Ons geheugen! Wat is het waard? Wij weten nog dat Julius Caesar is doodgestoken door Brutus. En dat de opera de Stomme van Portici tot de Belgische onafhankelijkheid heeft geleid. Maar … wie weet nog dat er ooit ín een dinosaurus een heus diner heeft plaatsgevonden? Dat op het Vlaams Nationaal Zangfeest ooit iemand de partituur van Toots Thielemans in stukken scheurde? En dat we in 1866 al debatteerden over ‘versoepelende maatregelen’ nav een epidemie? Koen Fillet gaat in gesprek met gepassioneerde cultuurhistorici en delft onbekende, historische verhalen op.
10. Een keizersnede zonder toestemming
Charlotte had een smal bekken en stond in 1888 (voor de vijfde keer!) voor een aartsmoeilijke keuze: een abortus of een keizersnede laten uitvoeren? Dat laatste was vaak een doodvonnis voor de moeder. Maar waarom? Wat hadden religie en de levensbeschouwing van de artsen met die keuze te maken? En had de moeder hierin überhaupt iets te zeggen? Hoe het voor Charlotte afgelopen is, hoor je hier. Jolien Gijbels doet onderzoek aan de KU Leuven naar religie en moeilijke geboortes in 19e-eeuws België
9/20/2021 • 17 minutes, 31 seconds
9. Cecil de leeuw
In de zomer van 2015 maakte de hele wereld kennis met een tandarts uit Minnesota. Walter Palmer schoot Cecil de leeuw dood in Zimbabwe. Toch is hij lang niet de enige die liever dieren schiet met zijn geweer in plaats van met zijn fototoestel. Om dit te verklaren duiken we in de 19de-eeuwse traditie van ‘big game hunting’, jachtfilms en avonturenverhalen. Raf De Bont bestudeert de geschiedenis van natuurbescherming en ecologie in de 19de en de 20ste eeuw.
9/20/2021 • 13 minutes, 44 seconds
8. Een lijk aan de galg
Op 16 mei 1569 werd Barthomoleus Swyndrecht opgehangen in het galgenveld van Antwerpen. Het rare aan het verhaal is dat de man al gestorven was toen hij naar buiten gesleept werd. Waarom werd zijn lijk geëxecuteerd? Welke keuzes maakten mensen op hun doodsbed? Waarom lieten sommigen zich begraven in de stadswallen? En wat hebben de laatste sacramenten met je erfenis te maken? Louise Deschryver doet onderzoek aan de KU Leuven naar de dood en religie in de zestiende-eeuwse Nederlanden
9/20/2021 • 13 minutes, 31 seconds
7. Komt een man bij de politie voor een leugendetector
Word je als crimineel geboren? Eén ding is zeker: de leugendetector ontmaskert je! Of lokt die eerder valse bekentenissen uit? Hoe lang bestaat die machine al? Hoe betrouwbaar zijn de resultaten? Moet een leugentje om bestwil kunnen? Wat heeft Wonder Woman met dit alles te maken? En wist je dat de mesjes van Gillette écht de beste zijn? Niet gelogen! Elwin Hofman is onderzoeker rond criminaliteit en ondervragingen in de 18e en 19e eeuw aan de KU Leuven
9/20/2021 • 15 minutes, 22 seconds
6. De pijnloze bevalling
In 1956 raadde paus Pius XII een bevalling onder verdoving af. Bevallingspijn zou volgens hem bijdragen aan de goede band tussen moeder en kind. Belgische artsen probeerden zwangere Congolese vrouwen tot in het ziekenhuis te krijgen. Dit was niet enkel voor medische zorg, maar ook om een westerse, katholieke levensstijl te promoten en om ervoor te zorgen dat ‘het Congolese ras’ niet uitstierf. Maarten Langhendries bestudeert aan de KU Leuven katholieke artsen in de 20ste eeuw
9/20/2021 • 15 minutes, 56 seconds
5. Petits Blessés
Na WOI leerden de Belgische kinderen alles over de heldendaden van de ‘winnaars’. Niemand sprak over het leed en psychisch trauma van de oorlog. Hoe werden mensen met shell shock bekeken? Kon het iedereen overkomen of hadden sommigen er een aanleg voor? Werden shell shock-patiënten ooit in hun eer hersteld? En hoe gaat het leger vandaag om met oorlogstrauma’s? Kaat Wils doet onderzoek naar wetenschaps- en medische geschiedenis en onderwijsgeschiedenis aan de KU Leuven
9/20/2021 • 15 minutes, 56 seconds
4. Het diner in een dinosaurus
In het Crystal Palace Park in Londen kan je iguanodons bewonderen die de kunstenaar en historicus Benjamin Waterhouse Hawkins maakte. Om iedereen enthousiast te maken voor het nieuwe park organiseerde Hawkins op de oudejaarsavond van 1853 een zevengangendiner... in een dinosaurus. Wist je dat eten hot topic was tijdens de wereldtentoonstellingen? Voor welke Europese primeur heeft de Belgische Jules Delhaize gezorgd? Nelleke Teughels onderzoekt de Belgische voedselgeschiedenis aan de KU Leuven.
9/20/2021 • 14 minutes, 38 seconds
3. Kermis in choleratijd
In 1866 vond er een verhit versoepelingsdebat plaats in de Antwerpse gemeenteraad. Mocht de kermis doorgaan of niet? Herkenbaar? Onze omgang met de coronaepidemie lijkt goed op de manier waarop ze in het verleden met epidemieën omgingen. Maar wanneer spreek je nu eigenlijk van een epidemie? Wat hebben cijfermateriaal en een toneelstuk met elkaar gemeen? #flattenthecurve, maar dan die van cholera. Joris Vandendriessche is wetenschapshistoricus aan de KU Leuven
9/20/2021 • 15 minutes, 10 seconds
2. De vrouwelijke penis
De wereldberoemde arts en anatoom Andreas Vesalius heeft de clitoris nooit gevonden en dacht dat de baarmoeder een naar binnen gekeerde penis was. Hij was geen uitzondering. Wist je dat eeuwenlang gedacht werd dat je ook het zaad van een vrouw nodig had om zwanger te worden? Hoe komt het dat 19de-eeuwse feministes het positief vonden dat de vrouw geen seksuele lustgevoelens zou hebben? Tinne Claes onderzoekt aan de KU Leuven de geschiedenis van seksualiteit.
9/20/2021 • 14 minutes, 57 seconds
1. De gescheurde partituur van Toots Thielemans
In 1978 speelt Toots op het Vlaams Nationaal Zangfeest. Iemand stormt naar voor en verscheurt zijn partituur. Dat gescheurde document komt in het archief voor nationale bewegingen (ADVN) terecht. Wat is daar gebeurd en waarom is het zo moeilijk om dat te achterhalen, ook al bestaat er een geluidsfragment van? Wat doet samen zingen met je natiegevoel? En waarom was zingen in de 19de eeuw bijna hetzelfde als een EK vandaag, hooligans inclusief? De Rode Duivels, the musical!
