen met dit jojo-effect. Hoe werkt dit in het lichaam? En valt het jojo-effect te overwinnen? Hoogleraar en internist Liesbeth van Rossum (Erasmus MC) en wetenschapsjournalist Ronald Veldhuizen (o.a. van het boek Eet Mij) over de nieuwste inzichten.See omnystudio.com/listener for privacy information.
1/8/2021 • 36 minutes, 12 seconds
De spannende ontdekkingstocht naar de nieuwe coronavaccins
Lichtgevende muizen, een teddybeer volgestopt met spaargeld en een vrouw die bleef geloven in haar idee (terwijl anderen de hoop al opgaven). Dat zijn de fascinerende ingrediënten van de 30-jarige ontdekkingstocht die vooraf ging aan de zogeheten 'mRNA-coronavaccins' die nu de wereld veroveren.See omnystudio.com/listener for privacy information.
12/11/2020 • 38 minutes, 52 seconds
Waar biologen nog hoop uit putten nu het zo slecht gaat met de biodiversiteit
Klimaatopwarming, ontbossing, vervuiling. Veel diersoorten hebben het zwaar en het nieuws over de biodiversiteit is al jarenlang uiterst somber. Waar putten biologen nog hoop uit? We zoeken het uit met natuurredacteur en vogelaar Jean-Pierre Geelen en onderzoeker Sander Koenraadt van de Wageningen Universiteit.
Presentatie: Tonie MuddeSee omnystudio.com/listener for privacy information.
11/29/2020 • 37 minutes, 15 seconds
Gaat het coronavaccin van Pfizer ons écht redden?
Hoera, de eerste resultaten van het Pfizer-vaccin overtreffen alle verwachtingen. Is het einde van de coronacrisis hierdoor eindelijk in zicht, of zitten er nog adders onder het gras? We bespreken het met wetenschapsredacteur Maarten Keulemans en verslaggever Hessel von Piekartz, die voor de Volkskrant onderzoek deed naar de denkwereld van vaccintwijfelaars.
Presentatie: Tonie MuddeSee omnystudio.com/listener for privacy information.
11/13/2020 • 37 minutes, 26 seconds
Waarom zoveel Aziatische landen het coronavirus wél onder de duim hebben
Terwijl Europa grotendeels in lockdown is, kunnen ze in landen als China en Zuid-Korea al maandenlang gewoon weer zorgeloos naar de kroeg. Anderhalve meter afstand houden? Hoeft daar ook allang niet meer, want het aantal besmettingen met corona is nihil. Wat kunnen we leren van de Aziatische aanpak? We vragen het Leen Vervaeke (correspondent in China) en Jeroen Visser (correspondent in Zuid-Korea en Cambodja).
Presentatie: Tonie MuddeSee omnystudio.com/listener for privacy information.
11/6/2020 • 37 minutes, 57 seconds
Mysterie van de bijna-doodervaring
Heldere lichten. Een hereniging met een dierbare. Zweven boven je eigen lichaam. Mensen die een bijna-doodervaring meemaken, komen regelmatig terug met de meest fascinerende verhalen vanuit het randje van de dood. Vangen ze echt een glimp op van het hiernamaals, of speelt hun brein een vals spelletje? Wetenschappers proberen het mysterie te kraken. Met redacteur psychologie & brein Margreet Vermeulen.
Presentatie: Tonie MuddeSee omnystudio.com/listener for privacy information.
10/30/2020 • 25 minutes, 4 seconds
Corona-special: de meest gestelde vragen (met de nieuwste inzichten)
Driekwart jaar geleden hoorde de wereld voor het eerst van sars-cov-2, inmiddels alom bekend als ‘hét coronavirus’. Wat weten we inmiddels van de grillen en nukken van het virus, en wat nog niet? Nu de nieuwe lockdown begint is het de hoogste tijd om u bij te praten over de laatste inzichten. En we halen spectaculaire wetenschappelijke claims uit het begin van de pandemie terug, waarvan later weinig meer werd vernomen. Met wetenschapsredacteuren Ellen de Visser en Maarten Keulemans.
Presentatie: Tonie MuddeSee omnystudio.com/listener for privacy information.
10/16/2020 • 39 minutes
Covid-winter: hoe worden we dat rotvirus nou eindelijk echt de baas?
De tweede golf met coronabesmettingen in Europa is in volle gang, hoe worden we dit virus eindelijk meester? We gaan de diepte in met veldepidemioloog Amrish Baidjoe en wetenschapsredacteur Maarten Keulemans. Over slimmere maatregelen, massaal inzetten op sneltests en de kansen van de vaccins.
Presentatie: Tonie MuddeSee omnystudio.com/listener for privacy information.
10/2/2020 • 41 minutes, 57 seconds
Leven op Venus? Hier staan we met de zoektocht naar buitenaards leven
Mogelijk leven op Venus ontdekt, schreven zo'n beetje alle media in binnen- en buitenland. Zou het echt? En hoe ziet dat leven er dan uit? Daphne Stam (planeetonderzoeker TU Delft) en George van Hal (wetenschapsredacteur Volkskrant) leggen uit waar wetenschappers staan met die ultieme vraag: zijn we alleen in het heelal? Presentatie: Tonie Mudde.See omnystudio.com/listener for privacy information.
9/18/2020 • 38 minutes, 59 seconds
Waarom sommige mensen beter beschermd zijn tegen het coronavirus
Wat hebben vrouwen, kinderen en Afrikanen gemeen? Antwoord: met hun immuunsysteem lijkt iets bijzonders aan de hand waardoor ze relatief beter beschermd zijn tegen het coronavirus. In onze nieuwste wetenschapspodcast beantwoorden we samen met Marjolein van Egmond (hoogleraar immunologie) vragen over ons immuunsysteem. Zoals: kun je zelf iets doen om je eigen immuunsysteem sterker te maken tegen het coronavirus?See omnystudio.com/listener for privacy information.
9/4/2020 • 35 minutes, 3 seconds
Weg met die enge chemicaliën?
Wetenschapsredacteur George van Hal probeerde te leven zonder PFAS, de potentieel schadelijke chemicaliën die onder meer veel in pannen en regenjassen zit. Hoe schadelijk is dat spul? Kunnen we leven zonder?See omnystudio.com/listener for privacy information.
8/27/2020 • 30 minutes, 24 seconds
Hebben we straks massaal een post covid syndroom?
Máándenlang ernstige klachten houden na een infectie met het coronavirus. Het overkomt niet alleen ouderen die van de intensive care afkomen, maar ook veel relatief jonge mensen die hun covid-infectie gewoon thuis dachten uit te zieken. Artsen spreken al van een post virale tsunami in de wereld. Wat is deze aandoening die sterk lijkt op het chronisch vermoeidheidssyndroom?See omnystudio.com/listener for privacy information.
8/14/2020 • 21 minutes, 9 seconds
De opmars van de beugel
Bijna de helft van de jongeren in Nederland krijgt tegenwoordig een beugel. Ook bij volwassenen is de beugel aan een opmars bezig. Zijn al die beugels echt nodig? Of draven we door? Medisch journalist Aliëtte Jonkers dook in de wereld van de beugels.See omnystudio.com/listener for privacy information.
7/24/2020 • 21 minutes, 20 seconds
Waar komt die anderhalve meter eigenlijk vandaan?
In de Verenigde Staten is het zes voet, bij de Fransen is het één meter, en wij moeten in Nederland anderhalve meter afstand van elkaar houden. Maar hoe is die afstand eigenlijk tot ons gekomen? Heeft het zin, en waarom hanteert ieder land zijn eigen afstand? Je hoort het in deze aflevering van wetenschapsredacteur Maarten Keulemans.See omnystudio.com/listener for privacy information.
7/8/2020 • 32 minutes, 52 seconds
Het mysterieuze virus van 1890
Bij bosjes worden mensen ziek en overlijden, overal ter wereld. De paniek slaat toe. Hoestende mensen worden uit trams gezet, zelfs katten blijken de ziekte te kunnen krijgen. Het gebeurde bij een bijna vergeten pandemie in 1890, die bizar veel overeenkomsten heeft met de huidige coronacrisis.Wetenschapsredacteur Maarten Keulemans kwam dit unieke verhaal op het spoor.See omnystudio.com/listener for privacy information.
6/16/2020 • 27 minutes, 27 seconds
Blijf van die boom af!
De emoties kunnen hoog oplopen zodra bomen tegen de vlakte gaan. Waarom worden er in Nederland eigenlijk zoveel bomen gekapt? En, als je het hele sommetje maakt, neemt het aantal bomen in Nederland dan toe of af? We zoeken het uit met natuurredacteur Jean-Pierre Geelen en de Wageningse onderzoeker Europese Bossen Bas Lerink.See omnystudio.com/listener for privacy information.
6/12/2020 • 26 minutes, 20 seconds
Willen de anti-vaxxers nu wél een vaccin?
Anti-vaxxers en vaccinatiewijfelaars lieten luidkeels van zich horen de afgelopen jaren, maar hoe zit dat nu het coronavirus de wereld in een wurggreep houdt? Willen ze nu ineens wél een vaccin? We praten erover met wetenschapsjournalist Jop de Vrieze en hoogleraar mediacultuur Stef Aupers, die uitlegt waarom Bill Gates zo vaak opduikt in complottheorieën over vaccins.See omnystudio.com/listener for privacy information.
5/29/2020 • 39 minutes, 25 seconds
Pas op, daar komt de tweede corona-golf!
Nu het coronavirus enigszins onder controle is, versoepelen diverse landen hun maatregelen. Maar krijgen we dan niet een enorme tweede golf aan coronabesmettingen over ons heen? We bespreken met met wetenschapsredacteur Maarten Keulemans en hoogleraar dynamiek van infectieziekten Mirjam Kretzschmar van het UMC Utrecht.See omnystudio.com/listener for privacy information.
5/15/2020 • 36 minutes, 7 seconds
De gulste gever: organen doneren terwijl je nog leeft
Nederland telt een opvallend grote groep mensen die organen doneren terwijl ze nog leven. Soms zelfs aan een wildvreemde. We praten over dit bijzondere fenomeen met medisch redacteur Ellen de Vissser én met een vrouw die 300 gram van haar lever schonk aan een 4-jarig meisje.See omnystudio.com/listener for privacy information.
4/26/2020 • 28 minutes, 38 seconds
Hier komt de zon!
De dagen worden langer, de zon laat zich steeds nadrukkelijker zien. En er zijn twee ruimtemissies op weg naar de zon. Een gesprek met George van Hal (sterrenkundige en wetenschapsredacteur bij de Volkskrant) en Frans Snik (sterrenkundige bij de Universiteit Leiden). Wat weten we al van de zon? En wat valt er nog te ontdekken?See omnystudio.com/listener for privacy information.
4/11/2020 • 33 minutes, 50 seconds
De psychologie van een pandemie
Als het coronavirus is uitgeraasd keert alles toch wel weer terug naar het oude? Vergeet het maar, zegt hoogleraar evolutionaire psychologie Mark van Vugt, die onderzoek deed naar hoe een pandemie samenlevingen radicaal kan veranderen, van sociale omgangsvormen tot politieke voorkeuren. Plus: 'social distancing'-tips voor in de supermarkt van Jasper van Kuijk, cabaretier en universitair hoofddocent gebruiksgerichte innovatie aan de TU Delft. See omnystudio.com/listener for privacy information.
3/29/2020 • 34 minutes, 19 seconds
Hoe werkt een vaccin tegen het coronavirus? En wanneer is het klaar?
Over de hele wereld zijn virologen nu bezig met het zoeken naar een vaccin om het coronavirus te bestrijden. Hoe zit dit virus in elkaar? Wanneer kunnen we het vaccin verwachten? Krijgen we deze zomer een adempauze in de verspreiding? We horen het van hoogleraar moleculaire virologie van het LUMC Eric Snijder en wetenschapsjournalist van de Volkskrant, Maarten KeulemansSee omnystudio.com/listener for privacy information.
3/19/2020 • 48 minutes, 59 seconds
Kun je van karakter veranderen?
Iets meer georganiseerd zijn, iets extraverter, en wat minder gestresst. Velen willen het, maar kan dat? Hoe vast staat je persoonlijkheid? In de eerste aflevering van Ondertussen in de kosmos hoor je het van Margreet Vermeulen, redacteur brein en psychologie bij de Volkskrant. See omnystudio.com/listener for privacy information.
3/12/2020 • 24 minutes, 44 seconds
Binnenkort: Ondertussen in de kosmos
Alles wat zich afspeelt in de kosmos wordt in deze podcast besproken door de wetenschapsredactie van de Volkskrant. Tonie Mudde, zijn verslaggevers en academici bekijken de wereld met een onderzoekende bril. See omnystudio.com/listener for privacy information.